ÑÖÙC PHAÄT TRONG ÑÔØI

T.T THÍCH NHAÄT QUANG

TINH THAÀN TU PHAÄT

Phaät Ñaûn 1999 – 2543

Kyû nieäm ñaûn sanh ñöùc Boån sö Thích Ca Maâu Ni laàn thöù 2543 naøy, chuùng ta laïi moät laàn nöõa töôûng nieäm veà ñöùc Phaät vôùi taát caû cuoäc ñôøi vaø coâng haïnh cuûa moät ñaáng cha laønh, thò hieän ra nôi ñôøi vì lôïi ích cuûa taát caû chuùng sanh. Veà lòch söû, chuùng ta ñaõ töøng ñieåm qua trong nhöõng laàn kyû nieäm tröôùc. ÔÛ ñaây, chuùng toâi muoán nhaán maïnh ñeán quaù trình traûi daøi hôn 45 naêm thuyeát phaùp giaùo hoùa ñoä sanh cuûa Nhö Lai, ñöùc Phaät ñaõ ñeå laïi nhöõng baøi hoïc, nhöõng taám göông saùng cho chuùng ta noi theo vôùi muïc ñích muoán chuùng ta hoïc hieåu, aùp duïng haønh trì laøm sao ñöôïc lôïi laïc nhö chính Theá Toân.

Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni sanh ra döôùi coäi hoa Voâ öu trong vöôøn hoa thaønh Ca Tyø La Veä, khoâng gioáng nhö chuùng ta sanh ra trong baûo sanh vieän. Sau naøy Ngaøi thieàn ñònh vaø thaønh Phaät döôùi coäi caây Boà-ñeà. Luùc heát duyeân hoùa ñaïo, töø giaõ cuoäc ñôøi, Ngaøi thò tòch döôùi coäi caây Sa la. Qua ñoù ñuû cho chuùng ta thaáy Ngaøi laø con ngöôøi ñaëc bieät, gaén boù vôùi thieân nhieân chöù khoâng laø cuûa rieâng ai. Chuùng ta ngaøy nay ôû chuøa, chöù khoâng ôû coäi caây neân deã vöôùng maéc caùi chuøa. Ñi ñaâu cuõng thaáy mình coù chuøa Thöôøng Chieáu, caùi löng cuûa mình dính vôùi chuøa Thöôøng Chieáu, ai ñuïng tôùi chuøa Thöôøng Chieáu thì khoâng ñöôïc. Bôûi theá neân mình tu khoâng thaønh Phaät.

Ñöùc Phaät laø moät con ngöôøi thöïc, coù lòch söû, coù cha meï vaø ñaëc bieät Ngaøi cuõng coù gia ñình. Lôùn leân theo nghi thöùc truyeàn thoáng cuûa trieàu ñình, Ngaøi vaâng leänh phuï vöông laøm leã thaønh hoân vôùi moät coâng nöông, sau ñoù sanh ra hoaøng töû La Haàu La. Cuoái cuøng Ngaøi töø boû taát caû ñi tu. Söï thò hieän naøy raát coù giaù trò ñoái vôùi haàu heát Phaät töû chuùng ta. Neáu ñöùc Phaät thò hieän nhö moät baäc tieân thaùnh naøo töø nuùi cao hay treân trôøi rôùt xuoáng tu haønh thaønh Phaät thì chuùng ta khoâng theå naøo tu ñöôïc. Trong Phaät giaùo, ñöùc giaùo chuû cuûa chuùng ta laø moät con ngöôøi ñöôïc sinh ra vaø tröôûng thaønh trong ñieàu kieän nhö taát caû moïi ngöôøi. Cuoái cuøng thaáy roõ noãi khoå ñau cuûa kieáp nhaân sinh neân Ngaøi döùt khoaùt xuaát gia tìm ñaïo, vaø vôùi quyeát taâm sieâng naêng tinh taán khoâng lui suït, Ngaøi ñaõ thaønh ñaïo.

Ñieàu ñoù cho thaáy neáu chuùng ta quyeát taâm maõnh lieät thì cuõng coù theå tu thaønh Phaät. Vieäc thaønh Phaät khoâng daønh rieâng cho ñöùc Phaät Thích Ca hay moät vò Phaät naøo, maø taát caû chuùng sanh ñeàu coù theå giaùc ngoä thaønh Phaät. Quí vò thöû nghó, moät oâng hoaøng muoán ñi tu coù deã khoâng? Ñoâi khi moät ngöôøi daân thöôøng muoán ñi tu maø buoâng khoâng ñöôïc, böùt khoâng rôøi, haø huoáng moät oâng hoaøng ôû tuoåi thanh xuaân, caét ñöùt ñöôïc taát caû ñeå ñi tu thì quaû laø moät con ngöôøi coù yù chí maïnh meõ quyeát lieät.

Baøi hoïc naøy noùi leân söï kieân quyeát, söï sieâng naêng lieân tuïc vaø söï phaùt taâm maõnh lieät nhaát ñònh seõ daãn ñeán thaønh coâng. Ngöôøi Taây phöông noùi “Muoán thì ñöôïc, quyeát thì thaønh”. Chuùng ta neáu muoán thaønh Phaät thì phaûi quyeát taâm tu hoïc sieâng naêng lieân tuïc. Phaàn naøy Phaät töû mình coøn leøng eøng laém, neân tu hoaøi vaãn khoâng tôùi ñaâu. Thaùi töû Taát Ñaït Ña sau laàn daïo boán cöûa thaønh, Ngaøi thaáy hieän thöïc cuûa cuoäc ñôøi toaøn laø khoå ñau. Ngöôøi giaø caû thieáu söï baûo döôõng, thieáu ngöôøi nuoâi naáng neân khoå ñau. Ngöôøi beänh hoaïn reân xieát khoâng thuoác thang, khoâng ngöôøi saên soùc neân khoå ñau. Cuoái cuøng hình aûnh cuûa söï cheát hieän ra vôùi moät caùi xaùc naèm queo beân ñöôøng, ruoài nhaëng gioøi tæa aên huùt, khoâng ai choân caát ñeám xæa ñeán, thaät laø khoå ñau cuøng toät. Sau khi chöùng kieán caûnh giaø nua beänh hoaïn cheát choùc aáy roài, Ngaøi suy nghieäm veà thaân mình moät mai coù rôi vaøo nhöõng tình huoáng nhö vaäy khoâng? Ñaây laø vaán naïn lôùn laøm cho Thaùi töû maát aên maát nguû. Cuoái cuøng Ngaøi nhaän ra ai coù thaân naøy ñeàu seõ ñi ñeán tình huoáng aáy vaø ñeàu bò khoå ñau. Do ñoù Ngaøi quyeát taâm tìm ñöôïc giaûi thoaùt.

Chuùng ta khoâng thaáy ñöôïc nhö ñöùc Phaät neân söï phaùt taâm cuûa mình cuõng khoâng duõng maõnh baèng Ngaøi. Chuùng ta coù thaân naøy nhö moïi ngöôøi nhöng vaãn cöù yeân loøng ngaøy qua ngaøy vôùi cuoäc soáng nhö theá. Cuoäc soáng an baøi theá naøo thì ta chaáp nhaän theá aáy. Chuùng ta khoâng duøng tueä giaùc naøo ñeå thaáy theâm ñöôïc gì nöõa, neân chuùng ta cuõng chaúng muoán tìm loái thoaùt.

Thaùi töû Taát Ñaït Ña khoâng nhö theá, Ngaøi luoân traên trôû khi bieát thaân naøy seõ hoaïi dieät, maát maùt. Ngaøi khoâng theå naøo ñaønh loøng ngoài yeân ñôïi chôø söï maát maùt aáy ñeán, khoâng theå chaáp nhaän boù tay vôùi söï tan raõ trong khoå ñau. Ngaøi quyeát taâm tìm cho ra moät loái giaûi quyeát. Hoïc ñieàu naøy chuùng ta thaáy ñöùc Phaät ñi tu khoâng phaûi rieâng cho mình maø vì taát caû. ÔÛ ñaây Ngaøi tìm chaân lyù ñeå giaûi quyeát nhöõng khoå ñau maø moïi ngöôøi boù tay chaáp nhaän.

Tröôùc khi giaùc ngoä thaønh Phaät, ñöùc Theá Toân ñaõ hoïc hoûi vôùi nhöõng vò Thaùnh thôøi ñoù nhöng cuoái cuøng Ngaøi thaáy chöa hoaøn bò. Ñöùc Phaät tu khoå haïnh cuõng thaáy khoâng hoaøn bò, bôûi vì nhöõng phöông phaùp aáy chöa giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà sanh giaø beänh cheát. Do ñoù Ngaøi tìm ñeán coäi Boà-ñeà, aên uoáng trôû laïi bình thöôøng. Theá Toân traûi toøa coû ngoài thieàn vôùi moät quyeát taâm, töï khaéc töï theä neáu khoâng tìm ñöôïc ñaïo giaùc ngoä giaûi thoaùt ñeå giaûi quyeát vaán ñeà sinh töû thì duø thòt naùt xöông tan Ngaøi cuõng khoâng rôøi khoûi choã ngoài naøy. Vôùi taâm kieân quyeát nhö vaäy, cuoái cuøng Ngaøi ñaït ñöôïc sôû nguyeän cuûa mình laø thaønh töïu giaùc ngoä.

Sau khi giaùc ngoä, traûi qua treân 45 naêm Ngaøi ñi khaép nôi ñeå giaûng giaûi nhöõng phöông phaùp mình ñaõ thaáu trieät cho taát caû chuùng sanh noi theo tu haønh. Töø ñoù nhaân gian coù Phaät phaùp vaø ngaøy nay chuùng ta môùi coù kinh ñieån ñeå hoïc taäp, nghieân cöùu, haønh trì. ÔÛ ñaây chuùng toâi muoán neâu leân moät vaøi lôøi daïy maø vò giaùo chuû cuûa chuùng ta ñaõ giaûng daïy.

Ngaøi daïy “Hôõi caùc ñeä töû, ta khích leä caùc ngöôi, moïi phaùp höõu vi ñeàu bieán hoaïi, haõy tích cöïc phaán ñaáu”. Ñaây laø lôøi daïy phoå thoâng, haàu heát ngöôøi con Phaät ai cuõng thuoäc. Ñöùc Phaät khích leä chuùng ta ñoái vôùi caùc phaùp höõu vi seõ hoaïi dieät, taát caû haõy phaán ñaáu. Nhöõng gì chuùng ta coù ñaây ñeàu bò voâ thöôøng chi phoái, khoâng ai thoaùt khoûi. Ngaøi khuyeân taát caû phaûi gaéng goå, phaán ñaáu. Phaán ñaáu laøm gì? Phaán ñaáu ñeå laøm sao trong söï ñoåi thay, chi phoái lôùn lao ñoù mình vaãn an nhieân giaûi thoaùt. Chuùng ta nhaém coi coù laøm ñöôïc vieäc ñoù hay khoâng?

Söï ñoåi thay lôùn lao trong cuoäc ñôøi luoân laø vaän haønh xöa nay khoâng thay ñoåi. Moãi chuùng ta caûm nhaän theá naøo veà söï hieän dieän cuûa mình? Sinh ra, lôùn leân, giaø nua, cuoái cuøng laø cheát. Ñaây laø keát quaû maø khoâng moät ai öng yù. Chuùng ta khoâng bao giôø muoán cheát, caû nhöõng ngöôøi beänh hoaïn cuõng khoâng muoán cheát. Tröø nhöõng ngöôøi gaëp noãi thoáng khoå quaù lôùn laán aùp, khoâng muoán soáng nöõa thì noùi muoán cheát, nhöng khi caùi cheát ñeán hoï cuõng sôï seät, hoát hoaûng. Noùi chung chuùng ta khoâng laøm chuû ñöôïc caùi cheát. Maø cheát laø gì? Laø söï ñoåi thay, maát maùt hoaøn toaøn söï soáng trong ñôøi naøy.

Söï soáng ñöôïc saép ñaët theo phuùc duyeân cuûa moãi ngöôøi nhö theá naøo thì chuùng ta chaáp nhaän nhö theá aáy, chöù khoâng heà coù söï phaán ñaáu naøo, baây giôø ñöùc Phaät daïy chuùng ta phaûi phaán ñaáu. Phaán ñaáu ñeå thay ñoåi truïc xoay ñöa ñaåy chuùng ta ñeán choã dieät vong maø chuùng ta khoâng laøm chuû ñöôïc. Phaán ñaáu nhö theá naøo? Phaán ñaáu hoïc ñaïo, phaán ñaáu hoïc thieàn ñeå chuùng ta nhaän ra taùnh giaùc cuûa chính mình. Nhaän vaø soáng ñöôïc vôùi taùnh giaùc thì khi ñoù mình laøm chuû ñöôïc, khoâng bò lay chuyeån bôûi nhöõng ñoåi thay tröôùc maét.

Taïi sao ta phaûi phaán ñaáu? Vì töø laâu laém roài, coù theå noùi laø chuùng ta khoâng saùng suoát, chæ haøi loøng chaáp nhaän nhöõng gì ta coù ñaây. Ví duï chuùng ta sanh ra trong hoaøn caûnh gia ñình khaù giaû, coù cuoäc soáng ñaày ñuû, ta cuõng cöù yeân loøng nhö theá. Giaû duï nhö gia ñình daàn daàn sa suùt, daãn ñeán kieät queä ta cuõng cöù yeân loøng nhö theá, khoâng heà coù söï phaán ñaáu naøo ñeå ñoåi thay, gaày döïng moät tình traïng khaùc toát ñeïp hôn. Ñoù laø do chuùng ta thieáu naêng löïc, thieáu saùng suoát, cöù chaáp nhaän an baøy nhö theá. Thöôøng thì ngöôøi ta noùi ñònh meänh nhöng thaät ra ñoù khoâng phaûi laø ñònh meänh, maø chæ vì con ngöôøi quen yeáu ñuoái, quen chaáp nhaän, khoâng chòu phaán ñaáu ñeå vöôn leân.

Phaät daïy: Ñoái vôùi caùc hieän quaû, chuùng ta bieát raèng ñoù laø nhöõng haäu quaû do mình gaây ra töø tröôùc. Baây giôø chuùng ta saün saøng traû, vaø ñöøng gaây theâm nhöõng nôï naàn nhö theá nöõa. Muoán döøng ñöôïc phaûi coù trí löïc, coù söï saùng suoát vaø quyeát taâm. Ví duï nhö ngöôøi lôõ nghieän thuoác, bieát haäu quaû seõ ñöa ñeán luûng phoåi, naùm phoåi, ho lao… baây giôø quyeát taâm khoâng huùt thuoác nöõa. Ñaây chính laø tu. Tu coù nghóa laø söûa. Caùi gì khoâng caàn thieát, khoâng mang laïi söï xöùng hôïp thì chuùng ta boû, söûa laïi. Lôõ gaây ra nhaân ñöa ñeán nhöõng haäu quaû khoâng toát, khoâng an laïc, chuùng ta saün saøng traû, khoâng keâu ca, than traùch gì heát nhöng phaûi chuaån bò cho mình nhaân môùi khoâng nhö theá nöõa.

Ñöùc giaùo chuû daïy chuùng ta phaûi phaán ñaáu tu taäp. Ñoái vôùi taát caû caùc phaùp giöõa cuoäc ñôøi naøy, ñöøng bao giôø noùi raèng noù keùo loâi, noù duï hoaëc, noù laøm laàm meâ toâi. Chuùng ta ñöøng bao giôø noùi lôøi nhö theá maø phaûi khaúng ñònh mình coù trí löïc, coù khaû naêng, coù tinh thaàn vaø coù quyeát taâm. Quyeát taâm laøm gì? Quyeát taâm phaán ñaáu, nhöõng nhaân gì ñaõ gaây taïo laøm cho chuùng ta bò troâi giaït nhö theá thì chuùng ta khoâng gaây nöõa. Trong loøng luùc naøo cuõng nung naáu moät tinh thaàn tích cöïc, saùng suoát, coù theá ta môùi laøm chuû ñöôïc thoùi quen cuûa mình. Nhöõng thoùi quen xoaøng xænh thaáy nhö khoâng coù gì ñaùng keå, nhöng neáu khoâng coù trí löïc thì chuùng ta khoâng laøm chuû ñöôïc, cuoái cuøng thoùi quen ñoù seõ thuùc ñaåy, keùo loâi chuùng ta. Töø ñoù gaây taïo nghieäp taäp ñeå roài cuoái cuøng chuùng ta bò xoaùy trong voøng laån quaån. Nhaân nhö theá, quaû nhö theá maø khoâng coù moät loái thoaùt.

Ngöôøi con Phaät phaûi saùng suoát bình tónh, nhaän ñònh thaáu suoát moïi söï trong cuoäc ñôøi naøy ñeàu töø nôi ta maø ra, chöù khoâng do ai heát. Toát hay xaáu, khoå hay vui laø do töï chuùng ta. Neáu ta khoâng gaây nhaân khoå, khoâng laøm ñieàu aùc thì khoâng bò quaû baùo khoå, ñoù laø ñieàu taát yeáu. Nhaän ñònh nhö vaäy roài, duø hieän taïi cuoäc ñôøi naøy ta khoå ñau, thieáu thoán moïi maët nhöng quyeát taâm phaán ñaáu khoâng gaây theâm nhaân ñau khoå nöõa. Khi traû heát nôï naàn naøy roài ta seõ bình an. Ñoù laø nieàm vui laø söï phaán khôûi lôùn lao cuûa ngöôøi bieát tu taäp.

Chuùng ta khoâng caàn phaûi bay leân hay laën vaøo loøng ñaát ñeå bieát veà cuoäc ñôøi. Thöa quí vò! Khoâng caàn thieát. Ngay baây giôø chuùng ta laøm chuû ñöôïc ñoái vôùi taát caû caùc phaùp, khoâng ñeå bò keùo loâi, khoâng gaây nhaân ñau khoå ñeå bò loay hoay laån quaån trong voøng ñieâu linh troâi giaït nöõa laø vui roài. Ví duï moãi ngaøy ta khoâng noùi lôøi aùc ñeå bò haäu quaû cuûa caùi mieäng keùo loâi trong voøng luaân hoài laø ta ñaõ tu ñöôïc caùi mieäng. Ta khoâng nghó ñieàu gì sai traùi ñeå keát nhaân thaønh nhöõng haäu quaû xaáu, bò thuùc ñaåy chòu nhöõng ñieàu baát nhö yù laø ta tu ngay taâm roài.

Moãi ngöôøi con Phaät chuùng ta ai naáy ñeàu yù thöùc vaø tu haønh ñöôïc nhö vaäy thì Nieát-baøn an vui ngay hieän taïi chöù coøn tìm ôû ñaâu nöõa. Nieát-baøn ñoù ngay töø böôùc ñi, trong giaác nguû, trong böõa aên, trong söï tieáp xuùc, noùi chuyeän vôùi khaùch, trong taát caû sinh hoaït, luùc naøo cuõng coù Nieát-baøn, vì chuùng ta khoâng vöôùng maéc baát cöù vieäc gì. Chuùng ta khoâng bò thoùi quen, khoâng bò nhöõng laàm meâ daãn daét khieán noùi naêng, haønh ñoäng sai quaáy, laø chuùng ta tu ñuùng theo lôøi Phaät daïy, ñaûm baûo seõ ñöôïc an vui, khoûi caàu nguyeän khaán vaùi gì ôû ñaâu. Neáu ngöôøi con Phaät nhaän ñöôïc nhö vaäy seõ an vui töùc khaéc. Neáp nhaên nhoù böïc boäi, söï taêm toái tieâu cöïc trong daùng maët, cöû chæ seõ khoâng coøn nöõa. Ñoåi laïi chuùng ta laø ngöôøi saùng suoát, bình tónh, laøm chuû ñöôïc mình, khoâng ñeå bò ñoäng bôûi nhöõng nghó ngôïi, noùi naêng, haønh ñoäng cuûa mình. Luùc naøo ta cuõng an nhieân trong phong thaùi bình thöôøng thanh ñaïm. Ñoù laø Nieát-baøn hieän thöïc maø ngöôøi con Phaät coù theå nhaäp ñöôïc baát cöù luùc naøo, ôû ñaâu.

Toùm laïi taát caû moïi ngöôøi, khoâng keå trí ngu, sang heøn, neáu thaønh taâm caàu ñaïo, aên naên saùm hoái thì ñeàu coù theå tu haønh vaø chöùng ñaïo, trôû thaønh baäc Thaùnh giöõa chuùng sanh vaø chöùng ñöôïc Nieát-baøn taïi coõi theá. Taát caû chuùng ta ñaây ai naáy ñeàu yù thöùc ñöôïc nhö vaäy qua lôøi ñöùc Phaät daïy, ñeàu gaéng goå phaán ñaáu ñöøng gaây taïo nghieäp nhaân xaáu aùc nöõa. Saùm hoái aên naên laø töï khaéc, töï höùa vôùi loøng mình, töø nay nhöõng suy nghó noùi naêng, haønh ñoäng gì sai thì tuyeät ñoái khoâng laøm nöõa. Quyeát taâm sieâng naêng lieân tuïc haønh trì theo phöông phaùp Phaät daïy. Ñöôïc vaäy ñaûm baûo ngöôøi ñoù hieän taïi ñöôïc an laïc, nghóa laø nhaäp Nieát-baøn giöõa coõi theá, khoâng noùi thôøi gian hay choã nôi.

Kieåm laïi yù nghó, ngoân ngöõ, haønh ñoäng cuûa mình, nhöõng gì sai traùi töø tröôùc, saùm hoái caét ñöùt khoâng cho taùi phaïm nöõa. Ngay baây giôø soáng hoàn nhieân, töï taïi, laøm chuû ñöôïc ñoái vôùi taát caû sinh hoaït, ñoù laø moät caùch tu. Tu nhö theá khoâng gaây moät söï trôû ngaïi naøo trong cuoäc ñôøi naøy hay trong sinh hoaït gia ñình cuûa mình, mieãn laøm sao giaùc ngoä, nheï nhaøng thaûnh thôi, giaûi thoaùt laø ñöôïc. Bôûi vì Phaät laø giaùc ngoä, ai giaùc ngoä ñöôïc nhö Phaät ñeàu goïi laø Phaät.

Nhöng baây giôø chuùng ta chöa giaùc ngoä nhö Phaät maø chæ giaùc ngoä naêm ba möôi phaàn traêm thì chuùng ta laø con Phaät, chuùng ta laø Phaät töû. Kieåm laïi trong loøng chuùng ta coù ñöôïc giaùc ngoä khoaûng chöøng naêm ba möôi phaàn traêm thì chuùng ta xöùng ñaùng laø Phaät töû roài. Ai gaëp mình noùi chò laø Phaät töû ta yeân loøng. ÔØ toâi laø Phaät töû, toâi ñang haønh trì, ñang thöïc hieän lôøi Phaät daïy, toâi ñaõ coù nhöõng giaùc ngoä chuùt chuùt nhö vaäy. Vaø nuoâi moät quyeát taâm raèng toâi seõ giaùc ngoä hoaøn toaøn, chaéc chaén nhö vaäy, khoâng coù con ñöôøng khaùc. Gioáng nhö nhaø mình chæ coù moät cöûa, töø cöûa ñoù ñi vaøo vaø cuõng töø ñoù ñi ra chöù khoâng coù cöûa naøo khaùc. Ta laø Phaät töû, Phaät giaùc ngoä hoaøn toaøn thì ta cuõng daàn daàn ñöôïc giaùc ngoä nhö Phaät.

Kinh Phaùp Hoa noùi nhöõng ñoàng töû beù thô, trong luùc giôõn chôi vôùi nhau, ñuøa caùt naén thaønh thaùp Phaät, töôïng Phaät, veõ chöõ Nam Moâ Phaät, Phaät ñeàu thoï kyù cho nhöõng ñoàng töû naøy veà sau seõ thaønh Phaät. Chuùng ta ñaõ vöôït hôn nhöõng ñöùa beù ñoù, ñaõ tröôûng thaønh, ñaõ giaùc ngoä ñöôïc naêm saùu baûy möôi phaàn traêm roài thì nhaát ñònh chuùng ta seõ thaønh Phaät. Nhieàu Phaät töû tu theo ñaïo Phaät maø nghe noùi giaùc ngoä laø ngaùn laém. Noùi con tu gieo duyeân vaäy thoâi, chöù chuyeän giaùc ngoä khoâng bieát tôùi chöøng naøo? Thöa quí vò, giaùc ngoä khoâng phaûi vieäc beân ngoaøi, cuûa ai cho maø töï trong loøng mình. Thí duï töø tröôùc ta thaáy caùi gì ñeïp thì meâ thích, ñaém tröôùc, chaïy theo muoán ñoaït cho ñöôïc. Ñoù laø vieäc laøm cuûa ngöôøi meâ. Baây giôø cuõng söï vieäc nhö vaäy maø mình bình tónh, khoâng tham ñaém, khoâng chaïy theo, ñoù laø tinh thaàn cuûa ngöôøi giaùc. Töø ñoù suy gaãm ra thì ñoái vôùi taát caû caûnh tham, caûnh saân, caûnh si, nhöõng buoàn vui ñöôïc maát, ta ñeàu bình thöôøng, khoâng ñeå nieäm daáy leân töùc mình ñaõ giaùc. Cöù theá maø giaùc cho ñeán khi naøo giaùc ngoä hoaøn bò môùi thoâi.

Khi ñaõ kieân theä nhö vaäy roài duø hieän taïi coù nhö theá naøo, chuùng ta cuõng vöôït qua. Theo göông ñöùc Theá Toân, moät khi ñaõ tuyeân theä ngoài thieàn ñònh döôùi coäi Boà-ñeà, bao giôø giaùc ngoä môùi thoâi, quyeát khoâng ñöùng daäy khi chöa thaønh töïu sôû nguyeän. Chuùng ta cuõng theá, quyeát taâm tu vaø tu ñuùng theo phöông phaùp Phaät daïy thì bao giôø laøm chuû ñöôïc mình vaø laøm chuû ñöôïc taát caû caùc phaùp môùi thoâi. Hieän taïi ñöôïc ngöôøi cung kính quí troïng cuõng toát, bò ngöôøi khinh thöôøng huûy nhuïc cuõng chaúng sao. Giaû duï nhö coù moät caùi thaân khoûe maïnh toát ñeïp ai thaáy cuõng cung kính, khoâng phaûi ñi baùc só thuoác men gì heát, tu cuõng toát. Nhöng neáu mang caùi thaân beänh böôùu saép cheát trong moät vaøi thaùng tôùi ñaây cuõng cöù bình thöôøng. Tinh thaàn ñoù laø tinh thaàn cuûa ngöôøi coù trí löïc toaùt ra töø coâng phu aùp duïng lôøi Phaät daïy.

Noùi ñieàu ñoù cho thaáy raèng hieän taïi chuùng ta coù theå nhaäp ñöôïc Nieát-baøn. Noù khoâng phaûi laø caùi gì mô hoà, chæ noùi nghe cho vui maø laø moät hieän thöïc cuï theå ta coù theå aùp duïng, suy nghieäm, theå nhaäp moät caùch thaáu ñaùo ñeå laøm chuû ñöôïc taát caû caùc phaùp. Phaät laø giaùc ngoä, ai giaùc ngoä ñöôïc nhö Phaät ñeàu laø Phaät. Cho neân ñaõ coù nhieàu Phaät tröôùc ñöùc Phaät Thích Ca vaø cuõng seõ coù nhieàu vò Phaät ra ñôøi keá tieáp. Nhöõng vò Phaät ra ñôøi keá trong ñoù coù mình, quí vò coù daùm nghó nhö vaäy khoâng? Ñöùc Phaät Thích Ca nhaäp Nieát-baøn tính ñeán baây giôø ñaõ hôn 2500 naêm roài, chuùng ta laø nhöõng vò Phaät töû hieän taïi. Ñaûm baûo khi giaùc ngoä hoaøn toaøn chuùng ta seõ laø Phaät.

Baây giôø coøn laø Phaät töû, phaïm vi giaùo hoùa cuûa quí vò khoâng ñöôïc roäng raõi. Ban ñaàu töø trong gia ñình, vieäc tích cöïc tu hoïc cuûa mình seõ aûnh höôûng toát ñeán ngöôøi thaân. Daàn daàn keát quaû toát seõ aûnh höôûng ñeán xoùm laøng, xaõ hoäi, ñaát nöôùc… roài khi giaùc ngoä hoaøn toaøn chuùng ta noùi ai cuõng nghe heát. Caùc vò tu haønh chaân chaùnh khoâng coù quyeàn löïc chi heát, nhöng quaû thaät moät ngöôøi ñaïo cao ñöùc troïng noùi ra lôøi gì ai cuõng thích thuù, cuõng laøm theo vì ñeàu coù söï phaán khôûi vui veû an laïc. Con ñöôøng tu haønh laø nhö vaäy.

Nhö toâi ñaõ noùi tröôùc ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni coù nhieàu ñöùc Phaät. Ñieàu naøy veà phöông dieän lòch söû khoâng sai tí naøo. Bôûi vì ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni laø ñöùc Phaät thò hieän trong theá giôùi hieän taïi, coøn tröôùc nöõa ñaõ coù nhieàu ñöùc Phaät ra ñôøi thò hieän giaùo hoùa chuùng sanh trong nhöõng coõi nöôùc khaùc. Vaäy thì chaéc chaén ôû töông lai cuõng seõ coù raát nhieàu vò Phaät ra ñôøi ñeå tieáp tuïc con ñöôøng giaùo hoùa ñoä sanh, trong nhaø thieàn goïi laø noái ñeøn tieáp löûa.

Döôùi caùi nhìn cuûa ñaïo Phaät, neáu chuùng ta bieát söû duïng trí tueä chaân thaät thì nhö caùc Thieàn sö noùi naáu caùt thaønh côm. Nghóa laø ai cuõng coù theå thaønh Phaät, ai cuõng laø Phaät seõ thaønh. Phaät chæ daïy chuùng ta con ñöôøng tu taäp ñeå chaám döùt moïi ñau khoå. Ñoái vôùi caùi nhìn cuûa ngöôøi con Phaät caùc phaùp do nhaân duyeân sinh, nhôø nhieàu nhaân toá maø noù hình thaønh. Bieát roõ taát caû caùc phaùp do nhieàu nhaân duyeân sinh nhö vaäy, laø ngöôøi naém ñöôïc then choát ñeå chaám döùt söï khoå ñau.

Ngöôøi tu haønh ñuùng theo lôøi Phaät daïy, seõ ñoaïn taän ñöôïc söï khoå. Vì sao? Vì caùc phaùp do duyeân sanh neân khoâng thaät, ñaõ do duyeân sanh thì cuõng do duyeân dieät. Chuùng ta coøn coù maët ôû ñaây, ñaày ñuû nhöõng duyeân toát hôïp laïi neân vieäc tu taäp tieán trieån thuaän lôïi. Ñeán luùc naøo ñoù duyeân toát khoâng hoäi ñuû nöõa thì noù seõ hoaïi dieät. Ngöôøi nhaän ra ñöôïc nhö vaäy seõ bình tónh giöõa cuoäc soáng, bình tónh luoân luùc mình bò maát maùt. Ngöôøi tu haønh chaân chaùnh thaáy roõ ñaïo lyù, seõ khoâng coøn khoùc loùc bi luïy khoå ñau khi thaân naøy gaëp tình huoáng xaáu, ngöôøi aáy seõ bình thöôøng vì töï laøm chuû ñöôïc. Ñoù laø böôùc ñaàu.

Keá tieáp, theo tinh thaàn thieàn chuùng ta tu taäp ñeå nhaän ra taùnh giaùc laø caùi khoâng bò sanh töû chi phoái, khoâng bò ñoäng bôûi hieän töôïng sanh dieät. Phaät baûo taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh giaùc, neáu chòu khoù tu taäp sôùm muoän gì mình cuõng seõ nhaän ñöôïc noù. ÔÛ ñaây Phaät luoân luoân nhaéc nhôû haøng ñeä töû raèng töï ta laøm cho mình trong saïch hoaëc laøm cho mình nhô baån, khoâng ai laøm cho ai trong saïch hoaëc nhô baån caû. Chuùng ta yù thöùc roõ raøng söï toát ñeïp cuõng töø mình vaø söï xaáu xa cuõng töø mình maø ra. Neáu laøm ñieàu xaáu aùc laø töï ta laøm oâ nhieãm mình. Duø ta coù choã töïa nöông nhöng vaãn khoâng ñöôïc ai che chôû ñaâu. Ví duï mình laø ñeä töû Phaät, ta nghó Phaät giaùc ngoä hoaøn toaøn, ta giaùc ngoä ñöôïc bao nhieâu phaàn traêm laø coù ñieåm töïa, neân cöù laøm caøn ñieàu xaáu, ñieàu aùc thì chaéc chaén chuùng ta chuoác laáy quaû khoå vì töï ta laøm oâ nhieãm mình roài. Cho neân Phaät daïy, töï mình laøm ñieàu aùc laø töï laøm oâ nhieãm mình. Töï mình khoâng laøm ñieàu aùc laø töï thanh tònh mình. Thanh tònh hay khoâng thanh tònh ñeàu do mình, khoâng ai laøm cho ta thanh tònh hay oâ nhieãm ñöôïc.

Hieåu roõ nhö vaäy ñeå chuùng ta phaán ñaáu. Giaû duï baây giôø mình chöa ñöôïc hoaøn bò thì coá gaéng phaán ñaáu. Theo lôøi ñöùc Phaät daïy, giôùi Phaät töû chuùng ta coù caùch thöùc tu haønh, coù theå aùp duïng ñöôïc ñaïo lyù trong ñôøi thöôøng, nhöõng luùc baän roän vôùi nhieàu moái töông giao. Chuùng ta bieát moät caùch roõ raøng, khoâng yû laïi, khoâng ñoå thöøa cho ai. Taïi mình gaây taïo nhöõng ñieàu aùc neân baây giôø vui loøng nhaän quaû xaáu. Neáu ta vui veû phaán ñaáu laøm nhöõng ñieàu toát thì seõ höôûng nhöõng quaû phuùc an laønh. Phaät töû ôû nhaø tu cuõng ñöôïc, tu trong moïi thôøi, moïi sinh hoaït, chôù khoâng nhaát thieát vaøo chuøa môùi tu ñöôïc.

Phaät daïy ngöôøi con Phaät phaûi töï tin nôi mình, nôi khaû naêng coù theå thaønh töïu giaùc ngoä giaûi thoaùt toái haäu cuûa mình. Ñoù laø lôøi caû quyeát raèng chuùng ta coù theå tu taäp ñeå ñöôïc giaùc ngoä toái haäu nhö ñöùc Phaät. Theá Toân chæ laø baäc ñaïo sö ñaõ theå nghieäm ñöôïc nhö vaäy, chæ daïy nhöõng phöông phaùp ñeå chuùng ta cuøng theå nghieäm nhö Ngaøi. Phaät khoâng theå thay mình giaùc ngoä hay ñoïa vaøo ñòa nguïc ñöôïc. Töï mình tin nôi khaû naêng cuûa chính mình ñeå ñöôïc giaùc ngoä. Chæ noäi nieàm tin naøy neáu ngöôøi tu chuùng ta vöõng tin thì khoâng bao giôø coù hieän töôïng meâ tín dò ñoan hay laø caàu cuùng gì khaùc. Bôûi ta bieát roõ nhöõng thöù beân ngoaøi khoâng thaät. Caùi thaät ôû töï nôi taâm cuûa mình. Tinh thaàn tu taäp cuûa Phaät daïy laø nhö theá.

Trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng, ñöùc Phaät daïy thò giaû A Nan raèng: “Haõy döïa vaøo baûn thaân mình nhö laø ngoïn ñeøn saùng cho chính mình, haõy döïa vaøo söùc cuûa baûn thaân mình laø chính, haõy döïa vöõng vaøng vaøo chính phaùp, ñöøng tìm moät choã döïa naøo khaùc ngoaøi baûn thaân mình”. Hoaëc Theá Toân daïy taát caû chuùng ta “Haõy töï mình thaép ñuoác leân maø ñi, thaép leân töø chaùnh phaùp”. Khaúng ñònh böôùc ñi cuûa mình, khoâng neân yû laïi caàu caïnh nhöõng gì beân ngoaøi. Ñoù laø yù nghóa lôøi daïy trong nhöõng phuùt giaây cuoái cuøng, Ngaøi ñaõ ñinh ninh daën doø chuùng ta nhö vaäy. Noùi nhö Thieàn sö thì moãi ngöôøi ñeàu coù moät taâm theå roãng rang saùng suoát, hay coù taùnh giaùc saùng suoát truøm khaép. Ngöôøi bieát tu laø ngöôøi soáng vaø nhaän laïi ñöôïc taùnh giaùc cuûa mình.

Ñöùc Phaät luoân luoân nhaán maïnh con ngöôøi coù ñaày ñuû baûn chaát höôùng thieän ñoàng thôøi coù ñaày ñuû khaû naêng töï hoaøn thieän mình. Töï mình coá gaéng phaán ñaáu seõ ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt. Töï moãi ngöôøi coá gaéng phaán ñaáu laøm sao ñeå mình hoaøn toaøn ñöôïc giaùc ngoä, giaûi thoaùt. Vì baûn chaát mình coù saün khaû naêng ñoù khoûi phaûi tìm caàu beân ngoaøi. Ñöùc Phaät khoâng phaûi laø nhaø caùch maïng. Tuy nhieân ñöùc Phaät khoâng taùn ñoàng cheá ñoä ñaúng caáp cuûa xaõ hoäi AÁn Ñoä luùc baáy giôø. Cho neân giaùo hoäi maø ñöùc Phaät thaønh laäp töùc giaùo hoäi Taêng giaø, nhöõng ngöôøi ñeä töû cuûa ñöùc Phaät ñaõ giaùc ngoä giaûi thoaùt, ñöùng trong haøng nguõ Taêng giaø, laáy söï hoøa hôïp laøm ñieåm töïa ñeå sinh hoaït.

Trong giaùo hoäi khoâng coù ñaúng caáp. Nhö Phaät noùi, ngöôøi sang ngöôøi heøn duø ôû giai caáp naøo neáu bieát tu, bieát tænh giaùc ñeàu coù theå gia nhaäp giaùo hoäi cuûa Phaät. AÁn Ñoä thôøi ñoù coù boán giai caáp: Giai caáp tu só, giai caáp vua chuùa, giai caáp nhöõng ngöôøi buoân baùn vaø giai caáp noâ leä. Moãi giai caáp sinh hoaït rieâng reõ, nhaát laø nhöõng giai caáp haï tieän ôû döôùi thì khoâng coù quyeàn sinh hoaït töông ñoàng nhö nhöõng giai caáp treân. Traùi laïi ñoái vôùi giaùo ñoaøn do ñöùc Phaät thaønh laäp, Ngaøi khoâng chaáp nhaän nhö vaäy. Ngaøi noùi ai cuõng coù Phaät taùnh, neân ai cuõng coù khaû naêng thaønh Phaät. Vì vaäy trong giaùo ñoaøn cuûa ñöùc Phaät  caùc giai caáp hoaøn toaøn bò xoùa boû. Ngöôøi ñeä töû coù uy tín, naém gieàng moái giôùi luaät cuûa thôøi ñöùc Phaät laø Toân giaû Öu Ba Ly. OÂng xuaát thaân trong doøng haï tieän, laø ngöôøi laøm thueâ, thôï caét toùc.

Ñaïo Phaät chuù troïng ñeán ñôøi soáng ñaïo ñöùc, giôùi luaät, coâng ñöùc, trí tueä, khoâng chuoäng nhöõng hình thöùc beân ngoaøi cuûa xaõ hoäi, cuûa con ngöôøi. Xaõ hoäi cuûa Phaät laø moät xaõ hoäi bình ñaúng tuyeät ñoái, bình ñaúng voâ duyeân, töùc laø khoâng coù moät duyeân côù naøo, khoâng coù moät chieàu naøo heát, nhö nöôùc traêm soâng ñoå veà bieån, taát caû nhöõng doøng cuõ khoâng coøn nöõa, khi ñoù chæ laø bieån caû. Tröôùc khi gia nhaäp giaùo hoäi chö vò Tyø-kheo thuoäc doøng naøy phaùi kia, sau khi gia nhaäp giaùo hoäi taát caû ñeàu höôùng ñeán moät muïc ñích laø giaùc ngoä giaûi thoaùt. Taát caû nhöõng tî hieàm rieâng tö coá thuû khoâng coøn nöõa maø baây giôø laø giaùc ngoä, giaûi thoaùt.

Ñaây laø moät tinh thaàn vöøa khieâm haï vöøa phoùng khoaùng, lôùn lao ñaëc bieät cuûa giaùo hoäi Phaät giaùo. Ñöùc Phaät thu nhaän taát caû, khoâng phaân chia ranh giôùi bieân cöông, ai gia nhaäp vaøo giaùo hoäi roài ñeàu laáy vieäc tu taäp ñeå ñöôïc giaûi thoaùt laøm chính. Caùi ñeán cuûa taêng só Phaät giaùo laø ñænh cao cuûa söï giaûi thoaùt. Côûi boû nhöõng rieâng tö raøng buoäc, hoaøn toaøn theå nhaäp vaøo theå taùnh trong laëng, meânh moâng truøm khaép. Ai soáng ñöôïc nhö vaäy ngöôøi aáy seõ töôi taén, haïnh phuùc vì luoân an truï trong Nieát-baøn.

Coù laàn toâi ñöôïc nghe vaø nhìn qua hình aûnh ghi laïi caùch sinh hoaït cuûa caùc nöôùc vaên minh coù Phaät giaùo. Caùc vò toân tuùc nôi aáy toå chöùc cho Phaät töû khaép nôi tu trong voøng moät tuaàn leã. Toå chöùc naøy nhaän ñôn taát caû moïi ngöôøi treân theá giôùi, khoâng luaän ôû ñaâu, mieãn tuaàn leã ñoù veà ñaïo traøng ñuùng giôø vaø thöïc hieän ñuùng qui cheá theo söï saép ñaët cuûa ban toå chöùc. Caùc vò töø khaép nôi veà laøm leã nhaäp khoùa, xuoáng toùc, thoï giôùi, tu trì vaø ñöôïc caùc vò toân tuùc höôùng daãn trong thôøi gian ñuùng moät tuaàn leã. Heát tuaàn leã moïi ngöôøi trôû laïi coâng vieäc cuûa mình.

Ñieàu toâi caûm nhaän qua hình aûnh tu taäp tuy ngaén aáy nhöng coù keát quaû raát thieát thöïc. Giaây phuùt tröôùc khi moïi ngöôøi chia tay trôû veà, ai naáy ñeàu caûm ñoäng. Taát caû ñeàu höùa heïn seõ saép ñaët, daønh duïm thôøi gian ñeå trôû laïi tu taäp, soáng ñôøi soáng thaùnh thieän nhö theá duø chæ trong thôøi gian ngaén nguûi. Nhöõng vò naøy chöa phaûi laø caùc ñöùc Phaät coù thaàn thoâng, chöa phaûi laø nhöõng Thieàn sö coù naêng löïc trong vieäc giaùo hoùa chuùng sanh, nhöng hoï noùi leân taâm khaûm cuûa mình qua thôøi gian tu taäp moät tuaàn leã thaät ñaày xuùc ñoäng vì söï an laïc maø hoï coù ñöôïc. Chia tay trong tình thaân thöông vôùi moät taâm traïng saùng suoát, nguyeän keát duyeân vôùi nhau ñeå ñöôïc tu theo Phaät phaùp cho ñeán khi hoaøn toaøn giaùc ngoä môùi thoâi.

Trong hoaøn caûnh xaõ hoäi vaên minh tieán boä, trong söï soáng thuï höôûng vaät chaát nhö ngaøy nay maø coøn coù raát nhieàu ngöôøi bieát caùch tu taäp, ham thích tu taäp, ñoù laø ñieàu ñaùng khen vaø ñaùng möøng. Neáu trong thôøi gian moät tuaàn aáy, hoï khoâng tu taäp maø laøm nhöõng ñieàu xaáu aùc thì thaät laø tai hoïa cho nhaân loaïi bieát chöøng naøo. Toâi thaáy ñaïo Phaät ngaøy nay coù phaàn laïc quan laém. Nhieàu ngöôøi noùi vieäc tu laém. Vaâng! Khoù laém chôù ñaâu phaûi deã. Nhöng vôùi nhöõng hình aûnh vaø con ngöôøi coù thaät nhö toâi vöøa neâu, baèng nhöõng phöông phaùp khoa hoïc, hoï coù theå vöøa tu taäp vöøa höôùng daãn nhöõng anh em ñoàng chí cuûa mình cuøng tu taäp, cuøng ñaàu tö vaøo trong ngoâi nhaø ñaïo Phaät thì thaät laø hay!

Ngoâi nhaø ñoù ñöùc giaùo chuû chuùng ta ñaõ gaày döïng cho tôùi ngaøy hoâm nay, trong phuùt giaây laøm leã kyû nieäm ngaøy ñaûn sanh cuûa Ngaøi, haøng Phaät töû chuùng ta caûm thaáy boài hoài xuùc ñoäng voâ cuøng. Neáu khoâng coù ñöùc Phaät, khoâng coù nhöõng kinh nghieäm, nhöõng phöông phaùp do Theá Toân truyeàn daïy laïi thì giôø naøy khoâng bieát chuùng ta ra sao, laøm gì, ôû ñaâu? Coù aùnh saùng trí tueä vaø töø bi cuûa Phaät soi roïi, nhaân loaïi ngaøy nay môùi coù theå döøng ñöôïc nhöõng böôùc ngoâng cuoàng thaùc loaïn cuûa mình beân bôø vöïc thaúm cuûa voâ minh vaø khoå ñau.

Theá neân duø chuùng ta chöa hoaøn toaøn giaùc ngoä, nhöng ñaõ laø Phaät töû, chuùng ta bieát sôï nhaân xaáu, khoâng gaây nhaân baát haûo, bieát aùp duïng lôøi Phaät daïy neân ñaõ phaàn naøo ñoùng cöûa caùc neûo aùc, môû cöûa caùc ñöôøng laønh. Ñaïo Phaät laø ñaïo thanh tònh giaûi thoaùt, cao quyù cuûa taát caû moïi ngöôøi, moïi loaøi, ai cuõng coù theå gia nhaäp ñöôïc. Phaät daïy: Khoâng luaän ai, neáu ngöôøi giaùc ngoä hoaøn toaøn thì ngöôøi ñoù laø Phaät, neáu giaùc ngoä ñöôïc naêm saùu möôi phaàn traêm laø Phaät töû. Nhö vaäy trong soá aáy coù chuùng ta. Noùi cho cuøng chuùng ta seõ giaùc ngoä töø töø, vaø töï khaéc töï höùa, nguyeän seõ nöông nhau ñuøm boïc nhau ñeå cuøng ñi ñeán giaùc ngoä hoaøn toaøn nhö vò giaùo chuû cuûa mình.

Phaät daïy: “Hôõi caùc Ty-kheo, cuõng nhö caùc con soâng lôùn khi chuùng ñoå vaøo bieån thì chuùng maát teân goïi cuõ vaø ñöôïc goïi chung laø bieån caû”. Ñaây laø caâu keát laïi nhöõng ñieàu toâi noùi ôû treân. Taát caû chuùng ta laø phaøm phu, nam hoaëc nöõ, sang heøn, coù ñòa vò hay khoâng ñòa vò trong xaõ hoäi naøy, nhöng ñaõ laø con Phaät, tu theo Phaät, taát caû nhöõng gì rieâng tö tröôùc ñoù chuùng ta boû heát ñeå cuøng vaøo trong bieån caû meânh moâng, trong taùnh giaùc truøm khaép, trong trí tueä Phaät. Ngöôøi con Phaät luùc naøo cuõng haêng say tích cöïc phaán ñaáu cho troïn veïn tinh thaàn giaùc ngoä môùi vöøa loøng, môùi xöùng hôïp laø ngöôøi con Phaät.

Trong ngaøy ñaïi leã kyû nieäm ñaûn sinh cuûa ñöùc Phaät, chuùng ta khoâng coù gì cuùng döôøng cho xöùng ñaùng vôùi coâng ôn trôøi bieån cuûa Ngaøi, ngoaøi moãi moät vieäc laø coá gaéng tu taäp ñeå ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt nhö ñöùc Phaät. Neáu khoâng coù Ngaøi thì khoâng coù söï giaùc ngoä, khoâng coù söï giaùc ngoä thì khoâng bieát baây giôø chuùng ta taêm toái ñeán theá naøo? Vôùi taâm thaønh tri aân coâng ñöùc khoâng gì tính keå cuûa ñaáng Theá Toân, chuùng ta töï khaéc, töï höùa ñuøm boïc nhau cuøng thöïc hieän tinh thaàn giaùc ngoä aáy ñeå daâng leân cuùng döôøng ñöùc Phaät trong ngaøy kyû nieäm naøy.

Ñöùc Phaät laø ngöôøi khoâng nhaø hoïc ñaïo, töø boû taát caû quyeán thuoäc chæ chuyeân taâm vaøo vieäc thieàn ñònh môùi ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Chuùng ta cuõng theá, noi göông Nhö Lai töø boû taát caû tham saân si, coá gaéng phaùt huy trí tueä tieâu tröø nhöõng si meâ ñieân ñaûo voïng ñoäng töø bao ñôøi. Ñoù laø ta phaù vôõ caên nhaø taêm toái, gia nhaäp vaøo giaùo hoäi thanh tònh giaûi thoaùt, laø ñeä töû Phaät. Chuùng ta deïp boû heát nhöõng rieâng tö ñeå môû roäng trí tueä Phaät cuûa mình. Caøng môû roäng trí tueä Phaät ta caøng an laïc giaûi thoaùt. Khi aáy moïi ngöôøi chung quanh ta cuõng an laïc giaûi thoaùt.

Khoâng luaän keû trí ngöôøi ngu, keû sang ngöôøi heøn, neáu thaønh taâm caàu ñaïo, thaønh taâm hoïc ñaïo vaø aùp duïng ñaïo thì giöõa coõi ñôøi naøy ngöôøi ñoù laø ngöôøi trong saïch, laø tu só, laø ngöôøi ñaït ñaïo. Vôùi taâm thaønh caàu ñaïo khaån thieát, vôùi söï tu hoïc döôùi söï chæ daïy cuûa baäc ñaïo sö, chuùng ta khoâng coøn laø nhöõng caù nhaân rieâng tö, maø taát caû soáng chung trong ngoâi nhaø Phaät phaùp vôùi tinh thaàn luïc hoøa coäng truï, vui veû hoan hyû tu taäp ñeå ñöôïc thaønh töïu roát raùo vieân maõn nhö ñöùc Phaät. 

Trong ngaøy naøy taát caû ngöôøi con Phaät ñeàu khôûi taâm höôùng veà vò giaùo chuû. Ai naáy ñeàu thaâm taï thaâm aân cuûa Ngaøi. Bôûi vì neáu khoâng coù ñaïo giaûi thoaùt thanh tònh do Ngaøi truyeàn laïi thì chuùng ta coøn chìm ñaém trong nhöõng noãi khoå ñau baát taän. Hieän taïi chuùng ta chöa hoaøn toaøn heát khoå, nhöng ñaõ naém vöõng phöông phaùp, thaáy roõ nhöõng vieäc caàn thieát mình phaûi laøm, neân ñaõ phaàn naøo töï thanh tònh laáy mình, khoâng ñeå oâ nhieãm vôùi traàn caûnh nhö tröôùc nöõa.

Taát caû Phaät töû ñeàu bieát muoán thaønh Phaät cuõng do mình, muoán lang thang trong voøng luaân hoài cuõng do mình. Theá neân töï mình yeân loøng, khoâng coøn phaûi baên khoaên lo laéng gì nöõa. Caøng ñöôïc bình an thì caøng thaáy aân cuûa vò giaùo chuû voâ cuøng taän. Cho neân trong ngaøy kyû nieäm naøy, taát caû chuùng ta nguyeän daâng leân ñöùc Phaät thaønh quaû tu taäp cuûa mình, cuùng döôøng ñuùng chaùnh phaùp. Ñoàng thôøi chuùng ta phaùt nguyeän luoân laø ngöôøi Phaät töû xöùng danh. Trong quaù trình tu taäp tuy gaëp nhöõng khoù khaên, nhöng öôùc nguyeän duy nhaát cuûa chuùng ta laø phaûi giaùc ngoä nhö Phaät môùi vöøa loøng con.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM