NUÙI THAÙI BEÂN NGUOÀN

T.T THÍCH NHAÄT QUANG

Tieàn baùo, Haäu baùo, Sinh baùo

Hoâm nay nhaân muøa Baùo hieáu, quí Phaät töû ñöôïc söï höôùng daãn cuûa quí thaày ôû Phöôùc Kieång veà Thieàn vieän cuùng döôøng, ñeå hoài höôùng coâng ñöùc cho song thaân ñaõ quaù vaõng. Vôùi coâng ñöùc cuùng döôøng naøy, moät laø quí Phaät töû baøy toû taám loøng hieáu ñaïo cuûa mình, hai laø thieát tha mong caàu, nöông töïa chö Taêng chæ  daïy phöông thöùc tu haønh.

Vôùi taâm thaønh vaø vieäc laøm naøy, chuùng toâi xin tuøy hyû vaø coù ñoâi lôøi nhaéc nhôû quí vò trong vieäc tu hoïc Phaät phaùp, ñeå boå sung cho coâng phu ngaøy moät thaêng tieán hôn. Coù thaêng tieán thì vieäc tu hoïc môùi coù nieàm vui vaø ñaït ñöôïc nhieàu lôïi laïc. Vôùi yù nghóa ñoù, hoâm nay chuùng toâi seõ noùi veà vaán ñeà taäp nghieäp.

Noùi tôùi nghieäp töùc laø noùi tôùi moät naêng löïc raát maïnh, coù söùc chi phoái chuùng ta maõnh lieät. Nhaát laø ngöôøi con Phaät, khi hieåu ñaïo roài, coù ñöôïc chuùt chuùt coâng phu, chuùng ta laïi caøng phaûi deø daët ñoái vôùi nghieäp, vôùi haønh ñoäng cuûa mình. Laøm sao ñeå luoân luoân tænh taùo saùng suoát, kieåm soaùt ñöôïc taát caû nhöõng sinh hoaït, nhöõng taïo taùc cuûa chuùng ta. Bôûi vì töø thaân mieäng yù cuûa chuùng ta, seõ taïo thaønh moät naêng löïc, noù coù söùc maïnh thuùc ñaåy vaø daãn ñaïo caû ñôøi chuùng ta. Neáu nhöõng naêng löïc naøy thieän thì chuùng ta ñi treân con ñöôøng saùng. Traùi laïi, neáu nhöõng naêng löïc naøy baát thieän thì chuùng ta ñi treân con ñöôøng toái.

Ngöôøi ñaõ gaây taïo nghieäp nhaân roài thì quaû baùo seõ ñeán. Nghieäp nhaân khoâng toát thì nhaát ñònh quaû baùo khoâng bao giôø toát ñöôïc. Ñoù laø ñieàu maø taát caû ngöôøi con Phaät chuùng ta ñeàu phaûi bieát roõ. Tuy nhieân thaéng ñöôïc nghieäp cuûa mình, kieåm tra töøng yù nghó, lôøi noùi, haønh ñoäng trong haèng ngaøy, trong moïi sinh hoaït, quaû thöïc laø khoù chöù khoâng phaûi deã. Nhö quí thaày ôû Thieàn vieän, ñöôïc söï ñuøm boïc lo laéng gìn giöõ cuûa caùc baäc thieän höõu tri thöùc, ñöôïc söï nhieät taâm uûng hoä cuûa quí Phaät töû, soáng trong ñieàu kieän toát nhö theá maø gìn giöõ nghieäp cuûa mình cho thuaàn thieän ñaõ khoù roài, huoáng laø quí Phaät töû ôû beân ngoaøi, phaûi ñöông ñaàu vôùi traêm ngaøn coâng vieäc, vôùi cuoäc möu sinh ñaày vaát vaû thì giöõ gìn nghieäp cho toát quaû thaät laø gian nan. Vì vaäy phaûi quyeát taâm vaø saùng suoát, noã löïc thöïc haønh lôøi daïy cuûa Phaät nhieàu laém môùi ñaûm baûo ñöôïc töông lai cuûa mình an laïc.

Chuùng ta muoán tu toát nhaát laø tu ngay töø nghieäp nhaân. Vì neáu nôi nghieäp nhaân maø khoâng tænh khoâng tu ñöôïc, thì quaû baùo xaáu ñeán laø leõ taát yeáu. Noù nhö hình vôùi boùng, nhö tieáng vôùi vang, heã coù nghieäp nhaân theá naøo thì quaû baùo töông öùng theá aáy. Chuùng ta söûa ñoåi, chuùng ta hoaøn chænh, chuùng ta laøm chuû ñöôïc ngay trong luùc yù vöøa daáy khôûi. Ñoù laø ñieåm quan troïng nhaát. Cho neân noùi ñeán nghieäp thì thöôøng nhaéc nghieäp nhaân. Sau nghieäp nhaân laø nghieäp baùo hay nghieäp quaû. Neáu ngöôøi noùi nhöõng lôøi chaân thaät thì ñöôïc moïi ngöôøi tin töôûng, coù uy tín. Traùi laïi, ngöôøi noùi lôøi khoâng chaân thaät thì moïi ngöôøi nghi ngôø, khoâng coù uy tín. Cho neân ngöôøi con Phaät phaûi luoân kieåm ñieåm thaân, khaåu, yù cuûa mình. Ban ñaàu gaéng taäp nhö vaäy, veà sau môùi gaày döïng ñöôïc neàn taûng vöõng chaéc cho söï nghieäp tu haønh.

Theo tinh thaàn nhaø Phaät, nghieäp coù hieän nghieäp, haäu nghieäp, nghieäp voâ haïn ñònh. Tröôùc tieân chuùng toâi noùi veà nhöõng quaû baùo ñoái vôùi hieän nghieäp. Quaû baùo ñoái vôùi hieän nghieäp töùc laø quaû baùo ngay trong kieáp hieän taïi naøy. Neáu chuùng ta tænh taùo saùng suoát, nghe lôøi Phaät daïy aùp duïng tu haønh, chaên giöõ ñöôïc con traâu voïng töôûng cuûa mình, nhaát ñònh chuùng ta seõ coù ñöôïc hieän nghieäp hay hieän baùo toát.

Trong kinh coù daãn caâu chuyeän theá naøy. Hai vôï choàng Phaät töû noï ngheøo laém, hoï chæ coù moät caùi aùo ñeå thay ñoåi nhau duøng thoâi. Hoâm ñoù ñöôïc tin ñöùc Phaät giaùo hoùa ngay khu laøng hoï ôû, hai vôï choàng ñeàu muoán ñi nghe phaùp. Theá laø hoï baøn nhau ai neân ñi tröôùc, cuoái cuøng ngöôøi vôï nhöôøng cho choàng ñi tröôùc. Sau khi nghe ñöùc Phaät thuyeát phaùp veà coâng ñöùc cuùng döôøng vaø boá thí, anh choàng phaùt taâm muoán cuùng döôøng ñöùc Phaät moät caùi gì ñoù. Nghó maõi, anh thaáy mình chaúng coù chi ngoaøi chieác aùo ñang maëc. Ngaët noãi, chieác aùo naøy laïi laø vaät sôû höõu cuûa caû hai vôï choàng. Trong tình huoáng naøy, anh ñaõ traûi qua moät söï phaán ñaáu döõ laém. Veà nhaø hoûi yù kieán vôï, baø vôï laïi ngaïi: “Toâi laø ngöôøi nöõ, neáu oâng phaùt taâm nhö vaäy thì laøm sao toâi ñi ñaâu. Coù khi hai vôï choàng cheát ñoùi cuõng neân”. Laïi coù moät söï caûn trôû. Tuy nhieân, sau ñoù baø cuõng ñoàng yù vôùi oâng: “Neáu oâng ñaõ quyeát nhö vaäy thì thoâi, caû hai chuùng ta coù theå nhòn ñoùi mieãn ñöôïc cuùng döôøng cho ñöùc Phaät”. Cho neân roài qua moät giai ñoaïn hai ngöôøi heát söùc phaán ñaáu, duyeân laønh ñaõ ñaày ñuû chieác aùo duy nhaát ñoù ñöôïc daâng leân cuùng döôøng ñöùc Phaät.

Söï vieäc naøy ñeán tai nhaø vua, hieän baùo toát lieàn coù ngay ñoái vôùi hai vôï choàng Phaät töû ngheøo aáy. Ñoù laø nhaø vua buø ñaép laïi cho hai vôï choàng nhaø cöûa, y phuïc sang ñeïp gaáp traêm ngaøn laàn chieác aùo cuõ xaáu xí kia. Tuy nhieân hai vò Phaät töû ngheøo chæ choïn hai boä ñoà thích hôïp vôùi mình thoâi, coøn taát caû ñeàu daâng cuùng döôøng Tam baûo heát. Chöùng toû hoï cuùng döôøng baèng taám loøng thaønh, chöù khoâng phaûi vì toan tính lôïi döôõng ñaèng sau söï cuùng döôøng ñoù. Nhôø coâng ñöùc phaùt taâm cuùng döôøng doõng maõnh aáy, veà sau hai vôï choàng laøm vieäc gì cuõng ñeàu gaëp thuaän lôïi, hoï soáng raát haïnh phuùc trong nieàm kính tin Tam baûo.

Qua caâu chuyeän naøy, chuùng ta thaáy moät khi ñaõ phaùt taâm roäng lôùn, traûi qua nhieàu phaán ñaáu, cuoái cuøng chieán thaéng ñöôïc nhöõng ích kyû heïp hoøi thì chuùng ta seõ ñöôïc quaû baùo hieän tieàn heát söùc toát ñeïp. Coù raát nhieàu Phaät töû öu tö: “Con muoán ñi chuøa laém thaày ôi, nhöng maø veà chuøa con khoâng coù caùi gì ñeå cuùng döôøng, con thaáy ngaïi quaù. Thaáy ngöôøi noï ngöôøi kia cuùng döôøng maø con khoâng coù gì ñeå cuùng quí Thaày, neân con ngaïi khoâng daùm ñeán chuøa”. Quí vò ñaõ coù maëc caûm nhö vaäy, cho neân ôû ñaây chuùng toâi muoán noùi roõ ñeå Phaät töû hieåu, vieäc boá thí cuùng döôøng, quan troïng laø ôû taâm cuûa chuùng ta. Cuùng döôøng ít nhieàu gì cuõng caên cöù töø taâm, quaû baùo toát ñeïp coù hay khoâng cuõng töø taâm maø ra. Nhöõng tònh taøi tònh vaät laø bieåu tröng cuûa söï phaùt taâm. Nhöng tuøy, khoâng coù tònh taøi tònh vaät nhieàu nhöng loøng mình khoâng vöôùng maéc, khoâng thuû lôïi, khoâng vì baát cöù caùi gì khaùc, phaùt taâm cuùng döôøng ñeå hoài höôùng cho taát caû chuùng sinh laø toát roài. Nhö laø lôøi cuûa Boà-taùt daïy, khi chuùng ta aên ñöôïc moät böõa aên ngon, mình mong moûi laøm sao taát caû chuùng sanh cuõng ñöôïc nhöõng thöùc aên ngon nhö vaäy. Ñoù laø taám loøng Boà-taùt luoân roäng môû loøng. Khoâng phaûi boû taøi saûn cuûa caûi ra thaät nhieàu, boá thí cuùng döôøng vôùi taâm caàu danh caàu lôïi, nhö theá chaúng ñöôïc lôïi ích bao nhieâu.

Nhö vaäy thì ai tu khoâng ñöôïc. Khi naøo quí vò hôi chaät heïp veà vaät chaát thì laïi caøng phaùt taâm doõng maõnh hôn. Vì bieát do nhieàu ñôøi mình chöa chòu phaùt taâm, neân ñôøi naøy khoâng gaày döïng ñöôïc taøi saûn sung tuùc. Do ñôøi tröôùc khoâng bieát tu taïo nghieäp nhaân toát, neân ñôøi naøy quaû baùo chöa toát. Baây giôø phaùt taâm môû roäng loøng mình ra, töùc laø tu taïo nghieäp nhaân toát. Tuøy theo hoaøn caûnh, ñieàu kieän cuûa gia ñình trong cuoäc soáng hieän taïi, mình môû roäng loøng ra phaùt taâm doõng maõnh. Nhö ñi treân moät ñoaïn ñöôøng thaáy saïch seõ trang nghieâm, mình töôûng nguyeän trong loøng, nguyeän cho taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc ñi nhöõng ñoaïn ñöôøng saïch seõ toát ñeïp nhö theá. Taát caû nhöõng ñoaïn ñöôøng goà gheà gai goùc ñeàu khoâng coù. Ñoù laø môû roäng töø cuûa mình. Ñoù laø höôùng tu haønh cuûa ngöôøi con Phaät.

Quí Phaät töû coøn coù tònh taøi tònh vaät cuùng döôøng noï kia, chöù coøn nhö chö Taêng chuùng toâi coù gì ñeå cuùng döôøng, phaûi khoâng? Nhöng quí vò bieát chuùng toâi cuùng döôøng theá naøo khoâng? Cuùng döôøng baèng loøng mình, baèng söï phaùt taâm chaáp nhaän chòu ñöïng taát caû, tu taäp mong sao saùng ñaïo ñeå hoài höôùng cho taát caû chuùng sanh. Khi ta saùng ñöôïc ñaïo, ñöôïc moät phuùt an oån lôïi laïc trong chaùnh phaùp, ñeàu hoài höôùng cho taát caû chuùng sanh cuõng ñöôïc nhö vaäy. Phaùt taâm roäng raõi nhö theá. Tuy söï phaùt taâm aáy khoâng coù hình thöùc nhöng maø caû moät söï phaán ñaáu.

Ví duï nhö trong vieän Thöôøng Chieáu, taát caû chö Taêng ñuùng theo qui cheá laø 3 giôø khuya ñeàu phaûi thöùc daäy ngoài thieàn. Duø chaân ñau, duø buoàn nguû, duø ñoùi buïng, duø cho gì gì cuõng phaûi taäp trung ngoài thieàn. Ñeå chi vaäy? Ñeå laéng yeân taát caû nhöõng soâi noåi, caùu caën, phieàn naõo. Neáu laéng yeân ñöôïc roài thì nguyeän cho taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc laéng yeân nhö vaäy. Quí vò nghó taám loøng aáy thaät toát ñeïp bieát laø bao nhieâu. Ñieàu naøy raát khoù laøm chöù khoâng phaûi deã, khoâng phaûi nieäm suoâng maø ñöôïc. ÔÛ ñaây ñoøi hoûi phaûi coù söï phaán ñaáu, phaán ñaáu daøi daøi.

Cho neân coù thaày tu hai möôi naêm, coù thaày tu ba möôi naêm nhöng coù vò naøo thaønh Phaät ñaâu? Moãi ngaøy qua loïc ñöôïc nhöõng caën baõ phieàn naõo, yeân oån ñoâi chuùt, nhö theá cuõng laø hieám laø quí laém roài. Giôùi xuaát gia chuùng toâi ñeàu noã löïc tu taäp, höôùng veà moät ñieåm duy nhaát nhö theá, nhaát ñònh ít nhieàu gì chuùng toâi cuõng thaønh coâng. Vaø vôùi taâm nguyeän hoài höôùng cho taát caû quí Phaät töû cuõng nhö chuùng sanh ñeàu höôùng veà con ñöôøng Boà-ñeà, ñeàu ñöôïc höôûng lôïi laïc nhö nhau. Moïi ngöôøi ñeàu höôûng ñöôïc lôïi laïc ñoù laø Nieát-baøn hieän taïi. Vieäc tu haønh cuûa chuùng ta hoâm nay, vôùi taát caû coâng ñöùc coù ñöôïc ñeàu nhaém ñeán choã cho mình vaø ngöôøi ñeàu heát khoå, ñöôïc vui. Taäp nghieäp raát naëng neà, chuùng ta phaûi tu phaûi söûa, phaûi taän löïc chôù khoâng theå xem thöôøng. Neáu chuùng ta söûa ñöôïc, tu ñöôïc thì ngay trong hieän ñôøi coù quaû baùo cuï theå.

Toâi xin keå caâu chuyeän ngöôøi thôï saên vôùi baày choù. Coù ngöôøi thôï saên noï daãn moät baày choù döõ ñi saên trong moät khu röøng. Khu röøng ñoù coù moät vò ñeä töû Phaät ñang tu. Gaõ thôï saên luøng suïc caû ngaøy nhöng khoâng ñöôïc gì heát, neân anh ta noåi böïc. Saên loøng voøng cuoái cuøng roài cuõng laïi gaëp oâng thaày. Töùc quaù anh kieám chuyeän gaây vôùi oâng thaày. Caøng gaây anh caøng suøng leân, suøng ñeán ñoä anh cho con choù caén oâng thaày. OÂng thaày hoaûng quaù treøo leân cao ñeå traùnh baày choù döõ. Gaõ thôï saên cuõng chöa haøi loøng, ôû döôùi gaõ cöù xuît choù choàm leân. OÂng thaày naên næ heát söùc maø gaõ vaãn khoâng nguoâi côn giaän töùc. Töùc caùi gì? Töùc vì hoài saùng ñeán giôø ñi saên gaëp oâng thaày xui xeûo quaù, saên khoâng ñöôïc gì heát. OÂng thaày ôû treân thaáy con choù laøm döõ nhö chöïc aên thòt mình, caøng hoaûng sôï hôn. Quaû thöïc vaäy, thaày luyùnh quyùnh moät hoài laøm rôùt caùi y xuoáng. Nheø ñaâu caùi y truøm ngay leân ñaàu gaõ thôï saên. Con choù töôûng laø oâng thaày neân noù nhaûy boå vaøo xeù xaùc oâng chuû. Nhôø theá maø oâng thaày thoaùt naïn.

Caâu chuyeän naøy cuõng noùi leân hieän nghieäp hieän baùo. Töø choã daáy khôûi taâm nieäm khoâng laønh cuûa gaõ thôï saên ñöa ñeán quaû baùo töông xöùng. Haïi ngöôøi roát cuoäc chính mình bò toån thöông. Phaät töû chuùng ta, bieát roõ nhö vaäy caàn phaûi deø daët trong töøng taâm nieäm, töøng haønh ñoäng. Moät taâm nieäm khoâng laønh daáy khôûi leân laø caùc baäc thaùnh hieàn ñaõ thaáy, ñaõ bieát. Cho neân ngöôøi xöa thöôøng raên nhaéc: “Chuùng ta phaûi luoân luoân kieåm soaùt ñöôïc töø taâm nieäm moáng khôûi cuûa mình. Heã taâm moáng khôûi laønh thì seõ ñöôïc phuùc quaû toát ñeïp. Coøn nhö taâm moáng khôûi döõ thì seõ bò quaû baùo xaáu”.

Coù nhöõng Phaät töû ñuû duyeân ñi chuøa, hoïc Phaät phaùp vaø phaùt taâm tu haønh. Coù vò saép ñaët ñöôïc gia ñình yeân oån roài tieán ñeán giai ñoaïn xuaát gia. Nhöng ñaâu phaûi xuaát gia roài tu moät hai böõa, moät hai naêm thaønh Phaät. Tuy nhieân ngöôøi phaùt taâm xuaát gia coù ñöôïc nhöõng phuùc baùo hieän tieàn. Nhö tröôùc kia cuøng chung baïn ñaïo vôùi nhau, baây giôø vò aáy ñaõ thaønh ngöôøi xuaát gia, thì taát caû caùc Phaät töû trong ñoaøn ai cuõng höôùng veà vò ñoù, tìm phöông tieän giuùp ñôõ cho vò ñoù yeân taâm tu haønh. Hoaëc gia ñình vò ñoù coù söï coá gì thì huynh ñeä cuõng ñuøm boïc ñeå vò ñoù yeân taâm tu haønh, vôùi mong moûi vò ñoù tu ñeán nôi ñeán choán. Ñoù laø phuùc lôïi hieän tieàn.

Toâi nhaéc laïi moät ñoaïn söû khi Luïc Toå Hueä Naêng coøn haøn vi, laø moät tieàu phu ñoán cuûi ñoåi gaïo ñeå nuoâi meï giaø. Nhaân moät hoâm nghe ñeä töû cuûa Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn tuïng kinh Kim Cang, ñeán caâu “öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm”, Ngaøi lieàn nhaän ra. Nhaän ra caùi gì khoâng bieát, nhöng roõ raøng Ngaøi raát phaán khôûi. Sau ñoù Ngaøi hoûi thaêm vò khaùch tuïng kinh xem teân kinh laø gì vaø kinh naøy phaùt xuaát töø ñaâu? Sau khi ñöôïc bieát ñoù laø kinh Kim Cang, do Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn truyeàn daïy, Ngaøi lieàn phaùt taâm muoán ñöôïc ñeán hoïc ñaïo tu taäp vôùi Toå. Nhôø coù tuùc duyeân neân Ngaøi ñöôïc ngöôøi giuùp ñôõ phöông tieän ñeå lo cho meï giaø chu taát vaø thöïc hieän ñöôïc chí nguyeän ñeán choã Nguõ Toå ñeå hoïc ñaïo.

Neáu khoâng phaùt taâm maïnh meõ nhö theá thì coù leõ Ngaøi seõ khoâng ñöôïc ngöôøi hoã trôï, taïo thuaän duyeân ñeå ñi tu ñaâu ! Nhôø tuùc duyeân moät phaàn, nhôø söï quyeát taâm tha thieát caàu ñaïo laø phaàn lôùn neân Ngaøi môùi thöïc hieän ñöôïc taâm nguyeän cuûa mình nhö theá. Sau thôøi gian taùm thaùng coâng quaû ôû nhaø beáp, Ngaøi ñöôïc Nguõ toå goïi vaøo phöông tröôïng giaûng kinh Kim Cang vaø ñöôïc truyeàn y baùt laøm Toå thöù saùu. Ngay ñeâm aáy, thaày laëng leõ ñöa troø rôøi khoûi Huyønh Mai, ñeå noái tieáp söù maïng truyeàn ñaêng tuïc dieäm cuûa chö Toå.

ÔÛ ñaây, toâi muoán noùi ngöôøi phaùt taâm chaân chính thì seõ ñöôïc nhieàu ngöôøi uûng hoä, chuùng ta khoûi phaûi lo veà ñieåm naøy. Huynh ñeä chuùng toâi ôû ñaây cuõng thaáy raát roõ ñieàu ñoù. Ví duï nhö taïi Thieàn vieän Thöôøng Chieáu, hieän nay chö Taêng vaø Phaät töû ñeán xin coâng quaû taäp tu gaàn moät traêm naêm möôi vò. Veà  phöông tieän sinh soáng haèng ngaøy chaúng coù chi ñaùng keå. Ruoäng cuõng coù, raãy cuõng coù, vöôøn caây cuõng coù, nhöng chæ giôùi haïn thoâi, khoâng thu hoaïch bao nhieâu. Neáu tính ra thì vôùi chöøng aáy phöông tieän chæ duøng ñöôïc khoaûng ba thaùng trong moät naêm thoâi, chôù khoâng hôn nöõa. Nhö vaäy coøn laïi chín möôøi thaùng phaûi soáng laøm sao? Nhöng cuoái cuøng vôùi taám loøng, vôùi nhieät taâm uûng hoä cho chö Taêng töù söï ñaày ñuû ñeå tu haønh cuûa ñaøn na thieän tín töø caùc nôi, cuoäc soáng cuûa chuùng toâi töông ñoái khoâng thieáu thoán. Côm gaïo ñaày ñuû, töông chao ñaày ñuû, aùo quaàn y haäu laønh laën khoâng thieáu. Ñoù laø nhôø söï uûng hoä cuûa thieän höõu vaø ñaøn vieät xa gaàn.

Nhieàu Phaät töû ñeán noùi vôùi toâi: “Thöa thaày, Thaày noùi ñaïo lyù nhö vaäy nhöng tuïi con aùp duïng hoaøi vaãn traëm traày traëm traät, khoù quaù chöøng ñi”. Thöa, khoù thì khoù, nhaát ñònh caùc Phaät töû ñoù khoâng neân naûn loøng. Caøng khoù chöøng naøo caøng noã löïc tu taäp chöøng naáy, ñoàng thôøi uûng hoä giuùp ñôõ cho quí thaày, quí coâ tu haønh tôùi nôi tôùi choán. Neáu quí vò coù taâm nhö vaäy, nhaát ñònh seõ ñöôïc hieän baùo toát ñeïp. Bôûi vì chö Taêng Ni ñuû duyeân, ñuû ñieàu kieän chuyeân taâm tu haønh trang nghieâm thanh tònh, coâng ñöùc aáy seõ hoài höôùng veà taát caû chuùng sanh, trong ñoù coù quí vò.

Nhö quí Thaày töø Phöôùc Kieång ñeán ñaây, tröôùc kia quí thaày cuõng laø Phaät töû phaùt taâm xuaát gia, sau môùi laøm taêng só. Baây giôø quí vò vöøa laøm thaày tu haønh ôû ñòa phöông, vöøa laø ñieåm töïa cho Phaät töû Phöôùc Kieång. Quí Phaät töû muoán ñi chuøa thì coù chuøa gaàn nhaø, coù thaày, ñeán ñoù ñöôïc thaày höôùng daãn ñaïo lyù ñeå tu taâm döôõng taùnh. Hoaëc thaày daïy quí vò phaûi aên hieàn ôû laønh v.v… Roài Phaät töû coù caùc huynh tröôûng, coù nhöõng taám göông ñi tröôùc cho mình noi theo. Ñoù laø toâi noùi quaû baùo hieän tieàn cuûa ngöôøi con Phaät toát ñeïp nhö vaäy.

Ñeán phaàn haäu baùo. Haäu baùo naøy laø nhöõng haønh ñoäng do chuùng ta gaày döïng ngaøy hoâm nay, seõ daãn ñeán quaû baùo ñôøi keá cuûa mình. Ví duï baây giôø Phaät töû phaùt taâm tu taäp vaø höôùng daãn gia ñình cuõng tu taäp, nhö vaäy ngay ñôøi soáng naøy sinh hoaït haèng ngaøy cuûa quí vò ñaõ toát, laïi coøn ñem nhöõng ñieàu toát ñeïp aáy ñoùng goùp, gaày döïng cho gia ñình, xaõ hoäi ngay hieän ñôøi. Sau naøy neáu quí vò coù maát ñi thì truyeàn thoáng ñoù coøn aûnh höôûng ñeán con chaùu nhöõng ñôøi sau, daàn daàn lan roäng ra nhieàu hôn nöõa. Cuï theå nhö baây giôø mình laø ngöôøi Phaät töû chaân chính, sau naøy con trai con gaùi cuûa mình cuõng seõ nhö vaäy. Roài con caùi mình seõ daïy doã cho chaùu ngoaïi chaùu noäi cuûa mình cuõng nhö vaäy. Ngöôøi tu coù trí tueä thì seõ thaáy raát roõ veà haäu baùo naøy. Vôùi nieàm tin vöõng chaéc cuûa ngöôøi con Phaät, chuùng ta gaày döïng ñöôïc nhöõng nhaân toát chaéc chaén seõ coù quaû baùo toát, khoâng sai chaïy ñaøng naøo. Ñoù laø luaät nhaân quaû chöù khoâng phaûi ñieàu noùi suoâng.

Noùi veà haäu baùo, coù caâu chuyeän theá naøy. Coù ngöôøi laøm coâng cho moät nhaø giaøu noï. Chuû nhaø laø Phaät töû, moãi thaùng caû gia ñình hoï phaùt taâm thoï Baùt Quan Trai moät laàn. Hoâm aáy, sau moät ngaøy laøm vieäc nhoïc nhaèn, anh trôû veà nhaø nhaèm hoâm gia ñình thoï Baùt, cho neân khoâng naáu thöùc aên chieàu. Khi bieát nhö vaäy roài, anh khoâng heà buoàn böïc cuõng khoâng thaáy xoùt xa, coàn caøo gì trong buïng. Anh lieàn phaùt taâm thoï Baùt Quan Trai nhö nhöõng ngöôøi ôû trong gia ñình, nhöng chæ ñöôïc nöûa ngaøy. Khoâng may, saùng hoâm sau do moät côn baïo beänh anh cheát. Do boû thaân naøy trong luùc giöõ trai giôùi trong saïch, neân anh ñöôïc taùi sinh leân thieân giôùi. Baáy giôø anh trôû veà hieän ñieàm baùo cho gia ñình chuû nhaân bieát anh laø ngöôøi laøm coâng trong nhaø, do phaùt taâm maõnh lieät tu Baùt Quan Trai trong luùc ñi laøm veà meät vaø ñang ñoùi khaùt. Nhôø phuùc giöõ giôùi vaø tu taäp ñoù anh ñöôïc sinh leân thieân giôùi. Baây giôø khoâng coøn khoå sôû nöõa, vì ñaõ laø moät thieân töû roài. Ñoù laø noùi ñeán haäu baùo töông öng vôùi nghieäp thieän.

Chuùng ta neân nhôù hieän baùo hay haäu baùo gì cuõng caên cöù vaøo taâm cuûa chuùng ta. Neáu nhö anh chaøng kia ñi laøm veà ñoùi khaùt, khoâng coù côm aên lieàn noåi böïc leân, khoâng phaùt taâm tu haønh, laïi phaùt ra nhöõng ngoân ngöõ baát thieän thì laøm gì ñöôïc phuùc baùu sanh thieân? Vieäc tu trong nhöõng ñieàu kieän khoù khaên seõ daãn ñeán nhöõng keát quaû lôùn lao nhö vaäy. Neáu chuùng ta khoâng phaùt taâm doõng maõnh tu taäp, ñoái tröôùc hoaøn caûnh khoù khaên laø voâ tình mình ñaùnh maát cô hoäi toát cho baûn thaân.

Qua caâu chuyeän naøy, chuùng ta thaáy neáu söï phaùt taâm maïnh meõ thì luùc naøo mình cuõng tu ñöôïc heát. Cho neân Phaät daïy moät suy nghó baäy maø mình bieát suy nghó ñoù baäy thì boû ngay ñöøng suy nghó nöõa, hoaëc mieäng vöøa ñònh noùi ñieàu gì ñem ñeán söï toån haïi cho ngöôøi cho vaät, thì ta ñöøng noùi, ñoù laø caùch giöõ giôùi tu haønh. Quaû thöïc neáu chuùng ta chòu tu, bieát tu thì trong hoaøn caûnh khoù khaên ñeán ñaâu chuùng ta cuõng tu ñöôïc. Trong ñôøi soáng hieän taïi, moät lôøi noùi ñem ñeán söï an vui cho ngöôøi cho mình seõ coù coâng ñöùc raát lôùn. Coù khi moät lôøi noùi thoâi cuõng cöùu ñöôïc maïng soáng cuûa ngöôøi ta, thì taïi sao mình khoâng tu nhö vaäy?

Noùi toùm laïi, ngöôøi con Phaät coá gaéng laøm sao tænh taùo saùng suoát trong töøng giôø töøng phuùt. Ñöøng bao giôø nghó phaûi tôùi chuøa, laïy Phaät, ñoïc kinh hay ngoài laàn chuoãi nieäm Phaät môùi tu, maø chuùng ta tu trong moïi hoaøn caûnh. Laøm ruoäng tu cuõng ñöôïc, laøm ngöôøi coâng nhaân tu cuõng ñöôïc, buoân baùn ngoaøi chôï tu cuõng ñöôïc. Tu nhö theá naøo? Vöøa khôûi nghó khoâng toát thì ñöøng nghó nöõa. Ví duï ñang laøm ruoäng maø mình tính cuoác vaøo bôø ngöôøi ta thì ñöøng cuoác, ñoù laø tu roài. Tu laø nôi taâm, chænh ñoán taâm laïi cho ngay thaúng chaân thaät, ñöøng cong vaïy meùo moù. Nhö theá ai cuõng tu ñöôïc heát, hoaøn caûnh naøo cuõng tu ñöôïc.

Phaät töû chöa xuaát gia, phaûi vaät loän nhieàu vôùi ñôøi soáng neân coá gaéng maõnh tænh môùi tu ñöôïc. Neân nhôù tu taâm laø tu töø yù nghó cuûa mình. YÙ nghó toát thì lôøi noùi toát, haønh ñoäng toát. Nhaát laø nhöõng vò coù uy tín hoaëc ñòa vò trong xaõ hoäi, neáu tin lôøi Phaät daïy, bieát aùp duïng phaùp Phaät vaøo coâng vieäc cuûa mình thì lôïi laïc cho xaõ hoäi ñaát nöôùc voâ cuøng lôùn lao. Ñaïo Phaät laø ñaïo cöùu sinh, laø ñaïo giuùp cho con ngöôøi tu söûa ba nghieäp ngay trong ñôøi soáng hieän taïi. Chuùng ta hieåu roõ nhaân quaû, bieát tu nhaân laø phaûi tu ngay hieän taïi, chôù khoâng phaûi ñôïi ñeán cheát roài, quí thaày tôùi hoä nieäm môùi tu. Chöøng ñoù cheát roài thaàn thöùc hoân meâ, bieát gì nöõa maø tu. Coøn soáng laø phuùt giaây thuaän lôïi, coù ñieàu kieän toát ñeå mình tu, maø khoâng chòu tu thì thaät ñaùng tieác. Cho neân tu ñöôïc hay khoâng laø ngay trong hieän taïi cuoäc soáng naøy, thì keát quaû hieän baùo toát maø haäu baùo cuõng toát. Ñoù laø chuùng toâi noùi sô löôïc veà hieän baùo, haäu baùo.

Keá ñeán laø nghieäp voâ haïn ñònh, coøn goïi laø sanh baùo, nghieäp naøy ñeo ñuoåi dai daúng töø baây giôø cho tôùi ngaøy chuùng ta thaønh Phaät môùi thoâi. Nghóa laø nhaân naøo mình ñaõ gaây, thì phaûi traû duø khoâng bieát chöøng naøo môùi traû. Nhöng ñaõ gaây nhaân thì nhaát ñònh phaûi coù haäu quaû. Cho neân nhö Toân giaû Muïc Kieàn Lieân laø vò ñaïi thaùnh, ñeä töû thaàn thoâng baäc nhaát cuûa Phaät. Khi Phaät coøn taïi theá, hai vò phuï taù ñaéc löïc nhaát laø Toân giaû Xaù Lôïi Phaát vaø Toân giaû Muïc Kieàn Lieân. Nhöng cuoái cuøng ngaøi Muïc Kieàn Lieân boû thaân töù ñaïi naøy trong tröôøng hôïp raát ñau ñôùn. Ngaøi bò ngoaïi ñaïo ñaäp cheát treân ñöôøng du hoùa, laø vì quaû baùo naøy do nhaân xaáu Ngaøi ñaõ gaây taïo töø nhieàu ñôøi tröôùc, baây giôø tôùi giai ñoaïn sau cuøng khoâng coøn taùi sanh nöõa neân phaûi traû cho heát, khoâng quît nôï ñöôïc. Theá neân Phaät daïy chuùng ta phaûi tu ngay töø nhaân, chôù quaû baùo ñeán roài chæ coøn caùch vui veû nhaän chòu thoâi. Luùc ñoù ta neân noùi raèng: “Toâi ñaõ gaây nhaân nhö theá, baây giôø quaû ñeán toâi saün saøng traû”. Ngöôøi saùng suoát bieát roõ raèng traû heát nghieäp nhaân laø heát nôï, laø khoûe. Coøn ngöôøi khoâng chòu traû, muoán giaáu gieám, naán naù, quît nôï thì ñi tôùi ñaâu ngöôøi ta cuõng leõo leõo theo sau ñoøi thoâi, khoâng thoaùt ñöôïc ñaâu !

Töø ñoù chuùng ta coù nhaän ñònh, ngöôøi con Phaät khoâng phaûi laø ngöôøi yeáu ñuoái bi quan, maø laø ngöôøi coù taâm maïnh meõ, saùng suoát, laøm baát cöù vieäc lôùn nhoû gì cuõng ñeàu trong tinh thaàn tænh taùo saùng suoát, goïi laø tu nhaân. Neáu coù nhöõng haäu quaû khoâng toát ñeán thì cuõng tænh taùo saùng suoát chaáp nhaän ñaõ vay thì phaûi traû, vui veû maø traû, khoâng buoàn böïc cuõng khoâng gaây theâm nhaân xaáu nöõa. Ngöôïc laïi, neáu ngöôøi khoâng hieåu Phaät phaùp, chaúng nhöõng hoï khoâng muoán traû nghieäp cuõ maø coøn gaây theâm nhaân xaáu nöõa. Nhö maáy con gaø, con choù chaúng haïn, nghieäp quaû cuûa noù hoài xöa xaáu neân phaûi sinh laøm kieáp suùc sanh trong gia ñình, giöõ nhaø ñeû tröùng ñeå traû nôï cho quí vò. Boãng hoâm naøo ñoù trong nhaø coù ñaùm gioã ñaùm tieäc, quí vò baét noù laøm thòt, töùc laø noù traû nôï cho quí vò roài, baây giôø quí vò laïi vay maïng soáng cuûa noù. Maø vay thì phaûi traû, ñaâu coù chaïy ñaøng naøo ñöôïc. Cho neân ngöôøi con Phaät phaûi deø daët töøng chuùt, quí vò nhôù.

Cho neân tu laø phaûi kieåm ñieåm töø yù nghó, töø ngoân ngöõ, töø haønh ñoäng cuûa mình. YÙ nghó lôùn nhoû gì, lôøi noùi lôùn nhoû gì, haønh ñoäng lôùn nhoû gì cuûa mình cuõng ñeàu ñöôïc kieåm tra trong söï tænh taùo saùng suoát. Ñoù laø quí vò giöõ giôùi cuûa Phaät trang nghieâm, nhôø theá vieäc tu haønh toát ñeïp. Quí Phaät töû laø ngöôøi con Phaät, vò naøo hieåu ñöôïc Phaät phaùp roài, neân aùp duïng lôøi Phaät daïy vaøo ñôøi soáng cuûa mình ñeå khoâng bò chìm trong beå khoå luaân hoài sanh töû nöõa.

Toùm laïi, ñoái vôùi vaán ñeà nhaân quaû quí Phaät töû phaûi naém cho thaät vöõng. Naém vöõng phaàn naøy roài quí vò khoûi phaûi ñi coi tay coi töôùng gì. Chuùng ta bieát roõ nhaân nhö theá seõ ñöa tôùi quaû nhö theá. Nhaân ñoù cuûa mình gaây chôù cuûa ai ñaâu maø chaïy troán. Ngaøy hoâm nay trong töøng sinh hoaït, mình tu taïo nhöõng nhaân toát thì bieát seõ coù quaû phuùc toát ñeïp ôû ñôøi sau, tin chaéc nhö vaäy thì vieäc tu taäp chaéc chaén seõ phaán khôûi. Chuùng ta cuøng phaán khôûi trong nhaân toá tu haønh, thöïc hieän nhöõng nhaân toát ñeïp ñaûm baûo töông lai cuûa mình laø Nieát-baøn. Con ñöôøng chuùng ta ñi laø ñaïi loä theânh thang saùng suoát, khoâng ai khoáng cheá ñöôïc. Thì ñoù laø caùch tu thieát thöïc nhaát. Mong taát caû quí Phaät töû ghi nhôù vaø coá gaéng thöïc hieän ñöôïc nhöõng ñieàu Phaät daïy. Coù theá quí vò vöøa ñöôïc lôïi ích an vui, vöøa ñeàn ñaùp ñöôïc aân sanh thaønh cuûa cha meï. Taïo nhaân toát cho mình, ñoàng thôøi hoã trôï cho cha meï cuõng quy höôùng Tam baûo, bieát tu taâm döôõng taùnh, ñoù laø caùch baùo aân sinh thaønh cao ñeïp nhaát cuûa ngöôøi con Phaät.

Hoâm nay nhaân muøa Vu Lan, quí Phaät töû veà Thieàn vieän leã Phaät, cuùng döôøng chö Taêng, chuùng toâi coù lôøi nhaéc nhôû nhö theá, mong taát caû öùng duïng tu taäp ñöôïc vaø thaân baèng quyeán thuoäc quí vò luoân ñöôïc lôïi ích an vui trong chaùnh phaùp.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM