XUAÂN TRONG TOÂI

Taùc giaû: Thöôïng Toïa Thích Nhaät Quang

HOAØI XUAÂN

v     Coù nhöõng con nöôùc chaûy ngöôïc xuoâi ñoâi doøng, ta cöù ngôõ vaãn con nöôùc cuõ qua laïi ven bôø, nhöng thöïc ra khoâng coù doøng nöôùc naøo ra ñi maø trôû laïi bao giôø. Doøng nöôùc luoân môùi tinh khoâi. Tuoåi aáu thô cuûa chuùng ta cuõng qua ñi vaø khoâng trôû laïi. Hoaøi nieäm veà quaù khöù trong giaây phuùt hieän taïi laø chuyeän ñaùng aên ñoøn maø cuõng ñaùng thöông ñaùng nhôù quaù chöøng.

Chæ daën loøng haõy thaép saùng quaù khöù trong hieän taïi thì quaù khöù cuõng chính laø hieän taïi. Quaù khöù vöøa cuõ meøm laïi vöøa môùi trinh nguyeân. Thì ra, ta vaãn coù theå laøm môùi laïi caû moät doøng sinh meänh cuûa mình. Moät doøng sinh meänh luoân tuoân chaûy, cho ta nieàm tin vaø tình thöông hoâm nay trong töøng khoaûnh khaéc trôû mình, cuõng laø cho ngöôøi hôi thôû phaû vaøo doøng sinh meänh hoâm mai…

Raát mong laø nhö vaäy.

***

v     Hoài ñoù, boïn toâi coøn laø maáy ñieäu nhoû ham chôi rong ngoaøi xoùm, boû heát chuyeän tuïng nieäm trong chuøa. Cöù moãi laàn Thaày ñi ñaâu veà laø toâi sôï muoán cheát. Thaày goïi töøng ñieäu ra trình dieän, coù khi bò kieåm tra taïi choã vaø… bò ñoøn. Toâi vaãn chöa queân ñöôïc caùi ñau thaáu trôøi vì nhöõng traän ñoøn soáp deûo khi Thaày veà chuøa, chöa kòp nghæ ngôi gì caû.

Coù laàn Thaày ñi ñaùm caàu nguyeän “veà nhaø môùi” cuûa moät Phaät töû thaân tín. Hai giôø chieàu xe ñeán ñoùn Thaày, tôùi chieàu toái chuùng toâi vaãn chöa thaáy Thaày veà. Boïn ñieäu ngoài hoïc baøi ñeå traû baøi cho Thaày vaøo hoâm sau. Ñôïi maõi khoâng ñöôïc maáy ñieäu toâi laên ra nguû heát. Tôùi 10 giôø toái Thaày môùi veà. Con ky naèm beân toâi suûa quaù trôøi maø toâi vaãn khoâng hay. Sö phuï voâ phoøng, thaáy maáy ñieäu ñang nguû say. Thaày môû ñeøn kieám töøng ñöùa moät. Luùc ñoù toâi môùi hay Thaày veà, nhöng lôõ boä toâi naèm im khoâng daùm cuïc cöïa. Boãng ñieäu Trí noùi caùi gì ñoù, toâi nín cöôøi khoâng ñöôïc. Thaày nghe tieáng cöôøi lieàn hoûi “ñöùa naøo?”. Theá laø toâi ñöôïc ñöa ra aùnh saùng, bò moät traän ñoøn voâ leã, Thaày veà ñaõ khoâng ra chaøo, naèm ñoù giôõn! Traän ñoøn ñau laém, thaám thía laï luøng. Toâi khoâng daùm traùch ai, chæ thaàm mong sao cho mình mau ñöôïc thoaùt khoûi nhöõng traän ñoøn naùt da naùt thòt naøy.

Tuoåi nhoû, toâi thöôøng hay buoàn laém. Khoâng ai hieåu mình. Moãi laàn nghó veà thaân phaän, veà cuoäc ñôøi vaøo moät ngaøy mai. Mình seõ laøm gì, ôû ñaâu … laø toâi khoùc.

***

v     Boïn toâi baáy giôø chæ loanh quanh maáy ñöùa hoï Nhaät. Toâi Nhaät Quang. Coøn Nhaät Ñaïo thì nhoû quaù, chuù aáy chöa bieát lo laø gì ñaâu. Raûnh moät chuùt laø chuù chaïy ra chôï Vöôøn Chuoái chuyeän troøø vôùi maáy coâ Phaät töû baùn haøng ngoaøi ñoù. Chuù ñöôïc maáy coâ Phaät töû thöông laém. Nhöõng laàn phaïm loãi bò ñaùnh ñoøn, laø maáy coâ vaøo chuøa can xin Thaày tha cho baèng ñöôïc. Cöù moãi laàn chuù bò ñoøn laø naùo loaïn caû leân. Maáy coâ hoát hoaûng chaïy kieám ngöôøi naøy ngöôøi kia xin phuï, mieãn sao chuù khoûi ñoøn hoaëc ngaâm laïi ñoù laø ñöôïc roài. Nhaät Ñaïo thaân nhoû tíu laïi ôû dô nhöng caùi mieäng cuûa chuù lôïi haïi laém. Chuù aên noùi coù duyeân, caû Thaày cuõng phaûi baät cöôøi khi chuù dang ca xin khoûi ñoøn.

Nhaät Trí thì thoâi, oâng naøy nguû li bì. Cöù ñi ñaùm veà laø kieám choã chui xuoáng nguû cho ñaõ. Sö huynh naøy lôùn hôn toâi nhieàu tuoåi. Ñöôïc caùi tuy vaäy maø Sö huynh tuïng kinh raát aên tieàn. Naêm ñeä Laêng Nghieâm coâng phu khuya, bao giôø Sö huynh cuõng aên ñöùt huynh ñeä. Boïn toâi maáy ñöùa sau khi naáu nöôùc chaâm traø daâng Thaày roài laø cuøng nhau tuïng Luaät tröôùc nhaø Toå, coù Thaày chöùng minh.

Nhaät Taân thì luoân saïch seõ, aùo quaàn töôm taát. Chuù naøy coù chò laø thôï may, xuaát gia moät löôït vôùi chuù, phaùp danh Nhaät Hoøa. Chò Nhaät Hoøa raát kheùo tay. Taát caû nhöõng ñoà xaû tang, Phaät töû cho ñem veà laø chò söûa thaønh aùo hoaëc ñoà boä cho caùc chuù maëc. Hoài naøy chuùng toâi troâng cöù nhö laø nhoùm voõ só ñaïo, maëc ñoà traéng xaû tang cuûa ngöôøi ta maø cuõng ñeïp ra pheát.

Coøn chuù Nhaät Ñònh maø khoâng ñònh gì heát. Thaày noùi vaäy. Chuù chæ tu moät thôøi gian roài ñi ñaâu khoâng ai bieát. Hình nhö chuù coù meï ngoaøi Baéc, nghe noùi sau naøy baø ñaõ daãn chuù veà Baéc.

Nhoùm chuùng toâi raõ beø khi Thaày chuùng toâi laø vò Truï trì chuøa Phöôùc Quang gaàn chôï Vöôøn Chuoái vieân tòch. Thaày tòch môùi vaøi thaùng thoâi laø chuùng toâi chia tay. Anh em moãi ngöôøi moãi ngaû, chöa bieát veà ñaâu? Nghe loøng buoàn röôøi röôïi. Toâi möôøng töôïng mình laïi böôùc vaøo cuoäc ñi rong môùi. Moät thoaùng baêng mình, luõy kieáp truø tröø, khoâng bieát beán ñoã phöông trôøi?

***

v     16 tuoåi. Toâi nhôù naêm aáy mình 16 tuoåi. Moät ñoä tuoåi chöa ñuû khoân nhöng ñaõ coù theå töï quyeát ñònh cho mình nhöõng ñoaïn ñöôøng. Toâi nghó vaäy. Laàn ñaàu toâi ñeo ñuoåi sôû nguyeän ñöôïc An cö kieát haï taïi ñaïo traøng Vaïn Ñöùc nhö moät ngöôøi lôùn nhöng haõy coøn uû mình trong lôùp treû con. Neân chi khi leân Vaïn Ñöùc gaëp baø Ba Hoä (ngöôøi uûng hoä toâi trong giai ñoaïn naøy) vöøa hoûi ñeán thì toâi khoâng coøn caàm loøng ñöôïc nöõa. Toâi baät khoùc, thöïc söï khoùc. Nöôùc maét cuûa toâi cuõng gheâ gôùm thaät. Baø Ba ñaõ quyeát ñònh laø seõ xin cho toâi ñöôïc nhaäp haï taïi Vaïn Ñöùc. Theá laø cuoái cuøng toâi cuõng ñöôïc ñi döï haï ôû ñaïo traøng Vaïn Ñöùc. Ñaây chính laø caùi côù ñeå toâi tung bay theo döï ñònh tu hoïc môùi cuûa mình sau khi maõn haï.

Veà Vaïn Ñöùc, moãi ngaøy huynh ñeä toâi ñöôïc hoïc caùc moân Phaät phaùp do chính Thaày chuùng toâi laø Hoøa thöôïng Vieän Chuû ñaïo traøng Vaïn Ñöùc saép xeáp vaø chuû giaûng. Baøi hoïc khai khoùa taïi phöông tröôïng cuûa Hoøa thöôïng vaøo chieàu hoâm aáy laø baøi Taùn Phaät: “Phaùp vöông voâ thöôïng toân, Tam giôùi voâ luaân thaát”. Thaày ñinh ninh giaûng giaûi töøng lôøi, daãn töøng chuyeän coå tích. Trong ñoù chuyeän “Moät nieäm quy y cuûa oâng trôøi heát phöôùc” laøm toâi nhôù maõi khoâng queân.

Coù thieân töû noï do heát phöôùc trôøi, naêm töôùng suy hieän ra. Tuy nhieân, oâng coøn moät chuùt duyeân laønh vôùi ñöùc Phaät, neân trong luùc cuùi ñaàu leã Phaät, boãng thaàn thöùc oâng thaùc sinh vaøo buïng moät con löøa ôû loø goám. Löøa coù mang vaø chaïy baùng boå laøm ñoå beå caùc thaønh phaåm trong loø. Ñang côn töùc giaän, ngöôøi chuû loø goám xaùch caây röôït ñaäp con löøa, laøm cho noù bò saåy thai. Chæ trong chôùp maét cuùi ñaàu cung kính ñaûnh leã ñöùc Theá Toân, tieân nhaân thoaùt kieáp löøa. Baáy giôø thaàn thöùc oâng ñaày ñuû phöôùc ñöùc trôû laïi neân bay veà thieân giôùi, thaân töôùng trang nghieâm röïc rôõ hôn tröôùc, tieáp tuïc vui höôûng phöôùc trôøi.

Caâu chuyeän ñaõ cho toâi caùi caûm giaùc con löøa luùc bò ñaùnh, töøng ñoøn caây ñaäp vaøo thaân löøa nhö ñaäp vaøo thaân toâi. - Giaät mình tænh giaác, huù hoàn qua mô!

Sau ñoù chuùng toâi ñöôïc hoïc nhieàu baøi kinh khaùc nöõa. Hình aûnh phaùp hoäi Linh Sôn trong baûn kinh Phaùp Hoa Huyeàn Nghóa ñeán baây giôø nhö coøn ñoù, chöa tan. Chuùng hoäi vaây quanh ñöùc Theá Toân, raøng raøng maøu y vaøng cuûa thôøi thöôïng phaùp. Ñöùc Phaät vaø Thaùnh chuùng cuûa hôn hai nghìn naêm veà tröôùc ñöôïc keùo daøi tôùi phuùt giaây hieän taïi, ñoïng laïi trong toâi aùnh maét ñaáng Ñieàu ngöï vôùi traùi tim traøn ngaäp voâ löôïng sinh linh. Theá Toân ñaõ yeâu thöông cuoäc ñôøi, yeâu thöông con ngöôøi vaø caû nhöõng con löøa. Moät tình yeâu thöïc söï laøm troåi daäy trong chuùng sanh söï hoài sinh, traøn ñaày söùc soáng. Tình yeâu chaân thöïc thì luùc naøo cuõng raït raøo tuoân chaûy, khoâng coù beán bôø. Nhö Lai ñaõ cöùu chuùng con vaø chuùng sanh ra khoûi bieån khoå traàm luaân baèng chính traùi tim khoâng bieát ngöøng nghæ cuûa Ngaøi.

Ñaïi chuùng ñaõ ñöôïc hoïc vaø phaán khôûi ghi nhaän töøng baøi hoïc moät caùch thuù vò. Hoøa thöôïng daïy: Laø taêng só phaûi bieát “hoaèng phaùp vi gia vuï, lôïi sanh vi baûn hoaøi”. Muoán theá tröôùc heát phaûi chuyeân taâm nhaát yù vaøo vieäc tu hoïc cho thaønh töïu. Thaày laø moät baäc Thaày lôùn khoâng chæ cuûa rieâng toâi, maø cuûa caû moät theá heä anh em chuùng toâi vaø coøn hôn theá nöõa. Thaày laø vò Thaày ñaàu tieân ñem aùnh saùng Phaät phaùp ñeán cho toâi. Töø Thaày, chuùng toâi coù ñöôïc nieàm an vui trong chaùnh phaùp. Maø nieàm an vui trong chaùnh phaùp thì luoân phöôûng phaát lan toûa trong suoát cuoäc ñôøi. Cuoäc ñôøi moät taêng só.

Nhöõng naêm thaùng ñöôïc theo Thaày hoïc Phaät ñoái vôùi toâi thaät khoù phai. Sau naøy duø ôû ñaâu, gioïng noùi Thaày, taám loøng Thaày vaãn coøn traàm aám maõi trong toâi.

***

v     Haï qua, Thu ñeán, Ñoâng saép taøn. Muøa xuaân laïi baét ñaàu. Muøa xuaân cuûa moät taêng sinh ngheøo döôùi queâ vöøa leân phoá, chæ mô coù ñöôïc chieác aùo traøng baûy vaït ñi ñöôøng. Khieâm toán tôùi toäi nghieäp! Töø beù thô, tuy ñaõ ñöôïc ôû chuøa roài nhöng toâi chöa coù caùi aùo traøng naøo coi cho ñöôïc. Toâi mô laém. Saép ñeán ngaøy Teát, toâi ao öôùc mình coù ñöôïc chieác aùo traøng môùi nhö taát caû huynh ñeä.  Ngoaøi ra khoâng coù gì trong yù nghó ban ñaàu ñôn sô moäc maïc. Khoâng lôøi chuùc tuïng, khoâng theâm thaét chi chi. Cuoái cuøng muøa xuaân naêm aáy, toâi cuõng ñöôïc chieác aùo ñi ñöôøng taùm vaït thaät môùi, do coâ Dieäu Ñònh chuû saïp vaûi chôï Vöôøn Chuoái uûng hoä. Toâi vui laém ñaët cho noù caùi teân “aùo môùi muøa xuaân”. Hoài aáy nieàm vui sao maø ñôn sô quaù, giaûn dò quaù. Thaät hay!

Sau ñoù toâi laïi coù dòp cuùng döôøng chieác aùo naøy cho moät ngöôøi huynh ñeä töø mieàn xa vaøo, cuõng chöa laàn naøo ñöôïc aùo teát. Nghó phaän mình thöông phaän ngöôøi. Caùi thuôû taêng sinh ngheøo rôùt moàng tôi, maø deã thöông deã nhôù gì ñaâu. Ngöôøi huynh ñeä toâi maëc chieác aùo traøng môùi taùm vat coù hai caùi tuùi hai beân, thoïc tay vaøo tuùi ñi tôùi ñi lui oai ra pheát. Nhìn ngaém mình, nhìn ngaém ngöôøi môùi baät cöôøi caùi “oâi khoán khoù tuyeät vôøi” maø thaàm caûm ôn cuoäc ñôøi. Moät chieác aùo coù tôùi hai nieàm vui.

***

v     Xuaân treân nuùi.

Thôøi gian qua ñi, toâi löu laïc nhieàu chuøa, tu hoïc nhieàu nôi. Môùi bieát hai chöõ nhaân duyeân thaät nan tö nghì. Cuoái cuøng thì ra toâi theo Thaày veà nuùi - Hoøa thöôïng Chaân Khoâng - Trong cuoäc ñôøi tu hoïc cuûa mình, toâi höõu duyeân ñöôïc thuï giaùo nhieàu Thaày, nhöng coù theå noùi aân ñöùc vaø ñaïo tình saâu naëng nhaát ñoái vôùi toâi laø Thaày. Hoøa thöôïng Vieän tröôûng Chaân Khoâng – Thöôøng Chieáu – Truùc Laâm. Nhöõng ngaøy cuoái saép rôøi Phaät Hoïc Vieän, Thaày ñaõ noùi vôùi toâi: “Sau naøy, chuù theo Thaày tu nghen”. Toâi cuùi ñaàu vaø khoâng ngôø caâu noùi aáy ñaõ quyeát ñònh cuoäc ñôøi coøn laïi cuûa mình.

ÔÛ nuùi keát coû ôû gaønh non

Möøng ñöôïc rôøi thaân khoûi loái moøn

Bieát ñuû laø vui nieàm an laïc

Theïn thuoàng quaù phaän khoù chu toaøn.

Toâi lôùn leân hoài naøo khoâng hay. Lôùn leân ôû non cao. Vui veà aån thaân choán nuùi röøng laø traùnh ñöôïc choã ñoâng ñaûo nhieàu ngöôøi, xa choán ñoâ thò. Thaät höõu phöôùc bieát chöøng naøo! Moãi saùng moãi chieàu huynh ñeä chuùng toâi ñeàu theo chaân Thaày leân nuùi xuoáng nuùi. Löôïm cuûi, troàng rau, haùi traùi, töôùi caây… Xong vieäc, Thaày troø cuøng ñoïc saùch, xem kinh, tuïng nieäm, toïa thieàn. Khoâng vui thuù laém sao!

Coù nhöõng buoåi chieàu, Thaày daïy toâi dòch kinh roài ñoïc laïi cho Thaày nghe. Thaày söûa töøng chöõ töøng caâu, giaûng traïch töøng yù töøng lôøi, khieán cho toâi môû saùng ñoâi maét tueä, phaùt minh ñöôïc choã nhaät duïng. Thaày aâm thaàm caên daën: “Ai ñi ñaâu thì ñi, chuù ôû laïi ñaây vôùi Thaày. Ngoaøi 40 tuoåi, Thaày môùi cho chuù xuoáng nuùi”.

Khoâng phaûi tôùi baây giôø Thaày môùi lo cho toâi, maø töø nhöõng naêm toâi coøn theo hoïc ôû Hoïc Vieän Hueä Nghieâm, Thaày cuõng ñaõ lo laéng nhö vaäy. Toâi nhôù, hoâm aáy sau giôø thoï trai, Thaày goïi toâi vaøo thaát, daën: “Kyø tôùi hoïc kinh Laêng Nghieâm, maáy chuù chuaån bò kinh tröôùc, ñeå khi hoïc khoûi maát thì giôø vieát baøi”. Nhöng gaàn tôùi ngaøy hoïc, toâi vaãn chöa tìm ñöôïc baûn kinh. Thaày laïi hoûi: “Chuù coù kinh chöa ?” Toâi cuùi xuoáng thöa: “Baïch Thaày con chöa coù kinh”. Thaày lieàn môû tuû laáy boä kinh coøn goùi trong giaáy ñöa cho toâi vaø noùi: “Ñaây laø boä Laêng Nghieâm Chaùnh Maïch, baûn xöa. Thaày cho chuù”. Caàm baûn kinh treân tay, loøng toâi chuøn xuoáng, moïi ngoân töø kheùp laïi.

Nhaät Quang toâi suoát ñôøi khoâng sao noùi heát aân ñöùc cuûa Thaày, ngöôøi ñaõ taùi taïo laïi söï soáng cho toâi. Nhöõng maëc caûm dai daúng, nhöõng buoàn tuûi aáu thôøi ñeán ñaây môùi ñöôïc truùt xuoáng, traû laïi cho toâi ngöôøi con Phaät thuôû naøo. Cho neân moät giôø ôû nuùi laø moät giôø xuaân, moät ngaøy ôû nuùi laø moät ngaøy xuaân, moät ñôøi ôû nuùi laø moät ñôøi xuaân.

ÔÛ nuùi maây traéng phuû hang saâu

Hoïc ñaïo roõ taâm aáy böôùc ñaàu

Lôùn aét buoâng ra truøm phaùp giôùi

Thu vaøo chaúng loït muõi kim ñaâu.

Röøng nuùi hang saâu vôùi maây phuû muoân ñôøi vaãn laø queâ höông cuûa sôn taêng, laø hang ñoäng cuûa ñaïo nhaân voâ taâm. Nhöng ñaáy cuõng laø moät caùch noùi thoâi. Coøn coù yeâu caàu khaùc caáp thieát hôn nöõa cuûa ngöôøi hoïc ñaïo laø phaûi “bieát taâm”. Taâm aáy “dieäu duïng nhö haèng sa, buoâng ra truøm khaép phaùp giôùi, thu vaøo muõi kim khoâng loït qua”. Theá thì taâm laø gì? Phaûi bieát raèng thieân ñöôøng ñòa nguïc cuõng khoâng ngoaøi noù maø ra.

Lôùn thay! Tinh maät thay!

***

v     Veà Thöôøng Chieáu.

Vaâng lôøi Thaày daïy, toâi laïi xuoáng nuùi veà Thöôøng Chieáu.

Baây giôø trôû laïi moät gaõ taêng queâ nôi thoân daõ. Thöôøng Chieáu khoâ khan, chai saïn vôùi soûi ñaù vaø naéng gioù hanh hao. Quaû thaät neáu khoâng coù maáy naêm ôû nuùi, khoâng ñöôïc Thaày hun ñuùc nhueä khí thieàn taêng thì khoâng bieát chuùng toâi coù ñaûm ñöông noåi vieäc tu haønh cuûa mình tôùi ngaøy hoâm nay chaêng ? Nhôø coù Thaày luoân ôû beân caïnh khuyeán taán, tieáp söùc cho chuùng toâi, Thaày cuøng khoå cuøng vui, cuøng ñoùi cuøng no vôùi chö taêng, neân roài taát caû ñeàu coù theå vöôït qua caùi “vaïn söï khôûi ñaàu nan”. Ñoàng söï ñeå lôïi sinh laø theä nguyeän muoân ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi con Phaät. Giai ñoaïn naøy trui luyeän tinh thaàn caàu ñaïo vaø tieán ñaïo cho anh em chuùng toâi thaät hay. Coù traûi qua thöû thaùch gian nan môùi thaáy roõ ñöôïc loøng mình, loøng ngöôøi.

Vôùi Thanh Quy Baù Tröôïng, chuùng toâi soáng theo phöông chaâm “moät ngaøy khoâng laøm, moät ngaøy khoâng aên”. Thaày luoân nhaéc nhôû huynh ñeä chuùng toâi phaûi töøng phuùt töøng giaây thöôøng soi chieáu laïi mình, ñöøng hoang phí tuoåi thanh xuaân dong ruoåi kieám tìm nôi ñaâu. Quay laïi vaø chaán chænh nieàm kính tin nôi chính mình, suùc tích coâng phu, an nhaøn vôùi noäi taïi. Neáu ñöôïc qua caùi nhìn hoàn nhieân tröïc thò thì cuoäc soáng ngay baây giôø laø an laïc, giaûi thoaùt.

Naéng sôùm möa chieàu, ta cöù ñöùng nhìn caùi hieän tieàn. Traêng trong gioù maùt, ta cöù nhaäm vaän tuøy duyeân. Khoâng luïy khoâng phieàn. Moãi chuùng ta hieän höõu nhö hö voâ vaø taát caû. Am tranh goäp ñaù, suoái raét nhaïc röøng, toâ thaønh moät leõ soáng thanh tao tieâu saùi. Thieàn taêng soáng nôi choán thoân daõ, laø nôi khoâng baïn beø khaùch khöùa, khoâng oàn aøo roän raøng. Tuy nhieân raát huøng.

Maëc cho vaàng queá troøn sang khuyeát,

Neùm quaùch cöôøi vang böôùc rong chôi.

Vaø nhö theá, toaøn coõi Thöôøng Chieáu hieän baøy.

***

v     Sau ngaøy veà Thöôøng Chieáu, toâi coù ñoïc ñöôïc baøi thô cuûa Hoøa thöôïng Phoù Vieän tröôûng Vieän Cao ñaúng Phaät Hoïc Hueä Nghieâm. Baøi thô Thaày vieát khoâng bieát vaøo muøa naøo, nhöng baát luaän laø muøa naøo, toâi vaãn thaáy trong aáy traøn ñaày moät saéc xuaân aám, moät tieát xuaân thanh, moät cuoäc ñôøi phuïng söï taêng chuùng khoâng bieát meät moûi cuûa Thaày. Teù ra, vaãn coù nhöõng con ngöôøi ñi tröôùc luoân ngoaûnh maët nhìn laïi nhöõng con ngöôøi ñi sau. Daáu chaân noái tieáp nhöõng daáu chaân. Boãng döng caùi xuaân saéc cuûa thuôû toâi coøn laø moät hoïc taêng taïi Phaät Hoïc Vieän Hueä Nghieâm laïi böøng böøng troåi daäy.

Kính baïch Thaày, con cung kính cuùi ñaàu xin pheùp Thaày cho con ñöôïc vieát laïi baøi thô cuûa Thaày, thay cho lôøi xöng taùn cuùng döôøng:

Hoïc Vieän Hueä Nghieâm

Hueä Nghieâm theå hieän boùng Laêng Giaø

Thaéng caûnh toàn taâm phaùp ñoä tha

Phuùn thuûy ngö long boài chuùng ñöùc

Tröøng thaàn daõ haïc deïp quaàn ma

Thanh sôn chaúng ngaïi ngaøy möa tuyeát

Haûi nguyeät ñaâu gì gioù thoaûng qua

Toân trí kim thaân An döôõng ñòa

Hueä Nghieâm theå hieän boùng Laêng Giaø.

Trong böùc thö vieát ôû Thöôøng Chieáu, Nhaät Quang con ñaõ vieát haàu Thaày:

Kính baïch Thaày, ba naêm tröôùc nhaân chuùt vieäc cuûa Thöôøng Chieáu con veà haàu thaêm Thaày. Bao naêm xa Thaày, xa tröôøng, hoâm nay ñöôïc haàu chuyeän vôùi Thaày, trong con töï döng caûnh xöa, ngöôøi xöa chôït hieän veà sinh ñoäng. Thaày vaãn nhö thuôû naøo, luoân luoân hoan hyû vôùi ñaøn con, duø ñöùa con ñoù ñaõ phong traàn, ñaõ xa caùch Thaày baïn vaø maùi tröôøng thaân kính cuûa noù töø laâu. Qua caâu chuyeän ñaïo lyù vaø lôøi nhaéc nhôû tu haønh cuûa Thaày, con ñaõ trình hoûi moät vaøi ñieåm trong baøi thi Thaày vöøa ñoäc taùc, nhaân dòp toân trí kim thaân Phaät toå, trong khuoân vieân cuûa vieän. Thaày ñaõ daïy raèng baøi thô naøy cuï theå hoùa vieäc Phaät söï cuûa thaày ôû ñaây. Ñoàng thôøi kích döông chö toân hoïc só trong vieän. Töïu trung choã nhaém cuûa Thaày laø mong moûi ôû chö toân hoïc só, vöøa maõn chöông trình thuï huaán Cao ñaúng Phaät hoïc cuûa vieän, neâu cao ngoïn ñuoác trí tueä cuûa thieàn nhaân vaø laøm troøn söù meänh tieàn nhaân giao phoù.

Nhaät Quang con cung kính baùi phuïc tinh thaàn cao caû, traùch nhieäm lôïi tha cuûa caùc baäc Thaày ñi tröôùc. Caùc Ngaøi ñaõ daày coâng gaày döïng vaø kieân nhaãn duy trì theá heä chuùng con. Giôø ñaây ñeán luùc ñaøn con phaûi theå hieän yù chí vaø nhieät huyeát cho söï nghieäp duy trì haït gioáng Phaät töông lai.

Con kính mong Thaày tha thöù cho söï maïo muoäi cuûa con, xin cho con ñöôïc pheùp thi hoïa ñoâi doøng vôùi khuùc ñoäc taùc Hoïc Vieän Hueä Nghieâm:

Hueä Nghieâm nuùi baùu chaát Laêng Giaø

Baùu töï khoâng taâm chaúng töï tha

Khæ chuùa voi roàng ñaày trong ñoù

Thaùnh taêng Boà-taùt hieän thaêng toøa

Voâ sanh ñaâu ngaïi ba ñöôøng khoå

Giaûi thoaùt saù gì saùu neûo qua

Töï taïi thaân taâm An döôõng ñòa

Hueä Nghieâm nuùi baùu chaát Laêng Giaø

Chæ laø moät chuùt caûm khaùi chöa thaáu ñaùo, neáu coù chi traùi pheùp cuùi mong Thaày thöông xoùt chæ daïy cho.

***

v     Ñaõ bao naêm thaùng toâi coá ñi tìm moät muøa xuaân. ÔÛ ñaâu? Chöa bieát. Cöù ñi tìm. Lang thang ñoù ñaây xuoâi ngöôïc, cuoái cuøng toâi môùi nhaän ra :

Taän nhaät taàm xuaân baát kieán xuaân

Mang haøi ñaïp phaù laõnh ñaàu vaân

Qui lai khöôùc phaù mai hoa haï

Xuaân taïi chi ñaàu dó thaäp phaân

Taïm dòch:

Suoát ngaøy tìm xuaân chaúng thaáy xuaân

Ñoâi giaøy ñaïp naùt nuùi maây ngaàn

Veà laïi gheù qua vöôøn mai aáy

Xuaân ôû ñaàu caønh ñuû möôøi phaân.

Xuaân ñeán thì traêm hoa ñua nôû, muoân vaät toâ luïc chuoát hoàng. Nhöng xuaân cuûa thieàn taêng thì khoâng nhö theá. Chaúng ôû ñaàu non chaúng cuoái gheành, chæ ôû trong taâm. Taâm xuaân vöôït qua maát coøn, hoaøn thaønh baát dieät, maëc cho trôøi ñaát boán muøa thay ñoåi, vaän theá ngöûa nghieâng. Xuaân laø baát taän meânh moâng, neân ôû choã naøo maø chaúng coù muøa xuaân.

Tuy nhieân, phaûi laø keû ñaõ buoâng laïi buoâng môùi coù theå döï ñöôïc chuùt phaàn. Coøn thì, ngöôøi ñaày moäng mô chöa theå thaáy ñöôïc gì ôû nôi ñaây. Haõy thong thaû ñi, nhìn döôùi goùt chaân maø ñi. Kheùo, kheùo! Keûo teù.  

Toâi coøn muoán vieát theâm nöõa, nhöng maø bieát laøm sao hôn …

… Tuùy khaùch chöø say khöôùc xuaân moäng,

Cuoàng nhaân chöø ñieân ñaûo tuyeät vôøi.

Chao oâi !

 

]

 
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM