VÖÔØN THIEÀN

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

TU TÖØNG TAÂM NIEÄM

Hoâm nay ñuû duyeân quí Phaät töû töø Raïch Giaù, Haø Tieân ñöôïc söï höôùng daãn cuûa quí Thöôïng toïa veà thaêm Thieàn vieän. Hoøa thöôïng Vieän tröôûng hieän ñang ôû Thieàn vieän Truùc Laâm neân chuùng toâi xin pheùp ñöôïc thay maët Ngaøi coù lôøi thaêm hoûi söùc khoûe quyù Thöôïng toïa vaø toaøn theå Phaät töû.

Hoài chieàu, moät Ni coâ trong ñoaøn coù xin chuùng toâi noùi chuyeän ñaïo lyù, toâi ñaõ höùa. Vaäy giôø naøy, chuùng ta cuøng nhau trao ñoåi baøn baïc moät vaøi ñieåm veà giaùo lyù theo tinh thaàn cuûa ñaïo Phaät, ñeå aùp duïng vaøo ñôøi soáng tu taäp cuûa mình.

Thöïc ra neáu chuùng ta khoâng hieåu giaùo lyù Phaät daïy thì seõ khoâng bieát gì ñeå tu. Nhöng hieåu maø khoâng tu thì cuõng khoâng coù taùc duïng gì. Bôûi vì baát cöù moät lôøi daïy naøo cuûa Phaät cuõng ñeàu phaùt xuaát töø taâm giaùc ngoä giaûi thoaùt thanh tònh cuûa Ngaøi. Chuùng ta hoïc Ngaøi, nhöng neáu khoâng tu, khoâng aùp duïng thì khoâng laøm sao bieát ñöôïc giaù trò thieát thöïc cuûa ñaïo hay noùi ñuùng hôn laø khoâng laøm sao ñöôïc giaûi thoaùt caû.

Chuû tröông cuûa ñaïo Phaät laø phaûi tu, tu ñeå ñöôïc thanh tònh, ñöôïc giaûi thoaùt, ñöôïc ñaày ñuû trí tueä. Moät khi ñaày ñuû trí tueä roài thì caùi thaáy caùi nhìn cuûa chuùng ta khoâng coøn laàm ñoái vôùi caùc phaùp nöõa. Ta khoâng coøn keït treân hình thöùc beân ngoaøi, maø thaáy baèng söï hieåu bieát thöïc, baèng kinh nghieäm cuûa chính mình. Muoán ñöôïc nhö vaäy nhaát ñònh chuùng ta phaûi tu sau khi ñaõ hoïc hieåu ñaïo lyù.

Trong phaïm vi buoåi noùi chuyeän hoâm nay chuùng toâi muoán nhaéc nhôû quyù Phaät töû laøm sao chuùng ta phaûi tu trong töøng taâm nieäm cuûa mình. Töø saùng tôùi chieàu, nghieäm laïi ta chæ soáng vôùi nieäm voïng ñoäng chaïy ngöôïc chaïy xuoâi, noù keùo loâi mình ñi nguùt ngaøn, ñeán noãi ta khoâng bieát mình laø gì. Coù khi caû ngaøy laøm vieäc maø mình khoâng bieát mình ñang laøm gì, mình laø ai. Caû ngaøy nhö vaäy, caû tuaàn nhö vaäy, caû thaùng nhö vaäy, caû naêm nhö vaäy vaø coù khi caû ñôøi nhö vaäy. Cöù môû maét ra laøm vieäc, aên nghæ, trao ñoåi tieáp xuùc maø cuoái cuøng khoâng bieát mình laø gì, ñang laøm gì. Nhö vaäy thì thaät laø toäi nghieäp cho mình quaù.

Vì vaäy Phaät daïy phaûi luoân kieåm soaùt thaân taâm ñang laøm gì, phaûi bieát mình laø ai, ñoù laø tu. Nhôø yù thöùc roõ nôi moãi vieäc laøm, neân ta söûa ñoåi nhöõng vieäc khoâng hay khoâng ñuùng thaønh hay thaønh ñuùng. Neân duø coøn ôû hình thöùc taïi gia, quyù vò cuõng ñang tu, chöù khoâng ñôïi xuaát gia môùi goïi laø tu. Ñöùc Phaät ngaøy xöa cuõng ñaõ tuyeân döông coâng haïnh vaø keát quaû tu taäp cuûa nhieàu ñeä töû taïi gia, chöù khoâng rieâng gì haøng xuaát gia. Ai tu cuõng ñeàu höôûng ñöôïc phaùp laïc caû, coøn khoâng tu thì duø ôû moät beân Phaät, hay thaân caän caùc Thaùnh ñeä töû cuûa Phaät, thì vaãn khoâng ñöôïc chuùt ích lôïi gì.

Khi chuùng ta boû nhöõng caùi dôû xaáu, laøm chuû ñöôïc mình thì seõ ñöôïc an laïc, giaûi thoaùt ngay trong hieän taïi, Nieát-baøn coù töùc thì, chöù khoâng ñôïi chöøng naøo caû. Ta tu trong töøng taâm nieäm thì seõ ñöôïc Nieát-baøn trong töøng taâm nieäm. Giaûi thoaùt nhieàu hay ít tuøy theo coâng phu tu haønh cuûa moãi ngöôøi. Chuùng ta ñang ngoài chôi, ñang tieáp khaùch, ñang aên côm, ñang laøm vieäc… taâm nieäm daáy khôûi ñieàu gì ta ñeàu yù thöùc ñöôïc, töùc laø ta coù tænh giaùc, coù trí tueä, coù söùc maïnh, neân môùi laøm chuû môùi kieåm tra ñöôïc nhöõng nieäm ñoù. Khi kieåm soaùt ñöôïc caùc nieäm ta môùi bieát mình ñang laøm gì, ñieàu ñoù ñuùng hay sai, nhö vaäy nhaát ñònh ta seõ khoâng bao giôø laøm baäy. Caùch tu naøy raát thieát thöïc. Chæ khi khoâng bieát ta môùi laøm böøa laøm baäy, chöù bieát roài thì sôï laém. Sôï laø sôï haäu quaû ñau khoå mình phaûi chuoác laáy neáu ta laøm aùc.

Soáng tænh thöùc, bieát mình bieát vieäc töùc laø soáng saùng suoát. Ngöôøi saùng suoát khoâng bao giôø bò nhöõng thöù taêm toái keùo loâi daãn daét ñi vaøo ñöôøng xaáu. Cuõng gioáng nhö trong ñieän Phaät naøy, chuùng ta nhìn thaáy nhau roõ raøng laø nhôø coù maét saùng vaø aùnh saùng maët trôøi. Ta thaáy ñaây laø nhaø, kia laø ngöôøi ta, noï laø caûnh trí, taát caû ñeàu hieän roõ raøng. Nhöng khi khoâng coù aùnh saùng, thì moïi thöù ñeàu toái ñen. Baây giôø muoán saùng cuõng khoâng coù gì khoù khaên, ta chæ caàn môû coâng taéc ñeøn. Ñeøn saùng thì boùng toái lui ngay. Khi coù aùnh saùng roài ta tìm xem caùi toái ôû ñaâu? Tìm khoâng thaáy, chöùng toû noù khoâng thaät.

Vieäc tu cuõng vaäy, neáu ta tænh taùo saùng suoát thì moïi thöù taêm toái si meâ tan heát. Neân nhôù phaûi tænh saùng ñaøng hoaøng, chöù xìu xìu nöûa tænh nöûa meâ cuõng khoâng ñöôïc. Cho neân nhieàu hoài phieàn naõo, chuùng ta khoâng töï nhaän thaáy ñoù laø caùi dôû cuûa mình ñeå tröø boû, maø ñoå thöøa taïi theá naøy theá kia, taïi baïn beø, taïi hoaøn caûnh… ñuû thöù chuyeän. Ñoå thöøa nhö vaäy töùc khoâng nhaän mình sai. Do khoâng thaáy ñöôïc keû giaëc ôû trong nhaø cho neân ta nuoâi döôõng noù, vì vaäy caøng tu caøng thaáy phieàn naõo, chöù khoâng giaûi thoaùt chuùt naøo.

Chuû tröông cuûa ñaïo Phaät laø phaûi nhìn thaúng söï thaät, phaûi can ñaûm maïnh meõ, chöù khoâng ñoå thöøa. Nghieäp laø do mình laøm mình taïo, nhaát ñònh noù seõ ñöa ñeán haäu quaû töông öùng, roõ raøng nhö vaäy. Nhö khi saùng quí vò töø Raïch Giaù coù yù ñònh ñi Ñoàng Nai roài Vuõng Taøu. Neáu ñaõ quyeát ñònh ñi vaø theo ñuùng tuyeán ñöôøng nhö theá, giôø naøy quí vò coù maët ôû ñaây laø ñieàu hieån nhieân. Nhöng neáu vò naøo xìu xìu eånh eånh leân xe roài böôùc xuoáng thì baây giôø khoâng coù maët ôû ñaây. Roõ raøng laøm theá naøo thì keát quaû theá aáy. Söï tu haønh cuûa chuùng ta cuõng vaäy. Ngöôøi Phaät töû saùng suoát quyeát ñònh tu haønh roài thì gaùc taát caû moïi chuyeän qua moät beân, quyeát taâm tu haønh, khoâng vì lyù do gì ta thay ñoåi yù höôùng cuûa mình. Ñöôïc nhö vaäy toâi tin chaéc quí vò khoâng bao giôø thoái chuyeån ñaïo taâm caû.

Bôûi taát caû ñeàu töø taâm nieäm, töø haønh ñoäng cuûa mình gaây taïo ra maø coù caùc haäu quaû töông öùng, neáu khoâng gaây taïo thì khoâng coù haäu quaû töông öùng. Ví duï caùc Phaät töû laø nhöõng ngöôøi toát, khoâng gaây nghieäp nhaân xaáu thì hieän ñôøi soáng yeân oån, khoâng sôï bò tuø bò ñaøy, khoâng sôï maát quyeàn coâng daân, khoâng sôï khoå ñôøi naøy cuõng nhö nhöõng ñôøi sau. Coøn neáu gaây nhaân xaáu thì luùc naøo cuõng lo aâu hoài hoäp coù ngöôøi baét bôù, naõo haïi mình. Vì vaäy hieän ñôøi soáng khoâng yeân oån maø ñôøi sau cuõng seõ chòu quaû khoå.

Luaät nhaân quaû trong nhaø Phaät raát bình ñaúng roõ raøng. Ta chöûi ngöôøi thì ngöôøi chöûi laïi ta, ta ñaùnh ngöôøi thì ngöôøi ñaùnh laïi ta. Hai beân ñaùnh nhau thì phaûi coù nhaân vaät thöù ba ñöa caû hai vaøo boùt. Toát xaáu gì khoâng bieát, heã ñaùnh nhau laø phaûi ñöùng tröôùc vaønh moùng ngöïa chôø toøa phaùn xeùt, vöøa chòu thöông tích vöøa xaáu hoå. Cho neân ngöôøi Phaät töû, khi môû mieäng noùi lôøi gì phaûi laøm chuû ñöôïc lôøi noùi cuûa mình, döùt khoaùt khoâng bao giôø mình noùi doái, noùi ñaâm thoïc hoaëc noùi lôøi aùc ñoäc. Neáu kieåm soaùt ñöôïc nhö theá thì laøm gì coù nhöõng chuyeän raéc roái nhö vöøa keå. Ñoù laø keát quaû thieát thöïc tröôùc maét cuûa söï tu.

Ngoaøi vieäc khoâng nghó aùc, khoâng noùi aùc, khoâng laøm aùc, ngöôøi Phaät töû coøn phaûi nuoâi döôõng taâm nieäm laønh. Nhö laøm vieäc phuùc thieän, tu taïo caùc coâng ñöùc, khuyeán khích moïi ngöôøi cuøng giuùp nhöõng ngöôøi khoù khoå… Nhöõng taâm nieäm xaáu thì xin buoâng heát cho. Buoâng noù nhö thaûy moät khoái naëng mình ñaõ ñeo mang quaù meät roài, baây giôø boû ñöôïc thaáy nheï nhaøng thaûnh thôi voâ cuøng. Ñoù laø ñieåm thöù nhaát, luoân kieåm soaùt töøng taâm nieäm cuûa mình.

Ñieåm thöù hai laø bieát roõ nhaân quaû töông öng. Treân theá gian naøy, khoâng coù söï vieäc gì maø khoâng coù nguyeân nhaân caû. Ví duï ôû ñoàng queâ vaøo muøa naéng haïn, chæ caàn moät ñoùm löûa nhoû hoaëc moät taøn thuoác laø coù theå chaùy haøng maáy heùcta ñaát. Chaùy heát coû thì chaùy tôùi caây troàng, chöa keå laø coù theå chaùy tôùi nhaø cöûa chung quanh, thieät haïi khoâng theå löôøng. Neáu ngöôøi bieát ñöôïc haäu quaû gheâ gôùm aáy thì seõ khoâng ñeå tình traïng ñaùng tieác ñoù xaûy ra. Bôûi ta chæ phoøng ngöøa tröôùc khi löûa beùn thoâi, chöù noù ñaõ phaùt chaùy roài, laïi gaëp gioù nöõa thì voâ phöông daäp taét.

Cuõng vaäy chuùng ta kieåm laïi töøng taâm nieäm töøng haønh ñoäng cuûa mình, seõ thaáy chæ moät daáy nieäm nhoû moät haønh ñoäng nhoû ta khoâng döøng ñöôïc, thì daãn tôùi voâ soá chuyeän raéc roái veà sau. Nhaát laø khi haønh ñoäng aáy ñaõ trôû thaønh thoùi quen thì noù cuõng nhö ñaùm löûa chaùy lan, gaây ra tai hoïa raát lôùn, khoù coù theå kieàm haõm noåi. Chæ coù nöôùc chaùy ruïi heát thì ngoïn löûa môùi taét. Nhöõng gì ñaõ trôû thaønh thoùi quen töùc thaønh nghieäp roài thì raát khoù boû. Cho neân ôû böôùc ñaàu neáu chuùng ta chòu tu chòu boû thì deã laém, ñöøng ñeå trôû thaønh nghieäp môùi tu thì gian nan maø keát quaû chaúng ñöôïc bao nhieâu. Ví duï nhö nhöõng Phaät töû nam, hoài chöa bieát huùt thuoác, chöa quen uoáng röôïu thì ñoái vôùi ñieáu thuoác ñaàu tieân, chung röôïu ñaàu tieân duø laø chung röôïu leã cuõng raát khoù ñöa voâ mieäng. Moät laàn nghe noù cay ñaéng, hai laàn vaãn coøn ñaéng cay, nhöng qua laàn thöù ba thöù tö laïi thaáy noù hôi ngoït. Töø ngoït qua ngon, qua ghieàn chaúng bao xa, theá laø vò aáy mang nghieäp röôïu vaøo thaân luùc naøo khoâng hay, baây giôø muoán boû thaät khoù khaên voâ cuøng.

Noùi theá khoâng coù nghóa laø khoâng boû ñöôïc, nhöng muoán boû ñoøi hoûi phaûi coù yù chí, coù quyeát taâm maïnh meõ laém môùi ñöôïc. Vieäc  tu haønh cuõng theá. Neáu ngay töø ñaàu chuùng ta bieát tu, ñöøng huaân caùc thöù chuûng töû xaáu thì vieäc tònh hoùa thaân taâm raát deã daøng. Nhöng keát thaønh nghieäp roài, vieäc tu ñoøi hoûi nhieàu noã löïc môùi ñöôïc. Khi kieåm tra taâm nieäm mình, thaáy caùi naøo caàn boû thì boû töùc khaéc, phaûi maïnh daïn, döùt khoaùt, khoâng truø tröø laàn löïa gì caû. Ñöøng ñeå yù nieäm bieán thaønh haønh ñoäng thì haäu quaû laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Ñöôïc theá seõ khoâng xaûy ra haäu quaû ñaùng tieác veà sau. Tu nhö vaäy ít phí söùc maø keát quaû laïi nhieàu, neân goïi laø ngöôøi kheùo tu, bieát tu.

Thaät tình trong hoaøn caûnh, trong cuoäc soáng hieän taïi, chuùng ta deã bò phaân taâm vì vaán ñeà möu sinh laém. Lyù töôûng thì toát, quyeát taâm thì coù, nhöng hoaøn caûnh laø moät ngoaïi duyeân lôùn aûnh höôûng ñeán söï tu taäp cuûa Phaät töû. Vì vaäy, neáu khoâng kheùo tu trong töøng taâm nieäm thì seõ khoâng coù cô hoäi naøo ñeå quyù vò gaïn loïc ñöôïc thaân taâm caû. Cho neân chuùng ta phaûi coá gaéng, hoïc hieåu Phaät phaùp roài, töøng böôùc aùp duïng vaøo ñôøi soáng cuûa mình. Luoân kieåm soaùt thaân taâm, naém vöõng luaät nhaân quaû ñeå moät haønh ñoäng, moät ñöôøng höôùng trong cuoäc soáng phuø hôïp vôùi chaùnh phaùp, ñoù laø Phaät töû bieát tu.

Theâm moät ñieàu nöõa, trong luùc tu haønh chuùng ta phaûi kòp thôøi phaùt giaùc nhöõng ñieåm dôû, ñoàng thôøi saùng suoát thaáy ñöôïc nhöõng ñieåm hay cuûa mình. Ñeå töø ñoù ta khaéc phuïc ñieåm dôû, vun boài nuoâi döôõng ñieåm hay, sao cho moãi ngaøy ta moãi hoaøn thieän ñöôïc chính mình. Bôûi con ngöôøi khoâng ai hoaøn toaøn dôû maø cuõng khoâng ai hoaøn toaøn hay. Coù khi töø taùm giôø tôùi möôøi giôø saùng, ta thaät hay, thaät ñaøng hoaøng. Nhöng ñeán möôøi moät giôø, boãng gaëp chuyeän gì ñoù, ta noåi suøng la heùt toaùng leân, roài töø ñoù dôû daøi daøi cho tôùi ba boán giôø chieàu. Neáu cöù ñeå taâm oâm aáp phieàn haän nhö vaäy thì caùi dôû nhieàu quaù, noù seõ laán aùt heát phaàn hay cuûa ta hoài saùng roài. Cho neân toâi noùi phaûi kòp thôøi phaùt giaùc laø vaäy. Caùi gì hay thì ta môùi nuoâi döôõng, laøm cho noù taêng tröôûng, coøn caùi gì dôû thì boû ñi, nuoâi noù laøm chi cho khoå. Ñaây chính laø tinh thaàn Phaät daïy tu theo Töù chaùnh caàn.

Ngöôøi hoïc ñaïo sôû dó saùng suoát laø do bieát buoâng boû nhöõng thöù taêm toái, ñeå taâm ñöôïc trong saùng thanh tònh. Cho neân coù baøi keä theá naøy:

            Ngöôøi thaät taâm hoïc ñaïo,

            Seõ thaáy roõ ñöôïc ñaïo,

            Nhö ngöôøi caàm ñuoác saùng,

            Ñi trong choã toái taêm.

Taâm saùng thì vieäc saùng, taâm toái thì vieäc cuõng toái. Leõ thöïc nhö theá. Boùng daùng saùu traàn laø voïng töôûng, khoâng phaûi taâm ta, theá maø mình soáng vôùi noù neân ñieân ñaûo quay cuoàng caû ñôøi. Ngöôøi hoïc ñaïo nhö keû caàm ñuoác saùng vaøo nhaø toái, boùng toái töï tan maát. Khoâng coù ñöôïc caây ñuoác trong tay thì khoâng theå phaù tan boùng toái, cuõng theá khoâng coù ngoïn ñeøn trí tueä chieáu soi thì ta maõi maõi ñi trong voâ minh taêm toái.

Cho neân chuû yeáu laø laøm sao giöõ taâm mình roãng rang saùng suoát, nghóa laø tay ta luoân caàm ngoïn ñeøn trí tueä môùi khoâng bò sa haàm loït hoá. Baøi keä coøn ñoaïn sau theá naøy:

            Ñi trong choã toái taêm,

            Boùng toái seõ töï dieät,

            Saùng suoát luoân hieän tieàn.

Nghóa laø ngöôøi caàm ñuoác saùng vaøo trong nha toáiø, boùng toái bieán maát neân nhaø ñöôïc saùng. Neân noùi ñi trong choã toái taêm boùng toái töï dieät, aùnh saùng seõ hieän tieàn.

            Nhaän ñöôïc lyù naøy roài,

            Trong taâm khoâng coøn meâ,

            Luùc naøo cuõng saùng suoát,

            Ñaáy chính laø chaân taâm.

Nhaän bieát nhö vaäy roài trong taâm heát meâ, luùc naøo cuõng saùng suoát roõ raøng. Ngöôøi soáng ñöôïc nhö vaäy laø ngöôøi soáng vôùi chaân taâm. Soáng vôùi chaân taâm chính laø soáng thieàn vaäy.

Coù moät laàn ñöùc Phaät cuøng Toân giaû A Nan treân ñöôøng giaùo hoùa trôû veà, ngang qua choã laøm nhang. Phaät baûo ngaøi A Nan ñeán ñoù löôïm moät ít aùo nhang cho Ngaøi. A Nan vaâng lôøi ñem veà moät ít aùo nhang daâng Phaät. Theá Toân caàm leân hoûi:

- Ngöôi nghe muøi aùo nhang naøy nhö theá naøo?

Ngaøi A Nan thöa:

- Baïch Theá Toân! Ñaây laø loaïi nhang thôm, neân aùo nhang cuõng thôm.

Hai thaày troø ñi tieáp moät ñoaïn ñöôøng nöõa, ñeán choã ngöôøi ta baùn maém, baùn caù. Phaät baûo A Nan vaøo xin moät ít bao goùi maém cho Ngaøi. Toân giaû A Nan cuõng vaâng lôøi, ñem ra trình Phaät maáy bao goùi maém. Phaät hoûi:

- A Nan! OÂng nghe muøi caùi bao naøy nhö theá naøo?

Ngaøi A Nan thöa:

- Baïch Theá Toân! Vì bao naøy goùi maém neân noù hoâi tanh nhö muøi maém.

Sau ñoù Phaät keát luaän:

- Cuõng vaäy A Nan, neáu ngöôøi khoâng giöõ ñöôïc taâm mình, ñeå nhieãm caùc thoùi hö taät xaáu gioáng nhö nhöõng bao goùi maém, hoâi tanh khoâng theå chòu ñöôïc. Traùi laïi, neáu ngöôøi bieát tu taâm, gaàn guõi nhöõng baäc tu haønh chaân chaùnh, saùng suoát, sinh hoaït ñuùng tinh thaàn ñaïo lyù, gioáng nhö nhöõng aùo nhang goùi höông thôm, cuõng ñöôïc aûnh höôûng muøi thôm aáy.

Qua hai hình aûnh treân Phaät daïy chuùng ta moät baøi hoïc veà giöõ taâm thaät hay, thaät saâu saéc. Thöïc ra treân ñôøi naøy khoâng ai laø Phaät soáng hay thaùnh hieàn heát. Taát caû ñeàu laø chuùng sinh vôùi nhau, khoâng ngöôøi naøo thaäp toaøn. Nhöng neáu chuùng ta bieát hoïc caùi hay cuûa ngöôøi, gaïn loïc caùi dôû cuûa mình thì daàn daàn ta seõ loaïi boû heát nhöõng caùi dôû, nuoâi döôõng theâm nhöõng caùi hay. Ñoù chính laø töøng böôùc chuyeån dôû thaønh hay, chuyeån phaøm thaønh thaùnh vaäy.

Nhöõng gì hoâi tanh nhö caù nhö maém thì xin ñöøng ñem vaøo nhaø. Tham saân phieàn naõo ñaõ gaây bieát bao khoå naõo cho ta, oâm giöõ, nuoâi döôõng noù laøm gì, coù khaùc naøo röôùc hoïa vaøo thaân. Coøn nhöõng gì thôm tho töôi toát, laøm cho moïi ngöôøi hoan hyû vui veû, sao ta laïi khoâng gaàn guõi nuoâi döôõng. Töø bi hyû xaû laø nhöõng ñöùc töôùng trang nghieâm toát ñeïp, laø höông thôm ñöùc haïnh, sao ta khoâng vun boài cho ngaøy caøng töôi toát. Phaät daïy thaät chí thieát, chæ vì chuùng sanh quaù ngu meâ neân suoát ñôøi phaûi chòu ñau khoå maõi.

Ta thöôøng nghe noùi ba nghieäp tham, saân, si daãn mình ñi trong ñöôøng khoå. Baây giôø neáu bieát tu, ta phaûi nhôù nhöõng gì thuoäc veà tham thì ñöøng ñeå vaøo taâm cuûa mình. Saân si cuõng theá. Vì neáu ñeå trong taâm, chaúng nhöõng noù laøm haïi mình maø coøn haïi caû nhöõng ngöôøi chung quanh nöõa. Trong cuoäc soáng töông giao naøy, taát caû ñeàu khoâng thaät, noù chæ toàn taïi trong moät giôùi haïn töông ñoái thoâi. Chuùng ta kheùo duøng thì cuoäc soáng taïm yeân oån, khoâng kheùo duøng thì coõi giaû maø ta thaáy khoå thaät. Nghóa laø cuõng ba nghieäp nhöng noù nhô nhieãm thì nguy haïi cho thaân taâm. Neáu ba nghieäp trong saïch thì thanh tònh giaûi thoaùt.

Traùi vôùi saân laø töø bi, töùc loøng thöông roäng lôùn. Nuoâi döôõng loøng thöông roäng lôùn thì töï nhieân saân haän giaûm ñi. Traùi vôùi tham laø khoâng tham, môû roäng loøng tha thöù, dung hoøa vui veû, khoâng keo xeûn tieác laãn thì ngöôøi ngöôøi ñeàu an vui thaùi bình, khoâng ai xaâm laán cuûa ai, khoâng ai haø hieáp ai. Traùi vôùi si meâ laø saùng suoát khoâng laàm laãn. Ngöôøi coù trí saùng, laøm vieäc gì bieát tröôùc haäu quaû cuûa noù, neân ít phaïm sai laàm laøm khoå mình khoå ngöôøi. Khi ñaõ hieåu roõ nhö vaäy, chuùng ta töï löïa choïn con ñöôøng naøo toát thì ñi, khoâng ai eùp buoäc ta caû.

Laø Phaät töû ñaõ quy y Tam Baûo, bieát tu theo söï höôùng daãn cuûa Taêng Ni, töùc quyù vò ñaõ ñi theo con ñöôøng chaân chaùnh, vaäy tröôùc nhaát phaûi tin töôûng vaøo Phaät phaùp. Ñaïo Phaät laø ñaïo giaùc ngoä, ngöôøi tu theo ñaïo Phaät laø ngöôøi muoán ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt. Toâi tin raèng duø hieän taïi quí vò ñang baän roän nhöng moät thôøi gian khoâng laâu, quí vò seõ coù nhieàu duyeân toát hôn nhôø gaàn guõi quí Thöôïng toïa, ñöôïc söï höôùng daãn cuûa quyù Ngaøi, Phaät töû saép xeáp cuoäc soáng cuûa mình sao cho phuø hôïp vôùi vieäc tu taäp. Nhö vaäy chaéc chaén ngaøy caøng toát ñeïp, ngaøy caøng gaàn guõi vôùi ñaïo hôn.

Ngöôøi bieát höôùng veà Phaät phaùp luoân coù nieàm tin vöõng chaéc. Vì neáu nieàm tin khoâng vöõng, chuùng ta seõ aùp duïng ñöôïc Phaät phaùp vaøo ñôøi soáng tu taäp cuûa mình. Kinh nghieäm baûn thaân cho chuùng toâi thaáy nhö vaäy. Cho neân tröôùc nhaát ta neân gaày döïng nieàm tin ñoái vôùi Phaät phaùp. Tin chaéc lôøi Phaät daïy khoâng sai, neáu ta tu ñuùng thì nhaát ñònh heát khoå, nhaát ñònh giaûi thoaùt. Sôû dó chuùng ta tu maø coøn khoå laø vì tu chöa ñuùng, chöù khoâng phaûi lôøi Phaät daïy sai.

Phaät töû ñaõ quy y Tam Baûo coá gaéng giöõ gìn nhöõng ñieàu giôùi mình ñaõ laõnh thoï. Trong cuoäc soáng naøy, chuùng ta coøn dôû laém, deã bò loâi cuoán theo caùc duyeân khoâng hay, vì vaäy giöõ giôùi laø moät phöông phaùp höõu hieäu nhaát ñeå ngaên ngöøa toäi loãi, ngaên ngöøa vieäc laøm xaáu, daãn ñeán quaû khoå trong hieän ñôøi cuõng nhö ñôøi sau. Luoân thöông yeâu nhaéc nhôû nhau tu haønh trong ñaïo tình chaân thaønh. Ñoái vôùi söï thaønh coâng cuûa baïn höõu, ta luoân tuøy hyû, hoïc hoûi vaø phaán ñaáu vöôn leân, chöù khoâng ganh gheùt ñoá kî. Cho neân tuøy hyû coù coâng ñöùc raát lôùn. Neáu chöa ñöôïc nhö baïn phaûi töï thaáy hoå theïn, coá gaéng tu taäp nhö baïn. Töøng böôùc tu taäp nhö theá, nhaát ñònh quyù vò seõ ñaït ñöôïc an laïc ngay hieän ñôøi.

Toùm laïi, ngöôøi con Phaät phaûi saùng suoát thöôøng töï xeùt neùt töøng taâm nieäm cuûa mình, tin saâu nhaân quaû, sieâng tu ba nghieäp. Luoân nhôù chuùng ta coù duyeân môùi ñöôïc gaëp Phaät phaùp, gaëp gôõ nhau trong moät ñaïo traøng neân thöông yeâu giuùp ñôõ, saùch taán nhau tu haønh, soáng giaûn dò khieâm cung, giöõ gìn giôùi luaät, khoâng ñeå traùi phaïm. Ñoù chính laø maãu ngöôøi Phaät töû ñaùng quyù ñaùng kính nhaát.

Chuùc taát caû quyù vò cuøng höôûng vui nieàm chaùnh phaùp trong aùnh haøo quang cuûa Phaät.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM