LUAÄN PHAÄT THÖØA TOÂNG YEÁU

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

CHÖÔNG II: QUAN NIEÄM TÖ LÔÏI VAØ LÔÏI THA CUÛA PHAÄT PHAÙP

Trong tieát thöù 5, chöông tröôùc ñaõ noùi nhaân caùch thaønh töïu vieân maõn, thì bieát töï lôïi cuûa Phaät phaùp. ÖÙng hoùa chuùng sanh voâ bieân, thì bieát lôïi tha cuûa Phaät phaùp. Lôïi cuûa Phaät phaùp noùi ñaây, khoâng nhö caùi lôïi baèng ñoái ñaõi, so saùnh cuûa theá gian, bôûi noùi lôïi tha töùc laø chaân chaùnh lôïi tha, töï lôïi töùc laø chaân chaùnh töï lôïi.

Lôïi laø ñaïi danh töø chæ hieäu quaû do moät thöù phöông phaùp, haønh vi coù theå ñaït ñeán moät thöù "Lìa haún khoå naõo, thaønh töïu an laïc".

Taát caû phaùp trong theá gian khoâng theå roát raùo lìa khoå, ñöôïc roát raùo an vui. Chæ coù Phaät phaùp môùi coù theå roát raùo döùt khoå, ñöôïc an vui roát raùo. Neân bieát, chæ trong Phaät phaùp môùi coù theå chaân chaùnh töï lôïi, lôïi tha. Ngoaøi ra caùc phaùp khaùc lìa khoå maø ñeàu chaúng phaûi roát raùo. Neáu so saùnh lìa khoå ñöôïc vui maø chaúng phaûi roát raùo thì söï an vui trong theá ñoái ñaõi nhau, chaúng ñöôïc caùi lôïi chaân chaùnh.

N höõng ñieàu theá gian cho laø lôïi, ñaõ goàm heát khoâng soùt moät vaät, choã troïng yeáu cuûa noù laø khoâng ngoaøi danh lôïi vaø cung kính. Nhöng ñoái trong Phaät phaùp nhöõng thöù naøy ñeàu laø phaùp hö doái khoâng thöïc, y cöù thöùc maø khôûi. Thöû ñôn cöû moät vaøi ví duï khoâng thöïc, ñeå trình baøy cho vaán ñeà ñöôïc saùng toû hôn.

Nhö, taøi cuûa coù theå cho laø lôïi. Taøi lôùn nhaát chaúng gì baèng. Xeùt cho cuøng leõ thöïc, thì taøi khoâng luaän lôùn nhoû, ñeàu thuoäc sôû höõu baûn ngaõ cuûa saùu thöùc tröôùc. Noù coù roài seõ heát, vaø khoâng phaûi cöùu caùnh. Ngoaøi ra, ñeàu coù theå tyû leä theo ñieàu vöøa trình baøy treân maø nhaän hieåu.

Ñaây giaûi thích traïch dieät, tu trò vaø thaønh töïu cuûa Phaät phaùp ñoái vôùi theá gian phaùp.

Choã y cöù cuûa Phaät phaùp vaø Theá phaùp

            Theá phaùp…………..Phaät phaùp

            Naêm thöùc tröôùc……Thaønh sôû taùc trí

            YÙ thöùc………………Dieäu quan saùt trí

            Thöùc maït na………...Bình ñaúng taùnh trí

            Taøng thöùc……………Ñaïi vieân caûnh trí

Nhìn bieåu ñoà tröôùc, ta thaáy theá phaùp y cöù  thöùc maø khôûi, ñeán bieåu ñoà naøy thì roõ Phaät phaùp giôùi nhaát chôn nhö. Taùm thöùc ñaõ chuyeån, thì voïng phaùp y cöù thöùc maø khôûi töï trôû veà traïch dieät. Voïng phaùp ñaõ dieät, laø cöùu caùnh döùt khoå, chöùng phaùp giôùi nhaát chôn nhö maø thaønh töïu boán trí môùi laø cöùu caùnh an vui.

Troâng vaøo ñaây coù theå bieát Phaät phaùp lìa khoå ñöôïc vui ñeàu ôû cöùu caùnh, neân noùi lôïi laø caùi chaân chaùnh. Töø nghóa naøy chöông naøy coù naêm tieát sau.

TIEÁT 1: Chæ Phaät phaùp môùi coù töï lôïi chaân chaùnh.

Ngöôøi theá tuïc noùi töï  lôïi, chaúng qua laø caùi lôïi cho baûn thaân hoï, lôïi cuûa gia ñình hoï, hoaëc lôïi cuûa quoác gia hoï... Taát caû ñeàu khoâng ngoaøi Ngaõ vaø caùi sôû höõu cuûa baûn ngaõ. Keû meâ khoâng ngoä, neân sôùm toái chaêm chaêm, traûi qua bao nguy nan, xoâng pha vaøo choã vaïn töû maø khoâng töø, mong ñaït ñöôïc caùi lôïi khoâng thöïc vaø moûng manh kia. Thöïc laø hoï ñaõ laàm laãn töø caên baûn, bôûi hoï khoâng bieát caùi töï mình ñoù ôû choã naøo? Thöû ñem vaät chaát tinh thaàn moãi phöông dieän maø tìm, khoâng theå coù caùi gì laø töï mình. Thôøi gian tröôùc, thôøi gian sau vaø ngay trong saùt na hieän taïi, tìm khaép cuõng khoâng theå ñöôïc caùi gì goïi laø mình. Do ñaây, xa thì quan saùt vuõ truï, gaàn thì quan saùt trong thaân taâm chính mình, ñeàu khoâng theå coù ñöôïc caùi mình. Caùi "mình" ñoù ñaõ khoâng coù thì sôùm toái bo bo lo tìm lôïi, thöû hoûi caùi lôïi ñoù ai ñöôïc? Neáu nhö theá maø coù theå goïi laø töï lôïi, thì coù theå goïi laø baát lôïi cuõng ñöôïc vaäy. Cho neân, chæ coù Phaät phaùp môùi coù chaân thaät töï lôïi. Caùi chaân thaät töï lôïi naøy, lìa taát caû töôùng, töùc taát caû phaùp, khoâng sanh, khoâng dieät, töï taùnh chaân thaät töï taïi. Ai ñaõ phaùt minh ñöôïc caùi töï taùnh chaân thaät naøy, thì ngöôøi ñoù coù theå lìa heát caùc söï khoå trong ñôøi, höôûng ñöôïc nguoàn vui cöùu caùnh cuûa Phaät phaùp. Ñaáy laø töï lôïi chaân chaùnh vaø cuõng chæ trong Phaät phaùp môùi coù caùi töï lôïi chaân chaùnh maø thoâi.

TIEÁT 2: Phaät phaùp thuaàn laáy lôïi tha ñeå thaønh töïu töï lôïi.

Ngöôøi phaùt taâm Boà taùt quyeát duøng taâm ñaïi töø bi hoä nieäm chuùng sanh, duøng söùc ñaïi phöông tieän cöùu khaép chuùng sanh, khieán chuùng sanh heát khoå ñöôïc an vui, mong ñöôïc thaønh töïu coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân, roài sau môùi chöùng quaû Voâ thöôïng boà ñeà.

Kinh Laêng Nghieâm noùi: "Boà taùt phaùt taâm laø töï mình chöa ñöôïc ñoä maø tröôùc muoán ñoä ngöôøi khaùc."Ñaây laø duøng lôïi tha ñeå thaønh töïu töï lôïi, neân goïi “Phaät phaùp thuaàn laáy lôïi tha ñeå thaønh töïu töï lôïi”. Nhö ôû trong kinh Duy Ma Caät ñaõ trình baøy veà phaùp moân naøy.

Tieát 3: Phaät phaùp vì lôïi tha, neân tröôùc caàu töï  lôïi.

Khaép cöùu taát caû chuùng sanh, nguyeän löïc tuy lôùn, chæ coù nieäm thöïc thi khoâng deã. Duy Phaät phaùp môùi coù theå ñaày ñuû ñaïi naêng thöïc thi naøy. Vì caàu naêng löïc thöïc thi naøy, neân tröôùc caàn tìm caùi lôïi töï mình ñöôïc giaûi thoaùt. Neân noùi:

Phaät phaùp vì lôïi tha, neân tröôùc caàn tìm töï mình ñöôïc lôïi. Nhö caùc kinh thuyeát minh veà vaõng sanh tònh ñoä töùc laø phaùp moân naøy.

Tieát 4: Töï lôïi vaø lôïi tha cuûa Phaät phaùp khoâng phaân tröôùc sau.

Nhö treân ñaõ noùi lôïi tha töùc laø töï lôïi, töï lôïi cuõng chính laø lôïi tha. Theá neân, bieát töï lôïi vaø lôïi tha trong Phaät phaùp khoâng phaân tröôùc sau. Ñaïi thöøa Phaät phaùp ñaïi ñeå ñeàu nhö theá.

TIEÁT 5: Chæ Phaät phaùp môùi coù lôïi tha chaân chaùnh.

Tha laø ñoái vôùi Ngaõ maø noùi. Ngoaøi thaân ta, theá gian vaø taát caû chuùng sanh ñeàu coù theå duøng chöõ Tha ñeå chæ khaùi quaùt. Nhöng Ngaõ cuøng vôùi Tha ñeàu laø höõu tình, cuøng laø nhöõng phaàn töû trong theá gian, cuøng laø meâ voïng baát giaùc, cuøng laø traàm luaân khoå aûi, cuøng laø hö nguïy, cuøng laø voâ thöôøng, maø taát caû danh lôïi cung kính trong ñôøi laïi cuøng laø hö huyeãn, laáy ñoù töï lôïi ñaõ khoâng coù hieäu quaû, laáy ñoù lôïi tha cuõng khoâng hieäu quaû. Chæ coù Phaät phaùp môùi coù töï lôïi chaân chaùnh. Suy ñaây maø bieát, töï lôïi naøy do lôïi tha maø coù. Cho neân cuõng chæ Phaät phaùp môùi coù lôïi tha chaân chaùnh.

*

     
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM