 |
KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM TOÂNG THOÂNG TAÂY TAÏNG TÖÏ - BÌNH DÖÔNG Ngöôøi dòch : THUBTEN OSALL LAMA - NHAÃN TEÁ THIEÀN SÖ |
 |
 |
||
|
|
KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM TOÂNG THOÂNG TAÂY TAÏNG TÖÏ - BÌNH DÖÔNG Ngöôøi dòch : THUBTEN OSALL LAMA - NHAÃN TEÁ THIEÀN SÖ |
|
|
|
||
|
PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG CHÖÔNG I: CHÆ BAØY CHAÂN TAÂM MUÏC HAI: CHÆ ROÕ TAÙNH THAÁY I. CAÀU ÑI ÑEÁN CHOÃ CHAÂN THAÄT Kinh: Baáy giôø, OÂng Anan ôû trong ñaïi chuùng, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, tròch vai aùo phaûi, ñaàu goái phaûi chaám ñaát, chaép tay cung kính maø baïch Phaät raèng : “Toâi laø em nhoû nhaát cuûa Nhö Lai, nhôø Phaät thöông yeâu, nay tuy ñaõ xuaát gia, coøn yû laïi nôi loøng thöông cuûa Phaät. Vì theá, hoïc roäng nghe nhieàu maø chöa ñöôïc quaû Voâ Laäu, khoâng chieát phuïc noåi chuù Ta Tyø La, theo choã noù chuyeån maø chìm nôi nhaø daâm. Nguyeân do vì khoâng bieát ñöôøng ñeán nôi Chaân Teá (Phaät Taùnh Töï Taâm). Caàu xin Theá Toân Ñaïi Töø thöông xoùt, chæ baøy cho chuùng toâi con ñöôøng Chaùnh Ñònh, cuõng khieán cho nhöõng keû khoâng tin tröø boû aùc kieán”. Thöa nhö vaäy xong, raïïp caû mình xuoáng ñaát, cuøng taát caû ñaïi chuùng heát loøng mong nghe lôøi Phaät daïy. Thoâng raèng: Xeùt choã thaáy cuûa Anan luùc aáy döôøng chöa theå ñeø beïp thöùc tình ñeå ñeán choã trong laëng khoâng dao ñoäng, chæ vì chöa ñöôïc Voâ Laäu [Heát phieàn naõo]. Môùi ñaàu thì cho caùi taâm Giaùc Lieãu Naêng Tri laø coù vaät, neân môùi noùi “ÔÛ trong, ôû ngoaøi, ôû nôi Caên”. Ñeán khi ñaõ bieát laø chaúng phaûi vaät, nhöng coøn cho laø coù Thöùc, neân môùi noùi laø “Tuøy choã Hieäp maø coù”, “Thöùc sanh ôû chaëng giöõa”. Ñeán luùc caùi Tri, caùi Thöùc ñeàu tieâu heát, roài môùi tin laø “Chaúng coù dính baùm (Voâ Tröôùc)”. Nhöng ñaõ coù caùi yù “Khoâng dính baùm” thì cuõng ñaõ dính baùm roài vaäy. Nhöng taát caû khoâng coù dính baùm môùi chæ ñoaïn tröø ñöôïc caùi Thöùc Thöù Baûy, chöù chöa ñeán caùi ñòa vò laëng leû. Maø duø coù ñeán ñöôïc ñòa vò laëng leû, thì vaãn coøn ngoài trong hang oå cuûa Thöùc Thöù Taùm, choã ngoaïi ñaïo goïi laø Minh Ñeá [Ñeá Thöù Nhaát trong hai möôi laêm Ñeá cuûa Soá Luaän Sö (ngoaïi ñaïo) Laäp ra. Ñoù laø caùi nguoàn coäi cuûa muoân vaät muø mòt, khoâng chôn chaùnh neân goïi laø Minh Ñeá, coøn goïi laø Minh Taùnh]. Neáu con ñöôøng tu Ñònh chæ laø phöông tieän bôø meù cuûa vieäc chuyeån Thöùc thaønh Trí, maø Thaùnh giaûi coøn tuyeät chaúng dung chuù nieäm, huoáng gì laø laïi baùm laáy phaøm tình ñeå bò keùo loâi? Cho neân, tình phaøm yù Thaùnh ñeàu heát, thì Chaân Thöôøng hieån loä, môùi goïi laø Chaân Teá. Thaáu suoát Chaân Teá môùi khoâng bò daâm thuaät chuyeån ñaûo. Chaúng phaûi chæ töï mình hieåu bieát haún hoi ñaày ñuû choã Tòch Tònh [Töï chöùùng tòch tònh] maø coøn giuùp cho heát thaûy phaøm phu chöa ñuû loøng tin phaù tröø ñöôïc aùc kieán vaäy. Ngaøi Ñoan Sö Töû ñoïc Laêng Nghieâm coù baøi tuïng: “Baûy choã baøy Taâm, taâm chaúng thoûa Ngô ngaùc Anan khoâng lieác tôùi Hieän maø baøy ñöôïc, thaáy voâ taâm AÁy chính trong buøn röûa ñaát cuïc”. Coù theå noùi laø böïc coù con maét ñaày ñuû. II. PHOÙNG QUANG NEÂU RA TAÙNH THAÁY VIEÂN MAÕN SAÙNG SUOÁT Kinh: Baáy giôø töø maët Ñöùc Theá Toân phoùng ra caùc thöù haøo quang, aùnh saùng röïc rôõ nhö traêm nghìn maët trôøi. Khaép caùc theá giôùi cuûa chö Phaät, saùu thöù chaán ñoäng. Caùc coõi nöôùc nhieàu nhö vi traàn cuûa möôøi phöông hieän ra trong moät luùc. Oai thaàn cuûa Phaät khieán caùc theá giôùi hôïp laïi thaønh moät theá giôùi. Trong theá giôùi naøy, taát caû caùc vò Boà Taùt hieän coù ñeàu an truï ôû nöôùc mình chaáp tay nghe lôøi Phaät daïy. Thoâng raèng: Phoùng quang ñoäng ñòa, xöa cho laø caûnh giôùi khoâng theå nghó baøn, nhöng cuõng coù theå hieåu ñöôïc. Caùc ñaïo gia, tinh thaàn ñaày ñuû, vöõng chaéc, thì trong ñeâm toái, maét vaãn coù saùng toû maø khoâng vaät gì chaúng thaáy. Huoáng hoà Ñöùc Theá Toân nhieàu kieáp thaønh töïu, thì haøo quang chaúng coù choùi loïi röïc rôõ sao ? Haïng caàu ñaûo vaän ñoäng nguyeân khí coù theå keâu maây möa xuoáng, huoáng laø Phaùp Thaân thanh tònh cuûa Theá Toân khoâng bôø khoâng beán thì khaép caùc theá giôùi cuûa chö Phaät chaúng chaán ñoäng sao? Theá Toân döïng caây côø Phaùp lôùn, taát tröôùc tieân phaûi coù choã toû baøy. Choã noùi laø “Khieán taát caû caùc theá giôùi hôïp laïi thaønh moät coõi” laø ñaõ aån caùi yù Hoäi Voïng quy Chôn vaäy. Neáu laø haïng thöôïng caên [Keû maét, tai taát caû caùc caên nhanh leï, saùng laùng] lôïi trí thì thaáy aùnh saùng nhö theá, nhìn söï vieäc nhö theá, lieàn ñöôïc Boån Taâm, chöùng Voâ Sanh Nhaãn. Thieàn sö Vieân Chieáu [Toå xuaát gia luùc möôøi tuoåi, nghieân cöùu xeùt cuøng nghiaõ lyù Duy Ma phaùp, nhôn ñoù roõ bieát Duy Thöùc; baøn cöùu saùch Nho; chuyeân veà Luaät Taïng] leân toøa giaûng, noùi raèng: “Haõy xem! AÙnh saùng toát laønh röïc rôõ, chieáu saùng caû Ñaïi Thieân theá giôùi. Traêm öùc vi traàn coõi nöôùc, traêm öùc ñaïi haûi, traêm öùc nuùi Tu Di, traêm öùc maët trôøi, maët traêng, traêm öùc boán Chaâu thieân haï, cho ñeán coõi Phaät vi traàn ñeàu ôû trong aùnh saùng phaùt hieän ra cuøng moät luùc. Caùc nhaân giaû! Coù thaáy chaêng? Neáu thaáy ñöôïc, thì chính caùc oâng ñang töï thaân ôû trong aùnh saùng toát laønh aáy. Khoâng thaáy ñöôïc, ñöøng noùi laø aùnh saùng toát laønh chaúng coù chieáu soi. Haõy tham!” Ai ai cuõng ñeàu coù aùnh saùng naøy. Vì sao Toå Vieân Chieáu thaáy coøn moïi ngöôøi chaúng thaáy? Ñoù laø ngoä vôùi chaúng ngoä vaäy. Phaùp Taùnh voán khaép caû, voïng traàn chaúng ngaên caùch ñöôïc. Caùi Trí Caûnh voán troøn ñaày, thöùc tình naøo ngaên ngaïi ñöôïc. Neáu ngoä Töï Taâm, beøn bieát heát thaûy, ñaáy ñeàu laø vieäc trong nhaø. Kinh: Phaät baûo OÂng Anan: “Heát thaûy chuùng sanh töø voâ thuûy ñeán nay, ñuû thöù ñieân ñaûo, maàm gioáng Nghieäp töï nhoùm laïi nhö chuøm quaû aùc xoa. Nhöõng ngöôøi tu haønh khoâng thaønh ñöôïc Boà Ñeà Voâ Thöôïng, ñeán noãi rieâng thaønh Thanh Vaên, Duyeân Giaùc hoaëc thaønh ngoaïi ñaïo, Chö Thieân, Ma Vöông, hay baø con quyeán thuoäc cuûa Ma. Taát caû ñeàu do khoâng bieát hai loaïi caên baûn, laàm loän tu taäp, cuõng nhö naáu caùt maø muoán thaønh moùn ngon, daàu traûi qua soá kieáp nhieàu nhö buïi, roát cuõng chaúng ñöôïc. “Theá naøo laø hai loaïi caên baûn? Anan, moät laø, Coäi Goác (Caên Baûn) cuûa Sanh Töû voâ thuûy. Töùc laø oâng hieän giôø vaø caùc chuùng sanh duøng caùi taâm Baùm Níu Theo Duyeân (Taâm Phan Duyeân) maø laøm Töï Taùnh. Hai laø, caùi Theå baûn lai thanh tònh Boà Ñeà Nieát Baøn voâ thuûy. Töùc laø caùi Chaân Taâm voán saùng soi cuûa oâng hieän giôø, hay sanh caùc duyeân nhöng oâng laïi duyeân theo caùc töôùng duyeân ñoù maø boû queân noù. Vì caùc chuùng sanh boû queân caùi Voán Töï Saùng naøy neân tuy troïn ngaøy söû duïng noù maø chaúng töï bieát, uoång oan laïc vaøo saùu neûo. Thoâng raèng: Baûy choã baøy caùi taâm, ñeàu laø chaúng phaûi, vì duøng Taâm Phan Duyeân laøm töï taùnh. OÂng Anan cuõng bieát caùi taâm naøy chöa ñöôïc Voâ Laäu, khoâng chieát phuïc noåi chuù Ta Tyø La, maø coøn bò noù chuyeån. OÂng noùi: “Nguyeân do laø vì khoâng bieát choã vaøo Chaân Teá, laø cuõng ñaõ lôø môø troäm thaáy caùi Theå trong saïch cuûa Boà Ñeà Nieát Baøn (Nieát Baøn laø Tòch Dieät), neân xin Phaät chæ baøy. Do ñoù, Theá Toân phaân tích roõ raøng maø daïy cho. Tröôùc, Phaät ñaõ daïy: Duøng caùc voïng töôûng, caùc töôûng naøy chaúng chaân thaät, neân môùi bò luaân chuyeån. Ñieàu ñoù, ôû ñaây Ngaøi daïy: Duøng Taâm Phan Duyeân maø laøm Töï Taùnh, ñoù laø caùi goác reã cuûa sanh töû töø voâ thuûy ñeán nay vaäy. Tröôùc, Phaät daïy: Ñeàu chaúng bieát caùi Chôn Taâm chaúng sanh chaúng dieät, taùnh noù chaúng oâ nhieãm, theå noù voán saùng suoát. Töùc ôû ñaây laø: Boà Ñeà Nieát Baøn, voán theå noù trong saïch, ñoù laø goác reã chaúng sanh chaúng dieät xöa nay vaäy. Xoay chuyeån nôi soáng cheát: Hoaëc, Nghieäp, Khoå ba thöù naøy sanh ra, ñoàng nhau tuï hôïp gioáng nhö chuøm traùi aùc xoa. Khoâng nhöõng Thieân Ma, ngoaïi ñaïo chaéc chaén ôû trong luaân hoài, maø ngay caû Thanh Vaên Duyeân Giaùc tu taäp laàm loän, ñeàu goïi laø ñieân ñaûo. Taïi sao theá? Vì laáy Sanh Dieät laøm Nhaân Ñòa tu haønh vaäy. Maø caùi Nguyeân Minh voán saùng soi, sinh ra caùc duyeân thì voán töï chaúng sanh chaúng dieät, chæ vì duyeân theo caùi Sôû maø boû queân noù. Nhö ñoaïn sau, kinh noùi raèng “Taùnh Nguyeân Minh aáy chieáu maø sanh ra caùi Sôû. Caùi Sôû ñaõ rieâng laäp thì Taùnh Chieáu Soi bò boû queân”, thì yù chæ cuõng gioáng ñoaïn naøy. Ñaáy töùc laø nguyeân do sanh ra caùc voïng töôûng, maø ñaõ laïc vaøo voïng töôûng, beøn maát ñi Baûn Taùnh. Queân maát caùi Nguoàn Goác Saùng Suoát naøy, neân rôi vaøo caùc neûo, maø khoâng thaønh Boà Ñeà Voâ Thöôïng. Coù vò khaùch laøm Thöôïng Thô ra maét Toå Tröôøng Sa. Toå Sa goïi: “Thöôïng Thô!” Vò naøy leân tieáng daï. Toå Sa noùi: “Ñaõ chaúng phaûi laø boån maïng Thöôïng Thô ñoù sao?” Thöôïng Thô raèng: “Chaúng theå lìa boû. Nhöng nay vöøa ñoái dieän, laïi rieâng coù chuû nhaân thöù hai roài”. Toå Sa noùi: “Goïi Thöôïng Thô laø Chí Toân ñöôïc khoâng? Noùi raèng: “Nhö theá, suoát caû khi khoâng ñoái, ñaõ khoâng phaûi laø chuû nhaân cuûa ñeä töû sao?” Toå Sa noùi: “Chaúng phaûi chæ khi ñoái hay khoâng ñoái, maø töø ñôøi voâ thuûy ñeán nay, ñoù laø caùi Caên Baûn sanh töû cuûa oâng vaäy”. Laïi tuïng raèng: “Caùi ngöôøi hoïc ñaïo chaúng bieát Chaân Chæ bôûi xöa nay nhaän Thöùc Thaàn Goác reã töû sanh, töø voâ thuûy Keû si laïi goïi Boån Lai Nhôn”. (Hoïc ñaïo chi nhôn baát thöùc Chôn Chæ vò tuøng lai nhaân Thöùc Thaàn Voâ thuûy kieáp lai sanh töû boån Si nhôn hoaùn taùc Boån Lai Nhôn). Nhö vaäy thì chuû nhôn xöa nay, do ñaâu maø bieát? Phaåm Xuaát Hieän cuûa kinh Taïp Hoa noùi: “Phaät töû, khoâng coù chuùng sanh naøo maø khoâng voán ñuû Trí Hueä Nhö Lai, chæ vì baùm giöõ laáy voïng töôûng ñieân ñaûo maø chaúng chöùng [Töï bieát laáy roõ raøng] ñöôïc. Neáu lìa voïng töôûng, thì Nhaát Thieát Trí, Töï Nhieân Trí, Voâ Ngaïi Trí, töï hieån baøy tröôùc maét”. Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng: “Trôøi che ñaát chôû, neân khoái, thaønh hoøn Khaép phaùp giôùi nhöng khoâng bôø meù Cheû laân hö maø khoâng ôû trong Nuoát troïn huyeàn vi Naøo phaân sau, tröôùc. Phaät Toå ñeán ñaây traû nghieäp mieäng” Hoûi laáy Nam Tuyeàn, Vöông Laõo Sö [Toå Phoå Nguyeän thieàn sö, keá phaùp Ñöùc Maõ Toå, hoaèng ñaïo ôû Nam Tuyeàn, thöôøng xöng mình laø Vöông Laõo Sö.] Ngöôøi ngöôøi aên chæ rau, moät coïng”. Ñaõ laø chuyeän ai ai cuõng coù, sao chaúng theå cuøng chöùng Boà Ñeà maø ñeán noãi rieâng thaønh Thanh Vaên, Duyeân Giaùc? Kinh Vieân Giaùc noùi: “Taát caû chuùng sanh voïng thaáy coù löu chuyeån. Chaùn gheùt löu chuyeån, laïi voïng thaáy coù Nieát Baøn. Do vaäy maø chaúng nhaäp vaøo caùi Giaùc voán trong saïch. Chaúng phaûi Giaùc caûn choáng laïi ngöôøi-nhaäp. Vì, chæ coù ngöôøi-nhaäp, chaúng phaûi caùi Giaùc coù söï nhaäp”. Nhöng, bieát choïn giöõ laáy caùi Caên Baûn Khoâng Sanh Khoâng Dieät, ngoaøi söï ñaïi trieät ngoä, thì khoâng theå. IV. NÖÔNG CAÙI THAÁY, GAÏN HOÛI CAÙI TAÂM. Kinh: “Anan, nay oâng muoán bieát ñöôøng tu Xa Ma Tha, nguyeän ra khoûi soáng cheát, thì Ta laïi hoûi oâng. Lieàn ñoù, Nhö Lai ñöa caùnh tay kim saéc leân, co naêm ngoùn laïi, baûo OÂng Anan: “OÂng coù thaáy khoâng?” OÂng Anan ñaùp: “Coù thaáy”. Phaät baûo: “OÂng thaáy caùi gì?” Anan traû lôøi: “Toâi thaáy Nhö Lai ñöa tay leân, co ngoùn thaønh naém tay saùng ngôøi, saùng choùi taâm vaø maét cuûa toâi”. Phaät hoûi: “OÂng laáy caùi gì maø thaáy?” Anan traû lôøi: “Toâi vaø ñaïi chuùng ñeàu laáy con maét maø thaáy”. Phaät baûo OÂng Anan: “Nay oâng traû lôøi: Nhö Lai co ngoùn tay laøm thaønh naém tay saùng ngôøi, choùi taâm vaø con maét cuûa oâng. Con maét oâng thì thaáy, coøn oâng laáy caùi gì laøm taâm ñoái vôùi naém tay choùi saùng cuûa Ta?” OÂng Anan thöa: “Nay Nhö Lai gaïn hoûi taâm ôû choã naøo, maø toâi thì laáy taâm suy nghó xeùt tìm. Töùc laø Caùi Naêng Bieát Suy Nghó ñoù, toâi laáy noù laøm taâm”. Phaät baûo: “OÂi, Anan! Caùi ñoù chaúng phaûi laø Taâm oâng ñaâu”. OÂng Anan hoaûng hoát rôøi choã ngoài, ñöùng daäy chaép tay maø thöa raèng: “Caùi aáy khoâng phaûi laø taâm toâi thì goïi laø caùi gì?” Phaät baûo OÂng Anan: “Ñoù laø caùi Töôûng taïo neân caùc töôùng hö voïng cuûa tieàn traàn, noù laøm meâ laàm Chaân Taùnh cuûa oâng. Do töø voâ thuûy cho ñeán nay, oâng nhaän teân giaëc ñoù laøm con, maát ñi caùi Voán Laø Thöôøng Haèng (Nguyeân Thöôøng) cuûa oâng neân phaûi chòu luaân hoài”. Thoâng raèng: Ñaây laø laàn daãn duï töøng böôùc laàn thöù hai cuûa Theá Toân. Ngaøi hoûi “OÂng nay coù thaáy khoâng?” Anan ñaùp “Thaáy”. Chæ ôû choã naøy maø ñoät nhieân tænh ngoä, beøn thaáy Baûn Taùnh Nguyeân Minh, chaúng cho pheùp luaän baøn, chaúng ñôïi choã xeáp ñaët. Boà Ñeà Nieát Baøn voán töï ñaày ñuû, vöøa moáng khôûi phaân bieät ñaõ loït vaøo tyû löôïng [So saùnh, phaân bieät], bò buoäc vaøo söï sai söû cuûa Luïc Thöùc, chìm saâu vaøo trí thöùc, boû maát Chaân Taùnh xa laém vaäy. Cho neân Phaät môùi quôû raèng “Caùi ñoù chaúng phaûi laø taâm cuûa oâng”. Neáu trong khi bò quôû, roãng rang maø töï maát baët, boãng nhieân hoài quang, thì ngay lieàn ñoù laø Boån Giaùc töï taïi. Chöù sao laïi noùi “Rôøi caùi Hay Bieát (Giaùc Tri) ñoù, thì hoaøn toaøn khoâng coù gì?” Caùi giaùc tri ñoù, ñoái ñaõi vôùi Traàn Töôùng tröôùc maét maø coù phaân bieät, traàn maát thì khoâng coù nöõa, neân goïi laø “Caùi Töôûng hö voïng baùm chaáp laáy töôùng”. Coøn caùi Boån Giaùc thì chaúng nöông theo Traàn maø sanh dieät theo, neân môùi goïi laø Chaân Taùnh. Nhöng Chaân Taùnh chæ coù moät maø thoâi. Vì caùi giaùc tri naøy che ñaäy caùi Boån Giaùc tröôùc maét, neân caùi giaùc tri aáy thaät laø teân giaëc cuûa Boån Giaùc. Neáu nhaän caùi giaùc tri ñoù laøm Töï Taâm, töùc laø nhaän giaëc cöôùp laøm con, boû caùi chaúng sanh dieät maø oâm laáy caùi sanh dieät, thì söï luaân chuyeån coøn nghi ngôø gì. Tuy nhieân, lìa caùi giaùc tri hay bieát naøy maø tìm rieâng caùi Boån Giaùc ôû nôi khaùc, laïi khoâng theå ñöôïc. Ngaøi Thieân Ñoàng neâu sô löôïc raèng: “Neáu caùi hay suy nghó ñoù laø taâm cuûa oâng, töùc laø nhaän giaëc laøm con!” Ngaøi Tu Sôn Chuû noùi: “Neáu caùi hay suy nghó ñoù chaúng phaûi laø taâm cuûa oâng, töùc laø nhaän giaëc laøm con!” Ngaøi Thieân Ñoàng ñöa ra raèng: “Nhö giôø haõy xeùt laø con, laø giaëc : mua noùn vöøa ñaàu, aên caù boû xöông”. Beøn nhö Thieân Ñoàng, laïi choïn löïa khoâng? Ñöùc Luïc Toå daïy: “Phaøm phu töùc laø Phaät, phieàn naõo töùc laø Boà Ñeà. Nieäm tröôùc meâ laø phaøm phu, nieäm sau ngoä laø Phaät. Nieäm tröôùc baùm caûnh laø phieàn naõo, nieäm sau lìa caûnh, töùc laø Boà Ñeà”. Ñieàu naøy cuõng nhö noùi laät saáp laät ngöõa cuõng laø baøn tay vaäy. [Ñöùc Luïc Toå Hueä Naêng ñaïi sö, hoï Lö Thò, ngöôøi xöù Taân Höng. Töø giaõ meï, thaúng ñeán Huyønh Mai Ñoäng Sôn. Sau khi ñaéc phaùp, trôû veà Chuøa Phaùp Taùnh taïi Nam Haûi. Môû cöûa phaùp Ñoäng Sôn. Sau veà Böûu Laâm töï. Ngaøi toïa tòch, coù thaùp taïi Taøo Kheâ, nay laø Nam Hoa Töï.] Ngaøi Vónh Gia noùi: “Thaät taùnh cuûa Voâ Minh töùc laø Phaät Taùnh. Huyeãn hoùa khoâng thaân töùc Phaùp Thaân”. Quaû laø toû suoát caùi cöûa Baát Nhò vaäy. Kinh: OÂng Anan baïch Phaät: “Thöa Theá Toân, toâi laø em yeâu cuûa Phaät, vì loøng meán moä Phaät neân toâi xuaát gia. Taâm toâi naøo phaûi chæ cuùng döôøng Nhö Lai, maø coøn khaép traûi haèng sa quoác ñoä, thöøa söï Chö Phaät vaø caùc thieän trí thöùc. Phaùt ñaïi duõng maõnh laøm taát caû nhöõng phaùp söï khoù laøm, ñeàu duøng caùi taâm naøy. Daàu cho huûy baùng Chaùnh Phaùp, ñôøi ñôøi lui suït caên laønh, cuõng bôûi caùi taâm naøy. “Nay Phaät phaùt minh caùi naøy chaúng phaûi laø taâm, toâi beøn khoâng coù taâm, gioáng nhö goã ñaù. Lìa caùi giaùc tri naøy, roát chaúng coøn gì nöõa. Taïi sao Nhö Lai noùi caùi aáy khoâng phaûi laø taâm? Toâi thaät kinh sôï. Cuøng vôùi ñaïi chuùng ñaây, khoâng ai laø khoâng nghi hoaëc. Xin Phaät ruû loøng töø bi, chæ baøy cho ngöôøi chöa ngoä”. Thoâng raèng: OÂng Anan tình thöùc vaø sôû kieán khoâ kieät, môùi noùi laø “Khoâng coù Taâm”, gioáng nhö goã ñaù. Choã naøy chính laø neân thöøa thoï ñaûm ñöông, thì ñôõ ñöôïc bieát bao taâm löïc. Saù gì moät caùi giaùc tri maø cöù oâm giöõ laáy, sao chaúng chòu boû quaùch. Xöa, thaày Ñaïi Laõng, môùi ñaàu ñeán tham vaán Ñöùc Maõ Toå. Ngaøi hoûi: “Ñeán ñaây caàu gì?” Ñaùp: “Caàu Tri Kieán Phaät”. Toå noùi raèng: “Phaät khoâng coù tri kieán, tri kieán [Thaáy bieát] laø Ma. OÂng töø ñaâu tôùi?” Baïch raèng: “Töø Nam Nhaïc ñeán”. [Toå Hoaøi Nhöôïng thieàn sö, ñôøi Ñöôøng, ôû Haønh Nhaïc, Chuøa Baùt Nhaõ, neân xöng laø Nam Nhaïc. Luïc Toå Hueä Naêng coù hai ñaïi ñeä töû laø Nam Nhaïc vaø Thanh Löông] Toå noùi raèng: “OÂng töø Nam Nhaïc ñeán, maø chöa bieát taâm yeáu cuûa Taøo Kheâ [Hieäu rieâng cuûa Luïc Toå Hueä Naêng]. OÂng mau trôû veà ñoù, chaúng neân ñi nôi khaùc”. Thaày Laõng trôû veà Toå Thaïch Ñaàu, baïch hoûi: “Theá naøo laø Phaät?” Toå Thaïch Ñaàu noùi raèng: “Ngöôi khoâng coù Phaät Taùnh”. [Hy Thieân thieàn sö, ôû Haønh Sôn Nam Töï. Phía Ñoâng chuøa coù taûng ñaù hình caùi ñaøi, caát am treân ñoù, ngöôøi ñôøi aáy keâu laø Thaïch Ñaàu Hoøa Thöôïng] Thaày Laõng noùi raèng: “Caùc loaøi cöïa quaäy, bay nhaûy laïi ra laøm sao?” Toå Ñaàu noùi: “Caùc loaøi cöïa quaäy, bay nhaûy ñeàu coù Phaät Taùnh”. Baïch raèng: “Hueä Laõng naøy vì sao khoâng coù?” Toå Ñaàu noùi: “Vì oâng khoâng chòu nhaän laõnh”. Thaày Hueä Laõng nghe xong, tin nhaäp. Veà sau, heã coù ngöôøi hoïc ñaïo ñi ñeán, ñeàu noùi raèng: “Ñi ñi! Ngöôi khoâng coù Phaät Taùnh”. Söï tieáp cô daïy doã ñaïi khaùi nhö theá. Haù ñaâu phaûi lìa caùi giaùc tri laø khoâng coù gì nöõa sao? Kinh: Khi aáy, Theá Toân khai thò cho OÂng Anan vaø ñaïi chuùng, muoán cho ñöôïc Voââ Sanh Phaùp Nhaãn. Nôi toøa sö töû xoa ñaàu OÂng Anan maø noùi: “Nhö Lai thöôøng noùi: caùc phaùp sanh ra ñeàu duy taâm hieän. Taát caû nhaân quaû, theá giôùi, vi traàn ñeàu do taâm maø thaønh theå. Anan, nhö trong caùc theá giôùi, heát thaûy söï vaät hieän coù, caû ñeán ngoïn coû, laù caây, sôïi daây, thaét nuùt....tìm hoûi nguoàn goác thì ñeàu coù theå taùnh. Ngay caû hö khoâng coøn coù teân, coù töôùng, huoáng laø caùi Chaân Taâm saùng suoát, trong saïch, nhieäm maàu, taùnh cuûa heát thaûy taâm maø laïi khoâng coù töï theå sao? “Neáu oâng quyeát chaáp caùi phaân bieät giaùc quan, hieåu bieát laø Taâm thì caùi taâm aáy phaûi rôøi haønh töôùng cuûa caùc traàn: Saéc, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp... rieâng coù Toaøn Tính. Chöù nhö hieän nay, oâng vaâng nghe phaùp aâm cuûa Ta, ñoù laø nhaân caùi Tieáng maø coù phaân bieät: daàu cho coù dieät heát taát caû caùi Thaáy, Nghe, Hay, Bieát, beân trong giöõ laáy troáng roãng u nhaøn, thì ñoù cuõng coøn laø söï phaân bieät boùng daùng phaùp traàn [Moät trong saùu traàn (saéc, thinh, höông, vò, xuùc vaø phaùp). Taát caû phaùp laø choã duyeân (sôû duyeân) Cuûa yù thöùc, goïi chung laø phaùp traàn] maø thoâi. “Ta khoâng baûo oâng chaáp caùi aáy khoâng phaûi laø taâm, nhöng oâng phaûi chính nôi taâm oâng, suy xeùt chín chaén. Neáu rôøi tieàn traàn maø coù taùnh phaân bieät, thì ñoù môùi laø Chaân Taâm cuûa oâng. Coøn neáu caùi taùnh phaân bieät maø lìa tieàn traàn khoâng coù töï theå, thì noù chæ laø söï phaân bieät boùng daùng tieàn traàn. Tieàn traàn khoâng thöôøng truï, vaäy khi chuùng bieán dieät, thì caùi taâm nöông vaøo tieàn traàn aáy cuõng ñoàng nhö loâng ruøa söøng thoû, aét Phaùp Thaân cuûa oâng cuõng ñoàng vôùi ñoaïn dieät. Coøn gì ñeå chöùng Voâ Sanh Phaùp Nhaãn?” Thoâng raèng: Choã caùc phaùp sanh ra, laø ñoäc chæ do taâm bieán hieän, nhö boùng hình truøng truøng ñeàu ñoäc chæ trong caùi göông hieän baøy ra. Saùu traàn nhö hình, caùi phaân bieät (Thöùc Taâm) nhö boùng. Boùng nhôø hình maø coù, taâm thöùc nhôø caùi traàn maø coù. Caùi naøy ñaây aét laø söï phaân bieät boùng daùng tieàn traàn [Laø luïc traàn, caûnh hieän baøy tröôùc caùi voïng taâm]. Dao ñoäng thuoäc veà tieàn traàn, yeân tònh thuoäc veà phaùp traàn. Cho neân, ôû trong giöõ caùi troáng roãng u nhaøn thì tuy khoâng coù boùng daùng tieàn traàn nhöng vaãn coøn caùi boùng daùng troáng roãng u nhaøn, ñoù coøn laø söï phaân bieät boùng daùng cuûa phaùp traàn. Caùi chaáp aáy laø caùi Thöùc, maø chaúng phaûi laø caùi Boån Giaùc Chaân Taâm Thöôøng Truï. Chaân Taâm Thöôøng Truï lìa khoûi taát caû phaân bieät, nhö caùi göông lôùn troøn saùng [Ñaïi Vieân Caûnh Trí cuûa Duy Thöùc Toâng] lìa khoûi caû hai thöù Ñoäng (saùu Traàn) vaø Tónh (Thöùc). Caùi Taâm naøy voán töï khoâng nhieãm, neân noùi laø Tònh, nhieãm maø chaúng nhieãm, neân noùi laø Dieäu Tònh. Taát caû nhaân quaû, theá giôùi nhieàu nhö vi traàn, nhaân noù maø laäp thaønh, noù cuõng laø caùi Boån Taùnh cuûa voïng taâm taïo thaønh chín Coõi [Luïc ñaïo, Thanh Vaên, Duyeân Giaùc, Boà Taùt]. Neân noùi laø caùi Taùnh cuûa caû thaûy Taâm. Neáu thaáy Taâm naøy, thì lìa phaân bieät maø an truï Töï Taùnh, ñoù laø caùi Töï Taùnh khoâng tuøy theo phaân bieät maø hoaëc coù hoaëc khoâng. Saéc lìa Thöùc phaân bieät nhö traàn lìa boùng, lieàn laø Baûn Theå cuûa göông, Theå cuûa göông khoâng theo boùng cuûa traàn maø sanh maø dieät. Neáu chaáp caùi Giaùc Tri Phaân Bieät laøm Töï Taùnh, töùc laø chaáp boùng laøm göông vaäy. Caùi Hay Bieát Phaân Bieät ñoù, ñoái vôùi traàn thì coù, lìa traàn thì khoâng, nhö boùng trong göông, voán khoâng töï theå, roát laø ñoaïn dieät, nhö theá laøm sao chöùng Voâ Sanh? Cho neân, phaûi bieát caùi Taâm töï coù baûn theå, chaúng phaûi ñoaïn dieät. Ñoaïn tröôùc, Phaät quôû “Caùi ñoù chaúng phaûi laø Taâm oâng”, vì caùi choã OÂng Anan nhìn nhaän chæ laø caùi taâm ñoaïn dieät giaû doái, chaúng phaûi laø caùi taâm Xöa Nay Chaân Thaät vaäy. Chöù ñaâu phaûi thaät khoâng coù taâm ö? Toå Huyeàn Sa [Toå Toâng Nhöùt thieàn sö, teân Sö Bò, ôû nuùi Huyeàn Sa. Khi nhoû laøm ngheà chaøi. Ba möôi tuoåi boång ham moä ñi tu, vaøo hoïc vôùi Toå Phuø Dung, xuoáng toùc, laõnh cuï tuùc giôùi. Roài tìm ñeán Toå Toàn thieàn sö taïi nuùi Tuyeát Phong, thaâu haïp, toû ngoä huyeàn chæ. Ban ñaàu truù taïi Phoå ÖÙng Vieän, sau dôøi veà Huyeàn Sa] Sö Bò thöôïng ñöôøng raèng: “Hieän coù moät thuyeát cho laø: linh linh, saùng saùng laø caùi Trí Taùnh linh ñaøi, hay thaáy, hay nghe, höôùng vaøo trong mieáng ruoäng-thaân nguõ uaån laøm chuû teå. Ñoù laø keû doái gaït lôùn cuûa thieän trí thöùc, bieát chaêng? Ta nay hoûi caùc oâng, neáu nhaän caùi linh linh saùng saùng ñoù laø caùi Chaân Thaät cuûa caùc oâng, thì taïi sao khi nguû meâ, laïi chaúng coøn laø saùng saùng linh linh nöõa? Neáu luùc nguû meâ chaúng coù thì taïi sao laïi coù caùi luùc saùng saùng, linh linh? Coù hieåu chaêng? Caùi ñoù goïi laø nhaän giaëc laøm con, laø caên baûn cuûa sanh töû, taäp khí duyeân ra Voïng Töôûng. Caùc oâng muoán bieát caên do ö? Ta noùi cho nghe: Caùi saùng saùng linh linh chæ do tieàn traàn Saéc, Thinh, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp maø coù phaân bieät, roài noùi baäy ñoù laø caùi saùng saùng linh linh. Neáu khoâng tieàn traàn, thì caùi saùng linh linh naøy cuûa caùc oâng, cuõng nhö loâng ruøa söøng thoû. “Naøy caùc oâng, caùi Chaân Thaät ôû taïi choã naøo? Nay caùc oâng muoán thoaùt khoûi caùi chuû teå cuûa ruoäng-thaân nguõ uaån, chæ caàn bieát naém laáy caùi Theå Kim Cang Bí Maät cuûa caùc oâng. Coå nhaân höôùng veà caùc oâng maø noùi: Troïn thaønh Chaùnh Bieán, khaép ñaày Phaùp Giôùi. Nay ta chuùt phaàn vì caùc oâng, ngöôøi Trí coù theå qua thí duï maø hieåu ñöôïc. Caùc oâng coù thaáy maët trôøi cuûa Nam Dieâm Phuø Ñeà khoâng? Caùi choã sanh soáng cuûa ngöôøi ñôøi: laøm luïng, kinh doanh, nuoâi soáng sinh maïng, ñuû thöù taâm haønh, khoâng gì chaúng nhôø aùnh saùng maët trôøi maø thaønh laäp. Vaäy maø caùi theå cuûa maët trôøi coù chaêng baáy nhieâu taâm haønh? Vaäy maø coù choã naøo maø khoâng cuøng khaép? “Muoán bieát caùi Theå Kim Cang, cuõng phaûi nhìn nhö theá. Chæ nhö hieän ñaây, nuùi soâng, ñaát roäng, möôøi phöông coõi nöôùc, saéc khoâng, saùng toái, cho ñeán thaân taâm caùc oâng, khoâng coù caùi gì maø chaúng troïn nhôø caùi Oai Quang Vieân Thaønh aáy cuûa caùc oâng maø hieån baøy. Ngay ñeán Trôøi, ngöôøi, chuùng sanh, Nghieäp Baùo, Höõu Tình, Voâ Tình khoâng coù caùi gì chaúng troïn nhôø caùi Oai Quang cuûa caùc oâng. Cho ñeán chö Phaät, thaønh Ñaïo, thaønh Quaû, tieáp vaät lôïi sanh, khoâng gì maø chaúng troïn nhôø Oai Quang cuûa caùc oâng. Nhö caùi Theå Kim Cöông aáy, coù phaøm phu cuøng chö Phaät khoâng ? Coù taâm haønh cuûa caùc oâng khoâng? Khoâng theå noùi laø khoâng coù, beøn taän duïng ñöôïc vaäy. Bieát khoâng?” Toå Huyeàn Sa nhôø xem Laêng Nghieâm maø phaùt minh taâm ñòa. Do ñoù, Ngaøi öùng cô nhaïy beùn, thaàm hôïp vôùi kheá kinh. Ñoaïn Ngaøi noùi ôû treân, moãi moãi ñeàu chaúng khaùc yù chæ cuûa kinh, cho ñeán noùi “Taát caû ñeàu nhôø vaøo löïc cuûa Oai Quang”, cuøng vôùi caâu kinh “Caùc phaùp sinh ra laø duy moät taâm hieän” laïi caøng thaàn dieäu. Laïi nöõa, Toå Truùc Am Khueâ [Toå Khaû Quan, hieäu Truùc Am], keá phaùp cuûa Toå Phaät Nhaõn, cuøng vôùi ngöôøi baùc laø cö só Trì Nhaát, cuøng thích Laêng Nghieâm. Toå Truùc Am Khueâ noùi: “Neáu rôøi tieàn traàn maø coù taùnh phaân bieät, ñoù chính laø caên baûn cuûa sanh töû”. Cö só hoaûng hoàn, noùi: “Phaät noùi laàm hay sao?” Toå Am noùi: “Phaät coá nhieân laø khoâng laàm. Nhöng hieän giôø caùi taâm ñoái dieän hoûi han cuûa cö só quaû thaät ôû ñaâu?” Cö só beøn taùn thaùn raèng: “Phaät noùi: hieåu caùi Ñeä Nhaát Khoâng, goïi laø Sö Töû Hoáng, Ngaøi laøm roài maø khoâng vöôùng maéc ñaáy”. Toå Am, sau ñoù thöôïng ñöôøng maø raèng : “Khi thaáy maø coù töôùng thaáy, caùi thaáy aáy chaúng phaûi laø caùi Thaáy Chaân Thaät (Chaùnh Kieán). Thaáy do lìa taát caû töôùng thaáy, caùi thaáy aáy laø sieâu vieät (Giaûi Thoaùt) [Töø kinh Laêng Nghieâm : Kieán kieán chi thôøi, kieán phi thò kieán. Kieán do ly kieán, kieán baát naêng caäp]. “Hoa rôi höõu yù theo gioøng nöôùc. Gioøng nöôùc voâ tình ñöa hoa rôi”. Caùc thöù coù theå traû veà ñöôïc dó nhieân chaúng phaûi laø oâng. Coøn oâng khoâng theå traû veà ñöôïc, neáu chaúng phaûi laø oâng, thì laø ai? “Thöôøng haän xuaân ñi khoâng choã kieám. Chaúng hay trôû laïi choán xöa ra”. Heùt leân moät tieáng maø raèng: “Ba möôi naêm sau, chôù noùi Phaät, Toå daïy hö con caùi nhaø ngöôøi!” Theo choã thaáy cuûa Toå Truùc Am, thì lìa tieàn traàn cuõng khoâng coù caùi Töï Taùnh Phaân Bieät naøo nöõa ñeå ñöôïc. Ngöôøi töï kheùo chuyeån Laêng Nghieâm thì moät ñoaïn chaân phong “Thaáy do lìa thaáy, thaáy aáy sieâu vieät” coù theå cuøng vôùi Toå Huyeàn Sa ñoàng tham vaäy. V. CHÆ ROÕ TÍNH THAÁY KHOÂNG PHAÛI LAØ CON MAÉT Kinh : Khi aáy OÂng Anan cuøng taát caû ñaïi chuùng laëng im, ngô ngaùc. Phaät baûo OÂng Anan: “Heát thaûy nhöõng ngöôøi tu hoïc trong theá gian, hieän tuy thaønh ñöôïc chín baäc Ñònh thöù lôùp maø chaúng ñöôïc heát laäu [Heát phieàn naõo] ñeå thaønh A La Haùn, ñeàu do chaáp laáy caùi voïng töôûng sanh töû naøy maø laàm cho laø chaân thaät. Theá neân, oâng nay tuy ñöôïc ña vaên maø khoâng thaønh quaû Thaùnh”. Thoâng raèng: Chín baäc Ñònh thì sau naøy coù neâu ra: Töù Thieàn, Töù Khoâng... Nhöng chæ noùi quaû vò maø khoâng noùi caùch tu. Ñaây noùi laø ngöôøi tu haønh chín baäc Ñònh thöù lôùp, vì töø moät baäc thieàn naøy sang baäc thieàn kia, theo thöù töï maø tu. Nhö Ñaïi Baùt Nhaõ noùi “Lìa Duïc, AÙc, Baát Thieän Phaùp, coù tìm coù xeùt. Lìa thì sanh Hyû, Laïc, nhaäp Sô Thieàn. Tìm, xeùt ñaõ vaéng laëng, truï ôû trong taâm trong saïch hoan hyû. Khoâng tìm, khoâng xeùt nghó, Ñònh sanh ra Hyû, Laïc, nhaäp Nhò thieàn. Lìa Hyû truï Xaû, ñaày ñuû nieäm chaùnh tri, thaân thoï laõnh söï vui trong saïch baäc Thaùnh, noùi ñöôïc xaû ñöôïc, ñaày ñuû nieäm laïc truï nhaäp Tam Thieàn. Döùt vui döùt khoå, tröôùc laø caùi vui veû, lo buoàn bieán maát, khoâng Khoå khoâng Laïc, nieäm Xaû thanh tònh, nhaäp Töù Thieàn. Vöôït leân caû Saéc Töôûng, dieät töôûng coù ñoái töôïng, chaúng tö duy heát thaûy caùc Töôûng, nhaäp vaøo Khoâng Voâ Bieân laø Khoâng Voâ Bieân Xöù Ñònh. Vöôït leân taát caû Khoâng, nhaäp Thöùc Voâ Bieân laø Thöùc Voâ Bieân Xöù Ñònh. Vöôït leân taát caû Thöùc Voâ Bieân, nhaäp Voâ Sôû Höõu Xöù Ñònh. Vöôït Voâ Sôû Höõu Ñònh, nhaäp Phi Töôûng Phi Phi Töôûng Xöù Ñònh. Vöôït taát caû Phi Töôûng Phi Phi Töôûng, nhaäp Dieät Thoï Töôûng Ñònh”. Ñoù laø chín pheùp Ñònh theo thöù lôùp, ñeàu laø caùi coâng duïng Höõu Vi, öa thích thieän quaû höõu vi neân noùi laø “Meâ nhöõng coõi Trôøi höõu laäu, hieåu ñaáy laø voâ vi”. Vì caùi meâ chaáp aáy, nhaäp vaøo caùi thöùc vi teá sanh dieät voïng töôûng maø tu, chöa theå thaáy ñöôïc Chaân Taùnh Voâ Sanh, Hieän Tieàn Tòch Dieät (Nieát Baøn) chính laø Phaùp Voâ Vi Chaân Thaät, neân chöa ñöôïc heát höõu laäu. Nhö baäc Ñaïi A La Haùn, ñaõ chöùng Dieät Thoï Töôûng Ñònh, neân goïi laø Voââ Laäu. Nay taïi sao trong chín caáp Ñònh thöù lôùp cuõng chöùng Dieät Thoï Töôûng Ñònh maø laïi goïi laø höõu laäu? Vì coù voïng töôûng maø chöùng Nieát Baøn, neân duø coù ñöôïc Dieät Taän Ñònh vaãn chöa phaûi laø chaân thaät. Toå Hoaøng Baù noùi raèng: “Caû thaûy chuùng sanh luaân hoài, sanh töû chaúng ngöøng nghæ laø do yù duyeân khôûi taïo caùi taâm trong saùu neûo chaúng ngöøng, ñeán noãi khieán chòu bao nhieâu thöù khoå. “Kinh Duy Ma noùi: Loaøi ngöôøi khoù daïy, taâm nhö khæ vöôïn, neân phaûi duøng bieát bao phaùp moân ñeå cheá ngöï taâm naøy, sau môùi ñieàu phuïc. Bôûi vì taâm sanh thì thaûy thaûy phaùp sanh, taâm dieät thì thaûy thaûy phaùp dieät. “Cho neân, phaûi bieát raèng taát caû caùc phaùp ñeàu do taâm taïo, cho ñeán Trôøi ngöôøi saùu neûo, ñòa nguïc, Tu La ñeàu do taâm taïo. Nhö nay chæ hoïc Voâ Taâm, döùt ngay caùc duyeân, khoâng sanh voïng töôûng phaân bieät, khoâng ngöôøi khoâng ta, khoâng Tham, Saân, khoâng Yeâu Gheùt, khoâng Hôn Thua. Chæ caàn tröø boû heát baáy nhieâu thöù voïng töôûng, thì Töï Taùnh voán xöa nay vaãn laø trong saïch, ñoù goïi laø tu haønh Boà Ñeà, Phaùp, Phaät...[Nhö theá laø tu haønh chaân thaät]. Neáu chaúng hieåu nhö theá, thì duø cho hoïc roäng, caàn khoå tu haønh, aên caây maëc coû, maø chaúng bieát Töï Taâm, ñeàu goïi laø taø haïnh, ñeàu laøm Thieân Ma ngoaïi ñaïo, caùc thaàn ñaát, nöôùc. Tu haønh maø theá, naøo coù ích gì?” Toå Chí Coâng daïy: “Baûn thaân laø do taâm taïo ra, naøo phaûi trong chöõ nghóa tìm caàu. Nhö hieän giôø chæ roõ bieát Töï Taâm, tuyeät döùt tö duy voïng töôûng thì traàn lao, phieàn naõo töï nhieân chaúng sinh”. “Kinh Duy Ma noùi: Chæ ñeå moät caùi giöôøng, nghæ ngôi taät beänh maø naèm, laø taâm chaúng khôûi vaäy. Nhö ngöôøi naèm beänh, caùc duyeân ñeàu heát, voïng töôûng tieâu ma, ñoù laø Boà Ñeà. “Coøn neáu giôø ñaây trong taâm phaân vaân chaúng ñònh, thì daàu cho coù hoïc ñeán Tam Thöøa, Töù Quaû, Thaäp Ñòa cuõng chæ laø höôùng trong phaøm Thaùnh maø ngoài. Caùc haønh troïn quy veà voâ thöôøng, theá löïc ñeàu coù luùc heát. Nhö baén teân leân khoâng, heát ñaø rôi xuoáng, laïi rôi vaøo voøng sanh töû luaân hoài. Tu haønh kieåu ñoù laø chaúng hieåu yù Phaät, uoång coâng nhoïc meät, haù chaúng laø laàm to?” Toå Chí Coâng laïi noùi: “Chöa gaëp baäc Minh Sö ra ñôøi, uoáng thuoác phaùp Ñaïi Thöøa cuõng uoång”. Than oâi! Thuoác phaùp Ñaïi Thöøa coøn chaúng theå giuùp, huoáng laø chín baäc Ñònh thöù lôùp? Neân phaûi bieát: tu taäp laàm laïc, khoù thaønh quaû Thaùnh. Kinh : OÂng Anan nghe xong laïi ñau xoùt khoùc loùc, naêm voùc gieo xuoáng ñaát, quyø thaúng chaáp tay maø baïch Phaät: “Töø khi toâi theo Phaät phaùt loøng xuaát gia, yû laïi oai thaàn cuûa Phaät, thöôøng töï nhuû: chaúng nhoïc ñeán mình tu, Nhö Lai seõ ban cho mình Phaùp Chaùnh Ñònh, maø chaúng bieát raèng thaân taâm khoâng theå thay theá. Boû maát Baûn Taâm cuûa mình, neân tuy thaân theå xuaát gia, taâm chaúng nhaäp ñaïo. Ví nhö ñöùa con cuøng khoå, boû cha troán laùnh. Ngaøy nay môùi bieát: duø coù ña vaên, neáu chaúng tu haønh thì coù khaùc gì ngöôøi chöa ñöôïc nghe, nhö ngöôøi noùi chuyeän aên thì roát cuoäc chaúng ñöôïc no. “Thöa Theá Toân, chuùng toâi giôø ñaây bò hai Chöôùng buoäc raøng, laø do chaúng bieát caùi Taâm Taùnh Tòch Thöôøng. Ñoäc chæ caàu xin Nhö Lai xoùt thöông keû cuøng ñöôøng, maø khai phaùt caùi Taâm Dieäu Minh, môû con maét ñaïo cho toâi”. Thoâng raèng: Boû cha troán ñi thì ôû kinh Phaùp Hoa cuõng coù ví duï. Cuøng ñöôøng ôû phöông xa, mong ñöôïc chæ cho haït chaâu trong aùo, daàn daàn coù yù muoán veà nhaø. Hai caùi Chöôùng laø Phieàn Naõo Chöôùng vaø Sôû Tri Chöôùng. Phieàn Naõo Chöôùng thì chöôùng ngaïi taâm, taâm chaúng giaûi thoaùt, keát nghieäp maø thoï quaû baùo. Sôû Tri Chöôùng ngaên trôû caùi Taùnh Saùng (Hueä). Taùnh Saùng bò buoäc raøng, chaúng hieåu Phaùp Khoâng vaäy. Anan bieát roõ bò hai Chöôùng raøng buoäc, laïi cuõng bieát caùi goïi laø Taâm Taùnh Tòch Thöôøng, côù sao con Maét Ñaïo chaúng môû ra? Thaáu thoaùt quaû laø khoù khaên laém vaäy. Coù nhaø sö baïch hoûi Toå Döôïc Sôn: “Keû hoïc nhôn ñònh trôû veà queâ thì nhö theá naøo?” Toå Sôn noùi: “Cha meï oâng khaép mình söng ñoû, naèm trong röøng gai goùc, oâng veà choã naøo?” Sö hoûi: “Nhö theá töùc laø chaúng veà ö ?” Toå raèng: “OÂng laïi caàn phaûi veà. Neáu oâng veà ta chæ cho oâng moùn aên laøm thuoác toát ñeïp ñeå ñi ñöôøng”. Sö raèng: “Xin noùi”. Toå Sôn noùi: “Hai buoåi thöôïng ñöôøng, khoâng caén beå moät hoät gaïo”. Sau, coù vò sö baïch hoûi Toå Laïc Phoå: “Keû hoïc nhôn ñònh trôû veà queâ thì nhö theá naøo?” Toå Phoå raèng: “Nhaø tan, ngöôøi maát, oâng veà choán naøo?” Sö raèng: “Nhö vaäy töùc laø chaúng veà ö ?” Toå Phoå raèng: “Tröôùc saân tuyeát soùt (tuyeát taøn), maët trôøi tan. Trong thaát buïi hoàng, ai baûo queùt”. Laïi ñoïc baøi keä: “Loøng quyeát veà queâ cuõ Côõi thuyeàn qua Nguõ Hoà Nhoå saøo traêng sao laën Döøng cheøo maët trôøi coâ Môû neo lìa beán nguïy Tröông buoàm ra doøng Chôn Ñeán nôi, ngöôøi maát saïch Khoûi laøm ñöùa ngu (trong) nhaø”. Toå Ñôn Haø tuïng raèng : “Queâ nöôùc thaùi bình neûo chaúng xa Veà, höùng mieân man, yù voâ bôø Buoâng tay, nhaø ñeán: nôi naøo coù? Boùng traêng loàng ñieän baùu löu ly”. (Thaùi bình höông quoác loä khoâng xa Quy höùng du tu tö maïc nhai Taùt thuû ñaùo gia haø xöù höõu Löu ly baûo ñieän toûa thieàm hoa). Caùc vò laõo tuùc moät phen chæ ra phöông tieän veà nhaø. Ñaùng goïi laø con maét Ñaïo môû saùng, thaät bieát caùi Taâm Taùnh Tòch Thöôøng vaäy.
Phaät baûo OÂng Anan: “Ta nay vì oâng döïng côø Phaùp lôùn, cuõng khieán cho taát caû chuùng sanh cuûa möôøi phöông ñöôïc caùi Taâm Taùnh nhieäm maàu, vi maät, saùng saïch vaø ñöôïc con Maét Trong Saïch (Thanh Tònh Nhaõn).
Xöa, Toå Ngöôõng Sôn ñang ngoài, coù vò taêng ñeán laøm leã. Toå Sôn chaúng ñoaùi hoaøi. Vò taêng môùi hoûi Toå: “Bieát chöõ chaêng?” Toå ñaùp : “Tuøy phaän”. Taêng beøn ñi quanh phía phaûi moät voøng roài noùi: “Ñoù laø chöõ gì?”
Toå Sôn veõ treân
ñaát chöõ thaäp
( Vò taêng laïi ñi quanh phía traùi moät voøng roài hoûi: “Ñoù laø chöõ gì?”
Toå Sôn ñoåi chöõ
thaäp ( Vò taêng veõ töôùng voøng troøn, roài duøng hai tay naâng leân nhö baøn tay cuûa Tu La trong theá Nhaät Nguyeät, noùi: “Ñaây laø chöõ gì?”
Toå Sôn beøn veõ
töôùng Vò taêng laøm ra caùi töôùng Ñöùc cuûa Phaät Laâu Chí. Toå Sôn raèng: “Nhö theá, nhö theá. Ñaây laø choã hoä nieäm cuûa Chö Phaät. OÂng cuõng nhö theá, ta cuõng nhö theá. Haõy kheùo töï hoä trì”. Vò taêng leã taï, bay leân khoâng maø ñi maát. Luùc aáy, coù moät vò ñaïo nhaân thaáy ñöôïc. Sau ñoù naêm ngaøy, baïch hoûi Toå Ngöôõng Sôn. Toå hoûi: “OÂng coù thaáy khoâng?” Ñaïo giaû ñaùp: “Toâi thaáy ngöôøi aáy ra cöûa phoøng leân khoâng ñi maát”. Toå raèng: “Ñoù laø vò A La Haùn beân Taây Thieân, ñeán thöû ñaïo ta ñoù”. Ñaïo giaû noùi: “Toâi tuy thaáy ñuû thöù Tam Muoäi maø chaúng raønh reû caùi Lyù”. Toå Ngöôõng Sôn raèng: “Ñeå toâi vì oâng duøng nghóa maø giaûi thích ra. Ñaây laø taùm loaïi Tam Muoäi: aáy laø Giaùc Haûi [Caùi Giaùc Taùnh ví nhö bieån] bieán laøm Nghóa Haûi [Caùi nghóa lyù cuûa Giaùc Taùnh roäng lôùn nhö bieån], Theå ñoàng nhö nhau. Caùi Nghóa naøy coù Nhaân coù Quaû; Töùc Thôøi, Khaùc Thôøi; Toång Töôùng, Bieät Töôùng chaúng rôøi AÅn Thaân Tam Muoäi”. Neáu bieát caùi Tam Muoäi Giaùc Haûi bieán ra Nghóa Haûi cuûa Ngaøi Ngöôõng Sôn, thì chöõ Vaïn nôi ngöïc cuûa Phaät phoùng ra aùnh saùng quyù baùu cuõng laø Dieäu Duïng trong caùi Baát Tö Nghì, aét phaûi ñöôïc caùi Taâm Taùnh Dieäu Maät Saùng Saïch laøm coäi goác vaäy. Toå Quy Sôn töøng hoûi Toå Ngöôõng Sôn: “Choã Dieäu Tònh Minh Taâm, theo oâng hieåu laøm sao?” Toå Ngöôõng ñaùp: “Nuùi soâng ñaát ñai, nhaät nguyeät tinh tuù”. Toå Quy noùi: “OÂng chæ ñöôïc caùi Söï”. Toå Ngöôõng raèng: “Hoøa Thöôïng vöøa hoûi caùi gì ñoù?” Toå Quy: “Caùi Dieäu Tònh Minh Taâm”. Toå Ngöôõng: “Keâu laø caùi Söï khoâng ñöôïc sao?” Toå Quy raèng: “Nhö theá, nhö theá”. Chæ do Toå Ngöôõng Sôn hieåu ñöôïc caùi Dieäu Tònh Minh Taâm, ñöôïc con maét trong saïch, cho neân caùi Tam Muoäi roõ nghóa chöõ (Töï Tam Muoäi), vöôït xa haún taàm thöôøng. Kinh: “OÂng Anan, tröôùc ñaây oâng ñaõ traû lôøi Ta raèng thaáy naém tay choùi saùng. Söï choùi saùng aáy cuûa naém tay do ñaâu maø coù? Laøm sao thaønh ra naém tay? OÂng laáy caùi gì maø thaáy?” Thoâng raèng: Ñaây laø laàn daãn duï töø töø thöù ba cuûa Theá Toân, coù theå noùi laø taâm Laõo Baø [Taâm Töø Bi] quaù tha thieát. Tröôùc ñaõ hoûi “OÂng laáy gì thaáy?” OÂng Anan traû lôøi “Ñeàu laáy maét maø thaáy” ñeå roài bò Phaät quôû nhaän giaëc laøm con. Ñeán ñaây hoûi laïi “OÂng laáy gì thaáy?”, chính laø muoán OÂng Anan hoài quang phaûn chieáu ñeå hoát nhieân thaáy ñöôïc caùi Kieán Tính Minh Nguyeân [Caùi Taùnh Thaáy voán saùng suoát], chaúng do con Maét. Tieác thay, oâng chaúng tænh ngoä ñöôïc. Coù vò taêng ñöùng haàu Toå Tröôøng Sa. Toå laáy gaäy chæ treân ñaát tröôùc maët moät ñieåm baát kyø naøo ñoù roài hoûi: “Coù thaáy khoâng?” Ñaùp raèng: “Thaáy”. Hoûi nhö vaäy ba laàn, vò taêng cuõng ba laàn traû lôøi nhö vaäy. Toå Sa noùi: “OÂng cuõng thaáy ta cuõng thaáy. Vì sao laïi noùi laø khoâng hieåu?” Ngaøy khaùc, laïi laáy caây gaäy caém treân ñaát, hoûi Toå Tröôøng Sanh: “Taêng thaáy, tuïc thaáy, nam thaáy, nöõ thaáy, coøn oâng thaáy laøm sao?” Ñaùp raèng: “Hoøa Thöôïng coù thaáy Kieán Xöù (choã thaáy) cuûa Kieåu Nhieân (Tröôøng Sanh) khoâng?” Toå Tröôøng Sa noùi: “Ngöôøi hieåu nhau khaép thieân haï, nhôø coù caâu traû lôøi naøy cuûa Kieåu Nhieân, beøn cuøng Huyeàn Sa thaáy maët!” Phaûi chi OÂng Anan töï bieát caùi Kieán Xöù aáy chaúng coù caùi Kieán (Thaáy) naøo ñeán ñöôïc, thì ñaâu ñeán noãi Theá Toân phaûi cöïc nhoïc laém lôøi! Kinh: OÂng Anan thöa: “Toaøn thaân Phaät nhö vaøng Dieâm Phuø Ñaøn, saùng ngôøi nhö nuùi baùu, do Thanh Tònh sanh ra neân coù aùnh saùng. Quaû thaät, toâi laáy maét maø thaáy naêm ngoùn tay Phaät co naém laïi, ñöa ra cho ñaïi chuùng coi, neân coù töôùng naém tay”. Phaät baûo OÂng Anan: “Nhö Lai hoâm nay, xaùc thaät daïy oâng. Nhöõng ngöôøi coù Trí caàn laáy thí duï maø ñöôïc khai ngoä. OÂng Anan, ví nhö naém tay cuûa Ta, neáu khoâng coù baøn tay ta thì khoâng thaønh naém tay Ta. Neáu khoâng coù con maét cuûa oâng thì khoâng thaønh caùi Thaáy cuûa oâng. Vaäy thì laáy Nhaõn Caên cuûa oâng maø so vôùi Naém Tay cuûa Ta, caùi nghóa coù töông xöùng khoâng?” OÂng Anan baïch Phaät: “Ñuùng vaäy, thöa Theá Toân. Ñaõ khoâng coù con maét cuûa toâi thì khoâng thaønh caùi Thaáy cuûa toâi. Laáy Nhaõn Caên cuûa toâi maø so vôùi naém tay cuûa Phaät, söï nghóa gioáng nhau”. Phaät baûo OÂng Anan: “OÂng noùi gioáng nhau, nghóa aáy khoâng ñuùng. Vì sao theá ? Nhö ngöôøi khoâng coù baøn tay thì tuyeät nhieân khoâng coù naém tay. Coøn ngöôøi khoâng coù maét kia, khoâng phaûi hoaøn toaøn khoâng thaáy. Taïi sao nhö theá? OÂng thöû ra ñöôøng hoûi ngöôøi muø: Anh thaáy gì? Nhöõng ngöôøi muø chaéc seõ traû lôøi: Hieän nay tröôùc maét toâi chæ thaáy toái ñen, chöù khoâng thaáy gì khaùc. Laáy nghóa aáy maø xeùt thì tieàn traàn töï toái, chöù caùi thaáy naøo coù hao keùm gì?” Thoâng raèng: Vì sao Ñöùc Theá Toân laïi laáy ngöôøi muø laøm ví duï? Bôûi vì, OÂng Anan chaáp chaët laáy caùi Thaáy cuûa con maét laøm caùi Thaáy Chaân Thaät, vaäy laø chaúng rôøi Caên vaø Traàn, maø Thöùc sanh ra ôû giöõa. Ngöôøi muø khoâng coù maét, sao cuõng thaáy toái thui? Do ñoù, coù theå bieát raèng: chôø coù Nhaõn Caên môùi thaáy, ñoù laø caùi thaáy cuûa tieàn traàn phaân bieät, chaúng phaûi laø caùi thaáy cuûa caùi Voán Xöa Nay Trong Saïch [Boån Taâm] vaäy. Tieàn traàn phaân bieät thuoäc Thöùc Thöù Saùu, neân maét coøn thì noù coøn, maét maát thì noù maát, neân phaûi chôø coù Caên thì môùi hieän ra ñöôïc. Caùi aùnh saùng trong saïch cuûa Taâm, chaúng ñôïi ñeán caùi Caên maø coøn, chaúng tuøy theo Caên maø dieät, neân noù laø khoâng sanh dieät. Ñoù laø caùi Thaáy khoâng sanh dieät cuûa caùi Voán Xöa Nay Trong Saïch ai ai cuõng saün ñuû. Chaúng phaûi vì khoâng coù maét maø ngöôøi muø khoâng coù. OÂng Anan chaáp chaët laø chæ coù con maét môùi thaáy, thì ñoù laø caùi Caên sanh dieät. Theá Toân chæ ra caùi Thaáy khoâng heà thieáu huït, ñoù laø caùi “Caên” khoâng sanh khoâng dieät. Ñaùnh thöùc nhö theá, coù theå noùi laø ñaõ cuøng cöïc. Xöa, töôùng quoác Thoâi Coâng Quaàn ra maét Toå Nhö Hoäi thieàn sö, hoûi raèng: “Thaày laáy gì maø ñöôïc?” Toå Hoäi traû lôøi: “Laáy Taùnh Thaáy maø ñöôïc”. Toå Nhö Hoäi ñang bò ñau maét. OÂng Quaàn choïc raèng: “Ñaõ noùi laø Taùnh Thaáy, coøn con maét thì sao ñoù?” Toå Hoäi raèng: “Taùnh Thaáy chaúng phaûi laø con maét, con maét beänh naøo coù heà gì!” OÂng Quaàn beøn cuùi ñaàu taï loãi. Sau naøy, Toå Phaùp Nhaãn noùi raèng: “Con maét aáy cuûa Töôùng Coâng haù thaáy ñöôïc choã traû lôøi cuûa Toå Nhö Hoäi, maø coøn can thieäp ñeán giaùo yù hay sao?” Kinh : OÂng Anan thöa: “Tröôùc maét nhöõng ngöôøi muø chæ thaáy toái ñen, sao goïi laø thaáy ñöôïc?” Phaät baûo OÂng Anan: “Caùc ngöôøi muø khoâng coù con maét chæ thaáy toái ñen, so vôùi ngöôøi coù maét ôû trong nhaø toái, thì hai caùi toái ñen aáy khaùc nhau hay khoâng khaùc nhau?” - Thaät vaäy, thöa Theá Toân, ngöôøi coù maét ôû trong nhaø toái vôùi nhöõng ngöôøi muø, so saùnh hai caùi toái ñen cuûa hoï, thaät khoâng khaùc nhau. - Anan, neáu ngöôøi muø khoâng coù maét, thaáy tröôùc maét hoaøn toaøn toái ñen, boãng nhieân ñöôïc con maét saùng thì thaáy laïi nôi tieàn traàn ñuû moïi loaïi saéc maø goïi laø con maét thaáy; thì ngöôøi ôû trong nhaø toái kia, thaáy tröôùc maét hoaøn toaøn toái ñen boãng nhieân ñöôïc caùi ñeøn saùng, neân thaáy nôi tieàn traàn ñuû moïi loaïi saéc, leõ ra phaûi goïi laø caùi ñeøn thaáy. Neáu caùi ñeøn töï noù thaáy ñöôïc, thì khoâng theå goïi laø ñeøn. Laïi ngoïn ñeøn noù thaáy, thì lieân can gì tôùi oâng! Vaäy, neân bieát raèng: Ñeøn laøm saùng caùc hình saéc, nhöng thaáy nhö vaäy laø Maét chöù khoâng phaûi ñeøn. Maét laøm saùng toû caùc Saéc, nhöng Taùnh Thaáy nhö vaäy laø Taâm chöù chaúng phaûi laø Maét. Thoâng raèng: Ñaây laø Ñöùc Theá Toân phaân tích roõ raøng, neân noùi laø “Xaùc thaät baûo oâng”. Ñeøn vaø con Maét, ñeàu laø caùi duyeân cho söï thaáy, theå cuûa chuùng chaúng phaûi Hay Thaáy. Caùi Hay Thaáy laø taâm vaäy. ÔÛ tröôùc, noùi “Cöûa coù thaáy khoâng?” laø ñaõ ñuû nghóa naøy. ÔÛ ñaây, laïi laáy ngoïn Ñeøn ví duï laø con maét, laáy Maét maø so vôùi Taâm. Ñeøn khoâng theå thaáy, Maét coù theå thaáy ñöôïc sao? Caùi Thaáy cuûa con Maét chaúng phaûi laø Taùnh Thaáy. Neáu saùu Caên coù theå duøng thay nhau, thì Tai cuõng thaáy ñöôïc vaäy, ñaâu phaûi chæ coù maét môùi thaáy. Choã OÂng Anan noùi: “Quaû thaät toâi duøng con maét maø thaáy” thì roõ raøng chaáp laáy Voïng maø laøm caùi Chôn. Neáu bieát ñeøn chæ coù theå hieån caùi saéc coøn caùi Naêng Kieán thuoäc veà con maét, thì ñaõ lìa Sôû Voïng. Laïi bieát maét chæ hieån saéc, coøn Taùnh Thaáy thuoäc veà Taâm, thì lìa luoân caû caùi Naêng Voïng. Naêng, Sôû ñeàu lìa, duy chæ moät Taâm. Taâm sieâu vöôït khoûi con maét neân khoâng sanh dieät. Duøng caùi Thaáy khoâng sanh dieät maø thaáy naém tay cuûa Nhö Lai thì chöa töøng khoâng thaáy. Nhöng khoâng theå noùi laø con maét thaáy. Xöa, thieàn sö Khoâ Moäc [Ñôøi Ñöôøng, caùc vò thieàn sö am hieåu roài cöù ngoâøi tu tónh, ngöôøi ñôøi goïi laø ñaùm thaày caây khoâ] Toå Nguyeân [Töï laø Töû Nguyeân, hieäu Voâ Hoïc, ñôøi Toáng. Möôøi boán tuoåi ñeán Kính Sôn hoïc cuøng thaày Phaät Giaùm; möôøi baûy tuoåi coù choã tænh ngoä. Sau khi thaày Phaät Giaùm tòch, ñi khaép nôi. Ba möôi saùu tuoåi lieãu nhieân ñaïi ngoä] theo hoïc Ngaøi Ñaïi Hueä ôû am Vaân Moân. [Toå Phaät Nhaät thieàn sö, teân Toâng Caûo, ñôøi Toáng. Keá vò Vieân Ngoä thieàn sö. Baûy möôi hai tuoåi tòch, saéc töù hieäu Ñaïi Hueä] Trôøi saép toái, thaáy vò taêng söûa soaïn ñeøn môùi toû ngoä thaáu ñaùo, laøm baøi keä raèng : “Vöøa soaïn ñeøn laø löûa ñeán Voâ Minh bao kieáp soi phaù Veà nhaø ñuïng gaëp Thaùnh Taêng Suyùt nöõa ñoái maët laàm qua Chaúng laàm qua thì theá naøo? Möôøi laêm naêm tröôùc töôûng laï kyø Y xöa, chæ laø caùi ñoù!”. (Dòch khôûi ñaêng laïi thò hoûa Lòch kieáp Voâ Minh chieáu phaù Quy ñöôøng chaøng kieán Thaùnh taêng Kyû hoà ñöông dieän taï quaù Baát taï quaù, thò thaäm ma Thaäp nguõ nieân tieàn kyø ñaëc Y tieàn chæ thò giaù caù). Ngaøi Ñaïi Hueä beøn taëng cho moät baøi keä: “Vaùch nuùi muoân taàm, giaûi phoùng thaân Xöa nay nhö cuõ, vaãn minh minh Ñoùi aên khaùt uoáng toaøn voâ söï Haù luaän ngöôøi xöa, chaúng phaûi xöa!”. (Vaïn nhaän nhai ñaàu giaûi phoùng thaân Khôûi lai y cöïu khöôùc tinh tinh Cô xan khaùt aåm hoàn voâ söï Haù luaän tích nhôn phi tích nhôn). OÂi, vieäc söûa soaïn ñeøn ñaâu coù aên nhaèm gì tôùi chuyeän tu thieàn maø laïi toû ngoä. Theá môùi bieát Theá Toân noùi raèng caùi thaáy ñoù laø con maét chôù chaúng phaûi ñeøn; caùi Taùnh Thaáy laø Taâm chôù chaúng phaûi con maét. Neân Ngaøi Toå Nguyeân môùi noùi vöøa soaïn ñeøn laø löûa ñeán. Nhö caùch vaùch thaáy söøng thì bieát chaéc laø traâu. Phaûi trieät chöùng nhö theá môùi goïi laø Thaáy Taùnh. Kinh: OÂng Anan tuy ñöôïc nghe lôøi Phaät daïy nhö vaäy, cuøng vôùi ñaïi chuùng mieäng tuy im laëng nhöng Taâm chöa khai ngoä, coøn mong Nhö Lai töø taâm chæ baøy, chaép tay laéng loøng ñôïi Phaät thöông xoùt daïy baûo. Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân duoãi tay Ñaâu La Mieân saùng ngôøi, môû naêm ngoùn tay maø baûo OÂng Anan vaø ñaïi chuùng raèng: “Luùc Ta vöøa thaønh ñaïo ôû vöôøn Loäc Uyeån coù daïy nhoùm OÂng A Nhaõ Ña naêm vò Tyø kheo vaø boán chuùng raèng: Taát caû chuùng sanh khoâng thaønh Boà Ñeà cuøng baäc A La Haùn ñeàu do nhöõng phieàn naõo khaùch traàn meâ hoaëc. Luùc aáy, caùc oâng nhôø ñaâu maø khai ngoä, ñaéc thaønh Thaùnh quaû?” Thoâng raèng: Ñöùc Theá Toân lôøi thaät chæ baøy roõ raøng maø OÂng Anan vaø ñaïi chuùng coøn chöa khai ngoä cuõng vì cô duyeân chöa deã nhoùm tuï. Do loøng töø bi, Ñöùc Theá Toân coøn e lôøi noùi vi dieäu chöa deã hieåu ñöôïc. Nhöng trong haøng tyø kheo cuõng coù vò ñaõ hieåu ngoä roài, vaäy thì duøng choã ñaõ hieåu bieát dìu daãn cho hieåu bieát thì deã daøng ngoä nhaäp. Bôûi theá neân daïy caùc vò tyø kheo moãi vò töï thuaät laïi nguyeân do khai ngoä ñeå OÂng Anan deã laõnh ngoä. Ñoaïn sau, hai möôi laêm vò Thaùnh thuaät laïi choã chöùng Vieân Thoâng cuûa mình cuõng laø duøng caùch naøy. ÔÛ ñaây laø Bieát Voïng sau môùi Chöùng Chôn, khoâng phaûi khoâng coù choã saâu caïn khaùc nhau, nhöng phöông tieän daét daãn chæ laø moät. Noùi raèng “Chaúng thaønh Boà Ñeà ñeàu do phieàn naõo khaùch traàn laøm meâ laàm”, ñoù chính laø söï ñaép ñoåi hoùa thaønh laãn nhau cuûa hai loaïi caên baûn sanh töû, toû ngoä cuõng khoâng deã. Coù vò taêng hoûi Ngaøi Nam Döông Hueä Trung quoác sö : “Caùi gì laø Phaät?” Toå ñaùp : “Töùc Taâm laø Phaät”. Hoûi: “Taâm coù phieàn naõo khoâng?” Toå raèng: “Phieàn naõo, taùnh töï lìa”. [Ly : lìa, giaûi thoaùt] Taêng raèng: “Haù chaúng ñoaïn tröø sao?” Toå ñaùp: “Ñoaïn tröø phieàn naõo, keâu baäc Nhò Thöøa. Phieàn naõo chaúng sanh, goïi ñoù laø Ñaïi Nieát Baøn”. Taêng hoûi: “Ngoài thieàn khaùn tònh thì nhö theá naøo?” Toå ñaùp: “Khoâng dô khoâng saïch thì ñaâu caàn khôûi taâm khaùn töôùng tònh?” Kinh Di Laëc Thöôïng Sanh noùi: “Khoâng khôûi tu thieàn ñònh, khoâng voïng tröø phieàn naõo. Phaät thoï kyù cho ngöôøi naøy thaønh Phaät khoâng nghi”. Hoïc só Traàn Tuù Ngoïc coù laàn hoûi Toå Vaïn Tuøng [Toå Vaïn Tuøng Hanh Tuù thieàn sö. Xuaát gia taïi Tònh Ñoä Töï, ñi hoïc khaép xöù, cuoái cuøng ra maét Toå Tuyeát Nham ôû chuøa Ñaïi Minh, haïp toû ngoä taâm aán. Tìm veà chuøa Tònh Ñoä döïng laäp Vaïn Tuøng Hieân.] raèng: “Ñöùc Di Laëc Boà Taùt vì sao chaúng tu thieàn ñònh, chaúng döùt tröø phieàn naõo?” Toå Tuøng ñaùp: “Chaân Taâm voán tònh, neân chaúng tu thieàn ñònh. Voïng töôûng voán khoâng, neân chaúng döùt lìa phieàn naõo”. Hoïc só laïi ñem caâu naøy hoûi Ngaøi Höông Sôn Ñaïi Nhuaän Hoøa Thöôïng. Ngaøi ñaùp: “Taâm Thieàn voán ñònh, chaúng trôû laïi tu. Phieàn naõo tòch dieät, chaúng caàn laïi ñoaïn”. Hoïc só laïi ñem hoûi Ngaøi Truùc Laâm Haûi Cöï Xuyeân. Toå Xuyeân ñaùp: “Voán khoâng coù thieàn ñònh, phieàn naõo!” Hoïc só noùi: “Chæ coù theá naøy môùi khoaùi!” ÔÛ choã naøy maø tin tôùi ñöôïc, môùi bieát vieäc chæ baøy ôû Loäc Vieân chæ vì ngöôøi môùi hoïc. |
|
] |
||
|
|
||
|
THIỀN TÔNG VIỆT NAM |
 |
|
|
|
||
)
ñaùp laïi. 
).