SUỐI REO RỪNG TRÚC H.T THÍCH NHẬT QUANG
ĐOẠN 12 Ai ai xá cốc, Bằng huyễn chiêm bao; Xẩy tỉnh giấc hòe, Châu rơi lã chã. Chú thích: - Xá cốc: Nên biết. - Bằng: Giống như. - Giấc hòe: Giấc mộng dưới cây Hòe. Giảng: Tổ nhắc chúng ta nên biết thế gian như giấc mộng, huyễn hóa, không có thật. Trần gian vốn là mộng, thực hư cũng là mộng, say mộng hay tỉnh mộng vẫn là mộng. Giấc mộng đó là mộng gì ? Mộng công danh phú quí, vợ đẹp con ngoan… tất cả chỉ như bầy kiến vàng dưới gốc Hòe, tranh nhau cắn lấy da thịt ta mà thôi. Giấc mộng cây Hòe này là xuất phát từ một điển cố: Có anh học trò thi trượt nên rất đau khổ. Anh đi đến bờ sông gặp quán nước của một ông già, anh xin nước uống và được nghỉ nhờ. Ông già hỏi sự tình thế nào mà trông anh có vẻ thiểu nảo quá, anh kể lại tự sự rồi nói “Bây giờ tôi rất đói khát, trong túi không còn tiền, cũng không có mặt mũi nào về quê”. Ông già nghe vậy thương tình, bảo anh nằm nghỉ dưới gốc Hòe, ông vào bếp nấu nồi cháo kê cho anh ăn đở dạ. Trong thời gian nồi kê chưa chín, anh mệt quá ngủ say và nằm mộng thấy mình thi đỗ Trạng nguyên, được vua gả công chúa, hai vợ chồng bái tổ vinh quy, tiền hô hậu ủng. Sau đó trong nước có binh biến, vua sai anh đi đánh giặc. Thua trận trở về, giặc tràn vào bờ cõi, dân tình khổ sở. Bọn chúng thấy cô vợ đẹp của anh nên cưỡng bức đem đi, dinh thự tài sản của anh bọn chúng đều phá sạch hoặc vơ vét hết. Anh đuổi theo và một đường gươm quét ngang mình, anh thét lên thì chợt giật mình tỉnh dậy, thấy bầy kiến vàng đang đốt dưới lưng, thì ra nồi kê vẫn chưa chín. Ông già hỏi chuyện gì, anh kể hết một cuộc đời mộng mị vừa qua, hạnh phúc vinh quang, khổ đau cùng đồ. Thời gian chóng vánh trong khoảng nồi kê nấu chưa chín. Cuối cùng mở con mắt ra tất cả chỉ là mộng. Sự có mặt của chúng ta trên cõi đời này chỉ là một giấc ngủ say, rồi trong mộng mị ta nói mớ với nhau, có gì thật đâu. Hôm nào giật mình thức giấc thì huyễn cảnh chiêm bao chấm dứt. Tất cả mọi hiện tượng xảy ra trong cuộc đời có khác gì giấc mộng gốc Hòe, vậy mà ít ai nhận được. Mọi người vẫn cho nó là thực nên vướng mắc trong đó rồi khổ đau. Chỉ hành nhân trong cửa thiền mới dám nhìn thẳng, bằng cái nhìn tỉnh sáng thấy được lẽ thật của cuộc đời là mộng, chóng vánh đến đổi cả một đời người chưa qua khỏi thời gian nấu chín nồi kê. Do đó hành giả trong tông môn không bị vướng mắc bất cứ thứ gì trên đời này. Ngày xưa vua Trần cũng đã từng trải qua giấc mộng đó, thấy không có gì an vui nên cuối cùng Ngài chọn con đường tu hành để được giác ngộ giải thoát. Đó là một con người thực, một Hoàng đế Việt Nam, một anh hùng dân tộc đã sống trải mọi thứ đến tột đỉnh, cuối cùng Ngài nhận ra tất cả chỉ là mộng nên buông bỏ hết. Ngài tu khổ hạnh trên núi cao và đắc đạo để hôm nay chúng ta có được bài ca này. Người xưa tu thành tựu thì chúng ta tu cũng thành tựu, không thể tự lui sụt mà phải cố gắng lên. Thật đáng tiếc, nếu chúng ta là người trong tông môn mà không tỉnh sáng, không hành trì, không thể nghiệm được những gì Phật Tổ dạy, để cứ mãi sảng sốt giữa cuộc đời trần ai này. Huynh đệ hãy cùng nhắc nhở động viên nhau, đừng để mất tự chủ, đừng vướng mắc ngoại cảnh, đừng tạo nghiệp khổ đau dài dài trong vòng lẩn quẩn tử sinh nữa. Đó là chúng ta thật lòng vì nhau.

	]
	THIỀN TÔNG VIỆT NAM