QUYEÅN 2: DÖÔÕNG TAÙNH

Thích Thieän Hoa

HÖỚNG ÑAÏO: PHAÀN KEÁT

Keát quaû toát ñeïp cuûa ngöôøi döôõng taùnh: Töï giaûi thoaùt

Nhöõng ñöùc taùnh chuùng ta ñaõ thaáy ôû phaàn chính: Töø Bi, Trí tueä, Bình-ñaúng, Lôïi tha, Nhaãn nhuïc, Hyû xaû, Thanh-tònh, Tinh taán vaø Kieân-chí laø nhöõng ñöùc taùnh caên baûn ñöa Ñöùc Boån Sö Thích Ca ñeán quaû vò Phaät.

Neáu keå nhöõng ñöùc taùnh phuï khaùc, thì khoâng bieát bao giôø cho heát. Nhöng maëc duø khoâng keå ra moät caùch raønh maïch, nhöõng ñöùc taùnh aáy vaãn ñaõ ñöôïc nhaéc ñeán, ñieåm qua, trong khi chuùng ta baøn ñeán nhöõng ñöùc tính caên baûn ôû treân; chuùng lieân laïc maät thieát vôùi nhau caû.

Ñöùng veà phöông dieän tuyeät ñoái maø noùi, thì ñöùc taùnh naøo cuõng coù haøm chöùa, bao goàm nhöõng ñöùc taùnh khaùc. Chaúng haïn nhö trong Töø bi vaãn coù boùng daùng cuûa Trí-tueä, Bình-ñaúng, Lôïi tha, Hyû xaû, trong Hyû xaû vaãn coù boùng daùng cuûa Nhaãn nhuïc, Lôïi tha, Töø bi, Thanh-tònh, Tinh taán… Nhöng khi chuùng ta taùch rieâng moät ñöùc taùnh naøo ñeå noùi laø chuùng ta muoán soi saùng rieâng khía caïnh aáy, chieáu lôùn noù ra ñeå nhìn thaáy cho roõ hôn. Vaäy thoâi!

Theá neân, ngöôøi ta coù theå tröôûng döôõng caùi ñöùc taùnh caên baûn maø coù theå thaønh töïu luoân nhöõng ñöùc taùnh khaùc. Thí duï chuùng ta chæ chuyeân taâm trau gioài taùnh Töø bi vaø Trí-tueä, maø nhöõng ñöùc taùnh khaùc töï nhieân phaùt loä.

Nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi sô cô, môùi baét ñaàu tu döôõng thì neân löïa nhöõng ñöùc tính töông ñoái ít khoù khaên maø trau luyeän tröôùc. Chaúng haïn taäp taùnh Nhaãn nhuïc, Hyû xaû, hay Tinh taán, Lôïi tha tröôùc roài daàn daàn luyeän nhöõng taùnh khaùc sau. Nhö theá, ta seõ traùnh ñöôïc söï rôïn ngôïp vì thaáy nhieàu quaù, maø khoâng daùm khôûi söï tu haønh, hay boû dôû nöõa ñöôøng vì sôï gaëp nhieàu khoù khaên quaù, nhö ngöôøi thaáy nuùi cao quaù khoâng daùm leo, hay môùi leo leân nöûa chöøng, thaáy hieåm trôû quaù neân leo xuoáng.

Trong moïi coâng vieäc, khoù nhaát laø nhöõng böôùc ñaàu. Ta vöôït qua nhöõng khoù khaên ban ñaàu, vaø thaáy coù keát quaû, ta seõ phaán khôûi vaø maïnh daïn tieáp tuïc tieán tôùi, laây ngaøy trôû thaønh thoùi quen.

Ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi kieân taâm, trí chí, luoân luoân coá gaéng vöôn leân, hay noùi theo danh töø ñaïo Phaät laø phaûi Tinh taán. Vôùi tinh taán, khoâng coù gì laø khoâng laøm ñöôïc.

Trong vieäc laäp chí ñeå thaønh Phaät, taát nhieân söï kieän taâm phaûi beàn vöõng nhö saét ñaù. Khoâng naêm baûy thaùng, ñoâi ba naêm maø ta ñaït keát quaû. Cuõng khoâng phaûi vaøi ba möôi naêm, hay moät ñôøi maø ta coù theå thaønh Phaät. Coâng cuoäc tu haønh phaûi tieáp tuïc töø kieáp naøy sang kieáp khaùc, töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc.

Maëc duø con ñöôøng ñi ñeán muïc ñích cuoái cuøng laâu daøi, dieäu vôïi nhö theá, nhöng moãi moät chaëng ñöôøng maø ta vöôït qua ñöôïc laø moät thaønh coâng, ñem laïi cho ta nhieàu phaàn thöôûng xöùng ñaùng trong luùc ta coøn laøm ngöôøi. Chaúng haïn, neáu ta chöa coù ñöôïc Töø bi, Trí-tueä tuyeät ñoái nhö Phaät, thì trong phaïm vi töông ñoái, ta cuõng coù ñöôïc moät tình thöông roäng lôùn, moät trí saùng chaân chaùnh, toâ ñieåm cho cuoäc ñôøi ta coù yù nghóa. Neáu ta chöa coù ñöôïc taùnh Hyû xaû, Thanh-tònh tuyeät ñoái nhö Phaät thì trong phaïm vi töông ñoái, ta cuõng coù ñöôïc noãi vui veû trong saïch, laøm cho ñôøi ta thanh thoaùt nheï nhaøng.

Noùi moät caùch khaùc, taùnh Phaät caøng nhieàu vaø caøng lôùn maïnh trong ta, thì ta caøng thoaùt daàn ra khoûi nguïc Toái taêm vaø Ñau khoå cuûa Ñôøi, thaùo gôõ daàn xieàng xích, daâ nhôï maø Ma vöông, chuùa teå cuûa Duïc voïng vaø Xaáu xa ñaõ troùi buoäc ta töø bao nhieâu kieáp tröôùc. Vôùi söï phaùt trieån cuûa taùnh Phaät, ta daàn daàn laáy laïi ñöôïc töï do maø ta ñaõ maát, laøm theo yù nghó chaân chính cuûa ta, chöù khoâng bò Duïc voïng sai söû, haønh haï nhö moät teân noâ leä.

Töï do caøng môû roäng, ta laïi caøng vöôït ra ngoaøi nhöõng chi phoái cuûa hoaøn caûnh. Ñeán trình ñoä maø ta ñaõ vöôït ngoaøi söï chi phoái cuûa thôøi gian vaø khoâng gian, söï muùa roái cuûa quyû voâ thöôøng, söï ñe doaï cuûa caùi voøng laån quaån Luaân hoài; ñeán trình ñoä maø ta coù theå laøm taát caû moïi vieäc khoâng bò ngaên ngaïi, soáng moät cuoäc soáng vónh cöûu, an vui, trong saùng, ñeán ñoù laø ta ñaõ ñöôïc töï taïi giaûi thoaùt. Ta ñaõ ñeán ñích cuoái cuøng: Ta ñaõ thaønh Phaät.

]

THIỀN TÔNG VIỆT NAM