THAM ÑOÀ HIEÅN QUYEÁT VAØ THI TUÏNG

CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

PHAÀN II: THI TUÏNG CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ (tt)

THIEÀN SÖ KHAÙNH HYÛ

Thieàn sö Khaùnh Hyû sinh naêm 1066 maát naêm 1142, ñôøi thöù 14 doøng Tyø Ni Ña Löu Chi. Tieåu söû cuûa ngaøi in trong quyeån Thieàn sö Vieät Nam cuøng taùc giaû.

Sau ñaây laø baøi keä thò tòch cuûa ngaøi:

Aâm:

            Lao sanh höu vaán saéc kieâm khoâng,

            Hoïc ñaïo voâ nhö phoûng Toå toâng.

            Thieân ngoaïi mích toâng nan ñònh theå,

            Nhaân gian thöïc queá khôûi thaønh tuøng.

            Caøn khoân taän thò mao ñaàu thöôïng,

            Nhaät nguyeät bao haøm giôùi töû trung.

            Ñaïi duïng hieän tieàn quyeàn taïi thuû,

            Thuyø tri phaøm thaùnh döõ taây, ñoâng?

Dòch:

            Uoång coâng thoâi hoûi saéc cuøng khoâng,

            Hoïc ñaïo gì hôn phoûng Toå toâng.

            Ngoaøi trôøi tìm toâng thaät khoù thaáy,

            Theá gian troàng queá ñaâu thaønh toøng.

            Ñaàu loâng truøm caû caøn khoân thaûy,

            Haït caûi bao goàm nhaät nguyeät trong.

            Ñaïi duïng hieän tieàn tay naém vöõøng,

            Ai phaân phaøm thaùnh vôùi taây, ñoâng?

Giaûng:

“Lao sanh höu vaán saéc kieâm khoâng, hoïc ñaïo voâ nhö vaán Toå toâng”. Nghóa laø uoång coâng thoâi hoûi saéc cuøng khoâng, hoïc ñaïo gì hôn phoûng Toå toâng. YÙ ngaøi daïy ngöôøi hoïc ñaïo giaùc ngoä chôù phí coâng nhoïc söùc tìm toøi baøn luaän veà nghóa saéc khoâng. Taïi sao? vì troïng taâm cuûa ngöôøi hoïc ñaïo laø khoâng gì baèng “phoûng Toå toâng”, töùc laø thöa hoûi Toå toâng. Toå toâng chæ cho nguoàn coäi chaân thaät cuûa mình. Hoïc ñaïo vaø hoûi ñaïo laø phaûi trôû veà nguoàn coäi cuûa mình. Ñuøng maéc keït treân hình töôùng ñoái ñaõi cuûa saéc vaø khoâng. Vì saéc vaø khoâng laø caùi beân ngoaøi. Tìm kieám saéc vaø khoâng laø phoùng taâm chaïy ra ngoaøi, queân maát baûn taâm chaân thaät cuûa chính mình. YÙù hai caâu naøy ngaøi khuyeân ngöôøi hoïc ñaïo khoâng neân nhoïc taâm gaéng söùc tìm hieåu lyù saéc khoâng ôû ngoaøi, maø phaûi quay laïi soáng vôùi baûn taâm thanh tònh cuûa chính mình. Ngaøy nay ña soá ngöôøi hoïc ñaïo ñeàu maéc keït beân naøy hoaëc beân kia, maø khoâng quay veà nguoàn coäi, neân ngaøi daïy nhö theá.

“Thieân ngoaïi mích taâm nan ñinh theå, nhaân gian thöïc queá khôûi thaønh tuøng”. Nghóa laø ngoaøi trôøi kieám taâm naøo deå thaáy, theá gian troàng queá ñaâu thaønh tuøng. Thieân ngoaïi laø ngoaøi trôøi, chæ cho söï vaät beân ngoaøi. Neáu ngöôøi tu maø cöù höôùng ra beân ngoaøi lyù giaûi ñaây laø saéc kia laø khoâng, thì khoâng bao giôø an ñònh nhaän ra baûn taâm chaân thaät cuûa mình. Gioáng nhö theá gian troàng queá maø muoán thaønh tuøng laø chuyeän khoâng bao giôø coù. YÙù boán caâu treân Ngaøi daïy ngöôøi tu ñöøng phí thôøi giôø tìm kieám phaân tích lyù saéc khoâng, maø phaûi quay veà noäi taâm nhaän ra vaø soáng vôùi baûn taâm chaân thaät cuûa mình, höôùng ra beân ngoaøi maø tìm taâm thì khoâng bao giôø ñöôïc.

“Caøn khoân taän thò mao ñaàu thöôïng, nhaät nguyeät bao haøm giôùi töû trung”. Nghóa laø caû trôøi ñaát naèm  treân ñaàu sôïi loâng, maët trôøi maët traêng naèm trong loøng haït caûi. Ñaàu sôïi loâng raát nhoû theá maø caû trôøi ñaát naèm goïn treân ñoù. Vieäc naøy deã tin khoâng? Haït caûi nhoû xíu maø chöùa caû maët trôøi maët traêng thaät khoù tin. Hai caâu naøy giaûi thích hai maët, maët söï töôùng vaø maët lyù taùnh. Ñöùng veà söï töôùng thì töø thaân ngöôøi cho ñeán vaïn vaät ñeàu do ñaát nöôùc gioù löûa hôïp thaønh. Töù ñaïi laø moät, maø taát caû thaân taát caû vaät laø nhieàu, taát caû caùi nhieàu aáy khoâng caùi naøo ngoaøi ñaát nöôùc gioù löûa maø coù. Do ñoù neân noùi “moät laø taát caû taát caû laø moät”, hay noùi taát caû cuøng chung moät theå khoâng khaùc. Ñaát nöôùc gioù löûa cuûa mình vaø ñaát nöôùc gioù löûa beân ngoaøi ñaâu coù khaùc. Chuùng ta vì coøn nhieàu tình chaáp neân phaân bieät mình khaùc vôùi ngöôøi, mình khaùc vôùi caây coû, mình khaùc vôùi thieân nhieân…. Nhöng neáu chuùng ta duøng tri ñeå quaùn saùt thì thaáy khoâng khaùc vaø nôi caùi naøy coù ñuû yeáu toá cuûa nhöõng caùi kia. Ví duï moät hoâm, chuùng ta ñi xa veà treã böõa neân ñoùi buïng, côn ñoùi coàn caøo laøm cho chuùng ta meät laõ khoù chòu. Khi ñoù coù ngöôøi cho vaøi cuû khoai, chuùng ta aên vaø uoáng moät ly nöôùc maùt. Aên uoáng xong chuùng ta caûm thaáy khoeû khoaén deã chòu. Vaäy khoai lang vaø nöôùc coù phaûi laø mình khoâng? Neáu khoâng phaûi mình sao khi aên uoáng voâ mình thaáy khoeû? Neáu noù laø mình sao khi chöa ñem voâ bao töû mình khoâng khoûe? Do chuùng ta nhìn söï vaät baèng con maét cuûa phaøm phu, neân thaáy caùi naøy khaùc vôùi caùi kia, nhöng neáu nhìn baèng maét trí tueä thì thaáy vaïn vaät vaø con ngöôøi ñeàu do boán ñaïi hôïp khoâng rôøi nhau. Cuû khoai lang do boán ñaïi hôïp, neân noù hoaø nhaäp vôùi nhau. Nhö vaäy thì, nhoû nhö ñaàu maûy loâng cuõng goàm coù ñaát nöôùc gioù löûa, lôùn nhö caøng khoân ñaïi ñòa cuõng goàm coù ñaát nöôùc gioù löûa. Vaø nhoû nhö haït caûi lôùn nhö maët trôøi maët traêng, khoâng vaät naøo ngoaøi ñaát nöôùc gioù löûa. Ñoù laø ñöùng treân phöông dieän söï töôùng maø giaûi thích. Coøn ñöùng veà maët lyù taùnh thì vaïn vaät coù hình töôùng nhoû nhö maûy loâng haït caûi, lôùn nhö maët trôøi maët traêng quaû ñòa caàu ñeàu do duyeân hôïp, khoâng coù thöïc theå coá ñònh, goïi laø taùnh khoâng. Taùnh khoâng cuûa quaû ñaát, cuûa maët trôøi, cuûa maët traêng, cuûa maûy loâng, cuûa haït caûi khoâng khaùc nhau, neân noùi ñaàu sôïi loâng truøm caû quaû ñaát vaø maët trôøi maët traêng ôû trong haït caûi. Ngöôøi ñaït ñaïo thaáy töï taùnh caùc phaùp laø khoâng, neân thaáy taát caû söï vaät ñeàu dung hoäi nhau. Treân phöông dieän taùnh khoâng, khoâng coù töôùng lôùn nhoû do ñoù ngöôøi ñaït ñaïo thaáu suoát lyù taùnh khoâng, thaáy chaúng coù gì ngaên ngaïi. Kinh Duy Ma Caät taû caùi thaát cuûa ngaøi Duy Ma Caät nhoû xíu, maø chöùa caû haøng ngaøn toøa sö töû, haøng ngaøn vò A La Haùn vaø Boà Taùt maø vaãn khoâng coù gì ngaên ngaïi. Bôûi söï taùnh cuûa caùc phaùp voán khoâng, neân chaúng coù caùi lôùn nhoû rieâng bieät. Vì taát caû ñeàu laø taùnh khoâng nhö nhau neân khoâng coù gì chöôùng ngaïi nhau.

“Ñaïi duïng hieän tieàn quyeàn taïi thuû, thuøy tri phaøm taùnh döõ taây, ñoâng?”. “Quyeàn taïi thuû” dòch theo vaän laø tay naém vöõng. Dòch saùt nghóa laø naém saün trong tay. Nghóa laø ñaïi duïng hieän tieàn tay naém vöõng, ai phaân phaøm thaùnh vôùi taây ñoâng. YÙù noùi ngöôøi ñaït ñaïo roài thì dieäu duïng khoâng theå nghó baøn, khoâng coøn bò chöôùng ngaïi bôûi lôùn nhoû, xa gaàn, tröôùc sau…. Töùc laø khoâng coøn bò chöôùng ngaïi bôûi khoâng gian vaø thôøi gian. Ngöôøi ñöôïc ñaïi duïng hieän tieàn thì khoâng coøn yù nieäm phaân chia ñaây laø phaøm kia laø thaùnh, khoâng coøn thaáy ñaây laø ñoâng kia laø taây, khoâng coøn thaáy ñoái ñaõi hai beân, maø thaáy taát caû söï vaät ñeàu dung thoâng, ñeàu hoøa nhaäp vôùi nhau.

Toùm laïi baøi keä treân thieàn sö khaùnh hyû daïy ngöôøi hoïc ñaïo muoán giaùc ngoä thì khoâng neân chaïy beân ngoaøi tìm caàu maø phaûi quay laïi noäi taâm cuûa mình, khi ñaõ giaùc ngoä haèng soáng vôùi baûn theå thanh tònh saün coù nôi mình thì dieäu duïng hieän tieàn khoâng theå löôøng ñöôïc.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM