HƯỚNG ĐẠO: PHẦN KẾT
Kết quả tốt đẹp của người dưỡng tánh: Tự
giải thoát
Những đức tánh chúng ta đã thấy ở phần
chính: Từ Bi, Trí tuệ, Bình-đẳng, Lợi tha, Nhẫn nhục, Hỷ xả, Thanh-tịnh,
Tinh tấn và Kiên-chí là những đức tánh căn bản đưa Đức Bổn Sư Thích Ca đến
quả vị Phật.
Nếu kể những đức tánh phụ khác, thì không
biết bao giờ cho hết. Nhưng mặc dù không kể ra một cách rành mạch, những
đức tánh ấy vẫn đã được nhắc đến, điểm qua, trong khi chúng ta bàn đến
những đức tính căn bản ở trên; chúng liên lạc mật thiết với nhau cả.
Đứng về phương diện tuyệt đối mà nói, thì
đức tánh nào cũng có hàm chứa, bao gồm những đức tánh khác. Chẳng hạn như
trong Từ bi vẫn có bóng dáng của Trí-tuệ, Bình-đẳng, Lợi tha, Hỷ xả, trong
Hỷ xả vẫn có bóng dáng của Nhẫn nhục, Lợi tha, Từ bi, Thanh-tịnh, Tinh
tấn… Nhưng khi chúng ta tách riêng một đức tánh nào để nói là chúng ta
muốn soi sáng riêng khía cạnh ấy, chiếu lớn nó ra để nhìn thấy cho rõ hơn.
Vậy thôi!
Thế nên, người ta có thể trưởng dưỡng cái
đức tánh căn bản mà có thể thành tựu luôn những đức tánh khác. Thí dụ
chúng ta chỉ chuyên tâm trau giồi tánh Từ bi và Trí-tuệ, mà những đức tánh
khác tự nhiên phát lộ.
Nhất là đối với những người sơ cơ, mới bắt
đầu tu dưỡng thì nên lựa những đức tính tương đối ít khó khăn mà trau
luyện trước. Chẳng hạn tập tánh Nhẫn nhục, Hỷ xả, hay Tinh tấn, Lợi tha
trước rồi dần dần luyện những tánh khác sau. Như thế, ta sẽ tránh được sự
rợn ngợp vì thấy nhiều quá, mà không dám khởi sự tu hành, hay bỏ dở nữa
đường vì sợ gặp nhiều khó khăn quá, như người thấy núi cao quá không dám
leo, hay mới leo lên nửa chừng, thấy hiểm trở quá nên leo xuống.
Trong mọi công việc, khó nhất là những
bước đầu. Ta vượt qua những khó khăn ban đầu, và thấy có kết quả, ta sẽ
phấn khởi và mạnh dạn tiếp tục tiến tới, lây ngày trở thành thói quen.
Điều quan trọng nhất là phải kiên tâm, trí
chí, luôn luôn cố gắng vươn lên, hay nói theo danh từ đạo Phật là phải
Tinh tấn. Với tinh tấn, không có gì là không làm được.
Trong việc lập chí để thành Phật, tất
nhiên sự kiện tâm phải bền vững như sắt đá. Không năm bảy tháng, đôi ba
năm mà ta đạt kết quả. Cũng không phải vài ba mươi năm, hay một đời mà ta
có thể thành Phật. Công cuộc tu hành phải tiếp tục từ kiếp này sang kiếp
khác, từ đời này sang đời khác.
Mặc dù con đường đi đến mục đích cuối cùng
lâu dài, diệu vợi như thế, nhưng mỗi một chặng đường mà ta vượt qua được
là một thành công, đem lại cho ta nhiều phần thưởng xứng đáng trong lúc ta
còn làm người. Chẳng hạn, nếu ta chưa có được Từ bi, Trí-tuệ tuyệt đối như
Phật, thì trong phạm vi tương đối, ta cũng có được một tình thương rộng
lớn, một trí sáng chân chánh, tô điểm cho cuộc đời ta có ý nghĩa. Nếu ta
chưa có được tánh Hỷ xả, Thanh-tịnh tuyệt đối như Phật thì trong phạm vi
tương đối, ta cũng có được nỗi vui vẻ trong sạch, làm cho đời ta thanh
thoát nhẹ nhàng.
Nói một cách khác, tánh Phật càng nhiều và
càng lớn mạnh trong ta, thì ta càng thoát dần ra khỏi ngục Tối tăm và Đau
khổ của Đời, tháo gỡ dần xiềng xích, dâ nhợ mà Ma vương, chúa tể của Dục
vọng và Xấu xa đã trói buộc ta từ bao nhiêu kiếp trước. Với sự phát triển
của tánh Phật, ta dần dần lấy lại được tự do mà ta đã mất, làm theo ý nghĩ
chân chính của ta, chứ không bị Dục vọng sai sử, hành hạ như một tên nô
lệ.
Tự do càng mở rộng, ta lại càng vượt ra
ngoài những chi phối của hoàn cảnh. Đến trình độ mà ta đã vượt ngoài sự
chi phối của thời gian và không gian, sự múa rối của quỷ vô thường, sự đe
doạ của cái vòng lẩn quẩn Luân hồi; đến trình độ mà ta có thể làm tất cả
mọi việc không bị ngăn ngại, sống một cuộc sống vĩnh cửu, an vui, trong
sáng, đến đó là ta đã được tự tại giải thoát. Ta đã đến đích cuối cùng: Ta
đã thành Phật. |