Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG I: CHÆ BAØY CHAÂN TAÂM

MUÏC BA: PHAÄT NEÂU RA TAÙNH THAÁY NGOAØI CAÙC NGHÓA “PHAÛI”

VAØ “CHAÚNG PHAÛI”

I. NGHI TAÙNH THAÁY HIEÄN ÔÛ TRÖÔÙC MAÉT

Kinh: OÂng Anan baïch Phaät raèng: “Thöa Theá Toân, neáu caùi Thaáy ñoù (Kieán Tinh) thaät laø Dieäu Taùnh cuûa toâi, thì caùi Chaân Taùnh ñoù hieän ñang ôû tröôùc maét toâi. Caùi Thaáy ñoù thaät laø toâi, thì thaân taâm toâi hieän giôø laïi laø vaät gì? Maø nay thaân taâm naøy thaät coù phaân bieät, coøn caùi Thaáy kia laïi khoâng phaân bieät rieâng gì vôùi thaân toâi. Neáu noù thaät laø Taâm toâi, khieán cho toâi hieän nay coù thaáy, thì caùi Taùnh Thaáy aáy thaät laø toâi maø thaân naøy khoâng phaûi laø toâi. Theá thì ñaâu coù khaùc gì tröôùc kia Nhö Lai ñaõ hoûi vaën raèng “Vaät thaáy ñöôïc toâi”. Xin Phaät ruõ loøng ñaïi töø, môû baøy cho keû chöa ngoä”.

Thoâng raèng: Ñoaïn tröôùc noùi “Nhaän vaät laáy laøm mình”, ñoaïn naøy noùi “Meâ mình laøm vaät”. Tröôùc thì “ÔÛ nôi Voïng maø löïa choïn caùi Chaân”, töùc laø töï Thaân Mình maø laïi goïi laø vaät. ÔÛ ñaây thì “Laáy Chaân maø hoøa vôùi Voïng”, thì muoân vaät khoâng coù gì chaúng phaûi laø Mình. “ÔÛ nôi Voïng maø choïn löïa caùi Chaân”, maø noùi Mình vaø Vaät khaùc nhau, coøn coù theå töï bieän ra. Chöù ñeán choã “Laáy Chôn maø hoøa vôùi Voïng” ñeå noùi Ta vôùi Vaät ñeàu ñoàng thì thaät laø khoù hieåu. Vì theá Anan noùi “Neáu hay chuyeån ñöôïc vaät töùc ñoàng Nhö Lai”. Vaäy thì caùi Thaáy naøy coù khaép phaùp giôùi, choã Thaáy laø nuùi laø soâng ñeàu laø Dieäu Taùnh cuûa ta ñoù, nhæ. Nay caùi Dieäu Taùnh naøy baøy tröôùc maët ta. Neáu caùi Thaáy ôû tröôùc maët ñaõ laø Chaân Taùnh cuûa ta, thì caùi thaân taâm phuï theâm naøy laïi laø caùi gì? Neáu noùi caùi thaân taâm chaúng phaûi laø Taùnh thì hieän giôø thaân taâm vaãn hay bieát raønh reõ. Neáu noùi caùi baøy tröôùc maët ñeàu laø Taùnh thì caùi Thaáy ñoù chaúng phaân bieät ñöôïc thaân ta.

Neáu noùi caùi Thaáy aáy voâ hình, hoàn nhieân cuøng vaät ñoàng theå, ñuùng laø Boån Taâm ta, coù caûm maø öùng, khieán cho ta hieän giôø coù theå thaáy ñöôïc, vaäy Taùnh Thaáy chính thaät laø ta, ñaày khaép tröôùc maët, maø sao laïi coù moät caùi thaân trô troïi uø lì laïi chaúng phaûi laø ta! Naøo khaùc gì tröôùc ñaây Nhö Lai ñaõ hoûi vaën “OÂng ñaõ thaáy vaät, vaät cuõng phaûi thaáy oâng”. Caùi Thaáy naøy cuõng beøn laø ôû ngoaøi, sao laïi noùi ñöôïc ñoù laø Chôn Taùnh cuûa ta?

Cöù theo choã thaáy cuûa OÂng Anan töïa hoà troäm thaáy ñöôïc caùi Tòch Dieät hieän tieàn. Chæ vì Ngaõ Kieán chöa tröø, aùnh saùng chöa thaáu thoaùt, tröôùc maët coøn mô hoà coù vaät, neân chöa theå hoøa laãn “Ta-Vaät”, tieâu heát “Phaûi-Traùi” vaäy.

Toå Thaïch Ñaàu nhaân xem boä Trieäu Luaän ñeán choã “Hoäi muoân vaät laøm mình, thì chæ coù baäc Thaùnh Nhaân maø thoâi. Khoâng coù Mình neân khoâng coù choã naøo chaúng phaûi laø Mình ! Phaùp Thaân khoâng hình töôïng, ai ñaâu coù ta-ngöôøi ? Göông troøn chieáu dieäu giöõa hö khoâng, muoân vaät nhieäm maàu maø töï hieän. Göông Trí coøn chaúng phaûi moät, naøo noùi ñöôïc chuyeän ñeán-ñi?”

Tuyeät laøm sao lôøi noùi aáy!

Sau naøy coù vò taêng hoûi Toå Tröôøng Sa: “Laøm sao chuyeån ñöôïc nuùi soâng, quoác ñoä trôû veà nôi mình?”

Toå Sa noùi: “Laøm sao chuyeån ñöôïc töï mình thaønh nuùi soâng, quoác ñoä?”

Taêng noùi: “Thöa, chaúng hieåu”.

Toå Sa noùi:

“Döôùi thaønh Hoà Nam thích nuoâi daân.

Gaïo reû, cuûi nhieàu ñuû boán phöông”.

Vò taêng khoâng coù lôøi noùi. Ngaøi beøn khai thò baèng baøi keä:

“Ai noùi soâng nuùi chuyeån?

Soâng nuùi chuyeån veà ñaâu?

Vieân thoâng khoâng hai phía

Phaùp Taùnh voán khoâng veà”.

(Thuøy vaán sôn haø chuyeån

Sôn haø chuyeån höôùng thuøy

Vieân thoâng voâ löôõng baïn

Phaùp Taùnh boån voâ quy).

Ñoïc lôøi cuûa hai vò toân tuùc maø coù nghi caùi nghi cuûa OÂng Anan, thì coù theå vôõ lôû baêng tan vaäy.

II. CHÆ RA KHOÂNG COÙ CAÙI GÌ TÖÙC LAØ CAÙI THAÁY

Kinh: Phaät baûo OÂng Anan: “Nay oâng noùi raèng “Caùi Thaáy ôû tröôùc maét oâng”, nghóa aáy khoâng ñuùng. Neáu thaät ôû tröôùc maét oâng vaø oâng thaät thaáy ñöôïc thì caùi Thaáy aáy (Kieán Tinh) ñaõ coù choã ôû, khoâng phaûi khoâng theå chæ ra ñöôïc. Nay toâi vaø oâng ngoài trong röøng Kyø Ñaø, troâng khaép röøng, suoái vaø caùc ñieän, ñöôøng, treân ñeán maët trôøi, maët traêng, tröôùc ñoái coù soâng Haèng. Nay oâng baây giôø tröôùc toøa sö töû cuûa toâi, ñöa tay chæ baøy trong caùc thöù hình töôùng kia : choã im maùt laø röøng, caùi saùng laø maët trôøi, ngaên ngaïi laø vaùch, thoâng suoát laø hö khoâng, nhö theá cho ñeán coû caây, maûy muùn, nhoû lôùn khaùc nhau, nhöng ñaõ coù hình thì khoâng caùi gì laø khoâng chæ thaúng ra ñöôïc. Vaäy, neáu quaû caùi Thaáy hieän ôû tröôùc maét oâng, thì oâng haõy laáy tay chæ roõ ñích xaùc caùi gì laø caùi Thaáy. Anan, oâng neân bieát: neáu hö khoâng laø caùi Thaáy thì hö khoâng ñaõ thaønh caùi Thaáy, caùi gì môùi laø hö khoâng? Neáu vaät laø caùi Thaáy, thì vaät ñaõ thaønh caùi Thaáy, caùi gì môùi laø vaät? OÂng haõy chia cheû tæ mæ muoân töôïng ñeå taùch ra caùi Thaáy trong saïch, saùng suoát maø chæ baøy cho Ta nhö caùc vaät kia, roõ raøng khoâng nhaàm laãn”.

OÂng Anan baïch Phaät: “Nay toâi ôû trong giaûng ñöôøng naøy, xa troâng ñeán soâng Haèng, treân ñeán maët trôøi, maët traêng. Ñöa tay chæ ra, ñöa maét maø xem thì nhöõng caùi chæ ra ñöôïc ñeàu laø vaät, chöù khoâng coù caùi gì laø caùi Thaáy. Theá Toân, nhö lôøi Phaät daïy, chaúng nhöõng haøng höõu laäu sô hoïc, Thanh Vaên nhö chuùng toâi, maø cho ñeán caùc vò Boà Taùt cuõng khoâng theå ôû nôi hieän töôïng muoân vaät chæ ra caùi Thaáy maø lìa ngoaøi taát caû vaät laïi coù rieâng töï taùnh”.

Phaät noùi: “Ñuùng theá, ñuùng theá!”

III. CHÆ RA KHOÂNG COÙ CAÙI GÌ RA NGOAØI TAÙNH THAÁY

Phaät laïi baûo OÂng Anan: “Nhö lôøi oâng noùi: Khoâng coù caùi Thaáy maø lìa ngoaøi taát caû vaät laïi rieâng coù töï taùnh, do ñoù trong taát caû caùc vaät chæ ra ñöôïc, khoâng coù caùi gì laø caùi Thaáy caû. Nay ta laïi baûo oâng: OÂng cuøng Nhö Lai ngoài trong röøng Kyø Ñaø, laïi xem vöôøn röøng cho ñeán maët trôøi, maët traêng, ñuû thöù hình töôïng khaùc nhau, chaéc khoâng coù caùi Thaáy cho oâng chæ ra ñöôïc. Vaäy oâng haõy phaùt minh trong caùc vaät ñoù, caùi gì chaúng phaûi laø caùi Thaáy?”

OÂng Anan baïch: “Quaû thaät, toâi nhìn khaép röøng Kyø Ñaø naøy chaúng bieát trong ñoù coù caùi gì khoâng phaûi laø caùi Thaáy. Taïi sao theá? Neáu caùi caây chaúng phaûi laø caùi Thaáy thì laøm sao thaáy ñöôïc caây? Coøn neáu caùi caây laø caùi Thaáy thì sao laïi laø caây? Nhö theá cho ñeán neáu hö khoâng chaúng phaûi laø caùi Thaáy, thì laøm sao thaáy hö khoâng. Neáu hö khoâng töùc laø caùi Thaáy, thì sao laïi laø hö khoâng? Toâi laïi suy nghó: trong muoân vaät ñoù, phaùt minh cho kyõ löôõng, thaät khoâng coù caùi gì chaúng phaûi laø caùi Thaáy caû”.

Phaät noùi: “Ñuùng theá, ñuùng theá!”

Thoâng raèng: OÂng Anan ñaõ bieát “Caùi chæ ñöôïc ñeàu laø vaät, khoâng coù caùi gì laø caùi Thaáy” thì thaân taâm ta cho ñeán nuùi soâng beân ngoaøi, khoâng coù Taùnh Thaáy rieâng bieät coù theå chæ ra ñöôïc, maø sao laïi noùi “Nay caùi Dieäu Taùnh aáy hieän baøy tröôùc maët toâi”? Hôn nöõa, ñaõ bieát “Trong muoân töôïng, khoâng coù caùi gì chaúng phaûi laø caùi Thaáy”; töùc thaân taâm ta cho ñeán nuùi soâng beân ngoaøi khoâng coù caùi gì chaúng phaûi laø Taùnh Thaáy, sao laïi coøn hoûi “Taùnh Thaáy thaät laø toâi, maø thaân chaúng phaûi laø toâi”?

Ñöùc Theá Toân beøn khieán oâng töï phaùt huy, khieán caùi nghi ngôø töø tröôùc ñöôïc giaûi tan ngay.

Xöa, thaày Thuû Toøa Töû Chieâu hoûi Hoøa Thöôïng Phaùp Nhaõn: “Hoøa Thöôïng khai ñöôøng keá phaùp ngöôøi naøo?”

Toå Nhaõn raèng : “Ngaøi Ñòa Taïng”.

Thaày Chieâu noùi: “Raát phuï phaøng Tieân Sö Tröôøng Khaùnh!”

Toå Nhaõn: “Toâi chaúng hieåu moät lôøi chuyeån ngöõ cuûa Ngaøi Tröôøng Khaùnh”.

Thaày Chieâu noùi : “Sao khoâng hoûi?”

Toå Nhaõn : ““ÔÛ trong muoân töôïng, loä rieâng thaân [Vaïn töôïng chi trung ñoäc loä thaân]” yù laø sao?”

Thaày Chieâu beøn döïng ñöùng caây phaát töû.

Toå Nhaõn : “Ñoù laø caùi hoïc ñöôïc ôû choã Ngaøi Tröôøng Khaùnh, coøn rieâng Thuû Toøa thì sao?”

Thaáy Chieâu khoâng noùi ñöôïc.

Toå Nhaõn noùi : “Chæ nhö ÔÛ trong muoân töôïng, loä rieâng thaân, ñoù laø baùc boû muoân töôïng hay khoâng baùc boû muoân töôïng?”

Thaày Chieâu ñaùp : “Chaúng baùc boû”.

Toå Nhaõn noùi : “Hai caùi!”

Hoûi nhöõng ngöôøi chung quanh, ñeàu noùi : “Baùc boû muoân töôïng”.

Toå Nhaõn noùi: “ÔÛ trong muoân töôïng, loä rieâng thaân, caùi Phuø tröø quæ!”.

Veà sau, Thöôïng Toïa Töû Phöông cuõng töø Tröôøng Khaùnh ñeán.

Toå Nhaõn laïi ñöa ra caâu noùi aáy. Thaày Töû Phöông cuõng döïng phaát töû.

Toå Nhaõn noùi: “Nhö theá naøy thì laïi tranh caõi ñöôïc!”

Thaày Phöông noùi: “Toân yù cuûa Hoøa Thöôïng nhö theá naøo?”

Toå Nhaõn ñaùp: “Keâu caùi gì laøm muoân töôïng?”

Thaày Phöông: “Ngöôøi xöa chaúng baùc boû muoân töôïng!”

Toå Nhaõn noùi: “ÔÛ trong muoân töôïng, loä rieâng thaân. Noùi gì baùc, chaúng baùc?”

Thaày Töû Phöông boãng toû ngoä lôøi noùi tröôùc cuûa Toå Phaùp Nhaõn.

Caùi loaïi cô duyeân naøy voán töø choã Ngaøi Ñòa Taïng maø ñaéc, laøm sao chaúng phaûi noùi phaùp Ngaøi Ñòa Taïng!

Môùi ñaàu, Toå Phaùp Nhaõn cuøng vôùi thaày Thieäu Tu, Phaùp Taán ba ngöôøi ñi ñeán Ngaøi Ñòa Taïng. Ngoài söôûi maø baøn veà boä Trieäu Luaän. Ñeán caâu “Trôøi ñaát cuøng ta ñoàng goác”, Ngaøi Ñòa Taïng hoûi: “Nuùi soâng, ñaát ñai vôùi töï kyû cuûa Thöôïng Toïa laø ñoàng hay khaùc?”

Ngaøi Phaùp Nhaõn ñaùp: “Khaùc”.

Toå Taïng ñöa leân hai ngoùn tay.

Ngaøi Nhaõn noùi: “Ñoàng”.

Toå Taïng laïi ñöa leân hai ngoùn tay, roài ñöùng leân boû ñi.

Tuyeát ngöng, ba ngöôøi töø giaõ ra veà.

Toå Taïng ñöa tieãn ra cöûa, roài noùi: “Bình thöôøng, Thöôïng Toïa hay noùi “Tam giôùi duy taâm, vaïn phaùp duy thöùc”. Beøn chæ phieán ñaù ngoaøi saân, hoûi: “Haõy thöû noùi phieán ñaù kia laø ôû trong taâm hay ôû ngoaøi taâm?”

Ngaøi Phaùp Nhaõn noùi: “ÔÛ trong taâm”.

Toå Taïng noùi: “Ngöôøi haønh cöôùc vì lyù do naøo maø laïi ñeå phieán ñaù ôû trong taâm?”

Ngaøi Phaùp Nhaõn cuøng quaãn, khoâng sao ñaùp ñöôïc, beøn neùm aùo xuoáng chieáu, ôû laïi ñeå caàu quyeát traïch. Hôn moät thaùng, ngaøy kia Ngaøi trình kieán giaûi, noùi caùi lyù ñaïo.

Toå Taïng noùi: “Phaät Phaùp chaúng phaûi nhö theá”.

Ngaøi Phaùp Nhaõn noùi : “Toâi ñaõ heát lôøi, tuyeät lyù roài”.

Toå Taïng noùi: “Neáu luaän Phaät Phaùp, thì heát thaûy hieän thaønh”.

Ngaøi Phaùp Nhaõn, ngay döôùi caâu noùi ñaïi ngoä. Môùi tin raèng choã hoïc ñöôïc vôùi Ngaøi Tröôøng Khaùnh laø chöa tôùi.

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng:

“Lìa nieäm: thaáy Phaät

Deïp traàn: ra kinh

Hieän thaønh gia phaùp

Naøo laäp moân ñình?

Traêng cuøng thuyeàn löôùt, soâng trong vaéng

Xuaân theo ngoïn coû ngaán töôi xanh

Baùc, chaúng baùc - Nghe cho kyõ!

Ba ñöôøng hoang troáng veà lieàn ñöôïc

Tuøng cuùc thuôû xöa höông vaãn thôm”.

(Ly nieäm kieán Phaät

Phaù traàn xuaát kinh

Hieän thaønh gia phaùp

Thuøy laäp moân ñình

Nguyeät truïc chu haønh giang luyeän tònh

Xuaân thuøy thaûo thöôïng thieân ngaán thanh

Baùc, baát baùc thinh ñinh ninh

Tam kính töïu hoang quy tieän ñaéc

Cöïu thôøi tuøng cuùc thöôïng phöông hình).

Haõy laáy taéc coâng aùn naøy cuøng vôùi ñoaïn kinh treân, laät ñi laät laïi cho roõ raøng muøi meû, thì chaúng bieát laø OÂng Quaùch Töôïng [Nhaø chuù giaûi Trang Töû Nam Hoa Kinh] giaûi thích Trang Töû, hay Trang Töû giaûi thích Quaùch Töôïng?

Kinh: Khi aáy, trong ñaïi chuùng nhöõng vò chöa chöùng quaû Voâ Hoïc nghe Phaät noùi theá, môø mòt chaúng bieát nghóa aáy ñaàu ñuoâi theá naøo, neân ñoàng thôøi sôï haõi, maát choã baùm níu.

Nhö Lai bieát ñaïi chuùng taâm nieäm roái loaïn, sanh loøng thöông xoùt, an uûi OÂng Anan vaø ñaïi chuùng raèng: “Naøy caùc trai laønh, baäc Voâ Thöôïng Phaùp Vöông, thaät laø Chaân Thaät Ngöõ: nhö taùnh Chaân Nhö maø noùi, khoâng doái, khoâng voïng, khoâng phaûi laø boán thöù nghò luaän caøn dôû Baát Töû cuûa nhoùm Maït Giaø Leâ. OÂng haõy suy nghó chín chaén, chôù phuï loøng thöông meán cuûa Ta”.

Thoâng raèng: “Môø mòt chaúng bieát nghóa aáy tröôùc sau theá naøo?” Tröôùc laø, “Caùi Thaáy chaúng phaûi laø vaät”. Sau laø, “Caùi Thaáy chaúng phaûi laø khoâng phaûi vaät”. Caùi tröôùc töùc laø “Chaân Taùnh hieän tieàn”, caùi sau töùc laø “Khoâng theå chæ ra ñöôïc”. Cho neân môø mòt maát choã baùm níu vaäy.

Chaân Thaät Ngöõ v.v... töùc laø naêm lôøi noùi trong Kim Cang Baùt Nhaõ:

- Phaät Chaân Ngöõ thì chung vôùi Nhò Thöøa;

- Phaät Thaät Ngöõ thì chung ñoàng vôùi haøng Boà Taùt;

- Phaät Nhö Ngöõ thì khoâng chung vôùi Boà Taùt hay Nhò Thöøa;

- Phaät Voâ Thaät Ngöõ;

- Phaät Voâ Hö Ngöõ.

Voâ Hö neân khoâng laø lôøi löøa doái, Voâ Thaät neân chaúng coù khaùc lôøi. Choã thaáy chöa döùt khoaùt cho neân noùi “Chaúng khaùc”. Ñaây chæ ñeå noùi toùm laø khoâng voïng ngöõ.

Trong Luaän Baø Sa: “Ngoaïi ñaïo cho trôøi laø thöôøng truï, goïi laø Baát Töû, cho raèng ñaùp lôøi maø chaúng roái loaïn thì sanh veà coõi trôøi kia. Neáu thaät chaúng bieát maø voäi traû lôøi, thì sôï thaønh Kieåu Loaïn [Doái traù, loän xoän]. Neân khi hoûi thì ñaùp nhöõng lôøi bí maät, khoâng caàn phaûi noùi ra ñaây. Hoaëc laø ñaùp moät caùch baát ñònh. Phaät quôû raèng : Ñoù thaät laø kieåu loaïn ”.

Ñöùc Theá Toân, nhaân coù ngoaïi ñaïo hoûi: “Hoâm qua Ngaøi thuyeát phaùp gì ?”

Phaät ñaùp : “Thuyeát ñònh phaùp”.

Ngoaïi ñaïo laïi hoûi: “Hoâm nay thuyeát phaùp gì?”

Ngaøi ñaùp: “Baát ñònh phaùp”.

Ngoaïi ñaïo noùi: “Hoâm qua giaûng ñònh phaùp, hoâm nay sao laïi giaûng baát ñònh phaùp?”

Ñöùc Phaät noùi: “Hoâm qua ñònh, hoâm nay chaúng ñònh”.

Haõy noùi xem lôøi noùi naøy cuûa Theá Toân laø nhö Taùnh Chaân Nhö maø noùi hay laø kieåu loaïn? Haõy tham!

IV. NGAØI VAÊN THUØ KÍNH XIN PHAÄT PHAÙT MINH HAI THÖÙ

Kinh: Luùc aáy, Ngaøi Phaùp Vöông Töû Vaên Thuø Sö Lôïi thöông xoùt haøng töù chuùng, ôû giöõa ñaïi chuùng, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã chaân Phaät, chaép tay cung kính maø baïch Phaät raèng: “Thöa Theá Toân, caùc ñaïi chuùng ñaây khoâng ngoä ñöôïc choã Nhö Lai phaùt minh hai nghóa Töùc Laø (Thò) vaø Chaúng Phaûi Laø (Phi Thò) nôi hai thöù Caùi Thaáy vaø Saéc Khoâng. Thöa Theá Toân, neáu nhöõng hình töôïng tieàn traàn saéc khoâng tröôùc maét töùc laø caùi Thaáy thì phaûi coù choã chæ ra ñöôïc. Coøn neáu chaúng phaûi laø caùi Thaáy thì leõ ra khoâng theå thaáy ñöôïc. Nay ñaïi chuùng khoâng roõ nghóa aáy veà ñaâu, neân môùi kinh sôï, chöù khoâng phaûi caên laønh ñôøi tröôùc keùm thieáu. Kính mong Nhö Lai thöông xoùt, phaùt minh cho roõ: caùc vaät töôïng naøy vaø caùi Thaáy aáy voán laø vaät gì maø ôû trong ñoù khoâng coù caùc nghóa Phaûi (Thò) cuøng Chaúng Phaûi (Phi Thò)?”

Phaät baûo Ngaøi Vaên Thuø cuøng taát caû ñaïi chuùng raèng: “Möôøi phöông Nhö Lai vaø caùc Ñaïi Boà Taùt ôû trong Töï Truï Tam Ma Ñòa, thì trong aáy, caùi thaáy vaø caùi ñöôïc thaáy cuøng caùc choã Töôûng Töôùng ñeàu nhö hoa ñoám giöõa hö khoâng, voán khoâng choã coù. Caùi thaáy cho ñeán nhöõng caùi ñöôïc thaáy, taát caû voán laø Theå Boà Ñeà saùng saïch nhieäm maàu. Laøm sao ôû trong ñoù laïi coù Phaûi hay Chaúng Phaûi?”

Thoâng raèng: Ñöùc Vaên Thuø laø thaày cuûa baûy vò Phaät thôøi quaù khöù, quen thuyeát Nhö Lai Thieàn, neân yeâu caàu Theá Toân phaùt minh ra caùc vaät töôïng vaø caùi Thaáy voán laø vaät gì. Tröôùc, Ñöùc Theá Toân ñaõ daïy “Sao chaúng bieát saéc thaân cho ñeán nuùi soâng, hö khoâng, ñaïi ñòa ñeàu laø vaät ôû trong caùi Chaân Taâm Dieäu Minh naøy”. Ñaõ môû toang roõ raøng ra roài, coøn noùi gì nöõa! Vaäy maø ôû trong ñoù, baùc boû vaïn töôïng thì môùi coù caùi Chaúng Phaûi, khoâng baùc boû vaïn töôïng thì beøn coù caùi Phaûi. Hai töôùng Phaûi, Chaúng Phaûi thaät cuøng cöïc vi teá, chæ coù caùi Thaáy chaân chaùnh tröïc tieáp Theå Boà Ñeà Voâ Thöôïng môùi coù ñöôøng thoaùt thaân. Caùi Taâm Taùnh Dieäu Tònh saùng suoát naøy töùc laø Töï Truï Tam Ma Ñòa cuûa Boà Taùt. ÔÛ trong caùi Töï Ñònh naøy thì thoaùt haún caên traàn neân caùi Thaáy cuøng caùi Ñöôïc Thaáy ñeàu baát khaû ñaéc.

Saéc Khoâng laø duyeân cho caùi Thaáy, cho ñeán Töôûng Töôùng laø duyeân cuûa caùi YÙ, thuoäc veà saùu Traàn. Thaáy, Nghe, Hay, Bieát thuoäc veà saùu Thöùc. Chöùng Boà Ñeà, khoâng chæ laø Sôû khoâng, maø Naêng cuõng khoâng. Neân noùi “Voán khoâng choã coù”, Naêng Sôû ñeàu khoâng. Caùi Thaáy cuøng caùi Ñöôïc Thaáy, hieän laø vaéng laëng. Töùc ñoù laø caùi Theå Boà Ñeà saùng saïch nhieäm maàu, chaúng kòp luaän baøn, chaúng dung phaân bieät. “Nhaát Thieát Trí thanh tònh, khoâng hai, khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng, khoâng döùt” [Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ] laø vaäy. Trong ñoù, laøm sao coù ñöôïc phaân bieät ñeå maø noùi “Caùi naøy phaûi thaät caùi Thaáy, caùi naøy chaúng phaûi caùi Thaáy”? Neáu göôïng sanh Phaûi hay Chaúng Phaûi, thì cuõng nhö maét beänh, voïng thaáy Khoâng hoa. Nôi Chaân Taùnh Boà Ñeà, naøo ñaâu dính daùng!

Ngaøi Thaïch Söông ban ñaàu ñeán vieáng Toå Ñaïo Ngoâ, hoûi raèng: “Nhö theá naøo laø “Chaïm maét laø Boà Ñeà”?”

Toå Ngoâ lieàn goïi: “Sa di!”

Sa di leân tieáng daï.

Toå noùi: “Theâm nöôùc vaøo tònh bình ñi!”

Chaäp laâu roài hoûi laïi Ngaøi Thaïch Söông: “OÂng vöøa môùi hoûi caùi gì theá?”

Ngaøi Thaïch Söông vöøa ñònh noùi, Toå Ngoâ beøn quay veà phöông tröôïng.

Ngaøi Thaïch Söông beøn tænh ngoä.

Toå Ñôn Haø tuïng raèng:

“Buoâng tay trôû laïi, kheùo laøm Cô!

Trong tieáng bình thöôøng trí suùng, côø

Hoûi truøng, ñònh ñaùp, veà phöông tröôïng

Caâu aáy, phaân minh laïi chaúng ngôø”.

Muoán bieát caùi ñaïo lyù “Chaúng Ngôø”, phaûi hoûi Ngaøi Thaïch Söông môùi ñöôïc!

Veà sau, coù nhaø sö hoûi Toå Thaïch Söông: “Trong khoaûng gang taác, vì sao chaúng thaáy maët thaày?”

Toå Söông, caùch cöûa soå, leân tieáng raèng: “Ñaïo ta cuøng khaép chaúng töøng che!”

Nhaø sö laïi ñem ñeán hoûi Toå Tuyeát Phong : “Cuøng khaép chaúng che”, yù chæ theá naøo?”

Toå Phong ñaùp: “Coù choã naøo maø chaúng phaûi laø Thaïch Söông?”

Toå Söông nghe ñöôïc roài noùi raèng: “Caùi laõo giaø aáy baùm vaøo ñeå cheát cho leï!”

Toå Phong nghe ñöôïc, beøn noùi: “Toäi loãi cuûa laõo taêng vì chæ dö moät chöõ “laø”, maø daãn ngöôøi vaøo trong hang Tình giaûi, may gaëp Thaïch Söông moå xeû, phanh phui”.

Trong khoaûng maûy loâng, chaúng phaûi laø baäc coù maét thì naøo coù bieän ra noåi!

V. TAÙNH THAÁY KHOÂNG COÙ PHAÛI HAY CHAÚNG PHAÛI

Kinh: “Vaên Thuø, nay ta hoûi oâng: “Nhö oâng chính laø Vaên Thuø, vaäy thì coøn coù Vaên Thuø naøo töùc laø Vaên Thuø nöõa hay khoâng?”

- Baïch Theá Toân, ñuùng theá! Toâi chính thaät laø Vaên Thuø, khoâng coù caùi gì töùc laø Vaên Thuø nöõa. Taïi sao theá? Neáu coù caùi Töùc Laø nöõa thì thaønh ra hai Vaên thuø, nhöng giôø ñaây toâi chaúng phaûi khoâng laø Vaên Thuø. Trong ñoù, quaû thaät khoâng coù hai töôùng Töùc Laø hay Chaúng Phaûi.

Thoâng raèng: Caâu “Toâi chính thaät laø Vaên Thuø” traû lôøi nghóa thöù nhaát, baøy ra caùi Taâm Theå Boà Ñeà saùng saïch, nhieäm maàu.

Caâu “Khoâng coù caùi gì töùc laø Vaên Thuø nöõa” traû lôøi nghóa thöù hai, phaù caùi chaáp Saéc Khoâng laø caùi Thaáy.

Caâu “Chaúng phaûi khoâng laø Vaên Thuø” traû lôøi nghóa thöù ba, phaù caùi chaáp Saéc Khoâng chaúng phaûi laø caùi Thaáy”.

Neáu baûo raèng “Saéc Khoâng laø Chôn Kieán”, theá laø töø Voïng maø bieän Chôn, do ñoù, ñoái vôùi Caùi Chôn cuûa khoâng Voïng thaønh ra hai nghóa, neân noùi: Neáu coù Töùc laø Vaên Thuø thì thaønh ra hai Vaên Thuø.

Neáu baûo raèng “Saéc Khoâng chaúng phaûi laø Chaân Kieán”, theá maø toaøn theå voïng caûnh laø chaân, neân môùi noùi “Giôø ñaây toâi chaúng phaûi laø khoâng Vaên Thuø”.

Toå Laïc Phoå baûo vôùi ñaïi chuùng: “Nay coù moät vieäc muoán hoûi caùc oâng: neáu noùi laø Phaûi töùc laø treân ñaàu choàng theâm ñaàu, neáu noùi laø Chaúng Phaûi, töùc laø chaët ñaàu maø caàu soáng”.

Thaày Ñeä Nhaát Thuû Toøa noùi: “Nuùi xanh thöôøng caát böôùc, döôùi maët trôøi chaúng kheâu ñeøn”.

Toå Phoá noùi: “Ñoù laø thôøi tieát naøo maø noùi lôøi aáy?”

Khi aáy, coù thaày Thöôïng Toïa Ngaïn traû lôøi raèng: “Lìa hai loái aáy, xin Hoøa Thöôïng chôù hoûi!”

Toå Phoá noùi raèng: “Chöa ñuùng trong ñoù. Noùi laïi ñi!”

Thaày Ngaïn ñaùp: “Ngaïn naøy theo thì noùi khoâng cuøng taän!”

Toå Phoá noùi: “Ta chaúng keå oâng cuøng taän hay chaúng cuøng taän!”

Ñaùp: “Ngaïn theo hay khoâng theo aáy, chæ ñoái vôùi Hoøa Thöôïng”.

Toå Phoá beøn thoâi.

Ngaøi Tu Sôn Chuû keä raèng :

“Töùc laø coät, chaúng thaáy coät

Chaúng phaûi coät, chaúng thaáy coät

Thò [Töùc laø], Phi [Chaúng phaûi]ñaõ boû heát

Trong Thò Phi, môøi duøng”.

(Thò truï baát kieán truï

Phi truï baát kieán truï

Thò Phi duõ khöù lieãu

Thò Phi lyù tieán thuû).

Ñoái vôùi hai taéc treân maø thaáu thoaùt, thì Thò, Phi coù theå tieâu tan heát!

Xöa, Ngaøi Phong Can muoán ñi chieâm baùi Nguõ Ñaøi Sôn, hoûi Ngaøi Haøn Sôn vaø Thaäp Ñaéc raèng: “Caùc oâng cuøng ta ñi thaêm Nguõ Ñaøi, töùc laø ñoàng löu cuûa ta; neáu chaúng cuøng ta ñi thaêm Nguõ Ñaøi thì chaúng phaûi laø ñoàng löu cuûa ta!”

Ngaøi Haøn Sôn hoûi: “OÂng ñi Nguõ Ñaøi laøm gì?”

Ngaøi Phong Can ñaùp: “Leã baùi Vaên Thuø”.

Ngaøi Haøn Sôn noùi: “OÂng chaúng phaûi laø ñoàng löu cuûa ta”.

Ngaøi Phong Can moät mình ñi vaøo Nguõ Ñaøi, gaëp moät oâng laõo, beøn hoûi: “Chaúng phaûi laø Vaên Thuø ö?”

Ñaùp: “Haù laïi coù hai Vaên Thuø?”

Ngaøi beøn leã baùi, chöa kòp ñöùng leân, boãng nhieân chaúng coøn thaáy.

Toå Trieäu Chaâu noùi thay raèng: “Vaên Thuø, Vaên Thuø, laïi Vaên Thuø! Ba phen boû Haï, OÂng Ca Dieáp muoán baïch chuøy ñuoåi ra. Vöøa caàm duøi leân thì thaáy coù traêm ngaøn, vaïn, öùc Vaên Thuø. OÂng Ca Dieáp duøng heát thaàn löïc maø chuøy khoâng dôõ noåi. Ñöùc Theá Toân beøn hoûi OÂng Ca Dieáp: “OÂng ñònh ñuoåi Vaên Thuø naøo?” OÂng Ca Dieáp khoâng ñaùp ñöôïc”.

Toå Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “OÂng Ñaàu Ñaø saéc vaøng [Ca Dieáp] coù taâm maø khoâng coù maät. Cöù heát leänh maø laøm! Chôù baûo traêm, ngaøn, vaïn, öùc Vaên Thuø. Ngay caùi Laõo Cuø Ñaøm maët vaøng aáy cuõng phaûi ñuoåi ra! Neáu coù theå nhö vaäy thì khoâng nhöõng döïng thaúng Chaân Phong maø cuõng khieán ngöôøi sau bieát raèng hoïc troø cuûa thaày tu ta khoûi cho raèng oâng ngaên caûn Phaät Toå chaúng ñöôïc!”

Khoaùi thay! Khoaùi thay! Phaûi neân nhö vaäy maø thaáy. AÉt laø caùi Taâm Theå Boà Ñeà saùng saïch nhieäm maàu cuõng khoâng coù choã baùm níu, laøm sao maø coù ñöôïc hai töôùng Thò, Phi?

Kinh: Phaät daïy: “Taùnh Thaáy maàu saùng naøy cuøng caùc thöù Khoâng, Traàn cuõng laïi nhö theá. Voán laø Chaân Taâm Boà Ñeà Voâ Thöôïng, troøn saùng, maàu saïch maø laàm nhaän cho laø Saéc, Khoâng cho ñeán caùc thöù Thaáy, Nghe. Nhö maët traêng thöù hai. Hai maët traêng aáy, caùi naøo laø maët traêng thaät, caùi naøo chaúng phaûi laø maët traêng ? Vaên Thuø ! Chæ coù moät maët traêng thaät, trong ñoù töï khoâng coù caùi Töùc Laø maët traêng hay caùi Chaúng Phaûi laø maët traêng!

Thoâng raèng: Caâu “Voán laø Chaân Taâm Boà Ñeà Voâ Thöôïng, troøn saùng maàu saïch maø laàm nhaän laø Saéc, Khoâng cuøng vôùi caùc thöù Thaáy, Nghe” cuøng vôùi caâu ôû ñoaïn tröôùc: “Meâ muoäi thaønh ra hö khoâng, trong caùi hö khoâng meâ muoäi aáy, keát caùi toái taêm thaønh ra coù Saéc, Saéc xen laãn vôùi voïng töôûng, töôûng töôùng laøm thaân, nhoùm caùc duyeân lay ñoäng beân trong, rong ruoåi theo caûnh vaät beân ngoaøi, roài laáy caùi töôùng môø mòt laêng xaêng ñoù laøm Taâm Taùnh”, thì choã sanh khôûi gioáng nhau, ñeàu do laáy voïng töôûng laøm choã suøng moä vaäy. Voïng töôûng laø goác beänh, nhö duïi maét maø thaáy vaäy. Voán laø moät Chaân Taâm Maàu Saùng maø laáy caùi thaáy voïng töôûng phaân bieät ñeå nhìn, beøn coù caùi thaáy saéc khoâng, nghe-thaáy. Caùi voïng thaáy vaø caùi voïng-ñöôïc-thaáy naøy haù coù theå lìa Chaân Taâm maø coù töï theå sao? Ñaõ goïi noù laø Saéc, Khoâng, Nghe, Thaáy thì caùch Chaân Taâm xa roài vaäy. Ví nhö voán moät maët traêng chôn thaät, maø duøng caùi thaáy phaân bieät cuûa söï duïi maét maø noùi laø coù maët traêng thöù hai. Caùi maët traêng thöù hai naøy haù coù theå lìa ngoaøi maët traêng thaät maø coù töï theå sao? Ñaõ goïi noùi laø maët traêng thöù hai thì caùch xa maët traêng thaät roài ñoù. Cho neân, ôû nôi Saéc, Khoâng, Nghe, Thaáy maø voïng laøm chuyeän ño löôøng moø maãm roài cho Saéc, Khoâng, Nghe, Thaáy töùc laø Chaân Taâm cuõng khoâng ñöôïc, maø cho raèng chaúng phaûi Chaân Taâm cuõng khoâng ñöôïc! Laáy Voïng tìm Chôn : Chôn theo Voïng maø chuyeån! Cuõng nhö ôû nôi maët traêng thöù hai maø voïng laøm chuyeän tính toaùn moø maãm, laáy ñoù cho raèng töùc laø maët traêng thì khoâng ñöôïc, maø cho laø chaúng phaûi maët traêng cuõng khoâng ñöôïc! Laáy caùi duïi maét tìm traêng, traêng tuøy theo duïi maét maø chuyeån!

Caùi Taâm naøy voán Chôn, bôûi tuøy Voïng Töôûng maø ñoåi. Nhö maët traêng voán thaät, bôûi do duïi maét maø dôøi. Chæ döùt tröø voïng töôûng aét chæ coøn moät Taâm Theå troøn saùng nhieäm maàu, khoâng thaáy coù saéc, khoâng, khoâng thaáy caùi thaáy-nghe, thì Phaûi, Chaúng Phaûi do ñaâu maø laäp ? Chæ tröø söï duïi maét, aét ñoäc moät maët traêng, xöa nay vaãn theá, coù ñaâu maët traêng thöù hai maø Phi maø Thò?

Choã naøy töùc laø ñoaïn vaên tröôùc noùi “Toâi chính thaät Vaên Thuø... Trong ñoù thaät khoâng heà coù hai töôùng phaûi cuøng chaúng phaûi”, neân ñoaïn naøy noùi “Cuõng laïi nhö theá”.

Xöa, Ngaøi Vaân Nham ñang queùt saân.

Toå Ñaïo Ngoä noùi: “Vieäc nhoû moïn quaù”.

Vaân Nham noùi: “Caàn bieát coù caùi chaúng nhoû moïn”.

Toå Ñaïo Ngoä noùi: “Nhö theá aét coù maët traêng thöù hai vaäy”.

Ngaøi Vaân Nham ñöa choåi leân, noùi : “Caùi naøy laø maët traêng thöù maáy?”

Toå Ñaïo Ngoä beøn thoâi maø boû ñi.

Toå Huyeàn Sa rieâng noùi raèng: “Ñích thò laø maët traêng thöù hai!”

Toå Tröôøng Khaùnh raèng: “Bò ngöôøi ta xaây ngöôïc choåi che ñeán maët, coøn laøm quaùi gì nöõa!”

Toå Sa beøn thoâi.

Toå Vaân Moân noùi: “Toâi thaáy tôù thì aân caàn”.

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng:

“Nhôø nhau nhö theá roõ moân ñaàu

Ñöôïc duïng, tuøy nghi cuõng tieän thoâi

Xöông voi tröôùc hang tay raén muùa

Choã laøm hoài nhoû, giaø bieát theïn”.

Toå Tuyeát Phong töøng khai thò chuùng raèng: “Nuùi Nam coù moät con mieát tî xaø [Con ba ba loã muõi raén], taát caû caùc oâng caàn phaûi xem cho kyõ”.

Toå Vaân Moân caàm caây gaäy neùm ra tröôùc maët, laøm boä sôï haõi.

Choã naøy haù chaúng phaûi laø “Toâi thaáy tôù thì aân caàn” sao? Cuøng vôùi Toå Vaân Nham ñöa caây choåi leân naøo coù khaùc! Cho neân môùi noùi “Giaø bieát theïn” vaäy.

Thieàn sö Taây Vieân Taïng moät ngaøy kia töï naáu nöôùc taém. Coù nhaø sö hoûi: “Sao chaúng sai Sa di?”

Toå Vieân voã tay ba laàn.

Vò sö keå laïi vôùi Toå Taøo Sôn. Toå Sôn noùi: “Caùi voã tay, töïu trung laø vieäc kyø quaùi cuûa Taây Vieân. Moät-ngoùn-tay-Thieàn cuûa Caâu Chi, cuõng vì choã thöøa ñöông maø chaúng chòu kham nhaän vaäy”.

Vò sö laïi hoûi: “Ngaøi Taây Vieân voã tay, haù chaúng phaûi laø chuyeän moät beân meù cuûa con toâi, caùi tôù [Noâ nhi, tyø nöõ]sao?”

Toå Sôn noùi: “Phaûi”.

Hoûi: “Höôùng thöôïng [Töø ngoïn chæ goác] laïi coù chuyeän hay khoâng?”

Toå Sôn raèng : “Coù”.

Hoûi: “Nhö theá naøo laø chuyeän höôùng thöôïng?”

Toå Sôn noùi: “Caùi ñoà con toâi, caùi tôù”.

Xem caùi loái ñeà xöôùng aáy cuûa caùc vò laõo tuùc, chính laø sôï cho ngöôøi nhaän “Tôù laøm choàng”, sa vaøo trong kieán giaûi maët traêng thöù hai.

Kinh: “Vaäy neân, hieän nay caùc oâng phaùt minh caùc thöù Xem Thaáy vaø traàn caûnh ñeàu laø voïng töôûng, thì khoâng theå ôû trong ñoù maø chæ ra Phaûi hay Chaúng Phaûi. Nhöng do taát caû ñeàu laø Chaân Taâm nhieäm maàu saùng suoát neân coù theå laøm cho caùc oâng ra khoûi caùc nghóa Chæ ñöôïc vaø Khoâng chæ ñöôïc”.

Thoâng raèng: Neáu chöa thaáy Taùnh thì Taùnh ôû trong caùi Thaáy, cuøng teân laø Kieán Tinh, ñuû caùc thöù voïng töôûng phaân bieät thì laøm sao ra khoûi Töùc laø hay Chaúng Phaûi ñöôïc. Neáu thaáy Taùnh, thì Taùnh thoaùt ngoaøi caùi Thaáy, neân chaúng goïi laø Thaáy, Nghe, Hay, Bieát. Taát caû phaân bieät ñeàu khoâng, neân thoaùt ra ngoaøi söï Chæ ñöôïc hay Khoâng chæ ñöôïc.

Caâu “Khoâng theå ôû trong ñoù chæ ra caùc nghóa Phaûi vaø Chaúng Phaûi”, thì nhö maët traêng thöù hai: caùi naøo Töùc laø maët traêng ? Caùi naøo Chaúng Phaûi maët traêng?

Caâu “Neân coù theå laøm cho caùc oâng ra ngoaøi caùc söï Chæ ñöôïc vaø Khoâng chæ ñöôïc”, thì nhö moät maët traêng thaät, trong ñoù töï nhieân chaúng coù thaät hay giaû.

Vaät laø caùi ñöôïc chæ ra, nhö ñoaïn tröôùc noùi “Nhöõng caùi chæ ra ñöôïc ñeàu laø Vaät”. Caùi Thaáy khoâng coù choã naøo ñeå chæ ra, nhö ñoaïn tröôùc noùi “Chöù khoâng phaûi laø caùi Thaáy”. OÂng Anan tuy coù theå phaùt minh ñöôïc hai nghóa “Tieàn traàn chaúng phaûi laø caùi Thaáy” vaø “Tieàn traàn töùc laø caùi Thaáy”, nhöng coøn bò Thò, Phi troùi buoäc, chaúng theå thoaùt ra, cuõng do bôûi vì khoâng bieát choã quy veà cuûa caùi nghóa naøy, choã ñoù laø Thaáy Taùnh vaäy.

Neáu thaáy caùi Chaân Taùnh troøn saùng, nhieäm maàu voán haèng haèng giaùc ngoä, thì caùi Thaáy cuøng caùi Ñöôïc Thaáy voán khoâng choã coù, choã naøo coù caùi “Chæ ra”? Caùi Thaáy naøy cuøng caùi Ñöôïc Thaáy voán laø Taâm Theå Boà Ñeà saùng saïch nhieäm maàu, thì choã naøo maø chæ ra chaúng ñöôïc? Trong Theå Boà Ñeà aáy, khoâng coù caùi gì goïi laø Phaûi hay Chaúng Phaûi, môùi laø con ñöôøng thoaùt thaân (xuaát thaân). Chöõ Xuaát (thoaùt ra) ôû chaùnh vaên raát coù yù vò. Sôû dó ra ñöôïc phaûi do choã naøy, neân kinh noùi “Do thò”, chæ raèng phaûi vaøo trong Kieán Taùnh môùi coù theå ra ñöôïc.

Coù nhaø sö hoûi Toå Thieàu Sôn: “Choã thò phi khoâng ñeán, coøn coù caâu bieän luaän khoâng?”

Toå ñaùp: “Coù”

Nhaø sö hoûi: “Ñoù laø caâu gì?”

Toå Sôn noùi: “Moät maûnh maây traéng chaúng loä baøy veû xaáu”.

Toå Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “Khaép thaân che chôû, chaúng phaïm toân nghieâm. Boû ñòa vò lui veà, ôû moät beân naâng ñôõ. Caàn neân uyeån chuyeån. Coù thaáy hình töôùng cuûa Thieàu Sôn ôû choán naøo? Neáu taän löïc tìm cha, haõy höôùng vaøo trong aáy!”

Toå Ñoäng Sôn keä raèng:

“Nuùi xanh: cha maây traéng

Maây traéng: con nuùi xanh

Maây traéng suoát ngaøy döïa

Nuùi xanh voán chaúng hay”.

(Thanh sôn baïch vaân phuï

Baïch vaân thanh sôn nhi

Baïch vaân chung nhaät yû

Thanh Sôn toång baát tri)

Toå Thieàu Sôn noùi: “Moät maûnh maây traéng chaúng loä baøy veû xaáu” voán laø ñaây”.

Coù vò taêng hoûi thò giaû Coå Phong Kieàn: “Nhö theá naøo laø noái beà ngoaøi?”

Ngaøi Phong noùi raèng: “Chaúng nhôø vieäc trong nhaø ngöôøi khaùc”.

Hoûi: “Nhö theá naøo laø noái beà trong”.

Ngaøi ñaùp : “Neáu tìm cha, haõy höôùng vaøo trong aáy!”

Toå Thieân Ñoàng noùi: “Taän löïc tìm cha, haõy höôùng vaøo trong aáy, voán laø choã naøy”.

Laïi Toå Ñaàu Töû tuïng raèng :

“Maây traéng khoâng heà ñeán ñænh non

Maét ñaày khoùi, raùng, caûnh muoân ngaøn

Moät caâu ngaâm laïnh, ngaøn xöa ñieäu

Muoân truøng xanh bieác, moïc traêng non”.

Phaûi bieát raèng caùi Taùnh maàu saùng voán haèng haèng Giaùc Ngoä, vöôït ngoaøi Phaûi cuøng Chaúng Phaûi, nhö maët traêng thöù nhaát. Phaûi roát raùo ñöôïc toâng chæ cuûa Toâng Taøo Ñoäng môùi ñöôïc choã vi dieäu.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM