 |
TAÂM THIEÀN H.T THÍCH NHAÄT QUANG |
 |
 |
||
|
NHÒN CHÒU ÑEÅ TIEÁN TU Hoâm nay toâi seõ noùi veà söï nhaãn naïi trong ñaïo Phaät. Ngöôøi tu neáu khoâng coù söï nhaãn naïi thì khoù thaønh coâng ñöôïc con ñöôøng tu hoïc cuûa mình. Tuy vieäc tu khoâng phaûi quaù khoù khaên, nhöng neáu khoâng coù ñöùc nhaãn, chuùng ta raát deã daøng boû cuoäc. Nhaãn nhuïc cuõng coù nghóa laø hy sinh. Ngöôøi tu Phaät phaûi coù söï hy sinh, ñoù chính laø theå hieän tinh thaàn voâ ngaõ vò tha cuûa ñaïo Phaät. Chuùng ta muoán ñöôïc giaùc ngoä, giaûi thoaùt nhaát ñònh phaûi tu taäp. Trong quaù trình tu taäp phaûi chòu ñöïng, phaûi hy sinh. Neáu ngöôøi nhaùt nhuùa, deã duoâi, khoâng chòu ñöïng ñöôïc, thì khoù thaønh töïu ñaïo nghieäp. Ngöôøi xöa tu haïnh nhaãn nhuïc, duø thaân theå bò caét töøng phaàn cuõng khoâng buoàn giaän. Cuï theå trong muøa an cö, Taêng Ni phaûi tu hoïc vôùi thôøi khoaù khít khao, coâng phu baùi saùm nhieàu, do ñoù neáu khoâng coù söï sieâng naêng tinh taán, coäng vôùi ñöùc nhaãn thì khoù theo noåi. Cho neân ba thaùng an cö ñöôïc xem nhö thôøi gian thöû thaùch Taêng Ni. Vò naøo tu ñöôïc thì taêng tröôûng coâng ñöùc, tu khoâng ñöôïc thì xem nhö vieäc tieán ñaïo khoâng xong. Bôûi ba thaùng maø khoâng chòu noåi, thì laøm sao tu troïn caû ñôøi ñöôïc. Vì vaäy, chuùng ta ñaõ phaùt taâm tu hoïc Phaät phaùp, luùc naøo cuõng saün saøng trang bò cho mình moät söùc chòu ñöïng, moät tinh thaàn duõng maõnh ñeå tu cho ñeán bao giôø vieân maõn môùi thoâi. Thaät ra nhöõng buoàn phieàn, khoù nhoïc trong muøa an cö chaúng thaám vaøo ñaâu so vôùi con ñöôøng Phaät ñaïo daøi laâu. Phaät daïy ngöôøi tu haïnh nhaãn nhuïc duø thaân theå bò cöa chaët töøng phaàn cuõng khoâng khôûi moät nieäm saân haän. Chuùng ta ñöùt tay ñöùt chaân moät chuùt thoâi laø ñaõ thaáy ñau ñôùn, khoù chòu roài, noùi gì tôùi cöa chaët thaân theå. Qua ñoù ñuû bieát söùc nhaãn cuûa mình chöa ñöôïc gì caû. Nhöng ñaõ laäp nguyeän tu haønh caàu Phaät ñaïo maø khoâng xaû boû ñöôïc thaân maïng nhö huyeãn thì laøm sao thaønh töïu ñöôïc. Ñöùc Phaät vaø caùc baäc Thaùnh tröôùc ñeàu traûi qua con ñöôøng naøy, thöïc haønh nhaãn nhuïc Ba-la-maät môùi ñaït ñöôïc ñaïo quaû Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc. Trong kinh Kim Cang daãn chuyeän moät vò Boà-taùt tu haïnh nhaãn nhuïc theá naøy. Moät hoâm vua Ca Lôïi ñi saên trong nuùi, thaáy moät ñaïo nhaân ñang toïa thieàn döôùi coäi caây. Vua döøng laïi, hoûi: - OÂng ôû ñaây laøm gì? Boà-taùt traû lôøi: - Toâi tu haïnh nhaãn nhuïc. Nghe theá, nhaø vua truyeàn leänh chaët tay Boà-taùt, roài hoûi: - OÂng ôû ñaây laøm gì? - Toâi tu haïnh nhaãn nhuïc. Cöù moãi laàn hoûi vaø ñöôïc nghe ñaùp “Toâi tu haïnh nhaãn nhuïc” laø vua Ca Lôïi chaët ñöùt töøng thaân phaàn cuûa Boà-taùt. Töø tay, chaân cho ñeán xeûo muõi, xeûo tai v.v… Cuoái cuøng khi ñaõ chaët gaàn heát thaân theå maø thaáy saéc dieän Boà-taùt vaãn bình thöôøng, vua ñaïp Ngaøi moät caùi teù nhaøo. Baáy giôø Boà-taùt vaän duïng taâm töø voâ löôïng chan raûi leân daõ taâm cuûa nhaø vua, roài Ngaøi thoát leân lôøi chuùc phuùc: - Caàu xin ñöùc vua ñöôïc tröôøng thoï. Vôùi taâm töø bi lôùn lao vaø söùc nhaãn chòu phi thöôøng nhö vaäy, khieán vua Ca Lôïi böøng tænh, suïp xuoáng saùm hoái. Caâu chuyeän ñaõ cho chuùng ta thaáy ñöôïc söùc nhaãn cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt thaät khoâng theå nghó löôøng. Nhöõng khoù khaên, thieáu thoán, khoå nhoïc haèng ngaøy cuûa chuùng ta thaät chaúng thaám vaøo ñaâu so vôùi caùc Ngaøi. Muoán thaønh ñaïo, muoán tu tôùi nôi tôùi choán, muoán thaáy ñöôïc giaù trò thieát thöïc cuûa Phaät phaùp, chaéc raèng chuùng ta coøn phaûi neám traûi nhieàu cam go, khoù khoå hôn nöõa. Noùi theá ñeå chuùng ta chuaån bò tinh thaàn saün saøng nhòn chòu, saün saøng chaáp nhaän ñeå tieán tu. Treân ñôøi naøy, coù ngöôøi ñaày ñuû phöôùc duyeân, gaëp nhieàu thuaän caûnh cuõng nhö thieän höõu hoã trôï cho vieäc tu taäp, nhöng laïi khoâng thaønh coâng. Ñoù laø vì hoï thieáu nhaãn löïc, do hoaøn caûnh quaù thuaän tieän neân sanh ra yeáu ñuoái, deã duoâi neân khoâng coù söùc chòu ñöïng. Ngöôïc laïi coù ngöôøi caû ñôøi phaûi ñöông ñaàu vôùi voâ vaøn khoù khaên maø hoï laïi thaønh coâng. Vì chính nhöõng nghòch caûnh ñaõ trui reøn ñöùc nhaãn vaø nuoâi lôùn yù chí cho hoï. Laø ñeä töû Phaät, chuùng ta ñaõ coù phuùc duyeân toát, baây giôø phaûi bieát chuaån bò tu taïo theá naøo ñeå nuoâi döôõng vaø laøm taêng tröôûng phuùc duyeân aáy hôn leân. Duø sao ngöôøi coù phuùc duyeân laøm vieäc gì cuõng deã thaønh coâng, nhöng baûn thaân ngöôøi aáy cuõng phaûi phaán ñaáu, coá gaéng. Khoâng coù moät thaønh coâng naøo maø khoâng ñaùnh ñoåi baèng moà hoâi nöôùc maét. Ngöôøi ñôøi xaây döïng söï nghieäp theá gian coøn phaûi traûi qua nhieàu nhaãn chòu cay ñaéng, huoáng chuùng ta muoán caàu söï nghieäp giaùc ngoä giaûi thoaùt maø coù theå yeáu ñuoái ñöôïc sao? Nhö vaäy muoán thöïc hieän troïn veïn lyù töôûng cao thöôïng naøy, nhaát ñònh chuùng ta phaûi hy sinh, phaûi coù söùc chòu ñöïng, phaûi gan daï. Coù gan daï, chòu ñöïng, coù hy sinh môùi coù theå nhaän laáy keát quaû xöùng ñaùng. Hoïc Phaät roài chuùng ta bieát raát roõ khoâng coù moät quaû naøo hoâm nay maø khoâng coù nhaân töø tröôùc. Nhaân aáy chuùng ta töï taïo, chöù khoâng phaûi ai khaùc. Cho neân baây giôø gaëp nhöõng tröôøng hôïp khoù khaên, bò ngöôøi ñoái xöû xaáu, chuùng ta lieàn bieát ñaây laø sôïi daây oan traùi mình lôõ coät vôùi ngöôøi töø tröôùc. Chuùng ta ñaõ gaây caùi nhaân laøm cho ngöôøi ñau khoå, baây giôø hoï ñoøi laïi, ñoù laø chuyeän hôïp lyù thoâi, phaûi chaáp nhaän thoâi. Mình ñaõ nôï thì ngöôøi ta ñoøi laïi laø ñuùng roài, sao laïi cöï nöï? Cho neân ngöôøi con Phaät saùng suoát, saün saøng traû taát caû nhöõng nôï cuõ. Coù traû môùi heát nôï, coøn chaïy troán nôï caøng choàng chaát theâm, khoâng bao giôø yeân ñöôïc. Cho neân nhaân quaû laø giaùo lyù cô baûn trong ñaïo Phaät. Moät khi chuùng ta nhaän thaáu ñaùo lyù nhaân quaû roài, thì söï tu hoïc cuûa mình noù nheï nhaøng. Duø hieän taïi coù ñöôïc sung söôùng, tieän nghi hay khoán khoù gieo neo, chuùng ta cuõng vui veû an loøng tu haønh, vì bieát ñaây laø nghieäp quaû cuûa mình. Tieän nghi ñaày ñuû khoâng kieâu maïn, töï phuï; thieáu thoán khoù khaên khoâng buoàn naûn, than van. Vôùi tinh thaàn nhö theá, chaéc chaén chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi can ñaûm, coù theá saán böôùc treân ñöôøng Phaät ñaïo, khoâng sôï baát cöù hoaøn caûnh vaø trôû löïc naøo. Muoán mau thaønh Phaät, thì phaûi nhaãn chòu, gan daï khi ñoái dieän vôùi taát caû hieän caûnh, moät beà thaúng tieán. Coøn chöa chòu thaønh Phaät, thì cöù sa ñaø ngaøy thaùng buoâng troâi. Taát caû ñeàu do ta quyeát ñònh. Thaønh ra toát ñeïp hay khoâng toát ñeïp, tieán boä hay khoâng tieán boä, noùi cho cuøng ñeàu do mình, chöù khoâng phaûi ai khaùc. Coù theå noùi raèng neáu ñöùc nhaãn yeáu thì taâm Boà-ñeà khoâng phaùt trieån ñöôïc, chöa noùi laø seõ bò thoaùi thaát. Ñoù laø ñieàu cuï theå trong ñôøi tu cuûa chuùng ta. Nhö Taêng Ni thoï giôùi tu hoïc, taát caû giôùi phaùp quyù vò laõnh thoï, thöôøng khoâng gìn giöõ ñöôïc troïn veïn. Bôûi duø chæ moät ñieàu giôùi vi teá thoâi, neáu chuùng ta khoâng thanh tònh, khoâng coù quyeát taâm thì khoâng khi naøo giöõ troïn veïn. Cho neân khi truyeàn giôùi, chö Giôùi sö thöôøng raên nhaéc: “Duø tan thaân maát maïng, cuõng khoâng ñöôïc sai phaïm nhöõng ñieàu giôùi ñaõ thoï giöõ”. Chuùng ta cuõng ñaõ höùa nhö theá. Nhöng höùa thì höùa maø laøm khoâng noåi, neân cöù sai phaïm hoaøi. Caùc Ngaøi daïy chuùng ta luoân luoân giöõ taâm trong saïch, khoâng ñeå cho yù nghieäp, khaåu nghieäp vaø thaân nghieäp daáy khôûi taïo taùc. Khi yù nghieäp daáy khôûi leân nhöõng yù nieäm khoâng trong saïch, thì seõ daãn ñeán haäu quaû khoâng toát. Khaåu nghieäp, thaân nghieäp seõ theo ñoù maø gaây taïo nhöõng nghieäp nhaân khoâng toát. Do ñoù ngöôøi ñaõ thoï trì giôùi Phaät, luoân phaûi ñaày ñuû huøng löïc gìn giöõ ba nghieäp cuûa mình cho thaät thanh tònh. Trong töøng taâm nieäm, chuùng ta khoâng neân khinh thöôøng. Vì moät yù nghó nhoû thoâi nhöng baát thieän seõ daãn tôùi haäu quaû xaáu. Neân chuùng ta phaûi saùng suoát, gìn giöõ ñöøng ñeå ba nghieäp sai phaïm trong moïi sinh hoaït haèng ngaøy. Chuyeän keå moät vò taêng qua ñoø. Chuû ñoø laø moät coâ gaùi coù nhan saéc, vì vaäy laâu laâu thaày leùn nhìn coâ moät caùi. Qua ñoø roài, ñoái vôùi khaùch thöôøng coâ laáy moät ñoàng tieàn, rieâng vò taêng coâ laáy gaáp ñoâi. Thaày hoûi lyù do, coâ baûo moät ñoàng cho tieàn qua ñoø, moät ñoàng cho tieàn nhìn ngöôøi laùi ñoø. Vò taêng khoâng bieát phaûi noùi sao, ñaønh laáy hai tieàn ra traû, khoâng ngôø coâ gaùi tinh yù nhö vaäy. Chuyeán veà, thaày khoâng daùm nhuùc nhích cuïc cöïa gì caû, daùn maét xuoáng loøng thuyeàn. Ñeán khi saép leân thuyeàn, thaày yeân buïng laàn naøy seõ thoaùt, naøo ngôø coâ gaùi ñoøi boán ñoàng! Quaù ngaïc nhieân, thaày hoûi lyù do, coâ gaùi ñaùp ngay: “Laàn naøy thaày khoâng nhìn toâi baèng maét, nhöng ñaõ nhìn baèng taâm, neân phaûi cao giaù hôn”. Vò taêng ñuoái lyù, phaûi laáy boán tieàn traû cho caùi toäi khoâng giöõ ñöôïc loøng mình. Khi ñaõ leân bôø thaày cöù cöôøi hoaøi, döôøng nhö raát taâm ñaéc baøi hoïc coâ laùi ñoø ñaõ daønh cho mình. Taâm nieäm cuûa chuùng ta thaät khoù kieåm soaùt, noù luoân dong ruoåi phoùng tuùng. Neân ngöôøi tu luoân luoân phaûi nhìn chöøng, ñöøng ñeå taâm khoâng thaät aáy leùn luùt ñi chôi, daïo phoá daïo phöôøng. Ngöôøi maét thöôøng khoâng thaáy taâm aáy, nhöng quyû thaàn vaø nhöõng ai tinh yù moät chuùt seõ thaáy ñöôïc. Cho neân chuùng ta phaûi gìn giöõ töøng taâm nieäm cuûa mình, chöù khoâng kheùo moãi laàn vaøo chôï phaûi bò traû tieàn gaáp boán laàn nhö theá thì khoå to. Trôû laïi vaán ñeà nhaãn nhuïc hay nhòn chòu. Toâi nhaéc laïi, ngöôøi tu khoâng ñuû söùc chòu ñöïng nhöõng caûnh thuaän nghòch thì khoù thaønh coâng. Vì vaäy trong kinh noùi nhaãn laø meï cuûa taát caû caùc coâng ñöùc. Coù khi trong thôøi gian daøi ta tích luõy coâng ñöùc, nhöng chæ moät phuùt khoâng nhòn ñöôïc ñaõ ñaùnh maát taát caû. Trong kinh Hoa Nghieâm coù caâu “nhaát nieäm saân taâm khôûi, baùch vaïn chöôùng moân khai”, nghóa laø moät nieäm taâm saân daáy khôûi, thì traêm muoân cöûa chöôùng ngaïi môû ra. Coù caâu chuyeän giöõa hai ngöôøi, moät teân Naêng Nhaãn moät teân Baát Nhaãn. Hai vò cuøng tu moät luùc nhöng Naêng Nhaãn thaønh chaùnh quaû, coøn Baát Nhaãn khoâng thaønh. Vì vaäy baát Nhaãn caàu xin ñöùc Phaät giuùp cho ñöôïc chöùng ñaïo. Phaät baûo taâm oâng chöa thuaàn, duø muoán chöùng ñaïo caùch maáy cuõng khoù thaønh coâng. Chæ coù moät ñieàu laø oâng phaûi coá gaéng thoâi, tu taäp nhaãn nhuïc môùi hy voïng thaønh töïu ñaïo quaû. Nghe Phaät noùi theá, Baát Nhaãn choïn moät goác caây thaät to roài tónh toïa döôùi ñoù, ñònh phen naøy thaønh Phaät, seõ laäp ñaïo traøng döôùi coäi ñaïi thuï aáy. Chòu ñöïng muoãi moøng, möa naéng maáy sö cuõng cam, nhöng cuoái cuøng chæ vì hai vôï choàng nhaø chim maø sanh söï. Voán laø coù hai anh chò chim khoâng bieát töø ñaâu ñeán, laïi ruû nhau ñaùp treân ñaàu Baát Nhaãn. Baát ñaéc dó, sö phaûi chòu ñöïng hai vôï choàng nhaø chim töø khi tuïi haén môùi quen cho tôùi luùc loùt oå, thaønh vôï choàng, ñeû con. Theá laø hai ñöùa thay phieân nhau ñi tìm thöùc aên veà nuoâi con. Cöù moãi laàn veà laø chuùng hí höûng um suøm. Thaät böïc boäi. Hoâm aáy ñeán phieân chim maùi ñi tìm thöùc aên, noù gaëp tai naïn sao ñoù, neân suoát ngaøy suoát ñeâm khoâng veà ñöôïc. ÔÛ nhaø chim troáng chôø ñôïi quaù ñoãi neân sanh böïc töùc. Khi thoaùt naïn trôû veà, chim maùi keå leå söï tình maø chim troáng döùt khoaùt khoâng tin, neân hai ñöùa cöï nöï quaù chöøng. Chuùng khoâng bieát mình ñang phaïm thöôïng treân ñaàu nhaø sö. Cuoái cuøng Baát Nhaãn chòu khoâng noåi nöõa, oâng laáy tay gaït moät caùi, vaát xuoáng ñaát heùt leân: “Ñoà khoán! Chæ coù moät chuyeän ñoù maø chuùng maøy laøm ñieác tai oâng töø saùng tôùi giôø”. Vaäy laø sau bao phen chòu ñöïng moïi thöû thaùch, cuoái cuøng Baát Nhaãn thaát baïi chæ vì khoâng nhòn noåi hai vôï choàng nhaø chim. Sau caùi laàn thaát baïi naøy, Baát Nhaãn gaày döïng laïi baèng caùch laøm ngöôøi laùi ñoø ñöa khaùch sang soâng. Laàn naøy, sö töï daën loøng phaûi coá gaéng nhòn chòu, khoâng ñeå thaát baïi nöõa. Hoâm aáy gaëp muøa nöôùc luõ, coù moät ngöôøi ñaøn baø laø vôï quan ñi cuøng ñöùa beù. Xuoáng beán ñoø, vôùi gioïng keû caû baø baûo ngöôøi laùi ñoø phaûi caån thaän, khoâng thì aên ñoøn. Nghe theá oâng laùi ñoø noùng maët leân nhöng cuõng raùn nhaãn, ñöa hai meï con baø qua soâng an toaøn. Gaàn ñeán bôø baø la leân: “Cheát chöa, toâi boû queân goùi ñoà treân bôø beân kia roài, mau trôû thuyeàn laïi laáy cho toâi”. Nöôùc ñang ngaäp luït, qua soâng ñöôïc ai cuõng möøng huùm, maø baây giôø phaûi quay trôû laïi, thaät laø khoù chòu, nhöng khoâng ai daùm choáng traùi, vì baø laø vôï quan lôùn maø. Baát ñaéc dó oâng laùi ñoø phaûi chuyeàn mui thuyeàn nhöng trong buïng nöïc laém roài nghen! Laáy ñöôïc goùi ñoà ñöa cho baø, töôûng xong chuyeän. Naøo ngôø baø laïi keâu inh oûi: “Coøn ñoâi giaøy cuûa thaèng beù boû queân döôùi gaàm giöôøng nöõa”. Baø vöøa döùt lôøi, Baát Nhaãn lieàn chæ vaøo maët, noùi: “Cuùt ñi! Ñoà choù gheû, ta sinh ra khoâng phaûi ñeå haàu haï meï con nhaø maøy”. Roõ raøng teân Baát Nhaãn raát ñuùng vôùi con ngöôøi naøy. Khi nhaø sö phaùt ra lôøi aáy roài, ngöôøi ñaøn baø ñaâu maát, boãng thaáy Boà-taùt Quan Theá AÂm hieän ra treân maây traùch raèng: “Nhaø ngöôi khoâng coù taâm nhaãn chòu theá thì laøm sao tu ñöôïc”, lieàn hoùa pheùp Baát Nhaãn thaønh con tu huù. Chuùng ta thaáy söï nhaãn nhuïc qua nhieàu naêm trôøi, nhöng chæ moät phuùt khoâng chòu ñöïng noåi thì tieâu tan heát bao coâng phu töø tröôùc. Cho neân caùc baäc coå ñöùc thöôøng duøng hai chöõ coá gaéng ñeå khuyeán taán chuùng ta. Do ñoù phaûi nhôù hai chöõ naøy coù moät giaù trò quyeát ñònh cho thaønh quaû tu taäp cuûa chuùng ta. Vieäc tu haønh neáu khoâng lieân tuïc, khoâng kieän toaøn vaø khoâng saùng suoát tænh taùo, thì chæ moät phuùt giaây sai laàm, moät daáy nieäm ta khoâng laøm chuû laø hoûng heát. Caâu chuyeän ñaõ daïy chuùng ta moät caùch tu. Ñaõ phaùt nguyeän tu haønh thì phaûi gìn giöõ taâm ban ñaàu cuûa mình, töùc taâm caàu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. Taâm Boà-ñeà coù vöõng vaøng thì vieäc tu haønh môùi vieân maõn. Chæ caàn moät nieäm nhoû, moät sô hôû naøo ta khoâng kieåm soaùt ñöôïc seõ taùc haïi ñeán ñôøi tu cuûa mình. Caùc tai hoïa ñoù coù khi trôû thaønh daáu aán khoù phai trong loøng, laøm chöôùng ngaïi cho vieäc tieán ñaïo nghieâm thaân. Cho neân caùc vò coù traùch nhieäm, luoân luoân nhaéc nhôû chuùng ta phaûi tu thaân, söûa yù. Töùc laø thöôøng xuyeân kieåm tra thaân taâm, gìn giöõ ba nghieäp haèng thanh tònh. Nhö vaäy vieäc tu hoïc môùi coù theå ñöa ñeán keát quaû toát ñeïp. Ñöùc Boån Sö Thích Ca Maâu Ni, laø vò Giaùo chuû cuûa chuùng ta töøng traûi qua ba voâ soá kieáp tu haønh môùi ñöôïc thaønh ñaïo. Trong ngaàn aáy thôøi gian, Ngaøi ñaõ traûi qua bieát bao khoù khoå gian lao, nhöng Ngaøi chaáp nhaän heát, khoâng moät lôøi than van hay khôûi moät nieäm chaùn naûn. Coøn chuùng ta ngaøy nay chöa gaëp trôû löïc naøo ñaõ thoái thaát taâm Boà-ñeà, laøm sao ñi heát con ñöôøng Phaät ñaïo daøi laâu? Trong kinh keå laïi coù moät ñoaøn vöôïn taùm ngaøn con, soáng quanh doøng suoái raát ñeïp, döôùi coäi xoaøi tróu traùi quanh naêm. Caây xoaøi naøy traùi raát ngon neân vöôïn chuùa luoân luoân saép ñaët cho ñoaøn vöôïn baûo veä caây xoaøi caån maät. Chuùng soáng an laønh nhö theá moät thôøi gian raát laâu. Moät hoâm nöôùc daâng traøn, coù moät traùi xoaøi naèm gaàn toå ong, baày vöôïn chöa kòp haùi thì gioù lay ruïng xuoáng, theo doøng nöôùc troâi ñi. Baáy giôø nhaø vua cuøng caùc quan chöùc ñi saên gaàn ñoù, ñang ñeán choã doøng suoái ñeå taém. Baát thaàn nhaø vua löôïm ñöôïc traùi xoaøi vaø caén thöû, chöa bao giôø vua aên ñöôïc moät thöù traùi caây naøo ngon nhö vaäy. Do ñoù oâng ra leänh quaàn thaàn phaûi tìm xem traùi naøy töø ñaâu maø coù. Theá laø chaúng khoù khaên gì, nhaø vua ñaõ phaùt hieän ñöôïc tung tích cuûa caây xoaøi vaø baày vöôïn taùm ngaøn con ñang soáng thaät yeân bình ôû choã ñoù. Theá laø quaân nhaø vua reo hoø aàm ó tieán leân. Baáy giôø bieát tai hoïa ñang aäp tôùi, vöôïn chuùa lieàn nghó caùch ñöa toaøn boä baø con doøng hoï cuûa mình qua soâng, khoâng theå baùm ôû ñaây ñöôïc nöõa. Soá vöôïn lôùn thì deã roài, chuùng coù theå qua soâng ñöôïc nhöng ñaøn vöôïn laøm sao ñaây? Vöôïn chuùa beøn vaøo röøng tìm nhöõng loaïi daây röøng ñaùnh laïi, moät ñaàu coät treân nhaùnh caây xoaøi, xong loäi qua doøng suoái ñeå coät ñaàu coøn laïi vaøo bôø beân kia, laøm ñöôøng cho baày vöôïn chuyeàn qua. Nhöng khi quaêng daây thì thieáu moät ñoaïn choùt baèng saûi tay. Baáy giôø tình hình quaù khaån caáp, khoâng coøn caùch naøo khaùc noù phaûi duøng thaân mình ñeå theá cho phaàn daây coøn thieáu. Hai tay cuûa noù baùm ñaàu sôïi daây thaät chaët, coøn hai chaân thì naém vaøo goác caây treân bôø. Noù lieàn ra leänh cho taát caû baày vöôïn ñeàu phaûi qua soâng heát. Theo leänh cuûa vöôïn chuùa, taát caû ñeàu qua soâng. Trong soá ñoù coù nhöõng con vöôïn khoâng toát buïng, noù nhaûy thaät maïnh cho vöôïn chuùa ñöùt tay. Duø ñau ñôùn nhöng vöôïn chuùa ñaõ gaéng heát söùc, baèng moïi caùch ñöa ñaøn vöôïn cuûa mình qua soâng cho thaät an toaøn. Cuoái cuøng khi ñaøn vöôïn ñaõ qua soâng heát thì vöôïn chuùa kieät söùc hoaøn toaøn neân ngaõ guïc. Vöøa luùc ñoù quaân nhaø vua tieán tôùi, chöùng kieán moät caûnh töôïng ñau loøng vaø ñaày caûm ñoäng nhö vaäy, vua böøng tænh vaø raát thaùn phuïc taám loøng cao caû cuûa vöôïn chuùa. Thay vì gieát noù, vua ñaõ ra leänh chaêm soùc cho vöôïn chuùa laønh beänh trôû laïi. Phaät baûo vöôïn chuùa thuôû noï chính tieàn thaân cuûa ñöùc Theá Toân. Caâu chuyeän noùi leân tinh thaàn hy sinh raát cao quyù cuûa vöôïn chuùa. Tu haønh cuõng vaäy, neáu khoâng coù söùc chòu ñöïng thì nhaát ñònh chuùng ta khoâng laøm gì ñöôïc. Trong quaù trình tu taäïp daøi laâu, chuùng ta luoân gaëp nhöõng hoaøn caûnh xaáu, ñoái dieän vôùi ñieàu baát nhö yù. Nhö taám loøng cuûa vöôïn chuùa traûi thaân vì ñoàng loaïi, maø vaãn coù nhöõng con vöôïn xaáu muoán haïi nhö thöôøng. Neáu khoâng coù söùc chòu ñöïng, vöôïn chuùa ñaõ khoâng hoaøn thaønh noåi ñaïi nguyeän ñaïi haïnh cuûa mình. Töø ñoù cho chuùng ta moät kinh nghieäm trong vieäc tu hoïc. ÔÛ ñaây toâi muoán nhaán maïnh ñeán ñöùc hy sinh, duø bò thieät thoøi hay phaûi maát maïng, vaãn cöù hy sinh. Coù hy sinh, coù quyeát taâm nhö vaäy môùi thöïc hieän ñeán nôi ñeán choán ñaïo haïnh, vieân thaønh Phaät ñaïo. Sôû dó chuùng ta chöa thaønh Phaät, cuõng vì chöa coù ñöùc hy sinh, taâm Boà-ñeà chöa duõng maõnh. Ngöôøi tu khoâng theå nhuùt nhaùt, baïc nhöôïc, maø phaûi laø ngöôøi laïc quan, coù söùc chòu ñöïng môùi ñöôïc. Phaät Toå ñaõ ñeå laïi nhöõng taám göông saùng cho chuùng ta, caùc Ngaøi khoâng phaûi laø ngöôøi nhuùt nhaùt, deã cöôøi, deã khoùc, maø laø nhöõng ngöôøi anh huøng gan daï, quyeát tieán chöù khoâng bao giôø luøi treân con ñöôøng Phaät ñaïo. Hình aûnh toå Hueä Khaû ñeán caàu phaùp vôùi toå Boà Ñeà Ñaït Ma ñaõ ghi laïi ñaäm neùt yù chí caàu ñaïo cuûa ngöôøi xöa. Caû ñeâm ñöùng trong tuyeát, ñeán ñoãi tuyeát choân chaân tôùi ñaàu goái, vaäy maø vaãn chöa ñöôïc Sô toå chaáp nhaän. Cuoái cuøng Ngaøi chaët tay daâng leân, Toå Ñaït Ma thaáy taám loøng can ñaûm vaø söùc chòu ñöïng nhö vaäy môùi thaâu nhaän laøm ñeä töû. Chuùng ta laø ñeä töû Phaät, khoâng noi theo nhöõng taám göông saùng aáy thì ñaâu theå goïi laø ñeä töû Phaät. Cho neân ngöôøi tu khoâng ñöôïc than van saàu muoän nhöõng chuyeän ñaõ qua. Khoâng noùng naûy mong caàu nhöõng ñieàu chöa ñeán. Phaûi bình tónh, phaûi saùng suoát tu taäp ñuùng chaùnh phaùp, keát quaû toát ñeïp töï nhieân seõ ñeán. Haõy taäp trung taâm tö vaøo hieän taïi, neáu thaáy mình coù khuyeát ñieåm, coá gaéng khaéc phuïc. Neáu ñöôïc moät vaøi thaønh coâng nho nhoû, khoâng neân laáy ñoù laøm ñuû, caàn phaûi khieâm haï caàu tieán hôn leân. Ñoù laø coâng phu tu haønh caàn thieát maø chuùng ta phaûi ñeå taâm. Muïc ñích cöùu kính cuûa chuùng ta laø giaûi thoaùt sanh töû, cho neân moïi daây mô reã maù buoäc raøng, khieán mình khoâng töï taïi, khoâng giaûi thoaùt ñeàu caét ñöùt heát, khoâng cuø cöøa daây döa. Vieäc tu khoâng phaûi ngoài ñoù caàu nguyeän, maø phaûi baét tay vaøo vieäc ñieàu phuïc chính mình, chieán thaéng caùc thöù tham duïc. Taêng Ni gaày döïng ñöôïc coâng phu thieát thöïc, khoâng ñeå duyeân traàn bu baùm thì ñaûm baûo töông lai saùng rôõ, giaûi thoaùt trôû thaønh hieän thöïc, chöù khoâng phaûi laø öôùc mô nöõa. Neáu hieän taïi luùc naøo mình cuõng tænh taùo saùng suoát thì moïi ham muoán, mong caàu ñeàu ñöôïc laéng yeân, yù chí vöõng maïnh. Ngöôøi naøy goïi laø ngöôøi hoäi ñaïo, ñaéc ñaïo. Chuùng ta kieåm laïi xem taát caû nhöõng nieäm laêng xaêng, nhöõng moäng mô gì ñoù mình ñaõ buoâng boû ñöôïc bao nhieâu roài? Qua ñoù coù theå bieát ñöôïc ngay trong hieän taïi, ta laø ngöôøi tænh, saùng hay coøn si meâ. Baûn thaân ngöôøi tu haønh khoâng mong gì hôn laø laøm chuû ñöôïc mình, loøng laéng yeân caùc nieäm töôûng laêng xaêng, trí tueä saùng ngôøi. Muoán theá trong töøng phuùt giaây chuùng ta phaûi noã löïc quaùn chieáu laïi mình, vöôït qua moïi chöôùng duyeân thöû thaùch. Vieäc tu hoïc phaûi ñöôïc thöïc hieän töøng böôùc nhö vaäy môùi mong vieân thaønh Phaät ñaïo. Vieäc tu hoïc khoâng daønh rieâng cho ai, ngöôøi xuaát gia hay taïi gia ñeàu coù theå tu ñöôïc heát. Ñaây laø tinh thaàn bình ñaúng, töï do noåi baät trong ñaïo Phaät. Toâi nhôù caâu chuyeän vua Öu Ñieàn coù moät ngöôøi con gaùi ñöùc haïnh neát na, bieát quy y Tam baûo nhöng laïi moà coâi meï sôùm. Vì vaäy bao nhieâu tình thöông vua doàn heát cho coâ con gaùi yeâu cuûa mình. Moät hoâm, coâng chuùa muoán ñi haønh höông, ñoaøn thò nöõ chuaån bò thaät chu ñaùo, soá hoä toáng coâng chuùa cuõng raát ñoâng ñaûo. Saép khôûi haønh, caùc thò nöõ baøn taùn vôùi nhau, hoâm nay ñöùc Theá Toân cuøng caùc thaày Tyø-kheo cuõng ñi khaát thöïc treân tuyeán ñöôøng naøy, vaäy chò em chuùng ta choïn con ñöôøng khaùc ñi. Vì quyù thaày quaù ñoâng, hoï ngaïi phaûi xaù chaøo khi gaëp nhau giöõa ñöôøng. Tuy nhieân coâng chuùa laïi nhaát ñònh ñi con ñöôøng ñoù ñeå gaëp ñöùc Phaät vaø caùc vò Thaùnh ñeä töû, ñaûnh leã vaø cuùng döôøng. Quaû nhieân, vöøa ra khoûi coång thaønh chaúng bao laâu ñoaøn coâng chuùa gaëp ñoaøn Sa moân cuûa ñöùc Phaät. Coâng chuùa xuoáng xe, moïp ñaàu saùt ñaát ñaûnh leã ñöùc Phaät vaø töøng vò Taêng ñi qua. Caùc thò nöõ raát böïc mình, nhöng coâng chuùa vaãn bình thaûn ñaûnh leã ñeán vò taêng cuoái cuøng trong ñoaøn. Nhôø taâm thaønh kính aáy, veà sau coâ ñöôïc ñöùc Phaät ñoä laøm Tyø-kheo Ni. Sau khi xuaát gia roài, coâng haïnh cuûa coâ laø phaùt taâm nuoâi döôõng, baûo hoä, gaàn guõi nhöõng ngöôøi bò beänh laây nhieãm, phaûi soáng caùch ly vôùi ñaïi chuùng, nhö beänh cuøi beänh lao chaúng haïn. Trong suoát thôøi gian phaùt taâm laøm vieäc naøy, coâ khoâng heà toû veû nhôøm gôùm hay nhaên nhoù tröôùc beänh nhaân, luùc naøo cuõng vui veû dòu daøng, chaêm soùc töøng ngöôøi moät thaät aân caàn chu ñaùo. Taâm haïnh naøy ñeán tai Phaät, ñöùc Phaät khen ngôïi Coâ voâ cuøng. Chaúng bao laâu, vò Tyø-kheo Ni naøy chöùng quaû A-la-haùn, cuøng caùc thaàn thoâng töï taïi voâ ngaïi. Trong ca dao Vieät Nam chuùng ta, coù caâu: Duø xaây chín baäc phuø ñoà, Khoâng baèng laøm phuùc cöùu cho moät ngöôøi. Caâu naøy nghe giaûn dò laøm sao, nhöng coù khi caû ñôøi chuùng ta khoâng laøm ñöôïc. Xaây chín baäc phuø ñoà töùc laø xaây chuøa thaùp cao roäng, ñoâi khi laïi deã laøm hôn. Vì sao? Vì coâng vieäc aáy tuy to taùt nhöng vôùi ngöôøi ñaày ñuû ñieàu kieän, hoï chæ caàn boû tieàn ra thoâi. Coøn laøm phuùc cöùu ngöôøi, nhö tröôøng hôïp coâ Tyø-kheo Ni trong caâu chuyeän treân, ñoøi hoûi phaûi coù taám loøng hy sinh voâ bôø beán môùi laøm noåi. Ví duï huynh ñeä chuùng ta soáng chung vôùi nhau ñaây, hay tin coù ngöôøi bò lao phoåi chaúng haïn, coù ai daùm ñöùng ra ñaûm ñöông chaêm soùc khoâng? Hay laø baøn taùn neân ñöa vò ñoù ñi nôi khaùc, chöù ñeå ôû ñaây laây caû ñaùm. Huynh ñeä ñoàng tu maø ta coøn khoâng thöông nhau, thì coøn nghó ñeán ai nöõa. Leõ ra trong tröôøng hôïp aáy, mình phaûi gaàn guõi an uûi, ñoäng vieân cho huynh ñeä töï tin, laïc quan leân ñeå ñieàu trò mau laønh beänh. Nhö vaäy môùi ñuùng vôùi tinh thaàn voâ ngaõ vò tha cuûa ñöùc Phaät. Vieäc naøy thaät khoù laém. Phaûi phaù ñöôïc baûn ngaõ môùi coù theå xaû thaân vì ngöôøi. Chính baûn ngaõ ñaõ ngaên caùch chuùng ta vôùi moïi ngöôøi vaø ngaên caùch caû mình vôùi baûn lai dieän muïc cuûa mình. Con ngöôøi khoå laø vì baûn ngaõ, noù haïi ta ñieâu ñöùng heát ñôøi naøy ñeán ñôøi khaùc, nhöng luùc naøo ta cuõng quyù troïng vaø luoân tìm caùch baûo veä noù. Thaønh ra queân mình vì ngöôøi laø tinh thaàn tu taäp cuûa Boà-taùt ñaïo, chöù khoâng phaûi thöôøng. Coù nhöõng vieäc laøm tuy khoâng lôùn, nhöng laïi raát coù yù nghóa. Ñaây laø moät yeáu toá taùc thaønh Phaät ñaïo cho mình, nhöng chuùng ta ít quan taâm ñeán. Ñieàu naøy neáu coù traùch thì ta töï traùch mình, vì chöa thöïc hieän ñuùng lôøi Phaät daïy, chöù khoâng phaûi taïi taùc nhaân beân ngoaøi. Vôùi hoaøn caûnh hoâm nay, Taêng Ni ñaày ñuû phuùc duyeân ñöôïc chö vò toân tuùc thöông töôûng, lo laéng moïi ñieàu. Chuùng ta chæ caàn chuyeân taâm tu hoïc thoâi, maø khoâng laøm ñöôïc nöõa thì thaät laø ñaùng traùch. Ñeå keát thuùc buoåi noùi chuyeän hoâm nay, chuùng toâi mong toaøn theå Taêng Ni yù thöùc ñöôïc traùch nhieäm cuûa mình, laøm troøn boån phaän cuûa ngöôøi tu só, tu hoïc cho ñöôïc vieân maõn. Muoán tu hoïc vieân maõn thì quyù vò phaûi kieåm ñieåm ba nghieäp, giöõ thaân taâm thanh tònh. Taát caû moïi sinh hoaït haèng ngaøy phaûi ñöôïc nuoâi döôõng baèng chaùnh nieäm, tænh giaùc. Nhö vaäy môùi khoâng coâ phuï taám loøng töø bi thöông töôûng cuûa caùc vò toân tuùc, khoâng phuï ôn ñaøn na thí chuû vaø baûn thaân chuùng ta cuõng khoâng ñaùnh maát nhieäm vuï thieâng lieâng cao caû nhaát laø töï giaùc, giaùc tha, giaùc haïnh vieân maõn. Xin chuùc toaøn theå Taêng Ni hieän dieän trong muøa an cö naøy thöïc hieän ñöôïc troïn veïn nhöõng ñieàu nhö toâi ñaõ trình baøy vaø mong moûi. |
||
