SÔN CÖ BAÙCH VÒNH

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

BAØI 51

AÂm:

            Sôn cö cao aån baïch vaân trung,

            Ña thieåu manh meâ baát kieán tung,

            Höôùng ngoaïi taàm chôn chôn chuyeån vieãn,

            Khaéc chu caàu kieám uoång thi coâng.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi cao aån taän trong maây,

            Nhieàu keû muø meâ chaúng bieát tung,

            Höôùng ngoaïi tìm chôn chôn laùnh maõi,

            Ghi thuyeàn moø kieám uoång ra coâng.

CHUÙ:

Non nöôùc laø queâ höông, laø nôi cao aån cuûa keû ñaõ buoâng laïi buoâng. Ngöôøi ñaày moäng mô chöa theå tìm ñöôïc gì ôû nôi naøy, neáu göôïng tìm cuõng chaúng khaùc keû nhaém beân ngoaøi tìm chaân nhö hoaëc ghi thuyeàn maø moø kieám baùu, chæ maát coâng khoâng ích lôïi gì caû. Theá thì ngöôøi muoán tìm chôn, phaûi laøm sao ? Tìm ôû ñaâu ? Haõy thong thaû ñi, nhìn laïi goùt chaân maø ñi, vaát moïi sôû höõu, sôû kieán, daàn daàn khoâi phuïc phaän vò nguyeân xöa cuûa mình. Ñöôïc vaäy laø veà gaàn ñeán nhaø vaø nhaän ra oâng chuû nguyeân xöa chaân thaät cuûa mình.

BAØI 52

AÂm:

            Sôn cö bình ñòa höõu thaâm khanh,

            Chæ quí ñöông nhôn cuï nhaõn minh,

            Phuïc hoå haøng long giai maïc söï,

            Phaùp thaân baát ñoäng ngoä voâ sanh.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi bình ñòa coù thaâm khanh,

            Chæ quí ngöôøi ñi maét saùng lanh,

            Troùi coïp deïp roàng laø vieäc moïn,

            Phaùp thaân chaúng ñoäng roõ voâ sanh.

CHUÙ:

Ngöôøi tu coát theå nhaäp voâ sanh, voâ sanh laø ñoái vôùi sanh nhaãn, phaùp nhaãn, ñöông nhaân phaûi thöïc söï böôùc vaøo choã khoâng coøn daáy khôûi nöõa. Laïi, phaùp laø ñoái vôùi caùc hieän töôïng quaû baùo tröôùc maét. Nhaãn laø ñöông nhaân phaûi coù coâng löïc ñuû ñaïo nhaõn nhaän chòu taát caû hieän töôïng quaû baùo ñoù. Coù nghóa laø, ngöôøi tu phaûi khaéc phuïc vaø chieán thaéng noäi ngoaïi caûnh. Ñöôïc vaäy thì töï nhieân hieän tieàn. Caùi gì hieän tieàn ?

- Chôù chaïy rong. Toái kî kieám tìm !

- Sanh phaùp an baøi trí hueä sanh.

BAØI 53

AÂm:

            Sôn cö ñoäc xuaát chuùng cao phong,

            Töù bích voâ y trieät coát cuøng,

            Thuyeát döõ theá gian hoàn baát tín,

            Khu khu chæ ñaéc töï tieâu dung.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi ñoäc xuaát ñænh cao phong,

            Boán phía cheo leo khoù töïa troâng,

            Noùi vôùi ngöôøi ñeàu chaúng chòu,

            Roài thoâi chæ coù moät mình thoâng.

CHUÙ

Duïng coâng tu thieàn khaùc naøo ngöôøi ôû non cao choùt ñænh, boán phía chaúng lieân heä, chaúng töïa nöông vaøo ñaâu. Laø con ñöôøng trieät coát ñoäc ñaùo hôn baát cöù con ñöôøng naøo. Do vaäy maø noùi cho ngöôøi nghe ít ai chòu tin. Roát roài chæ rieâng mình mình bieát, rieâng mình mình thoâng maø thoâi. Con ñöôøng naøy ai tin ñöôïc töùc toaøn tin vaøo tín vò, ai chòu khoù böôùc ñi töùc moãi böôùc vaøo ñaát Nhö Lai, coù theå noùi con ñöôøng thaúng taét nhaát, nhanh choùng vaø gaàn guõi queâ höông nhaát.

Tuy nhieân gì laø con ñöôøng ?

Boán phöông taùm höôùng ñi.

BAØI 54

AÂm:

            Sôn cö lieân laïc ñaïo nhôn gia,

            Nhöùt chuûng bình hoaøi ñoä tueá hoa,

            Cô khieát kim ngöu voâ meã phaïn,

            Khaùt lai tieän aåm Trieäu Chaâu traø.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi quaïnh hiu caûnh Ñaïo gia,

            Moät taám loøng vui ngaøy thaùng qua,

            Côm phaùp Kim Ngöu aên ñôõ ñoùi,

            Khaùt thoâi laïi uoáng Trieäu Chaâu traø.

CHUÙ:

Röøng nuùi quaïnh hiu raát thích hôïp vôùi ngöôøi maø moïi ñieàu traêm moái döùt baët, gìn moät kieân taâm vöõng chaéc, bình thaûn an oån, tri tuùc qua thaùng ngaøy, voïng daáy lieàn buoâng. Moät chöõ buoâng cuõng baët, laëng leõ nhö nhö. Khi naøy, ñoùi thì aên côm phaùp Kim Ngöu, khaùt uoáng laáy traø Ñaïo Trieäu Chaâu, soáng ñaày höông vò giaûi thoaùt nhöng tröôùc maét chaúng coøn ñoái töôïng, trong loøng chaúng phaân chuû khaùch, ñaäm ñaø an oån hoaøn toaøn, moät nieàm an nhieân tieâu dung, thöû hoûi giaûi thoaùt caùi gì ? Gì troùi buoäc ta ? Cuõng chöa oån.

BAØI 55

AÂm:

            Sôn cö tham hoïc chí coâ cao,

            Vò ñaïo vong xu baát ñaïn lao,

            Toïa ñaùo nguõ canh thieân duïc hieåu,

            Thanh tuøng trích loä thaáp thieàn baøo.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi tham hoïc chí rieâng cao,

            Vì ñaïo queân mình chaúng naïi lao,

            Ngoài ñeán canh naêm trôøi röïng saùng,

            Tuøng xanh moùc nheãu öôùt thieàn baøo.

CHUÙ:

Ngöôøi hoïc Ñaïo phaûi ñaày ñuû yù chí, luoân luoân neâu cao tinh thaàn caàu tieán, phaán ñaáu baát khuaát, taäp trung cao ñoä yù chí vaøo coâng taùc duy nhaát laø: “Queân mình vì Ñaïo, thaønh töïu ñaïi nguyeän”. Nhaém thaúng tôùi tröôùc, baát chaáp moïi gian nguy, laáy giaùc ngoä laøm kyø heïn, khoâng keùo daøi maïng soáng cho cuoäc ñôøi maø doàn heát sinh maïng cho vieäc saùng Ñaïo, phaùt huy naêng löïc trong vieäc haønh Ñaïo, taän duïng moïi phöông tieän ñeå hoaøn thaønh söù maïng ñaït Ñaïo.

Thöôïng caàu Phaät Ñaïo

Haï hoùa chuùng sanh.

BAØI 56

AÂm:

            Sôn cö kyù tích taïm y theâ,

            Sanh töû haø taèng höõu ñònh kyø,

            Phaân phoù ñöông nhôn cao tröôùc nhaõn,

            Caáp tu ñaû ñieåm xuaát ñaàu thì.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi gôûi daáu taïm nöông veà,

            Soáng thaùc naøo ai bieát ñöôïc kyø,

            Xin nhaén ngöôøi ñôøi mau tænh giaùc,

            Haønh trang saém saün kíp quay veà.

CHUÙ:

Ta baø coõi taïm, soáng thaùc chaúng heïn kyø. Ai ngöôøi bieát ñöôïc nhöõng bí aån trong cuoäc giaû taïm soáng thaùc baáp beânh naøy. Theá aáy, kíp môû to ñoâi maét ñaày ñuû ñaïo nhaõn, saün saøng tö löông, quaøy goùt tìm veà queâ cuõ.

Queâ cuõ ôû ñaâu ?

“Chæ moät nieäm khoâng sanh toaøn theå hieän”. Baáy giôø toaøn baøy tröôùc maét chaúng thieáu vaät chi. Vaäy thì noùi quaøy goùt hay quaøy ñaàu gì gì cuõng chæ laø moät loái noùi thoâi. Troïng ñieåm ôû choã “Moät nieäm khoâng sanh” töùc nhieân hieän tieàn.

BAØI 57

AÂm:

            Sôn cö keát thaûo taïi truøng nham,

            Hæ ñaéc phieân thaân xuaát naùo lam,

            Tri tuùc tieän vi an laïc quoác,

            Maïc giaùo quaù phaän thaùi voâ taøm.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi keát coû ôû gaønh non,

            Möøng ñöôïc rôøi thaân khoûi loái moøn,

            Bieát ñuû laø vui nieàm an laïc,

            Theïn thuoàng quaù phaän khoù chu toaøn.

CHUÙ:

Vui veà aån thaân choán nuùi non laø traùnh ñöôïc choã ñoâng ñaûo ôû xoùm laøng. Bieát ñuû laø moät vò thuoác an thaàn khoûe maùt nhaát ñoái vôùi ngöôøi tu. Baát cöù ai neáu duøng ñeán lieàu thuoác “bieát ñuû” naøy, töùc nhieân troïn ñôøi an oån khoaùi laïc. Toùm laïi haønh giaû trong Toâng moân phaûi coù tö caùch ñoäc laäp, töï quyeát vaø tinh thaàn töï troïng. Laáy baøi hoïc “mong caàu quaù phaàn” laøm ñeà taøi töï kieåm haøng ngaøy ñeå thöïc hieän hoaøn chænh neáp soáng tri tuùc thanh cao, giaûi thoaùt cho chính mình.

BAØI 58

AÂm:

            Sôn cö khoå haïnh nhöùt ñaàu ñaø,

            Pheá taåm vong san töï traùc ma,

            Lieãu ñaéc duy taâm chaân Tònh Ñoä,

            Phöông tri Cöïc Laïc taïi Ta Baø.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi haïnh khoù nhaát ñaàu ñaø,

            Boû nguû queân aên giuõa maøi ta,

            Thaáu leõ duy taâm chaân Tònh Ñoä,

            Môùi hay Cöïc Laïc taïi Ta Baø.

CHUÙ:

Haïnh ñaàu ñaø laø möôøi hai haïnh khoù khoå nhaát cuûa ngöôøi tu só. Saõi nuùi naøy duøng trang nghieâm baûn thaân, maøi giuõa caùi ta, trau doài yù chí. Duy taâm Tònh Ñoä hay tænh giaùc hieän tieàn laø cao ñieåm saõi toâi phaûi thaàm nhaän thöïc soáng.

Bao laâu ngöôøi tu chuùng ta soáng ñöôïc duy taâm Tònh Ñoä töùc nhieân chuùng ta cuõng seõ nhaän ra Cöïc Laïc hieän tieàn, khoûi phaûi chaïy tìm hay caàu caïnh ñaâu khaùc. Haõy noái daøi doøng nieäm hieän taïi lieân tuïc baèng coâng phu tænh giaùc cuûa mình.

BAØI 59

AÂm:

            Sôn cö thaéng caûnh dò taàm thöôøng,

            Phoå thò chö nhôn baát phuù taøng,

            Thuûy ñieåu thoï laâm tuyeân dieäu phaùp,

            Cao sôn bình ñòa toång Taây phöông.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi caûnh ñeïp khaùc taàm thöôøng,

            Khaép ñeå ngöôøi xem chaúng daáu taøng,

            Chim nöôùc caây röøng baøy dieäu phaùp,

            Non cao ñaát phaúng thaûy Taây phöông.

CHUÙ:

Caûnh tuøy taâm hieän, taâm ñaõ thanh tònh laëng yeân thì caûnh naøo chaúng laø caûnh xinh töôi sieâu thoaùt. Ñaõ theá, chim nöôùc caây röøng, non cao ñaát phaúng ñaâu khoâng laø Cöïc Laïc Taây phöông, ñeàu tuyeân döông dieäu phaùp. Do ñoù neân noùi: “Caûnh trí nôi ñaây khaùc taàm thöôøng” vaø caûnh trí töôi ñeïp sieâu thoaùt ñoù phôi baøy cho taát caû moïi ngöôøi xem khoâng heà daáu dieám baát cöù ai. Nhöng phaûi xem baèng caùch naøo ñaây ?  Laáy con maét gì maø xem ?

Taâm thanh tònh laëng leõ laø hôn heát.

BAØI 60

AÂm:

            Sôn cö phu toïa nhöùt boà ñoaøn,

            Nhöït duïng coâng phu taïi phaûn quan,

            Boån meänh nguyeân thaàn tri laïc xöù,

            Thieät ñaàu baát bò bieät nhôn man.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi ngoài vöõng moät boà ñoaøn,

            Haèng duïng coâng phu töï phaûn quan,

            Boån maïng nguyeân thaàn ñaø bieát tröôùc,

            Löôõi ñaàu khoûi bò keû khi man.

CHUÙ:

Choã duïng coâng cuûa Thieàn gia laø töï phaûn quan quan töï taùnh, cuõng goïi laø phaûn quan töï kyû boån phaän söï. Vieäc laøm naøy laø vieäc laøm boån phaän cuûa mình neân noùi boån phaän söï laø vaäy. Thieàn gia luoân luoân tænh thöùc vaø haèng xeùt soi laïi mình. Ñeán khi naøo nhaøo naën coâng phu ñöôïc thaønh khoái laïi caøng tænh taùo ñaéc löïc hôn nöõa, thôøi tieát nhaân duyeân ñeán töï nhieân soâi ñoäng, moät tieáng noå vang, möôøi phöông thaáu thoaùt. Vaø ñaây laø ñieåm ta phaûi deïp boû thaân maïng (tan thaân maát maïng) böôùc leân ñaøi vinh quang.

Chæ ñoaùn moø thoâi ! Keû chæ noùi aên khoâng khi naøo no buïng ñoùi.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM