KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM

TOÂNG THOÂNG

TAÂY TAÏNG TÖÏ - BÌNH DÖÔNG

Ngöôøi dòch : THUBTEN OSALL LAMA - NHAÃN TEÁ THIEÀN SÖ

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG II: NÖÔNG CHOÃ NGOÄ MAØ TU

MUÏC BA: HOÛI ÑAÏI CHUÙNG VEÀ VIEÂN THOÂNG

Kinh: OÂng Anan vaø caû ñaïi chuùng nhôø Phaät chæ daïy, Trí Hueä vieân thoâng, ñöôïc khoâng nghi laàm, cuøng luùc chaáp tay ñaûnh leã chaân Phaät, thöa: “Ngaøy nay chuùng toâi thaân taâm saùng suoát, vui thích maø ñöôïc khoâng ngaên ngaïi. Maëc daàu toû ngoä ñöôïc nghóa Moät vaø Saùu maát heát, maø coøn chöa roõ coäi goác vieân thoâng. Thöa Theá Toân, chuùng toâi phieâu linh bô vô nhieàu kieáp, may ñaâu laïi ñöôïc döï vaøo doøng gioáng cuûa Phaät, nhö ñöùa con maát söõa, boãng nhieân gaëp ñöôïc meï hieàn. Neáu nhaân nôi ñaây maø ñöôïc thaønh Ñaïo, thì choã ñöôïc maät ngoân ñoàng vôùi nguoàn toû ngoä, maø cuøng vôùi luùc chöa nghe khoâng coù sai khaùc. Xin Phaät ruû loøng Ñaïi Bi ban cho chuùng toâi Phaùp bí maät trang nghieâm, thaønh töïu söï chæ baøy toái haäu cuûa Nhö Lai”.

Noùi xong lôøi aáy, naêm voùc gieo xuoáng ñaát, lui aån vaøo trong taâm cô saâu nhieäm, mong Phaät taâm truyeàn.

Khi aáy, Ñöùc Theá Toân baûo khaép caùc vò Ñaïi Boà Taùt vaø caùc vò laäu taän Ñaïi A La Haùn trong hoäi raèng: “Caùc oâng laø nhöõng vò Boà Taùt vaø A La Haùn sanh trong Phaät Phaùp maø ñaéc thaønh Voâ Hoïc. Nay Ta hoûi caùc oâng: Trong luùc ban ñaàu phaùt taâm, trong möôøi taùm giôùi, ngoä ñöôïc vieân thoâng ôû giôùi naøo, vaø do phöông tieän gì maø vaøo Tam Ma Ñòa?”

Thoâng raèng: Chæ baøy caùi Hueä Giaùc Vieân Thoâng, töùc ôû tröôùc laø Saùu môû Moät tieâu cho ñeán ñaéc Voâ Sanh Nhaãn. Do Saùu môû maø thaân suoát thoâng voâ ngaïi. Do Moät tieâu maø taâm voâ ngaïi. Tuy chöa ñeán choã saùu caên thanh tònh, nhöng Nhoå Moät Saùu tieâu, Saùu tieâu Moät maát neân ñaõ saùng suoát khoâng coøn nghi laàm. Coù ñieàu chöa roõ goác Caên Vieân Thoâng ôû ñaâu. Caên naøo laø Vieân Thoâng nhaát? Theo Caên naøo maø nhaäp ñeå chöùng Vieân Thoâng?

Theo Caên Vieân Thoâng maø chöùng Quaû Vieân Thoâng, vôùi Anan thì nhaân choã naøy maø thaønh Ñaïo, vôùi Nhö Lai thì ñoù laø söï khai thò toái haäu, neân OÂng Anan môùi xin Phaät maät trao cho phaùp saâu nhieäm trang nghieâm.

Neáu luaän veà Caên Vieân Thoâng, thì tröôùc ñaõ baøy roõ raèng möôøi phöông Nhö Lai ôû nôi möôøi taùm giôùi moãi moãi tu haønh ñeàu ñaéc vieân maõn Boà Ñeà Voâ Thöôïng, trong ñoù khoâng coù hôn keùm. Nay laïi baûo khaép caùc vò Boà Taùt vaø A La Haùn luùc môùi ñaàu phaùt taâm ngoä Vieân Thoâng ôû giôùi naøo, do phöông tieän gì maø vaøo Tam Ma Ñòa? So saùnh Caên Vieân Thoâng, coøn töï coù theå noùi ñöôïc. Ñeán phöông tieän ngoä nhaäp thì moãi ngöôøi töï bieát, töï chöùng, haù lôøi noùi coù theå ñeán ñöôïc ö? Lôøi noùi khoâng theå ñeán, thì chæ coù theå taâm truyeàn.

Caên cöù vaøo söï caàu xin cuûa OÂng Anan, laø mong Phaät taâm truyeàn, chöù khoâng laáy lôøi maø noùi, coøn OÂng Anan cuõng laáy taâm maø nhaän laõnh, chöù khoâng phaûi laáy söï nghe maø nghe. Khoâng laáy lôøi noùi maø truyeàn, ñoù laø maät ngoân. Khoâng laáy söï nghe maø nghe, ñoù laø coäi nguoàn toû ngoä. Cho neân ñöôïc maät ngoân cuûa Phaät, thì ñoàng vôùi coäi nguoàn toû ngoä, neân tuy coù nghe maø cuõng nhö chöa nghe. Nghe maø chaúng nghe, ñoù laø thöïc nghe. Bôûi theá môùi “Lui aån vaøo trong taâm cô saâu nhieäm, maø mong ñaéc vaäy”.

Giaû söû, Phaät coù theå ban cho, OÂng Anan coù theå ñaéc, theá chaúng phaûi laø Maät. Laáy ñoù maø chöùng Vieân Thoâng, thì chaúng phaûi laø Vieân Thoâng vaäy. Ngoä laø do töï ngoä, haù ai coù theå ñöa cho mình ö?

Thieàn sö Baøn Sôn Tích thöôïng ñöôøng noùi : “Moät ñöôøng höôùng thöôïng, ngaøn Thaùnh chaúng truyeàn. Ngöôøi hoïc meät nhoïc hình haøi, nhö vöôïn baét boùng!”

Boùng maø baét ñöôïc, thì caùi Bí Maät Trang Nghieâm môùi truyeàn ñöôïc!

Tieát Ñoä Söù Kinh Nam laø Thaønh Nhueá, vaøo cuùng döôøng Ngaøi Vaân Cö, hoûi raèng : “Ñöùc Theá Toân coù Maät Ngöõ, Ngaøi Ca Dieáp chaúng che giaáu laø theá naøo?”

Toå ÖÙng goïi : “Thöôïng Thô!”

OÂng Nhueá öùng tieáng : “Daï!”

Toå ÖÙng noùi : “Hoäi chaêng?”

OÂng Nhueá noùi : “Khoâng hieåu”.

Toå ÖÙng noùi: “Neáu oâng khoâng hieåu, thì Theá Toân coù Maät Ngöõ. Neáu oâng maø hieåu, thì Ngaøi Ca Dieáp chaúng che giaáu!”

Theá neân bieát chuyeän naøy, chaúng töï ngoä suoát thì khoâng theå ñöôïc.

I. VIEÂN THOÂNG VEÀ THANH TRAÀN

Kinh: Nhoùm OÂng Kieàu Traàn Na naêm vò Tyø Kheo, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “ÔÛ Loäc Uyeån vaø ôû Keá Vieân, chuùng toâi ñöôïc nhìn thaáy Nhö Lai khi môùi thaønh Ñaïo. Chuùng toâi do AÂm Thanh cuûa Phaät maø toû ngoä Töù Ñeá. Phaät hoûi trong haøng Tyø Kheo, thì tröôùc tieân toâi thöa laø hieåu. Theá Toân aán chöùng cho toâi teân A Nhaõ Ña (Hieåu), laø AÂm Thanh nhieäm maàu toaøn veïn. Toâi ôû nôi AÂm Thanh, ñaéc A La Haùn.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, nhö choã tu chöùng cuûa toâi, thì AÂm Thanh laø treân heát”.

Thoâng raèng: OÂng Kieàu Traàn Na ban ñaàu ngoä hai chöõ Khaùch Traàn, ñaõ ñöôïc ñaët teân laø Giaûi. ÔÛ nôi AÂm Thanh cuûa Phaät toû ngoä phaùp Töù Ñeá. Ñöùc Phaät ban ñaàu ôû vöôøn Loäc Uyeån chuyeån ba phaùp luaân Töù Ñeá. Moät laø, Töôùng Chuyeån. Hai laø, Khuyeân Tu Chuyeån. Ba laø, Chöùng Chuyeån.

Moät laø, Töôùng Chuyeån: chæ baøy caùi töôùng traïng, ñaây laø Khoå, ñaây laø Khoå Taäp, ñaây laø Khoå Dieät, ñaây laø Ñaïo Khoå Dieät.

Hai laø, Khuyeân Tu: khieán neân tu, neân bieát caùi Khoå, neân bieát Khoå Taäp... neân bieát Ñaïo.

Ba laø, Chöùng Minh: ñöa mình ra chöùng minh cho chaân lyù aáy. Khoå ta ñaõ bieát, chaúng caàn trôû laïi bieát, cho ñeán Ñaïo ta ñaõ tu, khoâng caàn tu laïi nöõa.

Toû ngoä Töù Ñeá thì chæ môùi côûi boû ñöôïc caùi phaùp sanh dieät, ñoù laø toû ngoä nôi hai chöõ Khaùch Traàn, nhaân ñoù ñaéc A La Haùn. Haù baûo raèng AÂm Thanh ñeàu laø sanh dieät, maø ta chaúng sanh dieät theo sao? AÂm Thanh ñeàu laø Khaùch Traàn, maø ta chaúng phaûi laø Khaùch Traàn sao? Nhöng noùi caùi AÂm Thanh nhieäm maàu, aån maät troøn veïn, thì caùi aån maät troøn veïn aáy laïi ôû nôi AÂm Thanh vaäy. Haù cho AÂm Thanh laø sanh dieät, maø noù laø chaúng phaûi sanh dieät ñaáy chöù! Cho AÂm Thanh laø Khaùch Traàn, maø noù thaät laø chaúng phaûi Khaùch Traàn ñaáy chöù! Caùi ngoä naøy laø chæ coù OÂng Kieàu Traàn Na töï bieát, ñaâu noùi vôùi ai ñöôïc, neân môùi goïi laø Maät. Choã Chöùng cuûa oâng laø ôû AÂm Thanh, neân laáy AÂm Thanh laøm Vieân Thoâng vaäy.

Thieàn sö Höông Nghieâm Trí Nhaøn luùc ôû vôùi Toå Baùch Tröôïng, taâm trí thoâng minh, maø tham thieàn chaúng ñöôïc.

Ñeán khi Toå Baùch Tröôïng tòch, beøn ñeán tham hoïc vôùi Toå Quy Sôn.

Toå Quy Sôn noùi: “Ta nghe oâng ôû choã Tieân Sö Baùch Tröôïng, heã hoûi moät thì ñaùp möôøi, hoûi möôøi ñaùp traêm. Caùi thoâng minh lanh lôïi ñoù laø caùi yù thöùc voïng töôûng cuûa caên baûn sanh töû. Giôø ñaây, khi cha meï chöa sanh ra, haõy noùi moät caâu xem!”

Trí Nhaøn bò hoûi, laäp töùc ngaån ngô.

Beøn trôû veà lieâu phoøng, laáy heát saùch vôû töøng ñoïc qua, tìm töø ñaàu chí cuoái moät caâu ñeå traû lôøi maø khoâng theå naøo coù. Beøn töï than raèng “Baùnh veõ chaúng laøm cho heát ñoùi!” Maáy laàn caàu xin Toå Quy Sôn noùi vôõ ra cho.

Toå Sôn noùi : “Neáu ta noùi cho oâng, ngaøy sau oâng seõ chöûi ta. Caùi ta noùi ra ñoù laø caùi cuûa ta, naøo coù aên nhaèm gì ñeán oâng!”

Trí Nhaøn beøn ñem heát saùch vôû ñaõ ñoïc ra ñoát saïch, noùi: “Ñôøi naøy chaúng coù hoïc Phaät Phaùp! Cöù laøm hoaøi moät oâng taêng côm chaùo khoûi nhoïc meät taâm thaàn ö?”

Roài khoùc maø töø giaõ Toå Quy Sôn.

Ñeán Nam Döông, thaáy di tích cuûa Hueä Trung Quoác Sö beøn döøng ôû ñoù.

Moät hoâm ñang giaõy coû, tình côø moät mieáng ngoùi vaêng chaïm caây tre thaønh tieáng, boãng nhieân tænh ngoä. Voäi vaøng trôû vaøo taém goäi, höôùng veà nuùi Quy Sôn ñaûnh leã, ngôïi ca raèng : “Hoøa Thöôïng töø bi, ôn hôn cha meï. Luùc aáy vì toâi noùi ra, thì laøm sao coù ñöôïc chuyeän ngaøy nay”.

Roài laøm baøi tuïng :

            “Moät chaïm, maát sôû tri

            Naøo coøn möôïn tu trì

            Ñoäng thaân, baøy loái coå

            Chaúng rôi (vaøo) cô laëng im

            Nôi nôi khoâng daáu veát

            Oai nghi ngoaøi saéc thanh

            Möôøi phöông ngöôøi ñaït Ñaïo

            Ñeàu noùi : “Thöôïng Thöôïng caên”.

Toå Quy Sôn nghe ñöôïc, baûo vôùi Ngaøi Ngöôõng Sôn: “Tay aáy thaáu suoát roài”.

Ngöôõng Sôn noùi: “Ñaây laø caùi taâm cô yù thöùc saùch vôû maø thaønh, ñeå con ñích thaân töï khaùm nghieäm ñaõ!”

Roài Ngaøi Ngöôõng Sôn gaëp Ngaøi Trí Nhaøn, hoûi: “Hoøa Thöôïng khen ngôïi sö ñeä phaùt minh ñöôïc ñaïi söï, oâng haõy noùi ra xem!”

Ngaøi Trí Nhaøn laïi ñoïc baøi tuïng tröôùc kia.

Ngöôõng Sôn noùi: “Ñaây laø söï keát tuï ghi nhôù maø thaønh. Neáu laø chaùnh ngoä, thöû noùi ra caùi khaùc ñi!”

Ngaøi Trí Nhaøn beøn tuïng:

            “Naêm xöa ngheøo, chöa thaät ngheøo

            Naêm nay ngheøo, môùi thaät ngheøo

            Naêm xöa ngheøo khoâng ñaát caém duøi

            Naêm nay ngheøo duøi cuõng khoâng coù!”.

Ngöôõng Sôn noùi: “Nhö Lai Thieàn thì cho laø oâng hieåu, coøn Toå Sö Thieàn [Ñôøi nhaø Ñöôøng, Toå Ngöôõng Sôn laäp ra ñeà muïc Toå Sö Thieàn tröôùc tieân. Goïi choã taâm aán cuûa Toå Ñaït Ma truyeàn laïi laø Toå Sö Thieàn, caùi phaùp thieàn toät möùc rieâng truyeàn ngoaøi giaùo phaùp. Goïi Nhö Lai Thieàn chæ caùi yù tu chöa ñeán choã minh taâm kieán taùnh] thì chöa mô maøng thaáy!”

Ngaøi Trí Nhaøn laïi tuïng:

            “Toâi coù moät Cô

            Chôùp maét thaáy Noù

            Vaäy baèng chaúng hieåu

            Haõy goïi Sa Di!”.

Ngaøi Ngöôõng Sôn baùo laïi cho Toå Quy Sôn: “Möøng cho Nhaøn sö ñeä ñaõ hoäi Toå Sö Thieàn”.

Toå Huyeàn Giaùc noùi: “Haõy noùi xem Nhö Lai Thieàn vaø Toå Sö Thieàn phaân hay chaúng phaân?”

Toå Tröôøng Khaùnh Laêng noùi: “Cuøng luùc thong dong”.

Coù nhaø sö hoûi Hoøa Thöôïng Dieäp Huyeän Tænh veà coâng aùn “Caây Baùch tröôùc saân” cuûa Toå Trieäu Chaâu.

Hoøa Thöôïng noùi: “Ta khoâng töø nan maø noùi vôùi oâng, nhöng lieäu oâng coù tin khoâng?”

Nhaø sö noùi: “Lôøi cuûa Hoøa Thöôïng ñaùng kính troïng, ñaâu daùm khoâng tin!”

Hoøa Thöôïng noùi: “OÂng coù nghe tieáng gioït möa tröôùc maùi nhaø chaêng?”

Nhaø sö hoaùt nhieân môû toû, baát giaùc la leân: “Chao oâi!”

Ngaøi baûo: “OÂng thaáy ñaïo lyù gì?”

Nhaø sö duøng keä ñaùp:

            “Gioït möa ñaàu maùi

            Roõ raøng raønh reõ!

            Phaù naùt Caøn Khoân

            Ngay ñoù taâm döùt”.

Nhö choã chöùng cuûa Ngaøi Trí Nhaøn vaø nhaø sö treân ñaây, cuõng laáy AÂm Thanh laø hôn heát vaäy.

II. VIEÂN THOÂNG VEÀ SAÉC TRAÀN

Kinh: OÂng Öu Ba Ni Sa Ñaø lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “Toâi cuõng ñöôïc thaáy Phaät trong luùc môùi thaønh Ñaïo. Toâi quaùn Töôùng Baát Tònh, sanh loøng nhaøm chaùn lìa boû roát raùo, ngoä taùnh cuûa caùc Saéc, töø Töôùng Baát Tònh ñeán Töôùng Xöông Traéng vaø vi traàn, chung cuoäc veà hö khoâng, caû hai, Khoâng vaø Saéc, ñeàu Khoâng, thaønh Ñaïo Voâ Hoïc. Ñöùc Nhö Lai aán chöùng cho toâi caùi teân Ni Sa Ñaø (Traàn Taùnh Khoâng). Caùi Saéc Töôùng cuûa Traàn ñaõ heát, thì Saéc nhieäm maàu toaøn veïn. Toâi do Saéc Töôùng maø ñaéc A La Haùn.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa toâi, thì Saéc Traàn hôn caû”.

Thoâng raèng: OÂng Öu Ba Ni Sa Ñaø ham Saéc Traàn neân Phaät daïy duøng Quaùn Baát Tònh ñeå ñoái trò. Caùi Saéc tuy laø deã öa nhöng vì baát tònh maø coù theå sanh nhaøm chaùn toät baäc, huoáng gì laø caùc Töôùng Xöông Traéng, vi traàn sau khi cheát ñi.

Moät laø sình chöôùng; hai laø maùu muû hoâi thoái; ba laø ñoåi saéc; boán laø baàm xanh; naêm laø gioøi boï ñuïc khoeùt, raõ rôøi; baûy laø trô xöông; taùm laø thieâu ñoát; chín laø taát caû theá gian khoâng giöõ ñöôïc. Ñoù laø chín Phaùp Quaùn Töôûng. Khi chín Phaùp Quaùn naøy thaønh töïu, Saéc Taùnh roát raùo quy veà Khoâng. Khoâng maø khoâng coù choã Khoâng, theá laø Saéc vaø Khoâng ñeàu Khoâng, ñaéc Trí Hueä Giaûi Thoaùt, thaønh Ñaïo Voâ Hoïc. Caùi Saéc Traàn ñaõ heát saïch, thì caùi Saéc maàu nhieäm aån maät veïn toaøn. Haù lìa ngoaøi Saéc Traàn maø rieâng coù caùi goïi laø Dieäu Saéc sao? Haù khoâng caùi Saéc Töôùng maø cho caùi naêng khoâng aáy laø Dieäu Saéc ö? Haù Saéc Töôùng coù sanh dieät, coøn Saéc Taùnh khoâng sanh dieät maø cho laø Dieäu Saéc ö? Phaûi chaêng taâm khoâng tham tröôùc, thì taát caû Saéc ñeàu laø Dieäu Saéc?

Choã Ngoä naøy cuûa OÂng Ni Sa Ñaø thaät khoù laáy lôøi leõ maø thuaät baøy, chæ coù theå goïi laø Dieäu, laø Maät, laø Vieân thoâi vaäy.

Xöa, coù baûy hieàn nöõ ñi chôi trong röøng, nôi boû thaây ma.

Moät coâ chæ xaùc cheát noùi: “Thaây thì ôû ñoù, ngöôøi ôû choán naøo?”

Moät coâ noùi: “Sao? Sao?”

Caùc coâ quaùn kyõ, moãi ngöôøi ñeàu kheá ngoä.

Caûm ñeán Trôøi Ñeá Thích raõi hoa vaø noùi: “Nguyeän caùc chò Thaàn Nöõ caàn duøng caùi chi, toâi seõ suoát ñôøi cung caáp”.

Caùc coâ noùi: “Chuùng toâi thì töù söï [Y phuïc, ngoïa cuï, y döôïc, aåm thöïc] vaø baûy baùu [Vaøng, baïc, ngoïc, chaâu, san hoâ, hoå phaùch, maõ naõo] ñeàu coù ñuû, chæ caàn ba vaät. Thöù nhaát laø caàn moät caây khoâng reã. Thöù hai laø moät maûnh ñaát khoâng coù aâm döông. Thöù ba laø moät hang nuùi keâu khoâng doäi tieáng”.

Ñeá Thích noùi : “Heát thaûy moùn caàn duøng, toâi ñeàu coù. Coøn ba vaät aáy toâi thaät khoâng theå coù”.

Caùc coâ noùi : “Neáu Ngaøi khoâng coù caùc thöù aáy, thì laøm sao giuùp ngöôøi?”

Ñeá Thích ngôõ ngaøng, beøn cuøng caùc coâ ñeán thöa vôùi Phaät.

Phaät noùi : “Naøy Kieàn Thi Ca, caùc ñeä töû Ñaïi A La Haùn cuûa ta chaúng hieåu ñöôïc nghóa aáy. Chæ coù caùc Ñaïi Boà Taùt môùi hieåu nghóa aáy”.

Ñaây cuõng laø Quaùn Töôùng Baát Tònh maø chöùng vaäy.

Laïi nhö Ngaøi Linh Vaân nhaân thaáy hoa ñaøo maø ngoä Ñaïo, beøn coù baøi tuïng:

            “Ba chuïc naêm nay tìm kieám-khaùch

            Bao laàn laù ruïng laïi ñaâm caønh

            Töø laàn thaáy ñöôïc ñaøo hoa ñoù

            Ñeán maõi ngaøy nay chaúng muoán nghi”.

            Trình choã ngoä vôùi Toå Quy Sôn.

Toå daïy: “Theo duyeân maø nhaäp, vónh vieãn chaúng lui suït maát maùt, oâng haõy kheùo hoä trì”.

Ngaøi Huyeàn Sa noùi: “Ñích ñaùng thì thaät ñích ñaùng, nhöng daùm chaéc Laõo Huynh chöa thaáu suoát trong ñoù!”

Ngaøi Linh Vaân noùi: “Sö Huynh suoát ñöôïc chöa?”

Ngaøi Giaùc Phaïm tuïng raèng:

            “Ngöôøi [Linh Vaân] thaáy moät laàn khoâng thaáy laïi

            Caønh caønh traéng ñoû, thaáy ñaâu hoa

            Chaúng chòu khaùch treân thuyeàn caâu caù

            Hoùa ra treân ñaát cöùu ngö, soø”.

Ngaøi Ñaàu Töû tuïng raèng :

            “Tröôùc nuùi ñaøo sanh, vöôøn cuõ xuaân

            Hoa ngaäp caønh hoàng, tænh laïi thaân

            Choã chöùng, thoâi oâng ñöøng phuï löïc

            Veû cöôøi tuy môû, yù sanh saân

            Khoùi toûa lieãu xanh, oanh thaû gioïng

            Möa xoi nham thaïch, döïa xoùm khoâng

            Maët trôøi loá daïng, khoâng tin töùc

            Ngöïa goã hyù vang quaù Haùn, Taàn”.

            Theo choã thaáy cuûa Ngaøi Linh Vaân, cuõng laáy Saéc laøm toät böïc.

III. VIEÂN THOÂNG VEÀ HÖÔNG TRAÀN

Kinh: OÂng Höông Nghieâm ñoàng töû lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, baïch raèng: “Toâi nghe Nhö Lai daïy toâi quaùn saùt chaân chaùnh caùc töôùng höõu vi. Khi aáy toâi töø giaõ Phaät, ñaàu hoâm veà tónh toïa trong nhaø thanh trai, thaáy caùc vò Tyø Kheo ñoát höông traàm thuûy, hôi höông vaéng laëng bay vaøo trong muõi toâi. Toâi quaùn hôi höông aáy, chaúng phaûi laø caây, chaúng phaûi laø khoâng, chaúng phaûi khoùi, chaúng phaûi löûa, bay ñi khoâng dính vaøo ñaâu, bay ñeán khoâng töø nôi ñaâu. Do ñoù maø caùi yù tieâu tan, phaùt minh Voâ Laäu. Nhö Lai aán chöùng cho toâi caùi hieäu laø Höông Nghieâm. Caùi Höông Traàn vöøa dieät, thì caùi Dieäu Höông bí nhieäm toaøn veïn. Toâi do caùi höông trang nghieâm aáy ñaéc A La Haùn.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa toâi, thì Höông Traàn laø hôn caû”.

Thoâng raèng: “Phaøm laø coù Töôùng, thaûy ñeàu hö voïng. Thaáy caùc Töôùng chaúng phaûi Töôùng, ñoù laø thaáy Nhö Lai. Nhö Lai aáy, laø nghóa Nhö cuûa taát caû caùc phaùp. Ñeán khoâng töø ñaâu, ñi khoâng veà ñaâu, thì goïi laø Nhö Lai”. Ñoù laø yù chæ cuûa Kinh Kim Cang Baùt Nhaõ.

OÂng Höông Nghieâm ñöôïc nghe lôøi daïy naøy, haèng töï ñeá quaùn. Tình côø gaëp muøi höông, beøn ñaáy phaùt minh, “Höông naøy laø vaéng laëng, vaøo trong muõi toâi, chaúng phaûi khoùi, chaúng phaûi löûa, chaúng phaûi caây, chaúng phaûi khoâng, chaúng phaûi töï töôùng, chaúng phaûi tha töôùng, chaúng phaûi coïng töôùng, chaúng phaûi voâ nhaân töôùng, bay ñi khoâng dính vaøo ñaâu, bay ñeán khoâng töø nôi ñaâu, voán töï voâ sanh”. Caùi thaáy naøy chính laø caùi thaáy “Caùc Töôùng chaúng phaûi Töôùng, lieàn thaáy Nhö Lai”. Theá neân ñaéc Voâ Laäu.

Phaøm phu chaúng ñöôïc Voâ Laäu vì YÙ Caên chöa tieâu vaäy. YÙ Caên maø chöa tieâu neân baùm laáy Höõu Vi. Moät khi baùm laáy Höõu Vi, lieàn loït vaøo sanh dieät. YÙ Caên tieâu lieàn chöùng Voâ Vi. Voâ Vi laø khoâng sanh dieät. Theá neân Höông Traàn thì chôït sanh chôït dieät, maø caùi Dieäu Höông kia thì naøo coù chuyeän dieät sanh. Choã toû ngoä cuûa OÂng Höông Nghieâm thì caû thaûy phaân giaûi ñeàu chaúng ñöôïc. Theá neân noùi laø Maät, laø Vieân, chæ coù töï chöùng bieát thoâi vaäy.

Xöa, Thaùi Söû Hoaøng Sôn Coác nhaân bôûi Ngaøi Vieân Thoâng Tuù phaán khích neân ñeán choã Toå Hoái Ñöôøng xin chæ choã “Nhaäm leï”.

Toå Hoái Ñöôøng [Toå Hoái Ñöôøng Böûu Giaùc thieàn sö, teân laø Toå Taâm, ñôøi Toáng, taïi Huyønh Long Sôn. Noái keá phaùp cuûa Toå Huyønh Long Nam thieàn sö] noùi: “Nhö Ñöùc Khoång Töû noùi, “Caùc ngöôi cho ta laø che giaáu ö? Ta khoâng coù choã naøo giaáu gieám!” Theá thì Thaùi Söû lyù luaän laøm sao?”

Thaùi Söû ñònh ñaùp, Toå Ñöôøng lieàn noùi : “Chaúng phaûi, chaúng phaûi”.

Thaùi Söû môø mòt chaúng cuøng.

Moät hoâm, cuøng Toå Hoái Ñöôøng ñang ñi daïo nuùi, khi aáy caây nham queá nôû thôm ñaày.

Toå noùi: “Coù nghe thaáy höông hoa nham queá khoâng?”

OÂng ñaùp: “Daï, coù”.

Toå noùi: “Ta khoâng coù choã naøo giaáu gieám vaäy”.

Thaùi Söû tieâu tan nghi ngôø, laøm leã maø thöa: “Hoøa Thöôïng, taâm laõo baø töø bi quaù tha thieát!”

Toå cöôøi ñaùp: “Chæ mong oâng ñeán ñöôïc nhaø thoâi”.

Laïi coù vò ni sö ngoä Ñaïo laøm baøi keä:

            “Suoát buoåi tìm Xuaân chaúng thaáy Xuaân

            Giaøy rôm daãm khaép maáy non maây

            Veà ñaây cöôøi naém hoa mai ngöûi

            Xuaân ôû ñaàu caønh ñaõ troïn phaàn”.

Choã chöùng cuûa vò ni sö naøy vaø OÂng Sôn Coác cuõng laáy Dieäu Höông laø hôn caû.

IV. VIEÂN THOÂNG VEÀ VÒ TRAÀN

Kinh: Hai vò Phaùp Vöông Töû Döôïc Vöông, Döôïc Thöôïng cuøng vôùi naêm traêm vò Phaïm Thieân trong hoäi, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “Töø voâ thuûy laâu xa, chuùng toâi laøm thaày thuoác cho ñôøi, trong mieäng thöôøng neám coû caây, kim thaïch cuûa theá giôùi Ta Baø naøy, soá muïc leân ñeán möôøi vaïn taùm ngaøn, nhö theá bieát taát caû caùc vò ñaéng, chua, maën, laït, ngoït, cay... cuøng caùc vò bieán ñoåi do caùc vò kia hoøa hôïp maø sanh ra, naøo laïnh, naøo noùng, coù ñoäc hay khoâng ñoäc ñeàu bieát khaép caû. Ñöôïc thöøa söï caùc Ñöùc Nhö Lai, roõ bieát taùnh cuûa Vò Traàn, chaúng phaûi khoâng, chaúng phaûi coù, chaúng phaûi töùc laø thaân taâm, chaúng phaûi lìa thaân taâm. Do phaân bieät ñöôïc taùnh cuûa muøi vò, do ñoù maø khai ngoä. Ñöôïc Phaät Nhö Lai aán chöùng cho anh em chuùng toâi danh hieäu laø Döôïc Vöông, Döôïc Thöôïng Boà Taùt, nay ôû trong hoäi naøy laøm Phaùp Vöông Töû. Chuùng toâi nhaân Vò Traàn maø giaùc toû, leân baäc Boà Taùt.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa chuùng toâi, thì do Vò Traàn laø hôn caû”.

Thoâng raèng: Töø voâ thuûy kieáp ñeán nay laøm thaày thuoác cho ñôøi, chæ coù theå bieát caùc Vò, ñuû ñeå trò beänh maø thoâi. Ñeán khi phuïng söï Nhö Lai môùi bieát Taùnh cuûa muøi vò, khoâng hay coù, ñeàu chaúng phaûi, khoâng phaûi Töùc, khoâng phaûi Lìa. Phaøm ñeàu chaúng phaûi khoâng hay coù, chaúng Töùc chaúng Lìa, ñoù laø caùi theå voán nhö theá cuûa Taâm Maàu Nhieäm troøn saùng trong Nhö Lai Taïng vaäy. Do Vò Traàn maø khai ngoä, giaùc toû Töï Taùnh, neân vaøo ñòa vò Boà Taùt. Choã goïi laø Giaùc ñoù, nghóa laø trong Nhö Lai Taïng, Taùnh cuûa vò laø Chaân Khoâng, Taùnh Khoâng laø Chaân Vò, thanh tònh baûn nhieân, toaøn khaép phaùp giôùi. Töùc Vò laø Giaùc, töùc Giaùc laø Vò, caùi ngoä naøy thaät khoù noùi cho ngöôøi vaäy.

Ngaøi Ñaïi Ngu [Toå Cao An, töï Ñaïi Ngu, töï hieäu Ñaïi Ngu Sôn. Noái phaùp Toå Qui Toâng. Toå Qui Toâng noái phaùp Ñöùc Maõ Toå] töø giaõ Toå Quy Toâng.

Toå hoûi: “Ñi ñeán choã naøo?”

Ñaùp: “Ñi caùc nôi hoïc Nguõ Vò Thieàn” [Naêm loaïi Thieàn: ngoaïi ñaïo, phaøm phu, Tieåu Thöøa, Ñaïi Thöøa, Toái Thöôïng Thöøa].

Toå Quy Toâng noùi: “Caùc nôi coù Nguõ Vò Thieàn, ta trong aáy chæ coù moät Vò”.

Hoûi: “Theá naøo laø Moät Vò Thieàn?” [Nhöùt vò thieàn. Laø pheùp thieàn mau toû ngoä, mau thaám vaøo ( töùc ñoán ngoä, ñoán nhaäp)]

Toå beøn ñaùnh.

Ngaøi Ñaïi Ngu noùi: “Hieåu vaäy, hieåu vaäy!”

Toå noùi: “Noùi ñi, noùi ñi!”

Ngaøi Ñaïi Ngu ñònh môû lôøi, Toå laïi ñaùnh.

Sau, coù nhaø sö ñeán Toå Hoaøng Baù keå laïi chuyeän treân.

Toå thöôïng ñöôøng noùi: “Ñaïi sö Maõ Toå coù ñöôïc taùm möôi boán vò Thieän Trí Thöùc, vaäy maø hoûi ai naáy caùi choã ñaïi tieän ñaày ñaát, thì chæ coù Quy Toâng laø ñöôïc chuùt ít”.

Chæ coù Toå Hoaøng Baù toû bieát saâu xa caùi Thieàn Moät Vò neân cuøng Toå Quy Toâng thaáy maët nhau. Sau naøy, Toå Hoaøng Baù duøng caùi cô Thieàn naøy ñeå baét Laâm Teá. Ngaøi Teá khoâng kheá ngoä ñöôïc, beøn chæ sang Toå Ñaïi Ngu. Gaëp Toå Ñaïi Ngu, Laâm Teá keå laïi nhaân duyeân ba laàn bò ñaùnh cho.

Toå Ngu noùi: “Hoaøng Baù giuùp oâng tröø heát noãi khoán khoù, laïi ôû trong aáy maø hoûi coù loãi vôùi khoâng loãi”.

Ngaøi Laâm Teá ngay nôi lôøi noùi ñaïi ngoä, beøn noùi: “Teù ra Phaät Phaùp cuûa Hoaøng Baù cuõng chaúng coù gì!”

Toå Ngu naém ñöùng laïi hoûi: “Noùi mau, noùi mau!”

Ngaøi Laâm Teá thoi ba thoi vaøo söôøn Toå Ñaïi Ngu.

Toå thaû ra, noùi: “Thaày oâng laø Hoaøng Baù, chaúng can döï gì ñeán ta”.

Toå Ngu vöøa muoán thi trieån caùi gia phong cuûa Quy Toâng, thì ñaõ bò Laâm Teá ñoaït maát, theá môùi bieát choã thaáy cuûa Laâm Teá vöôït tröôùc moät baäc vaäy.

Thieàn sö Long Höng Phaùp Cö ñaõ lôùn tuoåi môùi gaëp Toå Hoaøng Long vaø ñöôïc aán khaû.

Ngaøi thöôïng ñöôøng noùi: “Vieäc naøy cuõng nhö thaày thuoác xem beänh, hieän thôøi vaû chaêng taïp ñoäc ñaày buïng chöa deã chöõa trò. Vaäy phaûi cho thuoác ñeå chöõa söï choùng maët toái taêm do beänh gaây ra, roài sau môùi heát ñöôïc. Coøn cöù theo yù mình maø uoáng thuoác, thì chæ theâm cuoàng loaïn, taêng theâm naëng maø thoâi. Theá maø mong heát beänh chaúng phaûi laø laàm ö? Coû tröôùc phaùp ñöôøng ñaõ moïc daøy, maø trong loøng khoâng hoå theïn!”

ÔÛ nôi caùc taéc treân maø thoâng hoäi ñöôïc, thì chaúng nhöõng bieát ñöôïc muøi vò aáy, maø coøn coù theå trò beänh cho ngöôøi.

V. VIEÂN THOÂNG VEÀ XUÙC TRAÀN

Kinh: OÂng Baït Ñaø Baø La cuøng möôøi saùu vò Khai Só ñoàng baïn lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, baïch raèng: “Xöa kia, chuùng toâi ôû nôi Ñöùc Phaät Oai AÂm Vöông, nghe phaùp maø xuaát gia. Vaøo giôø taém cuûa caùc taêng, toâi theo thöù lôùp vaøo phoøng taém, boãng ngoä ñöôïc Taùnh Nöôùc: ñaõ chaúng röûa buïi, cuõng chaúng röûa thaân, khoaûng giöõa an nhieân, ñaéc Voâ Sôû Höõu. Choã hoïc xöa khoâng queân, cho ñeán ngaøy nay theo Phaät xuaát gia, ñöôïc quaû Voâ Hoïc. Ñöùc Phaät xöa aáy goïi toâi teân laø Baït Ñaø Baø La. Caùi Dieäu Xuùc khai môû roõ raøng, thaønh baäc Phaät Töû Truï.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, theo nhö choã chöùng cuûa toâi, thì do Xuùc Traàn laø hôn caû”.

Thoâng raèng: Ngaøi Tuyeát Ñaäu neâu ra vieäc xöa raèng: “Coù möôøi saùu vò Khai Só [Boïn OÂng Hieàn Hoä, 16 Cö Só Boà Taùt] gaëp giôø caùc taêng taém, theo thöù töï vaøo phoøng taém, boãng ngoä taùnh nöôùc. Caùc vò Thieàn Ñöùc hieåu laøm sao?” Caùc vò aáy noùi: “Caùi Dieäu Xuùc khai môû roõ raøng, thaønh baäc Phaät Töû Truï [Choã döïa nöông cuûa Phaät Töû]. Cuõng caàn xuyeân thuûng baûy loã taùm hang [Nghiaõ laø lôøi noùi roái raém, vu vô. Caùc thaønh ngöõ ñoàng nghiaõ khaùc nhö: thaát linh baùt laïc, thaát thöôïng baùt laïc] môùi ñöôïc”.

Tuïng raèng:

            “Xong vieäc oâng taêng thaät raûnh rang

            Treân giöôøng thaúng caúng duoãi chaân naèm

            Trong moäng töøng thuyeát Vieân Thoâng Ngoä

            Röûa nöôùc thôm xong, nheø maët khaïc”.

Caùi naøy ñaõ thaønh coâng aùn, veà sau caùc vò Laõo Tuùc cuøng noù phaùt minh raát nhieàu.

Thieàu Quoác Sö ban ñaàu ra maét Toå Long Nha, hoûi raèng: “Trôøi khoâng che, ñaát khoâng chôû, lyù aáy theá naøo?”

Ñaùp : “Ñaïo thì hôïp nhö theá”.

Phaøm traûi qua möôøi baûy laàn thöa hoûi, Toå chæ ñaùp nhö vaäy. Ngaøi laïi xin daïy baûo, Toå noùi: “Ñaïo aáy veà sau oâng töï hieåu”.

Veà sau, ôû nuùi Thoâng Huyeàn, Ngaøi Thieàu ñang taém, boãng tænh ngoä chuyeän tröôùc, beøn ñaày ñuû oai nghi, höôùng veà choã Toå Long Nha laøm leã, roài noùi: “Luùc aáy maø noùi cho toâi, thì hoâm nay nhaát ñònh phaûi bò maéng”.

Sau, Ngaøi ñeán tham hoïc Toå Phaùp Nhaõn.

Coù nhaø sö hoûi Toå Phaùp Nhaõn: “Nhö theá naøo laø moät gioït nöôùc Taøo Kheâ?”

Toå Nhaõn noùi : “Laø Taøo Kheâ moät gioït nöôùc”.

Nhaø sö ngô ngaån lui ra.

Ngaøi ñang ngoài moät beân hoaùt nhieân khai ngoä, caùi nghi vöôùng baáy laâu nhö baêng tan raõ. Ñeán ñaây môùi ñöôïc suoát baûy loã, taùm hang.

Ngaøi laøm baøi keä:

            “Thoâng Huyeàn choùt ñaûnh

            Chaúng phaûi nhaân gian

            Ngoaøi Taâm khoâng Phaùp

            Ngaäp maét nuùi xanh”.

Toå Phaùp Nhaõn nghe qua, noùi raèng: “Moät baøi keä naøy, khaù khôûi leân Toâng cuûa ta”.

Hoøa Thöôïng Thaïch Theâ nhaân coù thò giaû môøi ñi taém, beøn hoûi: “Ñaõ chaúng röûa buïi, cuõng chaúng röûa thaân, oâng laøm theá naøo?”

Thò giaû ñaùp: “Hoøa Thöôïng ñi tröôùc, roài toâi ñem thuoác taïo-giaùc [Gioáng xaø phoøng, duøng ñeå taém] laïi sau”.

Hoøa Thöôïng cöôøi ha haû, cô hoà bò thò giaû moät phen nhoå nöôùc mieáng qua maët!

Coù nhaø sö hoûi thieàn sö Thieân U Caùi: “Coù moät caùi Vieän teân laø Voâ Caáu Tònh Quang Thieàn Vieän, söûa thaønh nhaø taém. Coù ngöôøi hoûi: “Ñaõ laø Voâ Caáu Tònh Quang, vì sao laïi laøm nhaø taém?” Toâi khoâng ñaùp ñöôïc”.

Ngaøi Thieân Caùi ñaùp thay raèng:

            “Ba Thu ñeâm traêng saùng

            Vieäc gì laïi hoïp nhau”.

Ngaøi Ñôn Haø laïi tuïng raèng:

            “Tuy laø ñaùp taän yù saâu xa

            Khoå noãi ñem ra chaúng ñöôïc gaàn

            Muoán hieåu “xöa nay voâ caáu” aáy

            Phaûi vaøo trong nöôùc gaëp tröôûng nhaân”.

Con gaùi cuûa OÂng Long Ñoà Phaïm Tuaân, töøng ñöôïc Toå Töû Taâm aán khaû ôû Kim Laêng, laäp ra moät nhaø taém, nôi cöûa yeát taám baûng raèng: “Moät vaät cuõng khoâng, taåy röûa caùi gì? Maûy buïi neáu coù, khôûi töø ñaâu laïi? Noùi ñöôïc moät caâu cho ra nghóa lyù, môùi ñöôïc vaøo nhaø naøy maø taém.

“Coå Linh chæ môùi bieát lau löng! Khai Só naøo töøng roõ Taùnh! Muoán chöùng Ly Caáu Ñòa, thì phaûi suoát thaân chaúng nhieãm. Heát thaûy ñeàu baûo nöôùc ñeå röûa saïch caùi dô, naøo hay nöôùc cuõng laø traàn (buïi). Daàu cho caû nöôùc vaø dô choùng tröø, ñeán ñaây cuõng caàn röûa saïch heát!”

Sau naøy coâ xuaát gia laøm ni coâ teân laø Duy Cöûu.

Caùc vò toân tuùc trong moäng noùi moäng, moãi moãi chæ ra caùi “Dieäu Xuùc roõ baøy”, coù theå cuøng möôøi saùu vò Khai Só cuøng tham.

VI. VIEÂN THOÂNG VEÀ PHAÙP TRAÀN

Kinh: OÂng Ma Ha Ca Dieáp vaø Tyø Kheo Ni Töû Kim Quang v.v... lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “Trong kieáp xöa ôû coõi naøy coù Phaät ra ñôøi, teân laø Nhaät Nguyeät Ñaêng, toâi ñöôïc thaân caän, nghe phaùp, tu hoïc. Sau khi Phaät dieät ñoä, chuùng toâi cuùng döôøng Xaù Lôïi, thaép ñeøn saùng maõi; laïi laáy vaøng saéc tía ñaép theáp hình töôïng Phaät. Töø ñoù ñeán nay, ñôøi ñôøi kieáp kieáp, thaân theå thöôøng toaøn veïn saùng ngôøi nhö vaøng thaém. Nhoùm Tyø Kheo Ni Töû Quang naøy töùc laø quyeán thuoäc cuûa toâi luùc ñoù, cuõng ñoàng moät thôøi phaùt taâm nhö toâi. Toâi quaùn saùt saùu Traàn cuûa theá gian thay ñoåi bieán hoaïi, chæ duøng phaùp Khoâng Tòch, tu Ñònh Dieät Taän, thaân taâm môùi coù theå traûi qua traêm nghìn kieáp nhö thôøi gian khaûy moùng tay. Toâi do caùi Phaùp Khoâng maø thaønh A La Haùn. Ñöùc Theá Toân baûo toâi tu haïnh ñaàu ñaø baäc nhaát. Phaùp nhieäm maàu môû saùng, caùc laäu ñeàu tieâu dieät.

“Phaät hoûi veà Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa toâi, thì do Phaùp Traàn laø hôn caû”.

Thoâng raèng: Tröôùc coù noùi caùc baäc Dieät Taän Ñònh ñaéc baäc Thanh Vaên Tòch Dieät, duy Ngaøi Ñaïi Ca Dieáp, yù thöùc dieät ñaõ laâu, maø hieåu bieát ñeàu troøn veïn, chaúng nhôø taâm nieäm. Ngaøi ngoä ñöôïc caùc phaùp laø Khoâng Tòch maø thaønh A La Haùn. Saùu Traàn nhö sanh, laø ôû trong Khoâng maø sanh; saùu Traàn nhö dieät, veà nôi Khoâng maø dieät. Traàn coù sanh dieät, Taùnh Khoâng chaúng hoaïi. Tröø saïch Phaùp Traàn, ñoù laø Phaùp Khoâng. Caùi YÙ chaúng duyeân ra phaùp, ñöôïc khoâng sanh dieät. Neân coù theå vöôït qua traêm ngaøn kieáp nhö khaûy moùng tay. Cho ñeán nay, Ngaøi Ca Dieáp vaãn giöõ aùo caø sa vaøng cuûa Phaät, nhaäp ñònh trong nuùi Keâ Tuùc, chôø Ñöùc Di Laëc haï sanh maø trao laïi, ñoù laø söï linh nghieäm vaäy.

Tyø Kheo Ni Töû Kim Quang kieáp xöa laø moät coâ gaùi ngheøo. Thuôû aáy, Ngaøi Ca Dieáp laøm ngöôøi thôï ñuùc. Coâ laáy vaøng nhôø ngöôøi thôï ñuùc theáp vaøng maët Phaät, nguyeän ñôøi ñôøi kieáp kieáp laøm vôï choàng khoâng tình aân aùi. Caûm öùng ñöôïc chín möôi moát kieáp sanh coõi trôøi, thaân thöôøng toaøn veïn vaøng choùi. Nay gaëp Phaät xuaát gia, quaû nhieân thoûa ñöôïc nguyeän xöa.

Thieàn sö Vónh Gia Huyeàn Giaùc tinh thaâm heát ba taïng kinh ñieån, raønh Thieân Thai Chæ Quaùn, phaùp moân vieân dieäu. Trong caû boán oai nghi thöôøng saùng roõ phaùp thieàn quaùn. Sau, nhaân thieàn sö Kheâ Laõng khuyeán khích, cuøng thieàn sö Ñoâng Döông Saùch ñeán Taøo Kheâ. Môùi vöøa ñeán, ñi quanh Toå ba voøng, roài choáng tröôïng ñöùng yeân.

Toå noùi: “Phaøm laø Sa Moân, ñaày ñuû ba ngaøn oai nghi, taùm vaïn teá haïnh. Ñaïi Ñöùc töø phöông naøo laïi, maø toû ra quaù nhieàu ngaõ maïn?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Vieäc sanh töû laø lôùn lao, caùi voâ thöôøng raát nhanh choùng!”

Toå noùi: “Sao chaúng hoäi caùi Voâ Sanh, toû suoát caùi khoâng choùng?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Theå töùc Voâ Sanh, roõ voán khoâng choùng.”

Toå noùi: “Y vaäy”.

Khi aáy ñaïi chuùng ñeàu kinh ngaïc. Ngaøi Huyeàn Giaùc môùi ñaày ñuû oai nghi laøm leã Toå, choác laùt töø giaõ.

Toå noùi: “Veà gaáp theá sao?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Voán töï chaúng ñoäng, naøo coù söï gaáp?”

Toå noùi: “Ai bieát laø chaúng ñoän?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Ñoù laø Ngaøi töï sanh phaân bieät”.

Toå noùi: “OÂng thaät laø ñöôïc caùi yù chæ Voâ Sanh”.

Huyeàn Giaùc noùi: “Voâ Sanh maø coù yù ö?”

Toå noùi: “Khoâng coù yù thì ai phaân bieät?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Phaân bieät cuõng chaúng phaûi yù”.

Toå khen ngôïi: “Hay laém, hay laém, ít ra haõy ôû laïi moät ñeâm”.

Thôøi aáy goïi Ngaøi laø “Moät Ñeâm Giaùc”.

Choã naøy, neáu chaúng dieät YÙ Caên töø laâu, ñaéc Voâ Sanh Nhaãn, thì ñaâu coù theå öùng ñaùp nhö aâm vang doäi theo tieáng vaäy ñöôïc. Töø Ngaøi Kieàu Traàn Na ñeán ñaây laø saùu vò Thaùnh. Noùi laø Dieäu AÂm, Dieäu Saéc, Dieäu Höông, Dieäu Xuùc, ñeàu goïi laø Dieäu, vì khoâng raøng buoäc nôi Traàn vaäy. Ñaây chính laø do saùu Traàn maø chöùng vieân thoâng.

VII. VIEÂN THOÂNG VEÀ NHAÕN CAÊN

Kinh: OÂng A Na Luaät Ñaø lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “Toâi luùc môùi xuaát gia, thöôøng thích nguû neân Phaät la toâi laø loaøi suùc sanh. Toâi nghe Phaät maéng, khoùc loùc töï traùch, suoát baûy ngaøy khoâng nguû, hö caû hai con maét.

“Ñöùc Theá Toân daïy toâi tu phaùp Laïc Kính Chieáu Minh Kim Cöông Tam Muoäi. Toâi chaúng do con maét, xem thaáy möôøi phöông roãng suoát roõ raøng nhö xem traùi caây trong baøn tay. Nhö Lai aán chöùng cho toâi, thaønh A La Haùn.

“Phaät hoûi Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa toâi, thì xoay caùi Thaáy trôû veà Baûn Taùnh, ñoù laø Thöù Nhaát”.

Thoâng raèng: OÂng A Na Luaät Ñaø laø con Vua Baïch Phaïn [Em Vua Tònh Phaïn], vôùi Phaät laø anh em chuù baùc. Trong ñôøi quaù khöù daâng cho moät vò Bích Chi Phaät moät böõa côm, caûm öùng ñöôïc chín möôi moát kieáp coù caùi Vui Nhö YÙ. Phaät thöôøng la raèng “OÂi, oâi, sao laïi nguû. Nhö loaøi oác, loaøi soø nguû moät giaác caû ngaøn naêm, chaúng nghe teân hieäu cuûa Phaät”. Töø ñoù, oâng coá gaéng ñeán muø caû maét, beøn ñöôïc moät nöûa phaàn Thieân Nhaõn.

Ñaïi Trí Luaän noùi “Thieân Nhaõn cuûa OÂng A Na Luaät do töù Ñaïi taïo saéc, thanh tònh ñöôïc moät nöûa. Thieân Nhaõn cuûa Phaät cuõng laø töù Ñaïi taïo saéc maø thanh tònh khaép caû”.

Caùi Tam Muoäi Laïc Kieán Chieáu Minh Kim Cang laø phaùp moân xoay caùi Thaáy trôû veà nguoàn Taùnh. Minh thuoäc Sôû, Chieáu thuoäc Naêng. Trong choã Minh, caùi Chieáu thöôøng soi toû. Trong choã Chieáu, caùi Thaáy thaáy suoát. Chieáu töø ñaâu maø laïi? Thaáy töø ñaâu khôûi ra? Cho ñeán choã thaáy maø khoâng coù choã thaáy, chieáu soi maø khoâng coù choã chieáu soi, lieàn ñöôïc Kim Cöông Tam Muoäi. Ñoù laø Theå cuûa caùi Chieáu, Nguoàn cuûa caùi Thaáy vaäy. Kim Cöông phaù naùt taát caû, Thaáy vaø Chieáu ñeàu tieâu vong, aáy laø Tam Muoäi Chaùnh Ñònh, töùc laø caùi Baûn Theå Tòch Chieáu vaäy. Vui theo caùi quaùn chieáu naøy, nghóa laø xoay caùi Thaáy trôû veà nguoàn Taùnh. Cho ñeán ñöôïc Thieân Nhaõn, thì cuõng chaúng phaûi choã luaän baøn ñeán ñöôïc.

Ngaøi Ñöùc Sôn khi môùi ñeán Toå Long Ñaøm, tuoát vaøo phaùp ñöôøng, noùi : “Laâu nay vang tieáng Ñaàm Roàng (Long Ñaøm), nay ñeán nôi, ñaàm laïi chaúng thaáy, maø roàng cuõng chaúng hieän”.

Toå Ñaøm tieán leân, noùi: “OÂng ñaõ ñích thaân ñeán Long Ñaøm (Ñaàm Roàng). Caên cöù vaøo cô duyeân luùc môùi ñeán naøy thì ñaùng nhaän y baùt cuûa Long Ñaøm”.

Moät buoåi toái, ñang ñöùng haàu Toå.

Toå Long Ñaøm noùi: “Khuya roài sao chaúng veà nghæ?”

Ñöùc Sôn chænh teà böôùc ra roài trôû lui, noùi : “Ngoaøi toái laém”.

Toå Ñaøm ñoát caây ñuoác giaáy ñöa cho Ngaøi Ñöùc Sôn, Ngaøi ñònh caàm laáy, Toå Ñaøm lieàn thoåi taét. Ñöùc Sôn hoaùt nhieân ñaïi ngoä, beøn leã baùi.

Toå hoûi: “OÂng thaáy caùi gì?”

Ngaøi Sôn noùi: “Töø nay trôû ñi, khoâng coøn nghi caùi ñaàu löôõi cuûa Laõo Hoøa Thöôïng trong thieân haï nöõa”.

Hoâm sau, Toå Long Ñaøm leân toøa giaûng, noùi vôùi ñaïi chuùng: “Trong ñaây coù moät gaõ raêng nhö ñao kieám, mieäng nhö chaäu maùu, moät gaäy ñaùnh cho chaúng quay ñaàu, mai kia höôùng leân ñænh nuùi coâ cao, laäp ñaïo ta ôû ñoù”.

Ñöùc Sôn ñem boä Sôù Sao kinh Kim Cöông, Ngaøi ñaõ vieát töø tröôùc, chaát tröôùc phaùp ñöôøng, caàm caây ñuoác maø noùi raèng: “Coù cuøng toät caùc lyù leõ dieäu huyeàn cuõng nhö moät maûy loâng ñeå giöõa thaùi hö! Thaáu suoát heát caùc maáu choát cuûa ñôøi cuõng nhöng moät gioït nöôùc rôi vaøo bieån caû!”

Roài ñoát saïch, laøm leã töø giaõ Toå maø ra ñi.

Nhö caùi phaùp nhaõn maø Ngaøi Ñöùc Sôn ñaéc, so vôùi OÂng A Na Luaät Ñaø nhieàu ít gioáng nhau.

Toå Laâm Teá luùc saép tòch, noùi baøi keä:

            “Theo doøng khoâng döùt, hôi ñaâu hoûi taïi sao

            Chaân chieáu voâ bieân, laáy chi noùi ta-ngöôøi

            Caùi lìa töôùng, lìa danh kia, ngöôøi chaúng nhaän

            Kieám beùn ñöùt loâng, duøng roài phaûi gaáp maøi”.

Toå laïi noùi vôùi ñaïi chuùng: “Sau khi ta dieät ñoä, khoâng ñöôïc dieät maát Chaùnh Phaùp Nhaõn Taïng cuûa ta”.

Ngaøi Tam Thaùnh böôùc ra, thöa: “Sao daùm dieät maát Chaùnh Phaùp Nhaõn Taïng cuûa Hoøa Thöôïng!”

Toå Teá noùi: “Veà sau, coù ngöôøi hoûi, oâng noùi theá naøo vôùi hoï?”

Ngaøi Thaùnh lieàn heùt.

Toå noùi: “Ai bieát Chaùnh Phaùp Nhaõn Taïng cuûa ta, höôùng veà con löøa muø aáy maø dieät maát”.

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng:

            “Nöûa ñeâm y baùt truyeàn Hueä Naêng

            Roái loaïn Hoaøng Mai, baûy traêm taêng

            Moät chi Laâm Teá, Chaùnh Phaùp Nhaõn

            Löøa muø dieät maát, ngöôøi ñaéc ñaâu?

            Taâm Taâm aán nhau

            Toå Toå truyeàn ñaêng

            Khoûa baèng nuùi, bieån

            Bieán hoùa ñaïi baøng

            Chæ danh ngoân aáy khoù suy löôøng

            Ñeàu laø thuû ñoaïn thoaùt bay leân!”.

Ñeán choã naøy thì Chaùnh Phaùp Nhaõn Taïng coøn laïi dieät maát, huoáng gì laø Thieân Nhaõn kia?

VIII. VIEÂN THOÂNG VEÀ TYÛ CAÊN

Kinh : OÂng Chaâu Lôïi Baøn Ñaëc Ca lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, thöa raèng: “Toâi thieáu tuïng trì, khoâng coù taùnh ña vaên. Ban ñaàu gaëp Phaät, nghe phaùp xuaát gia, ghi nhôù moät caâu keä cuûa Nhö Lai trong moät traêm ngaøy, thì nhôù tröôùc queân sau, nhôù sau queân tröôùc. Phaät thöông toâi ngu muoäi, daïy toâi an cö, ñeàu hoøa hôi thôû ra vaøo. Toâi quaùn hôi thôû, cuøng toät söï nhoû nhieäm cuûa caùc töôùng sanh, truï, dò, dieät, caùc haønh trong töøng saùt na, thì taâm hoaùt nhieân ñöôïc Ñaïi Voâ Ngaïi, cho ñeán caùc laäu ñeàu saïch heát, thaønh A La Haùn. Tröôùc phaùp toïa cuûa Phaät, ñöôïc aán chöùng thaønh quaû Voâ Hoïc.

“Phaät hoûi toâi veà Vieân Thoâng, nhö choã chöùng cuûa toâi, thì xoay hôi thôû theo veà Khoâng, ñoù laø Thöù Nhaát”.

Thoâng raèng: Ñaây laø vò Tyø Kheo ñoïc thuoäc loøng chöõ “Chöõu” laø caùi choåi vaäy. Ñôøi quaù khöù laø phaùp sö maø boûn seûn Phaùp, neân bò quaû baùo ngu ñoän. Tuy ít ña vaên, nhöng ít bò taùn loaïn, neân coù theå ñieàu töùc maø thaáu nhaäp. Söï thoâ teá cuûa hôi thôû laø do taâm sanh dieät. Taâm daàn daàn ngöøng neân hôi thôû töø töø vi teá. Taâm vaø hôi thôû nöông laãn nhau, maø ñeán cuøng toät caùc töôùng sanh, truï, dò, dieät, caùc töôùng raát vi teá cuûa caùc haønh trong khoaûng saùt na, thì hôi thôû töùc laø khoâng hôi thôû, taâm laø voâ taâm. Trong khoaûng saùt na, thaáu nhaäp Kim Cang Caøn Hueä Ñòa, neân ñöôïc hoaùt nhieân Voâ Ngaïi. Caûnh giôùi Ngoä naøy, thì ngoân ngöõ, nghó suy khoâng theå ñeán ñöôïc.

Xöa, Thöôïng Thô Maïc Töông khi laøm quan xöù Taây Thuïc, ra maét thieàn sö Nam Ñöôøng Tænh, hoûi choã taâm yeáu. Toå baûo haõy höôùng veà choã toát maø tænh thöùc. Vöøa böôùc vaøo caàu tieâu, boãng nghe muøi hoâi, voäi laáy tay bòt muõi, beøn chôït tænh ngoä. Lieàn trình baøi keä :

            “Xöa ngay coát caùch thích phong löu

            Cöôøi cho ai ñoù höôùng ngoaøi caàu

            Muoân sai ngaøn khaùc, khoâng ñaâu kieám

            Ñaéc caùi xöa nay ôû muõi ñaàu”.

Toå Nam Ñöôøng ñaùp raèng :

            “Moät phaùp vöøa thoâng, phaùp phaùp Nhö

            Doïc ngang dieäu duïng coøn tìm ñaâu

            Raén xanh khoûi hoäp, quaân ma neùp

            Bích nhaõn Hoà Taêng cöôøi gaät ñaàu”.

Ñaây cuõng laø xoay hôi thôû theo veà Khoâng, maø boãng nhieân chöùng nhaäp. Coù theå cuøng thaày Tyø Kheo tuïng chöõ “Choåi” thaáy maët nhau!

]

THIỀN TÔNG VIỆT NAM