Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG I: CHÆ BAØY CHAÂN TAÂM

MUÏC BAÛY: TOÙM THU VEÀ NHÖ LAI TAÏNG

Kinh: “Laïi nöõa, Anan, nhö sao laø möôøi hai Xöù voán laø Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh?

Thoâng raèng: Môùi ñaàu, ôû trong naêm AÁm thì duøng pheùp tyû duï ñeå phaù tình chaáp, vì nguõ AÁm voán khoâng, neáu khoâng so saùnh thì khoù hieån baøy. Tieáp ñeán, ôû trong saùu Nhaäp chæ ra caùi söï vieäc giaû ñeå hieån baøy caùi voïng töôùng cuûa chuùng. Saùu Nhaäp voán voïng, neân duøng voïng ñeå daãn ñeán voïng, coù theå suy ra maø thoâng hieåu. Ñoaïn naøy noùi ñeán Möôøi Hai Xöù cho ñeán ñoaïn sau laø Baûy Ñaïi thì laáy ngay caùi caûnh thaáy, nghe tröôùc maét maø chæ baøy caùi Nhö Lai Taïng Taùnh cuûa chuùng. Thaät laø moãi coõi Phaät ñoä, moãi haït traàn raønh raønh khoâng hôû soùt vaäy.

Ñöùc Tam Toå Taêng Xaùn noùi: “Chaúng gheùt saùu traàn. Lieàn ñoàng Chaùnh Giaùc”, laø ñaõ thaáy saâu xa choã naøy vaäy.

Thieàn sö Kim Sôn Thieän Minh thöôïng ñöôøng noùi vôùi ñaïi chuùng raèng: “Ngöôøi xöa noùi: ÔÛ maét laø thaáy, ôû tai laø nghe, ôû muõi laø ngöûi höông, ôû löôõi laø baøn luaän, ôû thaân laø caûm xuùc, ôû yù laø baùm níu. Tuy nhieân nhö theá laø chæ thaáy ñaàu duøi nhoïn, chaúng thaáy ñaàu ñuïc vuoâng!

“Neáu laø Kim Sôn toâi aét chaúng phaûi theá: Coù maét maø nhìn chaúng thaáy, coù tai maø laéng chaúng nghe, coù muõi maø chaúng bieát muøi, coù löôõi maø chaúng heà ñaøm luaän, coù thaân maø chaúng bieát caûm xuùc, coù yù maø chaúng baùm níu. Moät nieäm töông öng, saùu caên lieàn giaûi thoaùt. Daùm hoûi caùc vò thieàn ñöùc: Thöû noùi xem laø ñoái vôùi lôøi tröôùc laø ñoàng hay khaùc? Neáu coù baäc cuï nhaõn thì xin böôùc ra laøm cho roõ thoâng tin töùc. Coøn neáu khoâng coù, xin vì caùc oâng maø giaûi nghóa truøng truøng. Buoâng môû ra thì rieâng thoâng xe, ngöïa. Naém toùm laïi thì maûy loâng cuõng chaúng coøn. Neáu laø baäc thieàn gia cöï phaùch thì kham heát moïi traùi phaûi, phaân chia”.

Moät ñoaïn chæ baøy naøy quaû laø cuøng ñoaïn kinh treân truøng truøng giaûi thích.

Kinh : “Anan, oâng haõy xem röøng caây Kyø Ñaø vaø caùc suoái ao ñoù. YÙ oâng theá naøo? Nhö theá laø saéc traàn sanh ra caùi Thaáy hay laø caùi Thaáy sanh ra saéc töôùng?

“Anan, neáu Nhaõn Caên sanh ra saéc töôùng, thì khi thaáy hö khoâng khoâng coù saéc töôùng leõ ra caùi taùnh cuûa saéc ñaõ tieâu maát roài. Maø ñaõ tieâu maát thì toû roõ heát thaûy ñeàu khoâng. Saéc töôùng ñaõ khoâng thì laáy gì roõ ñöôïc töôùng hö khoâng? Ñoái vôùi hö khoâng thì cuõng nhö vaäy.

“Laïi neáu saéc traàn sanh ra caùi Thaáy, thì khi thaáy hö khoâng beøn khoâng coù saéc, caùi Thaáy haún tieâu maát. Tieâu maát thì taát caû ñeàu khoâng, laáy gì maø roõ ñöôïc hö khoâng vaø saéc töôùng?

“Theá neân, phaûi bieát caùi Thaáy cuøng vôùi saéc, khoâng ñeàu khoâng coù xöù sôû. Töùc Saéc Traàn vaø caùi Thaáy, caû hai Xöù ñoù ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: ÔÛ ñoaïn tröôùc döïa treân saùu Nhaäp ñeå phaù saùu caên thì tuy duøng saùu traàn ñeå ñoái bieän maø yù chaùnh vaãn ôû taïi caên. Hieän ñaây laø noùi veà Möôøi Hai Xöù, thì tuy laø phaù caû caên laãn traàn, maø chaùnh laø phaù caùi traàn. Sau naøy, noùi veà Möôøi Taùm Giôùi, thì chæ chuyeân phaù caùi Thöùc. Ñoaïn tröôùc veà saùu Nhaäp thì luoân luoân coù caâu “Ñeàu laø töôùng phaùt moûi do chaêm chuù cuûa Boà Ñeà”, ñoù laø töø treân Caên maø noùi. Ñoaïn naøy noùi “Haõy xem röøng Kyø Ñaø vaø caùc suoái ao” laø töø treân Saéc maø khôûi noùi.

Neáu noùi laø saéc sanh ra caùi Thaáy, thì chaéc hö khoâng chaúng sanh ra caùi Thaáy. Vaäy laáy caùi gì giuùp thaáy saéc, laïi roõ thaáy hö khoâng? Neáu noùi laø con maét sanh ra saéc töôùng, thì chaéc laø noù khoâng theå sanh ra töôùng hö khoâng, thì caùi gì giuùp hieån baøy saéc, laïi hieån baøy hö khoâng? Do ñaây maø noùi: Con maét khoâng theå sanh ra saéc, con maét voán töï tòch dieät, naøo cuøng vôùi saéc ö? Saéc khoâng theå sanh ra con maét, saéc voán töï tòch dieät, ñaâu cuøng vôùi maét ö? Chæ laáy hö khoâng maø hình dung ra saéc thì saéc traàn töï phaù. Caùi Thaáy cuøng vôùi saéc, khoâng ñeàu khoâng coù xöù sôû. Saéc laø Khoâng maø caùi Thaáy cuõng Khoâng ñoù vaäy. Saéc vaø caùi Thaáy ñeàu Khoâng, laáy gì laøm Nhaân Duyeân, laáy gì laøm Töï Nhieân, thì chaúng goïi ñoù laø Taùnh Chaân Nhö sao?

Xöa, Toå Ngöôõng Sôn chæ con sö töû ôû ngoaøi tuyeát noùi: “Coù vöôït qua ñöôïc caùi saéc naøy khoâng, nhæ?”

Toå Vaân Moân noùi: “Hieän giôø neân cuøng nhau ñaåy ngaõ cho xong”.

Ngaøi Tuyeát Ñaäu noùi: “Chæ bieát ñaåy ngaõ, chaúng bieát ñôõ daäy”.

Ngaøi Phaät Giaùc tuïng raèng :

“Moät saéc khoâng qua chæ baøy ngöôøi

Trong coõi baïc traéng luoáng than van

Vöôït ngoaøi “xoâ ngaõ” vaø “ñôõ daäy”

Cuõng töïa gioù Ñoâng ñoùn saùng Xuaân”.

(Nhaát Saéc voâ quaù chæ thò nhaân

Baïch ngaân theá giôùi lyù taàn thaân

Sieâu nhieân thoâi ñaûo hoaøn phuø khôûi

Tranh tôï Ñoâng phong huù nhaät taân).

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng: “Moät ngaõ moät daäy, sö töû saân tuyeát. Kheùo khoâng phaïm ñeán nhöng chöùa loøng nhaân. Maïnh meõ ôû choã laøm maø thaáy nghóa. AÙnh saùng trong suoát soi maét maø töïa ngöôøi meâ. Roõ raøng ñoåi thaân sa vaøo ñòa vò. Laø keû thaày tu, roõ khoâng nöông gôûi, cuøng töû cuøng sanh, naøo ñaây, naøo ñoù? Tin aám nöùt caây mai, heà, Xuaân ñeán laïnh caønh. Gioù möa lay ruïng laù, heà, Thu laëng möa ñaày”.

Toå Vaïn Tuøng noùi: “Ñaõ keâu laø Saéc aét cuøng vôùi con maét maø ñoái nhau. Caùi Saéc vöôït qua maøu traéng, chæ laø moät Voâ Saéc, neân khoâng coù vôùi maét ñoái nghòch”.

Toå Vaân Moân noùi: “Sôû dó noùi “Hieän neân cuøng ñaåy ngaõ”, vì neáu höôùng veà choã traéng, choã khoâng traéng maø nhaän laáy thì thaät ñaõ rôi vaøo trong coõi Voâ Saéc. Ngaøi Tuyeát Ñaäu sôû dó rieâng chæ ra moät con ñöôøng ñeå soáng laïi, aáy laø höôùng veà choã xoâ ngaõ maø daïy ñôõ daäy”.

Toå Phaät Nhaõn noùi: “Neáu ôû trong aáy maø giuùp ñôõ naâng cho ñöùng daäy thì lieàn sanh coù thöù lôùp”.

Nhö caùc vò toân tuùc ñoái vôùi moät saéc töôùng nhoû nhaët maø coøn caàn phaù saïch heát raùo, huoáng gì laø tröôùc maét thaáy coù ñuû thöù sao?

Kinh: “Anan, oâng laïi nghe trong vöôøn Kyø Ñaø naøy, khi thöùc aên doïn roài thì ñaùnh troáng, khi chuùng nhoùm laïi thì ñaùnh chuoâng. Tieáng chuoâng, tieáng troáng tröôùc sau noái tieáp nhau. YÙ oâng theá naøo? Nhö vaäy laø caùi Tieáng ñeán beân caùi Nghe hay caùi Nghe ñeán choã caùi Tieáng?

“Anan, neáu nhö caùi tieáng ñoù ñeán beân caùi Nghe, thì cuõng nhö ta khaát thöïc trong thaønh Thaát La Phieät, ôû röøng Kyø Ñaø khoâng coù ta nöõa. Caùi tieáng ñoù ñaõ rieâng ñeán beân caùi Nghe cuûa OÂng Anan, thì leõ ra OÂng Muïc Lieân, OÂng Ca Dieáp khoâng cuøng nghe ñöôïc moät laàn. Huoáng gì trong naøy coù moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò Sa moân, moät khi nghe tieáng chuoâng thì ñoàng ñeán choã aên côm caû.

“Laïi nhö caùi Nghe cuûa oâng ñeán choã caùi tieáng, thì cuõng nhö ta ñaõ veà röøng Kyø Ñaø roài, trong thaønh Thaát La Phieät khoâng coøn ta nöõa. Vaäy, khi oâng nghe tieáng troáng, caùi Nghe cuûa oâng ñaõ ñeán nôi tieáng troáng roài, thì khi coù luùc tieáng chuoâng phaùt ra, ñaùng lyù oâng khoâng theå cuøng nghe, huoáng nöõa, oâng coøn nghe ñöôïc caû tieáng voi, ngöïa, boø, deâ vaø nhieàu tieáng khaùc. Coøn neáu chuùng khoâng ñi ñeán vôùi nhau thì laïi laø khoâng coù nghe gì caû.

“Theá neân, phaûi bieát raèng caùi Nghe vaø caùi Tieáng ñeàu khoâng coù xöù sôû. Töùc caùi Nghe vaø Thanh Traàn, hai Xöù ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caâu “Cuõng nhö Ta khaát thöïc trong thaønh Thaát La Phieät, taïi röøng Kyø Ñaø khoâng coù Ta nöõa” ñeå thí duï cho caùi Tieáng ñeán beân caùi Nghe, thì caùc choã khaùc khoâng coøn coù caùi tieáng, vaäy sao moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò Sa moân laïi coøn cuøng nghe? Caâu “Cuõng nhö ta ñaõ veà röøng Kyø Ñaø roài, trong thaønh Thaát La Phieät khoâng coøn coù ta nöõa” ñeå thí duï cho caùi Nghe ñeán choã caùi tieáng thì caùc choã khaùc phaûi khoâng coøn caùi Nghe, vaäy thì taïi sao laïi nghe tieáng voi, ngöïa, boø, deâ vaø nhieàu tieáng khaùc nöõa? Caâu “Neáu khoâng ñi ñeán vôùi nhau” töùc laø rôi vaøo ngoan khoâng. Nghóa Nghe khoâng thaønh laäp ñöôïc, thì caùi Tieáng vaø caùi Nghe ñeàu khoâng coù daáu tích. Uyeån chuyeån maø cuøng khaép, gaëp choã ñeàu thoâng suoát, coù xöù sôû naøo ñaâu? Cho laø Nhaân Duyeân, thì khoâng coù choã Duyeân. Cho laø Töï Nhieân, thì cuõng chaúng coù choã naøo maø Töï. Ngay aáy laø hö voïng, beøn laø khoâng coù gì chaúng phaûi laø Chaân Theå, neân goïi ñoù laø Taùnh Chaân Nhö Nhieäm Maàu vaäy.

Toå Huyeàn Sa nhaân coù ngöôøi ñang tham hoïc, nghe thaáy tieáng chim eùn, beøn noùi : “Baøn saâu Thaät Töôùng, kheùo thuyeát Phaùp Yeáu!”

Lieàn xuoáng toøa giaûng.

Khi aáy, coù moät vò sö hoûi theâm : “Thöa, toâi chaúng hieåu”.

Toå Sa noùi : “Ñi ñi, ai tin ñöôïc oâng!”

Laïi coù Toå Baùo Töø leân toøa giaûng, nghe chim tu huù keâu, beøn hoûi nhaø sö: “Tieáng gì theá?”

Sö ñaùp : “Tieáng chim tu huù”.

Toå Töø noùi : “Neáu muoán khoâng chieâu voâ giaùn nghieäp, chôù baùng Nhö Lai Chaùnh Phaùp Luaân”.

Roài xuoáng toøa.

Taát caû aâm thanh laø Phaät Thanh. Theá coøn hieåu ñöôïc.

Coøn, Toå Huyeàn Sa noùi: “Trong chuoâng khoâng coù tieáng troáng, trong troáng khoâng coù tieáng chuoâng, chuoâng troáng chaúng coù xen laãn nhau, moãi moãi khoâng sau tröôùc”.

Hieåu theá naøo? Ñaây laø yù chæ Voâ Sanh Duyeân Khôûi. Ngoä ñoù thì caùi choã noùi laø Thaät Töôùng, laø Phaùp Yeáu, coù theå thaáy roài.

Kinh: “Anan, oâng haõy ngöûi muøi höông chieân ñaøn trong lö naøy. Höông aáy, neáu ñoát ñeán moät thuø thì caû thaønh Thaát La Phieät, trong boán möôi daëm ñeàu ñoàng thôøi ngöûi ñöôïc muøi thôm. YÙ oâng theá naøo? Muøi thôm aáy sanh ra do caây chieân ñaøn, do nôi muõi oâng, hay sanh töø hö khoâng?

“Anan, neáu muøi thôm aáy sanh ra do muõi oâng, ñaõ noùi laø töø muõi sanh ra, taát phaûi töø loã muõi maø ra, loã muõi khoâng phaûi chieân ñaøn, laøm sao trong loã muõi laïi coù ñöôïc muøi thôm chieân ñaøn? Laïi ñaõ goïi raèng oâng ngöûi muøi thôm, thì muøi thôm phaûi vaøo trong loã muõi; coøn noùi laø trong loã muõi phaùt ra muøi thôm, noùi theá laø khoâng ñuùng nghóa. Neáu sanh ra do nôi hö khoâng, thì taùnh hö khoâng laø thöôøng coøn, muøi thôm leõ ra cuõng phaûi thöôøng coù, caàn gì phaûi ñoát caây chieân ñaøn khoâ trong lö roài môùi coù? Neáu muøi thôm sanh ra töø caây chieân ñaøn, thì caùi chaát thôm aáy nhaân ñoát maø thaønh khoùi, neáu muõi ngöûi ñöôïc laø do khoùi xoâng ñeán muõi. Taïi sao khoùi ñoù xoâng leân khoaûng khoâng chöa ñöôïc bao xa maø trong voøng boán möôi daëm ñeàu ñaõ ngöûi thaáy?

“Theá neân, phaûi bieát Höông Traàn vaø caùi Ngöûi ñeàu khoâng xöù sôû. Töùc caùi Ngöûi vaø Höông Thôm, caû hai Xöù aáy ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caùi Ngöûi naøy cuøng vôùi Höông Thôm, chaúng phaûi muõi, chaúng phaûi hö khoâng, chaúng phaûi goã chieân ñaøn, töùc laø caùi Höông Xöù khoâng coù thaät vaäy. Theá naøo maø trong voøng boán möôi daëm ñoàng thôøi ngöûi thaáy, thì caùi söùc ñaëc bieät cuûa muøi thôm cuõng laø khoâng theå nghó baøn.

Taùo Baùch Luaän: “Caây chieân ñaøn OÂ Laïc Ca: OÂ Laïc Ca laø teân con raén. Chieân ñaøn laø caây thôm. Raén naøy raát ñoäc, noù hay sôï noùng ñoäc, thöôøng quaán quanh caây thôm naøy thì ñoäc khí heát. YÙ noùi raèng neáu coù chuùng sanh nghe noùi caùi Höông maø Taâm Caûnh ñeàu khoâng, voán khoâng theå töôùng, khoâng xöù sôû, khoâng moät phaùp khaù ñöôïc, tin maø ngoä nhaäp thì taát caû phieàn naõo, ñoäc khí töï nhieân ñeàu thanh tònh”.

Thieàn sö Höông Nghieâm Trí Nhaøn [Ñôøi Ñöôøng, taïi Ñaêng Chaâu, nuùi Höông Nghieâm, taïi Nguïy Sôn hoïc Toå Linh Höïu ñöôïc toû ngoä. Saéc taëng hieäu töï laø Taäp Ñaêng Ñaïi Sö.] coù baøi keä:

“Coù moät lôøi, toaøn quy cuû

Ñònh suy löôøng, theo boïn xaáu

Ñaïp leân maø chaúng laàm, beøn tænh ngay xöù sôû

Moät ñôøi tham hoïc, söï khoâng thaønh

AÂn caàn oâm ñöôïc goác chieân ñaøn”.

Baøi keä naøy töø ñaây maø ra vaäy.

Toå Chí Coâng [Toå sö ñôøi vua Löông Voõ Ñeá. Vua thöôøng hoûi vieäc an nguy ñaát nöôùc veà sau. Toå khoâng noùi, laáy tay chæ yeát haàu ñeå chæ baøy, yù noùi Haàu Caûnh. Vua khoâng hieåu. Sau quaû bò nghòch thaàn laø Haàu Caûnh böùc baùch. Vua môùi tænh ngoä thì nghieäp xöa ñaõ tieâu] noùi: “Troïn ngaøy laáy höông choïn löûa. Khoâng hay thaân töùc Ñaïo Traøng”.

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu ra: “Keû giôõn tinh hoàn naøo coù giôùi haïn?”

Ngaøi Huyeàn Sa noùi: “Suoát ngaøy laáy höông choïn löûa. Chaúng hay Chôn Thaät Ñaïo Traøng”.

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu ra: “Thaät kyø quaùi: taùm möôi oâng vaøo tröôøng oác, chaúng phaûi laø treû nhoû giôõn chôi? Thöû noùi caùi lôïi caùi haïi ôû choã naøo? Coù Trí hay chaúng coù Trí, so ra trong ba möôi daëm ñeàu ñoàng moät taùc duïng Voâ Sanh, môùi laø coù chuùt haøo ly bieän bieät ôû ñaây”.

Ngöôøi coù trí haõy bieän bieät.

Kinh: “Anan, oâng thöôøng hai thôøi ôû trong chuùng caàm bình baùt khaát thöïc. Trong ñoù, hoaëc gaëp nhöõng moùn toâ laïc ñeà hoà, goïi laø vò quyù. YÙ oâng theá naøo? Vò aáy sanh ra ôû trong hö khoâng, do nôi caùi löôõi hay do nôi ñoà aên?

“Anan, neáu caùi Vò aáy sanh ra do nôi caùi löôõi cuûa oâng, thì ôû trong mieäng oâng chæ coù moät caùi löôõi. Caùi löôõi luùc aáy ñaõ thaønh vò toâ roài, neáu gaëp cuïc ñöôøng pheøn, leõ ra caùi Vò khoâng thay ñoåi. Neáu chaúng thay ñoåi thì khoâng goïi ñöôïc laø bieát Vò. Coøn neáu thay ñoåi thì caùi löôõi khoâng coù nhieàu töï theå, thì laøm sao moät caùi löôõi laïi bieát ñöôïc nhieàu Vò Theå theá?

“Neáu Vò aáy sanh ra do nôi ñoà aên, thì ñoà aên khoâng coù söï Bieát, laøm sao töï noù bieát Vò? Laïi nhö ñoà aên töï bieát, thì cuõng gioáng nhö ngöôøi khaùc aên, naøo coù dính daùng gì ñeán oâng, maø noùi laø oâng bieát Vò?

“Neáu Vò aáy sanh ra töø hö khoâng, thì oâng haõy neám hö khoâng xem laø Vò gì. Neáu hö khoâng ñoù maø coù Vò maëên, laøm maën löôõi oâng, chaéc cuõng laøm maën caùi maët oâng vaø moïi ngöôøi trong coõi naøy: cuõng gioáng nhö caù bieån, ñaõ thöôøng thoï nhaän caùi maën thì khoâng coøn bieát caùi vò nhaït laø gì nöõa. Nhöng neáu khoâng bieát nhaït thì laïi cuõng khoâng bieát maën. Töùc laø khoâng coù choã Bieát, sao goïi laø bieát Vò?

“Theá neân, phaûi bieát: caùc Vò vaø Löôõi Bieát Neám ñeàu khoâng xöù sôû. Töùc caùi Bieát Neám vaø caùc Vò, caû hai Xöù ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Ñoaïn naøy chöùng minh caùi taùnh cuûa Vò, chaúng sanh ra do nôi hö khoâng, chaúng sanh ra do nôi Löôõi, thì coøn deã bieát. Nhöng sao laïi noùi chaúng do moùn aên sanh ra? Vì, moùn aên chaúng coù Thöùc, noù chaúng töï noùi: Vò cuûa toâi ngon, Vò toâi dôû. Phaân bieät ngon, dôû laø thuoâïc veà caên löôõi. Maø caên löôõi thì khoâng coù ñònh theå, theo Vò maø dôøi ñoåi. Ñuû bieát raèng: Vò töï laø vò, löôõi töï laø löôõi. Caû hai ñeàu laëng nhieân. Bieát löôõi cuøng vò ñeàu vaéng laëng, thì thaät tin laø chuùng chaúng phaûi laø Nhaân Duyeân, chaúng phaûi laø Töï Nhieân maø chính laø Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh.

Thieàn sö Thaàn Ñaûnh Nhaân coù laàn cuøng vôùi chuùng Taêng ñeán mieàn Töông Mieän. Coù moät vò sö khôûi baøn veà Thieàn raát troâi chaûy. Trong quaùn Daõ Phaïn Sôn ñaõ baøy xong thöùc aên, maø nhaø sö luaän noùi vaãn chöa xong.

Toå Ñaûnh noùi: “Ba coõi duy chæ moät Taâm, muoân phaùp duy chæ laø Thöùc. Duy Thöùc, duy Taâm, maét thanh, tai saéc laø lôøi cuûa ai theá?”

Nhaø sö noùi: “Lôøi cuûa Toå Phaùp Nhaõn”.

Toå Ñaûnh hoûi: “Nghóa aáy nhö theá naøo?”

Sö ñaùp: “Duy Taâm neân Caên vaø Caûnh khoâng ñeán nhau. Duy Thöùc neân Thanh, Saéc khua ñaùnh”.

Toå Ñaûnh noùi: “Caùi Löôõi, caùi Vò coù phaûi laø Caên vaø Caûnh khoâng?”

Nhaø sö ñaùp: “Phaûi”.

Toå Ñaûnh laáy ñuõa gaép rau boû vaøo mieäng, giôõn côït noùi raèng: “Naøo goïi laø töông nhaäp sao?”

Ngöôøi ngoài chung quanh ñeàu kinh haõi. Nhaø sö chaúng theå ñaùp laïi.

Toå Ñaûnh noùi: “Caùi vui doïc ñöôøng roát cuoäc chöa ñeán nhaø. Kieán giaûi daàu vi dieäu cuõng chaúng goïi laø thaáy ñaïo. Tham, caàn thaät tham. Ngoä, caàn thaät ngoä. Dieâm Vöông chaúng sôï chuyeän noùi nhieàu”.

Vò sö laøm leã maø caùo töø.

Toå Huyeàn Sa coù laàn aên traùi vaûi, hoûi ñaïi chuùng: “Traùi vaûi naøy cho laø maøu hoàng ö? Cho laø maøu ñoû ö? Caùc oâng laøm sao ñaây? Neáu noùi laø moät maøu laïi laø moâng lung; noùi laø nhieàu maøu thì chæ thaønh caùi ñoaïn-thöôøng [Töùc Ñoaïn Thöôøng Nhò Kieán. Caùi thöù hai trong naêm AÙc Kieán, goïi laø Bieân Kieán. Bieân Kieán coù hai thöù: moät laø Ñoaïn Kieán; hai laø Thöôøng Kieán] Caùc oâng laøm sao ñaây?”

Sö Ngaïn Thao noùi: “Ñoù chæ vì Hoøa Thöôïng phaân bieät”.

Toå Sa noùi: “Ngu si mô hoà nhö theá coù giao thieäp gì ñaâu?”

Sö Xung Cô noùi: “Heát thaûy xöa nay chæ laø moät maøu”.

Toå Sa noùi: “Ñeàu laø mô hoà heát, coù khi naøo maø hieåu ñöôïc?”

Beøn quay qua hoûi sö Kieåu Nhieân: “OÂng noùi theá naøo?”

Sö Kieåu Nhieân noùi: “Khoâng theå khoâng bieát ñoù laø traùi vaûi”.

Toå Sa noùi: “Thaät chæ laø traùi vaûi”.

Laïi noùi: “Caùc oâng nhö laâu nay ôû trong Giaù Lyù (Taâm Phaùp) cuûa toâi, cuøng noùi gì maø chaúng bieän noåi traéng ñen, khoâng bieát laønh döõ. Toâi luoân noùi vôùi caùc oâng laø : Duïng xöù chaúng hoaùn [Thay ñoåi] cô. Nhaân sao chæ lo ñoái ñaùp, coù giao thieäp gì ñaâu!”

Ngöôøi xöa nôi moät mieáng aên, moät thöùc uoáng ñeàu coát phaùt minh chuyeän höôùng thöôïng. Moãi moãi ñeàu nhö theá, haù phaûi ôû choã ñoái ñaùp löu loaùt. Caàn phaûi thöïc ngoä môùi cuøng ngöôøi saùng maét töông kieán vaäy.

Kinh: “Anan, buoåi sôùm mai oâng thöôøng laáy tay xoa ñaàu, yù oâng theá naøo? Trong vieäc bieát xoa ñoù, laáy caùi gì laøm caùi Bieát Caûm Xuùc? Caùi Bieát aáy ôû nôi tay hay ôû nôi ñaàu?

“Neáu noù ôû nôi tay, maø caùi ñaàu khoâng bieát, laøm sao thaønh ra Caûm Xuùc? Neáu noùi ôû nôi ñaàu, maø caùi tay laïi voâ duïng thì laøm sao goïi laø Caûm Xuùc? Neáu ñaàu laãn tay moãi caùi ñeàu coù caùi Bieát, thì moät mình Anan laïi coù hai caùi thaân hay sao? Neáu ñaàu vaø tay ñeàu do moät Caûm Xuùc sanh ra thì tay vaø ñaàu phaûi laø moät töï theå. Maø neáu chæ coù moät töï theå thì Caûm Xuùc khoâng thaønh ñöôïc. Coøn neáu laø hai theå thì Caûm Xuùc ôû phía naøo? ÔÛ beân Naêng thì khoâng ôû beân Sôû, ôû beân Sôû thì khoâng coù ôû beân Naêng. Chaúng coù leõ laø hö khoâng taïo thaønh Caûm Xuùc cho oâng?

“Theá neân, phaûi bieát: Caûm Xuùc vaø Thaân Caên ñeàu khoâng xöù sôû. Töùc caùi Thaân bieát Caûm Xuùc vaø caùi Caûm Xuùc, caû hai ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: ÔÛ ñaây, chæ roõ taùnh Xuùc laø hö voïng, ôû naêng thì chaúng ôû sôû, ôû sôû thì chaúng ôû naêng. Naêng sôû ñeàu chaúng phaûi, thì Xuùc töùc laø Taùnh Chaân Nhö.

Kinh Hoa Nghieâm noùi: “Nhö theá, töï taùnh nhö huyeãn, nhö moäng, nhö boùng daùng roát chaúng thaønh töïu. Trong Taùnh Chaân Nhö caùc phaùp tuøy duyeân. Tuy laø tuøy duyeân, caùc phaùp quy taùnh. Khi tuøy duyeân thì hình nhö coù hieän ra. Nhö xem laøm huyeãn thuaät: khoâng coù maø coù. Nhö nhìn caûnh moäng: khoâng thaáy maø thaáy. Nhö xem aûnh trong nöôùc: chaúng phaûi sanh ra, chaúng phaûi nhaäp vaøo. Nhö nhìn boùng trong göông: chaúng trong, chaúng ngoaøi. Vì Voâ Taùnh maø tuøy duyeân, neân Lyù chaúng thaønh töïu. Vì tuøy duyeân maø voâ taùnh, neân Söï chaúng thaønh töïu. Lyù Söï khoâng thaønh töïu thì taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng thaønh. Cuõng nhö trong chieâm bao moäng thaáy ñaùnh voõ vôùi ngöôøi: cuõng coù caûm nhaän xuùc chaïm, nhöng roát raùo ai laø ngöôøi ñaùnh, ai caûm thaáy bò ñaùnh? Theá neân, taát caû caùc phaùp ñeàu nhö theá caû”.

Toå Böûu Phöôùc thaáy coù vò taêng ñi laïi, laáy caây gaäy ñaùnh vaøo caây coät loä truï, roài ñaùnh vaøo ñaàu oâng taêng.

Vò naøy buoâng tieáng keâu ñau.

Toå Phöôùc noùi: “Caùi aáy vì sao chaúng ñau?”

Vò taêng khoâng ñaùp ñöôïc.

Toå Huyeàn Giaùc noùi thay raèng: “Ham ñi thì choáng gaäy”.

Laïi coøn Toå Böûu Giaùc coù laàn hoûi OÂng Chuyeån Vaän Phaùn Quan laø Haï YÛ raèng: “OÂng noùi Höõu Tình vôùi Voâ Tình ñeàu cuøng moät theå phaûi khoâng?”

Khi aáy, coù con choù naèm döôùi baøn höông aùn, beøn laáy caây thöôùc ñaäp xuoáng baøn höông aùn roài laïi ñaäp con choù, noùi: “Con choù Höõu Tình thì chaïy ñi, baøn höông aùn Voâ Tình thì vaãn coøn ñoù. Nhö theá naøo laø moät theå ñöôïc?”

OÂng Haï YÛ khoâng theå ñaùp.

Toå Böûu Giaùc noùi: “Vöøa môùi tö duy lieàn thaønh dö phaùp!”

Caùi hieåu bieát cuûa chö vò Thaùnh ñôøi tröôùc trao truyeàn cho nhau ñeàu laø yù chæ naøy.

Kinh: “Anan, oâng thöôøng trong YÙ duyeân vôùi ba taùnh thieän, aùc vaø voâ kyù sanh ra coù caùc phaùp traàn. Nhöõng phaùp traàn ñoù töùc nôi taâm maø sanh ra, hay laø rôøi ngoaøi taâm maø coù rieâng nôi choán?

“Anan, neáu töùc nôi taâm thì caùc phaùp khoâng phaûi laø traàn caûnh, nhö theá thì chuùng khoâng phaûi laø caùi sôû duyeân cuûa taâm, laøm sao thaønh moät Xöù ñöôïc?

“Neáu rôøi ngoaøi caùi taâm coù rieâng nôi choán, thì baûn taùnh cuûa phaùp traàn laø coù bieát hay khoâng coù bieát? Neáu coù bieát thì goïi laø taâm, nhöng neáu noù khaùc vôùi oâng vaø khoâng phaûi laø traàn caûnh, thì cuõng nhö laø caùi taâm cuûa ngöôøi khaùc. Coøn neáu noù töùc laø oâng vaø cuõng töùc laø taâm, thì laøm sao maø caùi taâm oâng laïi trôû thaønh hai ôû nôi oâng?

“Neáu khoâng coù bieát thì caùi phaùp traàn ñoù ñaõ khoâng phaûi laø saéc, thanh, höông, vò, ly, hôïp, laïnh, noùng vaø töôùng hö khoâng, thì noù hieän ôû choã naøo? Hieän nay, ôû nôi Saéc Khoâng, khoâng theå chæ ra noù ñöôïc, chaúng leõ trong nhaân gian laïi coù caùi ngoaøi hö khoâng? Khoâng coù caûnh sôû duyeân thì yù caên do ñaâu maø laäp thaønh moät Xöù ñöôïc?

“Theá neân, phaûi bieát : Phaùp traàn cuøng yù caên ñeàu khoâng xöù sôû. Töùc yù caên vaø phaùp traàn caû hai xöù ñeàu hö voïng, voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, cuõng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Ba söï thieän, aùc, voâ kyù ngay khi ñoái ñaõi vôùi caên thì caùc söï aáy ñeàu thaät, neân goïi laø Thaät Caûnh. Coøn khi khoâng ñoái ñaõi vôùi caûnh, chæ coù moät mình yù thöùc duyeân maø thoâi, beøn laø boùng daùng cuûa Thaät Caûnh, neân goïi laø Noäi Traàn. Noäi traàn khoâng ra ngoaøi ba taùnh thieän, aùc, voâ kyù duyeân ra Saéc Khoâng, heát thaûy phaùp, neân cuõng goïi laø Phaùp Traàn. Töø voâ thuûy ñeán nay, trong vaø ngoaøi huaân taäp laãn nhau, neân noùi laø “Sanh thaønh”.

Neáu noùi “Phaùp töùc nôi taâm”, thì taâm laø naêng duyeân, phaùp laø sôû duyeân laøm sao maø töùc ñöôïc. Ñieàu naøy deã bieän roõ. Neáu noùi “Phaùp lìa ngoaøi taâm”, thì caùi phaùp naøy thaät ôû ñaâu? Cho phaùp laø coù bieát, thì ñoàng vôùi taâm, maø ñaõ ñoàng vôùi taâm beøn chaúng phaûi laø traàn caûnh vaäy. Chaúng phaûi traàn maø laïi khaùc vôùi oâng, maø vaãn phaûi goïi laø taâm, töùc laø cuõng nhö taâm cuûa ngöôøi khaùc. Chaúng phaûi traàn maø khoâng khaùc vôùi oâng, thì sao taâm oâng laïi thaønh hai ôû nôi oâng, maø goïi ñoù laø phaùp traàn vaäy sao? Do ñoù, laáy söï Coù Bieát maø laøm nôi choán thì khoâng theå ñöôïc. Coøn cho laø Khoâng Bieát thì phaùp traàn aáy laáy caùi gì maø baøy toû ra ñöôïc?

Phaùp traàn ñaõ chaúng phaûi laø caùc töôùng Saéc Khoâng, laïi chaúng phaûi rôøi ngoaøi Saéc Khoâng maø coù rieâng choã chöùa laäp. Ngoaøi saéc coù hö khoâng, hö khoâng thì chaúng coù gì ôû ngoaøi. Neáu phaùp traàn coù caùi Xöù ñeå cho taâm duyeân ñöôïc thì chaéc laø hö khoâng ñaõ coù caùi ôû ngoaøi noù. Nhöng hö khoâng laøm gì coù caùi ôû ngoaøi noù, thì taâm duyeân vaøo ñaâu?

Sôû dó taâm maø duyeân vôùi phaùp, nghóa laø Saéc Khoâng thì voâ tri, do tri maø hieån baøy. Tri thì coù phaân bieät, beøn goïi ñoù laø phaùp. Nay phaùp ñaõ voâ tri, laïi khoâng nôi choán, thì taâm tuy laø coù bieát, maø bieát caùi gì? Do ñoù, laáy voâ tri laøm nôi choán cho phaùp traàn thì cuõng khoâng ñöôïc. Chaúng phaûi coù bieát, chaúng phaûi khoâng coù bieát, thì Xöù do ñaâu maø laäp ñöôïc? Töùc nôi taâm chaúng coù phaùp, lìa ngoaøi taâm cuõng chaúng coù phaùp, neân phaùp traàn khoâng coù töï taùnh vaäy. Theá thì chaúng phaûi hö voïng sao? Phaùp khoâng xöù sôû thì yù caên laø khoâng. Neân goïi ñoù laø Dieäu Chaân Nhö Taùnh vaäy.

Thieàn sö Thanh Chaâu Phaùp Boån thöôïng ñöôøng, noùi: “Khôûi leân aâm thanh maø muoán baët tieáng vang, ñaâu bieát aâm thanh laø goác cuûa tieáng vang. Giôõn boùng maø muoán troán hình, ñaâu bieát hình laø goác cuûa boùng. Laáy phaùp hoûi phaùp, chaúng hay phaùp voán chaúng phaûi phaùp. Laáy taâm truyeàn taâm, naøo hay taâm voán voâ taâm. Taâm voán voâ taâm, bieát taâm nhö huyeãn. Ngoä phaùp chaúng phaûi phaùp, bieát phaùp toaøn nhö moäng. Taâm, phaùp khoâng thöïc, chôù giaû doái truy caàu. Moäng huyeãn, Khoâng hoa nhoïc gì naém baét! Ñeán vaøo trong aáy thì ba ñôøi Chö Phaät, moät Ñaïi Taïng Giaùo, lôøi leõ Toå Sö, Toân Tuùc trong thieân haï ñeàu loä baøy laø ñaùm daây leo, chuøm gôûi, troïn chaúng coøn baùm chaáp. Taïi sao theá? “Thaùi bình voán choã töôùng quaân mong. Khoâng ñeå töôùng quaân thaáy thaùi bình””.

Baøi keä trong kinh Taïp Hoa noùi :

“Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, Thaân

Taâm, YÙ caùc Tình Caên

Bôûi ñoù thöôøng löu chuyeån

Maø thaät khoâng ngöôøi chuyeån

Phaùp Taùnh voán khoâng sanh

Thò hieäân maø coù sanh

Trong aáy khoâng Naêng hieän

Cuõng khoâng vaät Sôû hieän

Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, Thaân

Taâm, YÙ caùc Tình Caên

Caû thaûy: Khoâng, Voâ Taùnh

Voïng taâm phaân bieät: Coù

Nhö theá maø quan saùt

Taát caû ñeàu Voâ Taùnh”.

Ñaïi yù ñoaïn naøy thaät cuøng vôùi kinh maø hieån phaùt.

H. THU MÖÔØI TAÙM GIÔÙI

Kinh: “Laïi nöõa, Anan, nhö sao laø Möôøi Taùm Giôùi voán laø Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh?

Thoâng raèng: Ñoái vôùi Traàn thì goïi laø Caên, Caên ôû trong vaäy. Ñoái vôùi Caên thì goïi laø Traàn, Traàn ôû ngoaøi vaäy. ÔÛ khoaûng giöõa, moãi moãi phaân bieät laø caùi Thöùc. Ba caùi Caên, Traàn, Thöùc nöông nhau maø thaønh laäp, nhö caây lau gaùc leân nhau, neân coù teân laø Möôøi Taùm Giôùi. Ba caùi aáy, coù thì cuøng coù, khoâng thì cuøng khoâng, voán khoâng töï taùnh. Ñaõ khoâng töï taùnh, beøn voán laø Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh vaäy.

Thieàn sö Thuøy Loäc Boån Tieân thöôïng ñöôøng, noùi: “Choã caùc Phaùp sanh ra laø choã hieän baøy cuûa taâm”. Lôøi noùi aáy thaät laø cöûa neûo ñeå vaøo. Thöû hoûi caùc oâng: maét thaáy heát thaûy saéc; tai nghe heát thaûy thanh; muõi ngöûi heát thaûy muøi; löôõi neám heát thaûy vò; thaân chaïm heát thaûy caùc thöù meàm, trôn; yù phaân bieät heát thaûy caùc phaùp. Vaäy thì caùi vaät ñoái vôùi maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù chæ duy laø taâm caùc oâng hay chaúng phaûi laø taâm caùc oâng? Neáu noùi laø duy chæ taâm caùc oâng, sao chaúng cuøng thaân caùc oâng laøm thaønh moät khoái cho roài? Vì sao caùc vaät ñoái ñaõi aáy laïi ôû ngoaøi caùc Caên cuûa caùc oâng? Caùc oâng neáu noùi vaät ñoái vôùi maét, tai, muõi, löôõi... chaúng phaûi laø taâm caùc oâng thì taïi sao coù caâu “Choã caùc phaùp sanh ra laø choã hieän baøy cuûa taâm” löu truyeàn taïi theá gian, ai cuõng neâu baøy? Caùc oâng nghe lôøi yeáu lyù aáy, coù hieåu khoâng? Neáu khoâng hieåu, haõy duïng taâm thöông löôïng ñeå ñöôïc daïy cho maø hieåu, ôû trong aáy chôù coù löôøi bieáng hoïc hoûi. Voâ söï, haõy lui”.

Coù vò taêng hoûi Toå Vaân Cö : “Khi saùu cöûa chaúng roõ thì nhö theá naøo?”

Toå Cö noùi : “Chaúng giao thieäp vôùi duyeân”.

Vò taêng hoûi : “Theá naøo laø chuyeän höôùng thöôïng?”.

Toå Cö noùi : “Ngöôøi caån thaän thì khoâng giöõ gìn”.

Ngaøi Ñaàu Töû tuïng raèng :

“Xuaân ñeán, ngöôøi ñaù nhìn nuùi xa

Oanh keâu, hoa goã soùng xanh nhaøn

Neân bieát, ngoaøi maây, tuøng, nuùi ñeïp

Nghìn xöa ñoùn gioù maëc naêm haøn”.

Hai caâu ñaàu tuïng veà Chaúng giao thieäp vôùi duyeân. Hai caâu sau tuïng veà Chuyeän höôùng thöôïng. Caàn roõ ñöôïc söï höôùng thöôïng môùi tin Möôøi Taùm Giôùi voán laø Taùnh Chaân Nhö vaäy.

Kinh: “Anan, nhö choã oâng baøy toû: Nhaõn caên vaø saéc traàn laøm duyeân, sanh ra Nhaõn Thöùc. Caùi Thöùc naøy laø nhaân nhaõn caên sanh ra, laáy nhaõn caên laøm Giôùi; hay nhaân saéc traàn sanh ra, laáy saéc traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân nhaõn caên sanh ra, maø khoâng coù Saéc, coù Khoâng, thì khoâng theå phaân bieät, daàu cho coù caùi Thöùc cuûa oâng cuõng chaúng laøm gì. Caùi Thaáy cuûa oâng maø khoâng coù xanh, vaøng, traéng, ñoû thì khoâng theå bieåu hieän ra ñöôïc, vaäy do ñaâu maø laäp ra Giôùi?

“Neáu nhaân saéc traàn sanh ra, thì khi ôû hö khoâng, chaúng coù saéc, leõ ra caùi Thöùc cuûa oâng phaûi dieät maát, laøm sao maø bieát ñoù laø hö khoâng? Neáu khi saéc traàn bieán ñoåi, oâng cuõng bieát saéc töôùng bieán ñoåi, maø caùi Thöùc cuûa oâng chaúng bieán ñoåi, theá thì do ñaâu maø laäp saéc traàn laøm Giôùi? Neáu theo saéc maø bieán ñoåi thì caùi Giôùi khoâng thaønh. Neáu khoâng bieán ñoåi, töùc laø thöôøng haèng, caùi Thöùc ñaõ töø saéc sanh ra, leõ ra khoâng bieát hö khoâng ôû choã naøo.

“Neáu do caû hai thöù nhaõn caên vaø saéc traàn chung nhau sanh ra, thì hôïp laïi aét ôû giöõa phaûi coù choã lìa; coøn nhö lìa, aét hai caùi coù theå hôïp laïi. Nhö theá, theå taùnh xen loän, laøm sao thaønh ñöôïc Giôùi?

“Theá neân, phaûi bieát: Nhaõn caên, saéc traàn laøm duyeân sanh ra Nhaõn Thöùc Giôùi, caû ba choã ñeàu khoâng. Töùc laø caû ba thöù Nhaõn Giôùi, Saéc Giôùi vaø Nhaõn Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caùi Möôøi Taùm Giôùi naøy, chæ phaù saùu Thöùc. Noùi caùi Thöùc naøy chaúng phaûi töø maét sanh ra maø laáy maét laøm Giôùi, vì Thöùc thì phaân bieät, nhöng neáu khoâng coù Saéc, Khoâng thì phaân bieät duøng vaøo ñaâu?

Caùi Thöùc naøy chaúng phaûi töø saéc sanh ra maø laáy saéc laøm Giôùi, vì saéc thì coù bieán dieät, Thöùc thì khoâng ñoåi thay, neáu chæ töø saéc maø ra thì laøm sao bieän khoâng?

Thöùc aáy cuõng khoâng nhaân nhaõn vaø saéc hôïp laïi maø laøm ra Giôùi. Vì moät beân coù Bieát (nhaõn caên) hôïp vôùi moät beân khoâng Bieát (saéc traàn) aét choáng nhau, laøm sao maø töông nhaäp? Neân noùi “ÔÛ giöõa phaûi coù choã lìa”.

Baûo raèng lìa ngoaøi nhaõn vaø saéc maø sanh ö? Lìa caên töùc laø hôïp vôùi caûnh, lìa caûnh töùc phaûi hôïp vôùi caên, vaäy Thöùc thuoäc beân naøo? Theá neân môùi noùi “Xen loän”.

Ba choã ñoàng chaúng phaûi, thì Giôùi ôû ñaâu maø coù?

Toå Phaùp Nhaõn chæ caây tre, hoûi vò taêng : “Thaáy khoâng?”

Vò taêng ñaùp : “Daï, thaáy”.

Toå Nhaõn noùi : “Tre ñeán trong maét hay maét ñeán beân tre?”

Vò taêng noùi : “Ñeàu chaúng phaûi nhö theá”.

Sau naøy, Toå Phaùp Ñaêng rieâng noùi: “Khi aáy, chæ neân böûa maét ra maø ngoù thaày”.

Toå Quy Toâng Nhu rieâng noùi raèng: “Hoøa Thöôïng chæ laø chaúng tin hai chuyeån ngöõ cuûa toâi laïi coù hôi thôû cuûa thieàn taêng”.

Laïi coù vò taêng hoûi Toå Thieân Ñoàng Khaûi: “Nhö theá naøo laø con maét öùng duïng khoâng thieáu huït?”

Toå Ñoàng noùi : “Veïn gioáng nhö muø moät thöù!”

Ngaøi Ñôn Haø tuïng raèng:

“Muø, ngoïng, ñieác, caâm xa Thieân Chaân

Maét tôï loâng maøy: Ñaïo môùi gaàn

Ñoâng Quaân ñeâm tröôùc ngaàm ban leänh

Choán hoaøng oanh hoùt lieãu xanh xuaân”.

ÔÛ choã naøy maø tin ñöôïc thaáu ñaùo thì maëc tình öùng duïng khoâng thieáu huït.

Kinh: “Anan, laïi nhö choã oâng baøy toû: Nhó caên vaø thanh traàn laøm duyeân, sanh ra Nhó Thöùc. Thöùc aáy nhaân nhó caên sanh ra, laáy nhó caên laøm Giôùi, hay nhaân thanh traàn maø sanh ra, laáy thanh traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân nhó caên sanh ra maø khoâng coù maët hai töôùng ñoäng, tónh thì caùi bieát cuûa caên chaúng thaønh. Maø ñaõ khoâng bieát gì thì caùi Bieát coøn khoâng thaønh huoáng laø caùi Thöùc phaân bieät coøn coù hình daïng gì?

“Neáu nhaân loã tai nghe, maø khoâng coù ñoäng, tónh caùi Nghe cuõng khoâng thaønh, laøm sao laáy hình töôùng loã tai troän laãn saéc traàn, maø goïi ñöôïc laø Nhó Thöùc Giôùi. Caùi Nhó Thöùc Giôùi aáy do ñaâu maø thaønh laäp?

“Neáu nhaân thanh traàn maø sanh ra, thì caùi Nhó Thöùc nhaân thanh traàn maø coù, beøn chaúng lieân quan gì ñeán caùi Nghe, maø ñaõ khoâng nghe, thì cuõng khoâng bieát caùc töôùng thanh traàn ôû ñaâu. Nhó Thöùc maø do thanh traàn sanh ra, daàu cho raèng thanh traàn do caùi Nghe maø coù töôùng, thì caùi Nghe leõ ra phaûi nghe ñöôïc Nhó Thöùc. Neáu khoâng nghe ñöôïc Nhó Thöùc thì thanh traàn chaúng phaûi laø Giôùi cuûa Nhó Thöùc. Coøn neáu nghe ñöôïc, thì Nhó Thöùc cuõng ñoàng vôùi thanh traàn. Nhó Thöùc ñaõ bò nghe, thì caùi gì bieát söï nghe ñöôïc caùi Nhó Thöùc ñoù? Coøn neáu khoâng ai bieát thì roát cuoäc gioáng nhö coû caây.

“Chaúng leõ thanh traàn vaø caùi Nghe troän laãn thaønh ra caùi Giôùi ôû giöõa? Giôùi khoâng coù ôû giöõa thì caùc töôùng noäi caên, ngoaïi traàn do ñaâu maø thaønh?

“Theá neân, phaûi bieát: Nhó caên, thanh traàn laøm duyeân sanh ra Nhó Thöùc Giôùi, caû ba choã aáy ñeàu khoâng. Töùc laø ba thöù Nhó Giôùi, Thanh Giôùi vaø Nhó Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi laø taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Tieåu thöøa cho raèng “Nhaân Duyeân sanh ra phaùp”, laáy ñoù laøm thaät coù, chaúng hieåu ñöôïc “Töùc Khoâng” neân Phaät caên cöù vaøo choã Nghe, Thaáy thöôøng ngaøy aáy maø phaù boû.

Neáu nhaân nhó caên maø sanh ra, thì nhó caên coù Thaéng Nghóa Caên vaø Phuø Traàn Caên. Thaéng Nghóa Caên bieát phaân bieät, nhöng neáu khoâng coù thanh traàn tieáp xuùc thì caùi Bieát coøn khoâng coù, huoáng laø coù hình töôïng gì ? Phuø traàn caên thì duø coù xen taïp vôùi saéc traàn, maø neáu khoâng coù hai töôùng ñoäng, tónh thì caùi Nghe coøn khoâng coù, huoáng laø coù Thöùc Giôùi! Cho neân, neáu noùi “Nhó Thöùc nhaân Nhó Caên sanh ra”, laø sai laàm.

Neáu nhaân thanh traàn maø sanh ra, theá thì thanh traàn ñaõ töï coù Nhó Thöùc, caàn gì ñeán tai nghe? Ñaõ khoâng coù ngöôøi nghe, thì ai phaân bieät ñöôïc caùc thanh traàn? Neáu noùi nöông nhau maø sanh, cho laø thanh traàn nhaân caùi Nghe maø coù töôùng, thì cuõng phaûi cho raèng caùi Nghe nhaân thanh traàn maø nghe ñöôïc Nhó Thöùc. Nhó Thöùc ñaõ bò nghe, thì cuõng chæ laø thanh traàn, thì coøn caùi gì laøm naêng tri ñeå bieát raèng ñaõ nghe Nhó Thöùc? Neáu cuøng caùi Bieát, thì thaønh ra coù hai caùi Thöùc! Coøn neáu khoâng coù caùi Bieát, thì ñoàng vôùi coû caây. Neân noùi “Thöùc sanh ra nôi Thanh Traàn” laø sai laàm vaäy.

Neáu noùi raèng “Thanh Traàn vaø caùi Nghe hoøa hôïp maø sanh ra Nhó Thöùc”, thì moät beân laø coù Bieát, moät beân laø khoâng coù Bieát, giöõa khoaûng Bieát vaø Khoâng Bieát ñoù, laøm sao maø troän laãn ñeå thaønh ra caùi Giôùi? Caùi Giôùi ôû giöõa ñaõ khoâng coù, thì Thöùc khoâng choã nöông, theá thì noäi caên, ngoaïi traàn do ñaâu maø thaønh laäp? Neân noùi “Thanh Traàn vaø caùi Nghe hoøa hôïp maø sanh” laø sai laàm vaäy.

Ba choã ñeàu khoâng, thì Nhó Thöùc chaúng sanh, neân bieát caùi Nhó Thöùc voâ sanh aáy töùc laø Taùnh Chaân Nhö vaäy.

Coù laàn, Ñöùc Theá Toân ñang ngoài döôùi caây Ni Caâu Luaät, coù ngöôøi ñi buoân hoûi : “Ngaøi coù thaáy xe ñi qua khoâng?”

Ngaøi noùi : “Chaúng thaáy”.

Laïi hoûi : “Laïi coù nghe chaêng?”

Ñaùp : “Chaúng nghe”.

Hai ngöôøi ñi buoân hoûi : “Khoâng thieàn ñònh sao?”

Ñaùp : “Khoâng thieàn ñònh”.

Hoûi : “Khoâng phaûi nguû sao?”

Ñaùp : “Khoâng nguû”.

Ngöôøi ñi buoân taùn thaùn : “Laønh thay! Laønh thay! Theá Toân thöôøng bieát maø chaúng thaáy!” Beøn cuùng döôøng leân hai caây vaûi traéng.

Coù vò sö hoûi thieàn sö Haø Traïch Thaàn Hoäi: “Khi caùi thaáy, nghe chieáu thanh, saéc thì ñoàng thôøi hay coù tröôùc sau?”

Toå Hoäi noùi: “Ñoàng thôøi hay tröôùc sau haõy ñeå ñoù. Roát raùo, oâng laáy caùi gì laøm thanh, saéc?”

Vò sö noùi: “Nhö choã chæ baøy cuûa thaày, thì khoâng coù thanh, saéc naøo khaù ñöôïc”.

Roài quyø laïy maø ñi ngay hoâm ñoù. Sau sö ôû aån taïi nuùi Moâng.

Coù vò Tam Taïng xöù Thieân Truùc teân laø Thanh Minh ñeán xöù Maân. Vua xöù Maân môøi Ngaøi Huyeàn Sa ñeán ñeå nghieäm luaän.

Toå Sa laáy chieác ñuõa saét gaép löûa goõ vaøo caùi lö ñoàng, roài hoûi: “Ñoù laø tieáng gì?”

Vò Tam Taïng ñaùp: “Tieáng ñoàng-saét”.

Toå Sa noùi: “Ñaïi Vöông chôù ñeå ngöôøi ngoaïi quoác löøa doái!”

Vò Tam Taïng khoâng ñaùp ñöôïc.

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “Hôïp vôùi Lyù thì ñoù laø Thaàn: gaõ ngheøo ñöôïc vieân ngoïc trong tay aùo. Bò Tình goùi kín thì ñoù laø Vaät: ngöôøi löïc só maát vieân ngoïc treân traùn! Vò Tam Taïng chæ bieát nhìn tôùi tröôùc. Ngaøi Huyeàn Sa laïi chaúng theå ngoù lui. Hieåu ñöôïc chaêng? Ñaët baøy ñieàu toäi cho ngöôøi thì toäi caøng lôùn”.

Caùi taéc coâng aùn naøy, caùc vò toân tuùc noùi raát nhieàu.

Vò Tam Taïng noùi “Tieáng ñoàng-saét” thì roõ raøng ñuoåi theo thanh traàn roài vaäy.

Toå Phaùp Nhaõn rieâng noùi : “Thænh Ñaïi Sö laøm Ñaïi Vöông”.

Toå Phaùp Ñaêng rieâng noùi : “Haõy nghe Hoøa Thöôïng hoûi!”

Toå Tuyeát Ñaäu noùi : “Chôù löøa doái ngöôøi ngoaïi quoác thì toát”.

ÔÛ choã vò Tam Taïng khoâng traû lôøi ñöôïc, Ngaøi Phaùp Nhaõn thay theá maø noùi raèng: “Ñaïi Sö ñaõ höôûng thoï laâu roài söï cuùng döôøng cuûa Ñaïi Vöông”.

Toå Phaùp Ñaêng noùi thay: “AÁy laø Hoøa Thöôïng löøa doái Ñaïi Vöông!” Caâu noùi naøy raát coù yù vò, ñoù laø choã Ngaøi Thieân Ñoàng noùi “Ñaët baøy ñieàu toäi cho ngöôøi thì toäi laïi caøng lôùn” ñoù vaäy.

Cöù theo yù Toå Huyeàn Sa thì goïi caùi gì laø tieáng ñoàng-saét? Coøn theo yù vò Tam Taïng thì goïi caùi gì chaúng phaûi laø tieáng ñoàng-saét? Hai lôøi naøy raát deã löøa ngöôøi. Phaûi moãi moãi ñeàu nhìn thaáu môùi chaúng bò ngöôøi löøa.

Kinh: “Anan, laïi nhö choã oâng baøy toû: Tyû caên vaø höông traàn laøm duyeân, sanh ra Tyû Thöùc. Thöùc aáy nhaân tyû caên sanh ra, laáy tyû caên laøm Giôùi, hay nhaân höông traàn sanh ra, laáy höông traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân tyû caên sanh ra, thì trong taâm oâng, laáy caùi gì laøm tyû caên? Laáy caùi hình töôùng muõi thòt nhö hai moùng tay, hay laáy söï ngöûi bieát lay ñoäng laøm tyû caên?

“Neáu laáy caùi hình töôùng muõi thòt, thì chaát thòt laø thaân vaø caùi bieát cuûa thaân laø caùi caûm xuùc. Ñaõ goïi laø thaân thì khoâng phaûi laø loã muõi, goïi laø caûm xuùc thì thuoäc veà traàn. Vaäy coøn khoâng coù gì ñeå goïi laø tyû caên, laøm sao maø Giôùi ñöôïc thaønh laäp?

“Neáu laáy caùi Ngöûi Bieát laøm tyû caên, thì trong taâm oâng laáy caùi gì laøm caùi bieát? Neáu laáy loã muõi thòt, thì caùi bieát cuûa chaát thòt laø xuùc traàn, chöù khoâng phaûi laø tyû caên. Neáu laáy hö khoâng laøm caùi Bieát, thì hö khoâng aét töï bieát, coøn xaùc thòt leõ ra chaúng bieát. Nhö theá, leõ ra hö khoâng phaûi laø oâng! Thaân oâng maø chaúng bieát, thì OÂng Anan hieän giôø chaúng coøn ôû ñaâu nöõa.

“Neáu laáy caùi höông laøm caùi bieát, thì caùi bieát thuoäc veà höông traàn, naøo dính daùng gì ñeán oâng?

“Neáu muøi thôm, muøi thoái sanh ra do tyû caên cuûa oâng, thì hai muøi thôm, thoái kia khoâng sanh ra do caây y lan vaø caây chieân ñaøn, hai vaät ñoù khoâng ñeán, thì oâng töï ngöûi loã muõi laø thôm hay thoái! Thoái thì chaúng phaûi thôm; thôm thì khoâng phaûi thoái. Neáu caû hai muøi thôm, thoái ñoàng ngöûi ñöôïc caû, thì moät ngöôøi oâng phaûi coù hai tyû caên, ñöùng tröôùc Ta hoûi ñaïo laïi coù hai Anan, theá thì ai môùi laø caùi theå cuûa oâng? Neáu tyû caên laø moät, thì thôm, thoái khoâng hai. Thoái ñaõ thaønh thôm, thôm ñaõ thaønh thoái, hai taùnh ñoù ñaõ khoâng coù, thì Giôùi do ñaâu maø thaønh laäp?

“Laïi neáu nhaân höông traàn maø sanh, thì Tyû Thöùc ñaõ nhaân höông traàn maø coù, cuõng nhö nhö nhaân con maét maø coù Thaáy, thì khoâng theå thaáy con maét: Tyû Thöùc nhaân höông maø coù, leõ ra khoâng bieát ñöôïc höông traàn. Neáu bieát ñöôïc höông traàn thì khoâng phaûi do höông traàn sanh ra, coøn neáu khoâng bieát ñöôïc höông traàn thì khoâng phaûi laø Tyû Thöùc. Höông traàn maø khoâng bieát laø coù, thì caùi Giôùi cuûa höông khoâng thaønh. Tyû Thöùc maø khoâng bieát höông traàn, thì caùi Giôùi cuûa noù khoâng phaûi do höông traàn maø laäp. Ñaõ khoâng coù caùi Thöùc ôû khoaûng giöõa thì noäi caên, ngoaïi traàn cuõng khoâng thaønh, thì caùc thöù Ngöûi Bieát kia roát raùo laø hö voïng.

“Theá neân, phaûi bieát tyû caên vaø höông traàn laøm duyeân, sanh ra Tyû Thöùc Giôùi, caû ba choã ñeàu khoâng. Töùc laø ba thöù Tyû Giôùi, Höông Giôùi vaø Tyû Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caùi Muõi laø Caên. Höông laø Caûnh. ÔÛ giöõa hai caùi aáy laø Thöùc. Phaøm noùi Giôùi laø chuyeân ñeå chæ Thöùc. Caùi Thöùc naøy khoâng ôû nôi Caên maø sanh, khoâng ôû nôi Höông maø sanh, ñaïi yù töông tôï, nhöng vaên nghóa coù hôi phöùc taïp.

Möôïn caûnh ñeå phaù caên, thì Thöùc chaúng phaûi do hö khoâng sanh, maø laø ôû giöõa. Ngay nôi caûnh maø phaù caên, thì Thöùc chaúng do hoøa hôïp maø sanh ra, cuõng laø deã thaáy. Ban ñaàu phaù phuø traàn caên, caùi muõi thòt chaúng phaûi laø caùi Bieát. Roài phaù thaéng nghóa caên, laïi khoâng phaûi hö khoâng laø caùi Bieát. Neáu caùi Bieát ôû höông, thì can döï gì ñeán loã muõi? Maø ñaõ sanh ôû loã muõi thì caàn gì ñeán vaät ? Neáu ñoàng ngöûi ñöôïc caû thôm thoái, thì phaûi coù hai muõi, vaäy thì caùi caên ñaâu coù ñuû ñeå caên cöù. Ñaõ chæ moät caùi muõi, sao laïi coù hai muõi, vaäy caùi caûnh cuõng khoâng ñuû laøm baèng côù. Do ñoù, noùi “Tyû Thöùc do nôi Caên sanh”, laø sai vaäy.

Neáu noùi “Tyû Thöùc do höông traàn sanh ra”, thì ñaùng leõ khoâng bieát ñöôïc höông, cuõng nhö caùi thaáy do con maét maø coù ra thì khoâng theå trôû laïi thaáy con maét. Neáu noùi laø Bieát, thì höông traàn töï coù Thöùc, naøo caàn phaûi noùi laø sanh ra? Neáu noùi laø khoâng Bieát, thì khoâng theå goïi laø Thöùc, thì Giôùi do ñaâu maø laäp? Do ñoù, noùi raèng “Thöùc do Höông Traàn sanh”, laø sai laàm vaäy.

Höông traàn ñaõ khoâng theå töï bieát muøi cuûa noù, thì caên vôùi traàn lìa nhau, chöù khoâng theå hôïp ñöôïc. Maø Thöùc neáu töø höông traàn sanh ra, thì chaúng theå bieát höông traàn. Coøn bieát ñöôïc höông traàn, thì haún laø chaúng phaûi töø höông sanh ra. Ñoù laø caên, caûnh lìa nhau, voán chaúng nöông nhau vaäy. Neân noùi raèng “Tyû Thöùc do Caên vaø Caûnh hôïp nhau maø sanh”, laø sai laàm vaäy.

Caùi Giôùi cuûa höông khoâng thaønh, thì khoâng theå ôû giöõa. Ñaõ khoâng coù caùi giöõa, laáy ñaâu coù trong, coù ngoaøi ! Roõ laø Tyû Thöùc hö voïng, voán khoâng xöù sôû, beøn hieåu taùnh Ngöûi Bieát laø Khoâng, chaúng coù taùnh Nhaân Duyeân hay Töï Nhieân naøo khaù ñöôïc.

Phaåm Phaùp Giôùi cuûa kinh Hoa Nghieâm : Tröôûng giaû Chuùc Höông Öu Baùt La Hoa kheùo phaân bieät maø bieát taát caû muøi höông, cuõng bieát ñieàu hoøa taát caû Höông Phaùp, cho ñeán nôi choán bay ra cuûa Höông Vöông. Laïi kheùo bieát trò caùc beänh cuûa höông, ñoaïn tröø caùc höông xaáu, maø sanh ra Hoan Hyû Höông, taêng Trí Hueä Höông, dieät Phieàn Naõo Höông. Khieán ôû Voâ Vi maø sanh Öa Luyeán Höông, ôû nôi Höõu Vi maø sanh Chaùn Lìa Höông, xaû boû caùc Kieâu Daät Höông, phaùt taâm Nieäm Phaät Höông, chöùng Giaûi Thoaùt Phaùp Moân Höông, Thaùnh Sôû Thoï Duïng Höông, Nhaát Thieát Boà Taùt Sai Bieät Höông, Nhaát Thieát Boà Taùt Ñòa Vò Höông.

Ngaøi daïy : “Ta chæ bieát moân Ñieàu Hoøa Höông Phaùp naøy, cuõng nhö caùc Boà Taùt lìa xa heát thaûy caùc aùc taäp khí, chaúng nhieãm theá duïc, caàu caét lìa löôùi phieàn naõo cuûa boïn ma, vöôït khoûi caùc neûo luaân hoài. Laáy Trí Hueä Höông maø töï trang nghieâm, nôi moïi theá gian ñeàu khoâng nhieãm tröôùc, thaønh töïu ñaày ñuû Giôùi “Khoâng Choã Baùm”, laøm trong saïch Trí “Khoâng Baùm”, Haønh caùi “Khoâng Baùm Caûnh”, nôi heát thaûy choán ñeàu khoâng choã baùm níu, taâm ñeàu bình ñaúng, khoâng baùm, khoâng nöông”.

Xöa, coù moät toân giaû ñi qua hoà sen. Vò Thaàn sen traùch raèng: “Khoâng ñöôïc troäm höông thôm cuûa toâi”.

Vò toân giaû beøn hoûi: “Ngöôøi ñôøi qua laïi, ai chaúng ngöûi muøi thôm, ñaâu chæ moät mình ta ngöûi troäm sao?”

Vò Thaàn noùi: “Ngöôøi ñôøi taùn loaïn taâm, neân chaúng goïi laø troäm. Toân giaû ñaây taâm trong saïch, neân coù chuùt baùm dính thì chaúng ñöôïc!”

Tyû Thöùc chöa deã haøng phuïc vaäy! Theá neân, hoä trì caùi Taâm Voâ Tröôùc maø ngao du coõi ñôøi, ñoù laø “Kheùo phaân bieät maø bieát taát caû muøi höông”, thì khoâng gì maø chaúng coù theå.

Kinh: “Anan, laïi nhö choã oâng baøy toû: Thieät caên vaø vò traàn laøm duyeân, sanh ra Thieät Thöùc. Thöùc aáy nhaân thieät caên sanh ra, laáy thieät caên laøm Giôùi, hay nhaân vò traàn sanh ra, laáy vò traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân thieät caên sanh ra, thì trong theá gian mía ngoït; mô chua; hoaøng lieân ñaéng; muoái maën; teá taân, göøng, queá heát thaûy ñeàu khoâng coù Vò. OÂng töï neám caùi löôõi, laø ngoït hay ñaéng? Neáu caùi löôõi laø ñaéng, thì laáy caùi gì ñeå neám caùi löôõi? Löôõi chaúng theå töï neám, thì laáy gì maø coù hay bieát? Neáu löôõi khoâng ñaéng, vò töï chaúng sanh ra, laøm sao laäp thaønh Giôùi?

“Neáu nhaân vò traàn maø sanh ra, thì Thieät Thöùc ñaõ laø vò roài, ñoàng nhö thieät caên, khoâng theå töï neám, laøm sao maø bieát laø vò hay chaúng phaûi vò? Laïi taát caû caùc vò chaúng phaûi do moät vaät sanh ra. Caùc vò ñaõ do nhieàu vaät sanh ra, thì caùi Thieät Thöùc neáu do vò traàn sanh, cuõng phaûi coù nhieàu töï theå. Neáu Thieät Thöùc laø moät theå vaø theå ñoù do vò sanh ra, thì caùc vò maën, nhaït, chua, cay, caùc töôùng khaùc nhau naøy phaûi chæ laø moät vò, khoâng theå phaân bieät. Khoâng coù phaân bieät, thì khoâng coù Thöùc, laøm sao coøn goïi laø Thieät Thöùc Giôùi? Chaúng leõ hö khoâng sanh ra caùi Thöùc Phaân Bieät cuûa oâng?

“Theá thì caùi Thöùc ôû giöõa do thieät caên vaø vò traàn hoøa hôïp maø sanh, voán khoâng töï taùnh, laøm sao maø caùi Giôùi coù ñöôïc?

“Vaäy neân phaûi bieát: Thieät caên, vò traàn laøm duyeân, sanh ra Thieät Thöùc, caû ba Xöù ñeàu Khoâng. Töùc laø Thieät Giôùi, Vò Giôùi vaø Thieät Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi Taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Ban ñaàu, baùc boû “Nhaân thieät caên sanh”, laø phaù caùi lyù Töï Sanh. Thöù hai laø baùc boû “Nhaân vò traàn sanh”, laø phaù caùi lyù Caùi khaùc sanh. Thöù ba laø baùc boû “Hö khoâng sanh”, laø phaù caùi lyù Khoâng nguyeân nhaân maø sanh. Thöù Tö baùc boû “Löôõi vaø vò hoøa hôïp maø sanh”, laø phaù caùi lyù Chung nhau sanh. Töùc ôû trong ñoù, voán khoâng töï taùnh, thieät caên chaúng theå töï neám muøi, muøi vò cuõng chaúng töï neám bieát, thì Thöùc do ñaâu maø sanh? Chính laø hieån baøy yù chæ Voâ Sanh. Bieát Thieät Thöùc voán Voâ Sanh, thieät caên voán töï trong saïch, töùc laø Dieäu Chaân Nhö Taùnh vaäy.

Xöa, coù vò thieàn sö aên uoáng hoãn taïp, khoâng choïn löïa, nhieàu ñeä töû baét chöôùc theo. Moät böõa noï, baøy moät böõa cuùng ôû choã thieâu xaùc ngöôøi cheát, roài laáy thòt thieâu coøn soùt, goàm chung vaøo roài aên. Ñeä töû ñeàu oùi möûa, chaïy maát.

Sö beøn noùi: “Ta nhieàu ñôøi thanh tònh, neân môùi khoâng choïn löïa. Caùc oâng coù theå cuøng vôùi ta aên moùn naøy, môùi neân duy trì vieäc aên uoáng”.

Töø ñoù, caû chuùng sôï haõi maø lo vaâng giöõ Giôùi Luaät.

Toå Taøo Sôn cuõng öa röôïu.

Coù vò taêng hoûi: “AÙo linh khoâng khoaùc thì nhö theá naøo?”

Ñaùp: “Taøo Sôn naøy troïn hieáu! [Ñaây nghóa laø xöùng Taùnh]”

Hoûi : “Troïn hieáu roài thì nhö theá naøo?”

Toå ñaùp : “Taøo Sôn khoaùi röôïu töø Toân Ñaûnh”.

Coù ñeä töû teân laø Thueá Thanh, baïch hoûi: “Ñeä töû coâ baàn, xin thaày cöùu giuùp”.

Toå Sôn goïi lôùn: “Thueá Xaø Leâ!”

Sö Thueá öùng tieáng: “Daï!”

Toå Sôn noùi: “Röôïu Thanh Nguyeân [Phaùi Taøo Ñoäng xuaát phaùt töø Ngaøi Thanh Nguyeân Haønh Tö] traéng trong, uoáng roài ba cheùn sao coøn baûo chöa thaám moâi!”

Toå Huyeàn Giaùc noùi : “ÔÛ choã naøo maø cho laø coù uoáng!”

Ba taéc naøy laø: Taùnh cuûa Vò voán Khoâng, Thieät Thöùc cuõng voán Khoâng. Lieãu ñaït môùi goïi raèng “Bieát muøi vò”.

Kinh : “Anan, laïi nhö choã oâng baøy toû: Thaân caên vaø xuùc traàn laøm duyeân sanh ra Thaân Thöùc. Thaân Thöùc naøy do thaân caên sanh ra, laáy thaân caên laøm Giôùi, hay nhaân xuùc traàn sanh ra, laáy xuùc traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân thaân caên sanh ra, maø khoâng coù hai caûm xuùc hôïp vaø lìa, thì thaân caên coøn bieát gì? Neáu nhaân xuùc traàn sanh ra, maø khoâng coù thaân caên cuûa oâng, thì coù ai chaúng coù thaân maø laïi bieát chuyeän hôïp, lìa ñöôïc?

“Anan, vaät thì khoâng bieát caûm xuùc, thaân caên coù bieát môùi coù caûm xuùc. Töùc nôi caûm xuùc, bieát coù thaân. Töùc nôi thaân caên, maø bieát caûm xuùc. Nhöng nôi Xuùc, thì khoâng phaûi laø thaân, nôi thaân thì khoâng phaûi laø Xuùc. Hai töôùng thaân vaø xuùc, voán khoâng xöù sôû. Neáu Xuùc hôïp vôùi thaân, thì laøm theå taùnh cuûa thaân. Lìa thaân thì chaúng coù theå taùnh naøo, beøn nhö töôùng hö khoâng. Noäi caên, ngoaïi traàn ñaõ khoâng thaønh, caùi Thöùc ôû giöõa laøm sao maø laäp? Giöõa chaúng laäp ñöôïc, trong ngoaøi ñeàu laø Taùnh Khoâng, thì caùi Thaân Thöùc cuûa oâng do ñaâu maø laäp thaønh Giôùi?

“Theá neân, phaûi bieát: Thaân caên vaø xuùc traàn laøm duyeân, sanh ra Thaân Thöùc, caû ba choã ñeàu Khoâng. Töùc laø caû ba thöù Thaân Giôùi, Xuùc Giôùi vaø Thaân Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi Taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caâu “Vaät thì khoâng bieát caûm xuùc”, nghóa laø vaät coù theå chaïm bieát. Vaät thì thaät, caùi Bieát thì hö. Caùi thaät vôùi caùi hö chaúng coù tieáp xuùc vôùi nhau. Cho neân, vaät thì chæ tieáp xuùc vôùi vaät, khoâng theå tieáp xuùc vôùi caùi Bieát. Moät chöõ Bieát naøy baøy roõ raøng ra caùi Phaùp Thaân trong saïch, chaúng phaûi laø choã maø söï chaïm xuùc coù theå tôùi ñöôïc.

Caùi Thaân bieát coù caûm xuùc laø do saéc thaân phaân bieät maø Bieát, laáy hai choã hôïp, lìa laøm duyeân. Caûm xuùc khoâng lìa thaân caên, thaân caên cuõng khoâng lìa caûm xuùc. Nhöng noùi caûm xuùc thì chaúng phaûi laø thaân caên, noùi thaân caên thì chaúng phaûi laø caûm xuùc, hai caùi aáy thaät laø khoâng theå xaùc ñònh. Do ñoù, neáu hôïp laïi thì chæ coù moät thaân theå, maø caùi Caûm Xuùc ôû taïi ñaâu? Neáu lìa nhau, thì Xuùc khoâng coøn, ñoàng nhö hö khoâng vaäy. Caû hai ñeàu khoâng coù ôû ñaâu, trong ngoaøi ñeàu khoâng thaønh töïu. Thaân vaø Xuùc ñeàu khoâng nôi choán, thì Thaân Thöùc do ñaâu maø thaønh laäp? Ñaõ khoâng coù caùi Thöùc ôû giöõa, thì caên vaø caûnh roát raùo laø khoâng. Theá neân bieát caùi Thaân Thöùc Giôùi chæ laø hö voïng.

Thieàn sö Nam Nhaïc Hueä Tö ñaõ ñaéc tuùc maïng thoâng, boãng nhieân laïi bò nghieäp chöôùng khôûi leân, tay chaân ruõ lieät, khoâng theå ñi ñöùng. Ngaøi töï nghó raèng: “Beänh töø nghieäp sanh, nghieäp töø taâm khôûi. Nguoàn taâm voán chaúng khôûi, ngoaïi caûnh ñaâu coù hình traïng gì? Beänh, nghieäp vaø thaân ñeàu nhö boùng maây!” Quaùn nhö theá, töôùng ñieân ñaûo dieät, nheï nhaøng yeân oån nhö xöa. Nhö Ngaøi môùi coù theå noùi laø roõ thaáu Thaân Thöùc laø hö voïng vaäy.

Thieàn sö Höng Döông Phaåu naèm beänh.

Ngaøi Ñaïi Döông ñeán thaêm, hoûi: “Thaân naøy nhö boït huyeãn, maø coù ôû trong boït huyeãn môùi thaønh bieän xeùt. Neáu khoâng coù caùi boït huyeãn naøy, thì chuyeän ñaïi söï chaúng do ñaâu maø nghieäm xeùt. Neáu muoán xeùt chuyeän ñaïi söï, thì Thöùc laïi giöõ laáy caùi boït huyeãn naøy, laøm sao ñaây?”

Toå Phaåu noùi: “Vaãn coøn laø chuyeän beân naøy”.

Ñaïi Döông hoûi : “Theá chuyeän beân kia thì laøm sao?”

Toå Phaåu noùi : “Quanh ñaát vöøng hoàng ñeïp, ñaùy bieån chaúng troàng boâng” [“Taùp ñòa hoàng luaân tuù, haûi ñeå baát taøi hoa”].

Ñaïi Döông cöôøi noùi : “OÂng coøn tænh taùo khoâng?”

Toå Phaåu quaùt : “Saép noùi ta queân maát aø!”

Roài lieàn tòch.

Nhö Toå Höng Döông Phaåu coù theå noùi laø thaáu roõ caùi Phaùp Thaân Höôùng Thöôïng Söï vaäy.

Coù vò sö hoûi Ngaøi Ñaïi Long: “Saéc thaân thì hö hoaïi, nhö theá naøo laø caùi Phaùp Thaân kieân coá?”

Toå Long noùi: “Hoa nuùi nôû döôøng gaám. Nöôùc khe trong nhö lam”.

Ngaøi Tuyeát Ñaäu tuïng raèng:

“Hoûi, töøng chaúng bieát

Ñaùp, laïi chaúng hieåu

Traêng laïnh gioù cao, ñænh xöa thoâng laïnh

Cöôøi vui thay

Giöõa ñöôøng gaëp ñöôïc ngöôøi ñaéc ñaïo

Chaúng laáy noùi, im ñoái ñaõi cuøng

Tay caàm roi baïch ngoïc ñaùnh vuïn ngoïc Ly Chaâu

Ñaùnh chaúng naùt, theâm daáu veát!

Nöôùc coù hieán chöông, theâm ba ngaøn ñieàu toäi!”.

Theo baøi tuïng naøy thì caùi Kieân Coá Phaùp Thaân coøn phaûi ñaäp cho naùt, huoáng laø caùi Saéc Thaân ñoù ö?

Kinh: “Laïi nhö choã oâng baøy toû: YÙ caên vaø phaùp traàn laøm duyeân, sanh ra YÙ Thöùc. Thöùc ñoù laø nhaân yù caên sanh ra, laáy yù caên laøm Giôùi, hay nhaân phaùp traàn sanh ra, laáy phaùp traàn laøm Giôùi?

“Anan, neáu nhaân yù caên sanh ra, thì trong yù oâng chaéc phaûi coù choã suy nghó maø phaùt roõ ra caùi yù cuûa oâng; neáu khoâng coù caùc phaùp traàn thì yù khoâng coù choã sanh ra. Lìa caùc duyeân traàn, yù caên coøn khoâng coù hình töôùng, thì caùi Thöùc ñem duøng vaøo choã naøo?

“Laïi caùi Thöùc Taâm cuûa oâng cuøng caùc söï nghó suy, caùc söï roõ bieát laø ñoàng nhau hay khaùc nhau. Neáu ñoàng vôùi yù caên, töùc laø yù caên roài, laøm sao laïi do yù caên sanh ra? Neáu khaùc maø khoâng ñoàng vôùi yù caên, thì leõ ra khoâng coù bieát gì. Neáu khoâng coù choã Bieát, thì laøm sao laïi do yù caên sanh ra? Coøn neáu coù choã Bieát, laøm sao bieát ñöôïc yù caên? Khi hai taùnh ñoàng nhau vaø khaùc nhau ñeàu khoâng thaønh, Giôùi do ñaâu maø laäp?

“Neáu YÙ Thöùc do phaùp traàn sanh ra, thì caùc phaùp trong theá gian khoâng ngoaøi naêm Traàn. OÂng haõy xem caùc phaùp saéc, thanh, höông, vò, xuùc ñoái vôùi naêm caên ñeàu coù hình töôùng roõ raøng, chaúng phaûi choã thu nhieáp cuûa yù caên. Neáu YÙ Thöùc cuûa oâng quyeát ñònh nöông nôi phaùp traàn maø sanh ra, thì oâng haõy xem xeùt kyõ, moãi phaùp coù hình traïng gì? Neáu lìa ngoaøi saéc khoâng, ñoäng tónh, thoâng bít, lìa hôïp, sanh dieät, vöôït ngoaøi caùc töôùng naøy, roát raùo laø khoâng choã ñaéc. Sanh thì caùc phaùp Saéc Khoâng ñeàu sanh ra, dieät thì caùc phaùp Saéc Khoâng ñeàu dieät. Caùc nguyeân nhaân ñaõ khoâng, thì caùi thöùc coù laø do chuùng sanh ra, naøo coù hình töôùng gì ñaâu? Töôùng traïng khoâng theå coù, Giôùi do ñaâu maø sanh?

“Theá neân, phaûi bieát: YÙ caên, phaùp traàn laøm duyeân, sanh ra YÙ Thöùc, ba choã naøy ñeàu khoâng. Töùc laø ba thöù YÙ Giôùi, Phaùp Giôùi vaø YÙ Thöùc Giôùi voán chaúng phaûi taùnh Nhaân Duyeân, chaúng phaûi taùnh Töï Nhieân.

Thoâng raèng: Caùi YÙ Thöùc Giôùi naøy laø Taùnh Hieåu Bieát, Phaân Bieät cuûa Thöùc Thöù Saùu. Ñaõ laáy söï Bieát do Phaân Bieät laøm taùnh, thì lìa ngoaøi phaùp haún khoâng coù duyeân, yù beøn chaúng sanh. Lìa Duyeân thì voâ hình, vaäy YÙ Thöùc duøng vaøo ñaâu? Theá thì caùi Thöùc duyeân theo phaùp naøy, roõ raøng khoâng sanh ra nôi yù caên. Neáu noùi yù caên hay phaân bieät maø sanh ra YÙ Thöùc, vaäy thì Thöùc Thöù Baûy laøm choã nöông cho söï nhieãm, tònh vaø Thöùc Thöù Taùm laø Thöùc Taâm laøm choã nöông döïa caên baûn cuûa moïi Thöùc, ñoái cuøng Thöùc Thöù Saùu coù taùnh hieåu bieát do phaân bieät laø ñoàng hay laø khaùc?

Kinh Laêng Giaø noùi: Taâm (Thöùc Thöù Taùm) hay tích nhoùm Nghieäp YÙ (Thöùc Thöù Baûy), hay môû roäng söï tích nhoùm, hieåu bieát do phaân bieät goïi laø Thöùc, ñoái ñaõi vôùi hieän caûnh thì coù naêm Thöùc.

Luaän Duy Thöùc noùi: Taäp Khôûi goïi laø Taâm, suy löôøng goïi laø YÙ, hieåu bieát caûnh goïi laø Thöùc. Chæ laø moät phaùp maø khaùc teân.

Ñaõ duy chæ moät phaùp, ñeàu coù theå goïi laø Taâm, ñeàu coù theå goïi laø YÙ, ñeàu coù theå goïi ñoù laø Thöùc. Nhöng söï tinh vi aáy coù theå bieän bieät, coù nhieàu thöù aáy maø ñaët teân vaäy.

ÔÛ trong Thöùc Thöù Taùm, YÙ vaø Thöùc ñeàu khoâng coøn, neân chæ coù theå goïi laø Taâm.

ÔÛ Thöùc Thöù Baûy, chaúng phaûi Taâm, chaúng phaûi Thöùc, chæ coù theå goïi laø YÙ.

ÔÛ Thöùc Thöù Saùu, thì Taâm vaø YÙ ñeàu ñoái ñaõi vôùi Caûnh, neân goïi laø Thöùc Phaân Bieät söï vaät.

Kyø thaät chæ laø moät. Nhö bieån khôûi soùng: khoâng khaùc cuõng khoâng khoâng khaùc. Thöùc Thöù Saùu ñuoåi theo Traàn sanh ra Gioù Caûnh Giôùi, lieàn khôûi ñoäng caùc soùng Suy Löôøng cuûa Thöùc Thöù Baûy, maø thaät chaúng rôøi caùi bieån laëng chöùa cuûa Thöùc Thöù Taùm. Ba Thöùc naøy chaúng phaûi ñoàng, chaúng phaûi khaùc, cöù haõy taïm ñeå ñoù.

Baây giôø, noùi veà chuyeän YÙ sanh ra Thöùc. Neáu noùi Thöùc ñoàng vôùi YÙ thì Thöùc laø YÙ, laøm sao goïi YÙ laø caùi Naêng Sanh vaø Thöùc laø caùi Ñöôïc Sanh ? Noùi laø ñoàng thì khoâng ñöôïc vaäy. Neáu noùi Thöùc khaùc vôùi YÙ, hoaøn toaøn chaúng ñoàng thì moät caùi thuoäc höõu tình, moät caùi thuoäc voâ tình, leõ ra khoâng coù choã Bieát, vaäy baûo khaùc nhau thì khoâng theå ñöôïc. Neáu khoâng coù choã Bieát, thì chaéc chaúng phaûi do YÙ sanh. YÙ phaân bieät ñöôïc caùi choã Sôû Sanh thì phaûi coù caùi Thöùc ôû trong aáy. Neáu coù choã ñeå bieát, thì khi YÙ sanh maø khoâng coù phaùp naøo ñeå duyeân, thì chæ coù caùi YÙ laøm sao maø töï bieát caùi YÙ ? Neáu cho laø Bieát caùi YÙ, thì caùi YÙ trôû laïi thaønh caûnh, khoâng coøn laø caên ñöôïc. Neáu khoâng bieát caùi YÙ, laïi gioáng nhö khoâng coù Thöùc, thì sao noùi laø YÙ sanh Thöùc?

Rôøi ngoaøi phaùp maø tìm caùi Thöùc, raát khoù hình dung: neáu noùi laø ñoàng, thì khoâng coøn coù theå goïi laø Sanh ra; neáu goïi laø khaùc thì khoâng theå goïi ñöôïc laø Thöùc. Theá laø hai taùnh ñoàng nhau, khaùc nhau ñeàu khoâng thaønh töïu. Thöùc khoâng coù choã ñònh, Giôùi laøm sao laäp thaønh? Do ñoù maø noùi Thöùc do caên sanh laø hö voïng vaäy.

Neáu noùi Thöùc duyeân vôùi phaùp traàn maø hieän, nhaân phaùp maø coù sanh ra, theá thì phaûi coù phaùp khaù hình dung ra ñöôïc roài môùi coù theå laøm Nhaân. Nay caùc phaùp cuûa theá gian chaúng theå ngoaøi naêm traàn, ñoái ñaõi naêm caên, vaø laøm caùi sôû nhaân cuûa naêm Thöùc. YÙ coù theå lìa ngoaøi naêm Traàn naøy maø rieâng coù töôùng traïng cuûa caùc phaùp ñeå laøm sôû nhaân khoâng? Caùi noäi caûnh maø YÙ töï duyeân, tuy khoâng nhôø naêm caên beân ngoaøi nhöng roát cuoäc khoâng theå ra khoûi boùng daùng cuûa Saéc Khoâng, sanh dieät... caùc phaùp. Daàu coù duyeân caùc phaùp xuaát theá gian laø Phi Saéc, Phi Khoâng, Baát Sanh Baát Dieät nhöng caùi phi saéc phi khoâng cuõng do Saéc Khoâng maø hieån, caùi baát sanh baát dieät cuõng do sanh dieät maø baøy. Roát laø chaúng coù theå rôøi ngoaøi Saéc Khoâng, sanh dieät maø coù rieâng ñöôïc caùi phaùp traàn ñeå laøm nhaân sanh Thöùc. ÔÛ nôi naêm Traàn maø tìm phaùp thì Traàn laø nhaân cuûa nguõ caên, chaúng phaûi laø nhaân cuûa YÙ. Maø rôøi naêm Traàn ñeå caàu phaùp, thì khoâng coù phaùp naøo ñeå ñöôïc. Ñaõ khoâng theå ñaéc, thì khoâng coù Nhaân vaäy. Nhaân maø khoâng coù, laáy gì sanh ra ? Neáu khoâng coù Nhaân maø noùi laø coù Thöùc sanh ra, thì Thöùc naøy chaúng theå naøo phaân bieät caùc phaùp. Coøn neáu phaân bieät ñöôïc caùc phaùp thì taïo ra ñöôïc töôùng traïng gì ? Töôùng traïng khoâng coù, Thöùc thaät chaúng sanh. Neân noùi laø nhaân phaùp maø Thöùc sanh laø sai laàm vaäy. Ñaõ chaúng phaûi YÙ sanh, laïi chaúng phaûi Phaùp sanh, thì YÙ Thöùc ôû taïi choán naøo? Khoâng coù nôi choán, töùc laø choán Chaân Thaät vaäy.

Xöa, Thöôïng Toïa Quoác Thanh Tònh hoûi Toå Tröôøng Sa: “Nhö trong kinh daïy : khoâng theå laáy caùi taâm coù choã bieát maø ño löôøng noåi caùi Tri Kieán Voâ Thöôïng cuûa Nhö Lai, theá thì laøm sao?”

Toå Sa noùi: “OÂng haõy noùi xem: cöùu xeùt cho cuøng caùi taâm coù choã bieát naøy, laïi coù ño löôøng naøo ñöôïc noåi chaêng? Theo ñoù maø tin nhaäp”.

Sau naøy, coù vò taêng hoûi: “Ñeä töû moãi ñeâm ngoài thieàn, taâm nieäm taùn loaïn, chöa bieát caùch naøo nhieáp phuïc. Xin thaày chæ baûo”.

Ngaøi Quoác Thanh Tònh traû lôøi: “Neáu ban ñeâm ngoài tònh maø nieäm nieäm laêng xaêng, thì laáy caùi taâm laêng xaêng ñoù cöùu xeùt caùi choã laêng xaêng. Thaáy laø noù khoâng coù xöù sôû, thì caùi taâm nieäm laêng xaêng ñoù ñaâu coøn! Cöù xeùt ngöôïc laïi caùi taâm, thì caùi taâm cöùu xeùt ñoù ñaâu coù taïi choã naøo. Trí chieáu soi voán khoâng, caùi caûnh ñeå duyeân cuõng tónh laëng vaäy. Chieáu maø chaúng chieáu, tuyeät khoâng coù caûnh ñeå chieáu soi vaäy. Caûnh, Trí ñeàu tòch dieät, taâm löôïng an nhieân. Ngoaøi chaúng tìm caàu laáy söï taùn loaïn, trong chaúng truï nôi ñònh tónh. Hai ñöôøng döùt baët, moät Taùnh suoát nhieân. Ñaây laø yeáu ñaïo veà nguoàn vaäy”.

Toå Döôïc Sôn ñang ngoài, coù vò taêng hoûi : “ÔÛ caùi choã baèng phaúng, suy nghó caùi gì?”

Toå Sôn noùi : “Suy nghó caùi thaät chaúng coù suy nghó”.

Hoûi : “Caùi chaúng suy nghó ñoù, laøm theá naøo suy nghó ?”

Toå Döôïc Sôn noùi : “Tuyeät chaúng suy nghó !”

Coù vò taêng hoûi thieàn sö Thuïc Chaâu Taây : “Theá naøo laø choã Phi Tö Löôïng?”

Ngaøi ñaùp : “Ai thaáy moät chaám trong ñeâm toái giöõa hö khoâng?”

Ngaøi Ñôn Haø tuïng raèng :

“Moät ñieåm linh minh, saùu chaúng thaâu

Roõ thay, naøo phaûi söõng maét vaøo

Tin töùc trong kia, ngöôøi khoù roõ

Chæ coù hö khoâng moät ñieåm muø”.

(Nhaát ñieåm linh minh luïc baát thaâu

Chieâu nhieân haø duïng caùnh ngöng maâu

Caùi trung tieân töùc nhaân nan uûy

Ñoäc höõu hö khoâng aùm ñieåm ñaàu).

Cho neân, roõ ñöôïc choã Taâm Thöùc chaúng theå ñeán ñöôïc, beøn thaáu suoát nguoàn coäi cuûa Thöùc vaäy.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM