Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG I: CHÆ BAØY CHAÂN TAÂM

MUÏC TAÙM: CHÆ ROÕ CAÊN NGUYEÂN HÖ VOÏNG VAØ TAÙNH GIAÙC TOAØN VEÏN

I. OÂNG MAÕN TÖØ TRÌNH BAØY CHOÃ NGHI

Kinh: Luùc baáy giôø, OÂng Phuù Laâu Na Di Ña La Ni Töû ôû trong ñaïi chuùng, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, traät vai aùo phaûi, goái phaûi chaám daát, chaép tay cung kính maø baïch Phaät raèng: “Theá Toân oai ñöùc lôùn, kheùo vì chuùng sanh dieãn baøy Ñeä Nhaát Nghóa Ñeá cuûa Nhö Lai. Ñöùc Theá Toân thöôøng cho raèng trong nhöõng ngöôøi thuyeát phaùp, toâi laø thöù nhaát. Nay toâi nghe phaùp aâm vi dieäu cuûa Nhö Lai, cuõng nhö ngöôøi ñieác, caùch ngoaøi traêm thöôùc, nghe tieáng muoãi moøng voán ñaõ khoâng thaáy, huoáng laø ñöôïc nghe. Phaät tuy tuyeân boá roõ raøng, muoán khieán toâi tröø meâ laàm, nhöng toâi coøn chöa roõ nghóa roát raùo, vaøo choã khoâng coøn nghi hoaëc.

“Baïch Theá Toân, nhö caùc OÂng Anan, tuy nghe maø ngoä, nhöng taäp khí höõu laäu chöa tröø heát, coøn boïn chuùng toâi, laø nhöõng ngöôøi leân baäc Voâ Laäu, tuy saïch heát caùc laäu, nay nghe phaùp aâm cuûa Nhö Lai dieãn noùi, vaãn coøn maéc nhöõng ñieàu nghi hoái.

“Baïch Theá Toân, neáu nhö taát caû Caên, Traàn, Xöù, Giôùi... cuûa theá gian, ñeàu laø Nhö Lai Taïng, thanh tònh baûn nhieân sao boãng döng sanh ra coù nuùi soâng, ñaát ñai, caùc töôùng höõu vi theo nhau dôøi ñoåi, heát roài laïi coù?

“Laïi Ñöùc Nhö Lai coøn noùi raèng ñaát nöôùc, löûa gioù, taùnh voán vieân dung, toaøn khaép phaùp giôùi, laëng trong thöôøng truï. Baïch Theá Toân, nhö taùnh cuûa Ñòa Ñaïi laø khaép caû, laøm sao maø dung ñöôïc Thuûy Ñaïi? Taùnh nöôùc laø toaøn khaép, thì Hoûa Ñaïi chaéc chaúng sanh, laøm sao laïi phaùt minh hai taùnh Thuûy Ñaïi vaø Hoûa Ñaïi ñeàu khaép caû Hö Khoâng, khoâng xaâm laán tieâu dieät laãn nhau? Baïch Theá Toân, taùnh cuûa Ñòa Ñaïi laø ngaên ngaïi, taùnh cuûa Hö Khoâng laø roãng suoát, laøm sao caû hai Ñaïi aáy ñeàu toaøn khaép phaùp giôùi?

“Nay toâi khoâng bieát nghóa aáy do ñaâu, xin Ñöùc Nhö Lai ban boá loøng ñaïi töø, veùn maây meâ laàm cho toâi cuøng heát thaûy trong ñaïi chuùng”.

OÂng Maõn Töø noùi theá xong, naêm voùc gieo xuoáng ñaát, kính mong lôøi daïy töø bi voâ thöôïng cuûa Nhö Lai.

Thoâng raèng: Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh laø Ñeä Nhaát Nghóa Ñeá, vieân dung vi dieäu, coát yeáu ôû choã Taâm Ngoä. Ngöôøi ngoä roài, ñöa ra khoâng gì laø chaúng phaûi, choã choã duøng chaúng coù nghi nan, moät phen vöôït leân lieàn ñöùng vaøo, naøo möôïn coâng lao huaân taäp? Nhö nhoùm caùc OÂng Anan, taäp khí höõu laäu chöa tröø heát, ñaõ phaù caùc ñieàu meâ laàm thoâ, maø meâ laàm vi teá haõy coøn. Caùc vò ñaõ leân haøng Voâ Laäu ôû trong hoäi chuùng, thì tuy ñoaïn heát Phieàn Naõo Chöôùng, maø Sôû Tri Chöôùng vaãn coøn, maéc ôû trong ñòa vò coù tu taäp, laøm sao laõnh ngoä caùi Ñeä Nhaát Nghóa Ñeá Toái Thöôïng?

Caùc töôùng kia laø hö voïng, voán töï chaúng sanh maø nay nghi laø coù sanh. Boán ñaïi trong saïch nhö ngoïc Ma Ni, tuøy phöông maø hieän saéc, töïa hoà coù xanh vaøng ñoû traéng maø voán laø khoâng coù. Theá maø nay nghi raèng chuùng xaâm laán nhau! Chaúng phaûi laø OÂng Phuù Laàu Na chaáp laáy töôùng ñeå vaán naïn caùi Taùnh, maø thaät ra, oâng ôû trong Baûn Taùnh vieân dung laëng trong thöôøng truï maø sanh nghi. Caùi “Nghieäp” cuûa oâng laø ñaõ leân baäc voâ laäu, ôû trong voâ laäu aáy môùi chæ thaáy caùi Laëng Trong (Traïm) maø chöa thaáy caùi Laëng Trong Nhieäm Maàu (Dieäu Traïm) cuûa noù, môùi chæ thaáy caùi Truï, maø chöa thaáy ñöôïc caùi Voâ Truï cuûa noù.

Toå Trieäu Chaâu noùi : “Ngöôøi ta thì khoù thaáy maø deã bieát, ta ôû trong aáy thì deã thaáy maø khoù bieát”. Ñaây laø choã kinh noùi “Cuõng nhö ngöôøi ñieác, caùch ngoaøi traêm thöôùc, nghe tieáng muoãi moøng”, ñaâu phaûi laø lôøi hö doái ö?

Phaùp Sö Tröôøng Thuûy Tuyeàn hoûi Hoøa Thöôïng Lang Nha Giaùc: “Thanh tònh boån nhieân sao boãng döng sanh nuùi soâng ñaïi ñòa?”

Toå Giaùc noùi: “Thanh tònh boãng nhieân sao boãng döng sanh nuùi soâng ñaïi ñòa?”

Thaày Tuyeàn ôû nôi ñoù tænh ngoä.

Haõy noùi, nhö theá laø coù traû lôøi caâu aáy hay khoâng traû lôøi caâu aáy? Neáu baûo laø coù traû lôøi, thì hieåu ñaïo lyù aáy laøm sao? Neáu baûo khoâng traû lôøi, thì sao laïi tænh ngoä?

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng:

“Thaáy coù, chaúng coù

Ngöûa tay, uùp tay

Caùi ngöôøi trong nuùi Lang Nha aáy

Chaúng coù rôùt sau Ñöùc Cuø Ñaøm”.

Laïi coù nhaø sö hoûi Toå Thieàu Quoác Sö : “Heát thaûy nuùi soâng ñaïi ñòa töø ñaâu maø daáy ra?

Toå Thieàu noùi : “Caâu hoûi naøy töø ñaâu maø tôùi?”

Thaät laø moå buïng khoeùt tim!

II. VOÂ MINH ÑAÀU TIEÂN

Kinh: Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo OÂng Phuù Laâu Na vaø caùc vò A La Haùn Voâ Hoïc heát laäu trong hoäi naøy raèng: “Ngaøy nay Nhö Lai vì khaép hoäi naøy, ôû trong thaéng nghóa, hieån baøy caùi Taùnh Chaân Thaéng Nghóa. Khieán cho ôû trong hoäi, nhöõng haøng ñònh taùnh Thanh Vaên cuøng heát thaûy caùc vò A La Haùn, chöa ñaéc hai phaùp Ngaõ Khoâng vaø Phaùp Khoâng, phaùt taâm höôùng veà Thöôïng Thöøa ñeàu ñöôïc choã tu haønh chaân thaät laø Nhaát Thöøa Tòch Dieät, moät vò thuaàn chaân. OÂng nay nghe kyõ, Ta hieän vì oâng maø noùi”.

Caùc OÂng Phuù Laâu Na kính vaâng phaùp aâm Phaät, yeân laëng laéng nghe.

Phaät daïy: “Phuù Laàu Na! Theo nhö oâng noùi, thanh tònh boån nhieân sao boãng döng sanh nuùi soâng, ñaïi ñòa? OÂng chaúng thöôøng nghe Nhö Lai tuyeân thuyeát “Taùnh Giaùc dieäu minh, Baûn Giaùc minh dieäu” sao?”

OÂng Phuù Laàu Na thöa: “Baïch Theá Toân, theá ñaáy, toâi thöôøng nghe Phaät tuyeân thuyeát nghóa aáy.”

Thoâng raèng: Nhö Lai Taïng laø Thaéng Ñeá Ñeä Nhaát Nghóa, ôû ñaây noùi laø Taùnh Chaân Thaéng Nghóa. Töùc laø chæ thaúng caùi nguoàn goác sanh khôûi ra nuùi soâng, ñaát ñai, khieán cho ngöôøi ôû ngay nôi nguyeân ñaàu maø thaáu suoát, laäp töùc lieàn töï thaáy Taùnh.

Haøng ñònh taùnh Thanh Vaên tuy khoâng coøn roän taïp, nhöng ñoù laø caùi tòch dieät chöa chaân thaät, vì chöa chöùng caùc phaùp voán töï tòch dieät. Baäc A La Haùn, tuy ñaéc Ngaõ Khoâng maø chöa ñaéc Phaùp Khoâng, meâ ñaém vaøo Khoâng Tòch, chöa theå höôùng veà Thöôïng Thöøa. Theá neân, ñeán ñaây ñeàu ñöôïc Nhaát Thöøa, chaúng coøn Thöøa naøo khaùc, nhaäp Phaät Tri Kieán, môùi laø choã chaùnh tu haønh vaäy.

Nôi Taùnh Giaùc thì noùi Dieäu Minh, vì caùi Theå aáy voán töï nhieäm maàu (Dieäu) maø haèng saùng (Minh), chaúng do caùi naøo khaùc maø saùng. Nôi Baûn Giaùc thì noùi laø Minh Dieäu, vì do löïc huaân tu baát tö nghì maø roõ bieát Taùnh Giaùc nhieäm maàu vaäy. Töùc laø Dieäu maø Minh, chaúng coù chuùt Voâ Minh naøo. Töùc laø Minh maø Dieäu, thì chaúng ngöøng truï nôi caùi Minh. Chính ñoù laø choã Taâm Vöông baøy loä roõ raøng. Coøn nhö caùi Giaùc Minh (A Laïi Da) beøn rôi vaøo Tình Thöùc, lìa Giaùc lieàn laø Voâ Minh, laøm sao noùi raèng Dieäu? Neân ôû sau, kinh noùi: “Caùi Giaùc Minh laø laàm loãi”.

Toå Trieäu Chaâu thöôïng ñöôøng noùi: “Ñaïo lôùn khoâng khoù. Chæ lìa choïn löïa. Vöøa coù lôøi noùi laø rôi vaøo choïn löïa, laø minh baïch! Laõo taêng chaúng ôû trong minh baïch, vaäy caùc oâng coù che chôû, thöông tieác cho khoâng?”

Khi aáy coù nhaø sö hoûi: “Ñaõ chaúng ôû trong minh baïch, thì che chôû thöông tieác caùi gì?”

Toå Chaâu noùi: “Ta cuõng khoâng bieát”.

Nhaø sö noùi: “Hoøa Thöôïng ñaõ khoâng bieát, sao laïi noùi chaúng ôû trong minh baïch?”

Toå Chaâu noùi: “Choã hoûi ñöôïc ñoù, leã baùi maø lui ñi!”

Ngaøi Tuyeát Ñaäu tuïng raèng :

“Toät Ñaïo khoâng khoù, moái ñaàu ngoân ngöõ

Moät: coù nhieàu thöù; hai : khoâng rieâng khaùc

Giöõa khoâng, maët trôøi leân maët traêng laën

Tröôùc vaùch, nöôùc laïnh, nuùi saâu.

Soï khoâ Thöùc taän, vui ñaâu laäp?

Caây khoâ roàng ngaâm, chöa heát khoâ

Khoù, khoù!

Choïn löïa minh baïch oâng töï xem!”.

Ngaøi Trieäu Chaâu noùi “Chaúng ôû trong minh baïch”, ñoù laø caùi caûnh giôùi thuaàn tuùy Dieäu Minh cuûa Ngaøi. Laïi daïy ngöôøi che chôû thöông xoùt laø thoâng cho bieát chuùt ít tin töùc cuûa caùi Minh Dieäu ñoù.

Nhaø sö troäm thaáy loái ñöôøng cuûa Ngaøi Trieäu Chaâu, muoán cuøng Ngaøi truøng truøng môû roõ, beøn hoûi “Ñaõ khoâng ôû trong minh baïch, thì che chôû thöông tieác caùi gì?” Toå Chaâu noùi “Ta cuõng khoâng bieát”, loä baøy caùi Minh Dieäu rôõ raøng!

Laïi hoûi, “Hoøa thöôïng ñaõ khoâng bieát, sao laïi noùi chaúng coù ôû trong minh baïch?”, thaät laø caùi Dieäu Minh raønh raønh vaäy.

Toå Trieäu Chaâu raát öng yù vò taêng coù ít nhieàu thaáy bieát, choã hoûi ñeàu thoâng suoát, neân daïy “Leã baùi roài lui”.

Tröôùc sau, vò taêng ñeàu khoâng ôû trong minh baïch, thì coøn noùi choïn löïa gì!

Ngaøi Tuyeát Ñaäu muoán cuøng Ngaøi Trieäu Chaâu ñoåi vaán ñeà, töùc laø caàn choïn löïa, caàn minh baïch!

Tín Taâm Minh cuûa Tam Toå Taêng Xaùn coù noùi “Chí ñaïo voâ nan, duy hieàm giaûn traïch”.

Toå Trieäu Chaâu beøn noùi: “Vöøa coù ngöõ ngoân, ñaõ laø choïn löïa, ñaõ laø minh baïch, chính laø sôï ngöôøi ta rôi vaøo ngoân thuyeát maø thaønh nghóa thöù hai”.

Neáu laø ngöôøi thaáy roõ suoát thì lôøi noùi cuõng khoâng trôû ngaïi, neân Ngaøi Tuyeát Ñaäu noùi “Ñaàu moái cuûa ngoân, ñaàu moái cuûa ngöõ”. Coøn neáu lìa ngoân ngöõ, maø veà ôû moät nôi, thì thaät laø “Caây khoâ tröôùc hang nuùi coù nhieàu loái laïc, neân coù nhieàu thöù”. Nhö thaáy ñöôïc moãi moãi ñeàu laø ñaïo, thì tuy ngoân ngöõ chi ly cuõng khoâng coù hai thöù. Neân noùi “Treân trôøi maët trôøi, maët traêng, tröôùc hieân nöôùc laïnh”, ñeàu laø moät Caùi AÁy, dao buùa cheû khoâng ra. Ñeán choã naøy thì phaân bieät, troø vui cuûa YÙù Thöùc ñeàu heát saïch, ñoù laø roàng ngaâm trong caây khoâ, hoàn nhieân laø moät caùi Dieäu Minh Chaân Teá. Haù deã ñeán ñöôïc ö, neân noùi “Khoù, khoù!”. Neáu coøn chuùt vui möøng, coøn chuùt YÙ Thöùc, thì goïi laø “Chöa khoâ raùo heát”, ñoù coøn laø caùi duïng söï cuûa Giaùc Minh. Bôûi theá môùi noùi: “AÙnh saùng chieáu maét tôï ngöôøi meâ. Minh baïch chuyeån thaân ñòa vò thoái ñoïa”. Nhö theá thì khoâng coù choïn löïa, khoâng minh baïch sao? Noùi “OÂng töï xem”, chính laø muoán xeùt ñònh caùi choïn löïa naøy, caùi minh baïch naøy coù cuøng vôùi caùi Chí Ñaïo töông ñöông hay khoâng?

Ñöùc Tam Toå noùi: “Chæ khoâng thöông gheùt, suoát nhieân minh baïch!”

Toå Trieäu Chaâu noùi: “Chaúng ôû trong minh baïch”.

Ngaøi Tuyeát Ñaäu noùi: “Choïn löïa, minh baïch, oâng töï xem!”

Lôøi noùi moãi ngöôøi moãi khaùc, maø thaät laø ñoàng. Tham!

Kinh: Phaät baûo: “OÂng goïi laø Giaùc Minh, vì Baûn Taùnh cuûa noù laø Minh, neân goïi laø Giaùc. Hay vì caùi Giaùc aáy chaúng Minh, maø goïi laø Minh Giaùc?”

Phuù Laâu Na thöa: “Neáu caùi aáy maø chaúng coù Minh, maø goïi laø Giaùc, thì khoâng Minh choã naøo caû (Voâ Sôû Minh)”.

Phaät daïy: “Neáu khoâng coù choã naøo ñeå Minh, thì cuõng khoâng coù caùi Minh Giaùc. Coù choã thì khoâng phaûi laø caùi Giaùc, khoâng coù choã thì cuõng khoâng coù caùi Minh. Khoâng coù Minh laïi chaúng phaûi laø caùi Taùnh Giaùc trong laëng saùng suoát. Vaäy Taùnh Giaùc voán laø Minh, voïng töôûng maø cho laø caùi Minh Giaùc.

Thoâng raèng: Moät chöõ Dieäu laø choã töï bí nhieäm cuûa Phaät. Ngaét boû ra chöõ Dieäu, maø chæ luaän caùi Giaùc Minh, thì duø cho coù möôøi naêm phaân giaûi cuõng chaúng xong! Vì Taùnh Theå voán laø Minh, töùc laø rôõ rôõ raøng raøng theá, maø goïi laø Giaùc, thì loït vaøo giôùi haïn cuûa Minh, hoùa ra Giaùc Theå coù môø toái, coù choã chaúng Minh! Coøn neáu theâm vaøo moät chöõ Minh, goïi ñoù laø Minh Giaùc, thì loït vaøo giôùi haïn cuûa chaúng Minh! Hai beân ñeàu laø choâng gai, vaäy theá naøo laø con ñöôøng thoaùt thaân?

OÂng Phuù Laâu Na duø coù gioûi thuyeát phaùp ñi chaêng nöõa cuõng ñaâu coù theå laáy caùi khoâng coù choã ñeå Minh (Voâ Sôû Minh) maø goïi laø Giaùc ñöôïc. Theá neân oâng môùi noùi caùi theå chaúng Minh aáy maø goïi laø Giaùc, thì ñaõ khoâng coù caùi Naêng Minh, töùc cuõng khoâng coù caùi Sôû Minh. Roõ raøng laø Taùnh Theå voán laø Minh môùi coù theå goïi laø Giaùc. Caùi Minh maø ñaõ coù choã (Sôû), beøn laø boû Giaùc maø hieäp traàn, thì quaù caùch xa vôùi caùi Dieäu cuûa Taùnh Giaùc voán lìa thoaùt khoûi traàn roài vaäy. Neáu thaáy ñöôïc caùi Dieäu cuûa noù, thì hieåu roõ Nhö Lai noùi “Taùnh Giaùc Dieäu Minh”, töùc laø Dieäu maø Minh, chöù chaúng phaûi chaúng Minh! Coøn Boån Giaùc Minh Dieäu, töùc laø Minh maø Dieäu, thì ñaâu caàn phaûi coù Minh nöõa! Chaúng phaûi Minh chaúng phaûi baát Minh, lìa hai loái phaûi vaø chaúng phaûi aáy, môùi goïi laø Taùnh Giaùc.

Ñöùc Theá Toân vì thaáy OÂng Phuù Laâu Na chöa hieåu thaáu choã naøy, neân daïy: “Neáu theo lôøi oâng, thì coù choã Minh (Sôû Minh), môùi goïi laø Minh Giaùc, neáu khoâng coù choã naøo ñeå Minh (Voâ Sôû Minh) thì khoâng coù Minh Giaùc, thì hoùa ra Taùnh Giaùc do Minh hay chaúng Minh maø coøn hay maát ö? OÂng haù khoâng bieát Chaân Giaùc laø ñoäc laäp, lìa xa Naêng, Sôû ñoù sao?” Neáu caùi Minh maø coù choã, thì ñaõ lìa ngoaøi ñòa vò Giaùc, khoâng theå goïi laø Giaùc nöõa. Neáu cho caùi Giaùc khoâng coù choã, roài baøy ra ñeøn ñuoác maø soi, thì khoâng theå goïi laø Minh ñöôïc nöõa. Neáu taát caû chaúng Minh, thì ñoù laø voâ kyù, chaúng phaûi laø Taùnh Chaân Giaùc Traïm Minh. Taùnh Giaùc Traïm Minh khoâng caàn coù Minh maø khoâng ñaâu chaúng laø Minh. Caùi ngoan khoâng kia laøm sao saùnh ñöôïc! Caùi Taùnh Giaùc nhaäm vaän bieát khaép, taát nhieân laø Minh. Nhöng neáu chaáp chaët phaûi laø Minh, lieàn voïng sanh phaân bieät, tính toaùn baùm níu khoâng döùt, beøn trôû thaønh caùi Minh Giaùc. Caùi Giaùc maø coøn phaûi Minh, thì chaúng phaûi laø Dieäu Minh vaäy. Coù sôû hay khoâng coù sôû, roát vaãn chöa lìa sôû. Khoâng coù Minh hay phaûi coù Minh, toaøn chaúng coù lìa naêng. Caùi Dieäu cuûa Taùnh Giaùc, haù coù theå nhö vaäy sao?

Ngaøi Trieäu Chaâu hoûi Toå Nam Tuyeàn: “Theá naøo laø ñaïo?”

Toå Nam Tuyeàn noùi: “Bình thöôøng taâm, ñoù laø ñaïo”

Ngaøi Trieäu Chaâu hoûi: “Laïi coù theå noi theo chaêng?”

Toå Tuyeàn noùi: “Ñònh höôùng veà laø ñaõ sai!”

Hoûi: “Khoâng nghó suy ñöôïc thì sao bieát ñoù laø ñaïo?”

Ñaùp: “Ñaïo chaúng phaûi bieát, chaúng phaûi khoâng bieát. Bieát laø voïng giaùc, khoâng bieát laø voâ kyù. Neáu toû suoát caùi ñaïo voán chaúng coù söï nghi ngôø, thì troøn khaép nhö thaùi hö, roãng nhieân troáng traûi, sao coøn coù chuyeän phaûi traùi ö?”

Ngaøi Trieäu Chaâu ngay döôùi lôøi noùi maø kheá ngoä.

Nhö hai Ngaøi Nam Tuyeàn, Trieäu Chaâu môùi coù dieäu giaûi ñöôïc nhö vaäy. Tieác cho Ngaøi Phuù Laâu Na, coøn naèm trong lyù chöôùng, chöa khoûi chuyeän höôùng veà ñaàu thöù hai (nghóa thöù hai) maø phaân giaûi!

III. NGUYEÂN NHAÂN VOÏNG THAÁY COÙ THEÁ GIÔÙI

Kinh: “Caùi Giaùc khoâng coù gì laø Sôû Minh, theá maø nhaân Minh laäp neân caùi sôû. Caùi Sôû ñaõ voïng laäp neân, thì sanh khôûi ra caùi Voïng Naêng [Caùi Naêng doái traù] cuûa oâng. Trong caùi voán khoâng ñoàng, khoâng khaùc boãng khôûi daäy thaønh coù caùi khaùc. Khaùc vôùi caùi khaùc ñaõ coù, nhaân caùi khaùc aáy maø laäp neân caùi ñoàng. Caùi Ñoàng, caùi Khaùc ñaõ phaùt minh ra, thì nhaân ñoù môùi laäp ra laïi caùi khoâng ñoàng khoâng khaùc!

“Nhö theá maø roái loaïn, ñoái ñaõi vôùi nhau maø sanh lao nhoïc. Lao löï keùo daøi sanh ra traàn töôùng maø laøm vaån ñuïc nhau, do ñoù maø daãn khôûi ra nhöõng traàn lao, phieàn naõo. Khôûi leân thì coù ra theá giôùi, yeân laëng thì thaønh hö khoâng. Hö khoâng laø Ñoàng, theá giôùi laø Khaùc. Daàu laø khoâng ñoàng, khoâng khaùc cuõng vaãn laø phaùp höõu vi.

Thoâng raèng : Taùnh Giaùc Traïm Minh, baát ñoäng toaøn khaép, naøo coù choán nôi. Ñaõ chaúng sa vaøo nôi, choán töùc laø khoâng Ñoàng-Khaùc. Caùi khoâng Ñoàng-Khaùc naøy, chính laø Phaùp Voâ Vi Chaân Thaät vaäy.

Ñöùc Maõ Minh noùi: “Neáu noùi Taâm coù ñoäng, thì chaúng phaûi laø hieåu bieát roát raùo”.

Ñoäng coøn khoâng coù, huoáng laø coù caùi Sôû ö? Vöøa moät nieäm voïng ñoäng, lieàn nhaän laáy caùi Minh maø laäp neân caùi Sôû. Sôû laäp thì Chaân Giaùc aån maát. Caùi Sôû voïng laäp neân, laø do phaân bieät maø goïi laø Sôû. Caùi phaân bieät ñoù laø Naêng. Caùi bò phaân bieät laø Sôû, thì caùi hay phaân bieät laø Naêng. Naêng, Sôû ñaõ laäp neân, thì caùi Ñoàng, caùi Khaùc beøn hieän hình, vì Naêng töùc laø khaùc Sôû, Sôû töùc laø khaùc Naêng. Voán laø moät Chaân Giaùc, voán khoâng Ñoàng-Khaùc, maø hoát nhieân thaønh Khaùc. Nhö theá ñoù, chæ vì nhaân caùi Minh maø laäp caùi Sôû vaäy. Maø ñaâu chæ coù thaønh ra caùi Khaùc maø thoâi ñaâu! Muoán khaùc vôùi töôùng Khaùc aáy, laïi laäp neân caùi teân Ñoàng. ÔÛ trong ñoäng, thì coù caùi Khaùc, coøn tònh thì chæ cho laø Ñoàng. Khaùc aáy, laø Khaùc vôùi caùi Giaùc khoâng ñoàng, khoâng khaùc. Ñoàng aáy, laø Ñoàng vôùi caùi Giaùc khoâng ñoàng, khoâng khaùc. ÔÛ trong ñoù maø phaùt minh ra, thì cho laø Khaùc maø laïi coù Ñoàng, cho laø Ñoàng maø laïi coù Khaùc. Beøn nhaân ñoù maø laäp theâm caùi khoâng Ñoàng, khoâng Khaùc. Do caùi Chaúng Sanh, Chaúng Dieät hoøa hieäp cuøng caùi Sanh Dieät, maø thaønh Thöùc A Laïi Da.

Voán chaúng phaûi laø moät, chaúng phaûi khaùc. Theá maø cho laø Ñoàng, thì naêm Thöùc lieàn naém quyeàn ñoái Caûnh, Thöùc Thöù Saùu hay phaân bieät, Thöùc Thöù Baûy nhieãm oâ. Cho laø Khaùc, thì naêm Thöùc beøn laø Töôùng Phaàn, Thöùc Thöù Saùu khoâng coù Töôùng Phaàn neân chaúng laäp ñöôïc, Thöùc Thöù Baûy khoâng coù phaân bieät neân chaúng coù. Caùi khoâng Ñoàng khoâng Khaùc naøy cuõng toaøn laø Thöùc, so vôùi caùi khoâng Ñoàng-Khaùc tröôùc kia khoâng do laäp maø coù, ñoù laø Chaân Taùnh chaúng sanh chaúng dieät. Caùi khoâng Ñoàng, khoâng Khaùc sau naøy laø do laäp ra, beøn laø chuûng töû sanh dieät. Trong aáy ñoäc chæ coù caùi boùng daùng cuûa Naêng-Sôû, Ñoàng-Khaùc, maø thaønh caùi phoâi thai cuûa nghieäp quaû theá giôùi vaø chuùng sanh. Theá neân coù töôùng Ñoàng, coù töôùng Khaùc, coù töôùng khoâng Ñoàng, khoâng Khaùc. Roái loaïn leân nhö vaäy, Naêng Sôû ñoái nhau, Ñoàng vaø Khaùc cuøng thaønh hình, chaúng ñöôïc thanh tònh, maø coù ra töôùng Lao Nhoïc. Töôùng lao nhoïc laø Voâ Minh. Lao nhoïc keùo daøi phaùt ra Traàn Töôùng, töï laøm vaån ñuïc nhau.

Troän laãn laàm loän Chaân Taùnh, goïi laø “vaån”, laøm nhieãm caùi theå thanh tònh, goïi laø “ñuïc”. Töø ñoù maø daãn khôûi ra phieàn naõo, traàn lao, hai caùi Kieán Hoaëc vaø Tö Hoaëc.

Do phieàn naõo bieán ra hai thöù Y Baùo, Chaùnh Baùo. Ñoäng laø theá giôùi, tónh thaønh hö khoâng. Hö Khoâng laø choã ôû, tröôùc ñaõ noùi “Nhaân caùi Khaùc laäp neân caùi Ñoàng”, tuy khoâng coù Naêng vaø Sôû, cuõng laø ngoan khoâng. Theá giôùi laø choã treân noùi “Khôûi leân maø thaønh caùi Khaùc”. Ñoäng laø Theå cuûa “Theá”, Khaùc laø Theå cuûa “Giôùi”, coù Naêng coù Sôû thuaàn laø caûnh ñoäng. Caùi coù Ñoàng coù Khaùc laø chæ theá giôùi Y Baùo, laø daáu veát thoâ phuø höõu vi. Coøn chuùng sinh Chaùnh Baùo, vì coù Taâm Taùnh neân chaúng phaûi nhö caùi “Khaùc” cuûa theá giôùi, vaø vì coù Saéc Töôùng, neân chaúng phaûi nhö caùi “Ñoàng” cuûa hö khoâng. Nhöng caùi Sôû thì coù Sanh Dieät, caùi Naêng thì khoâng Sanh Dieät. Roát raùo thì caùi Naêng cuõng laø Sanh Dieät. Duø lìa caû Naêng vaø Sôû ñeå ñeán choã khoâng Sanh Dieät, khoâng Ñoàng, khoâng Khaùc, thì cuõng ñeàu laø phaùp höõu vi.

Caùi Thöùc, vì coù phaân bieät neân laø höõu vi. Caùi Trí, khoâng phaân bieät neân laø voâ vi. Höõu vi, neân coù caùc töôùng höõu vi laø nghieäp quaû. Voâ vi, töùc laø khoâng coù caùc töôùng höõu vi neân khoâng coù nghieäp quaû. Nuùi soâng, ñaát ñai voán chaúng töï sanh, chæ nhaân Minh laäp neân Sôû, theo Voïng maø thaáy coù vaäy.

Coù nhaø sö hoûi thieàn sö Vaân Cö ÖÙng : “Nuùi soâng ñaïi ñòa do ñaâu maø coù?”

Toå ÖÙng noùi : “Do voïng töôûng coù”.

Nhaø sö noùi : “Thaày töôûng ra cho toâi moät neùn vaøng ñöôïc khoâng?”

Toå ÖÙng beøn im laëng boû ñi. Nhaø sö khoâng chòu.

Sau naøy, Toå Vaân Moân noùi raèng: “Ñaõ laø daây leo chuøm gôûi, chaúng coù theå chaët ñöùt noái laïi ñöôïc. Haõy ñôïi y noùi “Töôûng ra moät neùn vaøng ñöôïc khoâng?”, thì caàm gaäy maø ñaùnh!”

Ñaây laø côõ taùc duïng naøo?

Neân Toå Vaân Moân laáy caây truï tröôïng daïy chuùng raèng: “Caây gaäy hoùa thaønh con roàng, nuoát heát caøn khoân. Nuùi soâng ñaát ñai coøn choã naøo ñöôïc nöõa?”

Ngaøi Tuyeát Ñaäu tuïng raèng:

“Caây truï tröôïng, nuoát caøn khoân

Noùi gì chuyeän boân ba ôû laõng Ñaøo Hoa [Choã caù thi laøm roàng]

Thaønh roàng (ñoát ñuoâi [Caù hoùa roàng aét coù saám seùt ñoát caùi ñuoâi. YÙ noùi tuyeät haäu sanh]) ñaâu phaûi keùo maây, laøm muø!

Thi rôùt naøo phaûi vôõ maät kinh hoàn

Neâu ra roài, nghe chaúng nghe!

Ngay ñaây söøng söõng loãi laïc

Thoâi ñi traêm moái phaân vaân

Baûy möôi hai gaäy nheï tha cho

Traêm naêm möôi gaäy khoù tha oâng

Sö voäi chuïp caây gaäy xuoáng toøa

Ñaïi chuùng ñoàng nhau chaïy töù taùn!”.

ÔÛ choã naøy maø thaáu trieät thì khoâng chæ laø nuùi soâng vaãn nhö xöa, maø caùi Giaùc Minh cuõng chaúng coù choã loù ñaàu ra!

Kinh: “Caùi Giaùc Minh vaø caùi Hö Khoâng voâ tri ñoái ñaõi nhau thaønh ra coù lay ñoäng, cho neân hoùa ra phong luaân naém giöõ theá giôùi. Do caùi Hö Khoâng maø sanh lay ñoäng, phaùt minh ra taùnh cöùng thì thaønh söï ngaên ngaïi, caùc thöù Kim quyù ñeàu töø Minh Giaùc laäp neân tính cöùng, cho neân coù Kim luaân mang giöû coõi nöôùc. Giaùc Minh thaønh tính cöùng, thì thaønh coù Kim quyù, roài lay ñoäng maø thaønh ra Gioù. Gioù vaø Kim coï xaùt nhau, neân coù Hoûa ñaïi laøm taùnh bieán hoaù. Löûa boác leân, Kim quyù sanh ra taùnh öôùt, maø coù Thuûy luaân truøm khaép möôøi phöông coõi. Löûa boác leân, Nöôùc sa xuoáng, giao nhau phaùt neân tính cöùng, choã öôùt laø bieån lôùn, choã khoâ laø goø noåi. Do nghóa aáy, trong bieån lôùn kia, hôi noùng thöôøng boác leân, trong goø noåi kia, soâng ngoøi thöôøng chaûy xuoáng. Theá Nöôùc keùm theá Löûa, thì keát thaønh nuùi cao, bôûi theá ñaù nuùi, ñaäp vaøo thì xeït Löûa, nung thì chaûy ra Nöôùc. Theá Ñaát keùm theá Nöôùc, naåy ra laøm coû caây, cho neân röøng ruù ñoát thì thaønh Ñaát, vaét ra thaønh Nöôùc.

“Caùc thöù hö voïng ñoùù giao nhau maø phaùt sanh, thay ñoåi laøm chuûng töû cho nhau. Do nhaân duyeân aáy, theá giôùi tieáp tuïc laãn nhau.

Thoâng raèng: Thanh tònh boån nhieân, sao boãng döng sanh nuùi soâng ñaïi ñòa? Tröôùc kia, naêm Ñaïi: Ñaát, Nöôùc, Löûa, Gioù vaø Khoâng ñeàu laø Nhö Lai Taïng, thanh tònh boån nhieân, toaøn khaép phaùp giôùi, theo nghieäp maø phaùt hieän, naøo coù nôi choán? Söï coù ra cuûa chuùng laø do nghieäp löïc cuûa chuùng sanh. Nghieäp löïc cuûa chuùng sanh laø do Voâ Minh töø luùc ban ñaàu, maát ñi caùi Taùnh Giaùc Dieäu Traïm Toång Trì, moät nieäm boãng khôûi ñoäng. Caùi Giaùc ñaõ lìa caùi Khoâng maø sanh ra Minh, thì Khoâng cuõng lìa Giaùc maø sanh Muoäi [Meâ môø]. Caùi Giaùc Minh phaùt sanh ra Thöùc. Thöùc Tinh ôû caùi choã trong laëng chaúng ñoäng lay laø Nöôùc. Caùi Khoâng Muoäi keát thaønh Saéc, laø Ñaát vaäy. Ñoái ñaõi nhau thaønh ra lay ñoäng, thaønh Gioù, thaønh Nöôùc, do Ñaát khaéc Nöôùc maø sanh ra Moäc. Do Thoå cuûa Khoâng Muoäi lay ñoäng maø sanh ra Moäc, thì caùi Giaùc Minh khoâng lay ñoäng beøn thaønh cöùng ngaïi, töùc laø Moäc khaéc Thoå maø sanh Kim. Kim cuøng Moäc hôïp sanh Hoûa, neân noùi: “Phong vaø Kim chaø xaùt nhau maø coù ra Hoûa”. Hoûa cuøng Kim hôïp sanh Thuûy, neân noùi: “Ngoïn löûa boác leân, neân coù ra Thuûy luaân”. Thuûy vaø Hoûa hôïp sanh Thoå, Hoûa boác leân, Thuûy chaûy xuoáng maø sanh ra bieån caû, ñaát lieàn. Thoå cuøng Thuûy hôïp, laïi sanh ra Moäc; Thoå yeáu Thuûy maïnh, neân thaûo moäc töôi toát. Toán laø Gioù, laø Moäc; Phong laø taùnh cuûa Moäc. Tröôùc ñaõ noùi laø ñoái ñaõi thaønh ra lay ñoäng neân coù Phong Luaân, thì môùi coù taùnh cuûa Moäc. Ñeán khi “naûy ra laøm caây coû” thì Moäc môùi roõ raøng coù hình töôùng.

Nguõ haønh laáy söï sinh khaéc laøm vôï choàng, laáy töông sanh laøm cha con. Con do meï sanh, aáy laø cha yeáu; sau ñoù aâm döông hoøa, sinh ra con. Con sanh maø khí cuûa cha meï vaãn coøn, neân ñaù nuùi coù theå xeït ra löûa, coù theå chaûy ra nöôùc. AÁy laø do Thuûy khaéc Hoûa maø thaønh. Caây coû coù theå thaønh Ñaát, coù theå thaønh Nöôùc, laø do Thoå khaéc Thuûy maø thaønh vaäy. Suy theo ñoù thì vaïn vaät ñeàu laø nhö vaäy caû. Toâi thöôøng laáy Kinh Dòch so saùnh: nhö hôïp vôùi caùc chi tieát. Môùi tin raèng Thaùnh ñôøi tröôùc vôùi ñôøi sau, caùi Ñaïo laø moät thoâi vaäy.

Caùi Giaùc Minh phaùt sinh ra caùi Thöùc, laø nguoàn goác laëng leõ toái sô, ñoù laø nghóa Trôøi sanh Thuûy tröôùc heát vaäy. Thuûy sanh ra Moäc cuûa Chaán, Toán ôû phöông Ñoâng. Moäc sanh ra Ly Hoûa ôû phöông Nam. Hoûa sanh Khoân Thoå ôû Taây Nam. Thoå sanh Ñoaøi Kim ôû phöông Taây. Maø Caøn Kim ôû Taây Baéc laïi sanh Khaûm Thuûy ôû phöông Baéc. Nhö chieác voøng khoâng ñaàu moái, tieáp noái laøm chuûng töû cho nhau, neân Kinh Dòch noùi: Ñeá xuaát ra ôû Chaán, teà ôû Toán. Chaán laø Ñoäng, Toán laø Gioù, chaúng phaûi laø caùi yù chæ ñoái ñaõi nhau maø sanh ñoäng lay ö? Chaán laø Moäc, Ñoaøi laø Kim, Ñoâng Taây ñoái nhau maø laøm vôï choàng, Hoûa ôû nôi ñoù maø sanh ra, theá chaúng phaûi laø yù chæ Phong Kim coï xaùt nhau ö Ly laø Hoûa, Khaûm laø Thuûy, Nam Baéc ñoái nhau maø laøm vôï choàng, Thoå ôû nôi ñoù sanh ra, chaúng phaûi laø yù chæ “Löûa nöôùc giao nhau maø thaønh tính cöùng” ö? Khoân laø Ñaát, Caán laø Nuùi, ñeàu thuoäc Thoå, ñaây laø choã baét ñaàu vaø chaám döùt cuûa vaïn vaät vaäy. Theá neân, muøa Xuaân, muøa Haï vaïn vaät phaùt sanh, ôû treân maët ñaát, neân deã thaáy. Thu Ñoâng vaïn vaät thaâu goùp laïi, ôû döôùi maët ñaát, neân khoâng theå thaáy.

Böùc Haø Ñoà, sôû dó thaønh bieán hoùa nguõ haønh vaø quyû thaàn, khoâng chæ hôïp vôùi caùi duïng löu haønh, maø cuõng hôïp vôùi nguoàn goác sanh khôûi. Choã toät ñaùy cuûa theá giôùi naøy, y Phong luaân maø truï, toät ñaùy cuûa ñaïi ñòa, thì y Kim luaân maø truï. Thoå vaø Kim ñoàng laø tính cöùng, ñeàu thuoäc Ñòa Ñaïi. Hoûa thì khoâng noùi chöõ luaân vì taùnh noù laø bieán hoaù, hay chaûy tan vaø laøm chín thaønh muoân vaät.

Caâu Xaù Luaän noùi “Caùi nghieäp löïc cuûa chuùng sanh, tröôùc heát ôû döôùi cuøng nôi hö khoâng, maø coù Phong luaân sanh. Treân Phong luaân laø Thuûy luaân. Treân Thuûy luaân môùi coù Kim luaân”. Ñoái vôùi ñaây coù khaùc chuùt ít. Luaän Caâu Xaù noùi veà söï an laäp, töø döôùi leân treân theo thöù töï. ÔÛ ñaây noùi veà söï sanh khôûi. Chaúng sôï laãn loän trôû ngaïi nhau.

Toå Ngöôõng Sôn Duõng daïy chuùng raèng : “Moät lôøi noùi troïn heát non soâng!”

Coù vò taêng hoûi : “Nhö theá naøo laø moät lôøi aáy?”

Toå Sôn laáy ñuõa gaép löûa caém vaøo phía beân loø, roài ñeå laïi choã cuõ.

Toå Ñaàu Töû tuïng raèng :

“Moät caâu neâu ra truøm muoân töôïng

Ma Kieät thaønh [Ma Kieät : ôû thaønh naøy, ngoaïi ñaïo hoûi Phaät veà söï sinh thaønh vuõ truï, Phaät im laëng khoâng noùi gì.]khoâng, töï ñoùng cöûa

Ñöông sô thieàn taêng môû heù maét

Caém ñuõa beáp beân loø löûa ñoû”.

Neáu laø ngöôøi ñaïi trieät ngoä, thì xem ba coõi khôûi dieät trong bieån Ñaïi Giaùc cuõng ñoàng nhö boït sanh dieät trong bieån caû vaäy. Huoáng laø voán töï voâ sanh, tìm töôùng cuûa ba coõi, coù choã naøo ñöôïc!

Kinh : “Laïi nöõa, Phuù Laâu Na, caùi Minh Voïng ñoù, chaúng phaûi laø caùi gì khaùc, loãi laø caùi Giaùc Minh. Caùi Sôû Minh hö voïng ñaõ laäp, thì phaïm vi cuûa caùi Naêng Minh khoâng vöôït qua ñöôïc. Do nhaân duyeân ñoù, maø nghe khoâng ra ngoaøi tieáng, thaáy chaúng vöôït ngoaøi saéc. Saùu caùi voïng : Saéc, Höông, Vò, Xuùc... thaønh laäp, do ñoù maø phaân ra coù Thaáy, Nghe, Hay, Bieát.

“Ñoàng nghieäp raøng buoäc laãn nhau maø coù hieäp, coù lìa, coù thaønh, coù hoùa. Caùi Thaáy maø laøm naêng minh thì Saéc phaùt ra, roài caùi naêng minh cho caùi Thaáy thì thaønh ra coù Tö Töôûng. Thaáy khaùc thì thaønh ra gheùt, cuøng caùi Tö Töôûng thì thaønh thöông. Chaûy traøn caùi thöông yeâu laøm haït gioáng, thu vaøo Töôûng Nieäm laøm ra thai. Giao caáu phaùt sanh, haáp daãn caùi cuøng moät nghieäp, neân coù nhaân duyeân sanh ra Yeát La Lam [Cuõng goïi laø Ca la la. Tieáng Phaïn: Kalala. Dòch nghiaõ laø taïp ueá (caùi nhô baån, troän loän). Laø moät trong naêm ñòa vò (töøng giai ñoaïn cuûa thai theo thai kyø) cuûa thai, goïi laø thai noäi nguõ vò], AÙt Boà Ñaøm... Thai sinh, noaõn sinh, thaáp sinh hay hoùa sinh tuøy theo choã maø öùng: noaõn chæ do Töôûng Nieäm maø sanh, thai thì do AÙi Tình maø coù, thaáp sanh thì do Caûm maø hôïp, hoùa sanh thì do Phaân Lìa maø öùng ra. Tình vaø Töôûng, Hôïp vaø Lìa thay ñoåi laãn nhau, do ñoù maø chòu laáy Nghieäp, theo ñuoåi söï noåi chìm. Do nhaân duyeân aáy, chuùng sanh noái tieáp nhau.

Thoâng raèng: Theá giôùi laáy caùi Hö Khoâng meâ muoäi laøm theå, neân coù caâu “Caùi Töôûng laéng xuoáng thaønh quoác ñoä”. Chuùng sanh laáy caùi Giaùc Minh laøm taùnh, neân coù caâu “Tri giaùc laø chuùng sanh”.

Hö Khoâng meâ muoäi nhaân Giaùc Minh maø hieän baøy, cho neân theá giôùi do nghieäp löïc cuûa chuùng sanh maø thaønh. Hai caùi noái tieáp nhau, ñeàu laø loãi laàm hö voïng nhaân Minh maø laäp caùi Sôû vaäy. Chaúng phaûi töù Ñaïi kia coù sanh ra. Chæ vì nhaân nhaän caùi Giaùc laøm caùi Minh, môùi coù caùi Sôû Minh. Sôû thì thuoäc Töôùng Phaàn, Naêng thì thuoäc Kieán Phaàn. Töù ñaïi ôû ngoaøi theá giôùi laø Sô Töôùng Phaàn, töù Ñaïi ôû thaân theå laø Thaân Töôùng Phaàn. Caùi Sôû ñaõ voïng laäp neân, beøn khieán cho saùu Caên caùch ngaïi, neân trong Kieán Phaàn, phaïm vi cuûa caùi Saùng khoâng theå vöôït qua khoûi saùu Caên.

Voán chæ laø caùi Giaùc Voâ Thöôïng, vieân dung, nay laïi chia thaønh Thaáy, Nghe, Hay, Bieát thaønh ra ba thöù Caên, Traàn, Thöùc daãn khôûi leân caùi Nghieäp hö voïng. Töø ñoù cuøng moät Nghieäp raøng buoäc nhau, coù cha, meï vaø mình laø ba thöù cuøng Nghieäp, maø thaønh thai, noaõn laø vaät höõu tình. Coøn thaáp sanh vaø hoùa sanh, khoâng do cha meï, chæ do Nghieäp cuûa mình maø thaønh vaät. Lyù do haáp daãn ñoàng nghieäp, ñeàu laø do Thaáy coù mình maø ra.

Laáy voïng taâm maø thaáy voïng caûnh, thì saéc do caùi thaáy maø phaùt sanh, khoâng coù caùi thaáy töùc laø khoâng coù saéc vaäy. Laáy caùi voïng thaáy maø ñuoåi theo ñaùm voïng saéc, thì caùi Töôûng Nieäm beøn do caùi thaáy maø thaønh, khoâng coù caùi thaáy thì khoâng coù Töôûng vaäy. Caùi thaáy keát nhoùm thaønh caùi Töôûng, bieát coù mình thì töï thaønh Tình. Ñoù laø söï keát hôïp cuûa ñoàng nghieäp, haáp daãn nhau. Thaáy khaùc thì thaønh thöông, neân meï laø choã maø mình thöông. Con gaùi ôû trong thai thì ngöôïc laïi. Töôûng chaûy traøn thì thaønh söï thöông, thöông thì chaúng rôøi, maàm moáng chuûng töû sinh ra ôû ñoù vaäy. Neân thöông yeâu laø goác reã cuûa luaân hoài. Meï ñaõ thu naïp caùi Töôûng, Töôûng keát laïi thaønh khí huyeát, thai thaønh ôû ñoù vaäy. Cho neân, caùi Töôûng laø moâi giôùi cuûa söï noái truyeàn sinh maïng, töø giao caáu maø phaùt sanh hình theå. Tinh huyeát hoøa hôïp, moät tuaàn chaát loûng ñoâng laïi, hai tuaàn laø caùi boïc, ba tuaàn laø thòt meàm, boán tuaàn laø thòt chaéc, naêm tuaàn coù hình theå, thai hay tröùng ñeàu nhö theá. Thaáp sanh, hoùa sanh thì cuõng chaúng qua tieán trình ñoâng ñaëc vaø bao boïc.

Noaõn sanh vì sao ñeå ôû tröôùc tieân ? Vì Töôûng Nieäm khôûi ñoäng tröôùc, sau môùi coù Tình AÙi. Hôn nöõa, noaõn laïi goàm caû thai, thaáp hoùa vaäy. Loaøi ngöôøi cuõng coù ñuû boán thöù sanh. Nhö baø Tyø Xaù Kheâ Nhó La coù ba möôi hai ngöôøi con deàu laø noaõn sanh (Luaän Caâu Xaù). Baø Yeåm Thöôùc La Baø Lôïi Ñaûnh sanh moät vò Chuyeån Luaân Thaùnh Vöông [Tích xöa, coù vua teân Boá Saùt Ñaø Vöông, treân ñaàu boãng sanh moät boïc muït, trong boïc muït sanh ra moät ñöùa con. Lôùn leân laøm Kim Luaân Vöông, xöng laø Ñaûnh Sanh Vöông. Ñaûnh Sanh Kim Luaân Vöông chinh phuïc boán chaâu thieân haï, roài leân cung trôøi Ñao Lôïi muoán haïi Ñeá thích ñeå thay ngoâi. Vieäc chaúng thaønh, trôû veà ñaát laïi, bò beänh cheát. Ñaûnh Sanh Vöông aáy nay laø Thích Ca Phaät ñoù], goïi laø thaáp sanh. Ñôøi Ñöùc Phaät, trong töù chuùng coù moät Tyø kheo ni teân A La Baø, töø trong ñaát hoùa sanh ra. Do ñoù maø bieát raèng Tình bieán ra Töôûng, hôïp bieán ra lìa, voán chaúng coù Nghieäp nhaát ñònh. Noaõn ñoåi thaønh thai, thaáp ñoåi ra hoùa, cuõng khoâng coù ñònh chaát. Chæ theo nghieäp maø leân xuoáng, tuøy theo choã maø öùng hieän ra, khoâng coù neûo ñöôøng nhaát dònh. Chæ do Töôûng AÙi laøm nhaân, cha meï laøm duyeân, maø chuùng sanh tieáp noái, nhö vaäy ñeán voâ cuøng.

Ngaøi Ñaïi Ñoàng Teá ñeán thaêm Baøng cö só.

Baøng Cö só noùi : “Nhôù luùc trong thai meï, coù moät taéc ngöõ, xin ñöa ra vôùi thaày, coát chaúng ñöôïc laøm ñaïo lyù”.

Ngaøi Teá noùi : “Gioáng nhö caùch ñôøi vaäy”.

Cö só noùi : “Ñaõ noùi chaúng ñöôïc laøm ra ñaïo lyù.

Ngaøi Teá noùi : “Caâu noùi kinh ngöôøi, haù chaúng sôï sao?”

Cö só noùi : “Nhö kieán giaûi cuûa thaày, coù theå noùi laø kinh ngöôøi!”

Ngaøi Teá noùi : “Chaúng laøm ra ñaïo lyù, laïi laøm ra ñaïo lyù!”

Cö só noùi : “Khoâng chæ caùch moät ñôøi, hai ñôøi!”

Ngaøi Teá noùi : “OÂng thaày côm chaùo naøy, cöù vieäc tra xeùt loãi laàm!”

Cö só buùng tay ba tieáng.

Laïi coù thieàn sö Quy Toâng Khaû Tuyeân, nhaân oâng Quaän Thuù töùc giaän chaúng ñuùng theo leã cöûa quan, böùc baùch Ngaøi quaù laém. Ngaøi beøn vieát thô cho OÂng Quaùch Coâng Phuû raèng : “Duyeân ñôøi cuûa toâi coøn saùu naêm, nay OÂng Quaän Thuù böùc baùch phaûi cheát, saép phoù thaùc caùi sanh ra söï böïc töùc coøn dö laïi aáy, maø thaùc sanh nhaø oâng, xin oâng ñöøng laáy laøm ngaïi.”.

OÂng Phuû xem thô vöøa sôï vöøa möøng. Nöûa ñeâm, baø vôï naèm moäng thaáy sö vaøo choã nguû, la leân raèng : “Ñaây chaúng phaûi laø choã ñeå Hoøa Thöôïng ñeán!” OÂng Phuû lay baø vôï hoûi, baø lieàn thuaät laïi roõ raøng. Goïi laáy ñeøn ñoïc thô, cuøng nhau vui möøng khoâng döùt. Beøn mang thai, ñeán khi sanh ra, ñaët teân laø Tuyeân Laõo. Ñuùng naêm nhö ñaõ baùo tröôùc.

Naêm ba tuoåi, coù OÂng Baïch Vaân Ñoan ñeán nhaø, Tuyeân Laõo môùi thaáy thì baûo : “Chaùu toâi ñeán vaäy”.

OÂng Ñoan hoûi : “Xa Hoøa Thöôïng maáy naêm roài?”

Tuyeân Laõo ñeám ngoùn tay noùi : “Boán naêm roài.”

OÂng Ñoan hoûi : “Xa nhau ôû choã naøo?”

Ñaùp : “ÔÛ traïi Baïch Lieân.”

OÂng Ñoan noùi : “Laáy gì ñeå nghieäm.”

Ñaùp : “Ba maù ngaøy mai môøi Hoøa Thöôïng ñoä trai.”

Boãng nghe tieáng xe ñaåy tôùi.

OÂng Ñoan hoûi : “Ngoaøi cöûa ñoù laø tieáng gì?”

Tuyeân Laõo duøng tay laøm boä ñaåy xe. OÂng Ñoan hoûi: “Veà sau nhö theá naøo?”

Ñaùp: “Bình ñòa löôõng ñaàu caâu [Chöõ Luïc]”.

Quaû nhieân, saùu naêm sau khoâng beänh maø maát. Ñoù laø do Tuyeân Laõo thöôøng ngaøy chaúng coù coát laøm ñaïo lyù, neân tuy caùch dôøi, maø vaãn tænh thöùc nhö vaäy. Neáu coøn chuùt tô haøo tình töôûng Giaùc Minh treo trong ngöïc, thì ñaõ bò OÂng Baïch Vaân Ñoan khaùm phaù ra roài!

Kinh: “OÂng Phuù Laâu Na, caùc Töôûng AÙi cuøng noái keát, loøng thöông chaúng theå rôøi, thì cha meï, con chaùu trong theá gian sanh nhau khoâng döùt, hoï laáy Duïc, Tham laøm goác. Tham vaø AÙi cuøng nuoâi nhau, tham muoán chaúng ngöøng thì caùc loaøi thai sanh, noaõn sanh, thaáp sanh, hoùa sanh trong theá gian, tuøy theo söùc maïnh yeáu, laàn löôït aên nuoát laãn nhau, chuùng laáy Saùt, Tham laøm goác. Ngöôøi aên deâ, deâ cheát laøm ngöôøi, ngöôøi cheát laøm deâ, nhö vaäy cho ñeán möôøi loaøi chuùng sanh cheát soáng, soáng cheát, aên nuoát laãn nhau, Nghieäp döõ cuøng sanh, ñeán heát ñôøi vò lai, loaïi naøy thì laáy ñaïo Tham laøm goác.

“Ngöôøi naøy maéc nôï maïng ngöôøi kia, ngöôøi kia traû nôï cuõ cho ngöôøi naøy, do nhaân duyeân aáy, traûi qua traêm ngaøn kieáp, thöôøng ôû trong sanh töû. Ngöôøi naøy yeâu caùi Taâm cuûa ngöôøi kia, ngöôøi kia thích caùi Saéc cuûa ngöôøi naøy, do nhaân duyeân aáy, traûi qua traêm nghìn kieáp, thöôøng ôû trong troùi buoäc. Chæ ba thöù Saùt, Ñaïo, Daâm laøm goác reã, maø do nhaân duyeân ñoù, nghieäp quaû cöù tieáp tuïc.

“Phuù Laâu Na, ba thöù tieáp noái nhau ñieân ñaûo aáy, ñeàu laø caùi thaáy bieát cuûa Giaùc Minh. Nhaân bieát maø phaùt ra coù hình töôùng, töø caùi voïng thaáy sanh ra coù nuùi soâng ñaát ñai, caùc töôùng höõu vi, thöù lôùp ñoåi dôøi, ñeàu nhaân caùi hö voïng ñoù maø heát roài laïi baét ñaàu.

Thoâng raèng: Theá giôùi thuoäc veà Y Baùo, Y Baùo thì voâ tình, do ñoù chaúng keát Nghieäp. Chuùng sanh thuoäïc Chaùnh Baùo, Chaùnh Baùo thì höõu tình, töùc laø coù Nghieäp. Nghieäp khoâng gì lôùn hôn Saùt, Ñaïo, Daâm, maø goác baét ñaàu töø Daâm. Cuøng tö töôûng thì thöông, thaáy khaùc thì gheùt, chæ laø caùi thöông gheùt naøy, ngay ñoù laø caên nguyeân gaây Nghieäp. Töôûng, AÙi khoâng keát hôïp thì coøn coù theå lìa, chöù caû hai beân ñaõ keát noái, thì ñôøi ñôøi, kieáp kieáp, chaúng theå töï rôøi nhau. Cha meï, con chaùu sanh nhau ra chaúng döùt, ñeàu do Daâm laøm goác.

Tham vaø AÙi cuøng nuoâi döôõng nhau, neân caûm thaáy vui thích muøi vò maø Saùt töø ñoù sanh ra. Tham muøi vò khoâng ngöøng, thì caàu cho ñöôïc, Ñaïo (troäm caép) töø ñoù sanh ra. Kyø thaät, chæ baét ñaàu töø moät caùi öa thích: AÙi. Yeâu thích chaúng ñöôïc thì eùp uoång maø saùt haïi. AÂm thaàm laáy laø ñaïo (troäm caép), ñeàu ñeå thaønh töïu söï AÙi caû. Côù neân, trong caùi Daâm, coù ñuû Saùt, Ñaïo hai Nghieäp. Gheùt maø keát tuï thì ñeàn nôï, ñeàn maïng, thöôøng ôû trong sanh töû. Thöông maø keát tuï, thì thích taâm, thích saéc, thöôøng ôû trong troùi buoäc. Ñoù laø thöông gheùt laø nguyeân nhaân cuûa Nghieäp, maø sanh töû troùi buoäc laø quaû cuûa Nghieäp. Heát thaûy ba loaïi ñieân ñaûo cuûa chuùng sanh trong theá giôùi ñeàu laø do traùi vôùi Chaân maø hôïp vôùi Voïng, ñeàu laø do Giaùc Minh sanh ra. Caùi Giaùc Minh hö voïng, voïng laäp neân coù Naêng, coù Sôû, neân coù ra nuùi soâng, ñaát ñai, theá giôùi tieáp noái, nghieäp quaûû chuùng sanh, caùc töôùng höõu vi, sanh roài dieät, dieät roài sanh, tieáp tuïc chaúng ngöøng. Neáu lieàn ngoä Voïng voán khoâng töï taùnh, hieän taïi töùc laø Voâ Sanh, thì coøn caùi gì thöù lôùp ñoåi dôøi, caùi gì heát roài laïi baét ñaàu sanh? Theá laø Caên, Traàn, Xöù, Giôùi roõ raøng laø moät caùi Thanh Tònh boån nhieân, Nhö Lai Taïng Taùnh vaäy.

Toå Vónh Gia noùi : “Ngoä töùc nghieäp chöôùng boån lai Khoâng. Chöa ngoä ñaønh traû hoaøn nôï cuõ”. Lôøi noùi coù yù vò bieát bao!

Ngaøi Vaân Cö ÖÙng, tham hoïc taïi Toå Ñoäng Sôn, khi laøm vieäc voâ yù cuoác cheát con truøn.

Toå Ñoäng Sôn noùi : “Ñoà quyû aáy.”

Ngaøi ÖÙng noùi : “Noù chaúng cheát”.

Toå Sôn noùi : “Nhò Toå ñi qua Nghieäp Ñoâ, laïi laøm sao?”

Ngaøi ÖÙng chaúng traû lôøi.

Sau coù vò taêng hoûi Ngaøi: “Luùc Hoøa Thöôïng ôû Toå Ñoäng Sôn, veà nhaân duyeân gieát cheát con truøn, phaûi chaêng Hoøa Thöôïng khoâng coù lôøi ñaùp?”

Ngaøi ÖÙng noùi: “Luùc aáy coù lôøi chöù, chæ laø khoâng coù ngöôøi ñeå chöùùng minh!”

Xem Ngaøi Vaân Cö ÖÙng, thaät laø ngöôøi ôû ngoaøi ba coõi. Neân caùi choã Tình vaø Töôûng khoâng tôùi ñöôïc, thì noùi gì ñeán töôùng nghieäp quaû, chuùng sanh!

IV. CHÆ ROÕ GIAÙC CHAÚNG SANH MEÂ

Kinh: OÂng Phuù Laâu Na thöa: “Neáu caùi Dieäu Giaùc ñoù, baûn taùnh laø Dieäu Minh, cuøng vôùi Taâm Nhö Lai, khoâng taêng khoâng giaûm, maø khoâng côù gì boãng sanh caùc töôùng höõu vi nuùi, soâng, ñaát ñai. Vaäy nay Nhö Lai ñaõ ñaéc Dieäu Giaùc Minh Khoâng ñoù, thì luùc naøo laïi sanh ra nuùi, soâng, ñaát ñai vaø caùc taäp laäu höõu vi?”

Phaät baûo OÂng Phuù Laâu Na: “Ví nhö ngöôøi meâ, nôi moät xoùm laøng, laàm phöông Nam laøm phöông Baéc, thì caùi meâ aáy nhaân do Meâ maø coù hay nhaân Ngoä maø sinh ra?”

OÂng Phuù Laâu Na thöa: “Ngöôøi meâ nhö vaäy, cuõng chaúng nhaân Meâ, cuõng chaúng nhaân Ngoä. Vì sao theá? Caùi Meâ voán khoâng coù goác gaùc, laøm sao maø nhaân Meâ ? Ngoä chaúng sanh ra Meâ, laøm sao maø nhaân Ngoä?”

Ñöùc Phaät noùi: “Caùi ngöôøi meâ kia, ngay trong luùc meâ, boãng coù ngöôøi ngoä chæ baøy cho khieán toû ngoä. Naøy Phuù Laâu Na, yù oâng theá naøo? Ngöôøi aáy ñaõ thaû caùi Meâ ra roài, thì ñoái nôi xoùm laøng ñoù, coù coøn sanh meâ laïi khoâng?”

- Baïch Theá Toân, khoâng”.

- Phuù Laâu Na, möôøi phöông Nhö Lai laïi cuõng nhö theá. Caùi Meâ aáy khoâng coù goác gaùc, taùnh noù roát raùo khoâng. Xöa voán chaúng coù Meâ, chæ hình nhö coù Meâ, coù Giaùc. Giaùc ñöôïc caùi Meâ, thì Meâ dieät maø caùi Giaùc voán chaúng sanh Meâ. Cuõng nhö ngöôøi loøa maét, thaáy hoa ñoám giöõa hö khoâng. Beänh loøa neáu heát, thì hoa ñoám ôû hö khoâng dieät maát. Boãng coù ngöôøi ngu, ôû choã hö khoâng maø hoa ñoám kia ñaõ dieät, ñôïi chôø hoa ñoám sanh ra trôû laïi. OÂng xeùt ngöôøi ñoù laø ngu hay laø trí hueä?”

OÂng Phuù Laâu Na thöa: “Hö khoâng voán khoâng coù hoa ñoám, maø voïng thaáy coù sanh coù dieät. Thaáy coù hoa dieät maát giöõa hö khoâng ñaõ laø ñieân ñaûo roài. Laïi coøn muoán baûo noù sanh ra laïi thì thaät laø ñieân daïi, laøm sao maø goïi ngöôøi ñieân nhö vaäy laø ngu hay laø trí.”

Phaät daïy: “OÂng hieåu nhö theá, sao laïi coøn hoûi: “Taùnh Dieäu Giaùc Minh Khoâng cuûa Chö Phaät Nhö Lai khi naøo laïi sanh ra nuùi, soâng, ñaát ñai ?” Cuõng nhö quaëng vaøng laãn loän vôùi vaøng roøng, moät khi vaøng ñaõ thaønh roøng, chaúng trôû laïi thaønh dô taïp. Nhö caây ñaõ ñoát thaønh tro, khoâng trôû laïi thaønh caây nöõa. Boà Ñeà, Nieát Baøn cuûa chö Phaät Nhö Lai cuõng laïi nhö theá.

Thoâng raèng: Kinh Vieân Giaùc, Boà Taùt Kim Cang Taïng hoûi Ñöùc Theá Toân raèng: “Neáu chuùng sanh xöa nay thaønh Phaät, thì taïi sao coù heát thaûy Voâ Minh? Neáu chuùng sanh voán coù Voâ Minh, thì vì nhaân duyeân gì Nhö Lai laïi noùi boån lai thaønh Phaät? Caùc loaøi dò sanh trong möôøi phöông, voán thaønh Phaät Ñaïo, sau laïi khôûi Voâ Minh, thì taát caû Nhö Lai khi naøo laïi sanh ra taát caû phieàn naõo?”

Theá Toân ñaùp raèng: “Naøy trai laønh! Heát thaûy theá giôùi thuûy chung sanh dieät, tröôùc sau Coù, Khoâng, Tuï, Taùn, Khôûi, Döøng nieäm nieäm noái nhau, xoay voøng ñi laïi, ñuû thöù naém boû, ñeàu laø luaân hoài. Chöa ra khoûi luaân hoài maø tìm hieåu Vieân Giaùc thì taùnh Vieân Giaùc kia cuõng ñoàng troâi chuyeån. Neáu thoaùt khoûi luaân hoài, thì laøm gì coù chuyeän ñoù!”

Nay choã nghi cuûa OÂng Phuù Laâu Na khoâng khaùc vôùi Boà Taùt Kim Cang Taïng maø Theá Toân chæ tuøy theo caùi thaáy sanh dieät cuûa oâng maø phaù. Ñöa tieáp nhau boán thí duï: Thöù nhaát laø Giaùc chaúng trôû laïi Meâ; hai laø Dieät roài chaúng sanh trôû laïi; ba laø vaøng roøng chaúng trôû laïi quaëng; boán laø tro chaúng thaønh laïi caây. Hai yù sau dieãn laïi hai yù chaùnh tröôùc. Giaùc chaúng trôû laïi Meâ, töùc laø Boà Ñeà. Dieät chaúng trôû laïi sanh, töùùc laø Nieát Baøn. Ñaây laø ñaõ ra khoûi luaân hoài maø bieän hieåu Vieân Giaùc. Taùnh Vieân Giaùc aáy töùc chaúng coù luaân hoài, neân noùi Boà Ñeà, Nieát Baøn cuûa Chö Phaät Nhö Lai cuõng laïi nhö theá.

Chuùng sanh ôû trong Meâ, choã caàn yeáu laø phaûi Giaùc. Nhöng töø xöa voán khoâng coù söï Meâ, caùi Meâ töø voâ thuûy, chæ töông töï nhö Meâ. Bôûi vì ngay khi Meâ cuõng chöa töøng boû maát, neân noùi chæ töïa hoà nhö Meâ. Nay cuõng khoâng phaûi laø khoâng coù Giaùc. Töø Meâ maø Giaùc, thì cuõng töïa hoà coù Giaùc, vì ngay khi Giaùc, thì coù ñaéc gì ñaâu, neân goïi laø tôï hoà nhö Giaùc. Giaùc caùi Meâ, thì Meâ dieät, ñoù laø Thuûy Giaùc. Giaùc cho ñeán choã Thuûy Giaùc vaø Boån Giaùc khoâng khaùc, thì chæ laø moät Dieäu Giaùc. Theá laø chaúng trôû laïi sanh Meâ, chæ töï chaúng Meâ, Giaùc cuõng thaønh voâ duïng.

Quoác Sö Hueä Trung hoûi quan Cung Phuïng Töû Laân raèng: “Phaät laø nghóa gì?”

Laân ñaùp : “Laø nghóa Giaùc.”

Ngaøi noùi : “Phaät coù töøng meâ khoâng?”

Laân ñaùp : “Chaúng töøng meâ.”

Ngaøi noùi : “Theá duøng Giaùc laøm gì?”

OÂng Laân khoâng ñaùp ñöôïc.

Laïi Hoøa Thöôïng Meã Hoà, khieán nhaø sö ñeán hoûi Toå Ngöôõng Sôn: “Ngöôøi ñôøi nay coù möôïn söï Ngoä khoâng?”

Toå Ngöôõng noùi: “Ngoä thì chaúng phaûi laø khoâng, ngaët vì sôï laïc vaøo ñeä nhò ñaàu!”

Thaày Meã Hoà raát chòu ñoù.

Toå Ñaàu Töû neâu ra raèng : “Ngöôõng Sôn noùi vôùi ngöôøi thì ñöôïc, nhöng töï mình coù khoûi laïc chaêng? Neáu khoûi ñöôïc, laïi coù ngöôøi nhaát ñònh chaúng chòu ñaáy. Neáu khoâng khoûi ñöôïc, thì cuõng laïc vaøo ñeä nhò ñaàu. Meã Hoà tuy laø chaáp nhaän ñoù, nhöng töï mình laïi coù ñöôøng xuaát thaân hay khoâng? Caùc oâng thöû xeùt xem coi! Neáu xeùt ra ñöôïc, thì caû hai ngöôøi ngoùi vôõ, baêng tan! Neáu xeùt khoâng ñöôïc, haõy chôù gaáp gaùp!”

Roài tuïng raèng :

“Choùt nuùi cao xanh möôïn hoûi ngöôøi

Chæ nôi toät nuùi chöõa yeân thaân

Tuy laø khoûi ñöôïc (tieát) Truøng Döông khieán

Cuõng tôï linh mieâu chaúng phaïm xuaân”.

Veà sau, Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng :

“Ñeä nhò ñaàu : phaân Ngoä phaù Meâ

Mau haõy buoâng tay boû löôùi, noâm

Coâng chöa xong heát, thaønh troùi buoäc

Traêng giaø maët tuyeát söông thu khoùc

Chim haøn caây ngoïc, gioù theâ löông

Ñem ñeán Ngöôõng Sôn phaân chaân giaû

Tyø veát tuyeät khoâng, ngoïc traéng trong”.

Toùm laïi, chaúng coù ñöôïc gioù Xuaân thì hoa khoâng nôû, ñeán khi hoa nôû laïi thoåi ruïng! Daàu coù Dieäu Ngoä, cuõng caàn möûa boû!

V. CHÆ CAÙC ÑAÏI COÙ THEÅ TÖÔNG DUNG

Kinh: “Phuù Laâu Na, laïi choã oâng hoûi: “Ñòa, Thuûy, Hoûa, Phong, baûn taùnh vieân dung, toaøn khaép theá giôùi maø nghi sao taùnh Nöôùc, taùnh Löûa laïi khoâng dieät laïi nhau. OÂng laïi neâu ra Hö Khoâng vaø Ñaát Ñai ñeàu cuøng khaép phaùp giôùi, leõ ra chaúng töông dung.

“Phuù Laâu Na, ví nhö Hö Khoâng, baûn theå chaúng phaûi laø caùc töôùng, nhöng khoâng choáng laïi caùc töôùng phaùt huy. Taïi sao nhö theá? Phuù Laâu Na, trong hö khoâng kia, maët trôøi soi thì saùng, maây tuï thì toái, gioù lay thì ñoäng, taïnh raùo thì trong, muø ñoïïng thì ñuïc, buïi noåi thì mòt muøø, nöôùc laéng thì oùng aùnh. YÙ oâng theá naøo? Caùc thöù töôùng höõu vi khaùc nhau nhö vaäy, laø nhaân caùc thöù kia maø sanh, hay nhaân Hö Khoâng maø coù? Phuù Laâu Na, neáu nhaân caùc thöù kia sanh, thì khi maët trôøi chieáu soi, ñaõ laø maët trôøi saùng, möôøi phöông theá giôùi deàu thaønh saéc cuûa maët trôøi, laøm sao ôû giöõa Hö Khoâng, laïi coøn thaáy maët trôøi troøn? Neáu laø Hö Khoâng saùng, thì Hö Khoâng phaûi töï chieáu soi laáy; theá sao giöõa ñeâm hay luùc maây muø, laïi chaúng coù saùng chieáu ? Vaäy, neân bieát raèng caùi saùng ñoù, chaúng phaûi laø maët trôøi, chaúng phaûi laø Hö Khoâng maø cuõng chaúng khaùc maët trôøi vaø Hö Khoâng. Xeùt kyõ caùc töôùng, voán laø hö voïng, khoâng theå chæ baøy, cuõng nhö mong hoa ñoám giöõa Hö Khoâng keát thaønh quaû cuûa Hö Khoâng! Sao laïi coøn hoûi nghóa laán dieät laãn nhau? Xeùt kyõ caùi taùnh, voán laø chaân thaät, chæ laø Taùnh Giaùc Dieäu Minh, Taâm Taùnh Dieäu Minh ñoù voán chaúng phaûi laø löûa hay nöôùc, theá sao laïi coøn hoûi chaúng coù töông dung?

“Taùnh Giaùc Dieäu Minh chaân thaät thì cuõng nhö vaäy. OÂng phaùt minh caùi Hö Khoâng, thì coù Hö Khoâng hieän; phaùt minh ra moãi moãi Ñaát, Nöôùc, Löûa, Gioù thì moãi moãi thöù hieän. Neáu cuøng phaùt minh thì cuøng coù hieän.

“Theá naøo laø cuøng coù hieän ra? Phuù Laâu Na, nhö trong moät choã coù nöôùc hieän ra boùng maët trôøi, hai ngöôøi cuøng xem maët trôøi trong nöôùc. Roài moät ngöôøi ñi veà phöông Ñoâng, moät ngöôøi ñi veà phöông Taây, thì moãi beân ñeàu coù maët trôøi ñi theo, moät caùi veà phöông Ñoâng, moät caùi veà phöông Taây, khoâng coù maãu möïc nhaát ñònh. Chaúng neân hoûi raèng: Maët trôøi chæ coù moät, taïi sao moãi caùi ñi theo moãi ngöôøi? Maët trôøi ñaõ thaønh hai, vì sao hieän ra chæ coù moät? Quanh quaån hö voïng nhö vaäy, khoâng coù gì coù theå laøm baèng cöù.

Thoâng raèng: ÔÛ tröôùc, ñaùp caâu hoûi “Thanh tònh boån nhieân sao boãng döng sanh nuùi soâng, ñaïi ñòa?” Laáy Töôùng maø luaän, thì coù sanh laø töø voïng thaáy maø sanh. Trong Taùnh maø luaän, thì töùc laø Voâ Sanh, Giaùc chaúng trôû laïi Meâ vaäy. Töôùng nguyeân laø Voïng, coù gì maø laán dieät? Taùnh voán Voâ Sanh, caùi gì maø chaúng töông dung? Cho neân baûy Ñaïi laø Nhö Lai Taïng Dieäu Chaân Nhö Taùnh. Nhö Lai Taïng voán chaúng phaûi laø baûy Ñaïi, nhöng chaúng ngaên baûy Ñaïi kia phaùt hieän. Ví nhö Hö Khoâng, baûn theå cuûa noù chaúng phaûi laø caùc töôùng maø chaúng ngaên ngaïïi caùc töôùng kia phaùt huy. Chæ moät Hö Khoâng maø Ñaát tích tuï thì Töôùng cuûa Ñaát hieän ra, Nöôùc laéng thì Töôùng Nöôùc hieän ra, maët trôøi chieáu thì Töôùng Löûa hieän ra, Gioù thoåi thì Töôùng Gioù hieän ra, trong taïnh thì Töôùng Hö Khoâng hieän ra. Saùng, Toái laø thuoäc veà caùi Thaáy, khí ñuïc neân thuoäc veà caùi Thöùc. Baûy ví duï treân ñeå ví duïï cho baûy Ñaïi vaäy.

Baûy Ñaïi khoâng töï sanh, cuõng chaúng phaûi do caùi khaùc sanh. Chaúng phaûi caùi khaùc sanh, neân chaúng phaûi laø khoâng hay laø coù. Chaúng do maët trôøi, chaúng do Hö Khoâng, neân chaúng phaûi laø coïng sanh. Chaúng khaùc maët trôøi vaø Hö Khoâng, neân chaúng phaûi laø khoâng nguyeân nhaân maø sanh. Do ñoù, noùi: voán Voâ Sanh vaäy. Ñaõ voán Voâ Sanh, thì tuøy theo nghieäp maø coù hieän, cuõng laø hoa ñoám. Hoa-khoâng naøo keát thaønh traùi-khoâng, thì laøm sao coù chuyeän laán dieät cho ñeán söï chaúng töông dung? Töôùng tuy laø hö voïng maø Taùnh voán laø Chaân, thanh tònh toaøn khaép, voán chaúng phaûi laø hình töôùng nöôùc, löûa gì ñaâu. Khoâng hình thì coù gì maø ngaên ngaïi nhau, haù laïi coù söï chaúng töông dung cho ñeán söï haïi dieät laãn nhau sao? Töôùng cuûa baûy Ñaïi ñaõ nhö hoa khoâng, taùnh cuûa baûy Ñaïi cuõng nhö Hö Khoâng, thì Nhö Lai Taïng, Dieäu Giaùc Minh Taâm cuõng gioáng nhö theá vaäy.

Nhö phaùt minh ra Hö Khoâng, thì coù Hö Khoâng hieän. Laáy Söï maø noùi, thì nhö ñaøo gieáng. Laáy Nghieäp maø noùi, thì ñoù laø voïng khôûi leân caùi thaáy coù Hö Khoâng. Do caùi Thaáy maø coù Hö Khoâng, Ñaát, Nöôùc, Löûa, Gioù cuõng laø nhö theá. Moãi moãi phaùt minh, thì moãi moãi hieän ra. Neáu cuøng phaùt minh, thì cuøng coù hieän. Chaúng keå nuùi Nam noåi maây maø nuùi Baéc möa xuoáng, ñeàu laø trong Hö Khoâng voâ ngaïi. Beøn nhö maët trôøi trong nöôùc, moãi ngöôøi ñi veà moãi höôùng Ñoâng, Taây, ñeàu coù maët trôøi cuøng theo. Chaúng tin vaøo maët trôøi treân khoâng, maø laïi nghi ngôø maët trôøi trong nöôùc, cuõng nhö maây bay maø töôûng maët traêng chaïy; thuyeàn ñi maø cöù töôûng laø bôø troâi! Ñaõ töø voïng thaáy maø coù sanh ra, thì haù coù theå ôû nôi choã thaáy hö voïng ñoù maø bieän luaän laø moät hay chaúng phaûi moät, theá chaúng phaûi laø caùi laàm quaù côõ sao?

Hoaëc hoûi raèng: “Ñaát, nöôùc, löûa, gioù hieän coù thaät tröôùc maét, sao goïi laø hö voïng?”

Ñaùp raèng: “Ngöôøi voâ trí goïi laø thaät coù. Ngöôøi coù con maét Trí Hueä xem thì chaúng phaûi theá! Ví nhö ñöùa treû con xem thaáy boùng trong göông vui möøng muoán chuïp laáy. Ngöôøi lôùn hieåu bieát, ñaâu coù bò laàm theo. Phaøm phu thaáy vi traàn hoøa hôïp goïi laø ñaát thöïc, baäc coù thieân nhaõn coù theå thaáy ra söï phaân taùn cuûa ñaát naøy, ôû nôi choã baét ñaàu, voán baát khaû ñaéc, neân bieát hình töôùng nguyeân laø hö voïng”.

Toå Phaùp Nhaõn hoûi Tröôûng Laõo Baûo Tö raèng: “Ngöôøi xöa noùi: Nuùi soâng khoâng caùch trôû, quang minh choán choán thaáu suoát. Vaäy laøm sao laø caùi quang minh choán choán thaáu suoát?”

Ngaøi Baûo Tö noùi: “Bôø Ñoâng tieáng ñaùnh löôùi!”

Toå Quy Toâng Nhu rieâng noùi raèng: “Hoøa Thöôïng ñònh caùch trôû!”

Nhö choã hoûi ñaùp cuûa hai vò toân tuùc, chaúng coù ræ gioït, maø coøn bò Quy Toâng xeùt ra!

Thaày Tam Taïng Ñaïi Nhó ôû AÁn Ñoä ñeán kinh ñoâ, töï noùi laø coù tha taâm thoâng. Vua Tuùc Toâng môøi Quoác Sö Hueä Trung xeùt thöû.

Quoác Sö noùi: “OÂng haõy noùi laõo taêng baây giôø ôû taïi ñaâu?”

Vò kia ñaùp: “Hoøa Thöôïng laø thaày cuûa moät nöôùc, sao laïi ñi Taây Xuyeân xem ñua thuyeàn!”

Chaëp laâu, laïi hoûi: “OÂng haõy noùi laõo taêng baây giôø ôû taïi nôi ñaâu?”

Vò Tam Taïng ñaùp: “Hoøa Thöôïng laø thaày cuûa moät nöôùc, sao coù theå ñeán caàu Thieân Taân xem haùt khæ!”

Chaëp laâu, laïi hoûi: “OÂng noùi laõo taêng ngay baây giôø ôû taïi nôi ñaâu?”

Thaày Tam Taïng chòu, khoâng bieát ñöôïc.

Toå sö quaùt raèng: “Con caùo ñoàng, tha taâm thoâng ôû taïi choán naøo?”

Vò kia khoâng ñaùp ñöôïc.

Coù nhaø sö hoûi Toå Ngöôõng Sôn: “Thaày Ñaïi Nhó Tam Taïng vì sao trong laàn thöù ba chaúng thaáy ñöôïc Quoác Sö?”

Toå Ngöôõng noùi: “Hai laàn tröôùc laø caùi taâm giao thieäp vôùi caûnh, coøn laàn sau thì vaøo Tam muoäi Töï thoï duïng, neân chaúng thaáy!”

Vò taêng thuaät laïi, vaø hoûi Toå Huyeàn Sa.

Toå Huyeàn Sa noùi: “OÂng noùi hai laàn tröôùc thaáy caùi gì?”

Laïi coù vò taêng hoûi Toå Trieäu Chaâu: “Trong laàn thöù ba, vò Tam Taïng chaúng thaáy Quoác Sö, chöa roõ Quoác Sö ôû taïi choã naøo?”

Toå chaâu noùi: “ÔÛ treân loã muõi Tam Taïng!”

Vò taêng sau laïi hoûi Toå Huyeàn Sa: “Ñaõ ôû treân loã muõi, taïi sao maø chaúng thaáy?”

Toå Huyeàn Sa noùi: “Chæ vì quaù gaàn!”

Toå Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “Tam Taïng khoâng thaáy Quoác Sö haõy ñeå ñoù. OÂng haõy noùi xem Quoác Sö coù töï bieát choã khoâng? Neáu noùi laø töï bieát, thì traêm chim ngaäm hoa, Chö Thieân cuùng döôøng, chöa coù ngaøy thoâi! Haõy noùi chính ngay luùc aáy, ôû taïi choán naøo?”

Theá, coù theå bieát Quoác Sö hai laàn taâm giao thieäp vôùi caûnh, chaúng ngaên ngaïïi moãi moãi phaùt minh thì moãi moãi hieän ra. Huoáng nhö Dieäu Giaùc Minh Taâm laø caùi Tam Muoäi Töï thoï duïng thì choã ôû laøm sao maø bieát, sao coøn gaïn hoûi chuyeän laán dieät hay chaúng töông dung?

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM