HOA VOÂ ÖU

TAÄP 08

H.T THÍCH THANH TÖØ

CON NGÖÔØI BAÁT TÖÛ

Thieàn vieän Chaân Khoâng - 1982

Hoâm nay nhaân ngaøy toâi ra thaát, quí vò ñaïi dieän Taêng Ni yeâu caàu toâi chæ cho nhöõng ñieàu coát yeáu ñeå öùng duïng tu haønh. Toâi hoan hyû tuøy thuaän. Thaät ra hôn ba thaùng qua, ôû trong thaát chuùng toâi chöa ñöôïc gì ñaëc bieät laém, nhöng ñaïi chuùng yeâu caàu, toâi cuõng noùi moät vaøi caûm nieäm cuûa mình trong khi nhaäp thaát.

ÔÛ trong thaát, moät hoâm toâi coù caûm nieäm xoùt thöông. Xoùt thöông ai? Moät laø xoùt thöông toâi. Bôûi treân ñöôøng tu ñaõ hai phaàn ba cuoäc ñôøi roài, toâi môùi nhaän ra nôi mình coù con ngöôøi baát töû, töùc ngay nôi thaân sanh töû naøy coù con ngöôøi khoâng sanh töû. Khi nhaän ñöôïc nhö vaäy, toâi coù taät xaáu hay khoe neân roài cöù khoe vôùi ngöôøi naøy ngöôøi noï, gaëp ai cuõng khoe raèng ngay nôi thaân sanh töû coù con ngöôøi baát töû. Khoe maõi khoâng chaùn, cho ñeán gaàn ñaây nhôø nhaân duyeân beänh, toâi môùi ñöôïc ngoài yeân chuyeân nhaäp con ngöôøi baát töû aáy. Baáy giôø nhìn laïi thì tuoåi thoï ñaõ cao. Vì vaäy thôøi gian coøn laïi quaù ít, duø noã löïc chuyeân roøng nhaäp con ngöôøi baát töû cho ñeán ngaøy nhaém maét cuõng chöa xong. Taïi sao? Bôûi vì muoán nhaäp con ngöôøi baát töû, tröôùc heát chuùng ta phaûi ruõ saïch duyeân sanh töû, maø duyeân sanh töû bao boïc muoân voøng ngaøn lôùp, muoán ruõ saïch noù khoâng phaûi laø chuyeän deã daøng. Chuùng ta phaûi haèng tænh haèng giaùc vôùi thôøi gian daøi laâu môùi coù theå ruõ saïch ñöôïc.

Thieàn sö Trieäu Chaâu sau khi ngoä nôi Toå Nam Tuyeàn coøn phaûi ba möôi naêm ôû trong toøng laâm môùi thaønh moät khoái. Thieàn sö Ñaïi An ngoä nôi Toå Baù Tröôïng, sau naøy veà nuùi Quy chaên traâu trong ba möôi naêm, töø con traâu ñen trôû thaønh con traâu traéng sôø sôø tröôùc maët ñuoåi cuõng khoâng ñi. Nhö vaäy, caùc Thieàn sö ñeàu ñaõ ngoä roài, coøn phaûi qua ba möôi naêm môùi thaønh moät khoái hoaëc traâu ñen môùi thaønh traâu traéng. Ñoái vôùi chuùng ta baây giôø, nhö toâi chaúng haïn khoâng ñuû ñieàu kieän ñoù nöõa.

Ví nhö coù gaõ phieâu linh laõng töû cuøng moät soá baïn beø töø thuôû thieáu thôøi caát böôùc phieâu löu, chaøng ta ñi lang thang tha phöông vieãn xöù, maõi cho tôùi tuoåi saép giaø. Moät hoâm boãng döng nhôù laïi coá höông, loøng yeâu queâ thoâi thuùc, anh nhaát ñònh tìm veà. Nhöng baáy giôø ñöôøng veà ñaõ queân maát, neân anh cöù loanh quanh, luaån quaån maõi. Traûi qua nhieàu naêm nhö vaäy, boãng döng moät hoâm anh tìm ñöôïc loái cuõ, roõ raøng khoâng nghi ngôø. Nhöng anh vaãn chöa veà ñöôïc, vì nhôù laïi baïn beø ñang löu laïc khaép nôi. Anh phaûi ñi tìm hoï ñeå ruû nhau cuøng veà. Khi ruû ñöôïc moät soá baïn beø ñoàng chí ñoàng nguyeän, anh baét ñaàu caát böôùc leân ñöôøng trôû veà thì söùc ñaõ kieät, hôi ñaõ taøn. Treân ñöôøng veà, coá gaéng laém anh cuõng chæ coù theå ñi chöøng moät phaàn ba hoaëc moät phaàn tö ñoaïn ñöôøng thoâi seõ ngaõ quî. Chaøng laõng töû kia cheát treân ñöôøng veà chôù chöa tôùi nhaø, nhö vaäy coù ñaùng xoùt thöông khoâng? Cuõng theá, treân ñöôøng tu cho tôùi ngaøy nhaém maét, toâi bieát mình chöa vieân maõn baûn nguyeän, cho neân toâi xoùt thöông toâi.

Hai laø toâi xoùt thöông cho baïn beø toâi. Nhöõng ai ñaõ nghe toâi nhaéc veà con ngöôøi baát töû, hoaëc tin troïn veïn hoaëc tin hai phaàn ba, hoï quyeát chí nhaän cho ra con ngöôøi baát töû aáy, nhöng laïi gaëp khoù khaên, raéc roái trong luùc tu haønh. Neáu khoâng ñöôïc thieän tri thöùc phuï giuùp, thaùo gôõ nhöõng guùt maéc, coù leõ treân ñöôøng tu nhieàu chöôùng ngaïi, ñoâi khi hoï phaûi thoaùi taâm vaø khoâng ñi troïn con ñöôøng, cho neân toâi thöông xoùt hoï.

Ba laø xoùt thöông nhöõng ngöôøi treân ñöôøng tu nöûa tin, nöûa ngôø veà con ngöôøi baát töû. Vôùi nhöõng vò naøy neáu coù thaày laønh baïn toát, thieän höõu tri thöùc haèng nhaéc nhôû thì tieán, ngöôïc laïi buoâng xuoâi thì luøi. Vôùi nhöõng ngöôøi naøy neáu ñeå maëc tình ra sao thì ra, chaéc raèng ñöôøng tu khoù tieán, neân toâi xoùt thöông hoï.

Boán laø xoùt thöông nhöõng ngöôøi raát nhieät tình khi nghe ñeán con ngöôøi baát töû. Hoï muoán laøm sao nhaän cho ra, soáng cho ñöôïc nhöng khoâng coù ai höôùng daãn, chæ baûo. Hoï phaûi nhoïc nhaèn leo nuùi naøy, treøo non noï ñeå tìm thieän tri thöùc, nhöng tìm tôùi nôi roài hoï cuõng thaáy baát maõn, khoâng ñöôïc nhö yù. Nhöõng ngöôøi nhieät tình nhö theá neáu noâng noåi seõ deã ñi laïc vaøo ñöôøng taø. Coøn ngöôøi chín chaén, caån thaän nhöng laâu ngaøy khoâng tìm kieám ñöôïc thieän tri thöùc, hoï cuõng chuøn chaân thoái böôùc, cho neân thaät ñaùng xoùt thöông.

Naêm laø xoùt thöông nhöõng ai coù con ngöôøi baát töû ngay trong thaân sanh töû maø khoâng bao giôø nghó, khoâng bao giôø ñoaùi hoaøi ñeán. Suoát ngaøy hay suoát ñôøi, hoï haøi loøng vôùi thaân sanh töû naøy. Haïng ngöôøi naøy chaúng khaùc naøo nhö keû coù hoøn ngoïc quyù trong tuùi maø cam ñaønh soáng kieáp lang thang ñoùi ngheøo, laïi raát haøi loøng nhö vaäy. Vì vaäy toâi xoùt thöông hoï.

Ñoù laø nhöõng caûm nieäm xoùt thöông cuûa toâi trong thôøi gian nhaäp thaát.

Nhö tröôùc toâi ñaõ noùi veà con ngöôøi baát töû. Ñeán ñaây toâi muoán neâu leân ba ñieåm xung quanh vaán ñeà naøy. Ñieåm thöù nhaát laø con ngöôøi baát töû. Ñieåm thöù hai laø nhaän ra con ngöôøi baát töû. Ñieåm thöù ba laø nhaäp con ngöôøi baát töû. Ba ñieåm ñoù chính laø ñieàu toâi muoán noùi vôùi quyù vò hoâm nay.

Theá naøo laø con ngöôøi baát töû? Nhaän ra con ngöôøi baát töû coù lôïi ích gì vaø laøm sao nhaäp ñöôïc con ngöôøi baát töû ? Ñoù laø ba ñieåm thaät heä troïng ñoái vôùi ngöôøi tu chuùng ta. ÔÛ ñaây, ñieåm thöù nhaát vaø thöù hai toâi giaûi quyeát ñöôïc, coøn ñieåm thöù ba toâi daãn chöùng qua vieäc tu haønh cuûa caùc Thieàn sö, chöù baûn thaân chöa laøm xong.

Ñieåm thöù nhaát, theá naøo laø con ngöôøi baát töû? Trong kinh coøn goïi “Con ngöôøi baát töû” laø Phaùp thaân, Chôn taâm, Nieát-baøn v.v… Ñoù laø caùi baát töû saün nôi chuùng ta, nhaäp ñöôïc caùi ñoù goïi laø Nhö Lai, laø Phaät. Ñaây laø toâi taïm ñònh nghóa treân maët danh töø. Khi nhaän ra ñöôïc con ngöôøi baát töû roài, coù lôïi ích gì? Quí vò töøng tuïng kinh Phaùp Hoa, phaåm thöù möôøi saùu Nhö Lai Thoï Löôïng, noùi veà tuoåi thoï cuûa chö Phaät. Trong kinh Phaät keå tuoåi thoï cuûa chö Phaät bao nhieâu? Ai coù theå chöùng ñöôïc? Phaät baûo giaû söû nhö ñem theá giôùi tam thieân ñaïi thieân nghieàn naùt thaønh buïi, moãi haït buïi ñem maøi laøm möïc. Coù ngöôøi duøng thaàn thoâng bay qua traêm ngaøn muoân öùc theá giôùi, chaám moät hoät möïc xuoáng roài bay qua traêm ngaøn muoân öùc theá giôùi khaùc chaám moät hoät möïc xuoáng nöõa. Nhö theá maø chaám heát soá möïc theá giôùi tam thieân nghieàn naùt ñoù, roài bay qua nhöõng theá giôùi chaám möïc vaø khoâng chaám möïc, gom laïi moät laàn nöõa, nghieàn naùt thaønh buïi. Moãi hoät buïi laø moät kieáp, thì tuoåi thoï cuûa chö Phaät coøn hôn soá buïi ñoù nöõa. Quyù vò coù theå nghó ñöôïc bao nhieâu khoâng? Bôûi baát töû laø khoâng cheát, khoâng cheát neân tuoåi thoï khoâng laøm sao tính ñöôïc.

Taïi sao toâi khoâng noùi theo kinh laø Nieát-baøn, laø voâ sanh maø noùi “Con ngöôøi baát töû”? Bôûi ngöôøi theá gian luoân luoân thích sanh sôï töû neân noùi baát sanh hoï buoàn maø noùi baát töû ngöôøi ta chòu. Vì vaäy toâi noùi con ngöôøi baát töû, chôù thaät ra coù sanh môùi coù töû, coøn khoâng sanh thì laáy ñaâu maø töû? Kinh noùi Nieát-baøn, voâ sanh laø chæ thaúng vaøo caùi nhaân. Nhaân khoâng coù thì quaû laøm sao coù. Nhö vaäy neáu nhaän ra ñöôïc con ngöôøi baát töû ñoù laø Nhö Lai, neân noùi tuoåi thoï Nhö Lai khoâng theå tính, khoâng theå ñeám, khoâng laøm sao bieát ñöôïc heát.

Ñeán phaåm thöù möôøi baûy laø Phaân Bieät Coâng Ñöùc. Phaân bieät laø so saùnh, so saùnh coâng ñöùc cuûa ngöôøi nhaän hieåu veà tuoåi thoï chö Phaät khaùc vôùi coâng ñöùc cuûa nhöõng ngöôøi laøm vieäc boá thí, trì giôùi, tinh taán, nhaãn nhuïc v.v… Coù moät ñoaïn Phaät noùi, neáu ngöôøi naøo khôûi moät nieäm tin hieåu thoï maïng daøi laâu cuûa Nhö Lai thì coâng ñöùc ngöôøi aáy khoâng theå tính löôøng. Moät ñoaïn khaùc Phaät noùi, neáu ngöôøi thieän nam, ngöôøi thieän nöõ naøo ñoái vôùi thoï maïng cuûa Nhö Lai tin hieåu, khoâng nghi ngôø; ngöôøi ñoù seõ thaáy Phaät ñang ôû nuùi Kyø Xaø Quaät vì caùc vò Boà-taùt lôùn vaø haøng Thanh vaên vaây quanh noùi phaùp.

Nhö vaäy ai ñoái vôùi thoï maïng daøi laâu cuûa Phaät tin nhaän ñöôïc, ngöôøi ñoù seõ thaáy Phaät ñang ôû hoäi Linh Sôn. Taïi sao? Bôûi vì thaáy ñöôïc con ngöôøi baát töû laø thaáy Phaät. Phaät khoâng phaûi laø ñöùc Thích Ca baèng thaân xaùc thòt, maø Phaät laø Phaät phaùp thaân. Nôi ñöùc Phaät Thích-ca coù con ngöôøi baát töû, nôi chuùng ta cuõng coù con ngöôøi baát töû, nhaän ra ñöôïc nhö vaäy goïi laø thaáy Phaät.

Trong kinh Laêng Nghieâm, ngaøi A-nan sau khi nghe ñöùc Phaät chæ cho thaáy trong thaân sanh dieät coù caùi khoâng sanh dieät, Ngaøi lieàn tænh ngoä. Sau khi tænh ngoä Ngaøi laøm baøi keä taùn thaùn Phaät, ñoàng thôøi noùi leân chí nguyeän cuûa mình. Boán caâu ñaàu cuûa baøi keä aáy theá naøy:

            Dieäu traïm toång trì baát ñoäng toân,

            Thuû Laêng Nghieâm vöông theá hy höõu.

            Tieâu ngaõ öùc kieáp ñieân ñaûo töôûng,

            Baát lòch taêng kyø hoaïch Phaùp thaân.

Boán caâu ñoù cho chuùng ta thaáy khi nhaän ñöôïc con ngöôøi baát töû roài ñöôïc lôïi ích gì. Caâu ñaàu Ngaøi taùn thaùn Phaät “Dieäu traïm toång trì baát ñoäng toân”, nghóa laø ñöùc Phaät laø vò ñaõ ñaït ñöôïc choã chaùnh ñònh, laëng leõ ôû choã baát ñoäng, ñaày ñuû voâ löôïng coâng ñöùc. Caâu thöù hai Ngaøi taùn thaùn phaùp Phaät noùi laø kinh Thuû Laêng Nghieâm, nhôø nghe phaùp aáy Ngaøi tieâu heát caùc töôûng ñieân ñaûo trong muoân öùc kieáp, ngoä ñöôïc Phaùp thaân. Töôûng ñieân ñaûo laø töôûng gì? Töôûng ñieân ñaûo laø giaû maø töôûng laø thaät, thaät maø töôûng laø khoâng. Baây giôø Ngaøi môùi thaáy giaû laø giaû, thaät laø thaät coù, chôù khoâng phaûi khoâng. Roõ raøng khi ngoä ñöôïc Phaùp thaân thì caùc töôûng ñieân ñaûo lieàn tieâu tan heát.

“Baát lòch taêng kyø hoaïch Phaùp thaân”, nghóa  laø khoâng traûi qua voâ soá kieáp maø ñöôïc Phaùp thaân. Taïi sao? Bôûi vì theo kinh noùi ngöôøi tu Ñaïi thöøa traûi qua caùc thöù lôùp töø sô phaùt taâm ñeán thaäp tín, thaäp truï, thaäp haïnh, thaäp hoài höôùng. Ñoù laø haøng Tam hieàn traûi qua voâ soá kieáp thöù nhaát. Töø Sô ñòa cho ñeán Baùt ñòa laø voâ soá kieáp thöù hai, töø baùt ñòa cho tôùi dieäu giaùc laø voâ soá kieáp thöù ba. Nhö vaäy, ngöôøi tu Ñaïi thöøa theo tieäm thöù chöùng Sô ñòa môùi thaáy ñöôïc Phaùp thaân, neân töø Sô ñòa Boà-taùt trôû leân phaù moät phaàn voâ minh, chöùng ñöôïc moät phaàn Phaùp thaân, goïi laø phaàn giaùc. Ngaøi A-nan khoâng caàn traûi qua voâ soá kieáp tu thaäp tín, thaäp truï, thaäp haïnh, thaäp hoài höôùng maø ngay nôi ñaây thaáy ñöôïc Phaùp thaân. Vì vaäy noùi ñoán ngoä, thaáy moät caùch mau choùng khoâng caàn thöù lôùp.

Khi nhaän ra nôi mình coù con ngöôøi baát töû roài, laøm sao nhaäp ñöôïc soáng ñöôïc vôùi con ngöôøi aáy? Cuõng trong kinh Laêng Nghieâm, ngaøi A-nan baïch vôùi Phaät raèng: Nhö moät gaõ lang thang ñöôïc nhaø vua taëng cho ngoâi nhaø ñeïp, nhöng gaõ khoâng bieát laøm sao voâ nhaø, cuùi xin ñöùc Phaät chæ cho cöûa vaøo nhaø. Nhaân ñoù Phaät baûo hai möôi laêm vò Thaùnh ñeä töû thay nhau trình sôû ngoä cuûa mình, ñeå choïn ra caên vieân thoâng laøm cöûa tieán vaøo ngoâi nhaø aáy.

Theá neân bieát khi ngoä roài, coù ñöôïc hoøn ngoïc baùu, coù ngoâi nhaø ñeïp nhöng coøn phaûi nhaäp, töùc laø bieát caùch vaøo nhaø nöõa. Trong kinh Phaùp Hoa noùi “Khai thò ngoä nhaäp” cuõng cuøng moät yù nghóa naøy. Ngoä laø nhaän ra, nhaäp laø vaøo thaúng beân trong chôù khoâng phaûi ngoä roài haøi loøng ôû ngoaøi cöûa, ñaây môùi laø thaät soáng vôùi con ngöôøi baát töû. Ngöôøi ngoä roài bôùt ñöôïc ñieân ñaûo nhöng phaàn phieàn naõo vi teá vaãn coøn. Ba thöù ñoäc si, tham, saân chöa saïch heát, chöøng naøo nhaäp ñöôïc con ngöôøi baát töû môùi saïch heát phieàn naõo vi teá. Vì vaäy ngöôøi tu muoán nhaäp tri kieán Phaät hay con ngöôøi baát töû thì coâng phu phaûi raát chín chaén, raát caån maät chôù khoâng phaûi thöôøng.

Laøm theá naøo ñeå nhaäp con ngöôøi baát töû? Nhö toâi ñaõ noùi, suoát ñôøi mình chöa chaéc toâi ñaõ nhaäp xong, laøm sao daùm noùi chuyeän nhaäp cho quyù vò nghe. Neân ôû ñaây toâi chæ daãn laïi trong kinh nhöõng ñoaïn Phaät noùi veà nhaäp Phaùp thaân, tuy chuùng ta chöa nhaäp nhöng bieát roõ con ñöôøng veà nhaø nhö vaäy, veà sau trong coâng phu khoâng sôï laàm. Kinh Nieát baøn coù baøi keä ñôn giaûn theá naøy:

            Chö haønh voâ thöôøng,

            Thò sanh dieät phaùp.

            Sanh dieät dieät dó,

            Tòch dieät vi laïc.

Chö haønh laø caùc haønh nghieäp, taát caû ñeàu voâ thöôøng, thuoäc phaùp sanh dieät. Voïng töôûng cuûa chuùng ta coù phaûi laø haønh nghieäp khoâng? Moät nieäm daáy leân laø haønh nghieäp roài, cho neân voïng töôûng laø haønh nghieäp. Vì vaäy noù thuoäc veà voâ thöôøng, vì daáy nieäm laø sanh dieät, maø sanh dieät laø voâ thöôøng. Neáu chuùng ta baùm vaøo voâ thöôøng thì muoân ñôøi khoâng bao giôø nhaäp ñöôïc con ngöôøi baát töû. Bôûi con ngöôøi baát töû laø chaân thöôøng, baùm vaøo voâ thöôøng laøm sao nhaän ñöôïc. Vì vaäy phaûi buoâng, ruõ saïch duyeân sanh töû voâ thöôøng aáy roài, môùi nhaäp ñöôïc con ngöôøi baát töû. “Sanh dieät dieät dó”, chöøng naøo maàm sanh dieät heát saïch thì tòch dieät hieän tieàn. Tòch dieät hieän tieàn ñoù môùi laø vui, neân noùi “Tòch dieät vi laïc”.

Trong kinh Di Ñaø, Phaät noùi: “Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhôn chuyeân trì danh hieäu A Di Ñaø Phaät, nhöôïc nhaát nhaäït, nhöôïc nhò nhaät, nhöôïc tam nhaät, nhöôïc töù nhaät, nhöôïc nguõ nhaät, nhöôïc luïc nhaät, nhöôïc thaát nhaät, nhaát taâm baát loaïn; kyø nhôn laâm maïng chung thôøi, A Di Ñaø Phaät döõ chö Thaùnh chuùng hieän taïi kyø tieàn”, nghóa laø neáu coù ngöôøi thieän nam hay thieän nöõ chuyeân trì danh hieäu Phaät A Di Ñaø hoaëc moät ngaøy, hai ngaøy, ba ngaøy, boán ngaøy, naêm ngaøy, saùu ngaøy cho tôùi baûy ngaøy nhaát taâm baát loaïn; ngöôøi aáy khi laâm chung ñöùc Phaät A Di Ñaø cuøng chö Thaùnh chuùng seõ hieän ra ôû tröôùc tieáp daãn.

Loaïn laø gì? Laø duyeân sanh töû, laø nieäm, laø ñoäng. Coøn nieäm, coøn ñoäng laø coøn daáy, coøn loaïn, coøn sanh töû. Neáu nhaát taâm laø nhö nhö baát ñoäng, aáy laø ñöôïc con ngöôøi baát töû. Trong kinh Nieát-baøn goïi Nhaát taâm laø tòch dieät, tòch dieät laø vui. ÔÛ ñaây noùi khi nhaát taâm thì thaáy Phaät Di Ñaø vaø Thaùnh chuùng röôùc veà Cöïc Laïc raát vui. Roõ raøng muoán ñi ñeán choã tòch dieät laø phaûi döùt maàm sanh töû, môùi hieän töôùng tòch dieät chaân thaät.

Nhö vaäy caùi vui cuûa ngöôøi tu laø thoaùt ly sanh töû. Taïi sao vaäy? Vì theo Töù ñeá voâ thöôøng laø khoå, neân coøn bò voâ thöôøng laø coøn bò khoå. Do ñoù töù khoå, baùt khoå… ñeàu caên cöù treân lyù voâ thöôøng maø noùi. Baây giôø muoán heát khoå phaûi döùt heát maàm sanh dieät, sanh dieät heát roài thì tòch dieät hieän tieàn, ñoù môùi laø vui. Caùi vui naøy theo Thieàn toâng goïi laø nhaäp con ngöôøi baát töû.

Chuùng ta thaáy ñöùc Phaät kheùo tuøy duyeân, thuaän theo caùi hieåu, caùi nhaän cuûa chuùng sanh maø Ngaøi duøng nhöõng phöông phaùp, nhöõng ngoân ngöõ khaùc nhau ñeå ñoä hoï. Chuùng ta khoâng hieåu, cöù nghó raèng tu theo phaùp moân naøy ñöôïc Phaät röôùc, höôûng söï vui thích tuøy yù, coøn noùi sanh dieät dieät roài, tòch dieät laø vui thì thaáy buoàn quaù. Bôûi tòch dieät laø vaéng laëng laøm sao vui ñöôïc. Ñoù laø do chuùng ta meâ môø chöa hieåu thoâi, chôù Phaät daïy cöùu kính khoâng hai, khoâng khaùc. Nhö vaäy ñeå thaáy raèng ngöôøi tu neáu muoán nhaäp con ngöôøi baát töû thì phaûi döùt maàm sanh dieät môùi nhaäp ñöôïc.

Trôû laïi kinh Laêng Nghieâm, phaàn Phaät hoûi caùc vò Thaùnh ñeä töû veà caùch choïn caên vieân thoâng. Boà-taùt Quaùn Theá AÂm keå laïi haïnh tu cuûa Ngaøi cho ñöùc Phaät vaø ñaïi chuùng nghe theá naøy: “Sô ö vaên trung, nhaäp löu vong sôû. Sôû nhaäp kyù tòch, ñoäng tònh nhò töôùng, lieãu nhieân baát sanh. Nhö thò tieäm taêng, vaên sôû vaên taän, taän vaên baát truï, giaùc sôû giaùc khoâng. Khoâng giaùc cöïc vieân, khoâng sôû khoâng dieät. Sanh dieät kyù dieät, tòch dieät hieän tieàn. Hoát nhieân sieâu vieät theá xuaát theá gian, thaäp phöông vieân minh, ñaéc nhò thuø thaéng. Nhaát giaû thöôïng hôïp thaäp phöông chö Phaät baûn dieäu giaùc taâm, döõ Phaät Nhö Lai ñoàng nhaát töø löïc. Nhò giaû haï hôïp thaäp phöông nhaát thieát luïc ñaïo chuùng sanh, döõ chö chuùng sanh ñoàng nhaát bi ngöôõng”.

Nghóa laø ban ñaàu ôû trong taùnh nghe, vaøo ñöôïc doøng vieân thoâng, khoâng coøn töôùng sôû vaên nöõa. Choã nhaäp ñaõ saâu, ñaõ laëng leõ thì hai töôùng ñoäng tònh khoâng coøn, khoâng sanh. Cöù theá laàn laàn tieán leân, caùc töôùng naêng vaên, sôû vaên ñeàu heát töùc caùi hay nghe vaø bò nghe ñeàu heát. Caùi hay nghe, bò nghe heát roài, khoâng döøng ôû ñoù phaûi tieán leân giaùc sôû giaùc khoâng, töùc naêng giaùc vaø sôû giaùc cuõng laëng. Naêng giaùc vaø sôû giaùc laëng roài, khoâng giaùc vieân maõn töùc caùi naêng khoâng vaø sôû khoâng cuõng dieät. Sanh dieät ñaõ dieät, tòch dieät hieän tieàn. Boãng nhieân vöôït ngoaøi theá gian vaø xuaát theá gian, saùng suoát cuøng khaép möôøi phöông, ñöôïc hai thöù thuø thaéng: Moät laø treân hôïp vôùi taâm dieäu giaùc saün coù cuûa möôøi phöông chö Phaät, töùc mình vaø Phaät ñoàng moät taâm, ñoàng moät töø löïc. Hai laø döôùi hôïp vôùi taát caû chuùng sanh trong saùu ñöôøng möôøi phöông, cuøng vôùi chuùng sanh moät loøng bi ngöôõng.

Chuùng ta thaáy roõ tôùi choã cöùu kính sanh dieät heát roài, tòch dieät hieän tieàn, khoâng phaûi heát maø chöøng ñoù thaáy mình sieâu xuaát theá gian vaø xuaát theá gian. Baáy giôø treân hôïp vôùi chö Phaät, ñoàng moät loøng töø, döôùi hôïp vôùi chuùng sanh, ñoàng moät loøng bi. Coù loøng töø neân muoán ban vui cho taát caû chuùng sanh, coù loøng bi neân muoán nhoå heát goác khoå cuûa chuùng sanh. Ñoù laø coâng haïnh cuûa Boà-taùt Quan Theá AÂm.

Coâng haïnh naøy chuùng ta coù theå ñoái chieáu vôùi möôøi muïc tranh chaên traâu cuûa ngöôøi tu Thieàn. Trong nhaø thieàn coù veõ möôøi muïc chaên traâu ñeå haønh giaû thaáy ñöôïc söï tieán töø thoâ ñeán teá cuûa mình. Ngay choã “sô ö vaên trung, nhaäp löu vong sôû” nghóa laø ôû trong taùnh nghe, nhaäp ñöôïc roài thì queân caùc tieáng beân ngoaøi. Ñaây duï nhö con traâu khi ta ñaõ laøm chuû ñöôïc, naém muõi daãn ñi thì noù queân coû, queân luùa maï beân ngoaøi, theo oâng chuû xoay trôû veà. Tôùi “vaên sôû vaên taän”, töùc naêng vaên vaø sôû vaên heát, hai töôùng ñoäng tònh chaúng sanh. Ñaây duï nhö con traâu ñaõ thuaàn thuïc, ngöôøi chaên thoåi saùo treân caây coøn traâu naèm ì treân coû, khoâng coøn phaù phaùch nöõa. Ñeán choã naêng sôû ñeàu heát laø chæ cho khoâng coøn traâu, chæ coøn ngöôøi chaên. Tôùi “naêng giaùc sôû giaùc khoâng” thì ngöôøi chaên cuõng maát luoân. Roài “khoâng sôû khoâng dieät” laø tôùi voøng troøn, qua ñöôïc khoâng vaø sôû khoâng roài môùi tòch dieät hieän tieàn. Tòch dieät hieän tieàn roài, luùc ñoù môùi qua böùc tranh thöù chín laø laù ruïng veà coäi, chim bay veà toå, nghóa laø treân hôïp vôùi taâm dieäu giaùc cuûa chö Phaät. Ñeán böùc tranh thöù möôøi thoûng tay vaøo chôï, tay xaùch con caù cheùp tay caàm baàu röôïu, nghóa laø döôùi hôïp vôùi taát caû chuùng sanh trong luïc ñaïo ñoàng loøng bi ngöôõng.

Trong nhaø thieàn thöôøng noùi “oâng môùi vaøo Phaät giôùi maø chöa vaøo Ma giôùi”. Phaät giôùi laø choã hôïp vôùi möôøi phöông chö Phaät, ma giôùi laø choã hôïp vôùi taát caû chuùng sanh. Ñeå thaáy ngöôøi tu muoán ñeán nôi ñeán choán thì phaûi traûi qua caùc quaù trình nhö vaäy, chôù khoâng phaûi ñôn giaûn.

Ngaøy nay coù moät soá ngöôøi nghe hieåu sô saøi roài cho raèng caùi hieåu cuûa mình ñaõ toät, maëc tình uoáng traø, ngaâm thô, ñoù laø beänh chaúng phaûi laø thieàn. Tu haønh nhö theá troïn ñôøi cuøng kieáp cuõng chaúng tôùi ñaâu heát, sanh töû cuõng vaãn coøn nguyeân, huoáng laø nhöõng ngöôøi chöa bieát gì.

Toùm laïi coù maáy ñieåm then choát chuùng ta caàn nhôù. Ñieåm thöù nhaát nghieâng veà Taêng Ni, neáu chuùng ta tu chöa ngoä ñaïo, chöa saùng ñaïo thì phaûi nhieät taâm, tinh taán tu haønh, ñem heát söùc mình mieät maøi nghieàn ngaãm giaùo lyù, laøm sao phaùt minh cho ñöôïc vieäc lôùn. Neáu phaùt minh ñöôïc roài cuõng ñöøng haøi loøng ngang ñoù, maø phaûi noã löïc haèng tænh, haèng giaùc ñeå nhaäp con ngöôøi baát töû. Coù theá chuùng ta môùi khaû dó thoaùt ly sanh töû ñöôïc.

Ñieåm thöù hai vôùi Phaät töû, quyù vò cuõng neân nhôù tuy raèng chuyeän thoaùt ly sanh töû ñoái vôùi ngöôøi taïi gia khoù thöïc hieän, nhöng neáu coù thieän chí, noã löïc tieán tu nhaän cho ra ñöôïc nôi mình coù con ngöôøi baát töû, nhö vaäy cuõng raát toát, raát nhieàu coâng ñöùc. Chính Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh suoát ñôøi Ngaøi chæ laøm coù moät vieäc laø chuyeân gieo nieàm tin cho moïi ngöôøi bieát nôi mình coù con ngöôøi baát töû. Ngaøi noùi: “Toâi khoâng daùm khinh caùc Ngaøi vì caùc Ngaøi ñeàu seõ thaønh Phaät”. Thaønh Phaät nghóa laø ñeàu seõ tieán vaøo choã baát töû. Moïi ngöôøi coù nieàm tin ñoù laø ñaõ coù lôïi ích lôùn roài, neáu nhaäp ñöôïc nöõa thì lôïi ích kia voâ keå.

Chuùng ta ñöøng töôûng tu tôùi heát voïng töôûng, ôû choã yeân laëng roài mình trôû thaønh ngu muoäi. Chính töø choã ñoù môùi sieâu xuaát theá gian vaø xuaát theá gian, chôù khoâng phaûi thöôøng. Vì vaäy treân ñöôøng tu khoâng ñôn giaûn, khoâng bình dò nhö ngöôøi ta töôûng, maø phaûi heát söùc noã löïc, heát söùc coá gaéng môùi ñöôïc. Neáu chuùng ta quyeát chí tu, phaûi vaän duïng heát khaû naêng cuûa mình, nhaø Thieàn goïi laø can ñaûm toät ñoä, gieát ngöôøi khoâng nhìn laïi, khaû dó môùi tieán. Chuùng ta vöøa nhaéc nhôû ai ñaõ sôï hoï buoàn, lieàn doøm laïi coi maët muõi laøm sao, ñöøng noùi tôùi gieát ngöôøi khoâng nhìn laïi. Caùi gì cuõng muoán boû nhöng boû thì tieác neân ngoù ñi ngoù laïi maõi, khoâng bao giôø daùm döùt khoaùt. Bôûi khoâng döùt khoaùt neân khoâng tieán ñöôïc.

Coù theå noùi, ñöôøng tröôùc cuûa ngöôøi tu laø hoa thôm coû laï nhöng cuõng laém gai goác chôù chaúng phaûi thöôøng. Chuùng ta khoâng ñi vaøo ngoõ bí, vaøo loái cuøng maø ñi tôùi choã ñeïp ñeõ voâ cuøng voâ taän. “Sôn cuøng thuûy taän nghi voâ loä, lieãu aùm hoa minh bieät nhaát thoân”, nghóa laø ta cöù ngôõ raèng cuoái non taän nöôùc khoâng coøn con ñöôøng naøo, ngôø ñaâu rieâng coù moät thoân toaøn laø lieãu ñeïp hoa xinh röïc rôõ voâ cuøng. Khi bieát roõ nhö vaäy, chuùng ta seõ haêng haùi tieán leân, ñaïp treân gai goác maø ñi, khoâng ngaïi khoù khaên, chaúng sôï saày da raùch thòt.

Ñieåm thöù ba, ñaõ bieát roõ mình coù con ngöôøi baát töû roài, moãi vò phaûi raùng noã löïc, nhöng noã löïc khoâng coù nghóa laø baäm moâi, trôïn maét, caû ngaøy gioáng nhö giaän ai. Tu haønh laøm gì maø hung döõ vaäy! Noã löïc ôû ñaây laø haèng tænh haèng giaùc. Luùc naøo cuõng tænh, luùc naøo cuõng giaùc khaû dó chuùng ta ruõ ñöôïc caùc duyeân sanh töû, theå nhaäp con ngöôøi baát töû.

Ñoù laø nhöõng ñieåm chuû yeáu chuùng ta caàn phaûi nhôù ñeå öùng duïng tu haønh. Trong giai ñoaïn tu moïi ngöôøi ñeàu neân töï thaáy, töï hieåu, töï coá gaéng chôù khoâng mong ai khaùc thay cho mình ñöôïc. Ñoù laø lôøi nhaéc nhôû cuûa toâi sau moät thôøi gian ngaén nhaäp thaát.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM