THAM ÑOÀ HIEÅN QUYEÁT VAØ THI TUÏNG

CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

PHAÀN II: THI TUÏNG CAÙC THIEÀN SÖ ÑÔØI LYÙ (tt)

THIEÀN SÖ NGOÄ AÁN

Thieàn Sö Ngoä Aán sinh naêm 1019, tòch naêm 1088, ñôøi thöù taùm, doøng Voâ Ngoân Thoâng. Tieåu söû cuûa Ngaøi ñöôïc in trong quyeån Thieàn Sö Vieät Nam cuøng taùc giaû. Sau ñaây laø baøi keä thò tòch cuûa Ngaøi:

Aâm:

            Dieäu taùnh hö voâ baát khaû phan,

            Hö voâ taâm ngoä ñaéc haø nan.

            Ngoïc phaàn sôn thöôïng saéc thöôøng nhuaän,

            Lieân phaùt loâ trung thaáp vò caøn.

Dòch:

            Dieäu taùnh roãng khoâng chaúng theå vin,

            Roãng khoâng taâm ngoä vieäc deã tin.

            Töôi nhuaàn saéc ngoïc trong nuùi chaùy,

            Loø löûa hoa sen nôû thaät sinh.

Giaûng:

“Dieäu taùnh hö voâ baát khaû phan, hö voâ taâm ngoä ñaéc haø nan”. Dieäu taùnh laø taùnh nhieäm maàu, laø phaùp goác. Baát khaû phan laø khoâng theå vin vaøo ñeå naém baét. Taùnh nhieäm maàu hay laø phaùp goác khoâng coù hình töôùng, noù roãng laëng neân khoâng theå vin vaøo ñeå naém baét. Hö voâ laø roãng khoâng, neáu taâm roãng khoâng thì ngoä ñöôïc dieäu taùnh khoâng khoù. Tröôïng, nghe Toå noùi: “Taâm ñòa nhöôïc khoâng, tueä nhaät töï chieáu”. Ñaát taâm neáu khoâng, maët trôøi trí tueä töï soi saùng, Ngaøi böøng ngoä. YÙ hai caâu treân vôùi caâu noùi naøy khoâng khaùc. Taâm roãng khoâng thì ngoä ñöôïc dieäu taùnh khoâng khoù. Dieäu taùnh laø taùnh giaùc haèng saùng suoát nhieäm maàu maø ngöôøi theá gian ít ai nhaän bieát. Hai caâu naøy daïy chuùng ta tu, muoán ñöôïc giaùc ngoä nhö Phaät Toå thì tröôùc heát taâm phaûi roãng khoâng. Xong, ngöôøi ta chòu coù chöù maáy ai chòu khoâng, neân taâm laêng xaêng voïng ñoäng heát vieäc naøy ñeán vieäc noï, cöù nhôù nhöõng vieäc ñaùng queân, vì theá maø queân vieäc ñaùng nhôù. Chuùng ta thích laøm caûnh saùt Quoác teá, chuyeän gì cuûa ai cuõng muoán can thieäp phaân xöû. Ña mang nhieàu chuyeän roài than khoù tu. Khoù tu laø taïi mình chöù ñaâu phaûi taïi ai, vì chuyeän cuûa ai cuõng muoán lo, chuyeän cuûa ai cuõng muoán döï. Chöøng naøo chuùng ta nghe ngöôøi khaùc noùi chuyeän, maø gaùc ngoaøi tai khoâng theøm ñeå yù, ñoù laø taâm ñaõ roãng rang. Neáu nghe ngöôøi ta ruø rì cöù laéng nghe hoï noùi caùi gì laø coøn thích nghe chuyeän ngöôøi, coøn ñem voâ ñuû thöù laø coøn dính maéc, laøm sao roãng rang ñöôïc. Chaúng haïn maáy huynh ñeä ôû ñaây coù moät ngöôøi ñi thaønh phoá veà, vöøa ñeå tuùi saùch xuoáng laø hai ba sö huynh ñeä xuùm laïi hoûi: “Ñi thaønh phoá veà coù gì laï khoâng keå nghe vôùi”. Coøn muoán nghe laø coøn dính maéc. Ñieàu ñoù cho thaáy raèng chuùng ta khoâng chòu ñeå taâm mình roãng rang, cöù thích duyeân theo ngoaïi traàn vaø dích maéc vôùi ngoaïi traàn. Theá neân khi ngoài cheùo chaân tu, boû nhöõng dính maéc ñoù thaät laø cay ñaéng. Cay ñaéng ñoù laø taïi chuùng ta ñaõ ñem voâ quaù nhieàu, tôùi luùc muoán boû thì khoâng boû ñöôïc. Neáu chuùng ta ñem voâ thì ñaâu coù gì ñeå boû. Chuyeän cuûa ngöôøi khoâng phaûi chuyeän cuûa mình thì khoâng neân xen vaøo. Moïi ngöôøi phaûi noùi phaûi noùi quaáy cho hoï nghe, chuyeän khoâng lieân quan ñeán mình thì baän taâm laøm gì? Nhö coù hai ngöôøi ngoài noùi chuyeän ruø rì, hoï noùi nhoû töùc laø khoâng muoán cho ngöôøi khaùc nghe. Theá maø coù laém ngöôøi toø moø muoán nghe hoï noùi ñieàu gì , caùi beänh cuûa con ngöôøi laø vaäy. Theá neân khi duïng coâng tu muoán ñeå taâm roãng rang thanh tònh thì thaät laø khoù, muoán tu deã tieán thì phaûi bôùt duyeân vôùi traàn caûnh, trong khi ñi ñöùng naèm ngoài maø taâm roãng rang khoâng vöôùng maéc thì ñaïo hieän tieàn. Hai caâu naøy Ngaøi chæ taùnh nhieäm maàu roãng laëng khoâng töôùng maïo, neân khoâng theå vin theo. Vaø khi naøo taâm roãng laëng thì nhaâïn ra dieäu taùnh khoâng khoù.

“Ngoïc phaàn sôn thöôïng saéc thöôøng nhuaän, lieân phaùt voâ trung thaáp löôïng caøn”. Töùc laø treân ngoïn nuùi chaùy coù hoøn ngoïc quyù, löûa chaùy ñoát heát caây coû treân nuùi maø noù vaãn töôi nhuaàn, khoâng bò khoâ nöùt, khoâng bò khoùi buïi laøm cho lem laám vaø môø ñuïc. Hoøn ngoïc noùi treân chæ cho dieäu taùnh saùng suoát nhieäm maàu, nuùi chaùy laø chæ cho thaân töù ñaïi bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát. Moãi ngöôøi chuùng ta bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát töøng giôø töøng ngaøy, thieâu ñoát cho ñeán luùc hoaïi dieät. Nhöng trong thaân hoaïi dieät, noù luoân luoân töôi nhuaàn. Ñoù laø baûn taùnh nhieäm maàu saùng suoát cuûa moãi ngöôøi, theá maø ít ai chòu nhaän. ÔÛ ñaây ngaøi Ngoä Aán goïi laø hoøn ngoïc, kinh Phaùp Hoa goïi laø Tri Kieán Phaät hay haït minh chaâu. Nhö vaäy quí vò haõy an loøng khoâng neân lo laéng, vì trong thaân töù ñaïi cuûa chuùng ta coù hoøn ngoïc quí. Thaân hoaïi dieät hoøn ngoïc thì töôi nhuaàn, hay thaân baïi hoaïi taùnh giaùc thöôøng haèng. Duø cho thaân naøy coù thieâu ruïi ra cho chuùng ta cuõng khoâng lo sôï. Vì “Loø löûa hoa sen nôû thaät xinh” töùc laø hoa sen nôû trong loø löûa maø vaãn töôi thaém. Thöïc teá hoa sen coù nôû ñöôïc trong loø löûa khoâng? Neáu chuùng ta ñeå moät ñoaù hoa töôi gaàn loø löûa laø hoa heùo ruïi. Hoa sen chæ cho dieäu taùnh cuûa moãi ngöôøi. Hoa sen ôû trong buøn maø ñeïp vaø tinh khieát, ñoù laø chuyeän hy höõu neân ngöôøi ñôøi môùi ca tuïng. Ngaøi noùi trong loø löûa coù hoa sen nôû töôi thaém ai maø tin ñöôïc. Ôû ñaây loø löûa chæ cho thaân töù ñaïi, thaân töù ñaïi cuûa moãi ngöôøi ñang bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát. Vaäy coù ai thaáy thaân mình bò thieâu ñoát khoâng? Vì löûa voâ thöôøng thieâu ñoát neân toùc toâi ngaøy tröôùc ñen nhaùnh baây giôø baïc traéng. Nhöõng boä phaän khaùc trong cô theå toâi cuõng bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát neân noù hoaïi daàn daàn. Hoa sen chæ cho taùnh giaùc haèng thanh tònh saùng suoát. Nhö vaäy trong thaân voâ thöôøng baïi hoaïi coù taùnh giaùc baát hoaïi. Khi bieát roõ nhö vaäy chuùng ta khoâng coøn lo sôï sau khi thaân naøy cheát roài laø coøn hay heát.

Hai caâu naøy nhaéc cho chuùng ta nhôù raèng duø cho thaân naøy bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát, bò beänh giaø cheát ñuoåi gaáp, nhöng taùnh giaùc vaãn thöôøng haèng baát hoaïi. Vaäy thì chuùng ta neân giöõ caùi thaân voâ thöôøng neân ñuoåi theo caùi taâm voâ thöôøng, hay neân xoay laïi soáng vôùi taùnh giaùc thöôøng haèng khoâng bò voâ thöôøng thieâu ñoát? Neáu coá giöõ caùi thaân naøy thaät kyõ ñeán baûy taùm möôi tuoåi, luùc taét thôû noù cuõng hoaïi dieät trôû thaønh ñoà boû. Neáu khoâng kheùo lieäm kheùo choân thì noù hoâi thuùi khoâng chòu noåi, ai ñi ngang cuõng phaûi bòt muõi. Noù laø ñoà hoâi thuùi ñaùng gôùm gheâ, vaäy maø chuùng ta cöng chieàu lo cho noù ñuû thöù. Ñoù laø caùi meâ laàm raát lôùn. Laïi nöõa neáu khoâng chaáp thaân thì chaáp caùi nghó töôûng laø taâm mình. Nhöng taâm mình laø caùi nghó töôûng chôït hieän chôït maát chôït sanh chôït dieät, vaäy giöõ caùi chôït hieän chôït maát ñeå laøm gì? Trong thaân baïi hoaïi coù moät caùi töôi ñeïp khoâng baïi hoaïi sao chuùng ta laïi queân? Chính vì chuùng ta queân neân ñöùc Phaät noùi chuùng ta laø keû ngu si meâ muoäi. Duø laø ngöôøi hoïc roäng hieåu nhieàu maø khoâng xaû boû nhöõng kieán chaáp sai laàm veà thaân veà taâm thì cuõng chöa phaûi laø ngöôøi thoâng minh, vì caùi ñaùng boû maø laïi giöõ gìn baûo veä, caùi ñaùng giöõ maø laïi lô laø boû queân. Xeùt cho kyõ thì thaáy roõ mình laø keû ngu si meâ muoäi hôn ai heát. Baøi keä naøy tuy ngaén maø ñaõ nhaén nhuû chuùng ta moät yù nghóa raát thaâm traàm.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM