Kinh sach

BAØI TUÏNG X: DÖÙT BAËT CAÛ HAI

Lì a Danh lì a Töôùng , Döùt baët caû hai.

Maët thaät xöa nay traû laïi ta.

Choã thaân chöa coù, moät vaàng traêng.

Baøi tuïng ôû kinh Phaät:

Chö Phaät in nhö göông troøn lôùn,

Thaân ta gioáng heät ngoïc ma-ni.

Phaùp thaân chö Phaät vaøo thaân ta,

Thaân ta thöôøng vaøo thaân chö Phaät.

AÂm:

Nhaân ngöu baát kieán yeåu voâ tung,

Minh nguyeät quang haøm vaïn töôïng khoâng.

Nhöôïc vaán kyø trung ñoan ñích yù,

Daõ hoa phöông thaûo töï tuøng tuøng.

Taïm dòch:

Ngöôøi traâu chaúng thaáy baët hình tung,

Traêng saùng bao goàm vaïn töôïng khoâng.

YÙ toät trong kia caàn hoûi ñeán,

Coû thôm hoa daïi töï um tuøm.

Giaûi thích:

- Taâm vaø phaùp cuøng queân cuøng baët.

- Linh dieäu saùng ngôøi döùt ñoái ñaõi, theå chieáu soi khoâng nöông töïa.

- YÙ toät naøy ñoàng ñaïo môùi roõ bieát.

- Chöùng nhaäp caûnh giôùi khoâng theå nghó baøn.

Giaûi rieâng:

Roõ suoát naêm aám, ba ñoäc neân noùi: “Ngöôøi traâu chaúng thaáy baët hình tung.” Ngöôøi vaø traâu ñeàu chaúng thaáy, chính laø luùc traêng saùng, neân noùi: “Traêng saùng bao goàm vaïn töôïng khoâng.” Trong taùnh tòch dieät naøy, chaúng ôû treân lôøi noùi bieän luaän ñeán ñöôïc, caàn phaûi thaân chöùng môùi ñöôïc, cuõng khoâng theå duøng tình thöùc ño löôøng tôùi, neân noùi: “yù toät trong kia.” Ngöôøi xöa baûo: “Maây tan nöôùc troâi chaûy, laëng leõ trôøi ñaát khoâng”, neân noùi: “Coû thôm hoa daïi töï um tuøm.”

Luaän raèng:

Ñaây chính laø caûnh giôùi Vieân Giaùc, thaàm hôïp chaân theå moät vò khoâng tòch. Moät tin töùc naøy, giaû söû ngaøn vò Thaùnh ra ñôøi, laïi ñaày ñuû bieän taøi voâ ngaïi cuõng noùi chaúng ñeán ñöôïc. Buoâng ra moät loái ñi, laïi nhaèm trong cöûa döïng laäp giaùo hoùa; taïm nöông lôøi noùi hoäi laáy, thì gaéng göôïng maø noùi ñoù. Ñaây laø caûnh giôùi baäc ñaïi nhaân Vaên-thuø, Phoå Hieàn, taát caû chuùng sanh duø ôû trong ñoù maø chaúng töï hay bieát, nhöõng ngöôøi Tieåu thöøa cuõng chaúng hay ñeán ñöôïc. Caûnh giôùi naøy chaúng Thaùnh chaúng phaøm, cuõng khoù coù theå thaáy, nhöng chæ ôû tröôùc maét: nuùi cao bieån roäng, baùch ngaén tuøng daøi, coû thôm hoa daïi, lieãu bieác ñaøo hoàng, oanh ngaâm nhaïn hoùt... Suy theo ñoù thì, muoân töôïng sum la, chaïm maét gaëp duyeân, theá giôùi nuùi soâng ñeàu ñoàng moät theå, troïn khoâng phaûi vaät gì khaùc.

Nhö Hoøa thöôïng Khueâ Phong noùi: “Nhaït nheõo roãng laëng, nhieäm maàu tinh tuùy, choùi röïc saùng ngôøi, khoâng ñi khoâng ñeán, thaàm hôïp ba meù, chaúng trong chaúng ngoaøi, roãng suoát caû möôøi phöông, chaúng dieät chaúng sanh, boán nuùi haù coù theå haïi? Lìa danh lìa töôùng, naêm maøu sao coù theå che môø?” Neân theå naøy laø Phaät taùnh saün coù cuûa taát caû chuùng sanh, laø coäi nguoàn phaùt khôûi cuûa taát caû theá giôùi. Bôûi vaäy, coâng phu cuûa ngöôøi hoïc ñaõ ñeán ñòa vò toät möùc naøy thì, moät phen ñöôïc laø ñöôïc maõi, moät phen chöùng laø chöùng maõi. Neân goïi ñoù laø “taâm khoâng ñöôïc ñaäu” thaáy suoát maët thaät tröôùc khi cha meï chöa sanh. Ñeán choã ñaïi an laïc naøy, laøm moät vieäc voâ vi voâ söï naøy, chính laø baäc ñaïo nhaân chaân thaät xuaát caùch. Neân noùi: Vieäc tham hoïc moät ñôøi ñaõ xong.

Boán caâu tuïng “Döùt baët caû hai” naøy, yù ñaïi khaùi nhö treân. Haøng haäu tieán phaûi bieát roõ.

GIAÛNG

Treân böùc tranh quí vò thaáy ngaøi Quaûng Trí neâu leân caâu “Nan danh nan traïng”. “Song daãn” laø hai caùi heát. Hai beân ñeå hai caâu lieãn:

Hoaøn ngaõ Baûn lai chaân dieän muïc,

Vò sanh thaân xöù nhaát luaân minh.

Caâu moät laø traû laïi caùi Chaân dieän muïc cho ta. Ñeán choã khoâng coøn traâu, khoâng coøn chaên, chæ moät voøng saùng, ñoù laø traû laïi caùi Chaân dieän muïc cho ta. Caâu hai laø moät vaàng traêng khi chöa sanh.

Ngaøi daãn baøi tuïng trong kinh. Chö Phaät in nhö göông troøn lôùn, chö Phaät nhö caùi göông troøn lôùn saùng rôõ khoâng coù choã naøo bò buïi phuû.

Thaân ta gioáng heät ngoïc ma-ni. Ngöôøi tu ñeán muïc thöù möôøi naøy, thaân gioáng nhö hoøn ngoïc ma-ni chieáu saùng.

Phaùp thaân chö Phaät vaøo thaân ta, töùc laø thaân Phaät vaø thaân mình laãn nhau khoâng hai.

Thaân ta thöôøng vaøo thaân chö Phaät. Thaân ta vaøo thaân chö Phaät cuõng khoâng caùch bieät.

Baøi tuïng thöù möôøi laø “Döùt baët caû hai”.

Giaûi thích:

Ngöôøi traâu chaúng thaáy baët hình tung. Hình tung laø hình vaø daáu veát, giaûi thích laø “Taâm vaø phaùp cuøng queân cuøng baët”. Ngöôøi, traâu töôïng tröng cho taâm vaø phaùp, caû hai ñeán ñaây ñeàu döùt heát, khoâng coøn daáu veát gì.

Traêng saùng bao goàm vaïn töôïng khoâng, ñoù laø “Linh dieäu saùng ngôøi döùt ñoái ñaõi, theå chieáu soi khoâng nöông töïa”. Nhö vaäy ñeán ñaây taâm mình roãng rang saùng suoát bao truøm muoân töôïng, khoâng coøn moät caùi gì ñeå gaù nöông.

YÙ toät trong kia caàn hoûi ñeán laø “YÙ toät naøy ñoàng ñaïo môùi roõ bieát”. Ai muoán bieát choã naøy thì chæ coù tu ñeán ñaây môùi bieát, chôù ngöôøi ñöùng ngoaøi khoâng bao giôø hieåu noåi.

Coû thôm hoa daïi töï um tuøm, töùc laø “Chöùng nhaäp caûnh giôùi khoâng theå nghó baøn”. Coû thôm hoa daïi, taát caû muoân coû hoa ñeàu hieän Phaùp thaân khoâng coøn gì laø ngaïi nguøng. Ñoù laø dieãn taû choã ñeán cuûa ngöôøi tu.

Giaûi rieâng:

Roõ suoát naêm aám ba ñoäc neân noùi “Ngöôøi traâu chaúng thaáy baët hình tung”. Ñoái vôùi naêm aám ba ñoäc ñaõ thoâng suoát, neân noùi ngöôøi vaø traâu khoâng coøn thaáy, khoâng coøn daáu veát gì.

Ngöôøi vaø traâu ñeàu chaúng thaáy, chính laø luùc traêng saùng, neân noùi: “Traêng saùng bao goàm vaïn töôïng khoâng.” Khi khoâng coøn naêng sôû laø taâm mình saùng ngôøi.

Trong taùnh tòch dieät naøy, chaúng ôû treân lôøi noùi bieän luaän ñeán ñöôïc, caàn phaûi thaân chöùng môùi ñöôïc. Ñeán ñaây laø phaûi tu, tu roài môùi thaáy chôù khoâng theå töôûng töôïng suy luaän maø ñöôïc.

Cuõng khoâng theå duøng hình thöùc ño löôøng tôùi, neân noùi: “yù toät trong kia”. Ngöôøi xöa baûo: “Maây tan nöôùc troâi chaûy, laëng leõ trôøi ñaát khoâng”, neân noùi: “Coû thôm hoa daïi töï um tuøm.” Maây tan thì nöôùc troâi chaûy, khi laëng leõ thì trôøi ñaát roãng khoâng. Nhö vaäy choã naøy traøn ñaày nhöõng caùi ñeïp quí, nhöõng caùi cao caû maø ai tôùi thì ñöôïc thaáy, ñöôïc bieát, chöa tôùi thì noùi khoâng heát.

Luaän raèng:

Choã naøy goïi laø caûnh giôùi Vieân giaùc. Vieân giaùc laø giaùc ngoä troøn ñaày, ñaây laø choã laëng leõ thaàm nhaän, thaàm hôïp chôù khoâng dieãn taû ñöôïc, khoâng theå trình baøy cho ngöôøi hieåu. Vì vaäy maø noùi raèng giaû söû ngaøn vò Thaùnh ra ñôøi, laïi ñaày ñuû bieän taøi voâ ngaïi cuõng khoâng theå noùi ñeán ñöôïc. Taïi sao noùi khoâng ñöôïc? Vì ngoân ngöõ laø ñoái ñaõi maø ñaây vöôït khoûi ñoái ñaõi thì laøm sao ñem caùi ñoái ñaõi dieãn ñaït caùi khoâng ñoái ñaõi ñöôïc.

Buoâng ra moät loái ñi, laïi nhaèm trong cöûa döïng laäp giaùo hoùa; taïm nöông lôøi noùi hoäi laáy, thì gaéng göôïng maø noùi ñoù. Choã khoâng theå noùi maø taïm laäp lôøi noùi ñeå giaùo hoùa ngöôøi thì lôøi ñoù cuõng laø göôïng noùi thoâi.

Ñaây laø caûnh giôùi baäc ñaïi nhaân Vaên-thuø, Phoå Hieàn, taát caû chuùng sanh duø ôû trong ñoù maø chaúng töï hay bieát, nhöõng ngöôøi Tieåu thöøa cuõng chaúng hay ñeán ñöôïc. Caûnh giôùi naøy chaúng Thaùnh chaúng phaøm, cuõng khoù coù theå thaáy, nhöng chæ ôû tröôùc maét: nuùi cao bieån roäng, baùch ngaén tuøng daøi, coû thôm hoa daïi, lieãu bieác ñaøo hoàng, oanh ngaâm nhaïn hoùt... Suy theo ñoù thì, muoân töôïng sum la, chaïm maét gaëp duyeân, theá giôùi nuùi soâng ñeàu ñoàng moät theå, troïn khoâng phaûi vaät gì khaùc.

Choã naøy ñaëc bieät laø khi ngöôøi tu ñaït ñeán ñaây roài thì taát caû ñeàu laø caûnh giôùi Phaät, nhö nuùi bieån hay caây baùch caây tuøng, hoa daïi lieãu bieác v.v... caùi gì chaïm maét ñeàu laø Boà-ñeà, ñeàu laø Phaät. Taïi sao? Vì meâ thì thaáy caùi gì cuõng theo meâ, coøn ngoä thì thaáy caùi gì cuõng theo ngoä. Khi meâ nhìn Phaät cuõng thaønh meâ, maø ngoä thì nhìn coû caây cuõng thaønh ngoä chôù khoâng phaûi khaùc. Quí vò thaáy nhöõng ngöôøi ñieân ñaûo, khi laïy Phaät hoï cuõng ñieân ñaûo nhö thöôøng. Coøn ngöôøi thanh tònh thaáy caùi gì cuõng thanh tònh, leõ thaät laø nhö vaäy.

Choã naøy raát laø phi thöôøng, khoâng coù gì ngaên trôû neân boán nuùi sanh giaø beänh cheát khoâng haïi noù ñöôïc. Vì noù lìa danh töôùng neân naêm maøu, coù theå laø naêm duïc cuõng khoâng laøm môø noù ñöôïc.

Neân theå naøy laø Phaät taùnh saün coù cuûa taát caû chuùng sanh, laø coäi nguoàn phaùt khôûi cuûa taát caû theá giôùi. Bôûi vaäy, coâng phu cuûa ngöôøi hoïc ñaõ ñeán ñòa vò toät möùc naøy thì, moät phen ñöôïc laø ñöôïc maõi, moät phen chöùng laø chöùng maõi. Neân goïi ñoù laø “taâm khoâng ñöôïc ñaäu” thaáy suoát maët thaät tröôùc khi cha meï chöa sanh. Ñeán choã ñaïi an laïc naøy, laøm moät vieäc voâ vi voâ söï naøy, chính laø baäc ñaïo nhaân chaân thaät xuaát caùch. Neân noùi: Vieäc tham hoïc moät ñôøi ñaõ xong. “Taâm khoâng ñöôïc ñaäu” töùc laø taâm khoâng caäp ñeä qui. Ngöôøi tu haønh ñeán ñaây laø moät ñôøi ñaõ xong.

Boán caâu tuïng “Döùt baët caû hai” naøy, yù ñaïi khaùi nhö treân. Haøng haäu tieán phaûi bieát roõ.

Nhö vaäy böùc tranh cuoái naøy laø choã cöùu kính treân ñöôøng tu. Ñaây laø noùi theo möôøi böùc tranh chaên traâu cuûa Ñaïi thöøa chôù khoâng phaûi cuûa Thieàn toâng. Qua möôøi böùc tranh naøy chuùng ta nhaän roõ ñöôøng tu laø moät con ñöôøng daøi voâ haïn maø chuùng ta phaûi noã löïc, phaûi coá gaéng. Nhöng noùi ñöôøng daøi voâ haïn, quí vò seõ ngaùn, seõ ngaïi, nay toâi noùi ñöôøng tu chæ ôû ngay tröôùc maét chôù khoâng phaûi daøi voâ haïn nöõa. Noù ngay tröôùc maét, quí vò coù ngaùn khoâng? Theá neân ngaøy xöa khi hoûi theá naøo laø Chaân taâm hay theá naøo laø Phaät taùnh, caùc Thieàn sö traû lôøi heát söùc deã daøng. Hoûi: Phaät taùnh ôû ñaâu? Ñaùp: Döôùi goùt chaân oâng. Gaàn thaät laø gaàn. Phaät ngay ôû döôùi goùt chaân! Nhö vaäy noùi Phaät ôû xa cuõng ñöôïc maø ôû gaàn cuõng ñöôïc. Taïi sao noùi Phaät ôû xa? Vì chuùng ta meâ, ôû gaàn beân maø khoâng thaáy neân thaønh xa. Nhö nhìn vaøo göông thaáy boùng ñaàu trong göông cho laø ñaàu mình roài oâm ñaàu thaät chaïy la maát ñaàu, thì chaïy ñeán bao giôø môùi tìm ñöôïc ñaàu thaät? Muoân kieáp ngaøn ñôøi tìm khoâng ra. Chæ ngay nôi ñoù, bieát trong göông laø boùng, coøn ñaàu thaät mình ñang oâm thì ngay ñoù goïi laø ngoä. Ngay taïi choã chôù coù xa ñaâu, khoâng caàn böôùc moät böôùc naøo maø nhaän ñöôïc ñaàu. Theá neân ngöôøi kheùo tu thì ôû tröôùc maét, coøn ngöôøi vuïng tu thì ba a-taêng-kyø. Ñoù laø choã ñaëc bieät cuûa nhaø Phaät, gaàn thì raát gaàn, maø xa cuõng thaät laø xa. Quí vò muoán gaàn thì raùng ñöøng queân ñaàu chaïy theo boùng. Coøn ai bieát boùng maø queân ñaàu thì thaät laø xa!

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM