SÔN CÖ BAÙCH VÒNH

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

BAØI 71

AÂm:

            Sôn cö coâ quyùnh taïi cao nhai,

            Khieáu nguyeät ngaâm phong xöùng ngaõ hoaøi,

            Kham thaùn theá gian toaøn baát tænh,

            Nhöùt luaân chaân taùnh vónh traàm mai.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi xa tít taän gaønh cao,

            Ngaâm gioù gaøo traêng thoûa chí ta,

            Than thôû ngöôøi ñôøi sao chaúng tænh,

            Moät vaàng chaân taùnh maõi chìm xa.

CHUÙ:

Keû naøo soáng ñöôïc vôùi noäi taïi roài thì luoân luoân töôi tænh thoûa thích. Traùi laïi ngöôøi naøo coøn naëng nôï raø moø trong nhaân ngaõ, chöa nhaän ra thaät taïi, chöa soáng vôùi noäi tænh, phoùng chaïy ra ngoaøi, caøng chaïy caøng xa, caøng laêng xaêng caøng maát maùt voâ ích. ÔÛ ñaây noùi: “Ñaùng tieác ngöôøi ñôøi sao chaúng tænh, moät vaàng chaân taùnh maõi chìm xa” laø nhaém cho haïng ngöôøi chaïy ñua vôùi voïng töôûng, vaät loän vôùi hö voâ, cuoái cuøng roài maát mình, choân vuøi chaân taùnh trong hoá si meâ ñieân loaïn maø thoâi.

Ñaùng tieác ! Cuõng laø baäc ñaïi tröôïng phu maø.

BAØI 72

AÂm:

            Sôn cö voâ söï baát khai moân,

            Ñoäc toïa cuøng taâm maãn kieán vaên,

            Chæ tröôùng mai hoa tuøng nguyeät chieáu,

            Nhôn gian bieät thò nhaát caøn khoân.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi raõnh vieäc cöûa khoâng gaøi,

            Ngoài laëng im loøng baët thaáy nghe,

            Maøn giaáy tuøng mai traêng roïi saùng,

            Ñaát trôøi caûnh aáy moät khoâng hai.

CHUÙ:

Baäc sieâu thoaùt trí haïnh vieân dung, thaáy nghe khoâng phaân bieät, xoay thaáy nghe trôû veà taâm. Ñaáy laø baäc Ñaïi trí, Ñaïi haïnh, ñaày ñuû caûnh giôùi cuûa Vaên Thuø, Phoå Hieàn toaøn baøy. Ñieàn ñòa naøy sieâu tuyeät, ít ngöôøi vaõng lai leân treân nhò bieân, sieâu thoaùt theå nhaäp. Ngöôøi ñeán nôi naøy thöôøng ngoài treân löng voi hoaëc côûi Sö Töû chuùa, daïo khaép ñoù ñaây, tuøy duyeân hoùa ñoä, lôïi ích chuùng sanh soá caû voâ löôïng.

            Treân ngoïn Dieäu Phong rong töï taïi,

            Xem xeùt möôøi phöông chuùng khoå ñau,

            Khôûi töø phöông tieän tuøy öùng hoùa,

            Ñöa chuùng ñoàng leân bôø Nieát Baøn.

BAØI 73

AÂm:

            Sôn cö thaâm vieãn loä ñieàu ñieàu,

            Ñaïi ñaïo voâ hình boån tòch lieâu,

            Nhaät lyù thanh phong taàn taûo ñòa,

            Daï lai minh nguyeät quaûi tuøng tieâu.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi thaêm thaúm loä xa troâng,

            Ñaïo lôùn khoâng hình voán troáng khoâng,

            Maët ñaát ngaøy lau côn gioù maùt,

            Ngoïn tuøng ñeâm maùng chieác traêng trong.

CHUÙ:

“Ñaïi Ñaïo theå khoan”, nôi aáy queùt saïch maø cuõng hieän baøy. Ngoïn Dieäu Phong dieäu tuyeät nguùt ngaøn maây khoùi laø nôi Tyø kheo Ñöùc Vaân an truù. Tuy nhieân ngöôøi muoán tham kieán Tyø kheo Ñöùc Vaân thì khoâng caùch gì tìm gaëp Ngaøi treân ngoïn Dieäu Phong, maø coù theå thaáy Ngaøi kinh haønh treân ngoïn Bieät Phong. Chæ nôi ngoïn Bieät Phong, chuùng ta môùi coù theå hoäi kieán vaø tham vaán Ngaøi thoâi. Theá ! Coù nghóa laø sao ? Laøm sao thöông löôïng vieäc naøy ? Tyø kheo Ñöùc Vaân ôû ñaâu? Dieäu Phong laø gì ?

Vöøa coù kieán giaûi laø ñaàu non thöù hai roài.

BAØI 74

AÂm:

            Sôn cö ñoäc laäp theá taøi nham,

            Minh nguyeät thanh phong nhaát ñaûm ñam,

            Vaán ngaõ Taây lai haø Toå yù?

            Tieàn tam tam döõ haäu tam tam.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi choùt voùt theá rieâng mình,

            Gioù maùt traêng trong moät gaùnh xinh,

            YÙ Toå Taây lai naøo coù bieát,

            Tröôùc sao sau vaäy vöõng nieàm tin.

CHUÙ:

Toå sö Taây lai yù laø moät thöù tieàn ñeà ñaàu moâi choùt löôõi cuûa ngöôøi tu Thieàn. Vôùi saõi nuùi naøy chaû caàn bieát yù Toå gì gì, chæ tröôùc sao sau vaäy vöõng nieàm tin theá thoâi. Nhôø ñoù maø cuõng bôùt ñi moät hoài chaïy loaïn tìm kieám beân ngoaøi. Quay laïi vaø chaán chænh nieàm tin chính mình, suùc tích coâng phu, an nhaøn vôùi noäi taïi. Naøy traêng trong gioù maùt. Vôùi theá choùt voùt nham ñænh huøng vó cuûa töï mình ñaõ thieáu gì ñaâu maø boân ba caàu caïnh ? Toå sö baûo: “Quy nguyeân ñaéc chæ. Tuøy chieáu thaát Toâng” laø ñaáy.

BAØI 75

AÂm:

            Sôn cö thöôøng baû chaùnh moân khai,

            Ñaïi ñaïo ñöông cô nhaäm khaùch lai,

            Nhöôïc ñaéc laõo Taêng thaân khaùm quaù,

            Nhôn nhôn khaû taùc ñoáng löông taøi.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi cöûa lôùn chaúng töøng gaøi,

            Ñaïo caû nhaèm cô maëc khaùch lai,

            Neáu ñöôïc laõo Taêng thaân xeùt ñeán,

            Ngöôøi ngöôøi röôøng coät khaù neân taøi.

CHUÙ:

Thieän tri thöùc luoân luoân saün saøng vì caùc oâng nhoå ñinh thaùo choát chæ taïi caùc oâng coøn aùy naùy chöa chòu buoâng ñaáy thoâi. Moät khi thöïc söï buoâng roài thì ba ñaïi kyø kieáp an oån chaúng bò laõo Dieâm La quaáy raày. Tuy nhieân nhö theá, moïi vieäc phaûi ñôïi Thaày giaø (baäc taùc gia) naøy xeùt nghieäm qua môùi ñöôïc. Caùc ngöôøi chôù neân thoâ xuaát laøm maát thôøi tieát toát cuûa ngöôøi duïng coâng tu haønh. Phaûi nhìn söõng, ñöùng troøng maét, ñaây naøy ! Toå sö noùi: “Moät taâm chaúng sanh, muoân phaùp ñeàu döùt”. Haù laø lôøi noùi suoâng ö ? Deø daët chôù chaïy treân ngoân cuù. Neáu coøn moät chuùt kieán giaûi baát chaùnh phaûi ngaøn muoân kieáp chòu tai öông !

BAØI 76

AÂm:

            Sôn cö duïc nhaäp mích thieân chaân,

            Tieân ñoäc khai moâng thöôïng ñaïi nhaân,

            Ñoäc ñaùo lao quan tri leã xöù,

            Thaäp phöông theá giôùi hieän toaøn thaân.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi muoán ñeán kieám thieân chaân,

            Tröôùc ñoïc vôõ loøng, thöôïng ñaïi nhaân,

            Ñoïc ñeán “cöûa lao” nôi bieát leã,

            Möôøi phöông theá giôùi hieän toaøn thaân.

CHUÙ:

Ngöôøi haï thuû coâng phu, tröôùc heát laø phaûi bieát chuû vaø duïng coâng ñeán choã “Lao quan” cuõng phaûi bieát caùch chuyeån mình coâng phu mieân maät, chu ñaùo chuyeån thaân nhòp nhaøng, khoâng ñaùnh maát thôøi tieát toát thì töï nhieân möôøi phöông theá giôùi hieän tieàn. Ngay ñaây vaø baây giôø chaúng chuùt do döï, chuyeån Phaân bieät yù thaønh Dieäu quaùn saùt, chuyeån Maït Na ngaõ thaønh Bình Ñaúng taùnh, chuyeån A Laïi Da taøng thaønh Ñaïi Vieân caûnh, cuoái cuøng chuyeån caû naêm thöùc: maét, tai, muõi, löôõi, thaân ra Thaønh sôû taùc, ñoàng thôøi hoaøn toaøn theå nhaäp chaân nhö goïi laø phaùp giôùi theå taùnh vieân maõn.

BAØI 77

AÂm:

            Sôn cö thaâm aån baïch vaân oâi,

            Phong nhaäp toøng laâm chaán phaùp loâi,

            Kinh ñoäng theá gian hoân thuïy haùn,

            Toác khai löôõng nhaõn maïc boài hoài.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi maây traéng aån beân gaønh,

            Gioù nhaäp röøng tuøng saám phaùp sanh,

            Duïc tænh theá gian ngöôøi ngaùy nguû,

            Môû böøng ñoâi maét chôù loanh quanh.

CHUÙ:

Bôûi si meâ neân chìm ñaém trong löôùi sinh töû loanh quanh chöa phuùt giaây tænh döùt. Muoán heát si meâ thì töï mình phaûi tænh taùo, phaùt huy trí tueä cuûa mình. Trí tueä sanh thì töï nhieân moïi u meâ, chöôùng ñoäng ñeàu laéng dòu, vôõ tung. Chính ñaáy laø ñöôøng thaúng taét ñöa ngöôøi ñeán choã thaät söï an oån moät caùch nhanh choùng. Neân noùi: “Môû böøng ñoâi maét chôù loanh quanh”. Maét hueä ñaõ môû thì ngaøn kieáp tai öông nhaát thôøi tieâu dieät, cuõng nhö saám phaùp noå vang thì moïi ngöôøi ngaùy nguû tænh ngay.

Chæ chôù loanh quanh.

BAØI 78

AÂm:

            Sôn cö cao chieáu nhaät quang lai,

            Tröïc haï thöøa ñöông nhaõn tieän khai,

            Minh lieãu nhaát thöøa vieân ñoán chæ,

            Haø lao höïu khöù phoûng thieân thai.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi aùnh naéng roïi ñaàu tieân,

            Chính ñoù thöøa ñöông maét môû lieàn,

            Nhaän roõ nhaát thöøa ñöôøng thaúng taét,  

            Caàn gì phaûi nhoïc ñeán non thieân.

CHUÙ:

Haõy nhìn döôùi goùt chaân maø ñi, caùc oâng chôù chaïy loaïn voâ ích. Phaûi ngay ñoù thöøa ñöông, chôù laàm boû qua, laøm maát cô hoäi toát. Ngöôøi duïng coâng tu haønh ñaõ nhaän roõ giaùo vieân ñoán nhaát thöøa thì caàn chi nhoïc nhaèn laën suoái treøo non tìm Phaät. Phaät ngay tröôùc maét caùc oâng, phaûi ngay ñoù maø nhaän. Tuy nhieân cuõng chôù laàm nhaän treân ngoân cuù cheát, phaûi laø trang haûo haùn, ngöôøi ñaïi löïc löôïng, môùi kham gaùnh vaùc vieäc naøy.

- Gaùnh vaùc caùi gì ?

- Tieàn trao chaùo muùc !

BAØI 79

AÂm:

            Sôn cö töù baïn khôûi yeân haø,

            Thaïch ñaûnh phaàn höông tuïng Phaùp Hoa,

            Tam giôùi voâ an nhö hoûa traïch,

            Laõo taêng tröôøng giaù baïch ngöu xa.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi boán phía daäy yeân haø,

            Ñaûnh ñaù phaàn höông tuïng Phaùp Hoa,

            Ba coõi khoâng yeân nhö löûa ñoát,

            Gaùc xe traâu traéng laõo taêng ra.

CHUÙ:

Ba coõi khoâng yeân nhö trong nhaø löûa. Vì thöông nhöõng chuùng sanh coøn ngaùy nguû. Ñöùc Nhö Lai goïi khuyeân phaûi mau tænh thöùc maø vöôït thoaùt nguïc tuø ba coõi. Bôûi meâ neân tham ñaém, do tham ñaém maø bò ba coõi bao vaây, gaây nhaân baát thieän roài ñoïa tam ñoà, chòu khoå voâ löôïng. Bieát theá chuùng ta phaûi töùc khaéc maõnh tænh, phaán ñaáu tu taïo nhaân laønh, phaùt huy trí hueä, dieät phaù si meâ, thoaùt voøng tham ñaém vaø ñöôïc vaäy chaéc chaén ngöôøi naøy ñôøi ñôøi böôùc ñi treân neûo chaùnh, moäng meâ nhieàu kieáp thaûy tieâu tan. Gaéng leân. Kinh noùi: “Chæ cho thuaàn moät thöù xe traâu traéng maø thoâi”.

BAØI 80

AÂm:

            Sôn cö daï baùn töû qui ñeà,

            Boäc boá nham tieàn taû bích kheâ,

            Vò ñaùo taän kinh sôn hieåm tuaán,

            Taèng lai phöông thöùc loä cao ñeâ.

Nghóa:

            ÔÛ nuùi tieáng quoác nöûa ñeâm keâu,

            Gaønh tröôùc khe xanh thaùc ñeïp keà,

            Chöa ñeán phaäp phoàng non hieåm trôû,

            Qua roài môùi bieát loái cao ñeâ.

CHUÙ:

Ñeâm ñeâm da dieát Töû qui keâu, gaønh thaùc khe xanh ñeïp nhö theâu. Chöa ñeán ngaïi nguøng non hieåm ngaët. Ñeán roài môùi roõ loái ñeàu ñeàu… (aáy thoâi). Nuùi non huøng vó thieân nhieân gaám voùc. Ai ngöôøi daùm ñoät nhaäp ? Coù ñoät nhaäp môùi khaùm phaù noåi ngaët ngheøo, nguy khoán, môùi ñaùnh giaù ñuùng hieåm trôû gian lao. Vì theá aáy môùi quaùn trieät troïn veïn haønh trình, uoáng caïn suoái nguoàn cuoäc löõ. Vöøa noùi gì ?

- Moät taâm vöøa sanh, ñaát trôøi ngaên caùch.

- Phaûi laøm theá naøo ?

- Cheát laëng ñi ! Boû con khæ ñi ! 

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM