 |
VÖÔØN THIEÀN H.T THÍCH NHAÄT QUANG |
 |
 |
||
|
ÑÖØNG BOÛ QUEÂN CHÍNH MÌNH Buoåi noùi chuyeän ñaïo lyù hoâm nay toâi muoán chæ thaúng taâm chaân thaät cuûa chuùng ta. Bôûi vì töø laâu ta boû queân hoaëc khoâng daùm nhaän taâm naøy neân chaïy loanh quanh beân ngoaøi. Hoâm nay thöû moät laàn, chuùng ta nhaän laïi baùu vaät cuûa mình xem sao. Tuy nhieân laøm theá naøo ñeå nhaän? Ñaây laø moät vaán ñeà. Trong nhaø thieàn coù caâu chuyeän naøy. Moät thieàn taêng ñeán hoûi Thieàn sö Thaïch Cöïu: “Theá naøo laø haït chaâu trong tay cuûa Ñòa Taïng?” Ngaøi Thaïch Cöïu traû lôøi: “Trong tay oâng laïi coù khoâng?” Thieàn taêng thöa: “Con chaúng hoäi”. Ngaøi Thaïch Cöïu noùi theâm moät caâu nöõa: “Chôù doái gaït ñaïi chuùng!” Caâu chuyeän chöøng ñoù thoâi, laøm sao chuùng ta nhaän ñöôïc haït chaâu cuûa mình? Nhö chuùng ta ñaõ bieát, Boà-taùt Ñòa Taïng moät tay caàm haït chaâu, moät tay caàm tích tröôïng. Tích tröôïng ñeå doïng tan cöûa nguïc, haït chaâu ñeå soi saùng choán u minh taêm toái, töø aùnh saùng ñoù chuùng sanh thaáy ñöôïc con ñöôøng cuûa mình. Ñaây laø vaán ñeà caùc baäc thieän höõu tri thöùc muoán chæ cho chuùng ta, moãi ngöôøi ñeàu coù saün haït chaâu khoâng phaân bieät sang heøn. Töùc chuùng sanh ñeàu coù Phaät taùnh nhö nhau, ñeàu coù trí tueä saùng suoát, ñeàu laø Phaät seõ thaønh. Ngaøi Thaïch Cöïu traû lôøi muïc ñích chæ cho thieàn taêng “caùi saün coù”, nhöng vò taêng baûo chaúng hoäi. Ngaøi Thaïch Cöïu noùi theâm “Chôù doái gaït ñaïi chuùng!” Bôûi vì vò taêng coù maø khoâng daùm nhaän neân noùi doái gaït. Coù baøi keä nhö theá naøy: Baát thöùc töï gia baûo, Tuøy tha nhaäm ngoaïi traàn, Nhaät trung ñaøo aûnh chaát, Caûnh lyù thaát ñaàu nhaân. Taïm dòch: Chaúng bieát baùu nhaø mình, Boû nhaø chaïy kieám ñaâu, Troán boùng giöõa trôøi naéng, Soi göông chôït maát ñaàu. Baùu vaät cuûa mình ñaõ coù töø laâu nhöng chuùng ta khoâng daùm nhaän, boû queân noù, roài chaïy tìm laêng xaêng ôû beân ngoaøi. Ñieàu naøy gioáâng nhö ngöôøi muoán troán boùng cuûa mình maø chaïy giöõa trôøi naéng. Ngöôøi naøy coù saùng suoát khoâng, troán ñöôïc boùng cuûa mình khoâng? Chaéc laø khoâng ñöôïc. Trong kinh Laêng Nghieâm keå chuyeän chaøng Dieãn Nhaõ Ñaït Ña haèng ngaøy duøng göông soi maët. Moãi laàn soi nhö vaäy, chaøng thaáy ñaàu maët cuûa mình trong göông raát ñeïp vaø chaøng cho ñoù laø ñaàu maët thöïc cuûa mình. Boãng khi ñeå göông xuoáng, khoâng coøn thaáy ñaàu maët ñaâu nöõa, chaøng lieàn hoaûng hoát chaïy la “Toâi maát ñaàu roài!” Ñöùc Phaät ñaõ taïm möôïn hình aûnh chaøng Dieãn Nhaõ Ñaït Ña ñeå chæ ngöôøi khoâng nhaän ra caùi chaân thaät cuûa chính mình, maø quen nhaän nhöõng thöù hö giaû ôû beân ngoaøi laø mình. Ñeán luùc noù maát ñi thì töôûng mình cuõng maát luoân neân chaïy saûng quaøng. Ñaây cuõng chính laø hình aûnh cuûa chuùng ta, bao nhieâu ñôøi kieáp roài ta ñaõ töøng chaïy saûng nhö vaäy, vì chöa nhaän ñöôïc baùu vaät cuûa chính mình. Muïc ñích cuûa caùc baäc thieän höõu tri thöùc ra ñôøi laø nhaèm chæ cho chuùng ta caùi saün coù ñoù. Neáu chuùng ta khoâng coù saün thì caùc ngaøi khoâng caùch gì chæ cho chuùng ta ñöôïc heát. Neân nhaø thieàn cuõng coù caâu “ngöôøi coù saün ruoäng luùa ta cho thöùc aên, ngöôøi khoâng coù saün ruoäng luùa ta khoâng cho thöùc aên”. Nghóa laø moãi chuùng ta ñeàu coù saün Phaät taùnh hay baûn lai dieän muïc, nhöng nhieàu ñôøi kieáp boû queân khoâng chòu nhaän laïi, neân caùc ngaøi chòu khoù chòu cöïc daïo ñi khaép caùc neûo luaân hoài ñeå gaàn guõi, nhaéc nhôû, chæ baûo khieán chuùng ta nhaän laïi cuûa baùu nhaø mình. Ñoïc laïi söû ñöùc Phaät Thích Ca, chuùng ta thaáy Ngaøi ñaõ traûi qua voâ löôïng voâ bieân kieáp ôû trong voøng luaân hoài sanh töû ñeå chæ daãn, dìu daét chuùng sanh nhaän ra caùi saün coù ñoù. Nhaän ñöôïc roài thì soáng an oån, giaøu coù haïnh phuùc, khoâng coøn ngöôïc xuoâi lang thang khoå sôû nöõa. Chuùng ta ñuû duyeân ñöôïc nghe noùi ñeán “caùi ñoù” nhöng chöa coù cô hoäi naøo ñeå nhaän laïi. Vaäy “caùi ñoù” laø gì? Nhö baây giôø toâi ñang noùi, toaøn theå quí vò coù nghe khoâng? Nghe. Nhö vaäy laø quí vò coù “caùi ñoù” roài, neáu khoâng coù laøm sao nghe ñöôïc. Töùc caùi hay thaáy, hay nghe roõ raøng thöôøng bieát cuûa mình, caùi naøy baát sinh baát dieät. Coøn thaân höõu haïn, moïi hoaøn caûnh tieän nghi ñeàu thuoäc phaùp sanh dieät, giaû taïm. Nhö Thieàn vieän Thöôøng Chieáu ñöôïc thaønh hình, ñöôïc gaày döïng trong khoaûng thôøi gian chuùng ta coù maët ôû ñaây, nhöng mai sau noù seõ thay ñoåi khaùc ñi, chuùng ta khoâng coù maët neân cuõng khoâng bieát ra sao. Trong khi caùi chaân thaät cuûa mình luoân gaén boù vôùi chuùng ta, ñôøi ñôøi baát sinh baát dieät, khoâng bao giôø thay ñoåi. Töùc caùi thaáy, caùi nghe, caùi bieát cuûa mình luoân hieän höõu beân ta. Chæ caàn kheùo leùo ñöøng ngöôïc xuoâi, laêng xaêng theo beân ngoaøi thì soáng ñöôïc vôùi “caùi ñoù” deã daøng, chöù khoâng khoù. Phaåm Töïa kinh Phaùp Hoa ñöùc Phaät noùi muïc ñích ra ñôøi cuûa möôøi phöông chö Phaät laø nhaèm chæ cho chuùng sanh thaáy, bieát, nhaän, soáng ñöôïc vôùi “caùi ñoù” töùc laø Phaät tri kieán cuûa mình. Chuùng ta coù saùu caên maét tai muõi löôõi thaân vaø yù. Saùu cöûa naøy tieáp xuùc vôùi caùc traàn caûnh beân ngoaøi. Neáu khi tieáp xuùc maø ta ngöôïc xuoâi ra ngoaøi thì queân maát caùi chaân thaät cuûa chính mình. Coøn khi ta tieáp xuùc thaáy nghe roõ raøng nhöng khoâng phaân bieät, khoâng laêng xaêng, khoâng söû duïng yù thöùc, laø soáng ñöôïc vôùi caùi chaân thaät cuûa chính mình. Noùi tu laø moät caùch noùi, töùc söûa laïi nhöõng gì laâu nay mình laàm, mình queân thì baây giôø khoâng laàm, khoâng queân nöõa maø phaûi nhaän laïi caùi ta ñaõ coù saün. Ñaây laø goác tu haønh chö Phaät Toå ñaõ daïy chuùng ta töø xöa ñeán nay, vaø phaùi thieàn Vieät Nam thôøi Traàn, ñaõ laáy tinh thaàn “phaûn quan töï kyû boån phaän söï” laøm kim chæ nam cho Thieàn phaùi Truùc Laâm Yeân Töû cuûa Phaät giaùo nöôùc ta. Caùc Ngaøi khuyeân ngöôøi tu ñaïo ñöøng chaïy ra nöõa, bôûi vì caøng chaïy ra thì caøng maát mình. Ngöôøi ngoài yeân bình thaûn, laëng leõ soi laïi mình, khoâng lo ra nöõa töùc laø tu thieàn. Vì vaäy caùc baäc toân tuùc taïo phöông tieän laäp thieàn vieän giuùp haønh giaû coù ñieàu kieän oån ñònh tu haønh. Chöõ “vieän” laø khuoân vieân, ta cöù töôûng töôïng nhö caùi loàng, ngaên caûn khoâng cho mình phoùng ra ngoaøi. Sôû dó ñoùng khung nhö theá laø vì chuùng ta quen ngöôïc xuoâi quaù, baây giôø phaûi nhoát laïi baèng qui cheá, thôøi khoùa tu hoïc nhö vaày nhö kia, may ra khoáng cheá daàn daàn taâm khæ vöôïn cuûa mình. Chuùng ta cuõng thoâng minh ñaùo ñeå nhöng chæ bieát chuyeän thieân haï thoâi, coøn caùi thaät cuûa mình thì khoâng nhaän khoâng bieát. Trong nhaø thieàn, caùc Thieàn sö thöôøng noùi caùi chaân thaät aáy gioáng nhö loã muõi naèm ngay tröôùc maét maø mình khoâng bao giôø thaáy. Hình aûnh chaøng Dieãn Nhaõ Ñaït Ña tieâu bieåu cho söï meâ laàm ñoù neân phaùt sinh cuoàng loaïn. Chuùng ta cuõng vaäy, maõi ngöôïc xuoâi trong saùu neûo luaân hoài, khi laøm ngöôøi, khi laøm thuù, luùc ôû ñòa nguïc, luùc treân traàn gian, nhieàu kieáp troâi giaït khoâng trôû veà ñöôïc nguoàn coäi cuûa chính mình. Baây giôø muoán soáng laïi ñöôïc vôùi caùi chaân thaät cuûa mình khoâng phaûi chuyeän ñôn giaûn. Nhö Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh trong kinh Phaùp Hoa khoâng bao giôø thaêng toøa thuyeát phaùp, Ngaøi cuõng ít y haäu trang nghieâm treân ñieän ñaøi long troïng, chæ aên maëc bình thöôøng nhöng moãi khi gaëp baát cöù ai, ngaøi baùi baùi noùi: “Toâi khoâng daùm khinh caùc ngaøi, vì caùc ngaøi ñeàu seõ thaønh Phaät”. Chæ theá thoâi. Ngöôøi saùng suoát nghe caâu aáy nhaän ra lieàn khoâng ngöôïc xuoâi nöõa. Ngöôøi khoâng saùng suoát nghe caâu aáy, cheâ bai oâng taêng naøy ngu muoäi, taïi sao daùm thoï kyù cho ta nhö theá? Coù keû raày la, duøng ñaù gaïch quaêng neùm hoaëc ñaùnh ñuoåi ñi, cho laø oâng taêng khuøng, ñaâu bieát Ngaøi haønh haïnh Boà-taùt. Chuùng ta xeùt laïi xem, baøi phaùp aáy quí baùu nhö theá naøo. Ngaøi nhaéc cho mình nhôù laïi moät ñieàu raát quan troïng “taát caû chuùng sanh ñeàu laø Phaät seõ thaønh”. Ñaây laø chaët ñöùt moïi thöù meâ laàm khieán chuùng ta rong ruoåi ngöôïc xuoâi beân ngoaøi cho neân queân maát goác Phaät cuûa mình. Baây giôø ñònh taâm nhôù laïi, ñöøng chaïy theo nhöõng thöù hö giaû beân ngoaøi nöõa thì ngay ñoù nhaän laïi cuûa baùu nhaø mình. Vaäy maø chuùng ta khoâng bieát, thaät ñaùng thöông xoùt bieát bao ! Boà-taùt chæ thaúng taát caû chuùng sanh ñeàu coù khaû naêng thaønh Phaät, coù saün baûn lai dieän muïc, coù trí tueä ñöùc töôùng cuûa Nhö Lai, khoâng ai thieáu caû. Caû cuoäc ñôøi Ngaøi chæ chuyeân noùi moät baøi phaùp aáy thoâi. Ngöôøi coù chuûng duyeân thì töø baøi phaùp ñoù nhaän ra ñöôïc Phaät taùnh cuûa mình. Phöông caùch höôùng daãn vaø thuyeát phaùp nhö Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh cho thaáy Ngaøi quaû thöïc laø con ngöôøi ñaõ theå nhaäp hoaøn toaøn vôùi Phaät tri kieán, môùi hay chæ thaúng nhö vaäy. Tuy nhieân ngöôøi caên cô chöa ñuû thì khoâng daùm nhaän. Bôûi khoâng daùm nhaän neân hoï coù thaùi ñoä sai laàm, nhöng Boà-taùt vì loøng töø bi saün saøng chaáp nhaän taát caû, coát laøm sao chæ cho moïi ngöôøi thaáy ñöôïc caùi chaân thaät aáy maø thoâi. Ñoù chính laø ñaïi haïnh ñaïi nguyeän cuûa caùc Ngaøi sau khi ñaõ ñöôïc thöùc tænh giaùc ngoä vaäy. Noùi “caùi ñoù” saün nôi mình nhöng noù ôû ñaâu ta khoâng bieát. Tuy nhieân vöøa chaïm ñeán laø ta lieàn thaáy, nghe, hieåu, bieát raát roõ raøng. Cho neân trong kinh Laêng Nghieâm baûy laàn ñöùc Theá Toân gaïn hoûi ngaøi A Nan taâm ôû ñaâu vaø caû baûy laàn A Nan chæ taâm ñeàu sai caû. Ngaøi A Nan coøn nhö vaäy chuùng ta khoâng bieát cuõng ñuùng thoâi. Bôûi ta coøn laàm nhaän caùi thaät vaø giaû nhö Ngaøi A Nan laàm nhaän taùnh thaáy taùnh nghe vôùi saéc traàn vaø thinh traàn thì khoâng theå naøo thaáu toû ñöôïc taâm. Taâm naøy khoâng ôû trong, khoâng ôû ngoaøi cuõng khoâng ôû chaëng giöõa, khoâng ôû taát caû choã nôi vì noù khoâng coù hình töôùng, nhöng ñaõ bieát ñaõ nhaän roài thì ôû ñaâu cuõng coù. Ví nhö da thòt cuûa chuùng ta ñuïng ôû ñaâu ta cuõng bieát ñau, chöùng toû caùi bieát ôû khaép heát. Töø caùc giaùc quan nhö maét nhìn thaáy caùc söï vaät, caùc hieän töôïng chuùng ta bieát raát roõ raøng, tai nghe tieáng, muõi ngöûi muøi… cuõng nhö vaäy. Caùi bieát ñoù thoâng suoát vaø maãn tueä voâ cuøng. Ñöùc Phaät ñaõ töøng noùi, moät khi phaùt minh ñöôïc trí tueä nhö thaät roài, thì moïi hieän töôïng trong vuõ truï ñeàu thaáy bieát roõ raøng. Cho neân Ngaøi nhìn thaáy tam thieân ñaïi thieân theá giôùi nhö traùi taùo trong loøng baøn tay, thaáy roõ söï thaønh, truï, hoaïi, khoâng cuûa noù. Chuùng ta ngoài thieàn môùi thaáy con khæ laêng xaêng cuûa mình thaät khoâng deã ñieàu phuïc chuùt naøo. Cho neân ngöôøi deïp heát taát caû caùc loaïn töôûng, nhaän ra vaø soáng vôùi caùi bieát cuûa chính mình, thaät coâng phu chöù khoâng phaûi chuyeän ñôn giaûn. Ngoài thieàn khôi khôi khoâng tænh taùo, khoâng sieâng naêng lieân tuïc thì nguû lieàn. Hoaëc ngoài nhôù chuyeän naêm treân naêm döôùi, coù khi döïng laïi caû cuoäc ñôøi cuûa mình, cuûa ngöôøi, ngoài nhö vaäy khaùc gì coi video, buoâng ra roài ñaàu oùc caøng theâm baàn thaàn. Ngoài thieàn nhö vaäy chaúng nhöõng khoâng coù lôïi ích gì, maø coøn theâm haïi nöõa. Neáu chuùng ta khoâng tænh saùng, haèng bieát coù caùi chaân thaät hieän tieàn thì söï meâ muoäi, loaïn töôûng raøng ròt mình lieân tuïc. Haèng ngaøy chuùng ta thöôøng soáng vôùi taâm laêng xaêng roái loaïn aáy neân ñang aên côm nghó chuyeän naøy chuyeän noï laøm böõa côm khoâng ngon, nuoát khoâng troâi. Ñeán giôø nguû cuõng theá, taâm cöù tính toaùn lo toan thaønh ra nguû khoâng ñöôïc. Ngay caû khi nghe phaùp cuõng theá, ngoài ôû giaûng ñöôøng maø ñeå taâm ôû nhaø, cuoái cuøng khoâng bieát oâng thaày noùi gì. Nhö vaäy laøm sao tu, laøm sao an oån ñöôïc. Cho neân muoán ñònh ñöôïc phaûi laø ngöôøi gan daï, laøm vieäc gì moät vieäc thoâi. Ñònh tónh chöa coù thì trí tueä chaân thaät chöa hieän tieàn. Trí tueä chaân thaät chöa hieän tieàn thì nhöõng voïng nieäm laêng xaêng, nhöõng cuoàng voïng ñieân ñaûo khoâng bao giôø döùt ñöôïc. Ñoù laø lyù do taïi sao Phaät töû nghe phaùp hoaøi, hoïc hoaøi maø voïng töôûng khoâng heát. Chæ khi naøo coù ñònh, trí tueä môùi hieän tieàn, voïng töôûng si meâ môùi heát ñöôïc. Noùi tôùi ñaây, toâi nhôù thôøi gian chuùng toâi coøn hoïc ôû Phaät hoïc ñöôøng Vónh Bình, coù moät ngöôøi baïn ôû chuøa Vaïn Thoï gaàn soâng neân thöôøng ruû anh em taém soâng. Doøng soâng aáy nöôùc ñuïc vaø dô laùém. Nhìn xuoáng thaáy ñuû thöù troâi lìu bìu, nhöng khoâng hieåu sao chuùng toâi vaãn nhaûy xuoáng taém, ngoä vaäy! Döôùi nöôùc coù con gì do baän caùu hôïp laïi thaønh, noù ñang bôi nhöng mình ñaùnh caùi raàm xuoáng nöôùc laø noù tan heát ngay. Khi ñeå yeân, chuùng toâi laïi thaáy noù bôi bôi ñaày treân maët nöôùc, raát gheâ. Baây giôø ngoài tu, môùi thaáy voïng töôûng cuûa mình cuõng y nhö con naøy, khi tænh noù tan ra, luùc hôi guïc ñaàu noù hôïp laïi vaø daãn mình ñi. Nhöõng con ñoù khoâng laø gì heát, do bôïn nhô hôïp laïi thaønh nhöng neáu ta khoâng ñaäp tan thì noù taïo thaønh deà, troâi ñaày soâng nhìn raát dô. Voïng töôûng cuõng nhö theá. Noù khoâng thaät, nhöng khi hôïp laïi thì daãn ta troâi daït rong reâu, ñaäp tan moät laàn roài khoâng ñaäp nöõa thì noù bu laïi ngay. Chæ khi naøo ta bieát noù khoâng thöïc, bieát noù laø voïng môùi buoâng noù ñöôïc. Duø cho traêm nghìn voïng töôûng, noù cuõng chæ laø nhöõng cuoàng voïng beân ngoaøi, khoâng can heä gì ñeán caùi bieát cuûa mình. Thaáu toû nhö vaäy môùi laø ngöôøi soáng ñöôïc vôùi caùi bieát chaân thaät. Soáng ñöôïc vôùi caùi bieát chaân thaät, môùi coù theå phaùt huy ñöôïc trí tueä chaân thaät cuûa mình. Chuùng ta ai cuõng sôï cheát, ñoù laø moät voïng töôûng lôùn lao nhaát trong ñôøi ngöôøi. Khoâng thoaùt khoûi caùi cheát, thì baây giôø chuùng ta laøm sao phaùt huy ñöôïc caùi khoâng cheát cuûa mình. Thöôøng caùc thieàn taêng haønh cöôùc hoïc ñaïo laø nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà sinh töû, khoâng coøn vaán ñeà naøo khaùc hôn. Chuùng ta cuõng theá, hieän taïi con ngöôøi ñang soáng ñaày aûo giaùc ñaày cuoàng voïng, cho neân hoï raát sôï cheát. Coù khi Phaät töû chuùng ta ban ngaøy thì nieäm Phaät, tuïng kinh ñuû caû, nhöng töû thaàn aäp ñeán lieàn ñi caàu thaày buøa thaày phaùp. Nhö theá ñuû bieát ñònh löïc trí löïc ta khoâng coù ñeå ñoái dieän vôùi töû thaàn. Caùc vò Thieàn sö noùi theá naøy “cheát nhö côûi aùo haï”, muøa haï noùng böùc côûi ñöôïc caùi aùo nhô naëng tròch ra thì thích bieát maáy. Cheát ñoái vôùi caùc Ngaøi laø moät söï ra ñi töï taïi. Coù ñöôïc theá laø vì caùc Ngaøi ñaõ choïn ñöôïc höôùng ñi, ñaõ laøm chuû, giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà sanh töû roài neân muoán ñi ñaâu thì ñi, khoâng bò ai daãn daét, khoâng bò nghieäp löïc naøo xui ñaåy nöõa. Vì vaäy ngay trong luùc tu haønh hieän taïi ñaây chuùng ta phaûi nhaän ra vaø soáng ñöôïc vôùi “caùi ñoù” laø ñieàu toái quan troïng nhaát. Thaân naøy laø thaân baïi hoaïi, duø coù maïnh khoûe, treû ñeïp, trí tueä gì cuõng laø thaân baïi hoaïi thoâi. Ngay nhö thaân Phaät trang nghieâm vôùi ba möôi hai töôùng toát taùm möôi veû ñeïp, coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân, nhöng ñeán taùm möôi naêm cuõng phaûi hoaïi. Huoáng laø thaân chuùng ta, vöøa sanh ra naêm ba tuoåi laø bò soát xuaát huyeát roài ban haïch ñuû thöù, lôùn leân keû yeáu gan, ngöôøi suy thaän, tim hoài hoäp… laøm sao baûo ñaûm noù coøn maát ñöôïc bao laâu. Coù ngöôøi aên côm xong uoáng traø, xæa raêng roài ñi, con chaùu khoùc töùc töôûi. Coù ngöôøi beänh thoâi laø beänh, thuoác men chaïy ngöôïc chaïy xuoâi, thaày ñoâng thaày taây vaãn khoâng heát beänh, maø cuõng khoâng cheát. Roõ raøng chuùng ta khoâng töï taïi, khoâng laøm chuû ñöôïc thaân naøy. Nhö vaäy ñeå thaáy cuoäc ñôøi quaû laø taïm bôï khoâng coù gì tröôøng cöûu ñeå mình phaûi naém giöõ caû. Cho neân cheát laø chuyeän bình thöôøng, vaäy coù gì chuùng ta phaûi sôï ! Hôn ai heát, Phaät töû laø nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo vaø hieåu ñaïo thì ñoái vôùi caùi cheát phaûi coù söï chuaån bò. Chuaån bò löïc ñeå ñoái ñaàu vôùi söï kieän ñoù moät caùch chuû ñoäng, khoâng quyeán luyeán, meâ muoäi gì caû. Neáu khoâng nhö theá ñoâi khi mình choïn laàm thaân sau teä hôn thaân naøy nöõa thì khoán. Cho neân chuùng ta phaûi chuaån bò ñuû löïc, ñuû saùng suoát ñeå thoï thaân sau ñaày ñuû phuùc ñöùc trí tueä hôn thaân naøy, ñoù laø tu tieán. Vieäc aáy khoù chöù khoâng phaûi deã ñaâu. Chính Phaät ñaõ noùi, boû thaân ngöôøi tìm laïi thaân khaùc khoù nhö ruøa muø gaëp boäng caây muïc giöõa bieån, traêm naêm môùi noåi leân moät laàn. Taïi sao nhö vaäy? Bôûi vì doøng voïng töôûng cuoàng loaïn cuûa mình voâ cuøng voâ taän, neân noù cuõng daãn daét mình voâ cuøng voâ taän trong caùc loaøi. Noùi ñeán ñaây toâi nhôù caâu chuyeän naøy. Moät vò thaày tu laâu naêm, giôùi haïnh raát tinh nghieâm. Sau ñoù thaày bò beänh uoáng thuoác hoaøi khoâng heát. Moät hoâm chuùng ñeä töû môøi oâng thaày thuoác chaån maïch raát noåi tieáng ñeán chöõa trò cho thaày. Baét maïch xong, thaày thuoác noùi thaät neáu sö chòu aên maën thì beänh môùi khoûi. Vò thaày cöông quyeát khoâng chòu vaø caên daën ñeä töû khoâng ñöôïc laøm theo oâng thaày thuoác. Ñeán luùc beänh tình quaù naëng, thaày ngaát xæu. Chuùng ñeä töû thöông quaù neân buoäc loøng leùn laøm theo lôøi thaày thuoác ñaõ chæ baûo. Hoï naáu nöôùng thaät tinh vi khieán cho sö phuï khoâng nhaän ra. Thaày uoáng vaøo thaáy maïnh, vui veû hoûi ñeä töû: “Hoåm raøy tuïi con cho thaày uoáng thuoác gì vaäy?” Trong soá ñeä töû, coù moät ngöôøi thaät thaø baïch vôùi thaày: “Con xin saùm hoái thaày, luùc thaáy thaày beänh quaù neân tuïi con nghe lôøi thaày thuoác naáu chaùo gaø cho thaày aên”. Nghe theá, oâng thaày noåi saân leân, saân quaù ñeán möùc ñöùt hôi cheát luoân. Cheát trong côn saân nhö vaäy neân phaûi ñoïa vaøo loaøi quyû. Töø ñoù cöù ñeâm ñeán ngöôøi ta nghe tieáng la heùt roài hình boùng thaày hieän ra, thieân haï khieáp khoâng ai daùm ñi chuøa nöõa. Moät hoâm coù vò taêng ñi ngang, lôõ ñöôøng vaøo chuøa xin nghæ laïi. Phaät töû nghe vaäy lieàn caûn, khuyeân thaày khoâng neân ôû ñaây. Vò taêng hoûi duyeân do vaø ñöôïc bieát moïi söï tình, thaày bình tónh vaøo trong chuøa queùt doïn vaø cöông quyeát ôû laïi. Giöõa ñeâm nghe oàn aøo roài coù tieáng la heùt, vò taêng ngoài nghieâm chænh noùi lôùn: “Ñaõ laø ngöôøi tu haønh maø khoâng chòu tænh giaùc, laïi chaáp nhaän kieáp quyû ñoùi nhö vaäy sao?” Nghe caâu noùi naøy tieáng la heùt im ngay. Vò taêng noùi tieáp: “OÂng laø ngöôøi tu haønh maø khoâng laøm chuû ñöôïc mình khi ñoái duyeân xuùc caûnh, gaëp chuùt vieäc nhoû ñaõ khoâng döøng ñöôïc söï noùng giaän, saân haän cuûa mình ñeán ñoãi phaûi sinh vaøo trong loaøi quyû, ñeán baây giôø vaãn chöa chòu tænh!” Nghe caâu naøy, quyû kia quyø xuoáng ñaûnh leã: “Hoâm nay con gaëp ñöôïc thaày, nhôø thaày khai thò con thoaùt khoûi kieáp quyû”. Töø ñoù veà sau ngoâi chuøa môùi yeân tónh trôû laïi nhö xöa. Caâu chuyeän cho chuùng ta thaáy neáu mình noåi saân hoaëc noåi tham noåi si trong luùc laâm chung thì caän töû nghieäp ñoù seõ daãn mình ñi thoï sanh trong caùc ñöôøng döõ. Nhö vaäy muoán chuaån bò phuùt giaây ñoù toát ñeïp, ngay baây giôø chuùng ta phaûi taäp laøm chuû laáy mình, ñöøng ñeå tôùi luùc ñoù khôûi leân nhöõng nieäm taàm baäy, thì haäu quaû seõ gheâ gôùm laém. Trôû laïi vaán ñeà chæ thaúng taâm chaân thaät cuûa chuùng ta. Nhö toâi ñaõ keå Boà taùt Thöôøng Baát Khinh laø moät vò thaày ñaõ chæ thaúng cho chuùng ta: “Toâi khoâng daùm khinh caùc ngaøi vì caùc ngaøi ñeàu seõ thaønh Phaät”, song ít ai daùm nhaän ñieàu naøy. Gioáng nhö caâu chuyeän hoï Hoøa hieán ngoïc cho vua Sôû. Hoài xöa oâng Bieän Hoøa coù ñöôïc haït ngoïc quyù ôû Kính Sôn, oâng daâng cho vua Sôû ñaàu tieân laø Sôû Leä Vöông. Nhaø vua cho goïi ngöôøi ñeán xem ngoïc, hoï khoâng nhaän ra neân baûo ñoù laø ñaù. Nhaø vua noåi giaän chaët chaân Bieän Hoøa roài ñuoåi ñi. Ñôïi ñeán Sôû Voõ Vöông leân ngoâi, hoï Hoøa laïi daâng ngoïc nöõa. Cuõng nhö laàn tröôùc thôï xem ngoïc baûo ñaây laø ñaù neân chaøng hoï Hoøa bò chaët luoân chaân thöù hai. Laàn tröôùc khoå ñau moät, laàn naøy khoå ñau hai. Ñaõ maát heát hai chaân maø haït ngoïc vaãn chöa coù ngöôøi chuû nhaän laïi. Ñeán Sôû Vaên Vöông leân ngoâi, Bieän Hoøa thu heát söùc taøn, tìm caùch daâng ngoïc laàn nöõa. Gioáng nhö hai laàn tröôùc, ngoïc bieán thaønh ñaù. Baáy giôø anh chaøng hoï Hoøa naèm laên ra khoùc vaät vaõ naêm baûy ngaøy, ñeán nöôùc maét chaûy thaønh maùu. Moïi ngöôøi thaáy vaäy hoûi nguyeân do coù phaûi anh maát hai chaân maø khoùc chaêng, anh baûo toâi maát hai chaân ñaõ laø ñau khoå nhöng vaãn khoâng ñau khoå baèng ngoïc thaät maø ngöôøi ta cho laø ñaù. Söï kieän aáy khieán Sôû Vaên Vöông cho ngöôøi xem kyõ laïi thì môùi hay ñoù laø vieân ngoïc quyù hieám nhaát treân ñôøi. Baáy giôø nhaø vua troïng thöôûng cho Bieän Hoøa vaø ñaët teân vieân ngoïc bích ñoù laø hoøn ngoïc hoï Hoøa. Moät vieäc laøm cuûa theá gian muoán ngöôøi ta tin nhaän coøn phaûi traûi qua nhöõng coâng phu khoù khaên nhö vaäy, huoáng gì chæ ra caùi chaân thaät xuaát theá gian cho moïi ngöôøi nhaän laïi, coù theå ñôn giaûn ñöôïc sao? Töø chuyeän xöa chuùng ta ruùt ra moät kinh nghieäm trong vieäc tu haønh cuûa mình. Chöõ tu laø söûa, xöa nay chuùng ta quen chaïy ra beân ngoaøi, baây giôø döøng laïi ñöøng ngöôïc xuoâi nöõa thì nhaän laïi maët maøy thaät cuûa mình deã daøng thoâi. Chuùng ta thöû ngoài laïi kieåm ñieåm, tænh taùo saùng suoát, laøm chuû ñöøng dính vôùi caùc traàn caûnh, ñöøng chaïy laêng xaêng vôùi nhöõng boùng daùng beân ngoaøi, töï nhieân seõ soáng thaät vôùi chính mình. Ñöùc Phaät ñaõ noùi chuùng sanh vì ngöôïc xuoâi trong luaân hoài sanh töû voâ löôïng voâ bieân kieáp khoå ñau. Baây giôø chæ caàn döøng laïi, ñöøng nhö theá nöõa thì ñau khoå seõ chaám döùt, goïi laø boäi traàn hieäp giaùc vaäy. Coøn ngöôïc laïi laø boäi giaùc hieäp traàn. Chöõ boäi laø traùi laïi, quay löng, töùc quay löng vôùi taùnh giaùc chaïy theo traàn lao cuõng gioáng nhö nhaø vua coù ngoïc thaät maø khoâng nhaän ra neân laøm khoå cho mình cho ngöôøi. Chuùng ta ñaõ khaúng ñònh ñöôøng loái tu haønh cuûa mình thì phaûi quyeát lieät, gaéng goå, ñöøng bao giôø xao laõng ngöôïc xuoâi nöõa. Bôûi vì voïng töôûng ñieân ñaûo daãn daét ta ñi trong luaân hoài sanh töû töø bao ñôøi. Baây giôø khoâng chaáp nhaän, khoâng chaïy theo noù nöõa, ñeå trôû veà vôùi caùi chaân thaät laëng leõ cuûa chính mình. Ñoù laø tu, cöù nhö theá cho ñeán moät luùc cô duyeân ñaày ñuû mình nhaän ra: A moät tieáng mình ñaây roài. Ñaáy chính laø giaây phuùt ta nhaän ra ñöôïc hoøn ngoïc quyù ñeo trong cheùo aùo töø baáy laâu nay. Coù moät thieàn taêng duïng coâng tu haønh ñaõ laâu nhöng chöa nhaän ra caùi thaät cuûa mình. Hoâm aáy, nhaân ñi ngöïa qua caàu goã, ngöïa ñaïp leân mieáng goã muïc, quaêng thaày teù nhaøo xuoáng caàu. Ngay luùc ñoù Ngaøi lieàn ñaïi ngoä vaø laøm baøi keä: Ngaõ höõu minh chaâu nhaát khoûa, Cöûu bò traàn lao quan toûa, Kim trieâu traàn taän quang sinh, Chieáu phaù sôn haø vaïn ñoùa. Taïm dòch: Ta coù moät haït minh chaâu, Laâu roài buïi baëm vuøi saâu, Nay ñaây buïi saïch saùng toû, Khaép heát soâng ngoøi soi thaáu. Töùc laø vò taêng nhaän ra haït ngoïc cuûa mình trong luùc teù ngaõ. Coù nhöõng tröôøng hôïp ngoä ñaïo raát kyø ñaëc, bieát ñaâu hoâm naøo chuùng ta ñi xe cuùp teù nhaøo, boãng nhieân mình cuõng ngoä ñaïo! Nhö caâu chuyeän cuûa ngaøi Höông Nghieâm Trí Nhaøn. Ngaøi laø ñeä töû Toå Baù Tröôïng, raát thoâng minh. Khi Baù Tröôïng tòch roài, ngaøi ñeán choã Qui Sôn töùc Sö huynh cuûa mình. Ngaøi Qui Sôn thaáy Höông Nghieâm ñeán beøn hoûi: - Ta nghe noùi oâng thoâng minh laém, ôû choã Tieân sö hoûi moät ñaùp möôøi, hoûi möôøi ñaùp traêm… Baây giôø oâng thöû noùi cho ta nghe moät caâu tröôùc khi cha meï sanh xem? Ngaøi bí, khoâng bieát môû mieäng laøm sao neân veà luïc heát saùch vôû ngöõ luïc, kinh ñieån ñaõ hoïc maáy chuïc naêm trôøi ra xem, tìm khoâng ra caâu traû lôøi. Cuoái cuøng ngaøi tôùi ñaûnh leã Qui Sôn caàu noùi phaù. Toå Qui Sôn noùi: - Ta noùi cho oâng nghe thì deã roài, nhöng sau naøy oâng seõ chöûi ta. Ngaøi buoàn baõ töï traùch caû ñôøi laøm taêng khoâng xong neân muoán tìm choã vaéng veû nöông naùu, laøm oâng thaày côm chaùo soáng qua ngaøy, khoâng mong gì chuyeän tham thieàn hoïc ñaïo nöõa. Theá laø Ngaøi tìm ñeán choã Quoác sö Hueä Trung ngaøy xöa treân nuùi Baïch Nhai caát moät am nhoû, moãi ngaøy cuoác ñaát troàng khoai, tu haønh thöôøng vaäy thoâi. Hoâm ñoù Ngaøi cuõng cuoác ñaát nhö thöôøng leä, boãng moät hoøn ñaù vaêng leân truùng buïi truùc keâu moät tieáng “taùch”, ngay khi aáy Ngaøi ñaïi ngoä lieàn höôùng veà toå Qui Sôn ñaûnh leã thöa: “Neáu ngaøy xöa Hoøa thöôïng vì con noùi phaù thì khoâng coù chuyeän hoâm nay”. Moät vò teù ngöûa ngoä ñaïo, moät vò nghe tieáng hoøn soûi chaïm vaøo buïi truùc ngoä ñaïo. Theá laø ñaïo lyù gì? Laâu roài chuùng ta coù cuûa quyù maø khoâng chòu nhaän, ñeå noù bò choân vuøi trong buïi baëm. Nhaân teù ngöûa treân caàu goã hay nghe tieáng hoøn soûi chaïm vaøo buïi truùc lieàn nhaän ra mình voán saün coù taùnh thaáy taùnh nghe töø laâu roài. Theá laø nhaän ra ñöôïc haït chaâu, môùi bieát noù voâ giaù, saùng toûa cuøng khaép heát. Moãi chuùng ta ñeàu coù haït ngoïc ñoù, nhöng khoâng bieát laøm sao nhaän. Thieàn sö Thoï ôû Höng Giaùo, khi böûa cuûi, caây cuûi teùt ra, Ngaøi ngoä ñaïo lieàn ñoïc baøi keä: Phaát laïc phi tha vaät, Tung hoaønh baát thò traàn, Sôn haø caäp ñaïi ñòa, Toaøn loä phaùp vöông thaân. Taïm dòch: Böûa teùt khoâng vaät khaùc, Doïc ngang chaúng phaûi traàn, Nuùi soâng vaø ñaïi ñòa, Toaøn baøy phaùp vöông thaân. Böûa teùt khoâng vaät khaùc, böûa teùt cuûi ra khoâng thaáy coù gì khaùc, bôûi khoâng caùi gì khaùc neân môùi nhaän laïi caùi cuûa chính mình, neáu thaáy khaùc thì nguy roài. Doïc ngang chaúng phaûi traàn, caùi ñoù doïc ngang töï taïi, khoâng phaûi traàn caûnh beân ngoaøi. Khi nhaän ra roài thì nuùi soâng toaøn caûnh ñaïi ñòa ñeàu laø phaùp thaân cuûa chính mình, töùc laø soáng laïi vôùi caùi baát sanh baát dieät muoân thuôû cuûa mình. Qua nhöõng caâu chuyeän treân, coù theå noùi ñaïo luoân hieän höõu beân ta trong moïi vaän ñoäng thi vi, chöù khoâng ôû ñaâu xa. Tuy nhieân chæ nhöõng vò ñaïi thieàn sö môùi coù kyõ thuaät hay kyõ naêng tuyeät haûo chæ ra nhö theá, coøn thöôøng thöôøng nhö chuùng ta noùi vôùi nhau nghe vaäy thoâi, chöù chöa ñöôïc nhö caùc Ngaøi vì baûn thaân mình chöa thaân chöùng choã cöùu kính aáy. Muoán ñöôïc nhö ngöôøi xöa, chuùng ta phaûi chuyeân caàn tænh giaùc, choã naøy chæ coù theá thoâi, chöù khoâng thuyeát giaûng gì ñöôïc heát. Ngoä ñaïo coù töø söï tænh giaùc thöôøng bieát, saùng soi lieân tuïc trong moïi sinh hoaït moïi luùc. Cho neân chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân nuoâi döôõng yù chí, khoâng deã duoâi, khoâng xem thöôøng, coâng phu mieân maät nhö vaäy môùi mong nhaän laïi hoøn ngoïc voâ giaù cuûa chính mình. Toùm laïi, vôùi caùch thöùc tu haønh cuûa chuùng ta, nhaát laø tu thieàn, coát laø ñeå vaø nhaän ra vaø soáng ñöôïc vôùi caùi chaân thaät ñoù. Moät Thieàn sö ñaõ noùi “caùi ñoù” ôû trong thai laø thaân, trong maét laø thaáy, trong tai laø nghe, trong muõi laø ngöûi, trong löôõi laø ñaøm luaän, thu laïi chæ trong haït buïi, baøy ra thì khaép haø sa. Ngöôøi hieåu cho ñoù laø Phaät taùnh, ngöôøi khoâng hieåu noùi laø tinh hoàn. Nghóa laø nhaän ra noù thì coù dieäu duïng ñaày ñuû nôi maét tai muõi löôõi thaân yù, nôi nôi choán choán luùc naøo noù cuõng hieän tieàn. Quan troïng laø nôi moãi chuùng ta coù kheùo nhaän ra ñöôïc hay khoâng thoâi. Vaäy qua buoåi noùi chuyeän hoâm nay, mong raèng taát caû chuùng ta ñeàu nhaän laïi ñöôïc “caùi ñoù”, vaø nhö theá mình seõ ñöôïc an oån giaøu sang maõi maõi, khoâng coøn maát aên maát nguû nöõa, ai naáy ñeàu maïnh khoûe, an vui giöõa cuoäc ñôøi ñoåi thay voâ thöôøng. |
||
