Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG IV: KHAI THÒ CAÙC ÑÒA VÒ TU CHÖÙNG

MUÏC HAI: AN LAÄP CAÙC THAÙNH VÒ

Kinh: “Anan, ngöôøi thieän nam aáy ñaày ñuû thaàn thoâng, thaønh töïu Phaät söï roài, thuaàn khieát tinh chaân, xa caùc loãi naïn. Hieän ñoä chuùng sanh maø dieät döùt caùc töôùng hoùa ñoä. Quaøy taâm voâ vi höôùng loái Nieát Baøn, goïi laø Cöùu Hoä Nhaát Thieát Chuùng Sanh, Ly Chuùng Sanh Töôùng Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Möôøi Haïnh ñaõ ñuû, hieän traàn, hieän saùt, Moät laø Voâ Löôïng, Voâ Löôïng laø Moät, ñoù laø Thaàn Thoâng. Hay thaønh töïu quy taéc cuûa möôøi phöông Chö Phaät, ñoù laø Phaät söï. Thuaàn khieát tinh chaân chæ moät caùi Chaân Thaät duy nhaát, trong saïch khoâng phieàn naõo, xa lìa caùc loãi naïn ngaên ngaïi, coù theå noùi laø ngöôøi töï ñoä vaäy. Cöù theá maø moät ñöôøng nhaém höôùng Voâ Vi thì goïi laø ngöôøi roõ xong, cho neân ñaûm ñöông vieäc ñoä thoaùt chuùng sanh. Giaû söû khi ñoä chuùng sanh maø hình töôùng hoùa ñoä chöa dieät töùc laø baùm maéc vaøo Ngaõ, Nhaân, Chuùng Sanh, Thoï Giaû. Cho neân phaûi dieät döùt nhöõng söï laøm veû coù cöùu ñoä, quaøy caùi taâm voâ vi cuûa ta, höôùng veà heát thaûy chuùng sanh kia maø cuøng böôùc vaøo con ñöôøng Nieát Baøn Tòch Dieät. Töï chöùng Nieát Baøn, Taùnh voán Voâ Vi. Hieän daãn daét chuùng sanh höôùng böôùc choán Nieát Baøn cuõng chæ laø Voâ Vi. Neân suoát ngaøy ñoä thoaùt chuùng sanh maø thaät khoâng coù töôùng ñoä naøo ñeå ñaéc. Neáu thaáy coù ngöôøi ñeå cöùu ñoä lieàn dính laám höõu vi, traùi ngöôïc vôùi ñöôøng Nieát Baøn Tòch Dieät, chaúng trôû veà ñöôïc coäi goác quyeát ñònh chaúng sanh chaúng dieät vaäy. Neân dieät döùt caùc töôùng hoùa ñoä töùc goïi laø Ly Chuùng Sanh Töôùng Hoài Höôùng. Töôùng ñoä thoaùt coøn khoâng coù, töôùng chuùng sanh naøo ñaâu coù ñöôïc?

Coù nhaø sö hoûi Toå Hoaøng Baù: “Phaät coù ñoä chuùng sanh chaêng?”

Toå Baù noùi: “Thaät khoâng coù chuùng sanh ñeå Nhö Lai ñoä. Ngaõ chaúng theå ñaéc, phi ngaõ naøo ñaâu ñeå ñaéc? Phaät, chuùng sanh ñeàu chaúng theå ñaéc”.

Nhaø sö hoûi: “Hieän coù ba möôi hai töôùng cho ñeán vieäc ñoä chuùng sanh, sao noùi ñöôïc laø khoâng?”

Toå Baù noùi: “Phaøm heã coù töôùng ñeàu laø hö voïng. Nhö thaáy caùc töôùng chaúng phaûi töôùng lieàn thaáy Nhö Lai”.

OÂng Sôn Nhaân teân Söû hoûi thieàn sö Khueâ Phong: “Caùc kinh ñeàu noùi ñoä thoaùt chuùng sanh, maø chuùng sanh töùc phi chuùng sanh thì côù sao phaûi nhoïc nhaèn ñoä thoaùt?”

Toå Phong ñaùp: “Chuùng sanh neáu laø thaät coù thì ñoä thoaùt haún laø nhoïc nhaèn. Coøn ñaõ töï noùi “Töùc phi chuùng sanh” thì naøo chaúng khaùc ñoä maø khoâng ñoä”.

Hôïp hai chuyeän treân laø ñuû ñeå chuù giaûi ñoaïn kinh naøy.

Laïi nhö Nam Nhaïc Hueä Tö ñaïi thieàn sö khi nghe Ngaøi Chí Coâng sai ngöôøi ñeán baûo raèng: “Sao chaúng xuoáng nuùi giaùo hoùa chuùng sanh maø cöù moät möïc laøm keû “Ñöa maét troâng maây” laø sao?”

Ngaøi noùi: “Ba ñôøi Chö Phaät bò moät caùi mieäng cuûa ta nuoát raùo thì coøn choã naøo coù chuùng sanh ñeå ñoä nöõa?”

Ngaøi Baûo Giaùc Nhaát tuïng raèng:

“Maét nhìn hôi khoùi, naèm maây traéng

Keå gì döôùi nuùi coù caøn khoân

Töø ñaâu laïi coù chuùng sanh ñoä?

Moät mieäng, ba ñôøi Phaät, nuoát luoân”.

Ni sö Nhaøn Laâm An tuïng raèng:

“Moät mieäng nuoát luoân Phaät, chuùng sanh

Maûy may chaúng laäp, môùi raønh raønh

Ñaàu caây (gaäy) kheâu daäy vaàng nhaät nguyeät

Khua ñoäng tam thieân nuùi bieån môø”.

Nhö ñaïi sö Hueä Tö [Sô Toå Thieân Thai toâng] thaät ñaéc Ly Chuùng sanh Töôùng Hoài Höôùng vaäy. Haù chæ chöùng ñòa vò Thieát Luaân maø thoâi ö?

Kinh: “Hoaïi dieät caùi coù theå hoaïi dieät, xa lìa caùc söï lìa, goïi laø Baát Hoaïi Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Hoaïi dieät caùi coù theå hoaïi dieät töùc laø lìa chuùng sanh töôùng. Xa lìa caùc söï lìa töùc laø choã lìa töôùng cuõng lìa boû. Hoaïi dieät caùc töôùng laø Sôû Khoâng, xa lìa söï lìa laø Naêng Khoâng. Naêng Sôû ñeàu Khoâng maø Baûn Giaùc chaúng hoaïi, neân goïi laø Baát Hoaïi Hoài Höôùng. Noùi laø Baát Hoaïi ñeå maø phaân bieät vôùi caùi Ngoan Khoâng cuûa Nhò Thöøa vaø Ñoaïn Kieán cuûa ngoaïi ñaïo. Tuy hoaïi dieät caùc töôùng maø caùi Baát Hoaïi vaãn thöôøng toàn, theá môùi laø Baát Hoaïi Hoài Höôùng vaäy.

Chaân thieàn sö hoûi Boån Tònh thieàn sö: “Ñaïo ñaõ voâ taâm thì Phaät coù taâm chaêng? Phaät vaø Ñaïo laø moät hay laø hai?”

Toå Tònh noùi: “Chaúng moät, chaúng hai”.

Thieàn sö Chaân hoûi: “Phaät ñoä chuùng sanh vì laø coù taâm. Ñaïo chaúng ñoä chuùng sanh vì laø voâ taâm. Moät ñoä, moät chaúng ñoä sao laïi khoâng hai?”

Ñaùp raèng: “Neáu noùi Phaät ñoä chuùng sanh, Ñaïo thì khoâng ñoä: ñoù laø Ñaïi Ñöùc voïng sanh nhò kieán. Nhö sôn taêng thì chaúng theá. Phaät laø hö danh, Ñaïo cuõng voïng laäp, caû hai ñeàu khoâng thöïc, toaøn laø giaû danh. Troïn trong moät caùi giaû, laøm sao phaân hai?”

Hoûi: “Phaät vaø Ñaïo neáu laø giaû danh theá ngay khi laäp danh ñoù laø ai laäp? Neáu coù ngöôøi laäp sao laïi noùi khoâng?”

Ñaùp: “Phaät vaø Ñaïo nhaân taâm maø laäp. Suy cho cuøng caùi taâm laäp ra naøy thì cuõng laø khoâng. Caû hai ñeàu chaúng thöïc, bieát nhö moäng huyeãn lieàn toû ngoä caùi Boån Khoâng. Göôïng laäp hai danh Phaät, Ñaïo ñoù laø kieán giaûi haøng Nhò thöøa”.

Nhôn ñoù noùi baøi keä Voâ Tu Voâ Taùc raèng:

“Thaáy Ñaïo môùi tu Ñaïo

Khoâng thaáy laáy gì tu?

Taùnh Ñaïo nhö hö khoâng

Hö khoâng choã naøo tu?

Xem khaép keû tu haønh

Böôi löûa tìm boït nöôùc

Haõy xem hình goã muùa

Daây ñöùt caû thaûy ngöøng”.

Hình goã muùa roái coù theå hoaïi dieät, nhöng ngöôøi laøm cho hình goã muùa roái chaúng theå hoaïi dieät, neân khi töôùng chuùng sanh hoaïi thì ñoù laø hö khoâng chaúng hoaïi, chöù chaúng phaûi lìa ngoaøi caùi töôùng bò hoaïi dieät maø rieâng coù caùi goïi laø chaúng hoaïi. Ngay hoaïi laø chaúng hoaïi, neân goïi laø Baát Hoaïi Hoài Höôùng.

Kinh: “Baûn Giaùc laëng trong nhö nhieân, Giaùc aáy baèng caùi Giaùc cuûa Phaät, goïi laø Ñaúng Nhaát Thieát Phaät Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Haønh töôùng coù theå hoaïi dieät, nhöng caùi Bieát söï hoaïi dieät thì chaúng hoaïi. Caùi lìa coù theå lìa, nhöng caùi Bieát söï lìa thì chaúng coù lìa. Ñaây laø Boån Giaùc vaäy. Laëng trong hôïp vaøo laëng trong, Thöùc töùc laø Trí, cuõng coù theå goïi laø laëng trong nhö nhieân.

Choã naøy noùi “Baûn Giaùc laëng trong nhö nhieân” thì chaúng phaûi laø choã khoâng dao ñoäng cuûa Thöùc laëng yeân vaäy. Chæ vì caùi Boån Giaùc naøy chaúng phaûi laø Thöùc, neân coù theå ngang baèng caùi Giaùc cuûa Phaät. Tình phaøm Thaùnh giaûi taát caû tieâu tan, chæ coøn moät caùi Chaân thaät, neân coù theå baèng ngang vôùi taát caû Chö Phaät. Tuy ngang vôùi caùi Giaùc cuûa taát caû Chö Phaät, nhöng khoâng phaûi laø Ñaúng Giaùc vì coøn söï hoài höôùng trong ñoù, coøn coù söï tieán ñeán ôû trong ñoù, neân goïi laø Ñaúng Nhaát Thieát Phaät Hoài Höôùng.

Toå Hoaøng Baù noùi: “Baäc Thanh Vaên laø do aâm thanh maø ñaéc ngoä neân goïi laø Thanh Vaên. Chæ laø chaúng roõ Töï Taâm, ôû treân Thanh Giaùo [Giaùo phaùp daïy baèng lôøi noùi] khôûi ra hieåu bieát, hoaëc do thaàn thoâng, hoaëc nhôø töôùng toát, ngoân ngöõ vaän ñoäng, nghe coù Boà Ñeà Nieát Baøn, traûi qua ba taêng kyø kieáp tu thaønh Phaät Ñaïo, ñeàu thuoäc veà ñaïo Thanh Vaên, goïi laø Thanh Vaên Phaät. Ñoäc chæ ngay ñaây töùc thôøi roõ suoát Töï Taâm, xöa nay laø Phaät, khoâng moät phaùp khaù ñaéc, khoâng moät Haïnh ñeå tu, ñoù laø Voâ Thöôïng Ñaïo, ñoù laø Chaân Nhö Phaät.

“Naøy ngöôøi hoïc Ñaïo, chæ sôï moät nieäm coù: lieàn caùch xa Ñaïo. Nieäm nieäm Voâ Töôùng, nieäm nieäm Voâ Vi, töùc ñoù laø Phaät. Naøy ngöôøi hoïc Ñaïo, nhö muoán thaønh Phaät thì taát caû Phaät Phaùp ñeàu chaúng duøng ñeán chuyeän hoïc, ñoäc chæ hoïc khoâng caàu, khoâng baùm maéc. Khoâng caàu thì taâm chaúng sanh, khoâng baùm maéc thì taâm chaúng dieät. Chaúng sanh chaúng dieät, töùc ñoù laø Phaät.

“Taùm vaïn boán ngaøn phaùp moân ñeå ñoái vôùi taùm vaïn boán ngaøn phieàn naõo,, ñoù chæ laø cöûa daãn daét giaùo hoùa, voán thaät chaúng coù phaùp naøo. Lìa töùc laø phaùp; bieát lìa, ñoù laø Phaät. Chæ lìa taát caû phieàn naõo thì lieàn chaúng coù phaùp naøo ñeå ñaéc”.

Neám ñöôïc muøi vò “Bieát lìa laø Phaät” cuûa Toå Hoaøng Baù thì roõ raøng caùi yù kinh “Baûn Giaùc laëng trong nhö nhieân, Giaùc aáy baèng caùi Giaùc cuûa Phaät”.

Laïi nhö Ngaøi Hueä Sieâu hoûi Toå Phaùp Nhaõn: “Nhö sao laø Phaät?”

Toå Nhaõn noùi: “OÂng laø Hueä Sieâu”.

Vò taêng hoûi Toå Sô Sôn: “Nhö sao laø Phaät?”

Toå Sôn noùi: “Sao chaúng hoûi caùi laõo giaø Sô Sôn?”

Nhö lôøi ñaùp aáy laø quaù chöøng nhieàu. Thaûy coát ñeà tænh Baûn Giaùc, thì ngay ñaây bình ñaúng vôùi Phaät.

Kinh: “Tinh Chaân phaùt saùng, ñòa nhö Phaät Ñòa, goïi laø Chí Nhaát Thieát Xöù Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Caùi Tinh Chaân cuûa Baûn Giaùc chaúng phaûi chæ laø linh nhieäm saùng suoát vöõng beàn maø thoâi, laïi coù theå phaùt saùng raûi baøy, böôùc ñi ñeå thaønh Ñòa Vò. Ñòa Vò nhö Phaät Ñòa, ñoái vôùi Trò Ñòa Truï ban ñaàu thaät khaùc xa vaäy. Coù caùi Theå cuûa Chaân Nhö toaøn khaép phaùp giôùi nhö theá thì cuõng cuøng ngay caùi Duïng cuûa Chaân Nhö toaøn khaép phaùp giôùi nhö theá. Cho neân, caùi Giaùc cuûa Phaät cuøng khaép taát caû choã thì caùi Haønh cuûa Phaät cuõng cuøng khaép taát caû choã. Coù choã chöa khaép thì chaúng phaûi laø Phaät Ñòa. Ñaây chæ môùi coù theå nhö Phaät chöù chöa coù theå laø moät vôùi Phaät, neân goïi laø Chí Nhaát Thieát Xöù Hoài Höôùng.

Vò taêng hoûi Toå Laâm Teá : “Theá naøo laø Tam Nhaõn Quoác Ñoä?”

Toå Laâm Teá noùi: “Ta cuøng oâng vaøo trong quoác ñoä Tònh Dieäu, maëc aùo thanh tònh, thuyeát noùi Phaùp Thaân Phaät. Laïi vaøo trong quoác ñoä Voâ Sai Bieät, maëc aùo khoâng sai bieät, thuyeát noùi Baùo Thaân Phaät. Laïi vaøo trong quoác ñoä Giaûi Thoaùt, maëc aùo quang minh, thuyeát noùi Hoùa Thaân Phaät. Tam Nhaõn Quoác ñoä naøy ñaây ñeàu laø Y Baùo bieán hoùa. Theo caùc kinh luaän gia thì laáy Phaùp Thaân laøm caên baûn, Baùo Thaân, Hoùa Thaân laø Duïng. Choã thaáy cuûa sôn taêng thì Phaùp Thaân chaúng möôïn ñeán lôøi noùi. Bôûi theá coå nhaân noùi “Thaân (Phaùp, Baùo, Hoùa) y theo nghóa maø luaän, Ñoä caên cöù nôi Theå maø luaän”. Phaùp Taùnh Thaân, Phaùp Taùnh Ñoä roõ raøng laø phaùp kieán laäp. Quoác ñoä y-thoâng laø naém tay khoâng, laø chieác laù vaøng ñeå doái gaït treû nít. Traùi taät leâ, cuû aáu söøng hoät khoâ queo thì tìm nöôùc gì ñaây? Ngoaøi taâm khoâng phaùp, trong coøn chaúng theå ñaéc thì caàu vaät gì?

Thieàn sö Thieân Y Hoaøi thöôïng ñöôøng: “Voâ bieân coõi Phaät, ñaây kia chaúng caùch hôû maûy loâng. Haõy noùi Baát Ñoäng Nhö Lai theá giôùi Dieäu Hyû thuyeát phaùp gì ñoù? Bao ñôøi xöa nay thuûy chung chaúng lìa Ñöông Nieäm. Vaäy nhö trong moät hoäi toái sô Phaät Oai AÂm Vöông ñoä ngöôøi nhieàu ít? Nhö thaät laø ngöôøi suoát khaép thöû noùi xem!”

Giaây laâu, Ngaøi noùi: “Ñöôøng ñi khoù! Ñöôøng ñi khoù! Ñaàu nuùi muoân taàm oâng töï thaáy!”

Bôûi theá, ngoä Phaùp Taùnh Thaân, Phaùp Taùnh Ñoä coát yeáu laø quay veà Voâ Vaät [Xöa nay khoâng moät vaät cuûa Ngaøi Hueä Naêng], ñoù laø Chaân Phaät Ñòa. Neáu coù choã ñaéc thì ñaõ coù nôi choán, laøm sao “Ñeán khaép taát caû choã [Chí nhaát thieát xöù]”?”

Kinh: “Theá giôùi, Nhö Lai hoã töông, dung nhaäp, ñöôïc khoâng chöôùng ngaïi, goïi laø Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Theá giôùi töùc laø Chaân Nhö Phaùp Giôùi, thuoäc Töôùng Phaàn. Nhö Lai töùc laø Chaân Nhö Baûn Theå, thuoäc Kieán Phaàn. Kieán Phaàn vaø Töôùng Phaàn voán ñoàng moät nguoàn neân tuy Caên Traàn phaân minh, maø ñaây kia vaãn laø dung nhaäp. Neâu Kieán Phaàn thì Töôùng Phaàn ôû ngay trong ñoù. Neâu Töôùng Phaàn thì Kieán Phaàn ôû ngay trong ñoù. Töùc Kieán khoâng gì chaúng phaûi laø Töôùng, töùc Töôùng khoâng gì chaúng phaûi laø Kieán. Theá neân, Theá Giôùi, Nhö Lai hoã töông dung nhaäp. Voán khoâng chöôùng ngaïi maø chaúng khoûi coù chöôùng ngaïi, laø caùi thaáy chöa dung thoâng vaäy.

Tinh chaân phaùt saùng ñeán khaép moïi choán nhöng vaãn coøn ôû moïi nôi choán thaáy coù hai. Nay hoã töông dung nhaäp, tinh chaân laø taát caû moïi choán, taát caû choán chính laø tinh chaân. Taâm, caûnh troïn dung thoâng, caû hai khoâng ngaên ngaïi. Lyù chaúng ngaïi Söï, Söïï chaúng caûn Lyù, ñaày aép taát caû choã, neân goïi laø Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng.

Voâ Löôïng Coâng Ñöùc cuûa möôøi Haïnh tröôùc chæ ñuû ñöùc ôû thaân, coøn Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng naøy laø kho coâng ñöùc khoâng cuøng, duøng maø chaúng heát, laáy ra chaúng caïn, aáy laø chæ caùi Bieån Taïng Thöùc Nhö Lai vaäy. Haàu nhö ngang baèng vôùi Hö Khoâng Taïng Boà Taùt, thaân vaø coõi dung nhaäp maø hay roäng laøm Phaät söï, tuøy thuaän chuùng sanh.

Ngaøi Nguõ Toå Dieãn thöôïng ñöôøng raèng: “Ngaøn nuùi baøy xanh, beán lieãu ruû vaøng, laõo tieàu ca haùt, ngö oâng nhaûy muùa, seânh phaùch roän raøng, chim haùt líu lo, ngöôøi ñeïp phaán hoàng, coâng töû phong löu, moãi moãi ñeàu vì caùc oâng maø phaùt toû caùi thöôïng thöôïng cô, môû ra Chaùnh Phaùp Nhaõn. Neáu höôùng trong aáy maø tieán cöû ñöôïc thì Kim Saéc Ñaàu Ñaø [Ngaøi Ca Dieáp] khoâng choã dung thaân. Neáu chaúng am hieåu, aên chaùo, nhai côm, chòu cho oâng baûy hang taùm loã [Thaát xuyeân baùt huyeät]!”

Laïi nhö Ngaøi Phaùp Ñaêng noùi baøi keä:

“Ai tin Thieân Chaân Phaät?

Höng Bi khaép vaïn ñöôøng

Bôø xöa, hoa Lieâu nôû

Coø traéng ñöùng baõi vaøng

Söông rôi saân coû moïc

Maây thaâu, laïnh traêng khe

Moãi moãi : nôi baøy chæ

Töû teá, haõy nhìn xem”.

Ñaây laø Theá Giôùi, Nhö Lai chung thaønh moät phieán. Theo ñaây maø ngoä nhaäp goïi laø Chaân Giaûi Thoaùt. Duøng coâng ñöùc naøy tieáp daãn chuùng sanh, vì theá giôùi voâ taän neân coâng ñöùc cuõng laø voâ taän.

Kinh: “ÔÛ nôi ñoàng vôùi Phaät Ñòa, trong aáy moãi moãi sanh nhaân thanh tònh. Nöông nhaân aáy maø phaùt huy, giöõ laáy ñaïo Nieát Baøn, goïi laø Tuøy Thuaän Bình Ñaúng Thieän Caên Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Ñoàng Phaät Ñòa, ñoàng thanh tònh, ñoàng Nieát Baøn sao laïi nöông nôi nhaân maø phaùt huy moãi moãi chaúng ñoàng? Ñoù laø do caùc thieän caên ñaõ troàng trong nhöõng ñôøi tröôùc, moãi caùi do söï huaân taäp maø coù ñaëc taùnh rieâng. Taùnh thieän tuy bình ñaúng maø do caên (reã) naûy maàm, nöông Nhaân chöùng Quaû maø muoân vaät chaúng ñoàng. Daàu chaúng ñoàng vaãn khoâng ngaïi söï töï tu töï ngoä, chöùng laáy Nieát Baøn. Ñuùng laø chaúng caàn coá chaáp moät phaùp moân, moãi moãi phaûi ñeàu theo moät loái.

Noùi tuøy thuaän nghóa laø tuøy theo caên cô maø tieáp daãn, chöù chaúng mieãn cöôõng laøm choã khoâng theå ñöôïc. Ñaây môùi laø quyeàn nghi lôùn ñeå ñoä khaép chuùng sanh vaäy.

Ngaøi Tuyeát Phong ôû nôi Toå Ñoäng Sôn laøm ñaàu beáp.

Moät hoâm, ñang ñaõi gaïo, Toå sôn hoûi: “Ñaõi caùt boû gaïo, hay ñaõi gaïo boû caùt?”

Ngaøi Phong raèng: “Caùt gaïo ñoàng thôøi boû”.

Toå noùi: “Ñaïi chuùng laáy gì aên?”

Ngaøi Phong beøn ñaäy boàn gaïo laïi.

Toå noùi: “Theo caùi nhaân duyeân cuûa oâng thì hôïp vôùi Ñöùc Sôn”.

Veà sau quaû noái phaùp Toå Ñöùc Sôn.

Ngaøi Ñaàu Töû neâu ra raèng: “Naøy ñaïi chuùng! Toå Ñoäng Sôn noùi nhö vaäy laø ñaïo lyù gì theá? Tuy laø moät saéc Caøn Khoân, khoán noãi nuùi cao soâng roäng. Bôûi theá laõo daõ naøy noùi “Coâng phu chaúng tôùi, chaúng vuoâng troøn. Ngoân ngöõ khoâng thoâng chaúng phaûi baø con””.

Beøn thay theá, noùi: “Ñaõi caùt boû gaïo, ñaõi gaïo boû caùt: Caây queá tröôøng sanh khoâng aûnh, traûi qua söông tuyeát keát traùi ñeàu”.

“Ñaïi chuùng laáy gì aên: Chim Kim Phuïng haùi boâng ngaäm chaúng heát, Ngoïc Soâ [Chim giaû baèng ngoïc]aên nhuïy laù töôi hoaøi”.

Tuïng raèng:

“Hieän ñaày bình baùt: khoâng moät vaät

Haù ñoàng Höông Tích hoùa ñoà ngon

Nhaät nguyeät xoay hoaøi soi chaúng thaáu

Ngöôøi goã muùa tay höôùng loø hoàng”.

Ngaøi Ñaàu Töû raát raønh yù chæ cuûa Toå Ñoäng sôn, bieän bieät raát roõ raøng.

Coù nhaø sö hoûi Ngaøi Nguõ Toå Dieãn: “Theá naøo laø chuyeän nhaø Laâm Teá?”

Toå Dieãn noùi: “Keû phaïm toäi nguõ nghòch nghe saám seùt!”

Hoûi : “Theá naøo laø chuyeän nhaø Vaân Moân?”

Ñaùp : “Côø hoàng saùng loøe”.

Hoûi : “Theá naøo laø chuyeän nhaø Quy Ngöôõng?”

Ñaùp : “Deïp caùi bia ngang loái xöa”.

Hoûi : “Theá naøo laø chuyeän nhaø Taøo Ñoäng?”

Ñaùp : “Ñem thô chaúng tôùi nhaø”.

Nhaø sö laøm leã.

Toå Dieãn noùi: “Sao chaúng hoûi chuyeän nhaø Phaùp Nhaõn?”

Ñaùp: “Ñeå laïi cho Hoøa Thöôïng”.

Toå Dieãn noùi : “Ngöôøi ñi tuaàn phaïm toäi ñi ñeâm”.

ÔÛ ñaây, thieän caên cuûa naêm Toâng, moãi Toâng ñeàu coù choã kheá hôïp rieâng. Chaúng phaûi chæ coù Toå Ñoäng Sôn chæ daïy Ngaøi Tuyeát Phong ñeán Toå Ñöùc Sôn maø thoâi.

Töø Toå Hueä An ôû Tung Sôn chæ cho Ngaøi Nam Nhaïc Hoaøi Nhöôïng ñeán ra maét Ñöùc Luïc Toå, Toå Thaïch Ñaàu chæ Ngaøi Döôïc Sôn ra maét Ñöùc Maõ Toå, roài Ñöùc Maõ Toå chæ Ngaøi Ñôn Haø ñeán Ngaøi Thaïch Ñaàu ñeàu laø tuøy thuaän thieän caên bình ñaúng, khieán nöông nôi nhaân maø phaùt huy, giöõ laáy ñöôøng Nieát Baøn. Naøo coù töøng coá chaáp theo rieâng moät phaùp moân ñeå chöùng Cöïc Quaû ñaâu?

Kinh: “Chaân Caên ñaõ thaønh, möôøi phöông chuùng sanh ñeàu laø Baûn Taùnh cuûa mình. Taùnh troøn veïn töïu thaønh, khoâng boû soùt moät chuùng sanh, goïi laø Tuøy Thuaän Ñaúng Quaùn Nhöùt Thieát Chuùng Sanh Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Thieän caên laø caùi thieän caên ai cuõng saün ñuû. Nöông thieän caên naøy, giöõ laáy ñöôøng Nieát Baøn thì thieän caên hoùa thaønh Chaân Caên vaäy. Khoâng coøn caùi Thieän naøo ñeå chæ ra, ñoäc chæ moät caùi Chaân Thaät, Theå Taùnh vieân dung toaøn khaép Phaùp Giôùi, neân chuùng sanh möôøi phöông ñeàu laø Baûn Taùnh cuûa mình. Baûn Taùnh ñaõ troøn veïn, ñaõ töï thaønh töïu, neân goïi laø Vieân, khoâng ngaïi maø hoäi vôùi chuùng sanh thaønh moät Theå, nhöng cuõng chaúng boû maát töôùng chuùng sanh. Chuùng sanh chöa haún moãi moãi ñeàu thaønh töïu, nhöng Taùnh ta troøn veïn thì khoâng moät chuùng sanh naøo chaúng phaûi laø Phaät Taùnh. Bôûi theá Taùnh troøn veïn thoâng suoát töïu thaønh, cho ñeán khoâng boû soùt moät chuùng sanh naøo caû.

Söï Tuøy Thuaän Ñaúng Quaùn Nhaát Thieát Chuùng Sanh naøy thì chaúng keå ngöôøi, vaät, thieän, aùc... döôùi ñeán caùc loaøi xuaån ñoäng haøm linh ñeàu coù Phaät Taùnh. Khoâng chæ tuøy thuaän bình ñaúng thieän caên maø thoâi, nhö Ngaøi Thöôøng Baát Khinh Boà Taùt, gaëp ai cuõng leã laïy maø noùi : “Toâi chaúng daùm khinh caùc ngöôøi. Caùc ngöôøi ñöông nhieân seõ thaønh Phaät”, thaät hôïp yù chæ naøy.

Thieàn sö Duïc Vöông Duï thöôïng ñöôøng: “Troïn khaép ñaïi ñòa laø con maét cuûa Sa Moân, khaép möôøi phöông laø aùnh saùng cuûa töï mình. Vaäy thì côù sao ôû Ñoâng Phaát Du Ñaõi ñaùnh troáng thì Taây Cuø Da Ni chaúng nghe? Nam Thieäm Boä Chaâu ñoát ñeøn, Baéc Uaát Ñôn Vieät vaãn toái. Duø cho höôùng vaøo trong aáy noùi ñöôïc ñaày ñuû thì vaãn coøn ôû trong boùng daùng maø laøm keá sanh nhai!”

Ngaøi rung caây phaát töû, noùi: “Traêm thöù taïp nhaïp naùt roài, sao laø moät ñöôøng thoaùt thaân?”

Neùm caây phaát töû ñi, noùi: “Haõy tham! Chuyeän naøy maø chaúng thöïc tham, thöïc chöùng, laøm sao troäm thaáy tin töùc cuûa Chaân Caên?”

Ngaøi Tuyeát Phong daïy raèng: “ÔÛ ñình Voïng Chaâu ñaõ cuøng caùc oâng töông kieán roài! ÔÛ ñænh OÂ Thaïch ñaõ cuõng caùc oâng töông kieán roài! Tröôùc taêng ñöôøng ñaõ cuøng caùc oâng töông kieán roài vaäy!”

Khi aáy, coù nhaø sö böôùc ra hoûi: “Tröôùc taêng ñöôøng haõy ñeå ñoù, coøn ñình Voïng Chaâu, ñænh OÂ Thaïch choã töông kieán laø theá naøo?”

Toå Phong hoát nhieân lui veà phöông tröôïng.

Ñaây laø thaáy ñöôïc thì môùi tin möôøi phöông chuùng sanh ñeàu laø Boån Taùnh cuûa mình.

Kinh: “Töùc caû thaûy phaùp, lìa caû thaûy töôùng. Caû Töùc vaø Lìa ñeàu khoâng choã dính maéc, goïi laø Chaân Nhö Töôùng Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: ÔÛ tröôùc, noùi “Lìa caû thaûy töôùng, töùc caû thaûy phaùp” aáy laø nôi töôùng maø lìa töôùng, vaãn coøn coù töôùng cuûa phaùp vaäy. ÔÛ ñaây, noùi “Töùc caû thaûy phaùp, lìa caû thaûy töôùng” aáy laø nôi phaùp maø lìa phaùp, queân maát caû phaùp töôùng vaäy. Coù Töùc coù Lìa thì tuy khoâng coù phaùp töôùng nhöng chaúng phaûi khoâng coù caùi khoâng phaùp töôùng, ñoù cuõng coøn laø söï tröø boû phaùp töôùng. ÔÛ ñaây thì ñoàng ñeàu laø khoâng coù, maûy tô heát saïch, chæ moät Chaân Theå nhö nhö baát ñoäng. Ñoù goïi laø Chaân Nhö Töôùng, chaúng theå laáy caùc thöù töôùng nhö Töôùng, Phaùp Töôùng cho ñeán söï tröø boû Phaùp Töôùng maø so saùnh ñöôïc.

Choã noùi “Lìa caû thaûy töôùng” töùc xem söï lìa Töôùng chuùng sanh laø nhieäm maät. Choã noùi “Caû hai ñeàu khoâng dính maéc” töùc xem söï xa lìa caùc thöù Lìa laø nhieäm maät. Ñeán ñaây thì Sôû Tri Chöôùng ñaõ ñöôïc trong saïch, caùi Chaân Taùnh hieän tieàn, ñeán khoâng töø ñaâu, ñi khoâng veà ñaâu, voán töï nhö nhö, neân goïi laø Chaân Nhö.

Thieàn sö Duïc Vöông Duï thöôïng ñöôøng: “Khi haønh baët maát daáu cuûa haønh, khi thuyeát khoâng coù veát cuûa thuyeát. Haønh, thuyeát maø coù choã ñeán aét coù ñích sanh ra thì teân lieàn tôùi. Haønh, thuyeát chöa saùng roõ aét muõi kieám linh quyeát ñoaùn vaïch roõ. Duø cho thuyeát khoâng coù saám laäu, haønh chaúng meâ nôi choán thì vaãn coøn vöôùng maéc ôû xaùc thaân. Neáu laø ñaïi baøng caùnh vaøng thì vuùt leân traêm ngaøn do-tuaàn. Neáu laø ngöïa Thaàn Caâu thaäp aûnh thì ruoåi nhanh boán phöông taùm coõi, chaúng caàn thöù lôùp aên uoáng, chaúng theo choán maø choân thaân. Toùm laïi, chaúng coù döïa nöông thì laïi coù caùi phaàn daãm böôùc, thöïc haønh khoâng nhæ ? Choán choán, maûy maûy, chính laø Bôø Giaùc!”

Lôøi daïy naøy coù theå noùi laø ñaéc coát tuûy Chaân Nhö. Choã ñoù maø ñöôïc sieâu thoaùt beøn kheá hôïp Nhö Nhö.

Kinh: “Thaät ñaéc Nhö Nhö, möôøi phöông khoâng ngaïi, goïi laø Voâ Phöôïc Giaûi Thoaùt Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Xa lìa caùc töôùng, chæ moät Chaân Nhö thì goïi laø Voâ Phöôïc, khoâng troùi buoäc. Coøn caùi Töôùng Chaân Nhö, aáy laø coøn bò caùi Voâ Phöôïc troùi buoäc, chöa theå Voâ Ngaïi, neân chöa laø Chaân Giaûi Thoaùt.

Thaät ñaéc Nhö Nhö thì ôû ñaâu cuõng Nhö Nhö, khoâng coøn treä ngaïi, ngay caùi töôùng Chaân Nhö cuõng queân maát. Ban ñaàu tröø boû chaáp phaùp goïi laø Höõu Phöôïc Giaûi Thoaùt. Nay tröø boû caùi khoâng chaáp phaùp goïi laø Voâ Phöôïc Giaûi Thoaùt. Ñaõ khoâng coù Phöôïc [Troùi buoäc] ñeå thoaùt thì coøn coù Phöôïc naøo nöõa? Ñaõ khoâng coù choã troùi buoäc thì choã naøo chaúng Nhö Nhö? Caùi “Möôøi phöông khoâng ngaïi” naøy neáu chaúng ñaéc caùi Toái Chaân trong Chaân Nhö thì chaúng ñuû söùc ñeå noùi vaäy.

Ngaøi Laïc Phoå ban ñaàu laøm thò giaû cuûa Toå Laâm Teá. Toå thöôøng giöõa chuùng khen Ngaøi raèng: “AÁy laø muõi teân chieác trong moân haï Laâm Teá, ai daùm ñoái ñaàu vôùi muõi nhoïn aáy?”

Ngaøi Laïc Phoå töï cho laø ñaõ ñaày ñuû, töø giaõ Toå ñi du phöông veà Nam.

Toå Laâm Teá noùi: “Moân haï Laâm Teá coù con lyù ngö saïch chuùt ñænh, ngoaûy ñaàu quaït ñuoâi höôùng veà phía Nam, chaúng bieát höôùng veà trong huõ döa muoái nhaø naøo maø cheát vuøi ñaây?”

Ngaøi Laïc Phoå ñi du phöông xong ñeán thaúng Giaùp Sôn döïng am, suoát naêm khoâng hoûi thaêm Toå Giaùp Sôn. Toå beøn vieát thô baûo moät vò taêng ñöa sang. Laïc Phoå tieáp thô beøn caát luoân, laïi ñöa tay ñoøi nöõa, vò taêng khoâng ñaùp ñöôïc.

Ngaøi Laïc Phoå beøn ñaùnh maø noùi: “Veà noùi y laïi cho Hoøa Thöôïng”.

Vò taêng veà keå laïi cho Ngaøi Giaùp Sôn, Toå noùi: “OÂng taêng aáy maø môû thô ra thì trong ba ngaøy phaûi ñeán ñaây. Coøn chaúng môû thô thì khoâng cöùu noåi oâng ta roài”.

Ba ngaøy sau, quaû Ngaøi Laïc Phoå ñeán ra maét Toå Giaùp Sôn, khoâng leã baùi, ngay tröôùc maët Toå maø ñöùng.

Toå Sôn noùi: “Gaø nöông oå phuïng, chaúng cuøng ñoàng loaïi. Lui ra!”

Ngaøi Phoå: “Töø xa nghe tieáng ñeán ñaây, xin thaày tieáp ñoùn moät laàn”.

Toå Sôn: “Tröôùc maét khoâng coù Xaø Leâ, nôi ñaây khoâng coù Laõo Taêng!”

Laïc Phoå beøn heùt: “Moät chöõ Voâ [Khoâng coù] cuõng chaúng cho laäp!”

Toå Sôn: “Chôù coù haáp taáp voäi vaøng! Phaûi bieát maây, traêng thì ñoàng, maø nuùi, khe moãi khaùc. Caét ñöùt ñaàu löôõi thieân haï thì chaúng phaûi laø khoâng coù, coøn laøm sao daïy ngöôøi khoâng coù ñaàu löôõi môû lôøi?”

Laïc Phoå khoâng coù lôøi ñaùp.

Toå Sôn beøn ñaùnh. Laïc Phoå beøn khuaát phuïc. Quaû nhieân laø höôùng vaøo trong huõ döa muoái cuûa Giaùp Sôn maø cheát vuøi.

Ngaøi Ñaàu Töû neâu leân raèng: “Ñeán trong aáy, laøm sao ñaây? Noùi ñöôïc moät caâu thì ñoàng thaân, cuøng maïng, moät hôi thôû, lieàn laù caønh!”

Roài noùi thay: “Ñoâi phuïng khoâng maét ñuû naêm maøu. Voït leân trôøi khoâng thaáu maây xanh!”

Tuïng raèng:

“Ngöôøi ñaù khoâng baïn ñeâm vaøo nuùi

Maây loàng ñænh ñoû aùo luïc haøn

Heùt khai ñieàm kieáp ba choùt ñænh

Böng aùo vaøng [Kim lan] ra, döôùi nhaät xem”.

Hai caâu ñaàu tuïng yù chæ: Döùt heát ñaàu löôõi ngöôøi trong thieân haï, choã aån thaân, maát daáu veát.

Hai caâu sau tuïng yù chæ: Ngöôøi khoâng coù löôõi laïi môû lôøi, choã maát daáu veát, chôù aån thaân.

Caùi oâng Laïc Phoå loän xoän, chæ ñöôïc moät caùi haøm thieát, ñaõ bò Toå Laâm Teá khaùm phaù. Giaû söû khoâng gaëp Toå Giaùp Sôn thì cô hoà bò caùi Voâ Phöôïc troùi buoäc maø toáng taùng moät ñôøi vaäy.

Kinh: “Taùnh Ñöùc vieân thaønh, haïn löôïng veà Phaùp Giôùi dieät maát, goïi laø Phaùp Giôùi Voâ Löôïng Hoài Höôùng.

Thoâng raèng: Töø Chaân Nhö Taùnh phaùt khôûi caùi Ñöùc Duïng. Ba Ñöùc Lyù, Trí, Haïnh ñeàu troøn veïn. Lyù, Söï voâ ngaïi, Khoâng, Coù ñeàu chaúng phaûi. Thaønh töïu thuaàn nhieân Moät Taùnh, roát raùo khoâng coøn daáu veát. ÔÛ tröôùc noùi “Ñeán taát caû choã” laø döôøng coøn caùi thaáy coù haïn löôïng [Theo choã coù söï vaät], neân Phaùp Giôùi Taùnh chöa lìa höõu löôïng. Nay haïn löôïng veà Phaùp Giôùi dieät maát [Coõi Phaùp döùt heát söï vaät], neân goïi laø Voâ Löôïng [Khoâng coù söï vaät].

Toå Phaät Quaû Khaéc Caàn gaëp cö só Tröông Voâ Taän, ñaøm luaän raùo rieát veà yeáu chæ kinh Hoa Nghieâm.

Toå noùi: “Caûnh giôùi hieän löôïng cuûa Hoa Nghieâm thì Lyù, Söï toaøn chaân. Ngay ban ñaàu ñaõ khoâng coù giaû phaùp, bôûi theá, ngay Moät maø Muoân, roõ Muoân laø Moät, Moät trôû laïi Moät, Muoân trôû laïi Muoân, meânh moâng khoâng cuøng. Taâm, Phaät, chuùng sanh caû ba khoâng sai bieät. Cuoán, môû töï taïi, voâ ngaïi vieân dung. Choã naøy tuy laø toät lyù, nhöng roát cuoäc cuõng laø khoâng gioù maø noåi soùng voøng voøng!”

Cö só naøy khoâng laõnh hoäi noåi, luùc laéc caùi giöôøng ngoài.

Toå Khaéc Caàn beøn hoûi: “Ñeán choã naøy thì cuøng vôùi yù Toå Sö töø Taây sang laø gioáng hay khaùc?”

Cö só : “Daï, gioáng”.

Toå Caàn noùi: “Haõy ñöôïc caùi choã khoâng coù giao thieäp”.

Cö só coù saéc giaän.

Toå Caàn noùi: “Chaúng nghe Vaân Moân noùi “Nuùi soâng ñaát ñai khoâng maûy tô laàm loãi”. Ñoù coøn laø chuyeån cuù. “Chaúng thaáy moät saéc” môùi laø moät nöûa ñeà. Coøn phaûi bieát caùi toaøn ñeà cuûa thôøi tieát höôùng thöôïng. Caùc Toå Ñöùc Sôn, Laâm Teá haù chaúng phaûi laø toaøn ñeà ñaáy sao?”

Cö só beøn gaät ñaàu ñoàng yù.

Hoâm sau laïi baøn veà Söï Phaùp Giôùi, Lyù Phaùp Giôùi cho ñeán Söï Lyù Voâ Ngaïi Phaùp Giôùi.

Toå Khaéc Caàn laïi hoûi: “Ñaây coù theå noùi thieàn chaêng?”

Cö só ñaùp: “Chính neân noùi Thieàn vaäy”.

Toå cöôøi noùi: “Chaúng phaûi! Chính vì coøn trong caùi suy löôøng veà Phaùp Giôùi neân haïn löôïng veà Phaùp Giôùi chöa dieät maát. Neáu vaøo ñeán Söï Söï Voâ Ngaïi Phaùp Giôùi, haïn löôïng veà Phaùp Giôùi dieät maát, môùi neân noùi Thieàn! Nhö sao laø “Phaät laø que cöùt khoâ”? Nhö sao laø “Phaät laø ba caân gai”? Theá neân Toå Chaân Tònh coù keä raèng:

“Söï Söï voâ ngaïi

Nhö yù töï taïi

Tay naém ñaàu heo

Mieäng tuïng tònh giôùi

Löôùt khoûi nhaø thoå

Chöa traû nôï röôïu

Ñaàu ngaõ tö ñöôøng

Môû banh tuùi boá !”.

Cö só : “Choã luaän baøn tuyeät thay! Haù deã ñöôïc nghe ö?”

Nhö dieäu nghóa naøy, chaúng baøn luaän saâu xa nhö vaäy thì khoâng theå giaõi baøy heát yeáu chæ.

Möôøi ñòa vò Hoài Höôùng ôû treân laø hoài Chaân, höôùng Tuïc, hoài Trí höôùng Bi khieán Chaân - Tuïc vieân dung, Trí - Bi baát nhò. Ñeán ñaây haïn löôïng, tình kieán ñeàu ñaõ hoàn hoùa, môùi coù theå ñaêng ñòa, chöùng quaû Boà Taùt vaäy.

VI. TÖÙ GIA HAÏNH

Kinh: “Anan, ngöôøi thieän nam ñoù tu heát boán möôi moát taâm thanh tònh aáy roài, tieáp ñeán thaønh töïu boán thöù Gia Haïnh Dieäu Vieân: töùc laáy Phaät Giaùc duøng laøm taâm mình, nhö ra maø chöa ra, cuõng nhö duøi caây cho ra löûa ñeå ñoát caùi caây, goïi laø Noaõn Ñòa.

Thoâng raèng: Boán möôi moát taâm ôû treân, töø Caøn Hueä ñeán Möôøi Hoài Höôùng laàn hoài söûa trò, laàn hoài ñieàu phuïc, ñaøo thaûi phaøm tình, ñaõ thaønh cuøng cöïc thanh tònh. Nhöng Thaùnh vò khoù leân, Thaùnh quaû khoù chín muoài. Ñeán mieáng ñaát naøy, Thaàn khoâng theå xeùt ñeán, “Hoùa chaúng theå giuùp taêng tröôûng. An nhieân maø thong dong, chôø caùi töï noù ñeán maø thoâi vaäy.

Ñöùc Theá Toân nhieàu kieáp tu haønh, suoát thaáu roõ raøng choã huyeàn vi, ôû ñaây laïi laäp ra boán thöù Gia Haïnh Dieäu Vieân. Giöõa khoaûng saép thaønh töïu vaø chöa thaønh töïu, quaû thöïc laø coù boán ñòa vò naøy, chaúng phaûi laø Phaät nhaõn thì ai maø bieän bieät ra ñöôïc?

ÔÛ tröôùc, noùi “Giaùc baèng caùi Giaùc cuûa Phaät”, aáy laø ôû trong taâm roõ raøng maø chöa theå duøng ñöôïc. Ñeán ñaây thì “Laáy Phaät Giaùc duøng laøm taâm mình”, ñöa leân xem ngaém maø chaúng ra, gioáng nhö duøi caây cho ra löûa maø caây chöa chaùy, neân goïi laø Noaõn [Noaõn: aám] Ñòa. Löûa coù ra thì cuõng voâ taâm, duøi laâu thì caây töï chaùy. Giaùc maø duøng thì cuõng voâ yù, Ñònh laâu thì Hueä töï hieän, trong khoaûng aáy chaúng ñeå cho söùc ngöôøi goùp vaøo vaäy.

Toå Thuùy Nham Chaân thöôïng ñöôøng, neâu leân baøi tuïng cuûa Toå Long Nha raèng: “Hoïc ñaïo nhö duøi löûa, thaáy khoùi chöa theå ngöøng, chôø ñeán Kim Tinh hieän, veà nhaø môùi ñeán nôi!” Vaø baøi tuïng cuûa Toå Thaàn Ñænh raèng: “Hoïc Ñaïo nhö duøi löûa, thaáy khoùi coù theå döøng, chôù chôø Kim Tinh hieän, chaùy caúng laïi chaùy ñaàu!”

Toå Chaân noùi: “Neáu luaän Ñoán thì Long Nha quaû ôû nöûa ñöôøng! Neáu luaän Tieäm thì Thaàn Ñænh môùi ngoä ít. ÔÛ ñaây thì theá naøo? Naøy caùc nhaân giaû, naêm nay nhieàu laù ruïng, choã naøo queùt veà nhaø?”

Theo choã thaáy cuûa Ngaøi Thuùy Nham, chaùy chaúng heát thì hieän cuûi, duøng chaúng heát thì hieän löûa, theá duøng söï duøi laøm chi? Tuy theá, phaûi laø ngöôøi xuaát caùch môùi xong!

Kinh: “Laïi laáy taâm mình thaønh choã haønh vi cuûa Phaät. Hình nhö nöông maø chaúng phaûi nöông, nhö leân nuùi cao, thaân ñaõ vaøo hö khoâng maø beân döôùi coøn chuùt ngaên ngaïi, goïi laø Ñaûnh Ñòa.

Thoâng raèng: Choã thaáy cuøng Phaät khoâng khaùc, nhöng coøn phaûi quyù troïng haønh vi cho töông xöùng. Neáu ñaõ coù theå laáy caùi Giaùc cuûa Phaät duøng laøm taâm mình thì coù theå laáy taâm mình thaønh choã haønh vi cuûa Phaät. ÔÛ nôi hoã töông ñoái ñaõi maø noùi thì vì coøn coù caùi thaáy cuûa Phaät, cuûa mình neân hình nhöng nöông maø chaúng phaûi nöông, laø thaáy coù quy taéc cuûa Phaät. Hình nhö nöông nôi Phaät thì ñoù chæ laø quy taéc cuûa mình. Neáu khoâng coù choã nöông, ñoù laø haønh vi cuûa Phaät khoâng veát tích. Nay coù chuùt so nghó, tính toaùn, bôûi vì laèn veát chöa maát. Gioáng nhö leân nuùi cao, thaân ñaõ vaøo hö khoâng maø beân döôùi coøn chuùt ngaên ngaïi.

Cho laø Nöông thì thaân ôû hö khoâng neân chaúng phaûi nöông vaäy. Cho laø Chaúng phaûi nöông thì chaân coøn daãm treân ñaûnh neân chaúng phaûi laø Khoâng nöông. Saép vaøo choã Thaàn Hoùa maø coøn chuùt ñaàu loâng chöa tieâu dung, neân hình nhö coù ngaên ngaïi. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ cho söï chaáp tröôùc hö khoâng laø Phaùp Thaân goïi laø Ñænh Ñoïa, rôi nôi ñænh, chính thaät töông ñöông vôùi choã naøy.

Nhaø sö hoûi Toå Trieäu Chaâu: “Nhö sao laø coâ ñænh Dieäu Phong?”

Toå Chaâu noùi: “Laõo taêng khoâng ñaùp caâu aáy cuûa oâng”.

Hoûi: “Vì sao khoâng ñaùp caâu aáy?”

Toå Chaâu noùi: “Ta ñaùp cho oâng, sôï rôi treân ñaát baèng”.

YÙ vò thay! Roõ raøng ñaõ ñaùp roài vaäy.

Veà sau, hai Ngaøi Böûu Phöôùc vaø Tröôøng Khaùnh ñang daïo nuùi.

Ngaøi Böûu Phöôùc laáy tay chæ, noùi: “Chæ trong aáy beøn laø ñænh Dieäu Phong!”

Ngaøi Tröôøng Khaùnh noùi: “Ñuùng laø nhö vaäy thì ñaùng tieác cho!”

Coù nhaø sö keå laïi vôùi Ngaøi Caûnh Thanh. Ngaøi Caûnh Thanh noùi: “Neáu chaúng phaûi laø baäc Toân Coâng thì thaáy soï khoâ ñaày ñoàng!”

Ngaøi Tuyeát Ñaäu tuïng raèng:

“Dieäu Phong coâ ñaûnh coû daãy ñaày

Neâu ñöôïc roõ raøng, phoù chuùc ai?

Chaúng phaûi toân coâng phaân ñích xaùc

Soï khoâ ñaày ñaát, maáy ai hay!”.

Toân Coâng Tröôøng Khaùnh khaù tieác cho chính laø sôï rôùt treân ñaát baèng. Neáu rôùt nôi ñaát baèng maø thöông löôïng thì tröôùc soï khoâ thaáy quyû ma voâ soá!

Laïi nhö Toå Ñoäng Sôn hoûi nhaø sö: “Choã naøo ñeán?”

Ñaùp: “Daïo nuùi ñeán”.

Toå Sôn noùi: “Coù ñeán ñænh chaêng?”

Ñaùp: “Daï coù ñeán”.

Toå Sôn noùi: “Treân ñænh coù ngöôøi khoâng?”

Ñaùp: “Khoâng ngöôøi naøo”.

Toå Sôn : “Nhö vaäy chaéc chöa tôùi ñænh”.

Ñaùp : “Neáu chöa tôùi ñænh sao bieát laø khoâng ngöôøi?”

Toå Sôn : “Sao chaúng ôû (truï) laïi?”

Ñaùp : “Toâi chaúng töø choái ôû, chæ vì Taây Thieân coù ngöôøi chaúng chòu”.

Toå Sôn noùi : “Vaäy maø laâu nay ta laïi nghi gaõ aáy!”

Nhö nhaø sö naøy, ñeán ñænh chaúng truï thì coøn gì ngaên ngaïi? Töùc laø caùi hoaïn naïn Ñænh Ñoïa coøn khoâng coù, lo gì tai hoïa Ñaát Baèng ö?

Kinh: “Taâm, Phaät caû hai ñoàng, kheùo ñöôïc Trung Ñaïo, gioáng nhö ngöôøi bieát nhaãn nhòn, chaúng phaûi oâm aáp, chaúng phaûi phaùt ra, goïi laø Nhaãn Ñòa.

Thoâng raèng: Taâm mình vaø haønh vi Phaät, caû hai daáu veát ñeàu dung thoâng, hoøa thaønh moät theå, khoâng coøn ngaên ngaïi. Ñaõ khoâng phaûi Töùc Taâm töùc Phaät, cuõng khoâng phaûi Phi Taâm phi Phaät, chæ noùi laø “Chaúng phaûi vaät”, ñoù choã goïi laø Trung Ñaïo.

Ban ñaàu thì ngay chính giöõa maø laàn vaøo, cho ñeán khi Trung Ñaïo thuaàn chaân. Thöù lôùp Tín, Truï, Haïnh, Höôùng ñeán ñaây môùi coù theå kheùo ñöôïc Trung Ñaïo. Goïi laø Kheùo ñöôïc thì chaúng phí maûy loâng coâng löïc, aáy laø ñaéc caùi Khoâng-choã-ñaéc. Ñaõ khoâng choã ñaéc thì cuõng khoâng choã thuyeát. Nhö ngöôøi nhaãn nhòn, ñaõ khoâng oâm aáp loøng nghi maø cuõng khoâng noùi ra, chæ coù im laëng aån chöùa maø thoâi, neân goïi laø Nhaãn Ñòa.

Quan Long Ñoà teân laø Vöông Tieâu, töï laø Quan Phuïc, moät hoâm ôû chuøa Chieâu Giaùc, nghe tieáng baûn ra thieàn maø coù tænh ngoä.

Beøn hoûi Toå Nam Ñöôøng: “Toâi coù caùi choã-thaáy, boãng bò ngöôøi hoûi, laïi môû mieäng chaúng ñöôïc, chöa roõ loãi ôû ñaâu?”

Toå Ñöôøng noùi : “Loãi taïi coù caùi choã-thaáy”.

Toå hoûi laïi : “OÂng ñeán nhaäm chöùc hoài naøo?”

OÂng ñaùp : “Daï ngaøy moàng Boán thaùng Taùm naêm ngoaùi”.

Toå laïi hoûi : “OÂng rôøi nhieäm sôû khi naøo?”

Ñaùp raèng : “Ngaøy Hai Möôi thaùng tröôùc”.

Toå Ñöôøng noùi : “Vaäy taïi sao noùi laø môû mieäng chaúng ñöôïc ?”

OÂng Tieâu beøn kheá ngoä.

OÂng Vöông Long Ñoà töông töï chöùng Nhaãn Ñòa, nhôø vaøi caâu cuûa Toå Nam Ñöôøng maø choã-thaáy lieàn maát.

Nhöng cuõng coù tröôøng hôïp ñaõ sieâu quaù Nhaãn Ñòa maø chöa thaáu thoaùt. Nhö Ngaøi Nguõ Toå Dieãn ñöôïc Ngaøi Phuø Sôn Vieãn chæ ñeán ra maét Toå Baïch Vaân Ñoan. Ngaøi Nguõ Toå Dieãn ñem chuyeän nhaø sö hoûi Toå Nam Tuyeàn veà ngoïc ma-ni ñeå xin baøy daïy yeáu nghóa. Toå Ñoan lieàn quaùt naït cho. Ngaøi Dieãn laõnh ngoä, trình baøi keä Ñaàu Cô raèng :

“Tröôùc non moät maûnh ñaát ñai nhaøn

Haàu Toå chaáp tay baïch hoûi han

Töï baùn bao phen roài mua laïi

Vì thöông tuøng truùc giôõn gioù trong”.

Toå Ñoan ñaëc bieät aán khaû, cho laøm tri söï trong chuøa. Chaúng bao laâu, Toå Ñoan ñeán noùi raèng : “Coù maáy vò thieàn khaùch ôû Lö Sôn tôùi, ñeàu coù choã ngoä nhaäp. Baûo y noùi, cuõng noùi ñöôïc coù moái manh. Neâu nhaân duyeân hoûi y, cuõng baøy toû ñöôïc. Baûo y haï moät caâu chuyeån ngöõ, cuõng buoâng ra ñöôïc. Chæ coù ñieàu laø chöa ôû trong ñoù”.

Ngaøi Dieãn ôû choã naøy phaùt ñaïi nghi, töï suy nghó raèng: “Ñaõ ngoä roài thì cuõng noùi ñöôïc, roõ cuõng ñaõ roõ, theá sao laïi chöa ôû trong ñoù?”

Beøn tham cöùu laâu ngaøy, boãng nhieân tænh ngoä, loøng tieác cuûa baùu tröôùc kia moät phen buoâng boû heát, chaïy ñi tìm Ngaøi Baïch Vaân Ñoan. Toå Ñoan daäm chaân muùa tay. Ngaøi Dieãn cuõng cöôøi xoøa moät tieáng maø thoâi.

Toå Dieãn veà sau noùi vôùi ngöôøi ta raèng: “Toâi nhôø ñoù maø ra khoûi moät xaùc cheát, lieàn roõ ñöôïc caùi vieäc chôû gioù trong”.

Theá neân bieát, maûy tô chöa hoùa thì vaãn coøn Lyù Chöôùng. Boán thöù Gia Haïnh dieäu vieân nhö theá, ñaâu chæ coù boán moái ö?

Kinh: “Soá löôïng tieâu dieät, söï Meâ, Giaùc vaø Trung Ñaïo caû hai ñeàu khoâng danh muïc, aáy laø Theá Ñeä Nhaát Ñòa.

Thoâng raèng: Taâm, Phaät caû hai ñoàng, laø ñaõ queân ñaây, kia; kheùo ñaéc Trung Ñaïo laø ñaõ lìa hai beân. Nhöng coù hai caùi ñoàng nhau, theá laø coøn tin töùc trong ñoù. Ñoù laø soá löôïng, ñoù laø danh muïc vaäy. Soá löôïng laø choã theá nhaân coù theå ño löôøng, danh muïc laø choã theá nhaân coù theå chæ ra, töùc laø chaúng vöôït khoûi theá gian.

Phaät Thaân laø voâ vi, chaúng rôi vaøo soá löôïng. Tieâu dieät soá löôïng ño ñeám ñi thì chaúng coù vieäc rôi vaøo vaäy. Sao goïi laø tieâu dieät ? Caùi gì coù Ñoàng, coù Khaùc, coù Meâ, coù Giaùc, coù Ñöôïc, coù Maát ñeàu thuoäc vaøo soá löôïng, ñeàu coù theå xeáp thaønh danh muïc. Hieän nay ñoäc chæ kheùo ñaéc Trung Ñaïo, neân khoâng theå cho ñoù laø Meâ, laïi saép cuøng vôùi choã sôû ñaéc maø queân maát, neân khoâng theå cho ñoù laø Giaùc. Chaúng theå suy ñoaùn, chaúng theå hình dung, chính laø choã chaân thöïc tieâu dieät moïi soá löôïng vaäy.

Caùi choã tình suy löôïng cuûa theá nhaân coù theå ñeán, laø bieát coù Phaät, bieát coù Ñaïo maø thoâi. Nay noùi: “Taâm chaúng phaûi Phaät, Trí chaúng phaûi Ñaïo”, thì choã naøo ñaâu maø suy nghó dung thaân? Caùi choã maø danh muïc cuûa theá nhaân coù theå thaáy ñeán laø ñoàng nhö vaäy, ñaéc nhö vaäy maø thoâi. Nay noùi, “Ñoàng khoâng choã ñoàng, ñaéc khoâng choã ñaéc”, thì choã naøo ñaâu ñeå troäm thaáy caùi nhieäm maàu?”

Ñeán ñaây thì Noäi Phaøm ñaõ heát, saép vaøo Thaùnh vò. Chæ coù Thaùnh môùi bieát ñöôïc Thaùnh, chaúng phaûi yù kieán ngöôøi ñôøi maø troäm thaáy ñöôïc, vì cao vöôït caùi cao cuûa ngöôøi ñôøi, neân goïi laø Theá Ñeá Ñeä Nhaát Ñòa. Neáu vaøo Thaäp Ñòa, ñeán toät Dieäu Giaùc thì laïi goïi laø Xuaát Theá Ñeä Nhaát Ñòa.

Coù nhaø sö hoûi Toå Ñoäng Sôn: “Trong ba Thaân, Thaân naøo chaúng sa vaøo soá löôïng?”

Toå Sôn noùi: “Ta thöôøng ôû trong aáy khoâng caùch hôû”.

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng:

“Chaúng nhaäp theá, chöa theo duyeân

Kieáp baàu “Khoâng Xöù” coù gia truyeàn

Soâng thu gioù nheï, rau taàn traéng

Beán coå thuyeàn chieàu moät giaûi söông”.

Baøi tuïng naøy ôû choã chaúng rôi vaøo soá löôïng laïi caøng thaân thieát.

Thieàn sö Ñoàng An Chí keá thöøa Toå Ñoàng An Phi. Khi saép thò dieät, Toå Phi thöôïng ñöôøng noùi: “Tröôùc Ña Töû thaùp [Choã Phaät phaân nöûa toøa ngoài vôùi Toå Ca Dieáp] toaøn con chaùu tuaán tuù, vieäc cuûa naêm vò tröôûng laõo tieàn boái laø theá naøo?”

Noùi ba laàn, khoâng ai ñoái ñaùp ñöôïc.

Cuoái cuøng Ngaøi Ñoàng An Chí böôùc ra, noùi: “Ñeâm saùng ngoaøi reøm baøy traûi vöõng, muoân daëm vui ca ñaïo thaùi bình”.

Toå Phi noùi : “Phaûi laø caùi teân löøa aáy môùi ñöôïc”.

Sau, khi truï trì, coù nhaø sö hoûi Ngaøi: “Choã hai cô chaúng ñeán, cöû xöôùng theá naøo?”

Toå Chí noùi: “Khaép nôi chaúng gaëp, trong Huyeàn chaúng maát”.

Ngaøi Ñôn Haø tuïng raèng:

“Meù kia bôø noï khoù töông phuøng

Voâ tö hai chöõ cuõng khoâng trong

Vaàng hoàng Taây laën ngoaøi kia nuùi

Luoáng löu coâ aûnh chieáu khe ñoâng”.

Choã naøy thì Meâ-Giaùc vaø Trung Ñaïo, caû hai ñeàu khoâng choã chæ goïi, chính laø choã hai cô duyeân chaúng ñeán nôi. Nhöng Ngaøi Ñoàng An Chí thì hai beân chaúng laäp, Trung Ñaïo chaúng döøng, saép Trung Ñaïo cuõng chaúng ôû. Theá môùi laø Chaân Toâng Voâ Tröôùc [Khoâng dính maéc], trong toâng moân laø cao toät thöù nhaát. Ñaâu phaûi chæ laø Theá Ñeä Nhaát Ñòa maø thoâi sao?

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM