Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG IV: KHAI THÒ CAÙC ÑÒA VÒ TU CHÖÙNG

MUÏC HAI: AN LAÄP CAÙC THAÙNH VÒ

Kinh: “Anan, ngöôøi thieän nam ñoù ñaõ thaønh Phaät Töû, ñaày ñuû Dieäu Ñöùc cuûa voâ löôïng Nhö Lai, tuøy thuaän möôøi phöông, goïi laø Hoan Hyû Haïnh.

Thoâng raèng: Dieäu Ñöùc cuûa Nhö Lai laø “Tuøy duyeân baát bieán, baát bieán tuøy duyeân”. ÔÛ choán traàn ai maø chaúng nhieãm neân goïi laø Dieäu. Ñaõ thaønh con Phaät ñaày ñuû Dieäu Ñöùc. Can gaäy tuøy thaân, gaëp tröôøng saân khaáu thì laøm troø muùa men, neân coù theå tuøy thuaän vôùi möôøi phöông, laáy caùi vui thích cuûa thieàn maø töï vui chôi. Hoan Hyû Haïnh naøy tuøy thuaän vôùi chuùng sanh, phöông tieän maø tieáp daãn chính laø muoán hieån phaùt Dieäu Ñöùc cuûa Nhö Lai vaäy. Coøn cöù moät beà nöông baùm thì Dieäu sao ñöôïc?

Toå Trieäu Chaâu treân taùm möôi tuoåi maø vaãn coøn haønh cöôùc. Moät hoâm ñeán choã Ngaøi Vaân Cö.

Toå Cö noùi : “Giaø caû laém roài sao chaúng tìm caùi choã truï?”

Toå Chaâu noùi : “Choã naøo truï ñöôïc?”

Toå Cö noùi : “Tröôùc nuùi coù caùi neàn chuøa xöa”.

Toå Chaâu noùi : “Hoøa Thöôïng töï truï laáy!”

Sau laïi ñeán Ngaøi Thuø Du.

Toå Thuø Du noùi : “Giaø caû laém roài sao chaúng tìm caùi choã truï?”

Toå Chaâu noùi : “Höôùng veà choã naøo truï?”

Toå Du : “Giaø caû laém roài maø choã truï cuõng chaúng bieát!”

Toå Chaâu : “Ba möôi naêm giôõn ñuøa côõi ngöïa, hoâm nay laïi bò löøa ñaù!”

Ngaøi Vaân Cö Tích noùi: “Choã naøo laø choã Trieäu Chaâu bò löøa ñaù?”

Sau naøy, coù vò taêng töø giaõ Toå Trieäu Chaâu.

Toå hoûi : “Ñi ñaâu vaäy?”

Vò taêng ñaùp : “Keû hoïc nhôn ñònh ñeán phöông Nam hoïc Phaät Phaùp”.

Toå Chaâu döïng ñöùng caây phaát töû, noùi: “Choã coù Phaät chaúng ñöôïc truï, choã khoâng Phaät chaïy mau qua! Ngoaøi ba ngaøn daëm gaëp ngöôøi, khoâng ñöôïc ñeà ra sai quaáy!”

Vò taêng noùi: “Nhö vaäy thì khoâng ñi ö?”

Toå Chaâu noùi: “Haùi boâng Döông (Lieãu), haùi boâng Döông!”

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “Ñaém khoâng, vöôùng veát; tay chaïm muõi ñaâm ñeàu chöa phaûi laø choã naïp taêng töïu ñeán. Lieàn phaûi: chôù vaøo haøng quaùn cuûa ngöôøi, chôù ngoài giöôøng phaûn ai khaùc. CHAÙNH chaúng laäp huyeàn, THIEÂN chaúng nöông vaät, môùi coù theå naém-ôû, buoâng-ñi, coù phaàn töï taïi!

Chæ coù Trieäu Chaâu ñaày ñuû Dieäu Ñöùc cuûa voâ löôïng Nhö Lai, coù phaàn töï do neân thöôøng haønh Hoan Hyû Haïnh, tuy giaø maø chaúng moûi meät.

Kinh: “Kheùo hay lôïi ích cho heát thaûy chuùng sanh, goïi laø Nhieâu Ích Haïnh.

Thoâng raèng: Söï lôïi ích cho chuùng sanh tuoân ra töø Taâm Töø Bi. Coù Taâm Töø Bi thì coù khaû naêng aáy, maø laïi kheùo laøm ñöôïc. Trí ñaõ soi khaép, Duïng cuõng vieân dung. Loøng Töø cöùu ñoä chuùng sanh maø khoâng coù yù. Chaúng keå laø taøi thí hay phaùp thí, chæ coát quy veà söï lôïi ích cho chuùng sanh höõu tình maø thoâi, neân goïi laø Nhieâu Ích Haïnh.

Thieàn sö Ngöu Ñaàu Dung ñaõ ñöôïc Ñöùc Töù Toå thoï kyù, töø ñoù hoaèng phaùp raát thònh haønh. Vaøo nieân hieäu Vónh Huy ñôøi Ñöôøng, ñoà chuùng thieáu löông thöïc, Ngaøi sang xöù Ñôn Döông quyeân gaïo, caùch nuùi taùm möôi daëm. Töï mình vaùc bao gaïo moät thaïch taùm ñaáu, saùng ñi chieàu veà cung caáp cho ba traêm vò taêng hai böõa aên moãi ngaøy. Ñaây thaät laø hay haønh Nhieâu Ích Haïnh vaäy.

Kinh: “Töï giaùc, giaùc tha, ñöôïc khoâng-choáng-traùi, goïi laø Voâ Saân Haän Haïnh.

Thoâng raèng: Töï giaùc ñeå giaùc tha. Coù Trí theá gian, coù Trí xuaát theá gian, coù Trí xuaát theá gian thöôïng thöôïng ñeå ñem ra noùi cho ngöôøi, ñöôïc khoâng coù söï choáng traùi, nhö ñaù thaû xuoáng nöôùc. Ñoù laø choã noùi “Gaëp roài noái truyeàn, cuøng ñeïp loøng ñeå hieåu roõ”, neân khoâng coù saân haän. Caùi saân haän naøy chaúng phaûi tình phaøm coù theå so saùnh. Haän laø haän taát caû chuùng sanh ñeàu coù Trí Hueä, Ñöùc Töôùng cuûa Nhö Lai maø chaúng töï bieát; maø saân laø giaän raèng ta chöa ñoä thoaùt cho heát.

Ñöùc Luïc Toå coù ñoaïn keä :

“Muoán ñònh hoùa ñoä ngöôøi

Caàn töï coù phöông tieän

Chôù khieán ngöôøi coù nghi

Töùc laø Töï Taùnh hieän

Phaät phaùp taïi theá gian

Chaúng lìa theá gian; Giaùc

Lìa theá kieám Boà Ñeà

Khaùc naøo tìm söøng thoû

Chaùnh Kieán laø xuaát theá

Taø Kieán laø theá gian

Taø, Chaùnh deïp heát raùo

Boà Ñeà Taùnh roõ raøng”.

Theá neân duøng Trí Theá Gian maø giaùc tha ñoù laø caùi nhaân Trôøi, Ngöôøi; duøng Trí Xuaát Theá Gian maø giaùc tha laø nhaân Boà Ñeà. Ñoäc chæ caùi Voâ Thöôïng Boà Ñeà, caû hai ñeàu phaù boû môùi goïi laø Thöôïng Thöôïng Trí. Duøng caùi Trí aáy maø giaùc tha laø caùi nhaân Ñaúng Giaùc, Dieäu Giaùc vaäy.

Kinh: “Theo loaøi maø sanh ra, cuøng toät vò lai, ba ñôøi ñeàu bình ñaúng, möôøi phöông ñeàu thoâng suoát goïi laø Voâ Taän Haïnh.

Thoâng raèng: Theo loaøi maø sanh ra, ñöôïc YÙ Sanh Thaân, tuøy theo loaøi maø daïy doã, doïc cuøng ba ñôøi, ngang khaép möôøi phöông, khoâng ñaâu chaúng phaûi laø choã töï giaùc, giaùc tha. Ñoù laø choã noùi “Hö khoâng coù taän, nguyeän ta voâ cuøng” vaäy.

Vaøo ñôøi Thaùi Bình, nieân hieäu Höng Quoác, ôû Kieän Döông coù nhaø sö teân Bieän Thoâng daïo chôi vuøng nuùi Nguõ Ñaøi. Vò Thöôïng Toïa chuøa naøy ñaõ giaø, bò trong chuùng khinh reû, rieâng moät mình Bieän Thoâng vaãn cung kính haàu haï. Khi Bieän Thoâng saép veà kinh sö, vò taêng giaø ñoù ñöa cho oâng moät böùc thô, baûo tìm Boäc Haï ôû phía Baéc thaønh ñöa giuøm.

Giaõ töø ñi, OÂng Thoâng leùn môû ra xem thì khoâng vieát gì khaùc, chæ coù maáy chöõ : “Ñoä chuùng sanh xong, gaáp gaáp trôû laïi, neáu göôïng ôû laïi sôï raèng taïo nghieäp”. Bieän Thoâng raát kinh hoaûng, voäi daùn thô laïi.

Khi ñeán xöù Quaûng Teá, beân bôø soâng nghe treû keâu Boäc Haï.

OÂng hoûi: “Boäc Haï ôû ñaâu?”

Ñöùa beù chæ con heo lôùn naèm döôùi chaân böùc töôøng phía Taây ngaõ tö ñöôøng, coå coù mang caùi voøng vaøng. Bieän Thoâng hoûi: “Baùc ñoà teå laø ai?”

Ñaùp : “Nhaø Trieäu Sinh”.

Hoûi : “Sao teân laø Boäc Haï?”

Ñaùp : “Vì chæ aên baïc haø neân treû trong xoùm goïi theá. Moãi ngaøy toâi laøm thòt caû traêm, ngaøn con, heo chaïy töù taùn khoù baét, maø heã con heo naøy daãn tôùi thì ngoan ngoaõn chòu cheát, neân nuoâi ñaõ möôøi laêm naêm nay!”

OÂng beøn laáy thô ñöa cho noù, con heo aên lieàn roài boãng ñöùng leân nhö ngöôøi maø cheát.

Do ñaây maø xeùt, thì ÖÙng Thaân phaân hoùa theo loaøi laøm sao maø suy löôøng ñöôïc? Giôùi haïn naøo cho cuøng? Chuùng sanh voâ taän, söï ñoä thoaùt cuõng voâ taän, neân goïi laø Voâ Taän Haïnh.

Kinh: “Taát caû hôïp thaønh ñoàng nhaát, thaûy thaûy phaùp moân ñeàu khoâng sai laàm, goïi laø Ly Si Loaïn Haïnh.

Thoâng raèng: Ñaõ ñaày ñuû Dieäu Ñöùc cuûa voâ löôïng Nhö Lai, töï giaùc, giaùc tha ích lôïi cho ñôøi voâ taän, naøo coù ñeán noãi si loaïn sai laàm ö? Bôûi thaûy thaûy phaùp moân thì coù ñuû thaûy thaûy tam muoäi, neân chaúng ñuû con maét phaùp phaân bieät thì chaúng theå phaân bieän. Nay taát caû ñeàu hoøa ñoàng maø dung hoäi, ñöôïc söï khoâng sai laàm. Nhö Khoång Töû ñaïi thaønh Taäp, Thanh, Nhieäm, Hoøa maø ñuùng thôøi ñöa ra, thì voán laáy caùi Trí laøm ñaàu. Trí ví nhö söï kheùo gioûi, chaúng phaûi laø söï gaéng söùc coù theå so saùnh, neân khoâng coù si loaïn, ôû ngay sau Voâ Taän Haïnh vaäy.

Töôùng Quoác Buøi Höu ñeà töïa cho cuoán thieàn Nguyeân Chö Thuyeân Ñoâ Taäp cuûa Ngaøi Khueâ Phong Toâng Maäât raèng: “Nhöõng moân haï trong caùc toâng ñeàu coù ngöôøi thaáu ñaït, nhöng moãi toâng ñeàu theo choã tu taäp cuûa mình neân dung thoâng thì ít maø haïn cuïc thì nhieàu, neân maáy möôi naêm nay phaùp Toå caøng baêng hoaïi. Laáy choã hoïc ñöôïc laøm cöûa neûo, moãi moãi töï khai tröông, laáy kinh luaän laøm giaùo maùc coâng kích laãn nhau. Tình theo cung teân maø bieán caûi. Phaùp vaøo nhaân ngaõ maø thaáp cao. Phaûi quaáy laêng xaêng chaúng theå naøo phaân bieän. Neáu caùc toâng phaùi maø tranh luaän nhau thì ngöôøi haäu hoïc caøng taêng theâm beänh phieàn naõo, naøo coù lôïi ích chi ñaâu!

“Ñaïi sö Khueâ Phong ñaõ laâu than raèng: “Toâi ôû thôøi naøy khoâng theå laøm thinh vaäy!”

“Ngaøi beøn laáy ba thöù giaùo nghóa cuûa Nhö Lai ñeå aán chöùng cho ba loaïi phaùp moân cuûa thieàn toâng. Nung chaûy thau, maâm, voøng thaønh ñoäc moät thöù vaøng roøng, khuaáy toâ laïc, ñeà hoà thaønh moät vò. Naém gieàng löôùi ñöa leân thì moïi choã ñeàu thuaän theo. Caên cöù vaøo yeáu lyù dung hoäi thì ngöôøi ñeán cuøng theo. Coøn sôï haøng hoïc giaû khoù minh baïch neân laïi chæ thaúng goác ngoïn cuûa nguoàn thieàn, choã hoøa hôïp cuûa chaân voïng, choã aån hieån cuûa Khoâng Taùnh, choã sai khaùc cuûa giaùo nghóa, choã khaùc cuûa ñoán tieäm, choã hoã töông ñaép ñoåi cuûa che ñaäy vaø baøy toû, choã saâu caïn cuûa quyeàn thöïc, choã phaûi quaáy cuûa haïn cuoäc vaø dung thoâng.

“Nhö Thaày toâi (Khueâ Phong) quaû laø naâng maët trôøi Phaät maø soi chieáu moïi ngoùc ngaùch thì caùc nghi ngôø, che khuaát ñeàu tröø saïch. Thuaän taâm Phaät maø ban raûi Ñaïi Bi, toät kieáp ñeàu ñöôïc lôïi ích. Vaäy thì Ñöùc Theá Toân laø giaùo chuû khai môû giaùo phaùp, Thaày toâi laø ngöôøi dung hoäi giaùo phaùp, goác ngoïn phuø hôïp nhau, xa gaàn soi roïi nhau. Coù theå noùi laø “Hoaøn taát caùi coâng vieäc moät ñôøi truyeàn giaùo cuûa Nhö Lai” vaäy.

“Hoaëc coù ngöôøi hoûi: “Töø Ñöùc Nhö Lai chöa heà coù toång hôïp maø thoâng suoát, nay moät phen laøm traùi vôùi toâng thuù maø chaúng chòu giöõ, boû söï quan phoøng maø chaúng chòu troâng nom thì haù chaúng traùi vôùi Ñaïo bí taøng thaàm hôïp ö?”

“Xin ñaùp raèng: “Ñöùc Nhö Lai tuy ban ñaàu noùi rieâng ba thöøa, veà sau môùi thoâng thaønh moät Ñaïo. Bôûi theá trong kinh Nieát baøn, Boà Taùt Ca Dieáp thöa: “Chö Phaät coù maät ngöõ, khoâng coù choã chöùa giaáu bí maät!” Ñöùc Theá Toân môùi khen raèng: “Lôøi noùi cuûa Nhö Lai môû toû roõ raøng, thanh tònh khoâng che laáp. Ngöôøi ngu chaúng hieåu, goïi ñoù laø bí maät chöùa giaáu. Ngöôøi trí roõ thoâng thì chaúng goïi laø chöùa daáu”. Ñaây laø chöùng côù vaäy. Bôûi theá Vöông Ñaïo höng thònh, thì cöûa neûo chaúng phaûi ñoùng, chæ caàn giöõ choán bieân cöông. Phaät ñaïo ñaày ñuû thì caùc phaùp töï toång trì maø chæ ñeà phoøng ma ngoaøi. Chaúng neân giöõ laáy tình chaáp, maø tranh caõi laãn nhau vaäy”.

Nhö OÂng Buøi Höu, ñaéc phaùp nôi Toå Hoaøng Baù, roõ vieäc höôùng thöôïng maø laïi khoâng boû moät loái caùt ñaèng cuûa Ngaøi Khueâ Phong quaû coù theå noùi laø “taát caû hoøa ñoàng, ñöôïc khoâng sai laàm” vaäy. Laø ngöôøi sanh trôû laïi ö?

Kinh: “ÔÛ ngay trong caùi Ñoàng maø hieän ra caùc caùi Khaùc. Moãi moãi Töôùng Khaùc ñeàu moãi moãi thaáy Ñoàng, goïi laø Thieän Hieän Haïnh.

Thoâng raèng: Ñaõ lìa Si Loaïn aét Lyù Söï voâ ngaïi. Töùc Lyù, töùc Söï aét Ñoàng chaúng ngaïi Khaùc vaäy. Töùc Söï, töùc Lyù aét Khaùc chaúng ngaïi Ñoàng. ÔÛ trong theå hoøa ñoàng, chaúng ngaïi hieån ra caùi Khaùc. ÔÛ trong choã khaùc töôùng, laïi moãi moãi thaáy Ñoàng. Hieän Ñoàng, hieän Khaùc caû hai ñeàu chaúng ngaên ngaïi nhau. Ñoù chæ vì khoâng si loaïn, taùch baïch roõ raøng cuøng cöïc maûy tô môùi coù theå bieán hieän nhö theá, neân goïi laø Thieän Hieän Haïnh.

Toå Quy Sôn ñang cho quaï aên, quay ñaàu thaáy Ngaøi Ngöôõng Sôn, beøn noùi: “Hoâm nay vì noù maø thöôïng ñöôøng moät phen”.

Ngöôõng Sôn : “Con cuõng tuøy leä ñöôïc nghe!”

Toå Quy : “Nghe vieäc aáy theá naøo?”

Ngöôõng Sôn : “Quaï keâu tieáng quaï, boà caét keâu tieáng boà caét!”

Toå Quy : “Sao laïi coøn thanh saéc?”

Ngöôõng Sôn : “Hoøa Thöôïng môùi noùi gì theá?”

Toå Quy : “Ta chæ noùi vì noù maø thöôïng ñöôøng moät phen”.

Ngöôõng Sôn : “Vì sao laïi goïi laø thanh saéc?”

Toå Quy : “Tuy nhieân nhö theá, nghieäm suoát qua roài thì khoâng ngaïi”.

Ngöôõng Sôn : “Ñaïi söï nhaân duyeân nghieäm ra laøm sao?”

Toå Quy ñöa naém tay leân.

Ngöôõng Sôn : “Roát cuõng chæ Ñoâng veõ Taây”.

Toå Quy : “OÂng vöøa hoûi caùi gì theá?”

Ngöôõng Sôn : “Hoûi Hoøa Thöôïng ñaïi söï nhaân duyeân”.

Toå Quy : “Vì sao laïi goïi laø chæ Ñoâng veõ Taây?”

Ngöôõng Sôn : “Vì vöôùng nôi thanh saéc neân con môùi hoûi qua”.

Toå Quy : “Thaät chöa hieåu roõ chuyeän naøy”.

Ngöôõng Sôn : “Nhö sao laø ñöôïc hieåu roõ chuyeän naøy?”

Toå Quy : “Hueä Tòch thanh saéc, laõo taêng Ñoâng Taây”.

Ngöôõng Sôn: “Moät maët traêng ngaøn con soâng, Theå chaúng phaân theo nöôùc!”

Toå Quy: “Vaäy neân theá naøo môùi ñöôïc?”

Ngöôõng Sôn: “Nhö vaøng vôùi vaøng roát khoâng khaùc saéc, huoáng coù khaùc teân?”

Toå Quy: “Vaäy thì caùi ñaïo lyù khoâng coù khaùc teân laø theá naøo?”

Ngöôõng Sôn: “Thoi, maâm, traâm, voøng laøm quaùch caùi chaäu boàn”.

Toå Quy: “Hueä Tòch noùi thieàn nhö sö töû roáng, laøm caùc loaøi choàn caùo, giaû can kinh hoaûng töù taùn”.

Xem cha con Quy Ngöôõng tô laïi sôïi qua, trong Ñoàng hieän Khaùc, trong Khaùc hieän Ñoàng, noùi Ñoàng noùi Khaùc nhö haït chaâu laên treân maâm. Ñoù laø chôn ñaéc Thieän Hieän Haïnh bí maät taïng. Chaúng phaûi laø baäc maét saùng thì coù ai bieát noãi!

Kinh: “Nhö theá cho ñeán möôøi phöông hö khoâng ñaày khaép vi traàn, trong moãi moãi vi traàn hieän möôøi phöông theá giôùi. Hieän vi traàn, hieän theá giôùi, khoâng ngaên ngaïi nhau, goïi laø Voâ Tröôùc Haïnh.

Thoâng raèng: Ñaây laø töø Thieän Hieän Haïnh maø môû roäng ra. Khoâng nhöõng Ñoàng, Khaùc hoã töông hieån loä maø Moät, Nhieàu cuõng hoã töông dung thoâng, hieän vi traàn, hieän theá giôùi, trong möôøi phöông giao thieäp laãn nhau. Trong moät vi traàn hieän baøy möôøi phöông coõi, goïi laø hieän theá giôùi. Ngay choã hieän ra coõi khoâng phaù hoaïi hình töôùng vi traàn, goïi laø hieän vi traàn. Töông töï löôùi ngoïc Ñeá Thích truøng truøng, caûnh töôïng cuûa söï söï voâ ngaïi. Môùi baét ñaàu vaøo caûnh giôùi naøy, neân chæ gaàn vôùi Voâ Tröôùc, chöù chöa ñeán choã nhieäm maàu cuûa taát caû thaàn hoùa giaûi thoaùt thuaàn roøng chaúng theå nghó baøn. Haïnh Voâ Tröôùc naøy thì Voâ Tröôùc cuõng khoâng, neân so vôùi caùi Voâ Tröôùc ôû ñoaïn Baûy Choã Tröng Taâm hoaøn toaøn khaùc haún. Neáu coù chuùt tô haøo caùi chaúng baùm tröôùc chöa heát saïch thì khoâng theå goïi laø Voâ, vì ñaõ coù ñoái ñaõi laøm sao khoûi ngaên ngaïi nhau ö?

Ngaøy khai ñöôøng, coù vò taêng hoûi thieàn sö Ñaïi Hueä Toâng Caûo: “Trôøi, ngöôøi tuï hoäi, tröôøng tuyeån Phaät môû, Toå leänh ñang haønh, rao baûo theá naøo?”

Toå Caûo noùi: “Chim ngu bay ngöôïc gioù”.

Vò taêng hoûi: “Khaép coõi coøn khoâng nôi tìm thaáy. Roõ raøng moät ñieåm giöõa toøa vieân”.

Toå Caûo noùi: “Nhôn gian muoân nöôùc chaûy veà Ñoâng!”

Laïi coù vò taêng giaønh böôùc ra, Toå Caûo ngaên ñöùng laïi maø noùi: “Giaû söû nghieàn naùt traùi ñaát thaønh vi traàn, moãi moãi haït buïi coù moät caùi mieäng. Moãi moãi mieäng ñaày ñuû töôùng löôõi roäng daøi voâ ngaïi, phaùt ra voâ löôïng sai bieät ngoân töø. Moãi moãi ngoân töø coù voâ löôïng sai bieät dieäu nghóa. Haøng naïp taêng nhieàu nhö soá vi traàn treân, moãi vò ñeàu ñaày ñuû mieäng nhö theá, löôõi nhö theá, aâm thanh nhö theá, ngoân töø nhö theá, dieäu nghóa nhö theá, cuøng luùc ñöa ra traêm ngaøn vaán naïn, moãi moãi vaán naïn khaùc nhau, chæ nhö moät tieáng ho hen cuûa laõo taêng laø ñaùp xong heát moät löôït. Thöøa khi ôû taïi giöõa aáy, laøm voâ löôïng voâ bieân Phaät söï roäng lôùn cuøng khaép phaùp giôùi. Ñoù laø choã noùi “Trong moät maûy loâng hieän thaàn bieán, taát caû Phaät cuøng thuyeát, traûi khaép voâ löôïng kieáp khoâng cuøng ngaèn meù”. Beøn nhö theá laø xong.

“Coøn laøm naùo nhieät trong moân ñình, ñöùng trong chaùnh nhaõn maø xem, ñoù chính laø nghieäp thöùc mang mang khoâng goác reã. Moân haï cuûa Toå Sö moät ñieåm cuõng chaúng coù duøng, huoáng laø gai goùc cuù chöông, ñoái ñaùp giôõn ñuøa. Chaúng nhöõng laøm mai moät toâng thöøa töø xöa, maø coøn cöôøi giôõn loã muõi naïp taêng. Bôûi theá maø noùi “Tô haøo vöôùng nieäm, laø nhaân nghieäp cuûa ba ñöôøng. Thoaùng chuùt sanh tình laø muoân naêm bò troùi buoäc”. Danh Thaùnh, hieäu phaøm ñeàu laø tieáng taêm giaû doái. Töôùng toát, hình heøn ñeàu laø huyeãn saéc. Caùc oâng caàu theo ñoù laøm sao khoûi mang luïy? Maø chaùn boû ñi laïi caøng ñaïi hoaïn. Haõy xem Thaùnh xöa baûo daïy nhö vaày: “Nhö binh khí quoác gia, baát ñaéc dó môùi duøng”. Treân “Vieäc boån phaän”, khoâng laøm gì coù chuyeän aáy.

“Hoâm nay sôn taêng rao baøy nhö vaäy, thaät cuõng gioáng nhö khoâng moäng maø noùi moäng, da thòt laønh maø khoeùt cho thaønh gheû. Baäc hieåu bieát maø ñeán thì quaû ñaùng aên gaäy. Chæ vì nay khoâng coù tay haï ñöôïc ñoäc thuû ö? Neáu coù thì coù theå baùo ñaùp caùi aân khoâng theå baùo ñaùp, cuøng chung hoaèng hoùa voâ vi. Nhö khoâng laøm ngöôïc leänh naøy, toát roài vaäy.”

Boång ñöa caây gaäy leân, noùi: “Ñöa ngang kieám thaàn toaøn chaùnh leänh. Thaùi bình hoaøn vuõ, cheùm si ngoan!”

Doäng gaäy moät caùi, heùt moät heùt, lieàn xuoáng toøa.

Theo choã thaáy cuûa Ngaøi Ñaïi Hueä thì hieän vi traàn, hieän theá giôùi cuõng chöa laø kyø ñaëc. Ñaùng noùi laø “Voâ Tröôùc cuõng khoâng”.

Kinh: “Moïi thöù tröôùc maét ñeàu laø Ñeä Nhaát Ba La Maät Ña, goïi laø Toân Troïng Haïnh.

Thoâng raèng: Hieän vi traàn, hieän theá giôùi, hieän thaân theå, hieän thuyeát phaùp ñeàu chaúng ngaên ngaïi nhau, ñeàu töø trong Taâm Baùt Nhaõ tuoân ra. Saùu Ba La Maät goïi laø Ñaùo Bæ Ngaïn [Ñeán Bôø Kia], chæ coù Baùt Nhaõ laø toái cao Ñeä Nhaát. Baùt Nhaõ laø Ñaïi Trí Hueä, vöôït taát caû nhöõng gì toân quyù nhaát neân goïi laø Toân Troïng Haïnh. Neáu chæ nhaän thaáy, nghe, hay, bieát, ñuoåi theo traàn troâi laên maø cho laø dieäu duïng, ñoù laø vieäc phía “Con toâi caùi tôù”, “Tröôùc löøa sau ngöïa”, chaúng coù gì laø toân quyù.

Toå Cö noùi: “Nhö ngöôøi nôi moãi thöù ñeàu roõ. Nôi moãi vaät ñeàu thoâng thì chæ goïi laø ngöôøi roõ chuyeän, roát cuoäc chaúng theå goïi laø Toân Quyù. Haõy bieát Toân Quyù laø moät ñöôøng töï khaùc. Töùc ñoù laø vaät cöïc quyù cöïc troïng, chaúng ñöôïc roài ñem höôùng veà phía Toân Quyù. Haõy bieát caùi ñoù chaúng theå nghó baøn, chaúng ñôïi taâm mong. Bôûi theá, ngöôøi xöa noùi: “Gioáng nhö hai taám göông, aùnh saùng moãi beân ñoái nhau, quang minh cuøng chieáu, chaúng heà theâm bôùt haù chaúng phaûi laø moät thöù sao ?” Coøn goïi laø chuyeän phía beân aûnh töôïng. Nhö maët trôøi moïc, chieáu saùng theá gian, moät phaàn laø saùng toû coøn phaàn nöûa kia goïi laø gì? Nhö nay ngöôøi chöa roõ ñöôïc boùng saùng ôû nôi ñaàu cöûa, laø chuyeän noâng caïn beân ngoaøi, maø cho laø chuyeän trong nhaø thì sao ñöôïc?”

Vò taêng hoûi Toå Vaân Cö: “Nhö sao laø choã toân troïng cuûa Sa Moân?”

Toå Cö noùi: “Choã taâm thöùc chaúng ñeán”.

Coù vò taêng hoûi thieàn sö Quaûng Lôïi Dung: “Ngaøn ñöôøng baët neûo, nghó noùi chaúng thaáu thì theá naøo?”

Ñaùp raèng: “Vaãn coøn laø keû döôùi theàm”.

Hoûi : “Nhö sao laø ngöôøi treân theàm?”

Ñaùp raèng : “Laàu roàng chaúng giôû tay”.

Roài noùi: “Theá naøo laø ngöôøi toân quyù aáy? Thöû noùi xem! Chôù coù ngoài maõi treân thieàn saøng, gaëp ngöôøi khaùc thì chaúng chòu ñaâu. Boång bò baäc saùng maét böùc baùch lieàn höôùng veà trong nuùi Thieát Vi aån mình. Neáu ñeán cöûa Quaûng Lôïi naøy phaûi noùi cho ñöôïc Ñeä Nhaát Cuù, lieàn môû moät moái Ñaïo, cuøng huynh ñeä thöông löôïng”.

Khi aáy coù moät vò taêng böôùc ra leã baùi.

Ngaøi noùi: “Saép noùi aáy laø chuû taøu beø nöôùc khaùc, naøo hay laø ngöôøi buoân baùn xöù naøy!”

Choã naøy maø chaúng thaáu roõ Ñeä Nhaát Ba La Maät Ña thì quaû khoù maø thaáy suoát moät ñöôøng Toân Troïng roõ raøng nhö laèn chæ tay.

Kinh: “Nhö theá vieân dung, thaønh töïu Quy Taéc cuûa möôøi phöông Chö Phaät, goïi laø Thieän Phaùp Haønh.

Thoâng raèng: ÔÛ ñòa vò tröôùc hieän vi traàn hieän theá giôùi, moïi thöù dieäu duïng ñeàu laø Ñeä Nhaát Ba La Maät Ña töø trong choã Baát Töø Nghì tuoân ra, neân vieân dung voâ ngaïi, thaønh töïu Quy Taéc lôïi sanh cuûa möôøi phöông Chö Phaät. Quy Taéc aáy laø Phaùp vaäy. Vieân dung khoâng daáu veát, ñoù laø Thieän Phaùp. Chaúng phaûi Thieän Phaùp thì khoâng theå ñoä chuùng sanh. Haïnh naøy ñaõ vieân maõn, daàn daàn höôùng veà Bi Nguyeän vaäy.

Thieàn sö Ñaïi Hueä Toâng Caûo thöôïng ñöôøng: “Muoán roõ nghóa Phaät Taùnh phaûi xem thôøi tieát nhaân duyeân. Thôøi tieát ñeán, Lyù aáy töï saùng”.

Ngaøi döïng ñöùng caây phaát töû maø noùi: “Coù thaáy khoâng?”

Goõ thieàn saùng noùi: “Coù nghe khoâng? Thaáy, nghe roõ raøng laø caùi gì theá? Nhö höôùng vaøo trong aáy ñöa ra ñöôïc thì ôn vua ôn Phaät moät luùc ñeàn xong. Neáu chöa nhö theá thì Kính Sôn [Ñaïi Hueä] phaù daây leo cho”.

Laïi ñöa caây phaát töû leân maø noùi: “Xem ñaây, xem ñaây! Phaät Voâ Löôïng Thoï treân ñaàu caây phaát töû cuûa Kính Sôn, phoùng ñaïi quang minh chieáu soi khoâng theå noùi, khoâng theå noùi, laïi ôû nôi coõi Phaät soá vi traàn theá giôùi khoâng noùi heát chuyeån ñaïi phaùp luaân, laøm voâ löôïng voâ bieân Phaät söï roäng lôùn. Trong ñoù, daàu phaøm daàu Thaùnh, daàu chaùnh daàu taø, daàu coû daàu caây, daàu höõu tình daàu voâ tình gaëp aùnh saùng aáy ñeàu ñaéc Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà. Do ñoù, Chö Phaät ôû ñaây maø ñaéc thì ñaày ñuû Nhaát Thieát Chuûng Trí. Chö Ñaïi Boà Taùt ôû ñaây maø ñaéc thì thaønh töïu heát caùc Ba La Maät. Baäc Bích Chi, Ñoäc Giaùc ôû ñaây maø ñaéc, ra ñôøi khoâng coù Phaät, hieän thaàn thoâng quang minh. Caùc vò chuùng Thanh Vaên kòp tôùi nghinh ñoùn naêm traêm vò A La Haùn, ôû ñaây maø ñaéc, ñöôïc taùm Giaûi Thoaùt, ñuû saùu Thaàn Thoâng. Trôøi, Ngöôøi ôû ñaây maø ñaéc thì taêng tröôûng Thaäp Thieän. Tu La ôû ñaây maø ñaéc thì tröø boû kieâu maïn. Ñòa nguïc ôû ñaây maø ñaéc thì ñoán sieâu Thaäp Ñòa. Ngaï quyû, baøng sanh cuøng boán loaïi sanh, chín caùch sanh, taát caû höõu tình ôû ñaây maø ñaéc thì tuøy theo caên taùnh ñeàu ñöôïc thoï duïng.

“Phaät Voâ Löôïng Thoï phoùng ñaïi quang minh, laøm xong caùc Phaät söï, sau ñoù duøng nuôùc boán bieån lôùn röôùi leân ñænh ñaàu Ñöùc Phaät Di Laëc maø thoï kyù A Naäu Ña La Tam Mieäu Tam Boà Ñeà, seõ nôi ngoâi Boå Xöù laøm ñaïi Phaät söï.

“Phaät Voâ Löôïng Thoï coù thaàn thoâng nhö theá, coù töï taïi nhö theá, coù oai thaàn nhö theá, vaøo trong aáy, coøn coù bieát aân, baùo aân hay chaêng? Neáu coù, ñöa ra cho Kính Sôn naøy cuøng xem. Neáu khoâng, haõy nghe laáy moät baøi tuïng:

“Phaùp giôùi möôøi phöông trong mieäng ngöôøi

Caû thaûy phaùp giôùi töùc caùi löôõi

Chæ nhôø choùt löôõi vôùi mieäng naøy

Chuùc toâi, oâng thoï khoâng hôû soùt

Ñaây öùc vaïn naêm nhuaàn nguoàn phöôùc

Nhö bieån roäng saâu ñôøi khoâng caïn

Sö töû hang, sanh sö töû con

Phuïng hoaøng haún xuaát Ñôn Sôn ñoäng

Laø toát laø laønh khaép chín trôøi

Caây coû coân truøng troïn ñeïp vui

Ñaûnh leã Baát Khaû Tö Nghì Phaät

Nhö baày sao chaàu maët traêng soi

Khieán ñöôïc rao baøy vi dieäu keä

Trong Ñeä Nhaát Nghóa noùi Thaät Chaân”.

Ñoaïn caùt ñaèng daây leo naøy cuûa Ngaøi Ñaïi Hueä hieån baøy ñaày ñuû quy taéc cuûa möôøi phöông Chö Phaät, ñuû laøm nghi thöùc Thieän Phaùp cho khaép nôi. Chæ tieác laø luùc aáy khoâng coù moät tri aâm töông kieán ñeå lieàn laät ngöôïc thieàn saøng, xem coi Ngaøi coøn lôøi naøo chæ daïy!

Kinh: “Moãi moãi ñeàu laø Nhaát Chaân voâ vi thanh tònh voâ laäu, vì Taùnh Boån Nhieân laø nhö theá, goïi laø Chaân Thaät Haïnh.

Thoâng raèng: Toaøn Taùnh laø Tu, neân thaønh Quy Taéc. Toaøn Tu laø Taùnh, neân voán Voâ Vi. Roõ ñöôïc Taùnh voán Voâ Vi beøn chaúng höôùng ñeán Boà Ñeà, vì voán töï trong saïch. Chaúng tröø phieàn naõo, vì voán töï Voâ Laäu. Nhaäm vaän lieàn lieàn, troïn goïi laø Thaät Haïnh. Neáu moät nieäm dính vaøo höõu vi thì troïn chaúng phaûi Chaân vaäy. Höõu vi thuoäc veà taïo taùc, laøm sao ñöôïc laø Boån Nhieân.

Ñöùc Maõ Toå khai thò cho ñaïi chuùng raèng: “Ñaïo chaúng duøng tu, chæ khoâng oâ nhieãm. Sao laø oâ nhieãm? Heã coù taâm sanh töû taïo taùc höôùng theo ñeàu laø oâ nhieãm. Nhö muoán hoäi thaúng vaøo Ñaïo thì bình thöôøng taâm laø Ñaïo. Sao laø bình thöôøng taâm ? Khoâng taïo taùc, khoâng thò phi, khoâng naém boû, khoâng ñoaïn thöôøng, khoâng phaøm khoâng Thaùnh. Kinh noùi “Chaúng phaûi haïnh phaøm phu, chaúng phaûi haïnh Thaùnh Hieàn ñoù laø haïnh Boà Taùt”.

“Chæ nhö nay ñi, ñöùng, naèm, ngoài, öùng cô tieáp vaät troïn heát laø Ñaïo. Ñaïo chính laø Phaùp Giôùi, cho ñeán haèng sa dieäu duïng chaúng loït ra ngoaøi Phaùp Giôùi. Neáu chaúng nhö theá sao noùi ñöôïc laø Taâm Ñòa phaùp moân? Sao noùi laø Voâ Taän Ñaêng? Taát caû phaùp ñeàu laø taâm phaùp. Taát caû danh ñeàu laø taâm danh. Muoân phaùp ñeàu töø taâm sanh. Taâm laø nguoàn goác cuûa vaïn phaùp. Kinh noùi “Roõ Taâm, thaáu suoát nguoàn goác, neân goïi laø Sa Moân”.

“Danh bình ñaúng, nghóa bình ñaúng, taát caû caùc phaùp ñeàu bình ñaúng thuaàn nhaát khoâng taïp. Neáu ôû trong giaùo moân ñöôïc tuøy thôøi töï taïi, kieán laäp phaùp giôùi thì troïn caû laø phaùp giôùi, neáu laäp Chaân Nhö thì troïn caû laø Chaân Nhö, neáu laäp Lyù thì taát caû phaùp troïn laø Lyù, neáu laäp Söï thì taát caû phaùp troïn laø Söï. Ñöa leân thì moät thì ngaøn theo, Lyù-Söï khoâng khaùc, troïn heát thaûy laø dieäu duïng, khoâng coøn Lyù naøo khaùc, taát caû ñeàu do söï xoay chuyeån öùng duïng cuûa Taâm. Thí nhö boùng traêng coù bieát bao nhieâu maø maët traêng chæ laø moät caùi. Caùc loaïi nöôùc coù bieát bao nhieâu maø Taùnh nöôùc voán laø moät. Moïi thöù laäp thaønh ñeàu do Nhaát Taâm vaäy. Kieán laäp cuõng ñöôïc, queùt saïch cuõng ñöôïc, troïn caû laø dieäu duïng, ñeàu laø nhaø mình, chaúng coù lìa Chaân Nhö maø coù ñöôïc choã laäp. Choã kieán laäp töùc Chaân, troïn caû laø Chaân Theå cuûa nhaø mình. Neáu chaúng nhö theá laïi laø ai khaùc? Taát caû phaùp ñeàu laø Phaät Phaùp. Heát thaûy caùc phaùp, ñoù laø giaûi thoaùt. Giaûi thoaùt töùc laø Chaân Nhö. Caùc phaùp chaúng ra ngoaøi Chaân Nhö. Ñi, ñöùng, naèm, ngoài chính laø hoaït duïng Baát Khaû Tö Nghì, naøo ñôïi thôøi tieát. Kinh noùi “Choán choán, nôi nôi aét ñeàu coù Phaät”.

“Phaät laø Naêng Nhaân, troøn trí hueä, kheùo cô quyeàn, hay phaù tröø löôùi nghi cuûa heát thaûy chuùng sanh, khoûi ngoaøi troùi buoäc cuûa höõu, voâ, tình phaøm Thaùnh heát taän, Nhaân-Phaùp ñeàu Khoâng, chuyeån phaùp luaân voâ ñaúng, sieâu vöôït soá löôïng, choã laøm khoâng ngaïi, Söï-Lyù suoát thoâng. Nhö trôøi noåi maây, thoaït coù lieàn khoâng, chaúng löu daáu ngaïi. Cuõng nhö veõ nöôùc thaønh chöõ, chaúng sanh chaúng dieät. Ñoù laø Ñaïi Tòch Dieät.

“Trong troùi buoäc [Taïi trieàn] coù teân laø Nhö Lai Taïng. Khoûi troùi buoäc [Xuaát trieàn] goïi laø Thanh Tònh Thaân. Phaùp Thaân voâ cuøng, theå khoâng taêng giaûm, lôùn ñöôïc nhoû ñöôïc, vuoâng ñöôïc troøn ñöôïc. ÖÙng vaät hieän hình, nhö traêng trong nöôùc, laøu laøu vaän duïng chaúng gieo maàm reã. Chaúng heát höõu vi, chaúng truï voâ vi. Höõu vi laø caùi thöôøng duøng cuûa voâ vi. Voâ vi laø choã nöông cuûa höõu vi. Khoâng truï vaøo choã nöông neân goïi laø Nhö Khoâng Voâ Sôû Y.

“Nghóa taâm sanh dieät cuõng laø nghóa Taâm Chaân Nhö. Taâm Chaân Nhö laø nhö göông saùng soi hình töôïng. Göông ví duï cho Taâm, hình töôïng ví duï cho caùc Phaùp. Neáu taâm baùm naém Phaùp töùc laø dính líu vôùi nhaân duyeân ôû ngoaøi, ñoù laø nghóa sanh dieät. Chaúng baùm naém caùc Phaùp ñoù laø nghóa Chaân Nhö.

“Thanh Vaên thì nghe thaáy Phaät Taùnh; Boà Taùt thì maét thaáy Phaät Taùnh. Roõ thaáu Voâ Nhò goïi laø Taùnh Bình Ñaúng. Taùnh naøo coù khaùc nhau, Duïng thì chaúng ñoàng. ÔÛ meâ laø Thöùc, ôû ngoä laø Trí. Thuaän vôùi Lyù laø ngoä, thuaän vôùi söï laø meâ. Meâ töùc laø meâ Boån Taâm chính mình. Ngoä töùc laø ngoä Baûn Taùnh chính mình. Lieàn ngoä thì vónh vieãn laø ngoä, chaúng trôû laïi meâ. Nhö maët trôøi moïc chaúng hôïp vôùi toái. Maët trôøi Trí Hueä hieän ra thì chaúng coøn toái taêm phieàn naõo.

“Toû suoát taâm cuøng caûnh giôùi, voïng töôûng lieàn chaúng sanh. Voïng töôûng ñaõ chaúng sanh ñoù laø Voâ Sanh Phaùp Nhaãn. Xöa coù, nay coù, chaúng möôïn tu Ñaïo, toïa thieàn. Khoâng tu, khoâng toïa ñoù laø Nhö Lai Thanh Tònh Thieàn.

“Nhö nay maø thaáy lyù chaân chaùnh naøy thì chaúng taïo caùc nghieäp, tuøy phaän qua moät ñôøi, moät thaân moät aùo, ngoài ñöùng coù nhau, Giôùi Haïnh taêng huaân chöùa trong nghieäp saïch. Chæ laø nhö theá, lo gì chaúng thoâng. Caùc ngöôøi ñöùng ñaõ laâu. Traân troïng!”

Ñaïi sö Maõ Toå noùi veà caùi Baûn Lai Chaân Thaät, khoâng möôïn tu laøm, maø laïi khoâng pheá boû Giôùi Haïnh taêng huaân chöùa trong nghieäp saïch. Quaû laø ñaéc phaùp yeáu Vieân Ñoán.

Möôøi Haïnh nhö vaäy chaúng rôøi Möôøi Truï ôû tröôùc, tuøy theo ñòa vò tieán tôùi theâm, khoâng Haïnh naøo maø chaúng khai thaùc Taùnh Giaùc, ñoù laø thaønh thuïc quaû Phaät maø thoâi.

Truï, tieáp theo ñoù laø Haïnh chính laø muoán chaúng truï vaøo choã nöông-y maø haønh Boà Taùt Haïnh, roõ raøng nhö Ñaïi Sö Maõ Toå chæ baøy. Ñoù môùi laø moät vò (muøi) Chaân Thaät Haïnh vaäy.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM