Kinh sach

PHAÀN THÖÙ NHAÁT: PHAÀN TÖÏA

TÖÏA CHUNG

Kinh: Nhö theá, toâi ñöôïc nghe, moät thôøi Phaät ôû tònh xaù Kyø Hoaøn, thaønh Thaát La Phieät, cuøng vôùi chuùng ñaïi Tyø kheo moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò, ñeàu laø baäc Voâ Laäu [Laäu: tieáng chæ phieàn naõo] Ñaïi A La Haùn.

Thoâng raèng: Taát caû caùc kinh ñeàu môû ñaàu baèng “Nhö thò ngaõ vaên nhaát thôøi”. Ñaây laø Ñöùc Anan tuaân theo yù chæ cuûa Ñöùc Phaät, keát taäp caùc kinh, tröôùc xöôùng saùu chöõ naøy, giaûi tan moïi nghi ngôø. Nhö thò, nhö thò aáy laø chæ coù theå töï tin laáy, khoâng caàn ngoân thuyeát. Neáu hieåu ñöôïc caùi Phaùp Nhö Thò, laø choã phoù chuùc bí maät cuûa Phaät Toå, töùc laø nhöõng lôøi loøng voøng sau naøy, ñeàu laø lôøi cöôùc chuù chua theâm vaäy.

Coù vò taêng vaøo tham leã quoác sö Hueä Trung, sö hoûi : “Laøm söï nghieäp gì?”

Taêng ñaùp : “Giaûng kinh Kim Cang”.

Sö hoûi : “Hai chöõ ñaàu heát laø caùi gì?”

Ñaùp : “Nhö thò”.

Sö hoûi : “Ñoù laø caùi gì?”

Taêng khoâng ñaùp ñöôïc.

Sö baûo : “Than oâi! Vaäy thì laáy gì maø giaûng kinh?”

Laïi coøn thieàn sö Tuyeát Phong Nghóa Toàn[Tuyeát Phong thieàn sö, teân Nghiaõ Toàn, ngöôøi xöù Phöôùc Chaâu. Ñaéc phaùp nôi Toå Ñöùc Sôn. Ñôøi Ñöôøng YÙ Toâng, naêm Haøm Thoâng, taïi nuùi Tuyeát Phong xöù Phöôùc Chaâu saùng laäp nhaø thieàn. Thöôøng coù ñeán 1500 ngöôøi trong chuùng hoïc ñaïo.] hoûi moät vò toøa chuû: “Hai chöõ Nhö Thò laø taát caû khoa vaên, vaäy thì baûn vaên laø laøm sao?”

Vò toøa chuû [Ngöôøi caàm ñaàu trong ñaïi chuùng] khoâng ñaùp ñöôïc.

Ñöùc Nguõ Vaân ñaùp thay raèng: “Laïi chia laøm ba ñoaïn roài”.

Haõy noùi choã Ñöùc Nguõ Vaân môû lôøi, laø khoa vaên hay laø baûn vaên?

Chöõ Tyø Kheo coù ba nghóa: Khaát Só; laø Phaù AÙc; laø Boá Ma (laøm cho ma sôï). Chöõ A La Haùn cuõng coù ba nghóa laø ÖÙng Cuùng, laø Saùt taëc (gieát giaëc), laø Voâ Sanh. Ñaïi laø ñeå phaân vôùi Tieåu. Laäu cuõng coù ba loaïi: Voâ Minh Laäu, Duïc Laäu vaø Höõu Laäu.

Kinh noùi “OÂng thöôøng nghe trong Luaät cuûa Ta coù ba nghóa quyeát ñònh tu haønh, ñoù laø Nhieáp Taâm laøm Giôùi, do Giôùi sanh Ñònh, nhôø Ñònh phaùt Hueä. Ñoù laø ba moân Voâ Laäu Hoïc. Caám Raên (Giôùi) töùc laø khoâng loït ra caùi Ham Muoán Daâm Duïc (Duïc Laäu), Yeân Tónh (Ñònh) aét khoâng coù Phieàn Naõo (Höõu Laäu), saùng taâm (Hueä) aét khoâng coù Voâ Minh Phieàn Naõo”. Ba moùn Voâ Laäu naøy goïi laø nghóa quyeát ñònh. Töïa hoà laáy Hueä laøm choã cöïc taéc. Neân Ñöùc Ñoäng Sôn noùi vôùi Ngaøi Taøo Sôn raèng: “ÔÛ thôøi maït phaùp, ngöôøi ta phaàn nhieàu laø Hueä Khoâ Khan (Caøn Hueä [Caøn Hueä Ñòa, ñòa vò thöù nhaát cuûa Thaäp Ñòa vaø Tam Thöøa. Caùi trí tueä khoâ khan neân chöa thuaàn thuïc. Ñaïi Thöøa Nghóa Chöông noùi: Tuy coù trí tueä, chöa ñaëng tònh thuûy (taâm tónh laëng, ví nhö nöôùc ñöùng im). Laïi coøn veà pheùp quaùn söï (ñoái lyù quaùn noùi söï quaùn) Ñaây chöa xong veà lyù, chöa thuaàn tònh]). Ñeå phaân bieät thieät hay giaû, thì coù ba loaïi ræ chaûy (saám laäu): Moät laø, Kieán [Choã thaáy theo sôû hoïc] saám laäu: chöa lìa phaøm phu, sa vaøo trong bieån ñoäc. Hai laø, Tình saám laäu: vöôùng maéc vaøo thuaän nghòch, choã thaáy khoâng ñöôïc quaân bình. Ba laø, Ngöõ saám laäu: cöùu xeùt choã huyeàn dieäu maø maát ñi Toâng chæ, sau tröôùc Cô Trí ñeàu meâ muoäi toái taêm, trí dô löu chuyeån. Ñoái vôùi ba loaïi naøy, thaày phaûi neân bieát”.

Trong caùi Caøn Hueä, laïi chia laøm ba thöù naøy, neáu khoâng coù con Maét Phaùp phaân bieät thì khoâng theå chieáu phaù. Do ñoù, baäc A La Haùn hoài höôùng veà Ñaïi Thöøa, haún phaûi tö duy quaùn xeùt lôøi daïy cuûa Ngaøi Ñoäng Sôn, thì môùi ñaày ñuû caùi nghóa Voâ Laäu vaäy.

Kinh: Caùc vò Phaät Töû truï trì, kheùo vöôït leân caùc Höõu. ÔÛ caùc quoác ñoä, thaønh töïu uy nghi. Theo Phaät chuyeån phaùp luaân, kham laõnh xöùng ñaùng di chuùc cuûa Phaät. Nghieâm tònh Giôùi Luaät ñeå môû roäng khuoân pheùp cho ba coõi. Hieän thaân voâ soá, cöùu thoaùt chuùng sanh, toät ñôøi vò lai, khoûi caùc Traàn raøng buoäc.

Thoâng raèng: Truï Trì laø caùi Giaùc Taùnh Thöôøng Truï (haèng coøn), hay naém giöõ (trì) vaïn Phaùp. Ñoaïn kinh naøy chæ möôøi maáy chöõ, thaät bao quaùt heát yù chæ cuûa caû boä kinh. Noùi raèng “Kheùo vöôït leân caùc Höõu”, töùc laø Nguõ AÁm, Luïc Nhaäp, Möôøi Hai Xöù, Möôøi Taùm Giôùi, cho ñeán baûy Ñaïi ñeàu chaúng coù theå laøm chöôùng ngaïi, thì nghóa “Phaù Voïng” ñaõ ñaày ñuû heát. Noùi raèng “Thaønh töïu uy nghi”, töùc laø döïng laäp Ñaïo Traøng, ba moùn tieäm thöù. Naêm möôi laêm ñòa vò, töùc laø con ñöôøng Boà Ñeà, thì nghóa “Hieån chôn” ñaõ ñaày ñuû. Noùi raèng “Dieäu kham di chuùc” thì hai möôi laêm phaùp moân vieân thoâng ñeàu chöùng Töï Taùnh, ñoàng kham thoï kyù thaønh Phaät, maø caùi toâng chæ “Kieán Taùnh” töï coøn. Noùi raèng “Môû roäng khuoân pheùp trong ba coõi”, thì boä kinh naøy phuø trì Giôùi Luaät, daën doø caån thaän boán Caám Giôùi, Thaäp Thieän vaø chín loaïi Ñònh ñeå neâu roõ quy taéc cho ba coõi. Ngaøi Anan thò hieän daâm söï ñeå môû ñaàu boä kinh laø cuõng vì vaäy. Noùi “ÖÙng thaân voâ löôïng”, laø daïy caùc vò Boà Taùt vaø A La Haùn hieän thaân trong ñôøi maït phaùp, hoùa laøm ñuû thöù hình daïng, cöùu vôùt caùc chuùng sanh luaân hoài vaäy. Vì phoøng ngöøa cho chuùng sanh ñôøi maït phaùp khoûi caùc ma söï, “Sieâu khoûi caùc Traàn raøng buoäc”, chöùng ñeán choã vieân thoâng. Thaät laø lôøi daën doø khuoân maãu sau choùt cuûa Nhö Lai vaäy.

Ngaøi Phong Huyeät Chieåu thieàn sö coù lôøi daïy raèng: “Neáu laäp moät maûy traàn [Traàn: haït buïi.], daãu nöôùc nhaø ñang höng thònh, laõo queâ naøy cuõng buoàn raàu. Khoâng laäp moät maûy traàn, daãu nöôùc nhaø suïp ñoå, laõo queâ naøy cuõng vui ca”.

Ngaøi Tuyeát Ñaäu döïng caây truï tröôïng leân maø noùi: “Laïi coøn coù vò taêng cuøng soáng cuøng cheát naøo khoâng?”, yù choã laäp traàn laø ôû ñoù. Tuïng raèng: “Laõo taêng daïy doã chaúng nhöôùng maøy. Mong cho nhaø nöôùc vöõng neàn ngay. Möu thaàn duõng töôùng giôø ñaâu taù. Vaïn daëm gioù trong, chæ töï hay.”

Ngaøi Tuyeát Ñaäu ôû trong cöûa Phaät söï, chaúng boû moät Phaùp. Ngaøi Thieân Ñoàng ôû nôi Thöïc Töôùng chaúng thoï moät maûy traàn. Hai Phaùp song haønh bình ñaúng, cuøng moät choã xuaát ra.

Tuïng raèng:

“Soâng Vò traéng trong thaû nhôï caâu

Naøo gioáng Di Teà cheát ñoùi ñaâu

Chæ taïi maûy traàn sanh laém veû

Nghieäp toát, danh cao, khoù boû thay”.

Laïi coøn Toå Tröôøng Khaùnh noùi raèng: “Moïi chuyeän gioáng nhö ngaøy nay laø bôûi Laõo Hoà [Laõo Hoà: ngöôøi rôï giaø. Chæ Ñöùc Ñaït Maï.] coù choã cho ngöôøi ta ngöôõng voïng”.

Toå Baûo Phöôùc noùi: “Moïi söï gioáng nhö ngaøy nay laø vì Laõo Hoà tuyeät heát moïi choã cho ngöôøi ta ngöôõng voïng”.

Ngaøi Thieân Ñoàng daïy theâm: “Giaøu, ngaøn mieäng aên vaãn cho laø ít. Ngheøo, moät thaân naøy vaãn haän laø nhieàu”.

Xeùt choã khai thò cuûa caùc vò toân tuùc, taát caû ñeàu vì ngöôøi, naøo coù khaùc vôùi taâm cöùu ñoä chuùng sanh ñôøi sau cuûa Phaät, Toå. Neân sao cheùp laïi ñeå laøm caùi phaùp Truï Trì [Coøn hoaøi]

Kinh: Caùc vò laø: Ñaïi Trí Xaù Lôïi Phaát, Ma Ha Muïc Kieàn Lieân, Ma Ha Caâu Si La, Phuù Laâu Na Di Ña La Ni Töû, Tu Boà Ñeà, Öu Ba Ni Sa Ñaø laøm Thöôïng Thuû. Laïi coù voâ soá caùc vò Bích Chi Voâ Hoïc vaø Sô Taâm ñoàng ñeán choã Phaät giaûng ñaïo. Nhaèm ngaøy caùc vò tyø khöu maõn haï Töï Töù, caùc vò Boà Taùt töø möôøi phöông ñeán, xin Phaät giaûi quyeát nghi hoaëc, kính vaâng Ñöùc Töø Nghieâm, thænh caàu Nghóa Thaâm Maät.

Ñöùc Nhö Lai traûi phaùp toïa, ngoài khoan thai, vì caû Phaùp Hoäi maø toû baøy caùi maät nhieäm saâu xa. Chuùng hoäi trong saïch, ñöôïc vieäc chöa töøng coù.

Thoâng raèng: Ñaây laø noùi veà choã baét ñaàu cuûa kinh. Noùi laø caùc vò Boà Taùt thænh caàu Maät Nghóa, maø chaúng coù noùi caùi gì laø maät. Noùi ñöùc Phaät toû baøy caùi thaâm aùo, maø chaúng noùi caùi gì laø thaâm aùo, thì laøm sao chuùng hoäi thanh tònh laïi ñöôïc choã chöa töøng coù?

Xöa, Ñöùc Theá Toân moät hoâm leân toøa phaùp. Ñöùc Vaên Thuø baïch chuøy raèng: “Haõy xem roõ Phaùp Vöông Phaùp. Phaùp Vöông Phaùp nhö theá [Ñeá quaùn Phaùp Vöông Phaùp. Phaùp Vöông Phaùp nhö thò]”.

Ñöùc Theá Toân beøn xuoáng phaùp toøa.

Toå Thieân Ñoàng tuïng:

“Moät ñoaïn cuûa nhaø coù thaáy khoâng

Mieân man trôøi ñaát chaïy thoi nhanh

Gaám coå deät thaønh, bao Xuaân saéc

Ngaïi gì tieát loä bôûi Ñoâng Quaân [Thaàn muøa Xuaân]”.

Ngaøi Tuyeát Ñaäu tuïng raèng:

“Thaùnh chuùng ñöông nhieân aét hieåu ngay

Phaùp Vöông, Phaùp Leänh chaúng nhö ñaây

Hoäi naøy maø coù Thieàn gia khaùch

Vaên Thuø naøo phaûi haï moät chuøy”.

Neáu ñoái vôùi choã Ñöùc Theá Toân leân toøa yeân ngoài maø ñaõ roõ thoâng tin töùc, môùi thaät dieäu kheá caùi AÙo Maät, maø chaúng caàn nhôø ñeán lôøi leõ phieàn phöùc vaäy.

Haøng Bích Chi, coøn coù haïng Sô Phaùt Taâm laø hoïc troø cuûa haøng Bích chi.

“Höu Haï Töï Töù” laø trong Luaät coù daïy ba ngaøy ra Haï laø Möôøi Boán, Möôøi Laêm vaø Möôøi Saùu thaùng Baûy.

Kinh: Tieáng cuûa Phaät hoøa nhaõ nhö tieáng chim Ca Laêng Taàn Giaø, vang khaép möôøi phöông. Haèng sa Boà Taùt deán choán ñaïo traøng, coù Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi laøm Thöôïng Thuû.

Thoâng raèng: Chim Ca Laêng Taàn Giaø khi coøn trong tröùng ñaõ ñuû tieáng hay, caùc loaøi chim khaùc khoâng so saùnh kòp. Thí duï cho Ñoán Giaùo vaøo ngay doøng gioáng Phaät, khoâng caàn möôïn tu taäp, Tam Thöøa khoâng bì kòp. Phaät duøng aâm thanh naøy ñeå daïy cho haøng caên cô Ñoán Ngoä.

Thuôû xöa, coù laàn Ngaøi Muïc Kieàn Lieân muoán cuøng toät aâm thanh cuûa Phaät, duøng heát thaàn löïc, ñi qua haèng sa coõi, ñeán moät coõi Phaät coù Baùo Thaân raát lôùn. Ngaøi choáng tröôïng ñi treân mieäng baùt côm cuûa chö vò coõi ñoù. Caùc ñeä töû ôû ñaáy ñeàu thöa vôùi ñöùc Phaät coõi ñoù: “Taïi sao laïi coù loaïi truøng gioáng heät con ngöôøi?”

Ñöùc Phaät kia ñaùp: “Ñoù laø Muïc Kieàn Lieân, ñeä töû cuûa phaät Thích Ca ôû coõi Ta Baø. Chôù thaáy hình voùc nhoû nhoi maø xem thöôøng!” Roài ñöùc Phaät hoûi Ngaøi Muïc Kieàn Lieân ñeán ñaây laøm gì.

Ngaøi traû lôøi laø muoán cuøng toät aâm thanh cuûa Phaät.

Ñöùc Phaät daïy: “AÂm thanh cuûa Phaät voâ taän, oâng khoâng theå cuøng toät ñöôïc ñaâu”.

Ngaøi Muïc Kieàn Lieân beøn trôû veà.

Neân noùi “Khaép heát möôøi phöông” laø ñuùng vaäy.

Haèng sa Boà Taùt moãi moãi ñeàu coù choã ôû, nhö nhöõng coõi keå trong kinh Hoa Nghieâm, vuõ truï voâ cuøng, choã naøo maø chaúng phaûi laø Truï Xöù cuûa Boà Taùt ? Nay nghe aâm thanh Phaät, caùc Boà Taùt ñi ñeán vôùi Phaät.

Vaên Thuø töùc laø Dieäu Ñöùc, ñeå baøy toû caùi Thieät Trí. Môû baøy Ñoán Giaùo thì ñuùng laø Cô cuûa Ngaøi, neân Ngaøi laøm Thöôïng Thuû.

Xöa, Ngaøi Voâ Tröôùc Vaên Hyû thieàn sö ñeán ñoäng Kim Cöông ôû nuùi Nguõ Ñaøi chieâm baùi Ñöùc Vaên Thuø. Ngaøi gaëp moät oâng giaø ñang daét traâu ñi vaø môøi Ngaøi vaøo chuøa.

OÂng giaø goïi: “Sa di!” Thì coù moät ñoàng töû öùng tieáng daï, chaïy ra tieáp. OÂng giaø thaû traâu ñi, daét thieàn sö leân nhaø khaùch. Nhaø cöûa ñeàu choùi loïi aùnh vaøng. OÂng giaø ngoài leân giöôøng, chæ moät caùi ñoân gaám môøi Ngaøi ngoài.

OÂng noùi : “OÂng töø ñaâu tôùi?”

Sö Vaên Hyû ñaùp: “Phöông Nam”.

OÂng hoûi: “Phaät Phaùp ôû phöông Nam truï trì theá naøo?”

Sö ñaùp: “Ñôøi maït Phaùp caùc Tyø Kheo ít phuïng trì Giôùi Luaät”.

OÂng hoûi: “Chuùng nhieàu ít?”

Sö ñaùp: “Hoaëc ba traêm, hoaëc naêm traêm”.

Sö Vaên Hyõ trôû laïi hoûi: “Phaät Phaùp ôû ñaây truï trì theá naøo?”

OÂng giaø traû lôøi: “Roàng raén laãn loän, phaøm Thaùnh ôû chung”.

Sö hoûi: “Chuùng nhieàu ít?”

OÂng ñaùp: “Tröôùc ba ba, sau ba ba [Tieàn tam tam, haäu tam tam]”. OÂng keâu ñoàng töû ñem traø vaø vaùng söõa [Toâ laïc] laïi. Sö duøng xong, taâm yù thoâng suoát.

OÂng giaø caàm cheùn pha leâ leân hoûi: “Phöông Nam coù thöù naøy khoâng?”

Sö ñaùp: “Khoâng coù”.

OÂng hoûi: “Bình thöôøng laáy gì uoáng traø?”

Sö khoâng ñaùp ñöôïc.

(Tieác thay! Ñang khi aáy chæ neân ñaäp naùt nghieán caùi cheùn pha leâ!)

Vaên Hyû thaáy trôøi ñaõ toái, beøn hoûi oâng ôû laïi moät ñeâm ñöôïc chaêng.

OÂng giaø noùi: “OÂng coøn caùi taâm chaáp khoâng theå ôû laïi”.

Sö noùi: “Toâi ñaâu coù taâm caâu chaáp”.

OÂng giaø hoûi: “OÂng ñaõ thoï Giôùi chöa?”

Sö ñaùp: “Thoï Giôùi ñaõ laâu”.

OÂng giaø noùi: “Neáu khoâng coù caùi taâm chaáp, thì thoï Giôùi ñeå laøm gì?”

Sö caùo töø. OÂng giaø baûo ñoàng töû tieãn Ngaøi veà.

Ngaøi hoûi ñoàng töû : “Tröôùc ba ba, sau ba ba laø nhieàu ít?”

Ñoàng töû goïi lôùn: “Ñaïi Ñöùc!”

Sö öùng tieáng daï.

Ñoàng töû noùi: “Ñoù laø nhieàu ít?”.

Sö Hyû laïi hoûi: “Ñaây laø choã naøo?”

Ñaùp raèng: “Ñaây laø ñoäng Kim Cöông, chuøa Baùt Nhaõ”.

Sö Vaên Hyû môùi tænh ngoä ra raèng oâng giaø töùc laø Vaên Thuø vaäy. Khoâng theå ra maét trôû laïi döôïc nöõa, beøn cuùi ñaàu tröôùc ñoàng töû, xin moät lôøi noùi ñeå töø bieät.

Ñoàng töû ñoïc baøi keä:

Treân maët khoâng saân: ñoà cuùng döôøng

Trong mieäng khoâng saân: xuaát Dieäu Höông

Trong taâm khoâng saân laø chaâu baùu

Khoâng dô, khoâng nhieãm töùc Chaân Thöôøng.

Noùi xong, caû ngöôøi laãn chuøa ñeàu aån maát.

Thaày Hyû sau tham hoïc vôùi Toå Ngöôõng Sôn, choùng ngoä taâm kheá, giöõ chöùc Ñieån Toøa [Lo veà trai taêng trong thieàn vieän]. Khi naáu aên, Ñöùc Vaên Thuø thöôøng hieän hình treân noài chaùo. Sö Vaên Hyû laáy caùi ñuõa tre quaäy chaùo ñaùnh maø noùi raèng : “Vaên Thuø töï maëc Vaên Thuø. Vaên Hyû töï maëc Vaên Hyû”.

Ñöùc Vaên Thuø beøn noùi baøi keä :

“Baàu ñaéng reã cuõng ñaéng,

Döa ngoït taän cuoáng ngoït

Tu haønh ba ñaïi kieáp

Laïi bò laõo taêng töø (choái)”.

Thaáu ñeán Trong AÁy [Giaù Lyù] laïi coøn noùi coù taâm caâu chaáp nöõa ö?

Toå Tuyeát Ñaäu tuïng raèng:

“Ngaøn ñænh nhaáp nhoâ moät maøu lam

Ai laø Vaên Thuø ñeå ñoái ñaøm

Nöïc cöôøi Thanh Löông [Nuùi Nguõ Ñaøi] nhieàu ít chuùng

Tröôùc ba ba sau cuõng ba ba”.

Choã naøy maø thaáu thoaùt [Hieåu thaáu roùc tuoát] ñöôïc môùi cho gaëp maët Ñöùc Vaên Thuø.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM