LUAÄN PHAÄT THÖØA TOÂNG YEÁU

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

CHÖÔNG III: NHU YEÁU PHAÄT PHAÙP LAØ ÖÙNG HOÙA NHAÂN TAÂM HIEÄN ÑAÏI.

Nhö tieát 5 trong chöông I noùi "Phaät phaùp tuøy thuaän khoâng cuoäc haïn trong theá giôùi chuùng sanh öùng hoùa voâ taän, lôïi laïc voâ taän" thì trong taâm chuùng ta seõ bieát raèng, Phaät phaùp laø nhu yeáu ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi hieän nay. Taïi sao nhö theá? Chöông naøy coù naêm tieát seõ noùi roõ nghóa naøy.

TIEÁT 1: Phaät phaùp laø nguyeân taéc cuûa kheá lyù vaø kheá cô.

Thöôøng lyù töùc laø lyù chaân thöïc, bình ñaúng khoâng hai, xöa nay thöôøng truï, khoâng ñoåi khaùc, chaân thöïc, khoâng hö doái. Ñaây khoâng phaûi noùi suoâng. Bôûi chuùng ta meâ baûn taùnh cuûa mình neân môø mòt khoâng coù sôû tri, chæ coù Phaät baäc thaønh töïu Ñaïi giaùc minh, ñuû trí tueä lôùn, linh minh ñoång trieät, giaùc chieáu vieân maõn neân hay kheá hôïp khoâng giaùn ñoaïn vaø coù theå öùng vôùi thöôøng lyù naøy, phaùt minh hieån baøy ñoù, khieán cho chuùng sanh meâ voïng cuøng bieát, cuøng ngoä, ñoàng leân ngoâi chaùnh giaùc. Ñeán nhö pheùp taéc dôøi ñoåi voâ thöôøng ôû ñôøi, nhaân noùi thôøi phaàn (thôøi gian) maø sanh ra caùc thöù sai bieät, taâm chuùng sanh cuõng nhaân ñoù maø coù caùc thöù dò thuø. Neáu khoâng tuøy thuaän theá gian, kheùo baøy lôøi noùi ñeå ñuùng vôùi thôøi gieo hôïp cô kia, thì ñöôïc choã naøy maø maát choã noï, hôïp vôùi quaù khöù thì chaúng hôïp vôùi hieän taïi. Theá neân, trong Phaät phaùp coù caùi taát yeáu thích hoùa thôøi cô.

Phaøm kheá öùng vôùi thöôøng lyù ñoù laø caùi chính theå cuûa Phaät phaùp. Thích hoùa vôùi thôøi cô ñoù laø dieäu duïng cuûa Phaät phaùp. Hôïp caû hai nghóa naøy, laáy laøm nguyeân taéc thì theå duïng cuûa Phaät phaùp ñöôïc ñaày ñuû. Neáu öùng vôùi thöôøng lyù maø khoâng thích hoùa vôùi thôøi cô thì maát caùi dieäu duïng cuûa Phaät phaùp. Neáu thích hoùa vôùi thôøi cô maø khoâng kheá öùng vôùi thöôøng lyù thì cuõng maát caùi chính theå cuûa Phaät phaùp. Vaø nhö theá ñeàu chaúng phaûi laøm saùng toû Phaät phaùp vaäy.

TIEÁT 2: Phaät phaùp laø nguyeân taéc tuøy chuùng sanh maø hieän thaønh.

Phaät laø Phaùp thaân troøn ñaày khaép phaùp giôùi, khoâng coù thaân töôùng coá ñònh, khoâng theå nghó baøn. Vò Phaät phaùt hieän ôû theá gian laø Phaät öùng thaân. ÖÙng thaân thì tuøy thaân töôùng cuûa chuùng sanh maø hieån hieän. Thaân töôùng chuùng sanh coù voâ löôïng voâ bieân thì öùng thaân Phaät cuõng coù voâ löôïng voâ bieân, ñeàu vì tuøy theo ñoù maø öùng hieän ra.

Ñeán trong Phaät phaùp thì bình ñaúng khoâng hai, voán khoâng theå noùi ñöôïc maø cuõng khoâng coù caùc danh töôùng. Noùi khaùc hôn, chính caùi teân goïi Phaät phaùp ñoù cuõng khoâng theå ñöôïc. Coù Phaät phaùp hieän haønh ôû ñôøi, ñoù cuõng laø tuøy theo taâm sai bieät cuûa chuùng sanh maø laäp. Noùi ôû phaàn tröôùc laø khoâng Phaät coù theå thaáy, noùi ôû phaàn sau laø khoâng Phaùp coù theå thuyeát.

Phaät cuøng Phaùp cuûa Phaät ñeàu tuøy thuaän theá gian, chuùng sanh maø phaùt hieän vaø löu haønh.

Chuùng sanh theá gian nhieãm coù saâu caïn, giaùc coù tröôùc sau, caùc thöù sai bieät moãi moãi khoâng ñoàng, Phaät phaùp nhaân ñaây cuõng coù caùc sai bieät moãi moãi khoâng ñoàng ñeàu öùng hôïp ñoù. Noùi toùm laïi, Phaät phaùp coù taùm vaïn boán ngaøn phaùp moân. Tuy noùi coù nhieàu nhö theá, song chæ moät vieäc duy nhaát laø lôïi laïc chuùng sanh maø thoâi. Ñaây laø nguyeân taéc Phaät phaùp tuøy theá giôùi chuùng sanh hieän thaønh.

TIEÁT 3: Nhu yeáu Phaät giaùo caàn ñuùng thôøi laäp baøy vieäc giaùo hoùa.

Nhö treân ñaõ trình baøy, chuùng ta bieát ñieåm taát yeáu cuûa Phaät giaùo laø ñuùng thôøi cô môùi laäp baøy vieäc giaùo hoùa. Ñuùng thôøi cô môùi laäp baøy vieäc giaùo hoùa nghóa laø, Phaät phaùp coù coâng duïng phoå ñoä chuùng sanh. Khoâng theå ñaùp öùng vôùi thôøi cô laäp baøy vieäc giaùo hoùa, laø ñaõ ñaùnh maát coâng duïng thieát thöïc cuûa Phaät phaùp roài. Neáu khoâng theå ñuùng thôøi laäp vieäc giaùo hoùa ñeå phaùt khôûi tín taâm cuûa ngöôøi ñôøi, maø xöôùng minh giaùo nghóa, thì ngöôøi ñôøi ñoái vôùi Phaät phaùp seõ khoâng ñöôïc hieåu bieát.

Trong thôøi phaùp maït, taâm chuùng sanh phaàn nhieàu hoãn loaïn, hoï maëc tình huûy baùng, buoâng lung, hyù loäng, thò duïc nhieàu beà... maát haún chaùnh nieäm, haèng chìm ñaém trong beå khoå, troâi laên trong sanh töû, hoaëc bò ñoïa trong caùc neûo aùc, khoâng chæ rieâng Phaät phaùp nhaân ñoù bò suy laïc, maø sôï raèng theá gian seõ tuyeät dieät nöõa.

TIEÁT 4: Nhu yeáu Phaät phaùp ñoái vôùi daân toäc Trung Quoác.

Söï hieän dieän cuûa Phaät phaùp ôû ñôøi aét coù moác thôøi gian vaø coù nôi choán. Tieát naøy noùi muïc ñích laáy daân toäc Trung Quoác laøm phöông sôû, laáy hieän taïi laøm thôøi phaàn maø thuyeát minh caùi nhu yeáu cuûa Phaät phaùp.

Noùi raèng daân toäc laø höõu tình theá gian, coøn Trung Quoác laø daân toäc Trung Hoa töùc laø khí theá gian vaäy. Bôûi daân toäc cuøng vôùi laõnh thoå hôïp laïi thaønh quoác gia. Laõnh thoå laø cuûa daân, laáy daân laøm chuû. Nay noùi daân toäc Trung Hoa cuõng laáy daân toäc laøm troïng, Trung Quoác coù nghóa laø laøm saùng toû caùi phaïm vi trung taâm cuûa daân toäc naøy maø thoâi. Coøn caùi goïi laø nhu yeáu, cuõng khoâng phaûi khaûo saùt thôøi ñaõ qua hoaëc suy löôøng thôøi chöa ñeán, laáy ngay caùi traïng huoáng trong hieän taïi maø luaän.

1. Nhu yeáu Phaät phaùp ñoái vôùi yù thònh chí nhueä.

Ngöôøi yù maïnh meõ, chí saéc beùn, thì daân toäc Trung Quoác laø phaàn töû öu tuù, coù taøi khí, coù haønh vi lieân heä ñeán söï höng suy cuûa quoác gia. Caùi caàn yeáu trong moät nöôùc taát nhieân phaûi coù ñaïo ñöùc cao thöôïng vaø hoïc thuaät tinh thaâm, laáy ñoù laøm moâ phaïm cho haønh ñoäng, laáy ñoù ñeå an oån taâm hoàn moïi ngöôøi, khieán trong nöôùc khoûi ñöôïc naïn xung ñoät, maø töï thaønh töïu pheùp taéc chung, ñeå laøm choã nöông töïa cho quoác gia.

Nöôùc ta (Trung Hoa) töø xöa ñeán nay voán troïng ñaïo ñöùc, giaûng giaûi taùnh lyù, ngöôøi ngöôøi ñeàu cung kính leã pheùp ñaõ laäp baøy ra ngoâi thöù. Kòp ñeán phong traøo Taây hoïc traøn vaøo, caùc hoïc thuyeát ñua nhau noåi daäy, phaûn ñoái laãn nhau, baøi xích laãn nhau (ñaây laø ñaëc ñieåm cuûa Taây hoïc, nhöng caùi haïi cuûa noù laø ôû söï phaân laäp caùc hoïc phaùi maø khoâng coù heä thoáng toái ñaïi ñeå laøm choã nöông töïa, gioáng nhö moãi ngöôøi döïng leân moät caây côø hieäu khaùc nhau). Vaøo laø chuû, ra laø keû noâ dòch, gaân coå maëc tình bieän caõi, ñaày tai raàm ró, khaép nôi tuyeät khoâng coù moät ñieåm quaân bình. Keû só taøi trí trong nöôùc ta baét chöôùc theo hoï, voán töï do tö töôûng, töï do ngoân luaän, beøn theo veát xe tröôùc, ñaïp ñoå raøo vaùch maø ñi.

Ñeán nhö tình traïng ngaøy nay, ñaïo ñöùc bò phaù hoaïi, taùnh lyù chìm maát, moïi ngöôøi chaïy ñua phoùng daät, ñaâu theå coù ñöôïc moät khuoân pheùp môùi naøo khaû dó laøm choã nöông töïa. Ñaày daãy laêng xaêng nhöõng tö töôûng kia ñeå khoâng theå thu thaäp ñöôïc gì. Chæ coù Phaät phaùp quaûng ñaïi vieân dung, thaâm aùo khoân cuøng, ñaày ñuû ñaïo ñöùc, trong saïch khoâng gì hôn, coù dieäu lyù nhaát chaân baát nhò, phaù boû caùi voïng, thaáy ñöôïc caùi chôn, deïp taø hieån chaùnh. Cho neân tieáp hôïp ñöôïc vôùi nhaân taâm, laøm khuoân pheùp cho keû hoïc giaû coù luaän lyù vöõng chaõi. Boû Phaät phaùp ñi, laáy gì laøm choã quy höôùng! Ñaây laø ñieåm troïng yeáu thöù nhaát.

2. Nhu yeáu Phaät phaùp ñoái vôùi chöùa nhoùm meâ laàm.

Thuôû xöa nöôùc ta (Trung Quoác) laáy thaàn ñaïo laäp giaùo, nguyeân do bôûi sôï haõi ngu ngoan, ñeå buø vaøo choã thieáu thoán cuûa hình chính. Nhöng roài meâ tín laàn laàn tích taäp caøng saâu, ngöôøi daân khoâng phaûn tænh. Boïn ngöôøi gian giaûo lôïi duïng noù ñeå laøm coâng cuï meâ hoaëc ngöôøi, giuùp cho hoï laøm loaïn. Nhoû thì ñoùng goùp tieàn baïc, lôùn thì muoán ñoaït ñeán tö töôûng Ñeá vöông (nhö Hoaøng Caân giaùo, Baïch Lieân giaùo...) nhieãu loaïn xaõ hoäi, nguy haïi ñeán quoác gia, ñaâu khoâng phaûi laø quaù laém ö ? Thaät muoán tröø meâ laàm aáy, phaù taø chaáp aáy, khieán boïn gian ñaûng kia ñeàu maát chaân ñöùng, neáu chaúng phaûi Phaät phaùp, thì khoâng theå thaønh töïu ñöôïc. Ñaây laø ñieàu troïng yeáu thöù hai.

3. Nhu yeáu Phaät phaùp ñoái vôùi vaán ñeà naêm chuûng toäc  soáng chung hoøa bình.

Nöôùc ta (Trung Quoác) ñaõ hôïp naêm chuûng toäc Haùn, Maõn, Moâng, Hoài, Taïng, thuoäc veà moät quyeàn thoáng trò, maø kieán laäp nöôùc Trung Hoa thoáng nhaát naøy. Ñem phaùp chính maø noùi, thì töø xöa nöôùc ta ñaõ laäp hình thöùc thoáng nhaát naøy roài, nhöng nhaân daân naêm chuûng toäc cuøng ôû trong moät nöôùc, haún nhu caàu chính yeáu laø phaûi tinh thaàn thoáng nhaát, töùc laø thoáng nhaát tö töôûng vaäy.

Tö töôûng quan heä vôùi toân giaùo vaø ñaïo ñöùc. Lôøi daïy cuûa ñöùc Khoång Töû voán kieâm caû chính trò vaø ñaïo ñöùc. Vì daân toäc Haùn ta ñaõ suøng phuïng Ngaøi töø vaøi ngaøn naêm roài, chæ ñoái vôùi caùc chuûng toäc khaùc, coøn chöa ñöôïc phoå caäp ñaáy thoâi.

Giaùo nghóa cuûa Moâ Haõn Maëc Ñöùc ñaõ laø neàn tín ngöôõng cuûa daân toäc Hoài.

Ñeán nhö Phaät giaùo, thì ñaõ laø nôi suøng phuïng cuûa caùc daân toäc Maõn, Moâng, Taïng, Haùn toäc ta töø ñôøi Haùn, Ñöôøng ñeán nay ñaõ traûi qua nhieàu naêm thònh haønh. Caùc nho só thôøi Toáng, Minh cuøng ñaøm luaän veà caùi hoïc lyù taùnh, phaàn nhieàu nuùp boùng ôû trong Phaät giaùo. Thôøi gaàn ñaây só phu, hoïc töû nöôùc ta bieát luaän ñaøm veà thieàn lyù, giôùi phuï nöõ, haøng nho nhaõ hieåu nieäm Phaät Di Ñaø. Ñöùng treân naêm chuûng toäc maø noùi, thì ñaõ coù boán chuûng toäc theo ñaïo Phaät. Huoáng nöõa, Phaät phaùp xöa nay khoâng laäp bôø coõi ranh vöùc, trong Nhaân thöøa, Thieân thöøa cuûa Phaät giaùo coù theå lieät ngang haøng vôùi Hoài giaùo, Gia Toâ giaùo vaäy.

Theá neân, muoán möu vieäc thoáng nhaát tö töôûng, khieán cho nhaân daân trong naêm chuûng toäc coù tinh thaàn thoáng nhaát, raát caàn ñeán Phaät phaùp. Chæ coù Phaät phaùp môùi ñaày ñuû naêng löïc vó ñaïi naøy, vaø ñaây cuõng laø ñieàu troïng yeáu thöù ba vaäy.

TIEÁT 5: Nhu yeáu Phaät Phaùp ñoái vôùi nhaân taâm hieän ñaïi.

Tieát treân ñaõ noùi rieâng veà daân toäc Trung Quoác. Tieát naøy seõ môû roäng phaïm vi cuûa vaán ñeà laø ñem nhaân taâm hieän thôøi, cuøng traïng huoáng nhaân loaïi treân toaøn caàu maø quan saùt. Nhu yeáu Phaät phaùp ñoái vôùi vaán ñeà naøy ñöôïc phaân thaønh caùc ñieåm sau ñaây.

1. Nhu yeáu Phaät phaùp laø chaám döùt nguyeân nhaân ñaïi loaïn cuûa theá giôùi.

Xu theá hieän taïi cuûa theá giôùi laáy Taây AÂu laøm troïng, khinh reû Ñoâng AÙ ta. Chính treân ñôøi loaïn maø quan saùt, thì AÂu Taây cuõng laøm thònh hôn Ñoâng AÙ. Nhöng caùi loaïn cuûa Ñoâng AÙ ban ñaàu bôûi aûnh höôûng Taây AÂu. Ñaây khoâng coù gì khaùc, bôûi caùi hoïc vaät chaát caøng thaïnh thì caùi taâm chaïy theo vaät chaát caøng maïnh. Naêm duïc ngaøy caøng boäc phaùt maïnh thì, nhö ngoïn soùng cuoàng traøn ñoå, söùc sinh saûn khaép hoaøn caàu khoâng ñuû ñeå cung öùng cho söï hao phí. Giai caáp ngheøo giaøu khaùc nhau caøng xa, maø ñaïi ña soá laø giaûi quyeát vaán ñeà sinh keá caøng caáp baùch, khí uaát baát bình ñaày laáp caû vuõ truï. Huoáng nöõa hoï voán ñuoåi theo thoùi aùc, ñoåi laøm vaên minh caïnh tranh giaû vôø ngoaøi mieäng "Vaät tranh, trôøi choïn, öu thaéng lieät baïi" cho laø coâng leä trôøi ñònh. Vaâng theo xem nhö khuoân vaøng thöôùc ngoïc, do ñoù nöôùc maét moà hoâi cuûa loaøi ngöôøi traøn daâng khoâng bieát giôùi haïn.

Nhaân xaáu cuûa ngöôøi ñôøi hoï töï gaây roài, nay ñaây hoï gaëp nhieàu nghieäp baùo chuùng ñoàng phaän toái thaûm, toái khoác naøy. Nhöng thoùi quaáy, taäp quaùn thaønh thuïc, khoâng coù phöông phaùp naøo töï cöùu, bôûi vì voâ minh, voïng ñoäng neân chaúng töï giaùc !

Ngöôøi thôøi nay khoâng thích caûnh loaïn nöõa, ñoàng ñuû taâm naøy, thöïc muoán döùt nguoàn taïo loaïn, phaûi tìm taän goác loaïn cuûa noù, thì choã khôûi ra loaïn laø ñaàu moái taïi nhaân taâm. Neáu chaúng caàn nhoïc nhaèn maø nghieäp löïc töï giaûm, thì ñöùc Phaät cuûa chuùng ta ñaõ khoâng vì chuùng sanh ñôøi sau, thöông xoùt, daïy baûo, laøm con maét töông lai cho hoï. Tröôùc nhaát laø phaûi sieâu vieät treân tình, khí, thöïc chöùng nhaát taâm chôn nhö, chaùnh giaùc nhaân taâm…  Ñaây laø dieäu phaùp voâ thöôïng vaäy.

Chuùng ta baát haïnh sanh nhaèm ñôøi aùc naêm tröôïc, loøng nhieàu taùn loaïn, nay chính tuyeân döông, xöông minh Phaät phaùp ñeå laøm chính nghóa cho nhaân loaïi treân theá giôùi. Chính nghóa ñöôïc hieän baøy, töùc loøng ngöôøi coù choã quay veà. Nhö vaäy nguoàn ñaïi loaïn ngoõ haàu coù phaàn giaûi ñöôïc.

2. Nhu yeáu Phaät phaùp laø gaây taïo moät neàn vaên hoùa môùi cho theá giôùi.

Ba heä thoáng vaên hoùa lôùn nhaát cuûa theá giôùi thôøi xöa laø:

            1. Vaên hoùa AÁn Ñoä.

            2. Vaên hoùa Trung Quoác

            3. Vaên hoùa Hy Laïp.

Nhöng hai neàn vaên hoùa AÁn Ñoä vaø Trung Quoác, ôû nöôùc ta (Trung Hoa) trong thôøi Toáng, Minh ñaõ coù ñieåm dung hôïp, laøm thaønh vaên hoùa Ñoâng AÙ (Khoái vaên hoùa Ñoâng AÙ goàm caùc nöôùc nhö Nhaät Baûn... ñeàu do Trung Quoác du nhaäp).

Ba toân giaùo lôùn ôû nöôùc ta ñoàng hoùa nhau töø thôøi Toáng, Minh ñeán nay laø dó nhieân. Coøn vaên hoùa Hy laïp dieãn tieán thaønh vaên hoùa AÂu Taây ngaøy nay. Cho neân, ñöùng treân laäp tröôøng vaên hoùa theá giôùi hieän taïi maø luaän, coù theå goïi hai khoái vaên hoùa Ñoâng AÙ vaø Taây AÂu laø hai, nhöng ñoái vôùi khoaûng caùch cuûa hai khoái naøy, caùi gì coù theå laøm pheùp taéc vieân nhieáp bao truøm caû hoaøn caàu naøy?

Thöû quan saùt neàn vaên hoùa AÂu Taây, choã chuù troïng laø "caïnh tranh" giaùo cuøng giaùo, hoïc cuøng hoïc, giôùi haïn khu vöïc, voïng phaân ra roài moãi moãi töï laäp ngoõ vaøo.  A môùi noùi ra B lieàn ñöùng daäy phaûn ñoái, C thaáy vieäc ñieàu ñình, D töø ñoù maø ñaäp tan (ñaây laø caùc nhaø Trieát hoïc AÂu Taây hoï töï noùi vaäy). Thò phi noåi leân nhö baày ong, hoï khoâng bieát chieát trung. Vì theá, ngöôøi cuøng ngöôøi tranh nhau, nöôùc naøy nöôùc noï cheùm gieát nhau, gaây thaønh caùi loaïn lôùn treân theá giôùi ngaøy nay.

Treân phöông dieän vaên hoùa maø nhìn, thì noù chæ laø vaán ñeà myõ quan treân tieán trình nhaát thôøi cuûa vaät chaát maø thoâi. Xeùt ñeán choã chaân thöïc cuûa noù thì, moät goùc trôøi AÂu Chaâu coøn khoâng ñuû ñeå töï duy trì moái giaây lieân heä nhau. Ñieàu ñoù ñoái vôùi theá giôùi neân töï bieát vaäy.

Xeùt trôû laïi neàn vaên hoùa Ñoâng AÙ thì, giaùo coù toâng boån, hoïc coù truyeàn thoáng, töôùng Nhaân, Ngaõ khoâng laäp, caùi thaáy nöôùc khaùc vôùi löûa khoâng sanh. Phaät noùi bình ñaúng, Nho coøn leã nhöôøng, Ñaïo giöõ thanh tónh. Tuy choã thaáy coù thoâng cuoäc caïn saâu, maø ñeàu muoán hoäi quy veà choã chí cöïc cuûa noù, neân coù theå nhö nöôùc vôùi söõa hoøa laãn hôïp nhau thaønh hoùa. Caùi Ñöùc coù ñuû ñeå thoáng nhaát thaønh moät nöôùc lôùn, kieán laäp thaønh moät theá giôùi duy nhaát, duy trì vaøi ngaøn naêm khoâng suïp ñoå, caùc laân bang xa gaàn khoâng ñaâu khoâng ñoàng hoùa (ôû treân ñeàu ñöùng treân phöông dieän vaên hoùa maø noùi, chaúng phaûi ñem quyeàn thoáng trò maø noùi).

Meânh moâng roäng lôùn, khoâng coù gì saùnh baèng, thöïc ñuû ñeå laøm tieâu bieåu cho nhaân quaàn noi theo, laøm moâ phaïm cho khaép theá giôùi maø khoâng ñeå laïi chuùt haän thuø naøo. Hoaëc coù ngöôøi nghi AÂu tieán hoùa, Ñoâng chaäm tieán, nhöôïc ñieåm ñoù ñaõ hình thaønh roõ raøng, nhö ñaõ noùi ôû treân in tuoàng khoe khoang, ñaâu bieát raèng ñaây laø do ñaïo lôùn chöa ñöôïc saùng toû, quoác vaän chöa vöõng. Ví nhö ñöùa hoïc troø chöa ra tænh thi, chæ thaáy qua trong laøng xoùm chaät heïp ñaâu ñuû giôùi haïn khaû naêng cuûa noù. Nhöng, noùi vaên hoùa Ñoâng AÙ, trong ñoù khoâng neân queân raèng tuy goàm coù ba heä thoáng lôùn, song ñeàu thoâng suoát veà moät moái vôùi nhau. Nghóa ñaïo cuûa Laõo Trang ñaõ noùi roõ, Khoång Töû thì chuù troïng theå phaùp, khoâng noùi Taùnh cuøng vôùi Thieân ñaïo, ñeä nhaát nghóa ñeá truøm kín chöa thoå loä, ñeàu chöa ñuû thoûa maõn caùi Taâm cuûa ngöôøi ñôøi, laøm muïc ñích cho hoï ñaït ñeán chaân lyù toái cao. Chæ coù Phaät phaùp vi dieäu voâ thöôïng, nghóa thì saâu maàu, vaên thì haøm suùc bao la, hoïc thuaät goàm ñuû, lyù thöïc theå duyeân khôûi ñaâu khoâng cuøng toät, theá thì ñaõ gaày taïo cho theá giôùi moät neàn vaên hoùa môùi, coù caùi taát yeáu ñeå xöôùng minh Phaät hoïc, caàn xeùt roõ söï thöïc naøy.

3. Nhu yeáu Phaät phaùp laø ñaày ñuû nhaân taâm vaø an uûi nhaân taâm.

Dieäu duïng toät cuøng cuûa Phaät phaùp laø ôû söï öùng hoùa trong theá giôùi lôïi laïc chuùng sanh. Vaû, hay tuøy thuaän chuùng sanh trong voâ löôïng voâ bieân theá giôùi maø ban cho hoï voâ löôïng voâ bieân phaùp moân khieán hoï döùt ñau khoå ñöôïc hoaøn toaøn an vui.

Nhaân taâm cuûa ngöôøi hieän thôøi meânh mang phöùc taïp khoâng bieát ñeán ñaâu laø cuøng, chìm ñaém trong beå khoå, ñoä thoaùt khoâng coù kyø haïn. Thöïc muoán ngay trong phieàn naõo sanh töû naøy, khieán moãi moãi nhaân taâm sai bieät khoâng ñoàng ñoù, ñeàu ñöôïc ñaày ñuû, ñeàu ñöôïc an uûi. Coá nhieân phaûi caàn ñeán phaùp moân nhu yeáu voâ thöôïng cuûa ñöùc Phaät chuùng ta vaäy.

*

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM