THAM ÑOÀ HIEÅN QUYEÁT VAØ THI TUÏNG

CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

PHAÀN II: THI TUÏNG CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ (tt)

THIEÀN SÖ Y SÔN

Thieàn sö Y Sôn hoï Nguyeãn, queâ ôû laøng Caåm, tænh Ngheä An, khoâng bieát naêm sinh chæ bieát naêm tòch laø 1213, ñôøi thöù 9 doøng Tyø Ni Ña Löu Chi. Tieåu söû cuûa Ngaøi ñöôïc in trong quyeån Thieàn Sö Vieät Nam trang 205 cuøng taùc giaû. Sau ñaây laø baøi keä daïy chuùng cuûa Ngaøi :

AÂm :

            Nhö Lai thaønh chaùnh giaùc,

            Nhaát thieát löôïng ñaúng thaân.

            Hoài hoã baát hoài hoã,

            Nhaõn tình ñoàng töû thaàn.                

            Chaân thaân thaønh vaïn töôïng,

            Vaïn töôïng thaønh chaân thaân.

            Nguyeät ñieän vinh ñan queá,

            Ñan queá taïi nhaát luaân.

Dòch :

            Nhö Lai thaønh chaùnh giaùc,

            Taát caû löôïng baèng thaân.

            Xoay laïi chaúng xoay laïi,

            Trong maét con ngöôi naèm.

            Chaân thaân thaønh vaïn töôïng,

            Vaïn tuôïng thaønh chaân thaân.

            Cung traêng thaønh queá ñoû,

            Queá ñoû taïi moät vaàng.

Giaûng :

“Nhö Lai thaønh chaùnh giaùc, nhaát thieát löôïng ñaúng thaân”. Nhö Lai thaønh chaùnh giaùc taát caû löôïng baèng thaân. Nghóa laø khi giaùc ngoä thaønh Phaät (thaønh chaùnh giaùc) thì phaùp thaân truøm khaép khoâng giôùi haïn, neân thieàn sö Thöôøng Chieáu noùi : “ngoaøi ñaïi theân sa giôùi choã naøo chaúng laø nhaø”. YÙ hai caâu naøy noùi, khi tu thaønh Phaät haèng soáng ñöôïc vôùi phaùp thaân thanh tònh, thì moïi haønh ñoäng tôùi lui qua laïi, ñeàu phaùt xuaát töø taâm thanh tònh. Moïi vieäc thuaän nghòch xaûy ñeán, Ngaøi nhìn noù baèng con maét trí tueä saùng suoát, döôùi caùi nhìn cuûa Ngaøi, moïi söï vaät ñeàu phôi baøy roõ raøng khoâng coù gì môø mòt u toái. Theá neân caùc thieàn sö thöôøng daïy, haõy lo tu cho thaønh Phaät, chôù ñöøng lo thaønh Phaät khoâng bieát thuyeát phaùp. Vì tu thaønh Phaät noùi ra lôøi naøo cuõng laø phaùp heát, coøn taâm chuùng sanh thì noùi ra lôøi naøo cuõng laø nhaân phieàn naõo. Taêng ni ôû ñaây tu ñöøng nghó raèng mình ôû thieàn vieän, khoâng hoïc tröôøng lôùp khoâng coù caáp baèng mai kia khoâng coù phöông tieän laøm lôïi ích chuùng sanh. Thöû hoûi muoán giaùo hoùa chuùng sanh duøng caùi gì ñeå giaùo hoùa ? Duøng trieát hoïc duøng söï khoân ngoan ñoái ñaõi cuûa theá gian daïy cho ngöôøi, hay duøng ñaïo ñöùc chaân chaùnh ? Neáu duøng ñaïo ñöùc chaân chaùnh ñeå giaùo hoùa chuùng sanh thì hoïc khoâng chöa ñuû, maø caàn phaûi tu cho ngoä ñaïo môùi coù ñuû trí ñöùc ñeå ra giaùo hoùa moïi ngöôøi.

Ngaøy xöa thaày toâi (Hoøa thöôïng Vieän Tröôûng) thöôøng nhaéc ñeán Hoøa thöôïng Phi Lai, ai tôùi hoïc ñaïo Ngaøi khoâng daïy gì heát maø chæ baûo veà nieäm Phaät ñi. Moät lôøi noùi nhö vaäy ñaõ ñuû cho ngöôøi hoïc tu roài. Ngaøy nay chuùng ta thuyeát phaùp töø saùng tôùi chieàu maø ngöôøi nghe ít ai laõnh hoäi. Hoaëc coù ngöôøi nghe chæ noùi suoâng, gaëp duyeân noùi toan laø lôøi sieâu Phaät vöôït Toå, chính baûn thaân thì soáng chaúng ra gì. Ñoù laø taïi caùi loãi cuûa ngöôøi thuyeát phaùp chöa soáng ñöôïc vôùi nhöõng lôøi mình noùi. Ngöôøi nghe phaùp cuõng chöa soáng ñöôïc vôùi nhöõng ñieàu Phaät Toå daïy trong kinh luaän, do vò giaûng sö giaûng giaûi cho mình nghe. Theá neân taêng ni hoïc ñaïo neáu hoïc cho thoâng ñeå noùi suoâng cho ngöôøi khaùc nghe, maø thieáu tu thì chaéc raèng söï truyeàn baù Phaät phaùp khoâng keát quaû bao nhieâu. Coøn ngöôøi nghe phaùp chæ chuù troïng vaøo vaên chöông hay lôøi giaûng löu loaùt cuûa giaûng sö, maø khoâng quan taâm ñeán ñaïo ñöùc taùc phong cuûa ngöôøi giaûng, khoâng thaät taâm öùng duïng lôøi daïy vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa mình, thì ngöôøi nghe cuõng khoâng ñöôïc lôïi laïc bao nhieâu. Coù nhieàu ngöôøi boû thôøi giôø baøn huyeàn noùi dieäu maø queân soáng cho mình, thaät ñaùng thöông. Ngöôøi duø ít hoïc maø thaät tu(ít hoïc laø khoâng hoïc nhieàu hoïc roäng caû Phaät hoïc laãn theá hoïc, maø chæ hoïc Phaät phaùp caên baûn roài naém vöõng ñeå tu cho saùng ñaïo) sau khi saùng ñaïo tuøy duyeân ra höôùng daãn cho ngöôøi tu khoâng ngaên ngaïi. Baèng chöùng cuï theå laø Luïc Toå khoâng hoïc tröôøng lôùp naøo heát, chæ nghe caâu kinh Kim Cang roài voâ chuøa giaû gaïo saùu thaùng, keá ñoù vaøo aån trong röøng vôùi boïn thôï saên möôøi laêm naêm ra giaùo hoùa thaønh Toå. Ngaøy nay coù ai daùm cheâ Ngaøi khoâng ? Maáy vò cöû nhaân Tieán só cuõng phaûi hoïc vôùi Ngaøi. Moãi ngöôøi chuùng ta ai cuõng coù trí voâ sö, soáng ñöôïc vôùi trí naøy thì caùi hoïc beân ngoaøi laø thöù yeáu. Hieåu choã naøy roài quí vò môùi khoâng nghó raèng mình tu maõi roài doát, sau naøy khoâng laøm ñöôïc phaät söï, khoâng laøm lôïi ích cho ai. Phaûi nhôù, nhôø tu ñöùc Phaät môùi chöùng tam minh, luïc thoâng, chöùng nhaát thieát chuûng trí, thaønh baät theá gian giaûi... Coù thaät tu thì taâm an ñònh trí tueä saùng. Neáu giaû tu, tu ngoaøi hình thöùc, taâm toan tính ñuû thöù, taøi saéc danh lôïi vaãn say ñaém nhö ngöôøi chöa bieát tu thì taâm caøng ngaøy caøng toái theâm, hieän taïi khoâng an laïc töông lai caøng môø mòt.

“Hoài hoã baát hoài hoã, nhaõn tình ñoàng töû thaàn”. Xoay laïi chaúng xoay laïi, trong maét con ngöôi naèm. Xoay laïi laø ngoù vaøo trong, chaúng xoay laïi laø ngoù ra ngoaøi, con ngöôi naèm trong con maét. Con ngöôi vaø con maét tuy hai teân maø khoâng coù hai theå. Neáu noùi con ngöôi thì thaáy nhö moät vaø neáu noùi con ngöô vaø con maét thì thaáy nhö hai. Thaät ra con ngöôi vaø con maét tuy hai teân maø laø moät theå, khoâng taùch rôøi nhau ñöôïc. Theå chaân thaät nôi mình coù saün, khoâng tìm kieám ôû beân ngoaøi cuõng khoâng xoay laïi beân trong tìm, noù saün coù nhö vaäy neân noùi hoài hoã khoâng hoài hoã. Hoài hoã laø nhìn vaøo, khoâng hoài hoã laø nhìn ra, nhìn ra thì tìm ôû ngoaøi, nhìn vaøo thì tìm ôû trong. Nhöng theå chaân thaät ñaõ coù saün khoâng ôû trong khoâng ôû ngoaøi, gioáng nhö con ngöôi naèm saün nôi con maét, khoâng phaûi tìm kieám ñaâu caû, ngay con maét laø coù con ngöôi. Ngay nôi thaân naøy coù theå chaân thaät, khoâng caàn phoùng ra hay nhìn vaøo ñeå tìm. Tìm laø khoâng hôïp ñaïo lyù. Laâu nay chuùng ta coù caùi laàm, nghe noùi ñaïo laø muoán tìm ñaïo ôû choã naøy ôû choã kia, hoaëc nghe noùi chaân taâm thì tìm vaøo trong coi chaân taâm ôû choã naøo. Hoïc ñaïo nhö theá laø sai laàm, neân ôû treân Ngaøi noùi “Xoay laïi chaúng xoay laïi, trong maét con ngöôi naèm”.

“Chaân thaân thaønh vaïn töôïng, vaïn töôïng thaønh chaân thaân”. Chaân thaân töùc laø phaùp thaân truøm khaép caû vaïn tuôïng vaø vaïn töôïng khoâng rôøi phaùp thaân. Sau ñaây Ngaøi duøng ví duï heát söùc roõ raøng :

“Nguyeät ñieän vinh ñan queá, ñan queá taïi nhaát luaân”. Nghóa laø cung traêng thaønh queá ñoû, queá ñoû taïi moät vaàng. Ngöôøi xöa töôûng töôïng treân cung traêng coù caây queá ñoû vaø chuù cuoäi. Vaäy caây queá ñoû ôû cung traêng laø ôû trong cung traêng hay ôû ngoaøi cung traêng ?ÔÛ ñaây Ngaøi laáy ví duï caây queá vôùi cung traêng khoâng taùch rôøi khoâng xa lìa, ñeå noùi raèng phaùp thaân vaø vaïn töôïng cuõng khoâng taùch rôøi nhau. YÙ nghóa ñoù raát laø roõ raøng.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM