HOAØI XUAÂN
v
Coù nhöõng con nöôùc chaûy ngöôïc xuoâi ñoâi doøng, ta cöù ngôõ vaãn con
nöôùc cuõ qua laïi ven bôø, nhöng thöïc ra khoâng coù doøng nöôùc naøo ra
ñi maø trôû laïi bao giôø. Doøng nöôùc luoân môùi tinh khoâi. Tuoåi aáu
thô cuûa chuùng ta cuõng qua ñi vaø khoâng trôû laïi. Hoaøi nieäm veà quaù
khöù trong giaây phuùt hieän taïi laø chuyeän ñaùng aên ñoøn maø cuõng
ñaùng thöông ñaùng nhôù quaù chöøng.
Chæ daën loøng haõy thaép saùng quaù khöù trong hieän taïi thì quaù khöù
cuõng chính laø hieän taïi. Quaù khöù vöøa cuõ meøm laïi vöøa môùi trinh
nguyeân. Thì ra, ta vaãn coù theå laøm môùi laïi caû moät doøng sinh meänh
cuûa mình. Moät doøng sinh meänh luoân tuoân chaûy, cho ta nieàm tin vaø
tình thöông hoâm nay trong töøng khoaûnh khaéc trôû mình, cuõng laø cho
ngöôøi hôi thôû phaû vaøo doøng sinh meänh hoâm mai…
Raát mong laø nhö vaäy.
***
v
Hoài ñoù, boïn toâi coøn laø maáy ñieäu nhoû ham chôi rong ngoaøi xoùm,
boû heát chuyeän tuïng nieäm trong chuøa. Cöù moãi laàn Thaày ñi ñaâu veà
laø toâi sôï muoán cheát. Thaày goïi töøng ñieäu ra trình dieän, coù khi
bò kieåm tra taïi choã vaø… bò ñoøn. Toâi vaãn chöa queân ñöôïc caùi ñau
thaáu trôøi vì nhöõng traän ñoøn soáp deûo khi Thaày veà chuøa, chöa kòp
nghæ ngôi gì caû.
Coù laàn Thaày ñi ñaùm caàu nguyeän “veà nhaø môùi” cuûa moät Phaät töû
thaân tín. Hai giôø chieàu xe ñeán ñoùn Thaày, tôùi chieàu toái chuùng
toâi vaãn chöa thaáy Thaày veà. Boïn ñieäu ngoài hoïc baøi ñeå traû baøi
cho Thaày vaøo hoâm sau. Ñôïi maõi khoâng ñöôïc maáy ñieäu toâi laên ra
nguû heát. Tôùi 10 giôø toái Thaày môùi veà. Con ky naèm beân toâi suûa
quaù trôøi maø toâi vaãn khoâng hay. Sö phuï voâ phoøng, thaáy maáy ñieäu
ñang nguû say. Thaày môû ñeøn kieám töøng ñöùa moät. Luùc ñoù toâi môùi
hay Thaày veà, nhöng lôõ boä toâi naèm im khoâng daùm cuïc cöïa. Boãng
ñieäu Trí noùi caùi gì ñoù, toâi nín cöôøi khoâng ñöôïc. Thaày nghe tieáng
cöôøi lieàn hoûi “ñöùa naøo?”. Theá laø toâi ñöôïc ñöa ra aùnh saùng, bò
moät traän ñoøn voâ leã, Thaày veà ñaõ khoâng ra chaøo, naèm ñoù giôõn!
Traän ñoøn ñau laém, thaám thía laï luøng. Toâi khoâng daùm traùch ai, chæ
thaàm mong sao cho mình mau ñöôïc thoaùt khoûi nhöõng traän ñoøn naùt da
naùt thòt naøy.
Tuoåi nhoû, toâi thöôøng hay buoàn laém. Khoâng ai hieåu mình. Moãi laàn
nghó veà thaân phaän, veà cuoäc ñôøi vaøo moät ngaøy mai. Mình seõ laøm
gì, ôû ñaâu … laø toâi khoùc.
***
v
Boïn toâi baáy giôø chæ loanh quanh maáy ñöùa hoï Nhaät. Toâi Nhaät
Quang. Coøn Nhaät Ñaïo thì nhoû quaù, chuù aáy chöa bieát lo laø gì ñaâu.
Raûnh moät chuùt laø chuù chaïy ra chôï Vöôøn Chuoái chuyeän troøø vôùi
maáy coâ Phaät töû baùn haøng ngoaøi ñoù. Chuù ñöôïc maáy coâ Phaät töû
thöông laém. Nhöõng laàn phaïm loãi bò ñaùnh ñoøn, laø maáy coâ vaøo chuøa
can xin Thaày tha cho baèng ñöôïc. Cöù moãi laàn chuù bò ñoøn laø naùo
loaïn caû leân. Maáy coâ hoát hoaûng chaïy kieám ngöôøi naøy ngöôøi kia
xin phuï, mieãn sao chuù khoûi ñoøn hoaëc ngaâm laïi ñoù laø ñöôïc roài.
Nhaät Ñaïo thaân nhoû tíu laïi ôû dô nhöng caùi mieäng cuûa chuù lôïi haïi
laém. Chuù aên noùi coù duyeân, caû Thaày cuõng phaûi baät cöôøi khi chuù
dang ca xin khoûi ñoøn.
Nhaät Trí thì thoâi, oâng naøy nguû li bì. Cöù ñi ñaùm veà laø kieám
choã chui xuoáng nguû cho ñaõ. Sö huynh naøy lôùn hôn toâi nhieàu tuoåi.
Ñöôïc caùi tuy vaäy maø Sö huynh tuïng kinh raát aên tieàn. Naêm ñeä Laêng
Nghieâm coâng phu khuya, bao giôø Sö huynh cuõng aên ñöùt huynh ñeä. Boïn
toâi maáy ñöùa sau khi naáu nöôùc chaâm traø daâng Thaày roài laø cuøng
nhau tuïng Luaät tröôùc nhaø Toå, coù Thaày chöùng minh.
Nhaät Taân thì luoân saïch seõ, aùo quaàn töôm taát. Chuù naøy coù chò
laø thôï may, xuaát gia moät löôït vôùi chuù, phaùp danh Nhaät Hoøa. Chò
Nhaät Hoøa raát kheùo tay. Taát caû nhöõng ñoà xaû tang, Phaät töû cho ñem
veà laø chò söûa thaønh aùo hoaëc ñoà boä cho caùc chuù maëc. Hoài naøy
chuùng toâi troâng cöù nhö laø nhoùm voõ só ñaïo, maëc ñoà traéng xaû tang
cuûa ngöôøi ta maø cuõng ñeïp ra pheát.
Coøn chuù Nhaät Ñònh maø khoâng ñònh gì heát. Thaày noùi vaäy. Chuù chæ
tu moät thôøi gian roài ñi ñaâu khoâng ai bieát. Hình nhö chuù coù meï
ngoaøi Baéc, nghe noùi sau naøy baø ñaõ daãn chuù veà Baéc.
Nhoùm chuùng toâi raõ beø khi Thaày chuùng toâi laø vò Truï trì chuøa
Phöôùc Quang gaàn chôï Vöôøn Chuoái vieân tòch. Thaày tòch môùi vaøi
thaùng thoâi laø chuùng toâi chia tay. Anh em moãi ngöôøi moãi ngaû, chöa
bieát veà ñaâu? Nghe loøng buoàn röôøi röôïi. Toâi möôøng töôïng mình laïi
böôùc vaøo cuoäc ñi rong môùi. Moät thoaùng baêng mình, luõy kieáp truø
tröø, khoâng bieát beán ñoã phöông trôøi?
***
v
16 tuoåi. Toâi nhôù naêm aáy mình 16 tuoåi. Moät ñoä tuoåi chöa ñuû
khoân nhöng ñaõ coù theå töï quyeát ñònh cho mình nhöõng ñoaïn ñöôøng.
Toâi nghó vaäy. Laàn ñaàu toâi ñeo ñuoåi sôû nguyeän ñöôïc An cö kieát haï
taïi ñaïo traøng Vaïn Ñöùc nhö moät ngöôøi lôùn nhöng haõy coøn uû mình
trong lôùp treû con. Neân chi khi leân Vaïn Ñöùc gaëp baø Ba Hoä (ngöôøi
uûng hoä toâi trong giai ñoaïn naøy) vöøa hoûi ñeán thì toâi khoâng coøn
caàm loøng ñöôïc nöõa. Toâi baät khoùc, thöïc söï khoùc. Nöôùc maét cuûa
toâi cuõng gheâ gôùm thaät. Baø Ba ñaõ quyeát ñònh laø seõ xin cho toâi
ñöôïc nhaäp haï taïi Vaïn Ñöùc. Theá laø cuoái cuøng toâi cuõng ñöôïc ñi
döï haï ôû ñaïo traøng Vaïn Ñöùc. Ñaây chính laø caùi côù ñeå toâi tung
bay theo döï ñònh tu hoïc môùi cuûa mình sau khi maõn haï.
Veà Vaïn Ñöùc, moãi ngaøy huynh ñeä toâi ñöôïc hoïc caùc moân Phaät
phaùp do chính Thaày chuùng toâi laø Hoøa thöôïng Vieän Chuû ñaïo traøng
Vaïn Ñöùc saép xeáp vaø chuû giaûng. Baøi hoïc khai khoùa taïi phöông
tröôïng cuûa Hoøa thöôïng vaøo chieàu hoâm aáy laø baøi Taùn Phaät: “Phaùp
vöông voâ thöôïng toân, Tam giôùi voâ luaân thaát”. Thaày ñinh ninh giaûng
giaûi töøng lôøi, daãn töøng chuyeän coå tích. Trong ñoù chuyeän “Moät
nieäm quy y cuûa oâng trôøi heát phöôùc” laøm toâi nhôù maõi khoâng queân.
Coù thieân töû noï do heát phöôùc trôøi, naêm töôùng suy hieän ra. Tuy
nhieân, oâng coøn moät chuùt duyeân laønh vôùi ñöùc Phaät, neân trong luùc
cuùi ñaàu leã Phaät, boãng thaàn thöùc oâng thaùc sinh vaøo buïng moät con
löøa ôû loø goám. Löøa coù mang vaø chaïy baùng boå laøm ñoå beå caùc
thaønh phaåm trong loø. Ñang côn töùc giaän, ngöôøi chuû loø goám xaùch
caây röôït ñaäp con löøa, laøm cho noù bò saåy thai. Chæ trong chôùp maét
cuùi ñaàu cung kính ñaûnh leã ñöùc Theá Toân, tieân nhaân thoaùt kieáp
löøa. Baáy giôø thaàn thöùc oâng ñaày ñuû phöôùc ñöùc trôû laïi neân bay
veà thieân giôùi, thaân töôùng trang nghieâm röïc rôõ hôn tröôùc, tieáp
tuïc vui höôûng phöôùc trôøi.
Caâu chuyeän ñaõ cho toâi caùi caûm giaùc con löøa luùc bò ñaùnh, töøng
ñoøn caây ñaäp vaøo thaân löøa nhö ñaäp vaøo thaân toâi. - Giaät mình tænh
giaác, huù hoàn qua mô!
Sau ñoù chuùng toâi ñöôïc hoïc nhieàu baøi kinh khaùc nöõa. Hình aûnh
phaùp hoäi Linh Sôn trong baûn kinh Phaùp Hoa Huyeàn Nghóa ñeán baây giôø
nhö coøn ñoù, chöa tan. Chuùng hoäi vaây quanh ñöùc Theá Toân, raøng raøng
maøu y vaøng cuûa thôøi thöôïng phaùp. Ñöùc Phaät vaø Thaùnh chuùng cuûa
hôn hai nghìn naêm veà tröôùc ñöôïc keùo daøi tôùi phuùt giaây hieän taïi,
ñoïng laïi trong toâi aùnh maét ñaáng Ñieàu ngöï vôùi traùi tim traøn
ngaäp voâ löôïng sinh linh. Theá Toân ñaõ yeâu thöông cuoäc ñôøi, yeâu
thöông con ngöôøi vaø caû nhöõng con löøa. Moät tình yeâu thöïc söï laøm
troåi daäy trong chuùng sanh söï hoài sinh, traøn ñaày söùc soáng. Tình
yeâu chaân thöïc thì luùc naøo cuõng raït raøo tuoân chaûy, khoâng coù
beán bôø. Nhö Lai ñaõ cöùu chuùng con vaø chuùng sanh ra khoûi bieån khoå
traàm luaân baèng chính traùi tim khoâng bieát ngöøng nghæ cuûa Ngaøi.
Ñaïi chuùng ñaõ ñöôïc hoïc vaø phaán khôûi ghi nhaän töøng baøi hoïc
moät caùch thuù vò. Hoøa thöôïng daïy: Laø taêng só phaûi bieát “hoaèng
phaùp vi gia vuï, lôïi sanh vi baûn hoaøi”. Muoán theá tröôùc heát phaûi
chuyeân taâm nhaát yù vaøo vieäc tu hoïc cho thaønh töïu. Thaày laø moät
baäc Thaày lôùn khoâng chæ cuûa rieâng toâi, maø cuûa caû moät theá heä
anh em chuùng toâi vaø coøn hôn theá nöõa. Thaày laø vò Thaày ñaàu tieân
ñem aùnh saùng Phaät phaùp ñeán cho toâi. Töø Thaày, chuùng toâi coù ñöôïc
nieàm an vui trong chaùnh phaùp. Maø nieàm an vui trong chaùnh phaùp thì
luoân phöôûng phaát lan toûa trong suoát cuoäc ñôøi. Cuoäc ñôøi moät taêng
só.
Nhöõng naêm thaùng ñöôïc theo Thaày hoïc Phaät ñoái vôùi toâi thaät khoù
phai. Sau naøy duø ôû ñaâu, gioïng noùi Thaày, taám loøng Thaày vaãn coøn
traàm aám maõi trong toâi.
***
v
Haï qua, Thu ñeán, Ñoâng saép taøn. Muøa xuaân laïi baét ñaàu. Muøa
xuaân cuûa moät taêng sinh ngheøo döôùi queâ vöøa leân phoá, chæ mô coù
ñöôïc chieác aùo traøng baûy vaït ñi ñöôøng. Khieâm toán tôùi toäi
nghieäp! Töø beù thô, tuy ñaõ ñöôïc ôû chuøa roài nhöng toâi chöa coù caùi
aùo traøng naøo coi cho ñöôïc. Toâi mô laém. Saép ñeán ngaøy Teát, toâi ao
öôùc mình coù ñöôïc chieác aùo traøng môùi nhö taát caû huynh ñeä. Ngoaøi
ra khoâng coù gì trong yù nghó ban ñaàu ñôn sô moäc maïc. Khoâng lôøi
chuùc tuïng, khoâng theâm thaét chi chi. Cuoái cuøng muøa xuaân naêm aáy,
toâi cuõng ñöôïc chieác aùo ñi ñöôøng taùm vaït thaät môùi, do coâ Dieäu
Ñònh chuû saïp vaûi chôï Vöôøn Chuoái uûng hoä. Toâi vui laém ñaët cho noù
caùi teân “aùo môùi muøa xuaân”. Hoài aáy nieàm vui sao maø ñôn sô quaù,
giaûn dò quaù. Thaät hay!
Sau ñoù toâi laïi coù dòp cuùng döôøng chieác aùo naøy cho moät ngöôøi
huynh ñeä töø mieàn xa vaøo, cuõng chöa laàn naøo ñöôïc aùo teát. Nghó
phaän mình thöông phaän ngöôøi. Caùi thuôû taêng sinh ngheøo rôùt moàng
tôi, maø deã thöông deã nhôù gì ñaâu. Ngöôøi huynh ñeä toâi maëc chieác
aùo traøng môùi taùm vat coù hai caùi tuùi hai beân, thoïc tay vaøo tuùi
ñi tôùi ñi lui oai ra pheát. Nhìn ngaém mình, nhìn ngaém ngöôøi môùi baät
cöôøi caùi “oâi khoán khoù tuyeät vôøi” maø thaàm caûm ôn cuoäc ñôøi. Moät
chieác aùo coù tôùi hai nieàm vui.
***
v
Xuaân treân nuùi.
Thôøi gian qua ñi, toâi löu laïc nhieàu chuøa, tu hoïc nhieàu nôi. Môùi
bieát hai chöõ nhaân duyeân thaät nan tö nghì. Cuoái cuøng thì ra toâi
theo Thaày veà nuùi - Hoøa thöôïng Chaân Khoâng - Trong cuoäc ñôøi tu hoïc
cuûa mình, toâi höõu duyeân ñöôïc thuï giaùo nhieàu Thaày, nhöng coù theå
noùi aân ñöùc vaø ñaïo tình saâu naëng nhaát ñoái vôùi toâi laø Thaày.
Hoøa thöôïng Vieän tröôûng Chaân Khoâng – Thöôøng Chieáu – Truùc Laâm.
Nhöõng ngaøy cuoái saép rôøi Phaät Hoïc Vieän, Thaày ñaõ noùi vôùi toâi:
“Sau naøy, chuù theo Thaày tu nghen”. Toâi cuùi ñaàu vaø khoâng ngôø caâu
noùi aáy ñaõ quyeát ñònh cuoäc ñôøi coøn laïi cuûa mình.
ÔÛ nuùi keát coû ôû gaønh non
Möøng ñöôïc rôøi thaân khoûi loái moøn
Bieát ñuû laø vui nieàm an laïc
Theïn thuoàng quaù phaän khoù chu toaøn.
Toâi lôùn leân hoài naøo khoâng hay. Lôùn leân ôû non cao. Vui veà aån
thaân choán nuùi röøng laø traùnh ñöôïc choã ñoâng ñaûo nhieàu ngöôøi, xa
choán ñoâ thò. Thaät höõu phöôùc bieát chöøng naøo! Moãi saùng moãi chieàu
huynh ñeä chuùng toâi ñeàu theo chaân Thaày leân nuùi xuoáng nuùi. Löôïm
cuûi, troàng rau, haùi traùi, töôùi caây… Xong vieäc, Thaày troø cuøng
ñoïc saùch, xem kinh, tuïng nieäm, toïa thieàn. Khoâng vui thuù laém sao!
Coù nhöõng buoåi chieàu, Thaày daïy toâi dòch kinh roài ñoïc laïi cho
Thaày nghe. Thaày söûa töøng chöõ töøng caâu, giaûng traïch töøng yù töøng
lôøi, khieán cho toâi môû saùng ñoâi maét tueä, phaùt minh ñöôïc choã
nhaät duïng. Thaày aâm thaàm caên daën: “Ai ñi ñaâu thì ñi, chuù ôû laïi
ñaây vôùi Thaày. Ngoaøi 40 tuoåi, Thaày môùi cho chuù xuoáng nuùi”.
Khoâng phaûi tôùi baây giôø Thaày môùi lo cho toâi, maø töø nhöõng naêm
toâi coøn theo hoïc ôû Hoïc Vieän Hueä Nghieâm, Thaày cuõng ñaõ lo laéng
nhö vaäy. Toâi nhôù, hoâm aáy sau giôø thoï trai, Thaày goïi toâi vaøo
thaát, daën: “Kyø tôùi hoïc kinh Laêng Nghieâm, maáy chuù chuaån bò kinh
tröôùc, ñeå khi hoïc khoûi maát thì giôø vieát baøi”. Nhöng gaàn tôùi
ngaøy hoïc, toâi vaãn chöa tìm ñöôïc baûn kinh. Thaày laïi hoûi: “Chuù coù
kinh chöa ?” Toâi cuùi xuoáng thöa: “Baïch Thaày con chöa coù kinh”. Thaày
lieàn môû tuû laáy boä kinh coøn goùi trong giaáy ñöa cho toâi vaø noùi:
“Ñaây laø boä Laêng Nghieâm Chaùnh Maïch, baûn xöa. Thaày cho chuù”. Caàm
baûn kinh treân tay, loøng toâi chuøn xuoáng, moïi ngoân töø kheùp laïi.
Nhaät Quang toâi suoát ñôøi khoâng sao noùi heát aân ñöùc cuûa Thaày,
ngöôøi ñaõ taùi taïo laïi söï soáng cho toâi. Nhöõng maëc caûm dai daúng,
nhöõng buoàn tuûi aáu thôøi ñeán ñaây môùi ñöôïc truùt xuoáng, traû laïi
cho toâi ngöôøi con Phaät thuôû naøo. Cho neân moät giôø ôû nuùi laø moät
giôø xuaân, moät ngaøy ôû nuùi laø moät ngaøy xuaân, moät ñôøi ôû nuùi laø
moät ñôøi xuaân.
ÔÛ nuùi maây traéng phuû hang saâu
Hoïc ñaïo roõ taâm aáy böôùc ñaàu
Lôùn aét buoâng ra truøm phaùp giôùi
Thu vaøo chaúng loït muõi kim ñaâu.
Röøng nuùi hang saâu vôùi maây phuû muoân ñôøi vaãn laø queâ höông cuûa
sôn taêng, laø hang ñoäng cuûa ñaïo nhaân voâ taâm. Nhöng ñaáy cuõng laø
moät caùch noùi thoâi. Coøn coù yeâu caàu khaùc caáp thieát hôn nöõa cuûa
ngöôøi hoïc ñaïo laø phaûi “bieát taâm”. Taâm aáy “dieäu duïng nhö haèng
sa, buoâng ra truøm khaép phaùp giôùi, thu vaøo muõi kim khoâng loït qua”.
Theá thì taâm laø gì? Phaûi bieát raèng thieân ñöôøng ñòa nguïc cuõng
khoâng ngoaøi noù maø ra.
Lôùn thay! Tinh maät thay!
***
v
Veà Thöôøng Chieáu.
Vaâng lôøi Thaày daïy, toâi laïi xuoáng nuùi veà Thöôøng Chieáu.
Baây giôø trôû laïi moät gaõ taêng queâ nôi thoân daõ. Thöôøng Chieáu
khoâ khan, chai saïn vôùi soûi ñaù vaø naéng gioù hanh hao. Quaû thaät
neáu khoâng coù maáy naêm ôû nuùi, khoâng ñöôïc Thaày hun ñuùc nhueä khí
thieàn taêng thì khoâng bieát chuùng toâi coù ñaûm ñöông noåi vieäc tu
haønh cuûa mình tôùi ngaøy hoâm nay chaêng ? Nhôø coù Thaày luoân ôû beân
caïnh khuyeán taán, tieáp söùc cho chuùng toâi, Thaày cuøng khoå cuøng
vui, cuøng ñoùi cuøng no vôùi chö taêng, neân roài taát caû ñeàu coù theå
vöôït qua caùi “vaïn söï khôûi ñaàu nan”. Ñoàng söï ñeå lôïi sinh laø theä
nguyeän muoân ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi con Phaät. Giai ñoaïn naøy trui
luyeän tinh thaàn caàu ñaïo vaø tieán ñaïo cho anh em chuùng toâi thaät
hay. Coù traûi qua thöû thaùch gian nan môùi thaáy roõ ñöôïc loøng mình,
loøng ngöôøi.
Vôùi Thanh Quy Baù Tröôïng, chuùng toâi soáng theo phöông chaâm “moät
ngaøy khoâng laøm, moät ngaøy khoâng aên”. Thaày luoân nhaéc nhôû huynh
ñeä chuùng toâi phaûi töøng phuùt töøng giaây thöôøng soi chieáu laïi
mình, ñöøng hoang phí tuoåi thanh xuaân dong ruoåi kieám tìm nôi ñaâu.
Quay laïi vaø chaán chænh nieàm kính tin nôi chính mình, suùc tích coâng
phu, an nhaøn vôùi noäi taïi. Neáu ñöôïc qua caùi nhìn hoàn nhieân tröïc
thò thì cuoäc soáng ngay baây giôø laø an laïc, giaûi thoaùt.
Naéng sôùm möa chieàu, ta cöù ñöùng nhìn caùi hieän tieàn. Traêng trong
gioù maùt, ta cöù nhaäm vaän tuøy duyeân. Khoâng luïy khoâng phieàn. Moãi
chuùng ta hieän höõu nhö hö voâ vaø taát caû. Am tranh goäp ñaù, suoái
raét nhaïc röøng, toâ thaønh moät leõ soáng thanh tao tieâu saùi. Thieàn
taêng soáng nôi choán thoân daõ, laø nôi khoâng baïn beø khaùch khöùa,
khoâng oàn aøo roän raøng. Tuy nhieân raát huøng.
Maëc cho vaàng queá troøn sang khuyeát,
Neùm quaùch cöôøi vang böôùc rong chôi.
Vaø nhö theá, toaøn coõi Thöôøng Chieáu hieän baøy.
***
v
Sau ngaøy veà Thöôøng Chieáu, toâi coù ñoïc ñöôïc baøi thô cuûa Hoøa
thöôïng Phoù Vieän tröôûng Vieän Cao ñaúng Phaät Hoïc Hueä Nghieâm. Baøi
thô Thaày vieát khoâng bieát vaøo muøa naøo, nhöng baát luaän laø muøa
naøo, toâi vaãn thaáy trong aáy traøn ñaày moät saéc xuaân aám, moät tieát
xuaân thanh, moät cuoäc ñôøi phuïng söï taêng chuùng khoâng bieát meät
moûi cuûa Thaày. Teù ra, vaãn coù nhöõng con ngöôøi ñi tröôùc luoân
ngoaûnh maët nhìn laïi nhöõng con ngöôøi ñi sau. Daáu chaân noái tieáp
nhöõng daáu chaân. Boãng döng caùi xuaân saéc cuûa thuôû toâi coøn laø
moät hoïc taêng taïi Phaät Hoïc Vieän Hueä Nghieâm laïi böøng böøng troåi
daäy.
Kính baïch Thaày, con cung kính cuùi ñaàu xin pheùp Thaày cho con ñöôïc
vieát laïi baøi thô cuûa Thaày, thay cho lôøi xöng taùn cuùng döôøng:
Hoïc Vieän Hueä Nghieâm
Hueä Nghieâm theå hieän boùng Laêng Giaø
Thaéng caûnh toàn taâm phaùp ñoä tha
Phuùn thuûy ngö long boài chuùng ñöùc
Tröøng thaàn daõ haïc deïp quaàn ma
Thanh sôn chaúng ngaïi ngaøy möa tuyeát
Haûi nguyeät ñaâu gì gioù thoaûng qua
Toân trí kim thaân An döôõng ñòa
Hueä Nghieâm theå hieän boùng Laêng Giaø.
Trong böùc thö vieát ôû Thöôøng Chieáu, Nhaät Quang con ñaõ vieát haàu
Thaày:
Kính baïch Thaày, ba naêm tröôùc nhaân chuùt vieäc cuûa Thöôøng Chieáu
con veà haàu thaêm Thaày. Bao naêm xa Thaày, xa tröôøng, hoâm nay ñöôïc
haàu chuyeän vôùi Thaày, trong con töï döng caûnh xöa, ngöôøi xöa chôït
hieän veà sinh ñoäng. Thaày vaãn nhö thuôû naøo, luoân luoân hoan hyû vôùi
ñaøn con, duø ñöùa con ñoù ñaõ phong traàn, ñaõ xa caùch Thaày baïn vaø
maùi tröôøng thaân kính cuûa noù töø laâu. Qua caâu chuyeän ñaïo lyù vaø
lôøi nhaéc nhôû tu haønh cuûa Thaày, con ñaõ trình hoûi moät vaøi ñieåm
trong baøi thi Thaày vöøa ñoäc taùc, nhaân dòp toân trí kim thaân Phaät
toå, trong khuoân vieân cuûa vieän. Thaày ñaõ daïy raèng baøi thô naøy cuï
theå hoùa vieäc Phaät söï cuûa thaày ôû ñaây. Ñoàng thôøi kích döông chö
toân hoïc só trong vieän. Töïu trung choã nhaém cuûa Thaày laø mong moûi
ôû chö toân hoïc só, vöøa maõn chöông trình thuï huaán Cao ñaúng Phaät
hoïc cuûa vieän, neâu cao ngoïn ñuoác trí tueä cuûa thieàn nhaân vaø laøm
troøn söù meänh tieàn nhaân giao phoù.
Nhaät Quang con cung kính baùi phuïc tinh thaàn cao caû, traùch nhieäm
lôïi tha cuûa caùc baäc Thaày ñi tröôùc. Caùc Ngaøi ñaõ daày coâng gaày
döïng vaø kieân nhaãn duy trì theá heä chuùng con. Giôø ñaây ñeán luùc
ñaøn con phaûi theå hieän yù chí vaø nhieät huyeát cho söï nghieäp duy trì
haït gioáng Phaät töông lai.
Con kính mong Thaày tha thöù cho söï maïo muoäi cuûa con, xin cho con
ñöôïc pheùp thi hoïa ñoâi doøng vôùi khuùc ñoäc taùc Hoïc Vieän Hueä
Nghieâm:
Hueä Nghieâm nuùi baùu chaát Laêng Giaø
Baùu töï khoâng taâm chaúng töï tha
Khæ chuùa voi roàng ñaày trong ñoù
Thaùnh taêng Boà-taùt hieän thaêng toøa
Voâ sanh ñaâu ngaïi ba ñöôøng khoå
Giaûi thoaùt saù gì saùu neûo qua
Töï taïi thaân taâm An döôõng ñòa
Hueä Nghieâm nuùi baùu chaát Laêng Giaø
Chæ laø moät chuùt caûm khaùi chöa thaáu ñaùo, neáu coù chi traùi pheùp
cuùi mong Thaày thöông xoùt chæ daïy cho.
***
v
Ñaõ bao naêm thaùng toâi coá ñi tìm moät muøa xuaân. ÔÛ ñaâu? Chöa
bieát. Cöù ñi tìm. Lang thang ñoù ñaây xuoâi ngöôïc, cuoái cuøng toâi môùi
nhaän ra :
Taän nhaät taàm xuaân baát kieán xuaân
Mang haøi ñaïp phaù laõnh ñaàu vaân
Qui lai khöôùc phaù mai hoa haï
Xuaân taïi chi ñaàu dó thaäp phaân
Taïm dòch:
Suoát ngaøy tìm xuaân chaúng thaáy xuaân
Ñoâi giaøy ñaïp naùt nuùi maây ngaàn
Veà laïi gheù qua vöôøn mai aáy
Xuaân ôû ñaàu caønh ñuû möôøi phaân.
Xuaân ñeán thì traêm hoa ñua nôû, muoân vaät toâ luïc chuoát hoàng.
Nhöng xuaân cuûa thieàn taêng thì khoâng nhö theá. Chaúng ôû ñaàu non
chaúng cuoái gheành, chæ ôû trong taâm. Taâm xuaân vöôït qua maát coøn,
hoaøn thaønh baát dieät, maëc cho trôøi ñaát boán muøa thay ñoåi, vaän
theá ngöûa nghieâng. Xuaân laø baát taän meânh moâng, neân ôû choã naøo
maø chaúng coù muøa xuaân.
Tuy nhieân, phaûi laø keû ñaõ buoâng laïi buoâng môùi coù theå döï ñöôïc
chuùt phaàn. Coøn thì, ngöôøi ñaày moäng mô chöa theå thaáy ñöôïc gì ôû
nôi ñaây. Haõy thong thaû ñi, nhìn döôùi goùt chaân maø ñi. Kheùo, kheùo!
Keûo teù.
Toâi coøn muoán vieát theâm nöõa, nhöng maø bieát laøm sao hôn …
… Tuùy khaùch chöø
say khöôùc xuaân moäng,
Cuoàng nhaân chöø
ñieân ñaûo tuyeät vôøi.
Chao oâi ! |