PHAÀN 3
Nhöõng choã naøy,
noùi thaät khoù hieåu, nhöng laø moät leõ thaät. Töùc laø ñaïo ôû ngay
choã taàm thöôøng nhaät duïng cuûa chuùng ta chôù khoâng ñaâu xa! Ñaây
toâi xin daãn chuyeän Ngaøi Ñaïo Ngoä vaø Ngaøi Suøng Tín. Khi Ngaøi Suøng
Tín phaùt taâm tu thì Ngaøi Ñaïo Ngoä coù noùi:
“OÂng laøm thò giaû
cho ta, roài ta seõ chæ Taâm Yeáu cho OÂng.
Suøng Tín haàu haï 3
naêm trôøi, khoâng nghe chæ Taâm Yeáu gì heát. Hoâm noï Sö khoâng coøn
chòu noåi ñöôïc nöõa. Beøn leân baïch vôùi Ngaøi Ñaïo Ngoä.
- Baïch Hoøa Thöôïng,
khi con xuaát gia Ngaøi baûo: Con laøm thò giaû cho Ngaøi, roài Ngaøi chæ
taâm yeáu cho con. Sao 3 naêm nay Ngaøi chöa töøng daïy con taâm yeáu gì
heát?
Ngaøi Ñaïo Ngoä noùi:
“Ta ñaõ chæ cho con roài. Sao laïi noùi nhö vaäy?
- Ngaøi chæ cho con
luùc naøo?
- Ngöôi böng côm leân
ta vì ngöôi nhaän, ngöôi daâng traø ta vì ngöôi nhaän. Ngöôi xaù lui ta vì
ngöôi gaät ñaàu. Choã naøo chaúng daïy taâm yeáu cho ngöôi?
Sö cuùi ñaàu laëng
thinh giaây laâu.
Ñaïo Ngoä baûo:
- Thaáy thì thaúng
ñoù lieàn thaáy, suy nghó lieàn sai. Ngay caâu ñoù Sö khi ngoä. Laïi hoûi
theâm:
- Laøm sao gìn giöõ?
- Maëc taùnh tieâu
dao, tuøy duyeân phoùng khoaùng, chæ heát taâm phaøm, chaúng coù thaùnh
giaûi khaùc.”
Nhö vaäy chæ coù ñöa,
nhaän, gaät ñaäu nhöõng cöû chæ raát taàm thöôøng maø nhaän ñöôïc taâm
yeáu. Taâm yeáu ñaâu coù caùi gì kyø ñaëc. Khoâng ngôø TaâmYeáu, chính laø
caùi thöôøng nhaät duïng haøng ngaøy. Do ñoù ôû ñaây Ngaøi môùi daãn: “Nhö
khi thaáy saéc laø luùc chöùng.” Baèng chöùng cuï theå laø ôû hoäi Linh
Sôn, toaøn chuùng ñang ngoài chôø Phaät thuyeát phaùp, Ngaøi lieàn caàm
caønh hoa sen giô leân thì ôû döôùi Toå Ca Dieáp chuùm chím cöôøi. Ngaøi
ñaõ thaáy ñaïo. Sau naøy, caùc vò Toå cuõng theá, khi ñöa caây phaát töû
leân thì coù vò cuõng nhaän ra. Nhö vaäy “thaáy saéc laø ñaõ chöùng.”
Khi nghe tieáng laø
luùc chöùng. Nhö tröôøng hôïp Ngaøi Hoaøng Baù goïi Töôùng Quoác Buøi Höu.
Ngaøi goïi:
- Buøi Höu!
- Daï!
- ÔÛ ñaâu?
Thì Buøi Höu lieàn
nhaän ra!
“Khi uoáng nöôùc, aên
chaùo laø luùc chöùng. “Nhö Ngaøi Trieäu Chaâu, khaùch ñeán Ngaøi hoûi:
- OÂng töøng ñeán
ñaây chöa?
- Daï! Ñaõ töøng ñeán
ñaây.
- Uoáng traø ñi.
Ngöôøi khaùc ñeán
Ngaøi hoûi:
- OÂng ñaõ töøng ñeán
ñaây chöa?
- Daï! Chöa töøng
ñeán.
Lieàn baûo uoáng traø
ñi
Chuù thò giaû thaéc
maéc lieàn hoûi:
- Ngöôøi chöa töøng
ñeán Hoøa Thöôïng baûo uoáng traø ñi. Ngöôøi ñaõ töøng ñeán roài, sao Hoøa
Thöôïng cuõng baûo uoáng traø ñi?
Ngaøi Trieäu Chaâu
hoûi:
- Chuù aên chaùo
chöa, chuù thò giaû thöa ñaõ aên roài. Ngaøi baûo:
- Uoáng traø ñi! Chuù
thò giaû lieàn ngoä!
Nhö vaäy, khi uoáng
nöôùc, aên chaùo laø luùc chöùng, ngay trong ñoù maø thaáy ñaïo.
“Moãi moãi ñeàu baët
naêng sôû.” Ñoù laø moãi moãi ñeàu nhaän roõ nôi mình, khoâng coù naêng
khoâng coù sôû.
“Ñaây chaúng phaûi
taäp laâu, chaúng nhôø huaán luyeän maø ñöôïc, bôûi vì laø vieäc hieän
thaønh. Ngöôøi ñôøi khoâng bieát goïi laø troâi laên.”
Caùi ñoù chaúng phaûi
do taäp laâu maø ñöôïc, hay huaân luyeän maø thaønh, chæ kheùo nhaän lieàn
ñöôïc.
“Bôûi vì laø vieäc
hieän thaønh.” Chöõ “Hieän thaønh” coù nghóa laø: Noù ôû tröôùc maét mình,
noù ñaõ saún coù, chôù khoâng khoâng ñaâu xa. Thaønh ra khoâng phaûi huaán
luyeän maø ñöôïc. duø coù huaán luyeän bao nhieâu ñi nöõa, neáu khoâng
kheùo nhaän ra noù, thì noù cuõng thaønh xa. Chæ kheùo nhaän, ñoù laø
vieäc hieän tröôùc maét!
“Ngöôøi ñôøi khoâng
bieát goïi laø troâi laên.” Töùc laø khoâng nhaän ra noù, khoâng bieát
noù, neân cöù troâi laên trong ñöôøng sanh töû. Cho neân noùi: Chuùng ta
hieän ñang soáng trong caùi taâm theå naøy, noù saún saøng, noù truøm
khaép moïi nôi, moïi ngöôøi chuùng ta, maø chuùng ta khoâng thaáy noù.
Chaúng khaùc naøo ngöôøi ñang soáng trong khoâng khí, laïi queân khoâng
khí. Nhö con caù soáng trong nöôùc maø queân nöôùc.
Soáng trong nöôùc maø
queân nöôùc, coù khaùc gì soáng trong khoâng khí maø queân khoâng khí. Chæ
taïi vì mình cöù nhôù nhöõng caùi coù töôùng maïo maø queân ñi caùi “noù
truøm khaép!” Töùc laø ôû ngay nôi mình, taâm theå noù truøm khaép, mình
laïi queân nhaän, laïi nhaän nhöõng töôùng suy nghó naøy noï, tính toaùn
kia ñaây.v.v...
Do ñoù neân goïi laø
troâi laên, laø luaân hoài. Cho neân noùi: Chæ chaén môùi bieát, khoù coù
theå löôøng. Chæ ngöôøi naøo chöùng ñöôïc thì ngöôøi ñoù môùi bieát, khoù
coù theå löôøng noåi. Chuyeän ñoù quaù roõ, vì noù saün tröôùc maét, nhöng
coù ngöôøi tìm hoaøi suoát ñôøi khoâng thaáy. Bôûi tìm cho neân khoâng
thaáy, caøng coá tìm caøng khoâng thaáy. (vì noù laø saún cuûa mình, ôû
tröôùc maét) Nhö vaâî khoù hay deã? Tìm suoát ñôøi khoâng thaáy thì ñaâu
phaûi deã. Nhöng ôû tröôùc maét thì ñaâu phaûi khoù. Vì ngay choã tìm
hoaøi khoâng thaáy neân Ngaøi Long Uaån noùi:
- Khoù khoù khoù!
Möôøi taï daàu meø treân caây vuoát. Nhöng baø vôï laïi noùi:
- Deã deã deã, treân
ñaàu traêm coû yù Toå Sö.
Ngöôøi noùi khoù
ngöôøi noùi deã. Neân ngöôøi con gaùi teân Linh chieáu noùi:
- Cuõng chaúng khoù,
cuõng chaúng deã. Ñoùi ñeán thì aên, meät nguõ khoø. (Daõ baát nan daõ
baát dò cô lai khieát phaïn, khoán lai thuøy.)
Nhöng ñoái vôùi
chuùng ta, (khoâng nhaän ñöôïc) ñoùi aên, meät nguû, suoát ñôøi chaéc
troâi laên trong voøng sanh töû, bieát bao giôø môùi ñöôïc thaûnh thôi!
Ñoù laø choã thaät tình Phaät Toå muoán chæ, ñieåm naøy thaät laø quan
troïng!
“Ngöôøi hoïc bieát
roõ vieäc naøy, vì sao khoâng ñöôïc Yeáu chæ maø thöôøng nghi.”
Naûy giôø, Ngaøi noùi
deã, ñeå chuùng ta nhaän ra caùi ñoù. Giôø ñaây coù ngöôøi nhaän ra roài,
nhöng hoï vaãn coøn nghi, taïi sao? Bôûi vì tin chöa toät, nghi chöa saâu
thì chính laø vieäc aáy! Bôûi vì nhaän ra thì nhaän ra roài, nhöng vaãn
coøn nghi? Laø taâò nhaän ñeå maø nhaän, nöõa tænh nöõa meâ, hoaëc nghi
maø nghi chöa thaät saâu, töùc nhaän chöa thaáu ñaùo. Neáu nghi toät thì
khi böøng ngoä cuõng laø ngoä toät. Coøn nghi khoâng ra nghi, ngoä khoâng
ra ngoä, noù löøng chöøng nöõa tænh nöõa meâ, thì khoâng khoûi coøn coù
choã maäp môø. Cho neân toâi laäp laïi lôøi noùi ñaàu tieân cuûa toâi, khi
môû khoùa giaûng 3 naêm ôû ñaây. Toâi noùi: “Toâi daïy 3 naêm, chæ laøm
sao cho ngöôøi hoïc ñuû nieàm tin laø ñöôïc.” Ñuû nieàm tin laø toâi möøng
roài. Quí vò ñaõ ñuû nieàm tin chöa? Thaáy coi nhö deã maø khoù. Chöõ Tin
ôû ñaây, khoâng phaûi tin theo kieåu Phaät ban phöôùc, Phaät noùi Kinh
hay, maø tin ngay nôi mình coù taâm theå roõ raøng nhö vaäy. Khoâng coøn
nghi ngôø gì heát. Ñi, ñöùng, naèm, ngoài, gì cuõng bieát mình coù caùi
ñoù khoâng nghi, ñoù môùi laø thaät tin. Coøn baây giôø, nhieàu khi tin,
maø moät luùc baän lo chuyeän ñôøi, roài cuõng queân maát. Queân maát roài
laâu laâu laïi söïc nhôù. Uía! Mình coù caùi ñoù, sao ñeå cho noù chaïy
maát ñi? Ñoù laø tin maø chöa thaät tin. Laïi nhieàu khi tin mình coù caùi
ñoù, nhöng soáng vôùi noù cuõng hôi buoàn buoàn, neân suy nghó caùi naøy,
suy nghó caùi kia, do suy nghó tính toaùn thì thaáy coù ñöôïc caùi naøy,
caùi noï vui hôn. Nhaát laø ngöôøi tu ôû chuøa khoâng laâu. Khi tröôùc
hoïc Kinh coù nhieàu caâu khoâng hieåu, giôø ñaây taâm hôi yeân tænh, nhôù
laïi caâu ñoù lieàn hieåu ra, thaáy hay quaù, roài cöù theo caâu ñoù vaø
suy nghó veà caâu ñoù maõi, laâu laâu laïi nhôù caâu khaùc roài cuõng nghó
theo. v.v...
Cöù thaáy caùi suy
nghó ñoù laø hay maø boû thì uoång, khoâng nôû boû! Ñoù laø beänh. Hoaëc
coù ngöôøi khoâng nhôù Kinh, maø khi tröôùc tính chuyeän laøm aên gì ñoù,
bò lung tuùng suy nghó khoâng ra. Giôø coù tu chuùt chuùt neân tính caùi
gì truùng caùi naáy. Roài trôû laïi suy nghó, chuyeän ñoù phaûi traû lôøi
hoï laøm sao? v.v...
Giôø ñaây taâm hôi
tænh taùo, neân lieàn nghó ra caùi yù, traû lôøi nhö vaäy laø khoân ngoan
laém, nhôù caâu naøy hoaøi, oân tôùi, oân lui cho thuoäc loøng ñeå mai
traû lôøi vôùi ngöôøi. Nhö vaäy laø ñaõ maát mình bao giôø khoâng hay. Ñoù
laø beänh cuûa ngöôøi tu, goïi laø tin, nhöng chöa saâu, chöa toát. Neáu
tin toát, baát cöù caùi gì ñeán, duø hay, nhö nhôù moät caâu Kinh khi
tröôùc mình khoâng hieåu, nhöng baây giôø böøng hieåu, hoaëc nhôù caùi
chuyeän maø hoài tröôùc mình suy nghó khoâng ra, baây giôø suy nghó ra,
thì cuõng thoâi boû! Caùi ñoù khoâng phaûi laø mình! Chæ soáng vôùi caùi
chaân thaät cuûa chính mình, ñoù môùi laø tin saâu.
Cho neân noùi: “Neáu
tin toát, nghi saâu thì chính laø vieäc aáy.” Nghi ñaây laø noùi veà caùi
nghi tình cuûa nhöõng ngöôøi khaùn thoaïi ñaàu. Nhöng neáu mình khoâng
khaùn thoaïi ñaàu maø mình nhaän ra, mình tin toát thì cuõng laø “Chính
vieäc aáy”,töùc laø caùi taâm yeáu chôù chaúng coù gì laï.
“Chaúng bieát phaûn
chieáu nhö theá, beøn meâ loaïn khoâng bieát manh moái.”
Ngöôøi naøo khoâng
bieát phaûn chieáu laïi nhö vaäy, töùc laø khoâng chòu soi laïi trôû laïi
mình, laø keû meâ loaïn, khoâng bieát manh moái.
“Giöõa ñöôøng ñang
gaëp khoù khaên moãi meät,laïi hay töï phaûn tænh, laïi khoâng coù ngöôøi
thöù hai.”
Chöõ phaûn tænh ôû
ñaây töùc laø nhaän ra. Quí vò ñöøng coù nghó raèng: Nhìn trong ngöïc mình
laø phaûn tænh, ñoù laø laàm! Coù nghóa laø töø xöa ñeán giôø chuùng ta
coù saùu caên nhö: Maét, tai, muõi, löôõi, thaân vaø yù laø côn quan ñeå
tieáp xuùc vôùi saùu traàn nhö: Maét thì chaïy theo saéc, tai thì chaïy
theo tieáng (thanh traàn). v.v...
Giôø ñaây chuùng ta
phaûn tænh baèng caùch: Maét thaáy saéc khoâng chaïy theo saéc, neân bieát
roõ mình coù taùnh (hay) thaáy. Tai nghe tieáng khoâng chaïy theo tieáng,
neân bieát mình coù taùnh (hay) nghe. Ñoù laø phaûn tænh, töùc xoay laïi
ñeå nhaän ra mình, chôù khoâng chaïy theo vaät (ñeå phaân bieät ñeïp xaáu
hay dôû...), thì nhaän ngay nôi mình khoâng coù ngöôøi thöù hai. Bieát
khoâng coù ngöôì thöù hai, thì coøn gì noùi laø moãi meät.
“Ñaõ noùi laø vieäc
naøy thì ñaâu laïi coù bieát.”
Vieäc naøy töùc laø
vieäc cuûa mình roài, ñaâu coù bieát mình nöõa. Vì vaäy, chính ñoù laø
caùi töï mình nhaän ra thoâi, khoâng coù phaân bieät ñeå maø bieát, nhö
bieát caùc söï vaät beân ngoaøi.
“Bieát laø voïng löï
thì vieäc naøy cuõng chaúng maát.”
Caùi bieát maø phaân
bieät söï vaät, thì caùi bieát ñoù thuoäc veà voïng löï. Tuy nhieân khi
voïng löï noù daáy leân ñeå phaân bieät söï vaät thì chính caùi, “bieát
vieäc” naøy, laø taâm theå, taâm theå ñoù vaãn khoâng maát. Cuõng nhö khi
soùng aàm aàm döôùi bieån, maø nöôùc coù maát ñi ñaâu khoâng?
Soùng ñaày caû maët
bieån, soùng vaãn ñuû trong maët bieån, ñaâu phaûi coù soùng maø maát
nöôùc.
“Ñaïo chaúng bôûi
noùi vôùi chæ, roài sau môùi hieåu, bôûi vì theå noù töï thöôøng baøy.”
Baây giôø Ngaøi noùi
veà taâm theå, ñoù töùc laø ñaïo. Thöôøng thöôøng chuùng ta khoâng hieåu,
töôûng ñaïo laø khaùc taâm laø khaùc. Nhöng söï thaät ñaïo ñaây laø chæ
cho caùi taâm theå cuûa chính mình. Ñaïo ñoù khoâng phaûi do chæ hay noùi
roài sau môùi coù, maø noù haèng hieån baøy ngay ôû nôi moïi ngöôøi chuùng
ta. Cuõng nhö, hieän giôø chuùng ta ñang ôû trong khoâng khí, chuùng ta
ñang hít thôû khoâng khí, nhöng vì coâng vieäc ña ñoan, neân chæ nhôù
coâng vieäc, maø queân mình ñang soáng nhôø (möôïn) hít thôû khoâng khí.
Nhôø coù ngöôøi naøo nhaéc cho chuùng ta nhôù, töùc thì ta söïc nhôù laïi
mình ta hít thôû khoâng khí (vay). Vaäy khoâng khí ñoù, mình môùi hít
thôû, hay noù ñaõ saün coù, nhöng mình töï queân, chôù khoâng phaûi ñôïi
chæ môùi coù, ñôïi noùi môùi coù. Taâm theå cuõng vaäy, vì chuùng ta soáng
trong ñoù maø queân, neân khi nhaéc, hay chæ, lieàn söïc nhôù laïi. Nhaän
ra, ñoù goïi laø thaáy ñaïo, hay ngoä ñaïo. Vaäy ñaïo khoâng phaûi môùi
thaáy, khoâng phaûi môùi ngoä, maø saún ôû beân chuùng ta. Do ñoù ñöùc
Phaät thaønh Phaät roài Ngaøi noùi: “Taát caû chuùng sanh ñeàu coù Phaät
taùnh.” Töùc laø coù ñoù saün roài. Vì vaäy noùi: “Ta laø Phaät ñaõ
thaønh, caùc ngöôi laø Phaät seõ thaønh.” Ñaõ coù caùi ñoù thì chæ caàn
moät phen nhôù laïi lieàn ñöôïc, ñaâu coù xa, ñaâu coù nhoïc? Nhöng chuùng
ta laïi khoâng chòu nhôù.
Ví duï: Saùng aên ít
côm chaùo roài giaùc cuoác ra ñoàng, hoaëc coâng taùc gì ñoù. Heát giôø
coâng taùc, vaøo taém röûa xong, naáu côm aên nghó moät chuùt, chieàu
thöùc daäy cuõng laøm nhö vaäy. Cöù ngaøy naøy, qua ngaøy kia laøm maõi
baáy nhieâu vieäc, maø chöa töøng nhôù ñeán mình ñang thôû, hoaëc coù nhôù
thì chæ nhôù thoaûng qua, khi naøo coù dòp thong thaû ngoài yeân. Coøn
khoâng cöù nhôù caùi naøy chöa laøm xong, caùi kia chöa laøm xong. v.v...
Vì nhöõng vieäc chung quanh maø queân maát khoâng khí mình ñang soáng.
Cuõng vaäy, taâm theå noù hieän saün ôû ngay chuùng ta, truøm khaép chuùng
ta maø chuùng ta vì cöù nhôù vieäc noï, vieäc kia. Ngaøy nay ñaët ra bao
nhieâu vaán ñeà phaûi giaûi quyeát, ngaøy mai bao nhieâu vaán ñeà phaûi
thanh toaùn cho xong... Cuoái cuøng queân maát taâm theå cuûa chính mình.
Do ñoù maø luaân hoài. Quí vò thaáy mình coù phaûi nhö vaäy khoâng? Toái
ngoài laïi, laïi nhôù mai laøm vieäc gì? Roài phaûi ñi ñaâu? Phaûi tính
caùi gì? Ñeán saùng mai ra thöïc hieän ñöôïc vieäc naøy, laïi tính qua
vieäc kia. Chieàu laïi tính xem coøn ñoïng laïi bao nhieâu vaán ñeà môùi?
Cho ñeán khi meät naèm nguû, trong giaác nguû cuõng tính toaùn, thöùc daäy
tính tieáp. Cöù nhö theá tính maõi, maø coù caùi taâm theå saún coù nôi
mình thì khoâng bao giôø nhôù! Thaät laø ñau khoå! Ñau khoå chính laø choã
ñoù!
Cho neân chuùng ta
phaûi kheùo nhaän ra, caùi quan troïng nôi chính mình. ÔÛ trong nhaø
thieàn thöôøng hay ví duï, caùi taâm theå cuûa mình chaúng khaùc naøo nhö
thaân naøy soáng nhôø khoâng khí, khoâng coù moät giaây phuùt rôøi khoâng
khí; vaäy maø ít ai ñeå yù ñeán caùi hít voâ, thôû ra cuûa mình, laïi cöù
nghó chuyeän naøy laøm chöa xong, chuyeän kia theá naøo... Taïi sao, caùi
maø mình soáng nhôø noù, laïi khoâng nhôù, laïi nhôù nhöõng caùi do mình
taïo ra, nhöõng caùi ñaâu ñaâu nhö ñoà ñaït, söï nghieäp, cuûa caûi, con
caùi... coù phaûi chuyeän quanh quanh, quaån quaån trong voøng ñau khoå
hay khoâng? Nhö vaäy, thì ai coâ phuï ai?
Vì vaäy, caâu chuyeän
Quoác sö Hueä Trung. Moät hoâm goïi thò giaû ÖÙng Chôn; ÖÙng Chôn öùng
thinh ñaùp:
- Daï!
Ba laàn goïi. ÖÙng
Chôn ba laàn daï! Quoác Sö Hueä Trung traùch ñeä töû: Ngöôi coâ phuï ta
roài!
Thò giaû ÖÙng Chôn
keâu ñaâu daï ñoù! Sao Hueä Trung baûo laø coâ phuï? Coù nghe töùc coù
bieát ( bieát töùc giaùc), nhöng ÖÙng Chôn queân chaïy theo tieáng (thinh
traàn) khoâng nhaän ra mình coù taâm theå, neân OÂng thaày baûo laø coâ
phuï! Vì vaäy ôû ñaây noùi: “Bieát laø voïng löï thì vieäc naøy cuõng
chaúng maát”, roõ raøng nhö vaäy!
“Ñaïo chaüng bôûi
noùi vôùi chæ roài sau môùi hieåu, bôûi vì noù töï thöôøng baøy. Noùi chæ
laø phöông tieän cuûa ñaïo. Ngöôøi duøng noù ñeå tænh ngoä cuõng laø loái
teû taïm thôøi thoâi. Hoaëc nhôn noùi maø chöùng, nhôn chæ maø nhaäp,
hoaëc töï chaïm bieát ñeå trôû veà, troïn khoâng coù vieäc khaùc. Ñeán
taän nguoàn taâm laø döøng.”
Trong ba tröôøng
hôïp, nghe thieän tri thöùc noùi mình chöùng nhaän ñöôïc, hay nhaân thieän
tri thöùc chæ mình ngoä nhaäp, hoaëc laø ñoái caûnh roài baát thaàn mình
tænh ngoä (nhö tröôøng hôïp Ngaøi Linh Nguyeân thaáy hoù ñaøo noû roài
chôït ngoä), laø tröôøng hôïp töï chaïm bieát, maø trôû veà khoâng coù ai
chæ. Ba tröôøng hôïp tuy khaùc nhau, nhöng ñeán choã ñoù roài, trôû veà
taän nguoàn taâm laø döøng. Nghóa laø trôû veà nguoàn taâm roài khoâng
coøn ñaâu khaùc nöõa.
“Coù ngöôøi noùi:
Ngoä roài môùi tu. Ñaây thuoäc veà moân ñoái trò. Tuy nhieân thieàn moân
cuõng cho chaùnh tri kieán ñeå trò noù. Neáu luaän ngöôøi ñöông thôøi töùc
chaúng phaûi nhö theá. Phaûi noùi: “Phaät ñaïo daøi laâu, haèng chòu
sieâng naêng lao khoå, môùi coù theå ñöôïc thaønh. Daøi suoát ba ñôøi
phaøm thaùnh, neân noùi: “Phaät ñaïo daøi laâu”. Chaúng khôûi thaáy khaùc,
chöa töøng traùi boû. Neân noùi: “Haèng chòu sieâng naêng khoå nhoïc”.
Toät cuøng khoâng coù phaùp khaùc. Neân noùi: “Môùi coù theå ñöôïc
thaønh”. Ñaây laø vieäc cuûa Ñaïi tröôïng phu.”
ÔÛ ñaây Ngaøi giaûi
thích veà loái noùi: “Coù ngöôøi noùi, ngoä roài môùi tu, caùi loái noùi
ñoù cuõng laø loái noùi ñoái trò thoâi.” Taïi sao laïi noùi nhö vaäy? Taïi
vì ña soá ngöôøi tu chuùng ta cöù tin thoâi. Nghe noùi, ñaïo hay theá
naøy, theá kia, Phaät noùi ñngs theá naøy, theá noï... Neân mình tin maø
phaùt taâm tu. Töø caùi nieàm tin ñoù maø vaøo ñaïo, chôù khoâng chòu tænh
giaùc. Do ñoù chö Toå noùi: “Caàn phaûi ngoä roài môùi tu” laø nhö vaäy. |