HOA VOÂ ÖU

(TAÄP-09)

H.T THÍCH THANH TÖØ

LOØNG TIN CUÛA NGÖÔØI CON PHAÄT

Chuøa Suøng AÂn – Phan Rang - 2002

Vì muoán cho taát caû Taêng Ni Phaät töû ñeàu hieåu ñaïo theo ñuùng tinh thaàn cuûa ñaïo Phaät, neân hoâm nay chuùng toâi giaûng daïy ñeà taøi Loøng tin cuûa ngöôøi con Phaät.

Con Phaät ôû ñaây laø haøng xuaát gia cuõng nhö caùc Phaät töû cö só taïi gia. Chuùng ta nghe nhaän giaùo phaùp cuûa Phaät kheùo hieåu, ñoù laø con ñöôøng tu thöïc teá cuûa baûn thaân, cuõng nhö höôùng daãn chæ daïy cho moïi ngöôøi ñoàng chí höôùng tu haønh. Vaäy loøng tin cuûa ngöôøi Phaät töû laø gì? Laø tin Tam baûo, töùc tin Phaät, tin Phaùp, tin Taêng. Loøng tin aáy ñoái vôùi Phaät töû deã tin hay khoù tin?

Tröôùc heát noùi veà tin Phaät. Tin Phaät laø tin nhö theá naøo? Laâu nay chuùng ta cöù ngôõ tin vaøo ñöùc Phaät laø tin Ngaøi coù ñuû taát caû phaùp nhieäm maàu, ñuû coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân. Chuùng ta tin töôûng ôû Ngaøi thì seõ ban boá phöôùc laønh cho mình, seõ gia hoä cho ta bình an, haïnh phuùc. Nhöng söï thaät khoâng phaûi, chuùng ta tin Phaät vì Ngaøi laø baäc giaùc ngoä. Chöõ Phaät noùi ñuû laø Phaät ñaø coù nghóa laø baäc giaùc ngoä vieân maõn. Vì giaùc ngoä vieân maõn neân nhöõng gì Ngaøi chæ daïy cho chuùng ta ñeàu laø chaân lyù khoâng xeâ dòch, khoâng ñoåi khaùc theo thôøi gian khoâng gian.

Vaäy chuùng ta tin Phaät laø tin baäc giaùc ngoä, moät baäc seõ ñöa ta ñeán choã saùng suoát, chôù khoâng phaûi tin baèng aân hueä Ngaøi ban cho. Trong kinh Phaät thöôøng daïy: “Ta khoâng coù quyeàn ban phöôùc xuoáng hoïa cho ai”. Ngaøi ñaõ khoâng coù quyeàn ban phöôùc xuoáng hoïa thì ta xin ñöôïc phöôùc, xin khoûi hoïa ñöôïc khoâng? Xin nhö vaäy laø traùi vôùi chuû tröông, traùi vôùi leõ thaät ñöùc Phaät ñaõ daïy.

Ai ñoïc söû cuõng nhôù, ñeâm thöù boán möôi chín ngoài döôùi coäi Boà-ñeà, ñöùc Phaät thieàn ñònh töø canh moät tôùi canh hai chöùng ñöôïc Tuùc maïng minh, töø canh hai tôùi canh ba chöùng ñöôïc Thieân nhaõn minh, töø canh ba tôùi canh naêm chöùng ñöôïc Laäu taän minh. Töø choã tu chöùng aáy, nhöõng gì thaáy bieát Ngaøi noùi laïi cho chuùng ta nghe ñeàu laø chaân lyù, laø söï thaáu trieät nguoàn goác cuûa con ngöôøi vaø muoân vaät.          

Chuùng ta ai cuõng thaéc maéc töï nghó, khoâng bieát mình töø ñaâu ñeán ñaây, cheát roài ñi veà ñaâu? Ñöùc Phaät sau khi ñaõ chöùng Tuùc maïng minh, Ngaøi thaáu suoát ñöôïc sanh maïng cuûa baûn thaân mình töø voâ soá kieáp trôû veà tröôùc, chôù khoâng phaûi naêm ñôøi möôøi ñôøi thoâi. Trong caùc kinh A-haøm coøn ghi laïi lôøi Theá Toân noùi: “Ta nhôù voâ soá kieáp veà tröôùc nhö ngöôøi nhôù vieäc môùi xaûy ra hoâm qua”. Nhôù roõ raøng khoâng coù gì sai soùt. Do ñoù Ngaøi bieát ñöôïc ta töø ñaâu ñeán ñaây.

Chöùng ñöôïc Thieân nhaõn minh, Ngaøi coù con maét saùng thaáy thaáu suoát töø nhöõng vaät raát xa cho tôùi nhöõng vaät raát nhoû nhieäm, maø con maét phaøm chuùng ta khoâng theå thaáy ñöôïc. Ngaøi thaáy roõ con ngöôøi khi cheát roài, seõ theo nghieäp daãn luaân hoài trong luïc ñaïo, chuùng sanh bò loâi keùo ñi theo nghieäp cuûa mình ñaõ taïo. Trong luïc ñaïo luaân hoài coù ba ñöôøng laønh vaø ba ñöôøng döõ. Ba ñöôøng laønh laø ngöôøi, a-tu-la vaø trôøi; ba ñöôøng döõ laø ñòa nguïc, ngaï quyõ vaø suùc sanh.

Neáu ngöôøi nghieäp thieän khi nhaém maét seõ ñi theo ba ñöôøng laønh. Neáu ngöôøi nghieäp xaáu aùc, khi nhaém maét seõ ñi ba ñöôøng döõ, chôù khoâng phaûi cheát laø heát. Do thaáy nhö vaäy neân ñöùc Phaät noùi: “Ta thaáy chuùng sanh ñi trong luaân hoài luïc ñaïo nhö ngöôøi ñöùng treân laàu cao nhìn xuoáng ngaõ tö ñöôøng thaáy keû qua, ngöôøi laïi roõ raøng khoâng laàm laãn”. Ñöùc Phaät thaáy roõ doøng luaân hoài cuûa chuùng sanh töø ñôøi naøy tôùi ñôøi kia khoâng döøng, khoâng heát neân Ngaøi môùi daïy chuùng ta caùch tu ñeå thoaùt khoûi doøng luaân hoài aáy.

Ñeán canh naêm khi sao mai vöøa moïc, Phaät chöùng Laäu taän minh. Laäu taän minh laø thaáu toät ñöôïc nguyeân nhaân naøo khieán cho chuùng sanh traàm luaân trong sanh töû vaø phöông phaùp naøo ñöa chuùng sanh ra khoûi voøng luaân hoài aáy, khoâng coøn buoäc raøng trong luïc ñaïo nöõa. Bieát roõ nhaân bieát quaû nhö vaäy neân Ngaøi daïy chuùng ta caùch tu haønh thoaùt ly sanh töû.

Phaät khoâng baét chuùng ta nhaát quyeát phaûi tin, maø mình coù quyeàn kieåm nghieäm laïi xem ñieàu naøo ñaùng tin thì tin, ñieàu naøo khoâng ñaùng tin thì thoâi. Thöù nhaát, ñöùc Phaät thaáy ñöôïc con ngöôøi töø voâ soá kieáp veà tröôùc ñaõ töøng sanh nôi naøy, nôi kia roài môùi ñeán ñaây. Chuùng ta töï kieåm laïi, xem mình coù mang tính caùch gì cuûa quaù khöù daãn ñeán hieän taïi khoâng? Nhö trong moät gia ñình cuøng cha cuøng meï sanh ra, nhöng nhöõng ngöôøi con coù ñöùa saùng suoát thoâng minh, coù ñöùa laïi khuø khôø u toái. Hoaëc coù ñöùa ñeïp, coù ñöùa xaáu v.v… khoâng gioáng nhau. Taïi sao laïi coù söï sai bieät nhö theá?

Noùi theo khoa hoïc hieän nay, taát caû maàm sanh ra con ngöôøi ñeàu töø gien cuûa cha meï. Gien cha meï theá naøo thì ngöôøi con cuõng gioáng nhö theá aáy. Neáu do gien cha meï sanh ra, taïi sao moãi ngöôøi laïi mang hình daùng khaùc nhau, taâm tö khaùc nhau, trí tueä khaùc nhau. Ñoù laø töø ñaâu? Nhaø Phaät daïy raèng chuùng ta coù maët ôû ñaây laø do tích luõy nghieäp cuûa ñôøi tröôùc. Ñôøi tröôùc ta ñaõ töøng laøm gì thì ñôøi naøy sanh ra aûnh höôûng nghieäp cuûa ñôøi tröôùc.

Nhö hieän giôø chuùng ta nghe nhöõng vò thaàn ñoàng treân theá giôùi, coù vò gioûi veà aâm nhaïc töø luùc naêm baûy tuoåi, coù vò gioûi toaùn töø luùc chín möôøi tuoåi, coù vò gioûi vaên chöông v.v… Ñoù laø do ai daïy? Ñieàu naøy chöùng toû thuyeát nhaân quaû cuûa nhaø Phaät khoâng sai. Ñôøi tröôùc chuùng ta ñaõ töøng laøm vieäc laønh döõ naøo, ñôøi naøy sanh ra chuûng töû nghieäp cuûa quaù khöù coøn neân aûnh höôûng tôùi ñôøi naøy. Vì vaäy moãi ngöôøi ra ñôøi mang theo nhöõng taâm tö, yù nieäm, thoùi quen khaùc nhau. Bôûi theá khoâng theå gioáng heät cha meï, chæ gioáng phaàn naøo do tính di truyeàn cuûa gien thoâi. Ñoù laø moät leõ thaät khoâng nghi ngôø gì caû.

Ñöùc Phaät thaáy bieát roõ, nhöng noùi ra quaù taàm hieåu bieát cuûa chuùng ta, coù khi mình chöa daùm tin. Nhöng kieåm nghieäm laïi thaät kyõ, roõ raøng ñoù laø moät leõ thaät, khoâng nghi ngôø. Nhö taát caû ngöôøi theá gian lôùn leân ñeàu nghó tôùi chuyeän ñoâi baïn hoaëc taïo döïng söï nghieäp cho khaù giaû… Nhöng coù ngöôøi lôùn leân ñoøi ñi tu. Ñieàu naøy ai daïy? Cha meï khoâng daïy, thaày coâ giaùo khoâng daïy. Nhö vaäy chuûng töû tu tröôùc ñaõ coù neân baây giôø khoâng ai xuùi giuïc, khoâng ai baét buoäc maø töï phaùt nguyeän ñi tu. Chuùng ta hieåu roài thì bieát nhöõng vieäc naøy khoâng phaûi môùi coù, maø noù ñaõ coù töø thuôû naøo.

Sau khi thaáy toät lyù ñoù roài, Phaät môùi daïy chuùng ta laøm sao trong ñôøi naøy tu taïo nhöõng nghieäp laønh, ñeå khi nhaém maét sanh vaøo coõi laønh. Khoâng phaûi cheát roài heát, ñöøng nghó laàm nhö vaäy. Ngöôøi theá gian cöù ngôõ cheát laø heát, neân nhieàu vò coøn treû tuoåi khi gaëp ñieàu gì böùc baùch, khoâng chòu noåi ñoøi töï töû. Vì hoï ngôõ raèng töï töû laø giaûi quyeát xong vieäc ñôøi naøy, khoâng ngôø töï töû roài laïi caøng khoå sôû dai daúng hôn ñôøi naøy nöõa.

Quí vò voâ chuøa thaáy töôïng Phaät, töôïng Toå coù haøo quang phía sau ñænh ñaàu. Haøo quang laø aùnh saùng, ñoù laø bieåu hieän cho nghieäp laønh toûa ra. Nhöõng ngöôøi hung aùc nghieäp döõ cuõng toûa ra. Nhöng vôùi con maét chuùng ta, khaû naêng giôùi haïn quaù neân khoâng theå thaáy ñöôïc. Laï moät ñieàu, ñoâi khi con meøo, con choù laïi coù theå nhaän ñöôïc naêng löôïng toûa ra töø nhöõng ngöôøi hung aùc. Chuùng ta ñeå yù seõ thaáy maáy ngöôøi laøm haøng thòt, khi vaøo xoùm duø hoï  khoâng ñem theo duïng cuï baét heo baét choù, maø choù thaáy laø suûa ruøm heát. Chuùng suûa moät caùch oaùn gheùt, giaän döõ, chôù khoâng phaûi suûa nhö suûa khaùch bình thöôøng. Ñoù laø do aùc nghieäp cuûa hoï toûa ra khieán nhöõng loaøi cuõng coù nghieäp xaáu nhìn thaáy ñöôïc.

Ñöùc Phaät thaáy ngoaøi vuõ truï coù voâ soá theá giôùi. Ngaøi noùi nhöng khoâng baét buoäc chuùng ta tin hay khoâng tin. Phaät thaáy sao thì noùi vaäy thoâi. Ngaøy nay chuùng ta thaáy roõ raøng trong baàu hö khoâng naøy khoâng phaûi chæ coù moät theá giôùi cuûa mình, maø coù voâ soá theá giôùi. Ñaõ laø voâ soá theá giôùi thì coù theá giôùi nhoû, coù theá giôùi lôùn, coù theá giôùi toát, coù theá giôùi xaáu. Con ngöôøi sanh trong nhöõng theá giôùi ñoù nhaát ñònh phaûi coù sai bieät, toát xaáu ñuû thöù. Suy gaãm nhö theá, chuùng ta khoâng coøn gì ñeå ngôø vöïc veà trí tueä cuûa Nhö Lai nöõa.

Lôøi Phaät daïy do Ngaøi tu maø thaáy, ñoù laø moät leõ thaät chôù khoâng phaûi lôøi huyeãn hoaëc. Ngaøy xöa trình ñoä khoa hoïc coøn thaáp keùm, ngöôøi ta khoâng hieåu noåi nhöõng gì Theá Toân thaáy bieát vaø noùi ra. Ngaøy nay khoa hoïc töø töø coù nhieàu phaùt minh, chuùng ta môùi tin lôøi Phaät noùi laø coù thaät. Sôû dó ñöùc Phaät noùi ra nhöõng ñieàu ñoù laø ñeå cho chuùng ta bieát maø tu, chôù khoâng phaûi noùi ra ñeå khoe söï thaáy bieát saâu roäng cuûa Ngaøi.

Phaät thaáy chuùng sanh theo nghieäp luaân hoài chòu quaû baùo khoå vui, neân noùi nhöõng baøi kinh daïy veà nhaân quaû nghieäp baùo luaân hoài. Neáu döùt saïch nhöõng nghieäp duyeân naøy seõ thoaùt khoûi sanh töû. Ngöôøi tu phaûi bieát khoâng coù gì xaûy ra ngoaøi nhaân quaû heát. Bieát ñöôïc quaû khoå thì truy nguyeân ra nhaân ñeå phaù deïp noù. Phaù deïp ñöôïc nhaân roài thì quaû khoå theo ñoù heát.

Nhö vaäy chuùng ta tin Phaät laø tin qua nhöõng leõ thaät Ngaøi ñaõ trình baøy, tin ôû söï tu haønh giaùc ngoä vieân maõn cuûa Ngaøi, neân nhöõng gì ñöùc Phaät noùi ra khoâng sai leäch. Ñoù laø nieàm tin thöù nhaát, tin Phaät.

Thöù hai laø tin phaùp cuûa Phaät. Phaùp cuûa Phaät daïy chuùng ta tu veà lyù nhaân quaû, lyù luaân hoài, lyù nhaân duyeân raát roõ raøng, raát khoa hoïc. Nhö noùi gieo nhaân thì gaët quaû. Ngöôøi laøm ngheà noâng löïa gioáng toát, söûa soaïn ñaát saïch, nöôùc phaân ñaày ñuû roài gieo gioáng xuoáng. Gioáng toát neân caây luùa toát, boâng luùa naëng tróu, nhieàu haït v.v… Töø haït gioáng toát ñem laïi quaû toát laø ñieàu taát nhieân, khoâng ai choái caõi ñöôïc. Chuùng ta khoâng theå noùi raèng, muoán truùng muøa khoâng caàn löïa gioáng toát, khoâng chaêm soùc kyõ, khoâng laøm coû boùn phaân, cöù moãi ngaøy ra ngoaøi bôø ruoäng chaép tay nguyeän Phaät trôøi cho con muøa luùa truùng! Khoâng chòu gieo gioáng, khoâng chòu taïo nhaân maø ñoøi coù quaû thì khoâng bao giôø coù ñöôïc. Ñoù laø leõ thaät.

Muoán ñöôïc quaû toát, chuùng ta phaûi taïo nhaân toát vaø nhöõng duyeân phuï thuoäc cuõng phaûi toát môùi ñöôïc. Töø lyù nhaân quaû naøy, chuùng ta xeùt thaáy moïi vieäc treân theá gian khoâng coù gì xaûy ra moät caùch boãng döng. Phaûi ñi töø nhaân tôùi quaû. Nhaân mình laøm toát thì quaû toát, nhaân mình laøm xaáu thì quaû xaáu. Bieát ñöôïc nhaân quaû roài, chuùng ta neân ngöøa ñoùn töø nhaân. Khoâng taïo nhaân xaáu maø taïo nhaân toát, khoâng taïo nhaân döõ maø taïo nhaân hieàn. Ñoù laø ngöôøi bieát tu.

Ngöôøi saùng suoát choïn nhaân toát ñeå gaày döïng cho cuoäc ñôøi mình ñöôïc keát quaû toát. Chaúng nhöõng toát trong ñôøi naøy maø toát ôû ñôøi sau nöõa. Ngöôïc laïi, ngöôøi khoâng bieát tu, chaúng nhöõng khoâng choïn nhaân toát, maø coøn taïo nhaân xaáu aùc, thì quaû xaáu aùc seõ ñeán khoâng nghi ngôø. Taát caû Phaät töû hieåu roài, y cöù theo lôøi Phaät daïy veà nhaân quaû maø soáng cho mình, cho moïi ngöôøi. Laøm vieäc gì chuùng ta cuõng laáy nhaân quaû laøm chuaån thì lôïi ích voâ cuøng.

Theá gian nhieàu ngöôøi gaây nhaân maø khoâng daùm laõnh quaû. Ví duï ñöùa beù lôõ laøm beå caùi cheùn ñeïp cuûa cha meï. Noù khoâng daùm nhaän loãi neân ñem giaáu, khi cha meï hoûi noù khoâng daùm chòu, neân ñoå thöøa ngöôøi naøy ngöôøi kia, laøm roái raém nhieàu ngöôøi. Chuùng ta ñaõ lôõ taïo nhaân thì phaûi chòu quaû, phaûi can ñaûm nhaän loãi cuûa mình: Ñaây laø loãi cuûa con, con lôõ nhö vaäy, xin cha meï thöông tha thöù cho. Bieát nhaän loãi nhö vaäy, cha meï naøo chaúng thöông yeâu tha thöù, khoûi phieàn haø anh em, khoûi nghi ngôø ngöôøi naøy ngöôøi noï, coù phaûi toát khoâng.

Theá neân ngöôøi tin ñöôïc nhaân quaû laø ngöôøi can ñaûm, coøn ngöôøi khoâng tin nhaân quaû laø ngöôøi khieáp nhöôïc, yeáu ñuoái. Ngöôøi hieåu ñöôïc lyù nhaân quaû cuoäc soáng raát an laønh, raát töï taïi, vì daùm laøm daùm chòu, khoâng bao giôø troán traùnh. Nhö vaäy xaõ hoäi toát ñeïp bieát maáy. Ñoù laø noùi veà tin nhaân quaû.

Keá nöõa, neáu tin ñöôïc lyù luaân hoài chuùng ta laïi caøng deø daët hôn. Nhö muoán ñôøi sau baèng vaø toát hôn ñôøi naøy, chuùng ta phaûi giöõ troøn naêm giôùi: khoâng saùt sanh, khoâng troäm cöôùp, khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng uoáng röôïu say, khoâng huùt aù phieän xì ke ma tuùy. Giöõ ñöôïc naêm ñieàu ñoù baûo ñaûm ñôøi sau trôû laïi laøm ngöôøi baèng hoaëc toát hôn ñôøi naøy. Chuùng ta tu laø ñeå troøn tö caùch moät con ngöôøi toát trong ñôøi naøy vaø caû ñôøi sau. Vì vaäy noùi tu laø noùi ñeán chuyeän thöïc teá, chôù khoâng phaûi noùi chuyeän vieãn vong, huyeàn aûo. Nhieàu ngöôøi khoâng hieåu cho raèng tu laø tieâu cöïc, huyeàn bí. Ñoù laø moät sai laàm.

Ngöôøi khoâng saùt sanh ñôøi sau tuoåi thoï daøi. Khoâng troäm cöôùp ñôøi sau coù cuûa nhieàu. Khoâng taø daâm ñôøi sau ñeïp ñeõ trang nghieâm. Khoâng noùi doái ñôøi sau noùi naêng löu loaùt, noùi ra moïi ngöôøi ñeàu tin quí. Khoâng uoáng röôïu say, khoâng huùt aù phieän xì ke ma tuùy ñôøi sau sanh ra trí tueä ñaày ñuû. Nhö vaäy baûo ñaûm moät töông lai toát ñeïp cho mình quaù. Coøn nhöõng keû khoâng bieát thì ñaâu coù tu, neân ñôøi sau hoï seõ khoå. Vì vaäy tu nhaân laø ñieàu thieát yeáu.

Gia ñình naøo ngöôøi choàng hoaëc vôï khoâng giöõ troøn naêm giôùi, gia ñình ñoù coù vui khoâng? Trong nhaø coù keû troäm cöôùp hoaëc say söa, huùt aù phieän xì ke ma tuùy… Ñoù laø hoïa lôùn. Cho neân bieát tu laø ñem laïi haïnh phuùc cho mình vaø an ninh traät töï cho xaõ hoäi. Neáu xoùm laøng naøo moïi gia ñình ñeàu bieát giöõ naêm giôùi thì xoùm laøng ñoù chaéc chaén bình yeân voâ cuøng, nhaø khoûi ñoùng cöûa cuõng khoâng sôï maát ñoà. Cho neân tu Phaät laø vaán ñeà caàn thieát cho con ngöôøi maø ít ai ñeå yù tôùi.

Chuùng ta nhôø tin ñöôïc lôøi Phaät daïy, töùc tin phaùp neân öùng duïng tu, ñaït keát quaû thieát thöïc trong cuoäc soáng. Qua ñoù ta môùi thaáy lôøi Phaät daïy laø moät leõ thaät, öùng duïng tu coù keát quaû toát cho baûn thaân vaø moïi ngöôøi, cho ñôøi naøy vaø caû ñôøi sau. Ñoù laø noùi veà tin phaùp.

Thöù ba laø tin Taêng. Choã naøy chuùng ta neân deø daët moät chuùt. Phaät daïy ñoái vôùi Tam baûo Phaät, Phaùp, Taêng ta phaûi tin troïn veïn. Nhöng vôùi toâi, Taêng baûo chuùng ta neân tin moät caùch coù choïn loïc. Taïi sao? Bôûi vì thôøi ñöùc Phaät coøn taïi theá, Ngaøi bieát caên cô, taâm taùnh cuûa moïi ngöôøi, neân khi ñi giaùo hoùa gaëp ai coù cô duyeân, Ngaøi daïy xong hoï nhaän hieåu vaø öùng duïng raát mau ngoä ñaïo. Vì vaäy thôøi Phaät tröïc tieáp giaùo hoùa Taêng Ni cuõng nhö Phaät töû ñöôïc goïi laø thôøi chaùnh phaùp, moät traêm ngöôøi tu thì moät traêm ngöôøi ngoä ñaïo.

Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn roài, haøng ñeä töû cuûa Ngaøi, coù vò chöùng A-la-haùn nhöng coù vò chöa chöùng, neân söï daïy doã khoâng ñuùng nhö choã thaáy cuûa Phaät. Do caùc Ngaøi khoâng bieát roõ caên cô, neân phaùp daønh cho ngöôøi naøy laïi daïy leäch qua ngöôøi khaùc. Ñieån hình nhö luùc Phaät coøn taïi theá, Toân giaû A-nan ñi giaùo hoùa coù moät ngöôøi thôï reøn qui y vôùi ngaøi. Toân giaû daïy oâng phaùp tu quaùn baát tònh. Ñeán nôi khaùc laïi coù moät ngöôøi giöõ nghóa ñòa qui y vôùi ngaøi, Toân giaû daïy phaùp tu quaùn hôi thôû. Hai oâng tu hoaøi khoâng tieán, môùi than: Sao thaày daïy con tu khoâng tieán chuùt naøo heát! Ngaøi lieàn keå laïi töï söï cho Phaät nghe vaø xin thænh giaùo.

Phaät baûo: Taïi oâng daïy sai, chôù khoâng phaûi taïi hoï tu sai. OÂng phaûi daïy laïi. Ngöôøi thôï reøn neân daïy quaùn hôi thôû, vì hoï thoåi oáng beå phì phòch hoaøi, quaùn hôi thôû seõ nhòp nhaøng vôùi coâng vieäc, tu nhö theá mau tieán hôn. Ngöôøi giöõ nghóa ñòa thöôøng thaáy thaây cheát, neân daïy quaùn baát tònh môùi coù keát quaû. Ngaøi nghe lôøi daïy cuûa Theá Toân, ñem daïy laïi hai vò ñeä töû cuûa mình. Quaû nhieân, chaúng bao laâu caû hai ñeàu tu coù keát quaû.

Nhö vaäy môùi thaáy vieäc daïy ngöôøi tu maø ta khoâng naém vöõng trình ñoä, caên cô, ngheà nghieäp cuûa hoï, ñoâi khi daïy khoâng coù keát quaû. Ñaõ khoâng keát quaû taát nhieân ngöôøi tu khoù ñaït ñöôïc ñaïo quaû maø hoï mong ñôïi.

Naêm traêm naêm sau khi Phaät nhaäp dieät laø thôøi Töôïng phaùp. Töôïng laø töông tôï. Hoài Phaät taïi theá thì traêm ngöôøi tu traêm ngöôøi ngoä, ñeán thôøi Töôïng phaùp, traêm ngöôøi tu chæ coù naêm chuïc ngöôøi ngoä thoâi. Roài moät ngaøn naêm sau khi Phaät nhaäp Nieát baøn laø thôøi Maït phaùp. Thôøi naøy ngöôøi tu chöùng ñaïo quaù ít, neân laøm sao daïy ñeä töû chöùng ñöôïc. Vì vaäy moät muoân ngöôøi tu, may ra chæ coù moät ngöôøi ngoä thoâi.

Töø chaùnh phaùp moät traêm ngöôøi tu moät traêm ngöôøi ngoä, ñeán töôïng phaùp moät traêm ngöôøi tu naêm möôi ngöôøi ngoä, ñeán maït phaùp moät muoân ngöôøi tu chæ coù moät ngöôøi ngoä. Nhö vaäy soá ngöôøi tu ñoâng maø ngoä ít, baét buoäc chuùng ta phaûi löïa choïn thoâi. Vì vaäy ñoái vôùi Taêng baûo trong thôøi naøy caàn choïn loïc kyõ moät chuùt. Nhieàu khi coù vò truyeàn giôùi cho ñeä töû, khoâng ñöôïc uoáng röôïu maø baûn thaân mình laïi uoáng heát chai naøy ñeán chai khaùc. Nhö vaäy ai tin ñöôïc? Buoäc loøng chuùng ta phaûi choïn loïc, khoâng theå thaáy hình thöùc ngöôøi tu roài noùi sao tin vaäy. Cho neân chuùng ta phaûi caån thaän. Ñöôïc vaäy giaù trò Taêng môùi coøn. Neáu chuùng ta deã tin, tin böøa quaù voâ tình laøm cho giaù trò Taêng baûo ngaøy caøng suy suïp ñi. Ñoù laø tin veà Taêng.

Nhö vaäy ñoái vôùi Phaät, Phaùp, Taêng laø ba ngoâi quí baùu. Phaät baûo thì chuùng ta khoâng nghi ngôø, thaät laø quí baùu tuyeät vôøi. Phaùp baûo chuùng ta cuõng tin traêm phaàn traêm. Nhöng Taêng baûo caàn phaûi choïn loïc. Ñoù laø toâi noùi roõ ñeå taát caû chuùng ta hieåu vaø tin Tam baûo.

Keá ñeán, ngoaøi tin Tam baûo Phaät daïy chuùng ta phaûi töï tin nôi mình. Duø ngöôøi xuaát gia hay taïi gia ñeàu phaûi coù söùc maïnh tin ôû nôi mình. Tin mình laø tin caùi gì? Tin ta coù ñuû khaû naêng thay ñoåi hay laø chuyeån hoùa nhöõng nghieäp xaáu dôû trôû thaønh nghieäp hay toát. Nhö treân toâi ñaõ noùi, Phaät daïy chuùng ta phaûi boû nhaân xaáu, taïo nhaân toát. Mình tin raèng mình coù khaû naêng boû ñöôïc nhöõng nhaân xaáu vaø coá gaéng taïo ñöôïc nhaân toát.

Ví duï Phaät töû luùc tröôùc röôïu cheø say söa, baây giôø qui y thoï giôùi roài bieát ñoù laø nhaân xaáu, quyeát taâm boû röôïu ñeå heát nghieäp nhaân xaáu. Töï mình quyeát taâm boû thì boû ñöôïc, chôù ñaâu ai boû theá cho mình ñöôïc. Neáu chuùng ta tin ôû khaû naêng coù theå chuyeån cuûa mình thì boû ñöôïc caùc nghieäp xaáu, chaéc chaén nhö vaäy. Nhôø theá Phaät töû seõ tieán boä nhieàu, seõ taêng tröôûng nhieàu, nhaát laø taêng tröôûng phaàn ñaïo ñöùc. Ngöôïc laïi neáu khoâng tin mình, noùi ñaõ lôõ ghieàn laøm sao boû ñöôïc. Thaàm nghó nhö vaäy thì phaûi chòu ghieàn suoát ñôøi thoâi. Cho neân nieàm tin nôi chính mình raát quan troïng, coù tính quyeát ñònh nhieàu nhaát treân con ñöôøng tu taäp cuûa chuùng ta.

Song töï tin nhö vaäy cuõng chöa ñuû, coøn phaûi tin ñaëc bieät hôn nöõa. Tin nhö theá naøo? Lòch söû ghi roõ raøng ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni khi ñi tu, Ngaøi hoïc hoûi vôùi caùc tieân nhaân nhöng tu khoâng coù keát quaû nhö yù. Cuoái cuøng töø boû heát, Ngaøi ñeán ngoài döôùi goác Boà-ñeà theä raèng: “Neáu nôi naøy ta khoâng thaønh ñaïo, duø xöông tan thòt naùt quyeát khoâng rôøi coäi caây naøy”. Theä nguyeän nhö vaäy roài, suoát boán möôi chín ngaøy ñeâm thieàn ñònh, taâm loùng laëng trong saïch, töï Ngaøi saùng ra nhöõng ñieàu tröôùc kia chöa töøng bieát.

Nhö vaäy trí tueä cuûa Phaät töø ñaâu maø coù? Khoâng ai daïy, khoâng hoïc gì theâm taïi sao laïi bieát, bieát quaù taàm hieåu bieát cuûa theá gian. Ñieàu ñoù minh chöùng raèng khi taâm mình hoaøn toaøn thanh tònh thì trí tueä saùng suoát saün coù phaùt ra. Trí tueä aáy vöôït ngoaøi taát caû trí saùng suoát thöôøng, neân Phaät goïi laø voâ sö trí, töï nhieân trí hay caên baûn trí. Chuùng ta coù trí voâ sö, coù trí caên baûn, coù trí töï nhieân, nhöng khoâng chòu khai thaùc neân khoâng duøng ñöôïc.

Ñöùc Phaät ñaõ giaùc ngoä vieân maõn neân trí tueä cuûa Ngaøi cuõng vieân maõn. Vì vaäy nhöõng gì Phaät daïy chuùng ta ñeán baây giôø hôn hai ngaøn naêm vaãn khoâng laïc haäu, khoâng sai soùt. Ñöùc Phaät laø moät con ngöôøi, chuùng ta cuõng laø con ngöôøi, ñöùc Phaät coù saün trí voâ sö, trí töï nhieân, trí caên baûn, chuùng ta cuõng coù ñaày ñuû nhö Ngaøi. Quí vò coù tin khoâng? Loøng tin cuûa chuùng ta coøn yeáu quaù. Bôûi theá Phaät tu giaùc ngoä, coøn mình tu hoaøi khoâng thaáy giaùc ngoä. Neáu chuùng ta vöõng tin, khaúng ñònh mình cuõng seõ giaùc ngoä nhö Phaät, môùi mong thöïc hieän ñöôïc nguyeän voïng aáy.

ÔÛ theá gian, caùc nhaø khoa hoïc hoaëc baùc hoïc, khi muoán nghieân cöùu moät ñeà taøi gì, hoï phaûi doàn caû taâm löïc, coù khi queân caû vôï con, queân caû taém röûa, doàn söùc ñi saâu trong vaán ñeà ñang nghieân cöùu. Nhôø doàn söùc nhö vaäy, qua moät thôøi gian boãng döng hoï saùng leân goïi laø phaùt minh. Nhö vaäy ai daïy hoï phaùt minh? Töï hoï saùng ra do taâm chuyeân nhaát, khoâng taïp loaïn. Ñoù laø trí voâ sö ñaõ saün, nhöng tröôùc kia hoï lo hoïc, lo tìm kieám beân ngoaøi, löôïm laët beân ngoaøi neân trí aáy khoâng theå phaùt ra ñöôïc. Baây giôø hoï trôû laïi chuyeân taâm doàn söùc ñeå phaùt huy trí tueä cuûa mình, do ñoù noù phaùt ra. Ñieàu naøy chöùng toû chuùng ta ai cuõng coù saün trí voâ sö, maø boû queân neân khoâng duøng ñöôïc roài töï cho mình khôø daïi…

Trong kinh Phaät coù noùi roõ: “Nhaát thieát chuùng sanh giai höõu Phaät taùnh”, nghóa laø taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh Phaät. Chöõ taùnh laø saün, ai cuõng coù saün taùnh giaùc, khoâng rieâng gì Phaät. Nhöng chuùng ta coù maø khoâng bieát tìm caùch khôi daäy, khoâng bieát tìm caùch phaùt saùng, neân noù cöù im lìm chìm laëng. Neáu chuùng ta tu ñuùng cuõng seõ thaønh Phaät. Vì vaäy thaønh Phaät hay khoâng laø chuyeän cuûa mình, chôù khoâng phaûi cuûa ai. Chuùng ta daùm xöng laø Phaät töû maø khoâng daùm tin mình seõ thaønh Phaät thì voâ lyù quaù. Neáu laø con Phaät, Ngaøi tu thaønh Phaät, ta tu cuõng thaønh Phaät.

Theá maø Nhö Lai ngaïi chuùng ta yeáu ñuoái khoâng daùm nhaän, neân Ngaøi noùi theâm: “Ta laø Phaät ñaõ thaønh, caùc ngöôi laø Phaät seõ thaønh”. Nhö vaäy taát caû chuùng ta ñeàu coù chuûng töû, coù nhaân duyeân seõ thaønh Phaät. Ngöôøi tu quyeát chí ñi tôùi giaùc ngoä vieân maõn, chôù khoâng phaûi tu ñeå maø tu, thì nhaát ñònh seõ thaønh Phaät. Ngoaøi ra, coù choã Phaät coøn noùi: “Taát caû chuùng sanh ñaõ thaønh Phaät”. Nghe caâu naøy ña soá khoâng hieåu noåi. Noùi seõ thaønh Phaät thì chòu, coøn ñaõ thaønh Phaät thì laéc ñaàu, khoâng chòu. Phaät noùi nhö vaäy coù quaù ñaùng khoâng? Thaät ra vì y cöù treân taùnh giaùc saün coù töø thuôû naøo cuûa chuùng sanh neân Ngaøi noùi nhö theá. Baây giôø chuùng ta laøm sao cho taùnh giaùc hieän ñuû thì thaønh Phaät ngay thoâi. Song, neáu taùnh giaùc chöa hieän thì noù cuõng ñaõ coù saün nôi chuùng ta roài. Vì vaäy ñöùc Phaät môùi noùi “taát caû chuùng sanh ñeàu ñaõ thaønh Phaät”, töùc ñeàu ñaõ coù Phaät nhaân.

Ví nhö coù ngöôøi coù hoøn ngoïc quí voâ giaù. Neáu laáy ra duøng thì hoï seõ thaønh ngöôøi giaøu coù sang troïng. Neáu khoâng laáy ra duøng, tuy hoï mang thaân ngheøo khoù trong hieän taïi, nhöng hoøn ngoïc quí vaãn naèm saün trong tuùi aùo, nghóa laø hoï vaãn coù hoøn ngoïc nhö thöôøng. Ñaõ coù hoøn ngoïc thì luùc naøo chaúng giaøu. Tuy nhieân, duøng ñöôïc thì söï giaøu sang aáy hieän roõ, coøn chöa duøng ñöôïc thì söï giaøu sang aáy tieàm aån, chôù khoâng phaûi khoâng giaøu.

Cuõng vaäy Phaät ñaõ khôi daäy ñöôïc taùnh giaùc neân Ngaøi thaønh Phaät, coøn chuùng ta coù taùnh giaùc maø chöa khôi daäy neân oâng Phaät cuûa mình coøn nguû queân, chôù khoâng phaûi khoâng coù. Ta cuõng laø Phaät maø Phaät nguû. Baây giôø neáu kheùo tu, kheùo chuyeån chuùng ta seõ thaønh Phaät nhö Ngaøi, giaùc ngoä nhö Ngaøi. Ñöøng nghó mình khoâng coù khaû naêng, roài töï lui suït. Cöù oâm maëc caûm thaønh Phaät laø chuyeän cuûa Phaät, coøn mình laø chuùng sanh phaøm phu xaáu teä, thì phaûi chòu troâi laên trong sanh töû, khoâng bieát bao giôø môùi ra khoûi.

Vaán ñeà laø laøm sao ñeå khôi daäy taùnh Phaät ñaây? Thaät ra khoâng coù gì khoù heát. Nhö muøa möa nöôùc ñuïc ngaàu, ta caàn nöôùc neân xuoáng hoà muùc nöôùc ñuïc ñoå voâ khaïp. Nöôùc naøy ñuïc maõi hay seõ trong? Tuy nöôùc ñuïc môùi ñoå voâ khaïp coøn nhieàu caùu bôïn, khoâng theå duøng ñöôïc. Nhöng neáu chuùng ta kheùo gaïn loïc, nöôùc ñuïc töø töø laéng xuoáng, noù seõ trôû thaønh nöôùc trong. Neáu khoâng laéng maø cöù quaäy hoaøi thì nöôùc ñuïc seõ khoâng bao giôø trong. Khi nöôùc trong roài, ta nhìn voâ thaáy roõ maët muõi mình, phaûi khoâng? Chaúng nhöõng thaáy maët mình maø coøn thaáy nhöõng caûnh trôøi maây beân ngoaøi nöõa.

Nhö vaäy nöôùc trong töø ñaâu laïi? Töø nöôùc ñuïc chôù gì. Nöôùc trong ñaõ saün, nhöng vì hoaø tan vôùi ñaát buøn neân bieán thaønh ñuïc, neáu chuùng ta kheùo loùng noù seõ trôû thaønh trong. Taùnh nöôùc voán trong, taïi buïi ñaát hoøa tan thaønh ñuïc. Cuõng vaäy, taâm chuùng ta saün coù taùnh giaùc chaân thaät, nhöng vì ta voïng töôûng ñieân ñaûo quaù thaønh ra môø toái. Baây giôø muoán heát môø toái thì döøng heát nhöõng voïng töôûng ñieân ñaûo aáy ñi, ñöøng quaäy noù leân nöõa. Ñöùc Phaät noùi: “Ta laø Phaät ñaõ thaønh, caùc ngöôi laø Phaät seõ thaønh”, ñoù laø moät caùch an uûi thuùc ñaåy chuùng ta tieán leân.

Coù nhieàu ngöôøi cöù nghó mình ñuû thöù meâ muoäi, ñuû thöù xaáu xa troâng gì thaønh Phaät. Cuõng nhö thaáy nöôùc ñuïc quaù, khoâng bieát laøm sao cho noù trong neân ñoå boû, thaät ñaùng tieác! Chæ caàn laéng heát caën baû thì nöôùc ñuïc thaønh trong. Bôûi taùnh noù trong saün neân laéng noù môùi trong, neáu taùnh noù laø ñuïc thì laéng gì laéng, vaãn ñuïc nhö thöôøng. Hieåu nhö vaäy môùi thaáy lôøi Phaät laø chaân thaät, môû ra moät con ñöôøng cho chuùng ta tu haønh. Bôûi vì chö Phaät luoân muoán chuùng sanh ñöôïc giaùc ngoä, chôù caùc Ngaøi khoâng muoán chuùng ta chìm maõi trong luaân hoài sanh töû.

Chö Taêng Ni hay Phaät töû taäp tu thieàn, ngoài ngoù xuoáng im lìm moät hai giôø, khoâng laøm gì heát. Ngöôøi ngoaøi thaáy tu nhö vaäy laø ích kyû, tieâu cöïc. Ñoái vôùi theá gian moät hai giôø laøm ra tieàn khaù laém chöù, coøn ngoài ngoù xuoáng hoaøi maát thì giôø, coù lôïi ích gì ñaâu? Vì vaäy hoï cho raèng vieäc toïa thieàn khoâng thích hôïp. Ñoù laø vì hoï khoâng hieåu, thaät ra vieäc laøm naøy raát phi thöôøng. Taïi sao? Bôûi vì nôi taâm chuùng ta ñaõ saün coù taùnh giaùc, nhöng vì voïng töôûng ñieân ñaûo che phuû hoaøi. Baây giôø ta ngoài yeân nhìn xem thöïc töôùng noù laø gì. Khi bieát voïng töôûng chæ laø boùng daùng hö aûo, khoâng thaät ta khoâng ñaém meâ chaïy theo noù nöõa, chuùng töï lui tan. Ñoù laø ta ñang veùn nhöõng aùng maây môø phuû che taùnh giaùc xöa nay cuûa mình. Moät vieäc laøm ñeå giaûi quyeát taän caên ñeå soá phaän con ngöôøi trong ba coõi saùu ñöôøng nhö vaäy maø cho laø voâ ích, tieâu cöïc ñöôïc sao?

Quí vò khi naøo ñöôïc naêm ba phuùt khoâng nghó vieäc naøy, vieäc noï seõ thaáy trong ñaàu thaûnh thôi saùng suoát voâ cuøng. Caøng suy nghó caøng roái raém, caøng suy nghó caøng môø toái, chôù khoâng theå saùng ñöôïc. Cuõng nhö nöôùc ñuïc maø cöù quaäy maõi thì ñuïc hoaøi, khoâng bao giôø trong ñöôïc. Cuõng vaäy, taâm chuùng ta ñieân ñaûo roái nuoài, cuoàng loaïn. Baây giôø phaûi ngoài laïi nhìn noù, thaáy ñöôïc noù roài töï nhieân haïn cheá bôùt söï cuoàng loaïn, bôùt loaïn laàn laàn seõ ñi ñeán yeân ñònh. Ñònh roài phaùt trí tueä, neân trong nhaø Phaät daïy ba moân giaûi thoaùt laø Giôùi, Ñònh, Tueä.

Giôùi ñeå ngaên ngöøa, keàm cheá tieáp xuùc caùc duyeân, thì trong taâm seõ bôùt voïng töôûng. Taâm bôùt voïng thì deã yeân. Cho neân ngöôøi giöõ giôùi ñöôïc roài, ngoài tu taâm deã yeân ñònh. Taâm ñaõ yeân ñònh thì trí tueä chaân thaät hieän tieàn, chôù khoâng coù gì laï heát. Hieåu roõ nhö theá môùi thaáy vieäc toïa thieàn raát quan troïng. Ta ngoài im laëng nhöng thaät ra ñang laøm moät vieäc, chuyeån con ngöôøi meâ muoäi trôû thaønh con ngöôøi saùng suoát giaùc ngoä. Ñoù laø chuyeän phi thöôøng chôù ñaâu phaûi thöôøng.

Neáu chuùng ta khoâng muoán traàm luaân muoân ñôøi muoân kieáp thì phaûi vöôït thoaùt voøng sanh töû. Muoán vöôït ra ngoaøi voøng sanh töû chuùng ta phaûi giaùc ngoä troøn ñaày. Ngoài thieàn laø coá gaéng noã löïc deïp boû taâm ñieân ñaûo, ñeå ñöôïc giaùc ngoä troøn ñaày. Ñaây laø vieäc laøm cuûa nhöõng con ngöôøi saùng suoát laïc quan, yeâu ñôøi yeâu ñaïo, chôù ñaâu phaûi nhö moät soá ngöôøi ñaõ hieåu sai laàm.

Toâi xin hoûi quí vò moät caâu: Hieän giôø trong taâm quí vò nhôù caùi gì nhieàu nhaát? Chaéc chaén laø nhôù ngöôøi mình thöông hoaëc nhôù ngöôøi mình gheùt nhieàu nhaát, phaûi khoâng? Coù nhieàu ngöôøi noùi toâi thuø keû ñoù nguyeän khoâng ñoäi trôøi chung, töùc laø nhôù tôùi muoân kieáp. Nhö vaäy trong loøng mình chaát chöùa caùi thöông caùi gheùt, caùi buoàn caùi giaän, ñuû thöù heát. Nhöõng thöù ñoù laø nhaân seõ ñöa chuùng ta ñi trong luaân hoài sanh töû, gaëp laïi nhau ñeå ñeàn traû maõi khoâng thoâi. Neáu ta cöù maëc tình cho nhöõng nhaân aáy loàng loän, laøm roái raém mình maõi thì chöøng naøo môùi ra khoûi luaân hoài sanh töû. Cho neân phaûi chaän, phaûi döøng heát khoâng cho noù phaùt trieån nöõa.

Nhaø Phaät goïi thöông nhieàu laø aùi, töø aùi daãn tôùi ñôøi sau gaëp laïi nhau. Gheùt nhieàu laø taéng, cuõng laø nhaân daãn tôùi ñôøi sau gaëp laïi nhau. Muoán khoâng gaëp khoå ñau bôûi ngöôøi thöông keû gheùt ôû mai sau nöõa, chuùng ta phaûi laøm sao? Thoâi, ñöøng theøm thöông gheùt ai heát, boû heát, queân heát ñi thì ñôøi sau khoâng gaëp laïi. Ngöôøi ñaõ laøm khoå mình, neáu ta cöù giaän hoaøi laø nuoâi lôùn theâm noãi khoå, chôù coù ñöôïc gì ñaâu. Nhö vaäy boû heát lôïi hôn hay oâm aáp lôïi hôn? Bieát boû laø lôïi, nhöng ña soá chòu oâm chôù khoâng chòu boû. Giöõ hoaøi khoâng nôõ boû, bieát noù khoå nhöng vaãn oâm giöõ neân Phaät noùi chuùng sanh ñaùng thöông.

Do khoâng tænh giaùc, cöù oâm aáp nhöõng nhaân ñau khoå, vì vaäy ñôøi naøy khoå, ñôøi sau caøng khoå hôn. Theá neân Phaät daïy chuùng ta phaûi luyeän loïc, chöøa boû nhöõng nieäm xaáu aùc ñeå ñôøi sau coù maët treân theá gian khoâng gaëp ñau khoå, xaáu aùc nöõa. Ñoù laø tu. Neân nhôù chuû taïo thaønh nghieäp laø taâm. Chuùng ta ngöøa ñoùn ñöôïc taâm, laøm chuû ñöôïc taâm roài thì seõ khoâng taïo nghieäp xaáu aùc. Khoâng laøm chuû ñöôïc taâm, gaëp duyeân tôùi sanh ñuû thöù chuyeän khoâng döøng ñöôïc. Baây giôø ngoài laïi tu cho taâm yeân tònh laø ta giaønh quyeàn laøm chuû, khoâng ñeå taâm roái loaïn, muoán nghó gì thì nghó. Ngöôøi duïng coâng nhö theá, söùc laøm chuû khoâng phaûi thöôøng.

Theá gian chòu laøm chuû ngöôøi naøy ngöôøi kia, can thieäp daïy baûo thieân haï. Coøn chính mình laøm chuû mình khoâng ñöôïc. Gaëp vieäc baát nhö yù giaän la nhö ñieân, gaëp vieäc thích thuù thì meâ man taøn tòch. Ngöôøi tu Phaät khoâng theå nhö theá ñöôïc, phaûi taäp laøm chuû yù nieäm. Moät nieäm vöøa khôûi leân ta baét noù phaûi döøng, ñöôïc nhö vaäy mai kia môùi laøm chuû ñöôïc nghieäp. Laøm chuû ñöôïc nghieäp môùi traùnh khoûi nhöõng con ñöôøng luaân hoài ñau khoå.

Ngöôøi tu ngoài yeân tænh môùi thaáy coi nhö khoâng laøm gì heát, nhöng hoï ñang tranh ñaáu quyeát lieät ñeå chieán thaéng chính mình. Coù thaéng ñöôïc mình roài chöøng ñoù môùi noùi chuyeän ngöôøi khaùc. Mình khoâng thaéng mình maø muoán thaéng ngöôøi, ñoù laø chuyeän vieån voâng voâ nghóa. YÙ chí quyeát lieät thaéng mình laø yù chí raát duõng caõm. Ngöôøi coù yù chí duõng caõm nhö vaäy tu môùi thaønh coâng.

Hôn nöõa vieäc chuyeån töø moät phaøm phu thaønh Thaùnh nhaân laø chuyeän lôùn hay nhoû, taàm thöôøng hay phi thöôøng? Chuyeän raát lôùn, raát phi thöôøng. Ngöôøi theá gian khoâng phaân bieät ñöôïc phaøm phu vôùi Thaùnh nhaân. Hoï cöù ngôõ bay leân trôøi hay chui döôùi ñaát môùi laø phi thöôøng. Coøn ngoài yeân laëng ñeå chieán thaéng mình laø taàm thöôøng. Song ngöôøi bieát ñaïo thaáy chieán thaéng ñöôïc mình môùi laø phi thöôøng. Ñöùc Phaät coù daïy: “Chieán thaéng vaïn quaân khoâng baèng thaéng mình. Thaéng mình môùi laø chieán coâng oanh lieät nhaát”. Cho neân vieäc tu taäp naøy heát söùc quan troïng, heát söùc caàn thieát. Chuùng ta tieán leân töøng böôùc, laøm sao ñôøi naøy laø phaøm phu, nhöng nhöõng ñôøi sau tieán leân thaønh baäc phaàn giaùc töùc Boà-taùt, laàn laàn ñeán vieân maõn. Neân nhôù ta khoâng ñöôïc döøng ôû moät choã. Ñoù laø yù nghó quan troïng ñoái vôùi ngöôøi tu Phaät.

Ngöôøi tu phaûi noã löïc, phaûi quyeát taâm coá gaéng chuyeån hoùa taâm tö, chuyeån hoùa haønh ñoäng, chuyeån hoùa nghieäp thöùc cuûa mình, xaáu trôû thaønh toát. Ñeå roài chuùng ta chuyeån töø moät phaøm phu trôû thaønh Thaùnh nhaân. Ñoù laø quyeàn cuûa mình, ta coù theå laøm ñöôïc, phaûi tin chaéc nhö vaäy. Goác cuûa söï tu haønh chính laø tin nôi khaû naêng giaùc ngoä cuûa mình, tin nôi trí tueä saün coù cuûa mình.

Toâi nhaéc laïi, chuùng ta laø Phaät töû neân coù loøng tin ñuùng ñaén veà ñaïo Phaät. Coù loøng tin ñuùng ñaén roài, treân ñöôøng tu chuùng ta môùi xöùng ñaùng laø ñeä töû Phaät, ñang taäp tieán leân treân con ñöôøng giaùc ngoä. Quí vò nhôù hieåu öùng duïng cho ñuùng thì cuoäc ñôøi tu haønh khoâng tieán nhanh cuõng tieán chaäm, chôù khoâng bao giôø döøng ôû moät choã. Ngöôïc laïi neáu cöù ñi sai hoaøi, chaúng nhöõng khoâng ñöôïc tieán maø coù theå coøn bò laïc loái nöõa.

Toâi mong taát caû Taêng Ni laø ngöôøi laõnh ñaïo Phaät töû, quí vò ñi vaø daãn daét Phaät töû cuøng ñi ñuùng theo con ñöôøng ñöùc Phaät ñaõ ñi. Ñöøng ñi sai, ñöøng ñi leäch uoång moät ñôøi tu, khoâng bieát mai kia coù gaëp laïi Phaät phaùp khoâng? Laøm sao chuùng ta ñöùng vöõng vaø luoân luoân khoâng bò nhöõng luoàng gioù nhô nhôùp cuûa theá gian laøm lem luoác, phaûi trong saïch vöõng vaøng treân con ñöôøng ñaïo. Ñoù laø choã tha thieát mong moõi cuûa toâi.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM