Kinh sach

BAØI TUÏNG II: MÔÙI ÑIEÀU PHUÏC

Tónh löï - MÔÙI CHAÊN (SÔ ÑIEÀU)

AÂm:

Ngaõ höõu mang thaèng maïch tò xuyeân,

Nhaát hoài boân caïnh thoáng gia tieân.

Tuøng lai lieät taùnh nan ñieàu cheá,

Du ñaéc sôn ñoàng taän löïc khieân.

Taïm dòch:

Ta coù daây thöøng xoû muõi roài,

Moãi laàn rong chaïy quaát theâm roi.

Xöa nay taùnh dôû khoân ñieàu cheá,

Vaãn ñöôïc muïc ñoàng raùng söùc loâi.

Giaûi thích:

- Giöõ mình soáng theo luaät, khaéc khaéc chaúng sai leäch.

- Taâm ñoäng thì tình sanh, giôø giôø ghi nhôù kyõ.

- Sô cô coøn yeáu keùm, hoân traàm taùn loaïn khoù keàm cheá.

- Phaùt taâm laäp chí, duïng coâng heát söùc mình.

Luaän raèng:

Ví nhö ngoïc baùu ma-ni to, Theå taùnh saùng saïch maø coù dính buïi baån quaëng nhô. Neáu ngöôøi duø nghó nhôù taùnh baùu, maø chaúng duøng caùc thöù phöông tieän maøi giuõa thì troïn khoâng trong saïch. Cuõng nhö phaùp Chaân nhö, chaúng duøng caùc thöù phöông tieän huaân tu thì cuõng khoâng ñöôïc thanh tònh. Ñaâu chaúng thaáy, trong möôøi löïc cuûa Phaät, hai löïc to nhaát: Nhaân nghieäp löïc neân vaøo trong sanh töû, laïi nhaân ñònh löïc neân ra khoûi sanh töû. Boán caâu tuïng veà “Môùi ñieàu phuïc” naøy, yù ñaïi khaùi laø nhö treân.

GIAÛNG

Trong baøi “Môùi ñieàu phuïc” naøy, chuùng ta thaáy trong böùc tranh döôùi hình aûnh chuù muïc ñoàng xoû muõi traâu, loâi ñaàu noù laïi, tay caàm roi ñeå ñaùnh noù. Coøn böùc tranh treân laø moät vò Sö ñang toïa thieàn hai tay keàm cöùng laïi, ñoù laø hình aûnh môùi ñieàu phuïc. Theo tinh thaàn Thieàn sö Quaûng Trí, Ngaøi noùi raèng hình döôùi laø söï, hình treân laø lyù. Noùi theo hieän nay cho deã hieåu hôn thì hình aûnh ngöôøi muïc ñoàng loâi muõi traâu trôû laïi laø hình aûnh bieåu tröng, coøn hình aûnh vò Sö toïa thieàn laø thaät lyù. Nhö vaäy muïc ñoàng vaø con traâu laø bieåu tröng cho söï tu haønh cuûa chuùng ta, chôù khoâng phaûi laø söï thaät, söï thaät laø moät nhaø Sö ngoài thieàn. Khi ngoài thieàn ñem heát söùc mình chinh phuïc noäi taâm ñoù laø sô ñieàu. Trong tranh, chuùng ta thaáy hình aûnh chuù muïc ñoàng loâi traâu maø thöông, coá söùc loâi coå noù, laïi coøn ñöa roi leân chöïc quaát vaøo mình noù.

Giaûi thích:

Ta coù daây thöøng xoû muõi roài, ngaøi Quaûng Trí giaûi thích: “Giöõ mình soáng theo luaät, khaéc khaéc chaúng sai leäch”, nghóa laø giöõ mình soáng ñuùng giôùi luaät, moät phuùt moät giaây cuõng khoâng ñeå cho leäch laïc. Nhö vaäy sôïi daây thöøng xoû muõi traâu laø duï cho giôùi luaät. Ngöôøi tu phaûi laáy giôùi luaät laøm sôïi daây coät, khoâng cho mình ra ngoaøi phaïm vi giôùi luaät cho pheùp, töï keàm cheá, khoâng ñi sai leäch. Traâu bò daây thöøng xoû muõi, nhôø sôïi daây thöøng maø ñieàu ñöôïc con traâu. Cuõng nhö nhôø giôùi luaät maø ñieàu cheá ñöôïc söï phoùng tuùng cuûa ngöôøi tu.

Moãi laàn rong chaïy quaát theâm roi. Khi loâi muõi maø traâu coøn vuøng vaèng muoán chaïy thì coù caây roi saün ñeå ñaùnh. Roi ñaùnh traâu laø caùi gì? Ngaøi giaûi thích: “Taâm ñoäng thì tình sanh, giôø giôø ghi nhôù kyõ.” Taâm vöøa daáy nieäm thì tình caûm theo moät beân. Theá neân ngöôøi tu töøng phuùt töøng giaây luoân luoân nhôù vöøa daáy nieäm theo ngoaïi caûnh thì phaûi quôû phaït raày la, khoâng cho noù chaïy. Thí duï vöøa nghe ai noùi laøm vieäc gì ñoù seõ coù lôïi nhieàu, chuùng ta lieàn nghó mình coù khaû naêng laøm vieäc ñoù. Vöøa nghó nhö theá, chuùng ta phaûi ngaên chaën laïi, phaûi quôû lieàn: Ngu! Ñi tu roài maø coøn tham lôïi tham danh sao? Nieäm khôûi lieàn döøng laïi, ñoù laø ñaùnh moät roi. Chôù khoâng phaûi khi khôûi nghó, chuùng ta ñeå moät luùc noù seõ daãn mình chaïy khoâng bieát bao xa. Vì vaäy ngöôøi tu luoân luoân phaûi coù caùi roi saün moät beân ñeå ñaùnh noù trong tröôøng hôïp nhö vaäy. Vöøa daáy nieäm chaïy theo ngoaïi caûnh lieàn quôû raày khoâng cho chaïy, ñoù laø ví duï cho chuù muïc ñoàng caàm roi chöïc saün, traâu vöøa muoán vuøng chaïy lieàn loâi ñaàu noù laïi, quaát moät hai roi cho noù sôï.

Nhö vaäy quí vò thaáy tröôøng hôïp thöù nhaát laø laáy giôùi luaät ñeå keàm cheá, tröôøng hôïp thöù hai laø duøng lôøi raên nhaéc ñeå caûnh tænh.

Xöa nay taùnh dôû khoân ñieàu cheá, lieät taùnh nan ñieàu cheá laø taùnh hö dôû khoù maø ñieàu cheá. Ngaøi giaûi thích “Sô cô coøn yeáu keùm, hoân traàm taùn loaïn khoù keàm cheá.” Taùnh dôû laø hoân traàm, laø taùn loaïn. Trong giôø ngoài thieàn heát hoân traàm thì sanh taùn loaïn, heát taùn loaïn thì trôû laïi hoân traàm. Hai vieäc ñoù loâi daãn cho neân ngöôøi ngoài thieàn luoân maéc phaûi hai beänh naëng naøy, heát ngoù leân trôøi töùc laø chaïy thì ñeán guïc xuoáng ñaát töùc laø hoân traàm, ít khi nghieâm trang nhìn thaúng. Ñoù laø beänh yeáu dôû maø ngöôøi môùi tu luoân maéc phaûi, khoâng ai traùnh khoûi. Do ñoù phaûi töï raên nhaéc luoân ñöøng ñeå noù coù söùc maïnh loâi mình chaïy theo. Neáu hoân traàm, ñeå thiu thiu moät luùc thì ñi thaêm baø con, roài vui roài buoàn v.v..., traùi laïi neáu vöøa hôi hoân traàm mình môû maét ra, chænh ñoán laïi thì noù tan. Coøn khi taùn loaïn maø ñeå noù taùn loaïn thì ngoài ôû treân ngoïn nuùi naøy maø ñi daïo heát thaønh phoá Ñaø Laït ñeán Vuõng Taøu roài thaønh phoá Hoà Chí Minh... nghóa laø chaïy khaép nôi. Theá neân khi hôi yeáu, muoán buoàn nguû thì phaûi nhìn tröøng leân ñeå tan côn buoàn nguû, coøn neáu noù chaïy töù tung thì phaûi keàm cheá laïi, chuù taâm vaøo moät ñieåm hoaëc laø hôi thôû, hoaëc moät hình thöùc quaùn chieáu naøo ñeå taâm döøng laïi. Nhö vaäy laø kheùo tu, laø söùc ñieàu trò ban ñaàu cuûa mình.

Vaãn ñöôïc muïc ñoàng raùng söùc loâi laø gì? Ñoù laø noùi ngöôøi tu “phaùt taâm laäp chí, duïng coâng heát söùc mình”. Muïc ñoàng gaéng söùc loâi laø ñeå bieåu tröng ngöôøi tu quyeát taâm nhaát ñònh phaûi thaéng con traâu, khoâng ñeå con traâu thaéng mình, töùc laø nhaát ñònh phaûi thaéng voïng taâm, thaéng hoân traàm khoâng ñeå chuùng loâi keùo mình. Nhö vaäy thaéng ñöôïc beänh hoân traàm, beänh taùn loaïn laø nhôø chuùng ta quyeát taâm laäp chí coá gaéng toät cuøng môùi thaéng ñöôïc. Coøn nhöõng ai lô laø coù thaéng ñöôïc khoâng? Neáu chuù muïc ñoàng lô laø thì con traâu loâi chuù chaïy luoân. Ngöôøi tu neáu trong tröôøng hôïp phaùt taâm tu maø bò beänh hoân traàm, taùn loaïn laøm roái, laøm maát thì giôø thì phaûi quyeát taâm, phaûi laäp chí vöõng chaéc, ñöøng vì nhöõng trôû ngaïi ñoù maø thoái taâm thì seõ khoâng ñi ñeán ñaâu. Nhö vaäy qua baøi keä vaø lôøi giaûi chuùng ta thaáy ngöôøi tu khoâng phaûi laø keû yeáu ñuoái, baát löïc, khoâng phaûi laø keû baïi traän maø phaûi laø ngöôøi thaéng traän, ngöôøi ñaày ñuû nghò löïc. Vaäy ai phaùt taâm tu cuõng phaûi duõng maõnh tinh taán chôù khoâng theå löøng chöøng cho qua ngaøy cho heát thaùng khoâng ñi ñeán ñaâu, ñoù laø ñieàu raát quan troïng. Nhìn hình aûnh ngöôøi muïc ñoàng chaên traâu, chuùng ta thaáy vaø bieát ñöôïc khaû naêng ñieàu phuïc cuûa mình laø ôû ngay nôi noäi taâm.

Toâi laëp laïi, ngaøi Quaûng Trí duøng con traâu duï cho naêm thöùc tröôùc. Naêm caên (nhaõn nhó tò thieät thaân) saün coù naêm thöùc luoân luoân chaïy theo nguõ duïc theá gian, töùc laø luùa maï. Ngöôøi chaên traâu laø duï cho yù thöùc, töùc thöùc thöù saùu. Nhöng yù thöùc coù hai maët, yù thöùc meâ phuï hoïa vôùi naêm thöùc tröôùc ñeå taïo nghieäp ñoù laø chuù muïc ñoàng thaû maëc traâu ñi ñaâu thì ñi. Coøn yù thöùc tænh giaùc thì ngöøa ñoùn, chaän ñöùng nhöõng loãi laàm khoâng phuï hoïa cuøng naêm thöùc ñeå taïo nghieäp, ñoù laø chuù muïc ñoàng chaên traâu.

Nhö vaäy qua baøi keä vaø hình aûnh, chuùng ta ñaõ thaáy roõ böôùc ñaàu treân ñöôøng tu laø deã daøng hay khoù khaên. Nhieàu ngöôøi ôû ngoaøi nhìn vaøo Thieàn vieän thaáy quí thaày quí coâ tu coù veû thaûnh thôi nhaøn haï, khoâng lao ñoäng nhieàu, khoâng phaûi baän roän lo ñoùi lo no nhieàu, nhöng khi vaøo Thieàn vieän ñoä ba hoâm laø xaù ruùt lui. Taïi sao? Thaáy thì deã nhöng khi vaøo ngoài thieàn hai tieáng ñoàng hoà, raùng laém thì ngaøy ñaàu, ñeán ngaøy thöù hai coù veû teâ chaân roài, ñeán ngaøy thöù ba ñi heát muoán noåi neân xin ruùt lui. Khi aáy môùi thaám tu khoâng phaûi deã, chôù coøn ñöùng ngoaøi thì thaáy deã quaù, ñaâu coù gì quan troïng. Quí vò thaáy chuùng ta ñieàu phuïc ngoaïi caûnh tuy khoù maø deã. Ví duï nhö trong saân mình coù moät goø ñaát, muoán san baèng thì chæ toán coâng cuoác chöøng moät buoåi. Nhöng trong taâm chuùng ta coù nhöõng taïp nieäm, chuùng ta deïp ñoä bao laâu môùi heát? Thaät laø cay ñaéng, phaù deïp maõi maø khoâng döùt. La noù thì noù maát, lô laø thì noù troài leân. Ñoù laø vieäc heát söùc khoù neân thaáy nhöõng ngöôøi ñieàu phuïc taâm, beân ngoaøi döôøng nhö thaûnh thôi nhöng beân trong thaät laø cay ñaéng. Chæ coù nhöõng ngöôøi tu ñeå maø tu thì môùi thaûnh thôi, coøn tu thaät tình muoán tieán ñeán choã chaân thaät thì raát khoù, ñoøi hoûi chuùng ta phaûi quyeát taâm, phaûi duõng maõnh chôù khoâng theå lô laø ñöôïc, ñoù laø ñieàu thieát yeáu. Nhìn chuù muïc ñoàng thì bieát söï quyeát taâm maõnh lieät cuûa chuù nhö theá naøo. Con traâu vôùi chuù muïc ñoàng ai maïnh ai yeáu? Con traâu loâi ba boán chuù cuõng ñöôïc, nhöng ñaëc bieät nhôø coù sôïi daây thöøng xoû muõi cho neân tuy maïnh maø noù cuõng phaûi thua. Cuõng theá ngöôøi tu vaøo ñaïo nhôø coù giôùi luaät, nguyeän giöõ giôùi luaät laø söùc maïnh ñeå ñieàu phuïc noäi taâm. Neáu khoâng giöõ giôùi thì khoâng bao giôø ñieàu phuïc noåi, nhö con traâu khoâng sôïi daây muõi thì daàu ba boán chuù muïc ñoàng cuõng khoâng laøm gì ñöôïc. Ñoù laø leõ thaät ngöôøi bieát tu phaûi nhôù ñieàu naøy.

Luaän raèng:

Caâu luaän naøy raát laø cuï theå, Ngaøi noùi raèng chuùng ta coù moät hoøn ngoïc quí lôùn, Theå taùnh noù laø saùng suoát trong saïch nhöng noù coù dính nhöõng buïi baån quaëng nhô. Bieát hoøn ngoïc laø saùng laø saïch nhöng hieän taïi noù ñang dính buïi baån, ñang ôû trong quaëng dô, chuùng ta phaûi laøm gì cho noù ñöôïc saùng saïch nhö tröôùc? Neân noùi “neáu ngöôøi duø nghó nhôù taùnh baùu” töùc laø nhôù raèng hoøn ngoïc mình laø quí, maø “chaúng duøng caùc thöù phöông tieän maøi giuõa thì troïn khoâng trong saïch”. Neáu noùi ngoïc toâi quí laém, ngoïc toâi laø ngoïc saùng trong, nhöng hieän taïi noù ñaõ dính buïi, ñaõ bò quaëng nhô maø noùi ngoïc saùng, saïch laø ñuùng giaù trò cuûa noù khoâng? Theá neân muoán ñöôïc ñuùng giaù trò cuûa noù thì phaûi chòu khoù maøi giuõa lau chuøi cho heát bôïn nhô thì môùi ñuùng giaù trò cuûa moät vaät baùu. Duï naøy ñeå chæ chuùng ta ai ai cuõng coù Taùnh giaùc haèng saùng nhöng ñang bò buïi phieàn naõo bao phuû, buïi voïng töôûng che môø. Bieát nhö vaäy chuùng ta phaûi coá gaéng lau chuøi cho saïch buïi, laøm sao cho caùc thöù che ñaäy noù phaûi tan heát thì Taùnh giaùc môùi saùng suoát trong saïch. Neáu khoâng thì duø coù Taùnh giaùc nhöng muoân ñôøi cuõng ôû trong toái taêm, ñoù laø moät leõ thaät. Bieát mình coù Phaät taùnh maø khoâng chòu tu thì muoân kieáp vaãn laø phaøm phu. Traùi laïi neáu bieát mình coù Taùnh giaùc roài noã löïc tu haønh thì laàn laàn chuùng ta coù giaùc, coù tænh roài moät ngaøy naøo ñoù ñöôïc hoaøn toaøn saùng suoát, ñoù laø toaøn giaùc.

Cuõng nhö phaùp Chaân nhö, chaúng duøng caùc thöù phöông tieän huaân tu thì cuõng khoâng ñöôïc thanh tònh. Hoøn ngoïc duï cho Taùnh giaùc, hay nhö ngaøi Quaûng Trí noùi laø duï cho phaùp Chaân nhö. Ai ai cuõng coù Chaân nhö hay Chaân taâm. Neáu chuùng ta khoâng duøng caùc thöù phöông tieän huaân tu, töùc laø luoân luoân tu taäp xoâng öôùp cho thaønh coâng, thì khoâng bao giôø ñöôïc thanh tònh. Nhö vaäy chuùng ta coù Phaät taùnh, coù Chaân taâm nhöng neáu chuùng ta khoâng chòu tu, khoâng huaân taäp nhöõng ñieàu toát, ñuoåi deïp nhöõng ñieàu xaáu thì khoâng bao giôø Taâm chaân nhö ñöôïc thanh tònh.

Ñaâu chaúng thaáy, trong möôøi löïc cuûa Phaät, hai löïc to nhaát: Nhaân nghieäp löïc neân vaøo trong sanh töû, laïi nhaân ñònh löïc neân ra khoûi sanh töû. Ngaøi Quaûng Trí duøng hình aûnh möôøi löïc (thaäp löïc) cuûa Phaät, trong ñoù coù hai löïc to lôùn laø nghieäp löïc vaø ñònh löïc. Nghieäp löïc ñöa vaøo sanh töû, ñònh löïc ñöa ra khoûi sanh töû. Nhö vaäy chuùng ta caøng taïo nghieäp thì caøng ñi saâu trong sanh töû, traùi laïi chuùng ta tu thieàn ñònh, ñònh löïc maïnh thì thoaùt ly sanh töû.

Thaäp löïc laø möôøi söùc maïnh cuûa trí tueä Phaät.

1. Tri giaùc xöù phi xöù trí löïc. Xöù laø chæ choã ñaïo ñöùc chaân chaùnh, phi xöù laø choã phi ñaïo ñöùc. Trí löïc cuûa Phaät bieát roõ ñöôïc choã ñaïo ñöùc chaân chaùnh, choã khoâng phaûi laø ñaïo ñöùc.

2. Tri tam theá nghieäp baùo trí löïc. Trí löïc bieát ñöôïc nghieäp baùo trong ba ñôøi. Nhö vaäy caùi thöù hai naøy laø ñieåm thöù nhaát trong baøi ñaõ daãn, nghóa laø do nghieäp löïc maø ñöa vaøo trong sanh töû. Phaät bieát nghieäp löïc trong ba ñôøi daãn chuùng sanh ñi trong sanh töû.

3. Tri chö thieàn giaûi thoaùt tam-muoäi trí löïc. Trí löïc bieát ngöôøi tu thieàn ñöôïc caùc moân tam-muoäi thì seõ giaûi thoaùt sanh töû. Nhö vaäy thì nghieäp daãn mình ñi trong sanh töû, thieàn ñònh ñöa mình thoaùt ly sanh töû, ñoù laø hai ñieàu cuï theå. Ngaøi Quaûng Trí chæ daãn hai ñieàu naøy ñeå chöùng minh chuùng ta do nghieäp daãn ñi trong sanh töû, maø muoán ra khoûi sanh töû laø do Thieàn ñònh.

4. Tri chuùng sanh thöôïng haï caên trí löïc. Trí löïc bieát chuùng sanh ngöôøi naøo thuoäc veà thöôïng caên, ngöôøi naøo thuoäc haï caên.

5. Tri chuûng chuûng giaûi trí löïc. Trí löïc bieát caùc thöù hieåu bieát cuûa taát caû chuùng sanh moät caùch roõ raøng.

6. Tri chuûng chuûng giôùi trí löïc. Trí löïc bieát roõ caùc caûnh giôùi cuûa caùc loaøi chuùng sanh.

7. Tri nhaát thieát trí sôû ñaïo trí löïc. Trí löïc bieát taát caû choã ñeán cuûa taát caû chuùng sanh, ai taïo nghieäp gì seõ ñeán nôi naøo.

8. Tri thieân nhaõn voâ ngaïi trí löïc. Trí löïc bieát ñöôïc thieân nhaõn voâ ngaïi.

9. Tri tuùc maïng voâ laäu trí löïc. Trí löïc bieát roõ tuùc maïng voâ laäu.

10. Tri vónh ñoaïn taäp khí trí löïc. Trí löïc bieát roõ ñoaïn döùt heát taát caû taäp khí.

Toâi thöôøng noùi coù tu laø coù tieán khoâng nghi, thænh thoaûng thaáy ngöôøi naøy ngöôøi kia tieán toâi raát hoan hæ. Nhöng beân caïnh söï tieán boä ñoù coøn moät beänh goïi laø beänh taäp khí. Taäp laø söï huaân taäp laâu ngaøy, khí laø hôi, hôi haùm thoâi chôù khoâng thaät nhöng raát laø khoù tröø. Thí duï nhö coù ngöôøi tu hieåu ñaïo, moät ñoâi khi ñöôïc saùng lyù ñaïo, ñoù laø ñieàu ñaùng möøng. Höôùng daãn ngöôøi tu, daïy ngöôøi tu maø mình tu ñöôïc tænh taùo saùng suoát laø ñaùng möøng, nhöng caïnh nieàm vui ñoù thænh thoaûng cuõng coù caùi buoàn xaûy ñeán. Trình vôùi toâi thaáy ñöôïc theá naøy theá kia, nhöng khi huynh ñeä noùi traùi yù thì taäp khí saân cuõng uøn uøn troãi daäy. Nhö vaäy ñaïo thì hieåu maø taäp khí thì chöa tröø. Ví duï nhö quí Phaät töû taïi gia ñi nghe toâi giaûng khaù laâu roài chaéc chaén bieát roõ caùi gì laø toäi, caùi gì laø phöôùc. Neáu bò ai cheâ cöôøi hay nhuïc maï, chuùng ta gaây caõi ñeå hôn ngöôøi hoaëc laø chöûi, hoaëc laø ñaùnh ñeå cho hoï phaûi sôï mình, thì vieäc laøm ñoù laø toäi hay phöôùc? Giaønh phaàn thaéng baèng mieäng chöûi tay ñaùnh, choáng cöï baèng söùc maïnh baèng ngoân ngöõ ñeå hôn ngöôøi, ñoù laø toäi vì gaây theâm oaùn thuø. Traùi laïi, neáu ai cheâ bai khinh mieät, mình aån nhaãn nhöôøng nhòn boû qua, taâm mình vaãn an nhieân thì ñoù laø phöôùc vì gôõ heát oan khieân. Nhö vaäy ai cuõng bieát nhöng gaëp caûnh bò ngöôøi khinh bæ noùi naëng thì chaéc ít ai duøng phöôùc laém, maø laïi laøm toäi lieàn. Bieát laø toäi maø vaãn laøm, bieát laø phöôùc maø vaãn boû qua, ñoù laø choã toâi goïi laø taäp khí. Bieát thì bieát maø söï huaân taäp laâu ñôøi ñaõ thaønh thoùi quen neân boû khoâng ñöôïc.

Chöõ khí toâi nghó thaät laø hay, khí laø hôi, cuõng nhö khi chuùng ta ñi qua moät nôi coù muøi thôm, chuùng ta nghe muøi thôm maø khoâng thaáy, khoâng naém baét ñöôïc. Cuõng theá nhöõng taäp khí toát xaáu saün trong chuùng ta, noù daáy leân thì bieát nhöng qua roài noù troán maát, khoâng bieát noù ôû ñaâu, nhöng gaëp vieäc thì noù xoâng ra. Nhö vaäy taäp khí khoâng coù hình töôùng nhöng raát maïnh, raát ñaùng sôï. Vì theá toâi luoân nhaéc Taêng Ni tu thì noã löïc tu ñeå chieán thaéng phieàn naõo, nhöng muoán cho vieân maõn thì phaûi thaéng ñeán choã taäp khí phaûi vónh ñoaïn. Chuùng ta thì taäp khí taïm ñoaïn, khi naøo tu thì luùc ñoù ñoaïn, queân tu thì noù noåi daäy, ñoaïn khoâng noåi. Nhö chuùng ta ñang bình thaûn thì caùi thoùi quen noùng giaän, tham lam ñang naèm ôû ñaâu? Khoâng thaáy, khoâng bieát nhöng gaëp caùi ñaùng tham laø tham lieàn, gaëp caùi ñaùng giaän laø giaän lieàn. Toâi noùi ñaùng ñaây laø noùi theo theá tuïc, chôù ngöôøi tu khoâng coù gì ñaùng tham, ñaùng giaän caû. Caùi chuùng ta khoâng thaáy maø gaëp duyeân thì noù hieän ra ñoù laø taäp khí, vì theá taäp khí raát khoù tröø, tu ñeán choã giaùc ngoä vieân maõn nhö ñöùc Phaät môùi goïi laø vónh ñoaïn taäp khí, môùi saïch caùc thöù phieàn naõo, môùi khoâng coøn rôi trong tam giôùi. Neáu taäp khí coøn, tuy noù khoâng loâi maïnh thì noù cuõng ruû nheï nheï roài chuùng ta cuõng ñi trong tam giôùi. Thí duï nhö coù ngöôøi ghieàn röôïu nhieàu naêm, nay coù ai khuyeán khích boû röôïu ñöôïc khoaûng ñoâi ba ngaøy, hoï töôûng nhö thaønh coâng, nhöng giaû söû coù ngöôøi daãn hoï tôùi quaùn röôïu hay tieäc röôïu, môøi ngoài uoáng chôi, luùc ñoù muøi röôïu coøn haáp daãn hoï khoâng? Neáu muøi röôïu coøn haáp daãn thì chöa chaéc ñaõ giöõ ñöôïc. Ñoù laø taäp khí môùi taïm ñoaïn thoâi, neân khi gaëp duyeân maïnh thì khoù thaéng noù. Neáu boû ñöôïc möôøi hay hai möôi naêm, laïi quaùn röôïu ngoài chôi, khoâng coøn bò muøi röôïu haáp daãn nöõa, ñoù laø vónh ñoaïn. Nhö vaäy ngöôøi tu ñöøng bao giôø töï haøo raèng toâi thaéng ñöôïc saân, saân nhoû thì thaéng ñöôïc, saân lôùn thì thaéng khoâng noåi. Nhö ngöôøi noùi naëng nheï mæa mai moät hai caâu thì boû qua ñöôïc, nhöng neáu chöûi ngay maët thì boû qua khoâng noåi. Ñeán tham cuõng nhö vaäy, neáu ai laøm rôùt caùi boùp, môû ra thaáy khoaûng vaøi traêm ngaøn thì traû laïi cho ngöôøi, ñoù laø thaéng ñöôïc caùi tham vì soá tieàn khoâng quaù nhieàu. Nhöng neáu hoâm naøo gaëp ai rôùt caùi boùp, môû ra toaøn laø kim cöông thì khoâng bieát coù ñuû can ñaûm tìm ngöôøi ñeå traû laïi khoâng? Nhö vaäy môùi thaáy vieäc nhoû thì coù theå mình thaéng nhöng vieäc lôùn chöa chaéc ñaõ thaéng. Noùi nhö vaäy ñeå quí vò deø daët, neáu khoâng, moät hoâm naøo huynh ñeä noùi naëng nheï vaøi caâu mình nhòn ñöôïc thì cho laø mình hay laém, thaéng ñöôïc saân, vì trong chuøa coù ai chöûi ngay maët ñaâu. Ñeán khi ra ñöôøng bò ngöôøi chöûi ngay maët, khi ñoù thaéng khoâng noåi. Theá neân treân ñöôøng tu chuùng ta phaûi caån thaän toái ña, luoân luoân phaûi theo doõi, phaûi laøm chuû, ñöøng ñeå baát cöù vieäc gì loâi cuoán.

Keát thuùc baøi Ngaøi noùi: Boán caâu tuïng veà “Môùi ñieàu phuïc” naøy, yù ñaïi khaùi laø nhö treân. YÙ ñaïi khaùi laø nhö vaäy, chæ caàn hình aûnh naøy chuùng ta bieát roõ thì chuùng ta tieán boä ñöôïc treân ñöôøng tu.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM