TRAÙCH VUÏ PHAÄT TÖÛ TAÏI GIA

I. DAÃN KHÔÛI :

Phaät töû taïi gia laø ngöôøi con Phaät ñem giaùo lyù Phaät daïy aùp duïng vaøo gia ñình khieán toaøn caû gia ñình sinh hoaït theo ñöôøng loái Phaät giaùo. Traùch nhieäm vaø coâng vuï cuûa Phaät töû laø hoaùn caûi nhaân gian trôû thaønh moät xaõ hoäi thuaàn tuùy Phaät giaùo. Tinh thaàn Ñaïi thöøa Phaät giaùo nhaèm muïc ñích chuyeån hoùa coõi Ta-baø ueá tröôïc naøy trôû thaønh Cöïc-laïc thanh löông. Söï phoå bieán Phaät giaùo khaép moïi taàng lôùp quaàn chuùng laø ñieàu Phaät töû phaûi thöïc hieän.

Theo quan nieäm chung cuûa Phaät töû xöa nay, khi noùi ñeán traùch nhieäm truyeàn baù Phaät giaùo, ñeàu coâng nhaän “do taêng giaø ñaõm nhieäm”, hoaëc tieán hôn laïi baûo: “Hai giôùi xuaát gia, taïi gia chung gaùnh vaùc”, theo toâi, toâi noùi “Truyeàn baù Phaät giaùo ñöôïc phoå bieán, linh ñoäng trong quaàn chuùng do Phaät töû taïi gia thöïc hieän”. Taïi sao ? Bôûi vì moãi caù nhaân, moãi gia ñình Phaät töû thöïc hieän ñuùng ñöôøng loái Phaät daïy nhöõng caùi hay ñeïp aáy seõ laây nhieãm sang nhöõng caù nhaân vaø gia ñình khaùc daàn daàn nhaân gian bieán thaønh Tònh ñoä. Neáp soáng cuûa ngöôøi xuaát gia cao sieâu caùch bieät quaàn chuùng quaù, duø coá gaéng caùch maáy cuõng khoù aûnh höôûng laây. Vì theá, Phaät töû taïi gia coù traùch nhieäm laøm linh ñoäng vaø soáng daäy tinh thaàn Phaät giaùo qua neáp soáng caù nhaân vaø gia ñình mình.

II. PHAÄT GIAÙO HÖÕU ÍCH HAY VOÂ ÍCH :

Phaät töû taïi gia laâu nay coù quan nieäm sai laàm, khi noùi ñeán Phaät söï laø ñinh ninh cuùng chuøa, caát chuøa, trai nguyeän, coâng quaû v.v... laõng queân yeáu toá caên baûn “Laøm soáng daäy lôøi Phaät daïy”. Giaû söû coù ngöôøi pheâ bình: Phaät giaùo chæ lyù thuyeát suoâng khoâng ích lôïi gì cho quaàn chuùng. Phaät töû chuùng ta coù chaáp nhaän lôøi pheâ bình naøy khoâng ? Haún laø khoâng. Nhöng muoán caûi chính, chuùng ta caên cöù vaøo ñaâu ñeå chöùng minh söï höõu ích cuûa Phaät giaùo ñoái vôùi quaàn chuùng. Caên cöù vaøo söï caàu nguyeän quoác thôùi daân an laøm baèng chöùng ñöôïc chaêng ? Huyeàn dieäu quaù, quaàn chuùng khoâng tin noåi. Caên cöù vaøo söï cuùng chuøa ñôøi sau ñöôïc phöôùc chaêng ? Xa xoâi quaù, quaàn chuùng khoâng theå nhaän tôùi. Coøn bao nhieâu chöùng cöù nöõa thaûy ñeàu cao sieâu khoù thaáy. Quaàn chuùng ñoøi hoûi coù söï lôïi ích thieát thöïc, chính maét hoï troâng thaáy môùi chòu tin. Vì theá, Phaät töû taïi gia phaûi coá gaéng thöïc hieän, laáy gia ñình mình laøm cöù ñieåm lôïi ích thieát thöïc cuûa Phaät giaùo ñeå traû lôøi moïi nghi ngôø vaø pheâ bình cuûa quaàn chuùng.

Hôn nöõa moät vò Taêng ñöùng leân giaûng haïnh Töø bi, nhaãn nhuïc v.v... quaàn chuùng cho ñoù laø moät môù lyù thuyeát khoâ khan khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Neáu vò Taêng aáy chính baûn thaân thöïc hieän haïnh Töø bi, nhaãn nhuïc, quaàn chuùng laïi baûo dó nhieân oâng aáy phaûi laøm ñöôïc. Vì oâng khoâng coù gia ñình, khoâng lo sinh keá, coøn chuùng toâi phaûi baûo boïc gia ñình, phaûi lo sinh keá, laøm sao bì maáy oâng aáy ñöôïc. Chæ coù ngöôøi Phaät töû taïi gia vaãn soáng trong hoaøn caûnh nhö hoï maø thöïc haønh ñöôïc ñaïo ñöùc môùi laø vieäc ñaùng cho hoï chuù yù. Phaät giaùo höõu ích hay voâ ích chính do söï thöïc hieän hay khoâng cuûa haøng Phaät töû taïi gia vaäy.

III. PHAÀN TU TAÄP :

Muoán cho quaàn chuùng thaáy caùi hay, caùi ñeïp cuûa Phaät giaùo, Phaät töû taïi gia tröôùc heát laáy giaùo lyù ñieâu luyeän caù nhaân mình, chính baûn thaân mình laø phaûn aûnh trung thaønh cuûa Phaät giaùo. Söï kieän ñaàu tieân trong vieäc ñieâu luyeän mình laø Quy Y vaø Thoï Giôùi.

A. Quy Y - Thoï Giôùi:  Quy Y laø ñaët cho mình moät lyù töôûng, vaïch moät loái ñi. Phaät laø muïc tieâu cao caû ñeå ta nhaém. Phaùp laø ñöôøng loái tieán ñeán muïc tieâu aáy, Taêng laø ngöôøi höôùng daãn ta ñi ñuùng ñöôøng loái tieán leân muïc tieâu ñaõ nhaém. Cho neân Quy Y laø ñònh höôùng cuûa ngöôøi Phaät töû. Quy Y roài caù nhaân mình khoâng coøn caùi khoå phieâu baït linh ñinh cuûa con ngöôøi voâ lyù töôûng.

Naêm giôùi caám laø phaàn thieän tieâu cöïc cuûa Phaät töû. Giöõ troïn naêm giôùi laø nhaân caùch con ngöôøi ñöôïc ñaày ñuû vaø baûo ñaûm moät con ngöôøi toaøn veïn ôû töông lai. Söï thaûm khoác cuûa caûnh töông taøn töông xaùc. Söï khoå ñau cöôùp giöït laãn nhau. Söï xaáu xa cuûa gia ñình thöôøng luaân baïi lyù, söï nghi ngôø trong xaõ hoäi ñieâu ngoa, söï say söa ôû traø ñình töûu ñieám, ngöôøi Phaät töû ñeàu vöôït khoûi nhöõng caùi tuûi nhuïc naøy. Ngöôïc laïi ngöôøi Phaät töû luoân luoân baûo veä sinh maïng nhau, saün saøng toân troïng taøi saûn cuûa nhau, bieát giöõ gìn can thöôøng ñaïo lyù soáng chaân thaønh töï troïng vaø luùc naøo cuõng saùng suoát khoân ngoan. Chæ giöõ naêm giôùi caù nhaân ñaõ khoûi sa vaøo hoá truïy laïc, gia ñình ñöôïc eâm aám tin yeâu. Neáu toaøn theå xaõ hoäi bieát giöõ naêm giôùi thì haïnh phuùc thay cho cuoäc soáng thanh bình! [Muoán bieát roäng veà Tam Quy Nguõ Giôùi neân xem quyeån Tam Quy Nguõ Giôùi cuøng moät taùc giaû.]. Tuy nhieân, ñaõ thöïc haønh phaàn thieän tieâu cöïc, chuùng ta caàn phaûi tieán leân phaàn thieän tích cöïc, töùc laø hoïc naêm haïnh cuûa Phaät.

B. Naêm haïnh cuûa Phaät: Naêm haïnh caên baûn cuûa Phaät, laø con Phaät ai ai cuõng phaûi hoïc vaø thöïc haønh. ÔÛ ñaây trong phaïm vi Phaät töû taïi gia aùp duïng naêm haïnh vaøo ñôøi soáng thöïc teá ñeå taïo cho mình moät neáp soáng ñeïp ñeõ vaø ñem laïi cho gia ñình, cho xaõ hoäi an laïc, thuaän hoøa vaø myõ leä. Naêm haïnh laø: Töø Bi, Nhaãn Nhuïc, Hyû Xaû, Tinh Taán, Trí Tueä.

1. Töø Bi: Töï taâm ta phaùt hieän loøng thöông chaân thaät, loøng thöông naøy ñöôïc bieåu loä trong haønh ñoäng, ngoân ngöõ chia vui sôùt khoå cho nhau. Phaät töû taïi gia; ñoái töôïng thöïc hieän loøng thöông naøy laø cha meï, anh em, vôï con, sau cuøng laø thaân thuoäc haøng xoùm. Trong gia ñình, luùc naøo ngöôøi Phaät töû cuõng ñem laïi söï an vui cho cha meï, anh em, vôï con, khoâng bao giôø laøm cho ai buoàn khoå. Neáu cha meï, anh em, vôï con coù ñieàu gì ñau khoå chính mình phaûi tìm caùch giaûi cöùu san sôùt cho ñöôïc vôi ñi. Töùc nhieân phaûi thoâng caûm nhau vui cuøng vui, khoå chung chòu khoå. Tình thöông chaân thaønh laø sôïi daây lieân laïc sieát chaët moïi ngöôøi trong gia ñình thaønh moät khoái, thieáu noù gia ñình coù theå rôøi raïc ñeán raõ tan. Ngoaøi ra, ñoái vôùi thaân thuoäc, haøng xoùm chuùng ta cuõng thoâng caûm chia vui sôùt khoå cho nhau. Nhöõng khi hoaïn naïn, nhöõng luùc ñau buoàn cuûa ngöôøi thaân thuoäc neân coi nhö laø hoaïn naïn ñau buoàn cuûa chính ta, coá gaéng tìm caùch giaûi cöùu. Chæ coù chieác gaøu tình thöông chaân thaät môùi taùt vôi ñöôïc doøng soâng ñau khoå.

2. Nhaãn Nhuïc: Ñaõ thöông nhau thì phaûi hoøa thuaän nhòn nhöôøng nhau. Nhaát laø ñoái vôùi cha meï, duø maéng raày quôû phaït coù phaàn quaù ñaùng, ngöôøi Phaät töû vaãn nhaãn nhòn cam chòu, khoâng bao giôø daùm to tieáng choáng ñoái. Ñôïi khi naøo cha meï nguoâi côn giaän, ta môùi nhoû nheï thöa laïi nhöõng noåi haøm oan cuûa ta. Vôùi anh em, ta cuõng nhaãn nhòn nhau nhöõng khi buoàn töùc, khoâng neân ñeå cho côn giaän döõ noåi leân laøm phaân ly tình coát nhuïc. Nghóa vôï choàng phaûi nhöôøng nhòn nhau, khi choàng giaän vôï nhöôøng, khi vôï töùc choàng nhòn, ñôïi qua côn töùc giaän seõ nhaõ nhaën khuyeân baûo nhau. Baát cöù söï soáng chung ñuïng naøo neáu coù ñeán hai ngöôøi laø coù böïc töùc raày raø. Theá neân, Phaät töû phaûi kheùo nhöôøng nhòn nhaãn naïi ñeå giöõ hoøa khí vui ñeïp trong gia ñình. Coù khi nhöôøng nhòn ngöôøi ngoaøi deã hôn nhöôøng nhòn ngöôøi trong nhaø. Bôûi vì ngöôøi ngoaøi coi nhau nhö laø khaùch nhòn moät chuùt cho qua, ít khi gaëp laïi nhau, ngöôøi trong nhaø ra vaøo gaëp nhau neân coù gì böïc töùc khoù nhòn ñöôïc. Taäp nhaãn nhuïc phaûi thöïc hieän ngay trong gia ñình tröôùc, khi ôû gia ñình ñaõ thaønh coâng thì ñoái vôùi ngöôøi ngoaøi khoâng khoù. Coù nhieàu ngöôøi ñoái ñaõi vôùi baïn beø haøng xoùm raát nhaõ nhaën vui veû, traùi laïi cö xöû trong nhaø thì thoâ bæ caùu kænh. Ñoù laø khoâng bieát thöïc hieän haïnh nhaãn nhuïc cho chính ñaùng. Nhaãn nhuïc baäc thaáp nhaát laø nhöõng ngöôøi coù quyeàn theá beà treân, baäc trung laø nhöõng ngöôøi ngang haøng mình, baäc thöôïng laø nhöõng keû döôùi tay mình, Phaät töû chuùng ta phaûi tieán töø baäc thaáp ñeán baäc cao toät cuøng.

3. Hyû Xaû : Ñaõ nhaãn nhòn ñöôïc caàn phaûi hyû xaû khoâng neân oâm aáp buoàn phieàn trong loøng. Coù khi ta nhòn ñöôïc côn töùc giaän, maø trong loøng coøn cöu mang uaát haän. Nhö vaäy khoâng sôùm thì muoän khoù traùnh khoûi söï caõi vaõ nhau. Cho neân nhöôøng nhòn nhau roài, caàn phaûi vui veû tha thöù cho nhau khoâng bao giôø nhaéc ñeán loãi laàm aáy nöõa. Ñoái vôùi anh em, vôï choàng, con chaùu söï hyû xaû raát thieát thöïc caàn yeáu. Ñaõ laø phaøm tuïc nhö nhau thì coù ai traùnh ñöôïc söï loãi laàm, khi ngöôøi naøy phaïm loãi laàm ngöôøi kia vui veû tha thöù, luùc ngöôøi kia phaïm loãi laàm ngöôøi naøy saün saøng hyû xaû. Ñöôïc vaäy, trong gia ñình seõ giöõ maõi ñöôïc veû aám eâm tình hoøa muïc, baèng khoâng thì khoù thaáy söï vui vaày. Cha meï luoân luoân coù thaùi ñoä bao dung saün saøng tha thöù loãi laàm cuûa con. Anh em roäng löôïng dung thöù nhau cho tình coát nhuïc theâm noàng. Vôï choàng vui veû tha thöù cho nhau ñeå giöõ moät nieàm thuûy chung nhö nhaát.

Tuy nhieân, vui veû tha loãi nhau, khoâng coù nghóa khoâng chæ daïy nhaéc nhôû nhöõng loãi laàm cuûa nhau. Tinh thaàn Phaät töû luoân luoân muoán xaây döïng moïi ngöôøi chung quanh mình ñöôïc toát ñeïp, neáu thaáy ngöôøi coù ñieàu quaáy lieàn nhaéc nhôû chæ daïy, khi ngöôøi nhaän loãi lieàn vui veû tha thöù. ÔÛ trong gia ñình ngöôøi phaïm loãi phaûi can ñaûm nhaän loãi, ngöôøi chæ loãi vui veû thöù tha. Khoâng neân coù tính caùch thaáy ngöôøi tha loãi mình cöù phaïm loãi maõi. Baàu khoâng khí hoøa nhaõ vui veû seõ coù nôi nhöõng gia ñình naøo ngöôøi trong aáy bieát nhaãn nhuïc hyû xaû cho nhau.

4. Tinh Taán: Chuyeân caàn caàu tieán laø söï taát yeáu cuûa con ngöôøi höôùng thöôïng. Phaät töû taïi gia laø ngöôøi soáng trong caûnh traàn tuïc maø luoân luoân oâm aáp yù chí höôùng thöôïng, luùc naøo cuõng caàn caàu tieán.

Tröôùc nhaát, Phaät töû taïi gia chuyeân caàn chuyeån hoùa taâm nieäm, haønh ñoäng, ngoân ngöõ xaáu xa cuûa mình trôû thaønh toát ñeïp. Coù gaéng theá naøo thaáy mình hoâm nay ñaõ toát hôn hoâm qua. Taäp quaùn xaáu xa khaén chaët trong taâm thöùc ta ñaõ laâu roài khoâng theå nhaát ñaùng söûa ñoåi ñöôïc ngay, phaûi laø söï chuyeân caàn beàn bæ môùi coù theå thaéng ñöôïc noù. Giaù trò tu taäp laø ôû choã coá gaéng caûi hoùa baûn thaân mình.

Thöù ñeán, Phaät töû chuyeân caàn laøm vieäc haèng ngaøy theo khaû naêng mình ñeå ñem laïi côm no aùo aám cho gia ñình. Chuùng ta coøn mang xaùc thaân naøy dó nhieân söï aên maëc khoâng theå thieáu ñöôïc. Neáu caû ngaøy Phaät töû baøn luaän nhöõng lyù thuyeát cao sieâu huyeàn dieäu maø trong gia ñình vôï con ñoùi raùch nheo nhoùc, lyù thuyeát seõ trôû thaønh chaát vò chua cay khieán vôï con chaùn sôï noù. Hôn nöõa, Phaät töû taïi gia coøn phaûi thöïc hieän ñöùc Töø Bi cuûa Phaät, neân phaûi chuyeân caàn laøm luïng may ra coù dö giaû chuùt ít ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi taøn taät ñoùi thieáu laøm vôi phaàn naøo ñau khoå cho nhaân loaïi.

Sau cuøng, Phaät töû chuyeân caàn chuyeån hoùa vaø ñieàu hoøa moïi ngöôøi trong gia ñình. Laøm theá naøo caû nhaø ñeàu chung thôø moät lyù töôûng, ñeàu cö xöû thuaän hoøa eâm aû, ñeàu theo moät chieàu höôùng vöôn leân. Ñöôïc theá ngöôøi Phaät töû môùi thaáy troøn boån phaän cuûa mình.

5. Trí Tueä: Ñaïo Phaät raát chuù troïng phaàn trí tueä. Coù trí tueä con ngöôøi môùi khoûi laïc laàm ñau khoå. Duø ngöôøi coá gaéng laøm moïi vieäc laønh, neáu thieáu trí tueä phaùn ñoaùn chöa haún vieäc laøm aáy ñaõ laø laønh. Phaät töû chuùng ta neáu thieáu trí tueä khoâng theå thaønh moät Phaät töû chaân chaùnh ñöôïc.

Muoán coù trí tueä, Phaät töû tröôùc phaûi phaù nhöõng caùi tin töôûng sai laàm. Tin ñoàng boùng, saâm queû, töôùng soá v.v... laø nhöõng hieän töôïng meâ môø. Ñaønh raèng ñoâi khi töôùng soá cuõng ñoaùn truùng, nhöng ñoù chæ laø do nhaân quaû nghieäp baùo cuûa chuùng ta maø thoâi. Trong saùch töôùng coù caâu: “Höõu taâm voâ töôùng, töôùng töï taâm sanh; töôùng voâ taâm, töôùng tuøng taâm dieät”. Nghóa laø ngöôøi coù taâm toát maø khoâng coù töôùng toát; töôùng toát seõ tuøy taâm toát phaùt hieän, ngöôøi töôùng toát maø khoâng taâm toát, töôùng toát seõ theo taâm tieâu dieät. Nhö vaäy, taát nhieân tuøy taâm nieäm, haønh ñoäng toát xaáu cuûa chuùng ta, theo nhaân quaû seõ hieän ra töôùng toát xaáu nhaát laø söï yû laïi thaàn quyeàn laø hieåm hoïa tieâu dieät trí tueä cuûa chuùng ta.

Ñeå ñöôïc khai thoâng trí tueä, ngöôøi Phaät töû phaûi hoïc Kinh ñieån Phaät giaùo. Chuùng ta chöa coù theå töï phaùt trí tueä, phaûi nhôø ngoïn ñuoác trí tueä cuûa Phaät chieáu phaù meâ môø cho ta. Nhöõng lôøi vaøng ngoïc trong kinh ñieån laø do Phaät chöùng Nhaát thieát trí phoâ dieãn coøn ghi laïi. Chuùng ta y cöù vaøo ñoù laøm neàn taûng khieán trí tueä khai phaùt. Neáu khoâng chòu hoïc hoûi giaùo lyù, ngöôøi Phaät töû aáy chæ laø taám bia khoâng khaùc. Vaû laïi, ngöôøi aáy muoán töï tu hay chuyeån hoùa ngöôøi cuõng khoâng bieát laáy ñaâu laøm phöông höôùng.

Nhaän xeùt chaân chaùnh laø caên baûn cuûa trí tueä. Ngöôøi Phaät töû nhaän xeùt söï vaät trong vuõ truï theo hai chieàu Nhaân Quaû vaø Nhaân Duyeân.

Ñöùng veà chieàu thôøi gian, vaïn vaät thaønh baïi, hö neân, toát xaáu... ñeàu theo ñònh luaät nhaân quaû. Nhö muoán coù luùa ta phaûi gieo haït luùa, vun phaân xôùi ñaát laøm coû, möa, naéng, söông vaø chaêm soùc, ngaên ngöøa saâu boï laø nhöõng ñieàu kieän phuï trôï. Coù ñuû nhöõng ñieàu kieän aáy, traûi qua moät thôøi gian, ta seõ ñöôïc nhöõng boâng luùa. Töø nhaân haït luùa, ñeán quaû nhieàu boâng luùa, baûn thaân caây luùa coù ñuû nhöõng yeáu toá boå trôï vaø phaù hoaïi. Khoâng giaûn dò coù haït luùa seõ coù boâng luùa. Thuyeát nhaân quaû goàm coù chaùnh nhaân, trôï nhaân, nghòch nhaân. Haït luùa ñem ra gieo laø chaùnh nhaân, phaân, ñaát, nöôùc... laø trôï nhaân; möa, naéng, thuaän muøa laø thuaän nhaân; saâu boï, naéng haïn, baõo luït laø nghòch nhaân. Ñoù laø phaân tích toång quaùt, neáu phaân tích chi tieát coøn laém ñieàu phieàn toaùi. Nhaân quaû lieân chuyeàn caû ba thôøi: Quaù khöù, hieän taïi, vò lai. Chuùng ta muoán phaùn xeùt moät vieäc phaûi nhìn suoát ba thôøi, khoâng neân caét xeùn töøng ñoaïn maø ñoaùn ñònh.

Ñöùng veà maët khoâng gian, khoâng moät vaät naøo töï noù hình thaønh; phaûi do nhieàu nhaân duyeân chung hôïp; muoân vaät trong vuõ truï ñeàu lieân heä nöông nhôø nhau, “Caùi naøy coù thì caùi kia coù, caùi naøy khoâng thì caùi kia khoâng”. Caùi nhaø khoâng töï coù, sôû dó coù laø nhôø caây, gaïch, ngoùi, xi-maêng, saét, caùt v.v... Bao nhieâu ñieàu kieän chung hôïp laïi. Neáu moät trong nhöõng ñieàu kieän quan troïng aáy thieáu, caùi nhaø khoù thaønh töïu. Trong kinh Phaät, khi noùi ñeán söï töông quan, töông duyeân cuûa vaïn vaät thöôøng laáy boù lau laøm thí duï. Boù lau sôû dó ñöùng vöõng ñöôïc nhôø nhieàu caây nöông nhau, neáu ngaõ ñi moät vaøi caây thì boù lau cuõng phaûi ngaõ. Söï lieân heä chaèng chòt giöõa cuoäc ñôøi maät thieát nhau nhö theá.

Lyù Nhaân Quaû, Nhaân Duyeân bao quaùt caû vuõ truï vaø nhaân sinh, nhöng Phaät giaùo laáy nhaân sinh laøm ñoái töôïng, neân hai thuyeát lyù naøy ñöôïc aùp duïng trieät ñeå vaøo söï tu taäp cuûa con ngöôøi.

Ngöôøi hieåu roõ lyù Nhaân Quaû aùp duïng vaøo söï tu taäp baûn thaân seõ ñöôïc nhöõng ñöùc tính toát:

1- Can ñaûm khoâng keâu than oaùn traùch, khi gaëp caûnh khoå ñeán vôùi mình. Vì bieát do nhaân mình ñaõ taïo trong hieän taïi, hoaëc quaù khöù coøn thöøa.

2- Duõng tieán tu thieän, vì bieát gieo nhaân laønh seõ ñöôïc höôûng quaû laønh.

3- Caån thaän khi saép laøm, saép noùi, vì sôï gaây nhaân xaáu sau chòu quaû xaáu.

4- Khoâng yû laïi, vì bieát moïi vieäc do mình taïo nhaân, mình höôûng quaû khoâng phaûi söùc thieâng lieâng naøo ban.

5- Khoâng kieâu caêng trong caûnh giaøu sang, vì bieát nhôø nhaân laønh ñôøi tröôùc neáu khôûi haønh ñoäng xaáu sau naøy seõ chòu quaû khoå.

Ngöôøi ñaït ñöôïc lyù Nhaân duyeân ñoái vôùi xaõ hoäi coù nhieàu yù nieäm hay:

1- Khoâng ích kyû, vì bieát mình vaø ngöôøi töông quan nhau, ngöôøi khoå töùc mình khoå.

2- Khoâng chaùn gheùt xaõ hoäi muoán troán traùnh, vì bieát mình khoâng theå ly khai xaõ hoäi ñöôïc.

3- Tích cöïc lôïi tha, vì bieát ngöôøi toát laø mình toát.

4- Khoâng quaù khoå ñau khi thaáy söï hoaïi dieät, vì bieát coù hôïp phaûi coù tan.

Bieát nhaän xeùt vaø aùp duïng lyù Nhaân Quaû, Nhaân Duyeân nhö vaäy laø ngöôøi coù trí tueä töï taïo cho mình moät cuoäc soáng linh hoaït hôïp lyù.

C. Tuïng nieäm:  Ñeå theâm söùc maïnh vaøo söï caûi ñoåi baûn thaân ngöôøi Phaät töû neáu ñuû phöông tieän moãi ngaøy daønh ra möôøi laêm ñeán hai möôi phuùt ñeán tröôùc baøn Phaät tuïng kinh nieäm Phaät, hoaëc tham Thieàn theo phaùp quaùn Nguõ ñình taâm. Giôø phuùt tuïng nieäm phaûi chí thaønh khaån thieát chuyeân giöõ ba nghieäp thanh tònh. Troïn ngaøy ngöôøi taïi gia laên loän vôùi traàn tuïc laøm sao khoûi dính vaøi veát nhieãm oâ trong taâm nieäm. Ñeán tröôùc baøn Phaät tuïng nieäm laø coát goät röõa nhöõng veát nhô aáy khieán taâm hoàn ñöôïc thanh tònh. Tröôùc khi tuïng nieäm, Phaät töû maëc moät boä y phuïc saïch seõ, thaép höông, leân ñeøn thôm tho saùng suoát, töôïng Phaät ngöï treân baøn tòch tònh toân nghieâm, baàu khoâng khí thanh khieát naøy chuyeån hoùa taâm hoàn trôû thaønh thanh tònh. Giôø phuùt tuïng nieäm trang nghieâm thaønh kính giuùp ta theâm vöõng loøng tin vaø laõng queân moïi söï buoàn ñau gian khoå.

Neáu tröôøng hôïp khoâng theå coù baøn Phaät maø khoâng coù thì giôø raõnh roåi, moãi ngaøy tröôùc khi ñi nguû, Phaät töû neân ngoài yeân tònh ñoä naêm ñeán möôøi phuùt ñeå kieåm ñieåm laïi haønh ñoäng trong ngaøy vaø töôûng nhôù naêm haïnh cuûa Phaät. Coù theá, ta môùi bieát loãi laàm maø traùnh vaø coá gaéng tieán leân theo caùc haïnh laønh.

IV. PHAÀN PHAÄT SÖÏ :

Lyù Nhaân Duyeân ñaõ cho ta thaáy trong vuõ truï khoâng coù moät vaät naøo ñôn ñoäc töï soáng. Ñaõ coù soáng töùc lieân heä nhau, giöõa mình vaø moïi ngöôøi, mình vaø vaïn vaät. Bôûi söï lieân heä aáy, ngöôøi Phaät töû khoâng theå töï tu rieâng mình, buoäc phaûi caûm hoùa nhöõng ngöôøi chung quanh mình cuøng tu.

A. Caûm hoaù gia ñình: Nhöõng ngöôøi gaàn nhaát vôùi Phaät töû taïi gia laø cha meï, anh em, vôï con. Tuy moãi ngöôøi coù quyeàn toân thôø moät lyù töôûng rieâng, nhöng trong gia ñình maø lyù töôûng khaùc nhau laø caùi côù khieán tình thöông lôït laït. Phaät töû coá gaéng caûm hoùa gia ñình khoâng phaûi laø ñoäc taøi, caùi gì mình theo baét trong gia ñình phaûi theo, maø vì muoán ñem laïi tình thöông vaø haïnh phuùc cho gia ñình. Cha meï laø baäc beà treân, keû laøm con thöông cha meï khoâng gì hôn khuyeân cha meï höôùng veà ñaïo ñöùc. Neáu cha meï ñaõ Quy Y Tam Baûo, ngöôøi con phaûi taïo nhöõng trôï duyeân toát cho cha meï tieán leân trong vieäc ñaïo ñöùc. Neáu cha meï chöa bieát Phaät phaùp, ngöôøi con coá gaéng khuyeân giaûi vaø töï mình theå hieän nhöõng caùi ñeïp Phaät giaùo ñeå cha meï troâng thaáy caùi hay maø trôû veà ñaïo phaùp.

Tình coát nhuïc muoán ñöôïc saâu ñaäm thieát tha laø anh em phaûi chung thôø moät lyù töôûng. Neáu anh em chöa bieát Phaät giaùo ngöôøi Phaät töû neân höôùng daãn ñeán vôùi ñaïo. Nhöng tröôùc töï baûn thaân mình phaûi theo, soáng thöïc theo caùc haïnh Töø bi, Nhaãn nhuïc v.v... ñeå anh em nhìn vaøo ta thaáy ñöôïc caùi gì cao ñeïp. Nhöõng neùt ñeïp nôi ta seõ chuyeån hoùa taâm hoàn huynh ñeä ta höôùng veà Phaät giaùo.

Ñoái vôùi vôï hoaëc choàng, ngöôøi Phaät töû seõ aùp duïng Phaät giaùo cö xöû trong gia ñình khieán vôï hoaëc choàng caûm thaáy Phaät giaùo ñem ñeán cho gia ñình moät aân hueä quyù baùu. Khoâng neân baét buoäc vôï hoaëc choàng theo Phaät giaùo maø phaûi töï mình laøm cao ñeïp Phaät giaùo ñeå baïn mình cuøng chuyeån höôùng theo.

Con chaùu trong nhaø, ngöôøi Phaät töû phaûi kheùo huaán luyeän daïy doã chuùng nhöõng göông hay haïnh toát trong Phaät giaùo khieán chuùng thaám nhuaàn Phaät giaùo töø thuôû beù. Nhaát laø Phaùp Luïc Hoøa haèng giaûng daïy chuùng aên ôû cö xöû vôùi nhau thaønh neáp hoøa thuaän, tin yeâu, khoâng neân höõng hôø cho chuùng coøn beù khoâng caàn bieát ñaïo ñöùc, ñeán khi chuùng khoân lôùn chöa töøng bieát gì veà ñaïo Phaät nghe ai noùi gì hay theo, chöøng aáy keû laøm cha meï hoái haän ñaõ muoän.

Höông vò ñaïo ñöùc töø caù nhaân thaám daàn vaøo gia ñình ñeán khi toaøn caû gia ñình ñeàu baùt ngaùt muøi hoa Öu Ñaøm, ñoù laø Phaät töû taïi gia ñaõ thaønh coâng moät nhieäm vuï gaàn.

B. Caûm hoùa laùng gieàng : Höông vò ñaïo ñöùc cuûa töøng gia ñình caùc Phaät töû seõ nhieãm laây sang haøng xoùm. Trong xaõ hoäi töông quan naøy, caùi gì hay dó nhieân seõ aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi chung quanh, caùi gì dôõ cuõng theá. Cho neân Phaät töû laáy ñaïo ñöùc thöïc töï baûn thaân, gia ñình caûm hoùa ngöôøi laân caän laø ñieàu caên baûn chaân chaùnh. Chuùng ta khoâng caàn khoe khoang Phaät giaùo höõu ích, cao sieâu, v.v... chæ caàn caùc Phaät töû bieát soáng thöïc theo Phaät giaùo. Phaøm laøm vieäc gì ngöôøi ta mong keát quaû lôïi ích, theo Phaät giaùo cuõng theá. Phaät töû taïi gia muoán caûm hoùa nhöõng gia ñình beân caïnh mình höôùng veà Phaät giaùo, tröôùc phaûi ñem Phaät giaùo laøm lôïi ích thieát thöïc trong gia ñình mình thì söï caûm hoùa môùi coù hieäu quaû. Ngöôïc laïi, neáu ngöôøi maø nhìn vaøo gia ñình cuûa caùc Phaät töû daãy ñaày moät maøu thuø haän, buoàn khoå thì khoù mong keát quaû. Duø Phaät töû aáy hoïc thuoäc loøng naêm möôøi quyeån kinh, taøi huøng bieän tuyeät dieäu ñi nöõa cuõng khoâng theå höôùng daãn ngöôøi chung quanh mình ñeán ñaïo ñöôïc. Muoán lôïi tha quyeát ñònh tröôùc phaûi töï lôïi.

C. Cö xöû vôùi baïn ñaïo: Chuùng ta muoán caûm hoùa ngöôøi chöa bieát ñaïo trôû veà vôùi Phaät giaùo, neáu trong tình ñaïo höõu cuøng nhau maø cö xöû baát nhaõ, hoaëc giaän hôøn thuø nghòch nhau thì ngöôøi ngoaøi laøm sao daùm böôùc chaân vaøo ñaïo. Cho neân, ngöôøi Phaät töû bieát thöông ñaïo, thöông quí thaày, laø baïn ñaïo phaûi cö xöû vôùi nhau raát hoøa muïc, thöông yeâu nhau nhö con moät cha. Tuy raèng baïn ñaïo khoâng phaûi tình coát nhuïc, nhöng cuøng thôø moät lyù töôûng, cuøng toân Ñöùc Thích Ca laø Töø Phuï thì ñaâu khaùc tình coát nhuïc. Nhöõng ñeàu chia reõ buoàn phieàn nhau laø laøm nhuïc cho ñaïo, laøm ñau khoå cho quyù thaày, ngöôøi Phaät töû chaân chaùnh khoâng neân coù. Ñaõ laø phaøm phu nhö nhau, laøm gì traùnh khoûi nhöõng öu ñieåm vaø khuyeát ñieåm. Anh em moät cha chöa haún taùnh tình gioáng nhau, huoáng chi baïn ñaïo laø con nhieàu nhaø maø coù theå gioáng heät nhau ñöôïc. Bieát nhö vaäy, khi gaàn nhau chuùng ta neân thaáy nhöõng ñieåm toát cuûa baïn nhieàu hôn vaø saün saøng tha thöù nhöõng ñieàu dôû cuûa baïn. Huynh ñeä haïp yù nhau ñöôïc phaàn naøo toát phaàn aáy, ñöøng tham lam muoán baïn mình gioáng heät mình. Chung lo vieäc ñaïo phaûi ñaët lyù töôûng leân treân heát, nhöõng töï aùi coûn con gaéng deïp qua moät beân. Bieát thöông yeâu nhau, ñuøm boïc nhau laø Phaät töû laøm ñeïp cho Phaät giaùo khieán nhöõng ngöôøi ngoaøi theøm muoán ñeán vôùi ñaïo. Phaät söï quan troïng laø Phaät töû phaûi soáng hoøa thuaän vui veû vôùi nhau.

D. Tham gia vieäc töø thieän: Phaät töû bieát tu theo haïnh Töø Bi cuûa Phaät ñoái vôùi nhöõng keû saün saøng thöông xoùt. Phaät töû tuøy khaû naêng cöùu giuùp nhöõng ngöôøi chung quanh mình khi hoï gaëp nhöõng hoaøn caûnh khoå ñau. Cöùu trôï ngöôøi laø haønh ñoäng ñeïp khieán ngöôøi ta caûm meán trôû veà vôùi Phaät giaùo. Ngoaøi ra, Phaät töû tuøy söùc saün saøng  goùp coâng vaøo nhöõng vieäc töø thieän xaõ hoäi. Loøng töø bi bao giôø cuõng vui veû chia côm sôùt aùo cho ngöôøi ñoùi raùch cuøng khoå. Coù ngöôøi tuïng kinh raát saønh, nieäm Phaät raát nhieàu, nhöng gaëp ngöôøi nguy khoå ñeán nhôø cöùu giuùp thì göông maët laïnh luøng nhö saét ñaù. Chuùng ta khoâng phaûi tu vôùi Phaät vaø chæ nhôù caûnh Cöïc-laïc ôû phöông taây, maø phaûi tu vôùi chuùng sanh, nhôù caûnh ñau khoå cuûa chuùng sanh ra tay cöùu giuùp. Gaëp ngöôøi ñau khoå, chuùng ta neân ñaët mình trong hoaøn caûnh cuûa hoï ñeå cuøng thoâng caûm noãi khoå ñau vôùi hoï. Söï giuùp ñôõ nhieàu ít khoâng quan troïng, quan troïng ôû choã thoâng caûm noãi khoå cuûa hoï hay khoâng. Tuy giuùp cuûa ít maø thoâng caûm noãi khoå ñau cuûa hoï, coøn hôn giuùp cuûa nhieàu maø laïnh laït voâ tình. Boá thí laø phöông tieän ñaàu höôùng daãn ngöôøi veà vôùi Phaät giaùo.

E. Ñoái vôùi Tam Baûo: Ngöôøi Phaät töû ñaõ laøm boån phaän trong gia ñình, ngoaøi xaõ hoäi, coøn coù traùch nhieäm gaàn guõi lieân laïc vôùi ngoâi Tam Baûo.

1. Traùnh hai thaùi ñoä cöïc ñoan: Söï lieân laïc giöõa Phaät töû vôùi Tam Baûo laø leû dó nhieân khoâng theå thieáu ñöôïc. Nhöng tôùi lui lo laéng phaûi coù chöøng möïc, giôùi haïn khoâng neân ñi quaù trôùn. Coù moät ít Phaät töû taïi gia thuaàn tín ñoái vôùi Tam Baûo: Hoaëc laø choàng thì yû quyeàn choàng troïn ngaøy chaïy lo Phaät söï, boû pheá vieäc laøm aên nhaø cöûa, chaúng thieát ñeán vôï con ñeå vôï con soáng cô cöïc nheo nhoùc. Ñoù laø caùi côù khieán vôï con phieàn traùch chaùn naûn ñaïo ñöùc, ñoâi khi khôûi aùc yù ñoái vôùi Tam Baûo laø khaùc. Hoaëc laø vôï yû tay caàm chìa khoùa xuaát phaùt cuùng kieáng baát chaáp choàng con, nhieàu khi queân caû söï ñuû thieáu no ñoùi trong gia ñình, coù bao nhieâu ñeàu ñoùng goùp vaøo chuøa caû ñeán khi choàng con hay ñöôïc ñaâm ra oaùn traùch Taêng Ni laùnh xa Phaät giaùo. Theá laø maát caû loøng tin töôûng trong gia ñình, soáng trong caûnh ngôø vöïc nhau. Tuy nhieân, cuùng chuøa lo Phaät söï laø coù phöôùc, nhöng phöôùc chæ rieâng mình ñeå vôï hoaëc choàng con huûy baùng Tam Baûo, laùnh xa Phaät giaùo, phöôùc nhoû aáy ñaâu ñuû buø toäi lôùn kia. Hôn nöõa, ngöôøi laùng gieàng nhìn vaøo gia ñình ñaïo Phaät maø buoàn teû, caéng ñaéng nhö vaäy, coøn ai daùm theo Phaät giaùo. Theá laø, voâ tình Phaät töû xuùi giuïc ngöôøi xa laùnh Ñaïo Phaät.

Ngöôïc laïi, coù moät ít ngöôøi tin Phaät maø baát chaáp chuøa chieàn, khoâng caàn bieát ñeán Taêng Ni chæ ôû nhaø tuïng kinh nieäm Phaät cho theá laø ñuû. Ñaønh raèng tu laø töï söûa ñoåi taâm taùnh, haønh ñoäng cuûa mình cho toát ñeïp, ñi chuøa khoâng phaûi laø laøm cho mình toát. Nhöng, ly khai chuøa chieàn, Taêng Ni nhôø ai chæ daïy phöông phaùp söûa ñoåi taâm taùnh ? Laïi nöõa, ngöôøi Phaät töû taïi gia maø khoâng lieân laïc vôùi chuøa chieàn, Taêng Ni thì khoâng phaûi laø Phaät töû. Vì trong kinh Phaät ñaõ daïy, cö só laø ngöôøi gaàn guõi phuïng söï Tam Baûo. Tam Baûo laø choã y cöù cho moïi ngöôøi höôùng veà Phaät giaùo, neáu ta taùch rôøi chuøa chieàn, Taêng Ni töùc nhieân söï lieân laïc truyeàn baù Phaät giaùo bò caét ñöùt: Heä thoáng truyeàn baù khoâng coøn, nhaát ñònh Phaät giaùo seõ ñi ñeán tieâu dieät. Nhö vaäy, chuùng ta tin Phaät maø trôû laïi laøm tieâu dieät Phaät giaùo.

Toùm laïi hai haïng ngöôøi treân: moät beân tín ngöôõng noàng nhieät chæ bieát chuøa maø khoâng bieát ñeán gia ñình; moät beân chæ bieát gia ñình, khoâng caàn bieát bieát ñeán chuøa, hai thaùi ñoä ñeàu mang ñeán Phaät giaùo söï hoaïi dieät. Phaät töû chaân chaùnh deø daët ñöøng daãm daáu hai haïng ngöôøi naøy.

2. Traùnh quan nieäm danh töôùng: Cuùng chuøa, laøm Phaät söï ta neân gaït boû danh, töôùng ra ngoaøi. Neáu ngöôøi coøn oâm aáp danh töôùng trong loøng ra lo vieäc ñaïo, khi bò khai thaùc truùng choã thì laøm vieäc quay cuoàng, cuùng döôøng baát keå, ruûi gaëp vieäc baát maõn thì khoâng theøm böôùc chaân ñeán chuøa coù khi phæ baùng Tam Baûo laø khaùc. Coâng ñöùc cuùng döôøng Tam Baûo theânh thang voâ löôïng khoâng neân haïn cuoäc noù treân taám baûng nhoû heïp, trong nhöõng lôøi khen deã daøng. Phaät töû laøm vieäc ñaïo laø vì baûo veä Tam Baûo thöôøng coøn ôû theá gian, vì truyeàn baù ñaïo phaùp lôïi ích chuùng sanh khoâng phaûi vì danh vì töôùng. Cuùng chuøa, lo ñaïo laø do loøng chaân thaønh moä ñaïo phaùt taâm cuûa Phaät töû, ñöøng vì nhöõng lôøi taùn thöôûng, vì cho ngöôøi khaùc bieát mình coù ñaïo taâm. Ñeïp ñeõ thay ! Nhöõng ngöôøi thaàm laëng lo vieäc ñaïo. Bæ oåi nhaát, nhöõng keû oâm caùi ngaõ to töôùng ñoäi lôùp hy sinh Phaät söï. Thaät laø Phaät töû lo ñaïo thöôøng thöôøng maø thaät taâm vì ñaïo, coøn hôn nhöõng ngöôøi caû ngaøy chaïy lo Phaät söï maø vì danh töôùng cuûa mình. Coù khi ngöôøi ta boû ñöôïc danh lôïi ôû ñôøi, maø bò keït caùi danh trong ñaïo, thaät ñaùng thöông!

3. Tö caùch Phaät töû chaân chaùnh ñoái vôùi Tam Baûo: Tö caùch ñuùng ñaén cuûa Phaät töû, khi ra laøm vieäc ñaïo khoâng nghó ñeán caùi ngaõ cuûa mình khoâng bao giôø thaáy mình laø ngöôøi coù coâng lôùn. Khoâng vì tieáng khen maø coá gaéng, khoâng do lôøi cheâ maø thoái luøi. Vui veû phaán khôûi laøm Phaät söï chæ vì Tam Baûo maø thoâi. Khi lo vieäc ñaïo do söï ñoàng yù vui veû trong gia ñình, khoâng qua maët khuaát laáp ngöôøi trong nhaø, luùc naøo cuõng giöõ thaùi ñoä ñöôøng ñöôøng chaùnh chaùnh, kính troïng Tam Baûo laø ñieàu kieän cho moïi ngöôøi quy y höôùng veà Tam Baûo, khoâng phaûi laøm sang troïng Tam Baûo maø moïi ngöôøi ñeàu xa laùnh khinh thöôøng söï thònh suy coøn maát cuûa ngoâi Tam Baûo, ngöôøi Phaät töû chaân chaùnh thaáy vui khoå nhö söï thaønh baïi trong gia ñình mình. Ngöôøi bieát quyù kính Tam Baûo laø phaûi thöông yeâu chuùng sanh, vì chuùng sanh laø nhaân duyeân chaùnh Tam Baûo xuaát hieän. Chæ bieát Tam Baûo maø khoâng bieát chuùng sanh laø moät sai laàm lôùn cuûa Phaät töû, Phaät töû coá gaéng kheâu saùng ngoïn ñeøn Tam Baûo ñeå chuùng sanh thaáy maø höôùng veà.

V. PHAÄT TÖÛ TAÏI GIA PHOÅ BIEÁN VAØ LINH ÑOÄNG PHAÄT GIAÙO :

Phaät töû taïi gia ôû chung ñuïng vôùi quaàn chuùng, hoaøn caûnh sinh soáng cuõng nhö hoï, neáu thöïc hieän ñöôïc ñaïo ñöùc môùi ñaùng cho quaàn chuùng chuù yù. Neáu moãi Phaät töû taïi gia ñeàu soáng gaàn gioáng lôøi Phaät daïy, Phaät giaùo töï nhieân phoå khaép quaàn chuùng. Bôûi vì nhaân tính bao giôø cuõng xu lôïi, muoán khuyeân baûo laøm vieäc gì phaûi thaáy lôïi ích hieån nhieân hoï môùi laøm. Chuùng ta keâu goïi khuyeân nhuû quaàn chuùng höôùng veà Phaät giaùo nhöng ñieàu kieän lôïi ích chöa ñuû chöùng toû, ñöøng hoøng quaàn chuùng chòu theo. Do ñoù, ngöôøi Phaät töû taïi gia phaûi aùp duïng Phaät giaùo xaây döïng gia ñình mình ñöôïc eâm aám haïnh phuùc laø chöùng cöù xaùc thöïc ñeå quaàn chuùng laáy ñoù laøm tieâu chuaån höôùng veà Phaät giaùo. Hình daùng Töø bi, Nhaãn nhuïc, Hyû xaû v.v... ñeàu bieåu loä qua con ngöôøi Phaät töû, aáy laø baøi thuyeát phaùp soáng linh ñoäng vaø raát hieäu quaû. Neáu Phaät töû chæ hoïc giaùo phaùp baèng lyù thuyeát suoâng, khoâng laøm soáng daäy moät ñieåm naøo qua con ngöôøi mình. Ngöôøi aáy khoâng phaûi chaân chaùnh Phaät töû. Vì caù nhaân hoï khoâng bieát duøng Phaät giaùo ñeå tu taäp, laïi laø muïc tieâu cho quaàn chuùng khinh thöôøng Phaät giaùo. Giaû söû coù nhöõng vò giaûng sö giaûng raát haáp daãn linh ñoäng, ñaõ khoâ coå, khan gioïng keâu goïi quaàn chuùng Quy Y Tam Baûo, chæ gaây haøo höùng nhaát thôøi cho quaàn chuùng chöù khoâng mong keát quaû neáu raõi raùc beân caïnh quaàn chuùng coù caùc gia ñình ñaõ quy y Phaät giaùo ñoâi ba naêm maø haønh ñoäng, cöû chæ, taâm taùnh naêm naøy khoâng khaùc naêm xöa, söï raày ra, giaän doãi, gheùt, oaùn thì cuõng y heät moïi gia ñình khaùc. Quaàn chuùng thaáy quy y Phaät giaùo cuõng baèng thöøa, khoâng lôïi ích gì cho gia ñình, cho xaõ hoäi, nhö gia ñình anh A, chò B ñaõ quy y Phaät giaùo nhan nhaõn tröôùc maét kia maø thoâi. Ñoù chính laø Phaät töû töï ñöa Phaät giaùo ñeán choã voâ duïng ñoái vôùi quaàn chuùng. Khi quaàn chuùng thaáy söï coù maët cuûa Phaät giaùo laø thöøa thaûi, thöû hoûi Phaät giaùo coøn coù theå soáng ñöôïc khoâng ? AÛnh höôûng saâu ñaäm to taùc nhaát ñoái vôùi quaàn chuùng laø hình aûnh caù nhaân vaø gia ñình cuûa caùc Phaät töû taïi gia. Phaät giaùo seõ phoå bieán khaép quaàn chuùng, khi naøo Phaät töû taïi gia bieát aùp duïng Phaät giaùo vaøo neáp soáng gia ñình. Phaät giaùo raát linh ñoäng höõu ích khi caù nhaân Phaät töû bieát thöïc hieän theo lôøi Phaät daïy.

Traùch nhieäm truyeàn baù Phaät giaùo trong quaàn chuùng phaàn lôùn do cö só. Cö só laø hình aûnh gaàn guõi thieát thöïc nhaát vôùi quaàn chuùng cho neân caùc vò Boà-taùt ña soá hieän thaân cö só, nhö ñöùc Quaùn Theá AÂm, Ñaïi Theá Chí, Vaên Thuø, Phoå Hieàn, Döôïc Vöông v.v... Caùc Ngaøi muoán gaàn guõi thaân thieát ñeå hoùa ñoä quaàn chuùng neân phaûi mang hình thöùc gioáng hoï. Tinh thaàn Ñaïi Thöøa Phaät giaùo laø tích cöïc lôïi tha, mang nöôùc Töø Bi chan röôùi khaép quaàn chuùng neân hình daùng cö só raát caàn thieát thích hôïp. Phaät töû taïi gia phaûi yù thöùc traùch vuï quan troïng to taùt cuûa mình gaéng thöïc hieän cho ñöôïc phaàn naøo nhieäm vuï.

VI. TRAÙCH VUï TAÊNG NI ÑOÁI VÔÙI CÖ SÓ:

Noùi theá, hình nhö toâi töôùc quyeàn truyeàn baù Phaät giaùo cuûa Taêng Ni ñaët heát gaùnh naëng leân vai cö só. Söï thaät khoâng phaûi theá, Taêng Ni coù nhieäm vuï giaùo hoùa quaàn chuùng phaàn lyù thuyeát. Lyù thuyeát chæ coù khaû naêng höôùng daãn lyù trí khieán ngöôøi ta caûm meán Phaät giaùo nhöng thöïc teá soáng ñoäng phaûi laø hình daùng cö só thöôøng sinh hoaït beân caïnh hoï. Hoaøn caûnh, neáp soáng Taêng Ni, laø hình aûnh cao ñeïp nhöng raát xa xoâi chæ ñeå laøm muïc tieâu sieâu thoaùt cho haøng Phaät töû höôùng veà.

Quaàn chuùng bao giôø cuõng traùnh khoå tìm vui, Phaät giaùo luùc naøo cuõng ban vui cöùu khoå neân raát thích hôïp nhu caàu cuøng khoå. Vui coù chia ba thöù: vui hieän taïi, vui vò lai, vui giaûi thoaùt. Cöùu giuùp ngöôøi khoûi caùi khoå ñoùi raùch v.v... laø ban vui hieän taïi. Khuyeân ngöôøi boû aùc tu thieän laøm nhöõng ñieàu phöôùc ñöùc ñeå ñôøi sau höôûng quaû baùo an laïc laø ban vui vò lai. Chæ daïy ngöôøi tu haønh ñaït ñöôïc chaân lyù Töù Ñeá, Thaäp Nhò Nhaân Duyeân v.v... sieâu thoaùt voøng traàm luaân sanh töû laø ban vui giaûi thoaùt. Vui hieän taïi, vui vò lai, haøng Phaät töû coù theå ban boá ñöôïc. Vui giaûi thoaùt chæ daønh rieâng giôùi xuaát gia höôùng daãn. Muïc ñích chính cuûa Phaät giaùo laø cöùu ngöôøi khoûi caùi khoå traàm luaân, ban caùi vui giaûi thoaùt. Ban caùi vui hieän taïi, vui vò lai chæ laø böôùc ñaàu höôùng ngöôøi vaøo cöûa ñaïo. Chö vò Boà-taùt ra teá ñoä chuùng sanh tröôùc caùi vui hieän taïi sau môùi ñöa ñeán caùi vui giaûi thoaùt. Hai phaùi Phaät töû xuaát gia vaø taïi gia chung söùc tieáp ñoä chuùng sanh, keû ban vui hieän taïi, ngöôøi höôùng daãn ñeán vui giaûi thoaùt, coù theá môùi ñaït ñöôïc muïc ñích chung cuïc cuûa Phaät giaùo vaø môùi phoå bieán khaép caû chuùng sanh.

Taêng Ni bao giôø cuõng giöõ hình aûnh giaûi thoaùt. Hình aûnh giaûi thoaùt khoâng coù nghóa laø caùi ñaàu hay chieác aùo maø phaûi laø chaát vò thaám nhuaàn trong con ngöôøi cuûa taêng Ni. Nhöõng lôøi noùi nhöõng cöû chæ cuûa Taêng Ni ñeàu bieåu loä hình aûnh giaûi thoaùt. Nhöõng luùc soáng laên loän vôùi traàn tuïc ñaõ meät moûi trôû veà chöa nhìn thaáy hình aûnh giaûi thoaùt, caûm nhaän ñöùc tính Töø Bi, hoøa nhaõ, nghe nhöõng lyù thuyeát cao sieâu cuûa Taêng Ni, ngöôøi cö só nghe loøng nheï nhaøng an oån. Cho neân Taêng Ni phaûi giöõ nguyeân chaát vò giaûi thoaùt, theå hieän ñöùc haïnh Töø Bi, hoøa nhaõ vaø thoâng ñaït giaùo lyù. Ñöøng bao giôø Taêng Ni böôùc sang laõnh vöïc cö só, cuõng nhö laõnh vöïc cö só böôùc laàm vaøo laõnh vöïc Taêng Ni.

VII. KEÁT LUAÄN :

Chuùng ta khoâng neân ñoùng khung Phaät giaùo trong khuoân khoå tín ngöôõng nhoû heïp, khieán quaàn chuùng nhìn vaøo thaáy Phaät giaùo laø caùi xaùc cheát khoâ khan. Chuùng ta phaûi linh ñoäng Phaät giaùo caû moïi khía caïnh, nguoàn sinh löïc Phaät giaùo doài daøo qua haønh ñoäng ngoân ngöõ cuûa caùc Phaät töû taïi gia. Phaät töû bieát aùp duïng phaàn naøo lôøi Phaät daïy vaøo caù nhaân vaø gia ñình thì Phaät phaùp seõ tröôøng toàn vaø phaùt trieån maõi maõi. Traùch nhieäm hoaèng hoùa Phaät giaùo laø ôû Taêng Ni, phoå bieán Phaät giaùo linh ñoäng trong quaàn chuùng laø do cö só. Giôø raõnh noùi chuyeän thaân maät trong gia ñình, hoaëc ñi thaêm ngöôøi laùng gieàng ñau yeáu... ñeàu laø nhöõng buoåi thuyeát phaùp linh ñoäng cuûa cö só. Caùch aên ôû trong nhaø, söï ñoái xöû haøng xoùm hôïp ñaïo lyù aáy laø baøi thuyeát phaùp soáng cuûa Phaät töû taïi gia. Phaät töû taïi gia thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï mình, môùi thaät laø ngöôøi hoä ñaïo chaân chaùnh.

Tuy nhieân, thöïc hieän toaøn veïn nhieäm vuï laø ñieàu raát khoù, Phaät töû taïi gia neân tieán daàn theo khaû naêng vaø phöông tieän cuûa mình. Laøm theá naøo sau thôøi gian Quy Y Tam Baûo, moãi thaùng moãi naêm, ngöôøi chung quanh nhìn vaøo ta thaáy ñaõ tieán moãi ngaøy moãi khaùc hôn tröôùc. Trong kinh Öu Baø Taéc moãi khi daïy moät haïnh tu, sau cuøng ñöùc Phaät keát thaønh caâu: “Ngöôøi taïi gia giöõ ñöôïc raát khoù vì nhieàu nhaân duyeân raøng buoäc”. Bieát laø khoù, nhöng chuùng ta ñaõ quyeát taâm tu tieán phaûi coá gaéng vöôït leân, khoâng vì khoù maø e deø lui suït laøm maát yù chí höôùng thöôïng cuûa mình.

]