THAM ÑOÀ HIEÅN QUYEÁT VAØ THI TUÏNG

CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

PHAÀN II: THI TUÏNG CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ (tt)

THIEÀN SÖ ÑAÏO HUEÄ

Thieàn sö Ñaïo Hueä hoï AÂu, queâ ôû Chaân Hoä laøng Nhö nguyeät, naêm sinh khoâng roõ tòch naêm 1173, ñôøi thöù 9 doøng Voâ Ngoân Thoâng. Tieåu söû cuûa Ngaøi ñöôïc in trong quyeån Thieàn Sö Vieät Nam, trang 148, cuøng taùc giaû.

Sau ñaây laø baøi keä thò tòch cuûa Ngaøi :

AÂm :

            Ñiaï thuûy hoûa phong thöùc,

            Nguyeân lai nhaát thieát khoâng.

            Nhö vaân hoaøn tuï taùn,

            Phaät nhaät chieáu voâ cuøng.

            Saéc thaân döõ dieäu theå,

            Baát hieäp baát phaân ly.

            Nhöôïc nhaâ yeáu chaân bieät,

            Loâ trung hoa nhaát chi.

Dòch :

            Ñaát nöôùc gioù löûa thöùc,

            Nguyeân lai thaûy ñeàu khoâng.

            Nhö maây laïi tan hôïp,

            Phaät nhaät chieáu khoâng cuøng,

            Saéc thaân cuøng dieäu theå,

            Chaúng hôïp chaúng chia liaø.

            Neáu ngöôøi caàn phaân bieät,

            Trong loø moät caønh hoa.

Giaûng :

“Ñiaï thuûy hoûa phong thöùc,nguyeân lai nhaát thieát khoâng”. Ñaát nöôùc gioù löûa chæ cho phaàn saéc chaát, thöùc chæ cho phaàn tinh thaàn. Con ngöôøi chuùng ta goàm hai phaàn theå xaùc vaø tinh thaàn. Hai phaàn naøy Ngaøi noùi xöa nay ñeàu laø khoâng. Nhöng khoâng nhö theá naøo ?

“Nhö vaân hoaøn tuï taùn, Phaät nhaät chieáuvoâ cuøng”. Thaân ngöôøi nhö maây hôïp roài tan tan roài hôïp, tuøy duyeân tuï taùn khoâng thaät, nhöng coù maët trôøi Phaät soi saùng khoâng cuøng. YÙ boán caâu naøy daïy thaân saéc chaát do boán ñaïi hôïp vaø taâm thöùc phaân bieät laêng xaêng khoâng thaät. Noù hôïp tan tan hôïp nhö maây tuï taùn treân baàu trôøi, nhöng trong aáy coù trí tueä soi saùng khoâng cuøng taän. Ngaøi chæ roõ nôi con ngöôøi chuùng ta, phaàn naøo laø baïi hoaïi sanh dieät, phaàn naøo khoâng baïi hoaïi khoâng sanh dieät. YÙ naøy Ngaøi chæ tieáp ôû boán caâu keá :

“Saéc thaân döõ dieäu theå, baát hieäp baát phaân ly”.Saéc thaân chæ cho thaân töù ñaïi, dieäu theå chæ cho Phaät taùnh, ôû treân goïi laø Phaät nhaät, hai phaàn naøy khoâng hôïp cuõng khoâng ly, nghóa laø noù khoâng phaûi moät maø cuõng khoâng phai hai. Taïi sao vaäy ? Vì thaân con ngöôøi goàm phaàn saéc chaát coù ñuû thöù beänh hoaïn, luoân luoân ñoåi thay khoâng coá ñònh, phaàn taâm thöùc thì nieäm nieäm sanh dieät khoâng döøng. Hai phaàn naøy khoâng laø moät vôùi taùnh giaùc haèng höõu, neân noùi khoâng hôïp. Nhöng taùnh giaùc haèng höõu khoâng rôøi taâm thöùc vaø thaân töù ñaïi naøy. Neáu rôøi thì noù laø ai chöù khoâng phaûi laø mình. Neáu rôøi laøm sao mình noùi naêng haønh ñoäng ? Vì vaäy maø noùi chaúng phaân ly. Toâi daïy quyù vò tu thieàn ñeå thaáy thaân töù ñaïi naøy hoøa hôïp khoâng thaät, thaáy voïng töôûng sanh dieät khoâng thaät, nhöng caùi thaáy hai caùi khoâng thaät ñoù thì chaân thaät. Nhö vaäy thaân khoâng thaät voïng töôûng khoâng thaät laø caùi bò thaáy vaø caùi thaáy laø caùi hay thaáy. Caùi bò thaáy vaø caùi hay thaáy laø moät hay laø hai ? Neáu laø moät thì khoâng theå thaáy, neáu laø hai thì caùi hay thaáy töïa ôû ñaâu ñeå thaáy ? Noù khoâng phaûi moät maø cuõng khoâng phaûi phaân ly. Ngaøi chæ trong moãi chuùng ta coù dieäu theå haèng hieän höõu khoâng phaân bieät vaø khoâng bao giôø maát.

“Nhöôïc nhaân yeáu chaân bieät,loâ trung hoa nhaát chi”. Neáu ai caàn phaân bieät raønh reõ thì ñöôïc hoa sen ôû trong loø löûa. Hoa sen chæ cho theå chaân thaät khoâng sanh dieät. Loø löûa chæ cho thaân taâm voâ thöôøng sanh dieät. Ngöôøi bieát roõ caùi giaû vaø caùi chaân thì ngay nôi thaân töù ñaïi naøy nhaän ra theå chaân thaät. Nhö vaäy chuùng ta ñi tìm theå chaân thaät ôû ñaâu ?  Coù phaûi ôû treân nuùi röøng khoâng ? Noù ôû ngay nôi thaân töù ñaïi naøy, nhö taïi sao caùc vò thieàn sö laïi leân nuùi röøng tu ? Noù khoâng phaûi ôû nuùi röøng, nhöng nhôø thieàn ñònh taâm thöùc loùng laëng noù môùi hieån hieän. ÔÛ choán thaønh thò bao nhieâu ñeàu hay ñeàu dôû, bao nhieâu caùi ñeïp caùi xaáu chi phoái caû ngaøy, neân taâm khoâng loùng laëng, taâm khoâng loùng laëng thì theå chaân thaät khoâng hieån hieän. Nhö vaäy khoâng phaûi ôû choã nuùi röøng môùi coù theå chaân thaät, maø theå chaân thaät coù saün nôi chuùng ta, song chuùng ta phaûi ôû nuùi röøng cho voïng töôûng laëng yeân thì deã nhaän ra hôn.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM