QUYEÅN 1: TU TAÂM

Thích Thieän Hoa

TAÂM SÔÛ

Thöa quyù vò! Töø tröôùc ñeán ñaây, chuùng toâi caên cöù theo taùc duïng hieän thaät cuûa caùc giaùc quan vaù saùch Duy thöùc maø giaûi thích, thì moïi ngöôøi khoâng nhuõng coù 5 caùi bieát, maø phaûi coù ñeán 8 caùi Bieát: Caùi bieát xem cuûa maét, caùi bieát nghe cuûa tai, caùi bieát ngöûi cuûa muõi, caùi bieát neámm cuûa löôõi, caùi bieát caûm xuùc cuûa thaân, caùi bieát phaân bieät, so ño cuûa yù thöùc , caùi bieát chaáp ngaõ (ta) cuûa thöùc thöù 7 vaø caùi bieát giöõ gìn chöùa laïi cuûa thöùc thöù 8.

Taùm caùi bieát naøy, coù söùc töï taïi vaø töï chuû, cuõng nhö oâng Vua,neân trong Duy thöùc goïi laø "Taâm vöông". Nhöng neáu chæ coù moät oâng Vua, thì daàu taøi hay trí gioûi ñeán ñaâu, cuõng khoâng theå laøm gì ñöôïc, neân ngoaøi Vua ra, coøn phaûi nhôø Quaàn thaàn, binh töôùng môùi coù theå ñaùnh Nam deïp Baéc, söûa trò nöôùc nhaø,hoaëc kinh doanh söï nghieäp vó ñaïi trong nöôùc.

Taùm thöùc taâm vöông cuõng theá, neáu chæ coù taâm vöông (vua) maø khoâng coù taâm sôû 9 quaàn thaàn) thì taâm vöông naøy cuõng nhö ngöôøi laøm vua maø khoâng coù binh töôùng; thì khoâng theå taïo taùc nhöõng ñieàu toäi aùc hay töø thieän ñöôïc. Bôûi theá neân ngoaøi 8 thöùc taâm vöông naøy, coøn coù 51 moùn sôû höõu cuûa taâm vöông, theo Duy thöùc hoïc goïi taét laø "Taâm Sôû"

Trong 51 moùn taâm sôû, chia laøm saùu ñaúng phaùi: 1, bieán haønh, 2. Bieät caûnh, 3. Thieän (laønh), 4. Caên boån phieàn naõo, 5. Tuøy phieàn naõo, 6. Baát ñònh. Trong ñaây coù hai ñaûng quan troïng nhöùt laø: Laønh (thieän) vaø "Döõ" (phieàn naõo).

Hai ñaûng naøy, raát nghæch nhau vaø thöôøng chieán tranh nhau luoân. Moãi khi ñaïo binh hieàn laønh chieán ñaáu thaéng ñöôïc giaëc phieàn naõo (aùc), thì chuùng ta trôû neân Hieàn nhôn Quaân töû, hoaëc thaønh Boà taùt hay Phaät. Traùi laïi, neáu beân aùc laø giaëc phieàn naõo, chieán ñaáu ñöôïc thaéng, thì chuùng ta maát töï chuû, noù sai söû chuùng ta phaûi say meâ theo töûu, saéc. Cuï thoï Thieän Hieän laïi thöa Phaät raèng: taøi, khí v.v..maát heát töï do laøm cho taùnh tình ta xaáu xa, thaáp heøn cöû chæ ñeâ tieän, haønh vi toài taøn, trôû thaønh keû tieåu nhôn, hoaëc ñoaï ñòa nguïc, ngaï quyû hay suùc sanh.

Theá neân ngöôøi tu haønh, ñieàu caàn yeáu laø luoân luoân luùc naøo cuõng chieán ñaáu laøm sao cho thaéng ñöôïc giaëc phieàn naõo ôû taâm mình, nhö theá goïi laø "Tu Taâm’.

Vaäy chuùng ta cuõng neân bieát roõ, ñaïo binh hieàn töø ôû nôi taâm ta, coù bao nhieâu binh só, teân hoï taùnh tình, hình daùng vaø taøi naêng theá naøo? Roài chuùng ta cuõng phaûi bieát giaëc trong taâm ta, coù bao nhieâu teân, ñaàu ñaûng laø ai, te7n hoï taùnh tình, hình töôùng vaø taøi naêng cuûa giaëc ra sao? Khi bieát ñöôïc taøi naêng binh mình, thaáy roõ ñöôïc söùc giaëc, thì chuùng ta môùi mong thaéng ñöôïc giaëc. Hoâm nay toâi xin tuaàn töï keå baøy, ñeå quyù vò ñöôïc roõ. Trong taâm ta, veà khoái AÙc laø giaëc phieàn naõo coù 30 teân.

]

THIỀN TÔNG VIỆT NAM