QUYEÅN 1: TU TAÂM

Thích Thieän Hoa

THIEÄN TAÂM SÔÛ

Thöùa quyù vò! Toâi ñaõ keå roõ 30 teân giaëc phieàn naõo, naøo teân hoï, taøi naêng vaø haønh töôùng cuûa chuùng moät caùch töôøng taát roài, bay giôø toâi xin noùi qua ñaïo binh hieàn töø ôû trong taâm chuùng ta. Ñaïo binh naøy chaúng khaùc naøo nhö caùc vò Trung-thaàn Nöôùc nhaø ñöôïc thaïnh-trò, daân chuùng ñöôïc höôûng haïnh phuùc thaùi bình an laic, vua giöõ vöõng ñöôïc ngai vaøng, ñeàu nhôø caùc vò Trung thaàn. Chuùng ta ñöôïc laøm Quaân-töû, hay thaønh Thaùnh Hieàn, cuõng nhôø ñaïo binh hieàn töø ôû nôi taâm chuùng ta, thaéng ñöôïc giaëc phieàn naõo vaäy.

Ñaïo binh naøy coù 11 anh.

1. Tín: laø tin. Trong kinh noùi: " Loøng tin laø meï sanh ra caùc coâng ñöùc". Vì coù tin nhôn quaû, toäi phöôùc, neân môùi boû döõ laøm laønh, coù tin tu haønh seõ ñöôïc giaûi thoaùt, neân môùi quyeát tu; tin giöõ giôùi coù nhieàu coâng ñöùc, khoû ñoaï trong tam ñoà aùc ñaïo, cho neân môùi phaùt nguyeän giöõ giôùi. Trong Duy-thöùc cheùp: " Ñöùc tin cuõng nhö hoät chaâu thanh thuûy, hay laøm cho nöôùc ñöôïc trong . Ñöùc tin naøy, noù laøm cho taâm mình ñöôïc thanh tònh". Do coù tin nhaân quaû, toäi phöôùc neân môùi haêng haùi boû nhöõng vieäc aùc vaø öa laøm vieäc laønh. Vaäy ñöùc tin laø ñieàu caàn yeáu cuûa ngöôøi tu haønh (meâ tín thuoäc veà aùc kieán taâm sôû)

2. Tinh Taán: laø sieâng naêng, chaám ham. Ñoái vôùi vieäc döõ sieâng naêng döùt tröø, vôùi vieäc laønh sieâng naêng laøm theo. Ngöôøi hoïc troø nhôø sieâng naêng neân mau gioûi. Ngöôøi laøm ruoäng nhôø sieâng naêng neân thaâu goùp luau thoùc ñöôïc nhieàu. Ngöôøi ñi buoân nhôø sieâng naêng neân cuûa tieàn mau phaùt thaïnh. Ngöôøi laøm thôï nhôø sieâng naêng neân coâng ngheä moãi ngaøy theâm phaùt ñaït. Ngöôøi tu haønh nhôø sieâng naêng, maø mau ñöôïc thaønh ñaïo, chöùng quaû. Thuôû xöa Ñöùc Thích Caùc Boà taùt Ma ha taùt khi tu haønh Baùt nhaõ Ba la maät ña nhôø sieâng naêng, neân môùi thaønh ñaïo tröôùc ñöùc Di Laëc. Noùi toùm laïi, sieâng naêng laø moät ñöùc tính toát, caàn thieát cho taát caû moïi ngöôøi, ñeå duøng trong taát caû tröôøng hôïp (sieâng naêng côø baïc ,röôuï traø, coi haùt v.v.. laø phoùng daät taâm sôû (buoâng lung) thuoäc veà phieàn naõo, chôù khoâng phaûi thieän taâm sôû, xin quyù vò chôù loän).

3. Taøm: laø töï mình xaáu hoå.

4. Quí: laø theïn vôùi ngöôøi. Phaøm laøm vieäc gì coù toäi loãi, ñoái vôùi löông taâm mình bieát xaáu hoå, ñoái vôùi ngöôøi raát theïn thuoàng; nhö chuùng ta tham lam, gian laän moät vaät gì cuûa ai, ñoái vôùi mình laáy laøm xaáu hoå: " Ta laø phaät töû ñaõ thoï giôùi phaùp cuûa Phaät daïy, khoâng ñöôïc tham lam troäm cöôùp, maø laïi coøn tham lam, gian traù laøm söï toäi loãi nhö theá ö!". Ñoái vôùi ngöôøi khaùc, mình heát söùc theïn thuoàng; nhö trong luùc chuùng ta uoáng röôïu, töï xeùt raèng: " Ta laø Phaät-töû ñaõ höùa tröôùc Ñöùc Phaät vaø Chö Taêng khoâng uoáng röôïu, maø hoâm nay ta laïi uoáng röôïu say söa nhö vaày, thì ta ñaâu coøn phaûi laø Phaät töû nöõa, neân heát söùc hoå. Ñoái vôùi nhöõng baïn ñoàng quy y, thoï giôùi coù ai say söa nhö ta khoâng? Roài theïn thuoàng vôùi ngöôøi.

Noùi toùm laïi, bieát hoå theïn laø ñöùc tính taùnh toát. Ngöôøi bieát hoå theïn môùi mong traùnh ñöôïc nhöõng toäi loãi vaø môùi coù theå taêng tieán treân ñöôøng laønh. Ñaõ laø Phaät töû, chuùng ta neân coù vaø phaûi coù hai ñöùc taùnh naøy (Hoå vaø Theïn) ñeå aùp duïng trong nhöõng luùc, chuùng ta laøm nhöõng ñieàu toäi loãi. Bieát hoå theïn nhö theá goïi laø "Tu Taâm"

5. Voâ Tham: laø khoâng tham lam. Ñoái vôùi tieàn taøi khoâng tham, vì bieát caùc phaùp laø voâ thöôøng; saéc ñeïp khoâng muoán vì quaùn thaân laø baát tònh; danh voïng chaúng maøng, vì bieát thoï laø khoå, maø chæ an phaän tuøy duyeân. Do khoâng tham lam neân khoâng giaønh giöït, bôûi khoâng giaønh giöït neân khoâng ñaùnh ñaäp, cheùm gieát nhau. Neáu taát caû moïi ngöôøi treân theá giôùi ñeàu khoâng tham lam; khoâng xaâm chieám thò tröôøng, khoâng xaâm chieám ñaát ñai laãn nhau, thì chaéc chaén theá giôùi seõ hoøa bình an laic.

6. Voâ Saân: laø khoâng noùng naûy, giaän hôøn. Saân haän laø moät ñieàu haïi lôùn. Kinh Hoa-Nghieâm noùi: "Nhöùt nieäm saân taâm khôûi, baù vaïn chöôùng moân khai". Nghóa laø moät nieäm saân haän noåi leân thì traêm ngaøn toäi chöôùng ñeàu sanh ra. Ngaïn ngöõ coù caâu: " AÊn noùng quaù maát ngon, giaän töùc laém maát khoân". Khoâng saân haän" laø moät anh kieän töôùng deïp tröø ñöôïc giaëc phieàn naõo saân haän. Muoán cho ñöùc taùnh khoâng saân haän coù nay ñuû löïc löôïng ñeâ deïp tröø loøng saân, thì caàn phaûi tu phaùp quaùn Töø-bi hay Nhaãn nhuïc laø nhòn chòu caùc ñieàu nhuïc nhaõ, khoâng saân haän. Duy coù ñöùc töø bi vaø nhaãn nhuïc, môùi röôùi taét ñöôïc löûa saân haän. Chuùng sanh nhieàu kieáp sanh-töû luaân hoài, bôûi khoâng thaéng noåi loøng saân. Chö Phaät ñöôïc töï taïi, giaûi thoaùt, laû do döùt tröø ñöôïc loøng saân taän goác. Bôûi theá neân Phaät töû chuùng ta phaûi taäp taùnh khoâng saân haän. Nhö theá goïi laø "Tu Taâm".

7. Voâ Si: laø khoâng môø aùm, si meâ. Ñoái vôùi taát caû vieäc, luùc naøo cuõng coù trí hueä saùng suoát, suy xeùt, phaùn ñoaùn vieäc taø, chaùnh, hay, dôû, phaûi, traùi v.v…Do ñoù, vieäc laøm môùi chaùnh ñaùng, traùnh khoûi nhöõng ñieàu tai haïi, vöøa lôïi ích cho mình vaø ngöôøi ôû hieän taïi cuõng nhö ôû töông lai.

8. Khænh An: laø thaân taâm nheï nhaøng, thô thôùi, laøm vieäc vui veû, khoâng môø mòt (hoân traàm) naëng neà, ñöôïc khoan khoaùi yeân vui. Ngöôøi maø thaân taâm ñöôïc nheï nhaøng, thô thôùi, thì trí hueä môùi saùng suoát, hoïc haønh mau nhôù, tu nieäm mau thaønh coâng, suy nghó chuyeän gì cuõng mau leï. an vui.

9. Baát Phoùng Daät: laø khoâng buoâng lung, bieát töï kieàm thuùc laáy mình, ñeå tieán treân con ñöôøng chôn taùnh. Lo laøm caùc vieäc laønh, khoâng buoâng lung côø baïc, röôïu traø, phaù trai, phaïm giôùi, laøm nhöõng ñieàu ích kyû toån nhôn. Ngöôøi hoïc Phaät bieát töï kieàm thuùc laáy mình, môùi goïi laø ngöôøi bieát "Tu Taâm.

10. Haønh Xaû: laø laøm maø khoâng coá chaáp. Coù hai: 1._ Neáu gaëp nhöõng caûnh traùi ngöôïc, laøm cho ta ñau khoå, phaûi xaû boû ngay ñi, thì ta môùi ñöôïc heát khoå. Tyû nhö bò ngöôøi choïc giaän, neáu ta coá chaáp maõi, thì trong loøng ta seõ böïc töùc, naëng neà khoù chòu. Neáu ta lieàn hyû xaû, thì seû thaáy loøng ta nheï nhaøng vui veû. 2.- Moãi khi ta laøm ñöôïc ñieàu laønh, khoâng neân coá chaáp vaø ghi nhôù maõi. Neáu coá nghó ñeán vieäc laønh ta ñaõ laøm, nhieàu khi sanh ra taùnh töï cao, roài seõ ñi daàn ñeán choã töï kieâu hay töï ñaéc, hoaëc cho nhö theá laø ñuû roài khoâng laøm nuõa. Tyû duï nhö ta cho ngöôøi aên xin moät traêm ñoàng baïc, neáu ta nhôù maõi thì chuùt nöõa coù ngöôøi khaùc ñeán xin, ta quyeát khoâng cho, vì ta nhôù vöøa môùi cho moät traêm ñoàng roài. Traùi laïi, neáu cho roài maø khoâng ghi nhôù, thì moät laùc sau coù ngöôøi khaùc ñeán xin, ta coù theå cho nöõa, nhôø ta bieát xaû, khoâng nhôù mình ñaû coù cho vaäy.

11. Baát Haïi: laø khoâng laøm toån haïi ngöôøi vaø vaät. Ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø moïi vaät, neáu chuùng ta khoâng laøm ñöôïc lôïi cho hoï thì thoâi, chôù khoâng neân laøm toån haïi. Vì ngöôøi khaùc laøm toån haïi mình, mình ñaõ khoâng chòu, thì chuùng ta chôù neân laøm toån haïi ngöôøi. Khoâng laøm toån haïi ngöôøi vaø vaät, laø chuùng ta taïo cho mình moät nhaân toát, seõ ñöa ñeán ñöùc taùnh töø bi cuûa Phaät.

Toùm laïi, chuùng ta bieát nuoâi döôõng 11 ñöùc taùnh Thieän naøy, nhö theá laø " Tu Taâm".

 

]

 
 

THIỀN TÔNG VIỆT NAM