Kinh sach

PHAÀN THÖÙ HAI: PHAÀN CHAÙNH TOÂNG

CHÖÔNG IV: KHAI THÒ CAÙC ÑÒA VÒ TU CHÖÙNG

MUÏC HAI: AN LAÄP CAÙC THAÙNH VÒ

Kinh: “Anan, ngöôøi thieän nam ñoù trong Ñaïi Boà Ñeà, kheùo ñöôïc thaáu suoát. Giaùc thoâng vôùi Nhö Lai, suoát heát caûnh giôùi Phaät, goïi laø Hoan Hæ Ñòa.

Thoâng raèng: Noùi Ñaïi Boà Ñeà ñoù chính laø “Moät ñöôøng höôùng thöôïng”, choã quan yeáu cuûa meänh maïch Chö Phaät. Nôi ñaây maø thaáu suoát, ñaéc ñaïi trieät ngoä, “Thaáy caùc töôùng chaúng phaûi töôùng, beøn thaáy Nhö Lai”. Ñaõ thaáy Nhö Lai, neân suoát heát caûnh giôùi Phaät.

Caûnh giôùi Phaät thì chæ Phaät cuøng vôùi Phaät môùi coù theå thoâng suoát cuøng toät, ñoù laø caûnh giôùi khoâng theå nghó baøn. Laáy ba Ñeá [Khoâng, Giaû, Trung] vieân dung ñeå töông öng cuõng chöa cuøng toät. Trung Ñaïo thuaàn chaân döôøng nhö khoâng khaùc Boà Ñeà, nhöng bieát caùi Trung Ñaïo chaúng an truï, ñoù laø Ñaïi Boà Ñeà vaäy. Ñòa vò Hoan Hæ Haïnh ôû tröôùc ñaày ñuû voâ löôïng dieäu ñöùc, möôøi phöông ñeàu tuøy thuaän, laáy choã coâng ñöùc maø noùi, neân thuoäc veà Haïnh. ÔÛ ñaây beøn thaáu suoát Voâ Thöôïng Boà Ñeà, vöôït phaøm vaøo Thaùnh, ñaõ raûo böôùc trong caûnh Phaät, ñaõ leân quaû vò neân goïi laø Ñòa.

Baét ñaàu ñöôïc söï hoan hæ cuûa Phaùp, hæ laø do thaáu suoát, ñaéc khoâng coù gì chöôùng ngaïi, maø thaät laø ñaéc khoâng choã ñaéc, hæ khoâng choã hæ, chaúng phaûi laø caùi hoan hæ cuûa theá tình coù theå suy löôøng noåi.

Quan Thieâm Phaùn Löu Kinh Thaàn, nhoû tuoåi nhôø coù taøi maø ra laøm quan, ñoái vôùi Phaät Phaùp chöa coù tin. Nhôø gaëp thieàn sö Chieáu Giaùc Toång chæ daãn neân say meâ Toå Ñaïo.

Khi ñeán kinh sö, ra maét thieàn sö Hueä Laâm Xung, gaëp luùc vò taêng hoûi Toå Tuyeát Ñaäu: “Nhö sao laø boån nguyeân Chö Phaät?”

Ñaùp raèng: “Saéc laïnh ngaøn nuùi”.

Lôøi döùt, coù tænh ngoä.

Hôn naêm trôøi chôø boå nhaäm, oâng tham hoïc vôùi Ngaøi Thieàu Sôn Caûo. Khi saép ñi nhaäm chöùc, töø giaõ Ngaøi, Ngaøi caên daën raèng: “OÂng cöù theá maø duïng taâm, lo gì chaúng ngoä. Veà sau hoaëc coù caùi caûnh giôùi phi thöôøng, hoan hæ voâ löôïng thì thu thaäp cho mau. Neáu thu thaäp ñöôïc lieàn thaønh phaùp khí. Neáu thu thaäp chaúng ñöôïc, lieàn coù beänh chaúng an maø thaønh caùi loãi laàm thaát taâm ñoù”.

Chaúng bao laâu oâng laïi ñeán kinh sö, theo thieàn sö Chaùnh Giaùc Daät maø thöa hoûi nhaân duyeân.

Toå Daät noùi: “Ngöôøi xöa noùi “Bình thöôøng taâm laø Ñaïo”. Nay oâng trong möôøi hai thôøi phoùng quang ñoäng ñòa, chaúng töï bieát laáy, laïi höôùng ngoaøi chaïy roâng tìm kieám, ngaøy caøng laï caøng xa!”

OÂng caøng theâm nghi, chaúng hieåu.

Moät ñeâm vaøo thaát, Toå Daät ñem choã trong Truyeàn Ñaêng Luïc: “Quoác Vöông Höông Chí hoûi Toå Ba La Ñeà Toân Giaû: “Caùi gì laø Phaät?” Toå Ñeà noùi: “Taùnh Thaáy laø Phaät”, ra maø hoûi oâng.

OÂng khoâng noùi naêng ñöôïc, caøng nghi döõ. Beøn veà choã nguû, nguû say.

Ñeán canh naêm, tænh giaác, vöøa chôït nhôù laïi thì thaáy ñuû thöù töôùng laï, trong ngoaøi thoâng suoát, saùu caên chaán ñoäng, trôøi ñaát cuøng quay, nhö maây môû traêng hieän, vui khoâng gì hôn. Boãng nhôù laïi lôøi daën doø cuûa Toå Thieàn Sôn khi töø bieät maø neùn laïi, ñôïi ñeán saùng môùi thuaät laïi choã bieát ñöôïc.

OÂng noùi: “Chaúng caàn thöïc haønh ö?”

Toå Daät noùi: “Caùi aáy laø vieäc gì maø laïi noùi ñeán thöïc haønh?”

OÂng laëng im kheá hôïp.

Veà sau, coù vieát Phaùt Minh Taâm Ñòa Tuïng taùm baøi, vaø thieân Minh Ñaïo Duï Nho ñeå caûnh tænh theá gian.

Nhö choã chöùng cuûa OÂng Löu, ñoái vôùi Sô Ñòa chöa bieát ra sao, nhöng caùi hoan hæ phi thöôøng laø ñaõ chaúng coâ phuï söï thoï kyù cuûa Ngaøi Thieàu Sôn. Cuõng laø vieäc hieän thaân Teå Quan maø ñeán ñoù ö?

Kinh: “Taùnh Khaùc nhaäp vaøo Ñoàng, taùnh Ñoàng cuõng dieät, goïi laø Ly Caáu Ñòa.

Thoâng raèng: ÔÛ tröôùc thì Taâm, Phaät hai caùi ñeàu Ñoàng, soá löôïng tieâu dieät laø chæ quy veà moät caùi Taùnh Thieän cuûa ta maø luaän. Nay thì taùnh Khaùc nhaäp vaøo Ñoàng laø neâu baøy chuùng sanh, quoác ñoä ñoàng moät Taùnh ñaây. Raén, roàng laãn loän, phaøm Thaùnh xen nhau, ñoù laø caûnh giôùi cuûa Boà Taùt. Neáu chaúng giaùc thoâng suoát yù chæ chaúng dô chaúng saïch cuûa Nhö Lai thì chöa deã thaáu ñaït choã naøy. Neáu thaáy Taùnh chuùng sanh laø khaùc, töùc thaáy chuùng sanh dô. Nay ñaõ nhaäp vaøo Ñoàng laø ñaõ lìa caùi dô cuûa bôø meù dô vaäy. Neáu thaáy chuùng sanh taùnh Ñoàng thì taùnh Ñoàng chöa maát, aáy laø phaùp dô. Nay taùnh Ñoàng cuõng dieät maát, töùc laø lìa caùi dô cuûa bôø meù saïch vaäy. Caùi Ly Caáu Ñòa naøy laø choã toân troïng trong ñòa vò Boà Taùt: döùt lìa caùi dô cuûa bôø meù thanh tònh, trôû veà Baûn Theå voán khoâng dô cuûa Nhö Lai, chöù chaúng phaûi laáy söï lìa caùi dô cuûa bôø meù dô maø coù theå baøn ñeán.

Nhaø sö hoûi Toå Thuïy Nham : “Nhö sao laø Phaät?”

Ñaùp : “Traâu ñaù”.

Hoûi : “Nhö sao laø Phaùp?”

Ñaùp : “Traâu ñaù con”.

Hoûi : “Nhö vaäy töùc chaúng ñoàng ö?”

Ñaùp : “Hôïp chaúng ñöôïc”.

Hoûi : “Vì sao hôïp chaúng ñöôïc?”

Ñaùp : “Khoâng coù caùi Ñoàng ñeå ñoàng vôùi thì hôïp caùi gì?”

Laïi coù nhaø sö hoûi Toå Taøo Sôn : “Tuyeát phuû ngaøn nuùi, vì sao ñænh coâ choùt aáy chaúng traéng?”

Toå Sôn noùi : “Phaûi bieát coù caùi khaùc trong caùi khaùc”.

Hoûi : “Nhö sao laø khaùc trong khaùc?”

Toå Sôn noùi : “Chaúng sa vaøo maøu saéc caùc nuùi”.

Toå Thuïy Nham kheùo noùi caùi Ñoàng, Toå Taøo Sôn kheùo noùi caùi Khaùc. Hôïp hai taéc treân maø xem, aét bieát taùnh Khaùc nhaäp vaøo Ñoàng thì khoâng coù caùi Ñoàng naøo ñeå ñoàng. Lìa dô thì thaønh khaùc, hoùa ra laø Khaùc ôû trong Khaùc. ÔÛ ñaây haù coù theå laáy söï noâng caïn maø nhìn vaøo ñöôïc ö?

Kinh : “Thanh tònh cuøng toät, saùng suoát sanh ra, goïi laø Phaùt Quang Ñòa.

Thoâng raèng : Nhö taám göông troøn lôùn buïi baëm khoâng coøn, ñaõ goïi ñöôïc laø thanh tònh, nhöng chaúng phaûi thanh tònh cuøng toät vì coøn Phaùp Caáu [Söï dô do chaáp Phaùp]. Phaùp Caáu ñaõ lìa, caùi Sôû Tri Chöôùng saïch, roài sau caùi saùng suoát cuûa Boån Giaùc sanh ra, töø Ñònh phaùt Hueä, töï coù moät phaàn aùnh saùng röïc rôõ, chaúng phaûi söï Giaùc Chieáu taàm thöôøng coù theå so saùnh. Baøi keä ôû tröôùc ñaõ noùi: “Tònh cöïc, saùng thoâng suoát. Laëng chieáu truøm hö khoâng”, caûnh giôùi nhö theá thì moãi moãi ñeàu töï saùng toû, vaät vaät ñeàu töï suoát thoâng, haù choã aáy coøn coù söï lôø môø ö?

Toå Ñoäng Sôn hoûi OÂng Maät Sö Baù: “Laøm gì theá?”

Ñaùp : “Caàm kim”.

Toå Sôn noùi: “Vieäc caàm kim ra laøm sao?”

Ñaùp : “Moãi kim ñeàu nhö nhau”.

Toå Sôn noùi : “Hai möôi naêm ñoàng haønh, laïi noùi lôøi theá ö?”

OÂng Maät hoûi: “Coøn tröôûng laõo thì theá naøo?”

Toå Sôn noùi: “Ñaïi ñòa löûa phaùt!”

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu raèng:

“Ñaïi ñòa löûa phaùt

Trong chaúng dung sôïi toùc

Nam Haûi, Coân Loân

Trôøi laïnh chaúng mang vôù

Toå Toå truyeàn nhau

Moät thöù dô ueá!”.

Ñoù laø chæ ra caùi Chaân Ngoä ñaõ phaùt, lieàn cuøng Phaät, Toå taâm taâm aán nhau. Caùi Phaùt Quang Ñòa naøy chaúng theå deã daõi ñaøm luaän.

Hoøa Thöôïng AÅn Sôn coù baøi keä:

“Ba gian nhaø laù xöa nay ôû

Moät ñaïo thaàn quang, vaïn caûnh nhaøn

Chôù ñem phaûi quaáy ra xeùt tôùi

Phuø sinh xuyeân taïc, haù töông quan?”.

Choã Ngaøi noùi chaúng phaûi laø “Thanh tònh cuøng toät, saùng suoát sanh ra” ñoù ö?

Kinh: “Saùng suoát cuøng toät, Giaùc ñaày khaép, goïi laø Dieäm Hueä Ñòa.

Thoâng raèng: Saùng suoát ñaõ cuøng toät, Giaùc ñaõ ñaày khaép, gioáng nhö ñoáng löûa lôùn, ñuïng vaøo laø chaùy thieâu, caû thaûy boùng duyeân (duyeân aûnh) ñeàu thieâu tuyeät. Khoâng chæ noùi laø Hueä maø noùi Dieäm Hueä [Hueä Chaùy Saùng] laø Hueä ñeán toät möùc vaäy. Caùi aáy chaúng theå gaàn, töùc laø Baùt Nhaõ Trí.

Nhö con truøng raát nhoû nhaët, choã naøo cuõng ñaäu vaøo, nhöng khoâng theå ñaäu treân ngoïn löûa chaùy saùng. Caùi thöùc löï [Taâm luaân hoài] choán choán ñeàu duyeân ra, nhöng khoâng theå duyeân ra treân Trí Baùt Nhaõ, neân goïi laø Dieäm Hueä Ñòa.

Toå Baøn Sôn thöôïng ñöôøng: “Caùi taâm-nguyeät moät mình troøn veïn kia, aùnh saùng nuoát muoân töôïng. AÙnh saùng chaúng phaûi chieáu caûnh, caûnh cuõng chaúng coøn. AÙnh saùng vaø caûnh ñeàu maát, ñoù laø vaät chi?”

Toå Ñoäng Sôn rieâng noùi raèng: “AÙnh saùng vaø caûnh chöa maát, ñoù laø vaät gì?”

Toå Böûu Phöôùc ñem ra hoûi Ngaøi Tröôøng Khaùnh: “Theo hai vò thì roát cuoäc chöa tuyeät heát, vaäy laøm sao tuyeät heát ñaây?”

Ngaøi Tröôøng Khaùnh laëng im giaây laâu.

Toå Phöôùc noùi: “Roõ raøng oâng höôùng vaøo trong hang quyû maø sanh nhai!”

Ngaøi Khaùnh hoûi: “OÂng laïi laøm sao?”

Toå Phöôùc noùi: “Hai tay ñôõ con traâu nöôùc cao quaù ñaàu goái!”

Ngaøi Thieân Ñoàng neâu ra raèng: “Ñeàu maát, chöa maát, ñoaït ngöôøi, ñoaït caûnh. Vì sao Toå Baûo Phöôùc khoâng chòu Ngaøi Tröôøng Khaùnh? Thaùi bình voán do töôùng quaân ñem laïi, chaúng ñeå töôùng quaân thaáy thaùi bình”.

Theo choã thaáy cuûa Toå Böûu Phöôùc thì Dieäm Hueä Ñòa cuõng khoâng cho yeân níu, huyeàn laïi caøng huyeàn vaäy.

Kinh: “Heát thaûy coù Ñoàng, coù Khaùc khoâng theå ñeán ñöôïc, goïi laø Nan Thaéng Ñòa.

Thoâng raèng: Trí cuûa baäc chöa vaøo Ñòa goïi laø Khaùc, Trí cuûa baäc Ñaêng Ñòa goïi laø Ñoàng, töùc nhö trong choã voán Ñoàng laïi coù Ñoàng, Khaùc. Lìa dô (Ly Caáu) laø thanh tònh, maø thanh tònh cuøng toät thì saùng suoát sanh ra. Phaùt ra aùnh saùng (Phaùt Quang) laø saùng suoát, maø saùng suoát cuøng cöïc thì Giaùc ñaày khaép. Chöa ñeán heát möôøi phaàn thì coøn coù Ñoàng vaø Khaùc ñeå noùi; ñaõ ñeán heát möôøi phaàn thì khoâng coøn Ñoàng, Khaùc ñeå chæ ra. Nhö vaøng ñaõ coù maøu nhö cuõ thì ñaâu coøn theâm bôùt, theo ñaâu maø chæ ra ñoù laø Ñoàng, nöông ñaâu maø chæ ra ñoù laø Khaùc? Ñaõ khoâng coù caùi Khaùc ñeå chæ, töùc phaøm tình khoâng theå ñeán. Ñaõ khoâng coù caùi Ñoàng ñeå chæ, töùc Thaùnh giaûi khoâng theå ñeán.

Phaøm tình coù theå ñeán, aét caùi phaøm ñöôïc hôn thaéng. Thaùnh giaûi coù theå ñeán, aét caùi Thaùnh ñöôïc hôn thaéng. Nay thì heát thaûy Ñoàng, Khaùc, Thaùnh, Phaøm, Trí, Löï ñeàu chaúng theå ñeán. Caùi ñeán ñaõ khoâng coù thì caùi gì vöôït thaéng ñaây ? Neân goïi laø Nan Thaéng Ñòa.

Ñöùc Phaät noùi: “Neáu nhö coù moät phaùp hôn caû Nieát Baøn, ta cuõng noùi laø nhö moäng huyeãn”.

Nieát Baøn nhö theá laø Phaùp Toái Nan Thaéng vaäy.

Toå Laâm Teá ñeán Ngaøi Phuïng Laâm.

Ngaøi hoûi: “Coù chuyeän nhôø nhau, hoûi ñöôïc chaêng?”

Toå Teá noùi: “Sao laïi khoeùt thòt laøm veát thöông?”

Ngaøi Laâm noùi: “Bieån traêng ngaàn khoâng aûnh. Caù (loäi) chôi rieâng töï meâ!”

Toå Teá noùi: “Bieån traêng ñaõ khoâng aûnh, caù (loäi) chôi sao laïi meâ?”

Ngaøi Laâm noùi: “Xem gioù nhìn soùng daäy. Ngaém traêng maëc buoàm troâi”.

Toå Teá noùi: “Coâ luaân [Vaàng ñôn ñoäc] ñoäc chieáu non soâng laëng. Huù daøi moät tieáng ñaát trôøi saàu”.

Ngaøi Laâm noùi: “Cöù ñem “Ba Taác” saùng trôøi ñaát. Moät caâu gaëp chuyeän (laâm cô) noùi ra xem”.

Toå Teá noùi: “Ñöôøng gaëp kieám khaùch neân trình kieám. Chaúng phaûi nhaø thô chaúng taëng thô”.

Ngaøi Laâm beøn thoâi.

Toå Teá beøn tuïng raèng:

“Ñaïi ñaïo baët ñoàng

Tuøy yù Taây Ñoâng

Löûa ñaù chaúng kòp

Ñieän quang khoâng thoâng”.

Toå Quy Sôn hoûi Ngaøi Ngöôõng Sôn: “Löûa ñaù chaúng kòp, ñieän quang khoâng thoâng thì töø xöa Chö Thaùnh laáy gì maø vì ngöôøi?”

Ngaøi Ngöôõng noùi: “YÙ Hoøa Thöôïng theá naøo?”

Toå Quy raèng: “Chæ coù lôøi noùi, toaøn khoâng thöïc nghóa”.

Ngaøi Ngöôõng noùi: “Chaúng phaûi vaäy”.

Toå Quy noùi: “Vaäy oâng theá naøo?”

Ngaøi Ngöôõng noùi: “Quan chaúng caàm kim, rieâng thoâng xe ngöïa”.

Ñaïi ñeå, Laâm Teá cuøng Phuïng Laâm töông kieán, tuy laø ñieån quang, löûa ñaù khoâng theå thí duï cho noåi, maø Ngöôõng Sôn laïi cho laø rieâng thoâng xe, ngöïa. Chính ñoù laø choã noùi laø “Ngoä thì Ca Dieáp chaúng che giaáu, chaúng ngoä thì Nhö Lai coù maät ngöõ” vaäy.

Caùi choã “Heát thaûy Ñoàng, Khaùc khoâng theå ñeán ñöôïc” naøy neáu chaúng phaûi kheá ngoä chaân thöïc thì ai roõ ñöôïc choã Nan Thaéng cuûa noù ö?

Kinh: “Taùnh Chaân Nhö voâ vi thanh tònh baøy loä roõ raøng, goïi laø Hieän Tieàn Ñòa.

Thoâng raèng: Ñoàng, Khaùc chaúng ñeán ñöôïc, khoâng theå taïo taùc. Ñaõ khoâng taïo taùc, ñoù laø Chaân Nhö. Taùnh Chaân Nhö naøy, nôi meâ chaúng giaûm bôùt, nôi ngoä chaúng taêng theâm. Chæ vì Tình Kieán oâ nhieãm maø chaúng baøy loä rôõ raøng. Duy chæ thanh tònh cuøng toät, saùng suoát cuøng toät lieàn “troøn vo vo, saùng rôõ rôõ, trong leo leûo” khoâng theå caàm naém. Caùi theå tòch dieät lieàn ñöôïc hieän tieàn, neân goïi laø Hieän Tieàn Ñòa.

Ngaøi Ñaïi An saép qua ñaát Hoàng Chaâu, treân ñöôøng qua khoûi huyeän Thöôïng Nguyeân thì gaëp moät oâng giaø baûo raèng: “OÂng sang Nam Xöông seõ coù choã ñaéc”.

Ngaøi An beøn ñeán Toå Baù Tröôïng, laøm leã maø hoûi: “Keû hoïc nhôn muoán caàu bieát Phaät, caùi aáy laø gì?”

Toå Tröôïng noùi: “Thaät nhö côõi traâu laïi tìm traâu!”

Ngaøi An ngay nôi lôøi noùi coù tænh ngoä, hoûi raèng: “Bieát ñöôïc roài thì nhö theá naøo ?”

Toå Tröôïng noùi: “Cuõng gioáng côõi traâu veà nhaø”.

Ngaøi An noùi: “Chöa roõ tröôùc sau giöõ gìn theá naøo?”

Toå Tröôïng raèng: “Nhö ngöôøi chaên traâu caàm roi troâng coi, khieán chaúng ñoäng ñeán luùa maï cuûa ngöôøi”.

Ngaøi Ñaïi An töø ñoù laõnh nhaän yù chæ, chaúng coøn tìm kieám, sau keá phaùp truï trì ngoïn Quy Sôn.

Ngaøi thöôïng ñöôøng, noùi: “Heát thaûy caùc oâng ñeàu tìm ñeán An naøy, ñeå tìm kieám caùi gì theá? Nhö muoán laøm Phaät, chính oâng töï laø Phaät. Vaùc Phaät chaïy qua nhaø ngöôøi, khaùc naøo con nai khaùt nöôùc ñuoåi theo boùng naéng, bao giôø môùi ñöôïc töông öng ñaây? OÂng muoán laøm Phaät, chæ vieäc khoâng coù nhöõng thöù ñieân ñaûo, baùm níu, voïng töôûng, aùc giaùc, dô saïch laø caùi taâm chuùng sanh, thì ñoù beøn laø Sô Taâm Phaät Chaùnh Giaùc. Coøn höôùng ñi ñaâu nöõa maø toan tính? Bôûi theá maø An naøy ôû Quy Sôn ba möôi naêm, aên gaïo Quy Sôn, ñi phaân Quy Sôn maø chaúng hoïc thieàn Quy Sôn. Chæ troâng coi moät con traâu ñöïc, neáu laïc ñöôøng vaøo coû lieàn naém muõi keùo lui, vöøa phaïm ñeán luùa maï ngöôøi lieàn roi voït ngay, ñaõ laâu ñieàu phuïc. Khaù thöông kieáp sanh ra chòu lôøi leõ cuûa ngöôøi, nhö nay hoùa thaønh con traâu traéng baøy loä rôõ raøng, thöôøng ngay tröôùc maët, suoát ngaøy baøy hieän sôø sôø ra ñoù, ñuoåi chaúng chòu ñi.

“Naøy caùc oâng, moãi ngöôøi ñeàu hieän ñang töï coù vaät baùu voâ giaù, töø cöûa maét phoùng aùnh saùng soi suoát ñaát ñai, soâng nuùi. Nôi cöûa tai phoùng aùnh saùng, goàm goùp heát thaûy tieáng vang laønh döõ. Saùu cöûa nhö theá, ngaøy ñeâm thöôøng phoùng ra aùnh saùng röïc rôõ, cuõng goïi laø Phoùng Quang Tam Muoäi.

“OÂng chaúng töï bieát giöõ laáy, noù hieän aån trong thaân töù ñaïi, giuùp giöõ trong ngoaøi, khieán chaúng nghieâng ngaõ. Ví nhö ngöôøi mang naëng qua caàu ñoäc moäc, noù khieán khoûi trôït chaân. Haõy noùi ñoù laø vaät gì kham giöõ maø ñöôïc nhö theá? Laïi khoâng coù maûy tô ñeå coù theå thaáy! Haù chaúng nghe Hoøa Thöôïng Chí Coâng noùi: “Trong ngoaøi tìm kieám roát laïi khoâng. Treân caûnh roän raøng toaøn thöïc coù”. Traân troïng!”

Coù nhaø sö ñeán hoûi Ngaøi Ñaïi Ninh Khoan: “Nhö sao laø traâu traéng sôø sôø?

Ngaøi Khoan laáy ñuõa gaép löûa khöôi trong loø, noùi: “Hieåu ö ?”

Nhaø sö noùi: “Daï, chaúng hieåu”.

Ngaøi noùi: “Ñaàu chaúng thieáu, ñuoâi chaúng dö”.

Hai vò toân tuùc treân noùi vieäc taùnh thanh tònh baøy loä roõ raøng moät caùch vui khoaùi, ñaùng cuøng nhau leân Hieän Tieàn Ñòa vaäy.

Kinh: “Cuøng toät bôø coõi Chaân Nhö, goïi laø Vieãn Haønh Ñòa.

Thoâng raèng: Thanh tònh chöa cuøng toät, saùng suoát chöa cuøng toät, caùi Ñoàng, Khaùc coù theå ñeán thì chaúng theå goïi laø bôø coõi Chaân Nhö. Ñoàng, Khaùc ñaõ maát, sanh dieät ñaõ dieät, Chaân Nhö voâ vi ñaõ baøy loä roõ raøng ñaõ laâu, trong ngoaøi roãng suoát, toät möôøi phöông theá giôùi ñeàu laø bôø coõi Chaân Nhö, khaép hö khoâng, ñaày Phaùp Giôùi, toaøn theå trình baøy hieån loä thì chaúng chæ coù hieän tieàn maø thoâi vaäy.

Lyù voán khoâng bôø meù, caùi bôø coûi khoâng bôø meù kia môùi laø bôø coõi Chaân Nhö. Chaân Nhö khoâng bôø meù thì haønh caùi Haønh cuûa Chaân Nhö, haù coù xa gaàn ö ? Goïi ñoù laø Vieãn Haønh laø ñeå roõ raèng söùc ngöôøi chaúng theå ñeán ñöôïc.

Heã caùi maø haønh coù theå ñeán ñöôïc thì tuy tích luõy qua naêm thaùng, cuõng chaúng goïi laø Vieãn [Xa]. Chæ caùi maø haønh khoâng theå ñeán ñöôïc môùi goïi laø Chaân Vieãn. Gioáng nhö thí duï cuûa Trang Töû, ôû nöôùc Kieán Ñöùc, troâng ra chaúng thaáy beán bôø, ñi khaép maø khoâng choã cuøng toät. Tieãn ñöa ngöôøi ñi, ñeàu ñeán beán bôø roài lui, töø ñaây ngöôøi xa vaäy. Thí duï ñuû hình dung caùi Ñòa naøy.

Coù nhaø sö hoûi Thöôïng Lam Hoøa Thöôïng: “Ñoàng töû Thieän Taøi sau khi ra maét ñöùc Vaên Thuø, vì sao laïi qua phöông Nam?”

Ngaøi noùi: “Hoïc ôû nôi nhaäp thaát. Bieát môùi khaép suoát thoâng”.

Nhaø sö hoûi: “Ñeán thaønh Toâ Ma vì sao Ñöùc Di Laëc trôû laïi baûo ra maét Ñöùc Vaên Thuø?”

Ngaøi noùi: “Ñaïo roäng khoâng bôø, gaëp ngöôøi baát taän”.

Ngaøi Ñaàu Töû neâu ra raèng: “Ñaïo khoâng meâ, ngoä; Phaùp chöùng do thaày. Chaúng truï Thaùnh, phaøm; trang nghieâm dieäu haïnh. Bôûi theá Vaên Thuø khieán ñi leân nuùi Tu Di, bôø bieån gaëp thaày, chôï trieàn leã baïn. Hoaëc nuùi ñao, phöôøng ñieám, tuø toäi, cung ma. Hoaëc ñoàng nöõ, ñoàng nam, Cuø Di Thaùnh Haäu. Di Laëc khaûy moùng tay, Phoå Hieàn ñích thaân chieâm ngöôõng. Trôû laïi ra maét Vaên Thuø laïi coù chuyeän gì ñaây? Tin thì bieát: khaép nôi laø baïn, ñaïo roäng khoâng bôø, chaúng môø daáu saùng, khaép choán cuøng toät nhieäm maàu. Naøy caùc nhaân giaû, laïi bieát chaêng coøn coù moät ngöôøi maø vì sao Thieän Taøi chaúng ñeán ra maét (tham)? Thöû noùi ñoù laø ngöôøi naøo?”

Giaây laâu, Ngaøi noùi:

“Ñaày ñaàu toùc baïc lìa hang nuùi

Khuya toái xuyeân maây vaøo chôï trieàn”.

Tuïng raèng:

“Maët trôøi leân khoâng, khaép thaáp cao

Chi nhaùnh Coân Luaân caùc soâng vaøo

Nuùi xuaân maây gioù hoøa voâ taän

Nhaïn boû veà Nam ñaát trôøi saàu”.

Ñaây coù theå laøm khuoân maãu cuûa Vieãn Haønh Ñòa, vì thaáu suoát heát thaûy phaùp, cuøng toät bôø coõi Chaân Nhö vaäy.

Kinh: “Moät Taâm Chaân Nhö goïi laø Baát Ñoäng Ñòa.

Thoâng raèng: Cuøng toät bôø coõi Chaân Nhö, phoùng ra thì khaép cuøng vuõ truï. Moät Taâm Chaân Nhö, cuoán laïi thì khoâng veát. Haønh khoâng veát tích, ñoù goïi laø Vieãn Haønh. Ñaõ cuøng toät bôø coõi Chaân Nhö töùc laø troøn veïn caùi theå, öùng hieän muoân loaøi maø Chaân Nhö chaúng ñoäng.

Caùi Baát Ñoäng Ñòa naøy laø trong choã Vieãn Haønh maø thaáy voán chaúng ñoäng vaäy. Bôø coõi (teá) chính laø Taâm, Taâm chính laø bôø coõi. Meù (teá) tröôùc, meù giöõa, meù sau, ba bôø meù ñeàu baát khaû ñaéc. Quaù khöù, hieän taïi, vò lai, ba taâm ñeàu baát khaû ñaéc. Roát ñaây toaøn moät Chaân Nhö thì coù caùi gì laø ñi, gì laø döøng, gì laø ñoäng, gì laø baát ñoäng ö ? Tuyeät khoâng ñoäng tònh, theá môùi coù theå noùi laø Chaân Baát Ñoäng vaäy.

Thieàn sö Ñoâng Kinh Tuaán ban ñaàu ra maét Toå Ñaàu Töû.

Toå hoûi: “Ñeâm qua nguï choán naøo?”

Ngaøi Tuaán noùi: “Ñaïo traøng baát ñoäng”.

Toå noùi: “Ñaõ noùi baát ñoäng, do gì ñeán ñaây?”

Ngaøi Tuaán noùi: “Ñeán ñaây haù coù ñoäng sao?”

Toå noùi: “Thì voán nguï choã chaúng dính baùm”.

Beøn im laëng höùa khaû cho.

Toå Tònh Töø Phaät Haïnh thöôïng ñöôøng, noùi: “Nhaïn qua trôøi khoâng, aûnh loàng nöôùc laïnh. Nhaïn khoâng coù yù ñeå laïi daáu veát, nöôùc khoâng coù taâm löu giöõ boùng hình. Ñöôïc laø nhö theá môùi neân mua giaøy coû du phöông. Bôûi vaäy, môùi noùi “Ñoäng thì boùng lieàn hieän, bieát töùc thì baêng sanh” Coøn chaúng ñoäng, chaúng bieát thì thaät ôû trong Nöôùc Cheát [Ngoan Khoâng]. OÂng Laõo Tieán Phuùc [Phaät] xuaát ñaàu chaúng ñöôïc thì haõy ñeå ñoù, theá oâng A Duïc Vöông ngaøy nay laïi laøm sao?”

Höôùng ñaïo, chôù ñi ñöôøng döôùi nuùi

Quaû nhieân vöôïn huù tieáng ñoaïn tröôøng.

Baát Ñoäng Ñòa ñaây caàn phaûi töï thaân thaáu ñeán moät laàn môùi ñöôïc. Chaúng theá thì maáy ai khoâng ngoài trong Nöôùc Cheát maø laøm keá soáng!

Kinh: “Phaùt caùi Duïng Chaân Nhö, goïi laø Thieän Tueä Ñòa.

“Anan, caùc vò Boà Taùt ñoù töø ñaây veà tröôùc coâng haïnh tu taäp ñaõ xong, coâng ñöùc vieân maõn. Cuõng goïi Ñòa naøy laø Tu Taäp Vò.

Thoâng raèng: Töø Taâm Chaân Nhö phaùt caùi Duïng Chaân Nhö. Ñoù laø Voâ Sö Trí, Töï Nhieân Trí, Nhaát Thieát Trí, Töù Voâ Ngaïi Trí dieãn noùi voâ löôïng a taêng kyø caùc nghóa khoâng coù cuøng taän. Laøm ñaïi phaùp sö khaép ñoä sanh linh, Trí Bi ñoàng vaän duïng, öùng thôøi hôïp tieát, neân goïi laø Thieän Hueä.

Dieäm Hueä Ñòa ôû tröôùc thì chæ noùi “AÙnh saùng röïc rôõ cuûa chính mình”, nay Thieän Hueä Ñòa thì laáy thieän phaùp ban boá cho ngöôøi, hieån baøy caùi Duïng cuûa Hueäï neân chaúng ñoàng.

Töø Vieãn Haønh Ñòa ñeán Baát Ñoäng Ñòa thì ñaõ chöùng Tòch Dieät, Voâ Coâng Duïng Ñaïo sao coøn goïi Ñòa naøy laø Tu Taäp Vò? Vì sau Thaäp Ñòa coâng ñöùc vieân maõn maø so ra thì coøn thieáu ñoâi phaàn neân goïi Ñòa naøy laø Tu Taäp Vò. Nghóa laø baét ñaàu phaùt caùi Duïng cuûa Hueä, chöa queân caùi Hueä, so vôùi Phaùp Vaân Ñòa truøm khaép khoâng thieáu khoâng dö, thì hình nhö coøn khoaûng caùch vaäy. Laïi nöõa, ñaây tu maø khoâng tu, taäp maø khoâng taäp, nhö thuyeàn saép ñeán bôø, saøo, cheøo chaúng duøng maø vaãn coøn trong söï vaän haønh vaäy.

Ngaøi Ngöôõng Sôn moät hoâm ñang naèm, moäng thaáy vaøo noäi vieän cuûa Ñöùc Di Laëc, moïi vò trí ñeàu ñuû ngöôøi, chæ coù toøa Thöù Hai coøn troáng. Ngaøi Ngöôõng Sôn beøn ñeán ngoài.

Coù moät vò Toân Giaû baïch chuøy [Ñaùnh baûn], noùi: “Nay laø Ñeä Nhò Toøa thuyeát phaùp”.

Ngaøi ñöùng leân baïch chuøy, noùi: “Ñaïi thöøa phaùp, lìa Töù Cuù, tuyeät Baùch Phi, nghe kyõ, nghe kyõ!”

Ñaïi chuùng giaûi taùn.

Khi tænh daäy, Ngaøi keå laïi cho Toå Quy Sôn nghe.

Toå noùi : “OÂng ñaõ vaøo Thaùnh Vò”.

Ngaøi beøn laøm leã.

Ngaøi Thieân Ñoàng tuïng raèng :

“Moäng veà ñöôïc dòp thaêm kyø cöïu

Beân phaûi chö Thaùnh ngoài thaät ñoâng

Töø bi chaúng suït, ñaùnh baûn keâu

Thuyeát phaùp Voâ UÙy, sö töû roáng

Taâm an nhö bieån, löôïng chöùa nhö ñaáu

Maét caù giao leä rôi, ruoät trai phanh loøi ngoïc

Lôøi moäng ai hay loä cô ta

OÂng laõo neân cöôøi vieäc baøy xaáu nhaø mình

Lìa “töù cuù” tuyeät “baùch phi”

Cha con thaày Quy beänh heát chöõa!”.

Ngaøi Ngöôõng Sôn trong moäng phaùt caùi Duïng Chaân Nhö, naøo möôïn tu taäp. Toå Quy Sôn töï mình aán chöùng cho. Do ñoù maø bieát: Nhaân Vò thì ñaõ lieãu, coøn Tín Vò khoâng ñuû noùi vaäy.

Kinh: “Boùng Töø maây Dieäu truøm bieån Nieát Baøn, goïi laø Phaùp Vaân Ñòa.

Thoâng raèng: Coâng ñöùc Trí Hueä vieân maõn, khoâng coøn töï lôïi, thuaàn roøng lôïi tha neân boùng maùt cuûa ñaïi töø ñaày aép khaép Phaùp Giôùi. Voâ Taâm, Voâ Duyeân maø öùng vôùi taâm duyeân taát caû. Ban raûi lôïi ích thaám nhuaàn maø voán tòch dieät khoâng taïo taùc. Nhö maây truøm traûi voâ taâm, che khaép taát caû.

Baûo raèng maây Dieäu töùc caùi Dieäu cuûa Taùnh Giaùc dieäu minh. Töø voán laø töï Dieäu, chaúng möôïn tu taäp neân goïi laø che truøm bieån Nieát Baøn vaäy. Töï Taùnh Nieát Baøn, voán khoâng sanh dieät, maây töø cuûa bieån Giaùc xöùng Taùnh maø khôûi ra, cuõng khoâng sanh dieät. Taát caû chuùng sanh voán ôû trong Nieát Baøn, laïi khieán chuùng sanh chöùng quaû Nieát Baøn: nhö theá maø che, nhö theá maø truøm, khoâng thieáu khoâng dö môùi coù theå xöng laø Dieäu vaäy.

Phaùp maø thí duï nhö maây vì Phaùp voán voâ taâm. Maây maø töông heä vôùi Phaùp thì töùc maây töùc Phaùp, neân chaúng noùi laø caùi Duïng cuûa Hueä maø chæ noùi laø maây. Vì ñaõ hoàn ñoàng taïo vaät, chaúng coøn caùi Thaáy coù hai.

Phaùp Vaân Ñòa naøy gaàn vôùi Phaät Ñòa, goïi laø quaùn Ñaûnh Boà Taùt Vò.

Ñöùc Luïc Toå khai thò ñaïi chuùng raèng: “Naøy caùc thieän tri thöùc, neáu muoán theå nhaäp phaùp giôùi thaäm thaâm cuøng Baùt Nhaõ Tam Muoäi, haõy tu haïnh Baùt Nhaõ, trì tuïng kinh Kim Cang Baùt Nhaõ lieàn ñöôïc thaáy Taùnh. Phaûi bieát kinh naøy coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân, trong kinh roõ raøng taùn thaùn khoâng theå noùi heát. Phaùp moân ñaây laø Toái Thöôïng Thöøa, vì ngöôøi ñaïi trí maø noùi, vì ngöôøi thöôïng caên maø noùi. Ngöôøi ít caên, ít trí nghe qua sanh loøng chaúng tin. Vì sao theá?

“Ví nhö roàng lôùn laøm möa ôû coõi Dieâm Phuø Ñeà thì thaønh, aáp, xoùm laøng thaûy ñeàu troâi heát nhö coû laù troâi daït, nhöng möa ôû bieån lôùn thì chaúng theâm chaúng bôùt. Nhö ngöôøi Ñaïi Thöøa, nhö ngöôøi Toái Thöôïng Thöøa nghe thuyeát kinh Kim Cang thì Taâm khai toû ngoä. Do ñoù maø bieát Boån Taùnh töï coù Trí Baùt Nhaõ, töï duøng Trí Hueä thöôøng quaùn chieáu, khoâng möôïn nhôø vaên töï. Ví nhö nöôùc möa, chaúng phaûi töø trôøi maø coù, nguyeân laø do roàng taïo ra, khieán heát thaûy chuùng sanh, heát thaûy thaûo moäc, höõu tình, voâ tình ñeàu ñaõ thaám nhuaàn. Traêm soâng, ngaøn suoái ñeàu vaøo bieån caû, hôïp laøm moät theå. Baûn Taùnh chuùng sanh töùc laø Trí Hueä Baùt Nhaõ cuõng laïi nhö theá.

“Naøy caùc thieän trí thöùc! Ngöôøi caên ít nghe qua Ñoán Giaùo naøy ñaây thì cuõng nhö coû caây, caên taùnh nhoû maø bò möa lôùn aét ñeàu nghieâng ngaõ, chaúng theå taêng tröôûng. Ngöôøi ít caên cuõng nhö vaäy ñoù, voán coù Trí Baùt Nhaõ khoâng khaùc gì ngöôøi ñaïi trí, vaäy côù sao nghe phaùp chaúng töï khai ngoä? Bôûi vì taø kieán naëng neà ngaên ngaïi, goác reã phieàn naõo saâu daøy. Gioáng nhö ñaùm maây lôùn che maët trôøi, neáu khoâng ñöôïc gioù thoåi ñi thì aùnh saùng maët trôøi chaúng hieän.

“Caùi Trí Baùt Nhaõ voán khoâng coù lôùn, coù nhoû. Chæ vì taát caû chuùng sanh taâm hoï meâ ngoä chaúng ñoàng. Meâ laàm caùi Taâm, ôû ngoaøi maø thaáy, tu haønh tìm Phaät, chöa ngoä Töï Taùnh töùc laø caên ít. Nhö khai ngoä Ñoán Giaùo, chaúng chaáp vaøo beân ngoaøi maø tu, chæ trong Töï Taâm thöôøng khôûi chaùnh kieán, traàn lao phieàn naõo thöôøng chaúng coù theå nhieãm dính, töùc laø Thaáy Taùnh.

“Naøy caùc thieän trí thöùc, trong ngoaøi chaúng truï, ñeán ñi töï do, hay tröø taâm baùm naém, thaáu suoát khoâng ngaïi. Thöôøng tu haïnh naøy thì cuøng vôùi kinh Baùt Nhaõ voán khoâng coù gì sai khaùc”.

Ñöùc Luïc Toå chaúng bieát moät chöõ maø thuyeát phaùp nhö maây, nhö möa. Laïi coù theå phaân bieät choã khaùc nhau cuûa caên khí lôùn, nhoû nôi ngöôøi nghe phaùp, cuõng ñuû boå sung choã chöa noùi roõ theâm veà Baäc Thaäp Ñòa vaäy.

VIII. ÑAÚNG GIAÙC VAØ DIEÄU GIAÙC

Kinh: “Nhö Lai ngöôïc doøng, coøn vò Boà Taùt nhö theá thuaän doøng maø ñeán. Ranh giôùi cuûa Giaùc theå nhaäp vaøo nhau, goïi laø Ñaúng Giaùc.

“Anan, töø Taâm Caøn Hueä ñeán Ñaúng Giaùc roài, caùi Giaùc naøy môùi ñöôïc Sô Caøn Hueä Ñòa trong Taâm Kim Cöông.

Thoâng raèng: Quyeàn Trí (Haäu Ñaéc Trí) cuûa Nhö Lai, xuoáng tuøy theo cô caûm neân ngöôïc doøng maø ra. Thöïc Trí cuûa Boà Taùt (Caên Baûn Trí) leân maø hôïp vôùi Giaùc Taâm neân thuaän doøng maø vaøo. Kinh Anh Laïc noùi: “Ñaúng Giaùc chieáu tòch, Dieäu Giaùc tòch chieáu”, töùc laø nghóa naøy. Ranh giôùi cuûa hai Giaùc neân goïi laø nhaäp vaøo nhau. Theå nhaäp vaøo nhau töùc laø tieáp hôïp vôùi doøng nöôùc phaùp cuûa Nhö Lai vaäy. Beøn ôû choã naøy goïi laø Ñaúng Giaùc Vò, töùc noùi caùi Giaùc cuøng Nhö Lai bình ñaúng khoâng sai khaùc, chæ chöa cuøng toät trong choã Dieäu ñoù thoâi. Töùc thôøi töø bieån Ñaïi Tòch Dieät ngöôïc doøng maø ra, Dieäu ñoàng khaép vaïn vaät, môùi goïi laø Dieäu Giaùc.

Sô Caøn Hueä Ñòa trong Taâm Kim Cöông töùc laø Taâm Caøn Hueä ôû tröôùc, sao ñeán ñaây môùi ñöôïc ö? Chöa cuøng doøng nöôùc phaùp tieáp hôïp thì chæ môùi coù caùi Khoâng Kieán veà Theå. Ñaõ cuøng doøng nöôùc phaùp tieáp hôïp môùi laø chöùng nghieäm caùi Thaät. Nhö aùnh saùng cuûa traêng non ñaõ loä ít nhieàu hình töôùng troøn saùng, voán chaúng phaûi thieáu keùm, roài ñeán löôõi lieàm, roài ñeán traêng raèm môùi ñaày ñuû töôùng troøn saùng. Ñoù cuõng chæ laø töôùng troøn saùng luùc môùi ñaàu, chaúng phaûi laø hai vaäy.

Kim Cöông laø noùi do phaù tan caùc phaùp maø coù teân. Caùc phaùp coù theå phaù hoaïi, ñoäc chæ caùi Hueä Kim Cöông naøy khoâng theå phaù hoaïi. ÔÛ tröôùc laø muoán tu taäp caùi Sô Caøn thuaàn laø Trí Hueä, Trí Hueä ñoù khoâng hai, chæ coù caùi khoâ [Caøn] laø khoâng cuøng taän. Töø ñòa vò Thöù Möôøi trôû veà tröôùc, cöù laáy moät ñòa ñeå phaù hoaïi moät ñòa, cho ñeán khi khoâng coù moät phaùp naøo ñeå ñaéc, neân noùi: “Caùi Giaùc naøy môùi ñöôïc Sô Caøn Hueä Ñòa trong Taâm Kim Cöông”. Kinh Nieát Baøn noùi “Phaùt taâm vaø roát raùo, hai caùi chaúng khaùc nhau”, laø noùi choã naøy ö?

Nhaø sö hoûi Toå Hoaøng Baù: “Taâm xöa nay ñaõ laø Phaät laïi coøn tu Luïc Ñoä Vaïn Haïnh khoâng?”

Toå Hoaøng Baù noùi: “Ngoä ôû nôi Taâm, chaúng lieân quan gì Luïc Ñoä, Vaïn Haïnh. Luïc Ñoä, Vaïn Haïnh laø chuyeän beân phía tieáp vaät ñoä sanh cuûa Phaùp Hoùa Ñoä. Giaû söû Boà Ñeà, Chaân Nhö, Thöïc Teá, Phaùp Thaân giaûi thoaùt cho ñeán Thaäp Ñòa, Thaùnh Vò, Töù Quaû cuõng ñeàu laø phaùp moân Hoùa Ñoä, chaúng lieân quan gì ñeán Phaät Taâm. Taâm töùc laø Phaät, bôûi theá trong taát caû ñoä moân thì Phaät Taâm laø Ñeä Nhaát. Chæ khoâng coù heát thaûy caùc taâm phieàn naõo, sanh töû... thì chaúng duøng chi caùc phaùp Boà Ñeà, Giaûi Thoaùt... Bôûi theá, noùi raèng “Phaät thuyeát taát caû phaùp ñeå ñoä cho taát caû taâm cuûa mình. Mình khoâng coù taát caû taâm thì ñaâu duøng taát caû phaùp”.

“Töø Phaät ñeán Toå, ñeàu chaúng luaän baøn vieäc gì khaùc. Ñoäc chæ luaän Nhaát Taâm, cuõng goïi laø Nhaát Thöøa. Bôûi theá, möôøi phöông caàu Chaân Thaät thì khoâng coøn Thöøa naøo khaùc. Chæ nhöõng ngöôøi Chaân Thaät ñoù môùi khoâng laïc vaøo caønh laù röôøm raø. Theá neân yù naøy khoù tin!”

Ñöùc Ñaït Ma qua ñaát naøy, ñeán hai nöôùc Löông, Nguïy chæ coù moät mình Khaû ñaïi sö thaàm kín tin laáy Töï Taâm, ngay nôi lôøi noùi lieàn tröïc nhaän töùc Taâm laø Phaät, thaân taâm ñeàu khoâng, aáy laø Ñaïi Ñaïo. Ñaïi Ñaïo xöa nay bình ñaúng, do vì tin saâu troïn heát sanh linh ñoàng moät Chaân Taùnh. Taâm vôùi Taùnh chaúng khaùc nhau, töùc Taùnh töùc Taâm. Taâm chaúng khaùc Taùnh, goïi ñoù laø Toå. Bôûi theá noùi raèng “Khi nhaän ñöôïc Taâm Taùnh coù theå noùi laø khoâng theå nghó baøn. Chính caùi Taâm chaúng khaùc Taùnh aáy goïi ñoù laø Toå”.

Coù theå thaáy raèng khi caùi caûnh töôïng Ranh giôùi Giaùc Ngoä theå nhaäp vaøo nhau thì moïi theàm baäc tröôùc kia hoaøn toaøn khoâng lieân quan gì nöõa, chæ laø Nhaát Taâm, cuøng Phaät khoâng khaùc.

Kinh: “Lôùp lôùp nhö vaäy, ñôn hay keùp möôøi hai ñòa vò, môùi cuøng toät Dieäu Giaùc, thaønh Voâ Thöôïng Ñaïo.

Thoâng raèng: Ñôn coù baûy ñòa vò, ñoù laø Caøn Hueä, Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn, Theá Ñeä Nhaát, Ñaúng Giaùc vaø Dieäu Giaùc.

Keùp coù naêm ñòa vò, ñoù laø Tín, Truï, Haïnh, Höôùng vaø Ñòa.

Moãi ñòa vò laïi coù möôøi baäc neân goïi laø keùp. Lôùp lôùp nhö vaäy, tieäm tu tieäm chöùng, goàm taát caû möôøi hai taàng baäc môùi ñeán Dieäu Giaùc maø thaønh Voâ Thöôïng Ñaïo. Neân baäc Ñaúng Giaùc vaãn coøn ôû ñòa vò Thöù Möôøi Moät neân chöa cuøng toät, chæ coù ñòa vò Thöù Möôøi Hai môùi cuøng toät vaäy.

Caùi Dieäu naøy haù coù theâm cho Caøn Hueä ö? Thaät ra chæ laø Caøn Hueä nhöng chaø xaùt lau chuøi cho röïc rôõ trong treûo thì hieån baøy caùi Dieäu. Hieäp Luaän noùi: “Ba ñôøi Chö Nhö Lai trao truyeàn caùi phaùp thöùc tu chöùng cho taát caû Boà Taùt: Choïn löïa löïc duïng saâu caïn, phaân bieät caùc choã sai bieät cuûa caùc ñòa vò. Baét ñaàu töø Thaäp Tín nhöng vì caùi Tín naøy coøn thuoäc sanh dieät neân phaûi truï taâm, beøn laäp ra Thaäp Truï. Laïi vì Truï coøn thieáu voán lieáng ñeå phaùt khôûi caùi Duïng cuûa phöông tieän neân thaønh töïu haïnh taâm, beøn laäp ra Thaäp Haïnh. Laïi vì Haïnh naøy môùi chæ töï lôïi, chöa phoå caäp ñeán chuùng sanh, neân baøy vieäc Hoài Höôùng, beøn laäp ra Thaäp Hoài Höôùng”.

Töø Thaäp Tín cho ñeán Truï, Haïnh, Hoài Höôùng laø ñòa vò Tam Hieàn. Laïi töø Tam Hieàn thì leân Sô Ñòa, vì Ñaïi Töø Ñaïi Bi phaùt sanh, ñöôïc nuoâi döôõng sum xueâ töôi toát cho thaønh töïu maø coù teân laø Ñòa. ÔÛ Sô Ñòa môùi cho laø chöùng Voâ Sanh Phaùp Nhaãn, cho ñeán heát Thaäp Ñòa, do coâng hieäu maøi xaùt, toâi luyeän caùc taäp khí coøn soùt beøn ñoàng ñaúng vôùi Chaân Nhö Baûn Giaùc, neân goïi laø Ñaúng Giaùc. Gioáng nhö Kinh Dòch noùi “Cuøng Thaàn tri hoùa” vaäy. Ñeán khi nhaäp Dieäu Giaùc thì chæ Moät maø thoâi, khoâng coù töôùng naøo nöõa. Nhö chæ noùi laø Thaàn thoâi vaäy.

Choã ñaëc bieät cuûa kinh naøy laø tröôùc Thaäp Tín coù theâm Caøn Hueä Ñòa; tröôùc Thaäp Ñòa laïi theâm Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn, Theá Ñeä Nhaát Ñòa.

Kinh Hoa Nghieâm, ôû Thaäp Truï noùi laø chöùng Voâ Sanh Phaùp Nhaãn. Caùc kinh khaùc thì noùi chöùng Voâ Sanh Phaùp Nhaãn ôû Thaäp Ñòa. Taát caû coøn ôû trong soá naêm möôi laêm ñòa vò. Ñöùc Theá Toân ôû choã naøy beøn laäp ra ba moùn tieäm thöù, chöùng Voâ Sanh Phaùp Nhaãn. Ba moùn tieäm thöù laø phöông tieän an laäp, ra ngoaøi soá naêm möôi laêm kia. YÙ cuûa Ñöùc Theá Toân laø muoán khai thò theo phaøm phu ñeå coù theå thaät chöùng Phaùp vaäy.

Toå Hoaøng Baù noùi vôùi OÂng Buøi Höu raèng: “Phaät cuøng chuùng sanh thaät khoâng sai khaùc. Chæ vì chuùng sanh baùm töôùng caàu ngoaøi. Caøng caàu caøng theâm maát, ñem Phaät maø tìm Phaät, laáy Taâm maø baét Taâm, cuøng kieáp heát ñôøi, roát chaúng theå ñöôïc. Chaúng bieát laø döùt nghó queân suy thì Phaät töï hieän tieàn. Taâm ñaây chính laø Phaät. Phaät töùc laø chuùng sanh. Khi laø chuùng sanh, Taâm ñaây chaúng giaûm. Khi laø Phaät, Taâm ñaây chaúng theâm. Cho ñeán haèng sa coâng ñöùc, Luïc Ñoä, Vaïn Haïnh voán töï saün ñuû, chaúng nöông möôïn tu ñeå coù theâm. Gaëp duyeân thì baøy traûi, heát duyeân thì laëng yeân.

“Neáu chaúng quyeát ñònh tin ñaây laø Phaät maø muoán baùm töôùng tu haønh ñeå caàu coâng duïng, ñoù ñeàu laø voïng töôûng, cuøng vôùi Ñaïo töï traùi. Taâm ñaây töùc laø Phaät, chaúng coù Phaät naøo khaùc, cuõng chaúng coù Taâm naøo khaùc. Taâm naøy saùng saïch, döôøng nhö hö khoâng, khoâng coù moät ñieåm töôùng maïo. Khôûi taâm, ñoäng nieäm lieàn traùi Phaùp Theå, töùc lieàn baùm töôùng. Töø voâ thuûy ñeán nay khoâng coù Phaät baùm töôùng! Tu Luïc Ñoä, Vaïn Haïnh muoán caàu thaønh Phaät töùc laø thöù lôùp. Töø voâ thuûy ñeán nay khoâng coù Phaät thöù lôùp! Chæ ngoä Nhaát Taâm, roát khoâng chuùt phaùp gì khaù ñaéc, ñoù laø Chaân Phaät.

“Phaät cuøng chuùng sanh, Moät Taâm khoâng khaùc. Gioáng nhö hö khoâng, khoâng xen taïp, khoâng hö hoaïi. Nhö maët trôøi chieáu khaép boán thieân haï. Khi maët trôøi leân cao, saùng khaép thieân haï, hö khoâng chaúng heà saùng. Khi maët trôøi laën, toái khaép thieân haï, hö khoâng chaúng heà toái. Caûnh saùng caûnh toái töï laán ñoaït nhau, caùi taùnh cuûa hö khoâng roãng nhieân chaúng ñoåi. Taâm cuûa Phaät cuøng chuùng sanh cuõng nhö theá. Neáu xem thaáy Phaät cho laø caùi töôùng trong saïch, saùng rôõ, giaûi thoaùt; xem thaáy chuùng sanh cho laø töôùng dô baån, toái taêm, sanh töû, khôûi caùi thaáy hieåu nhö vaäy thì traûi qua haèng sa kieáp roát cuoäc chaúng naém ñöôïc Boà Ñeà, vì baùm töôùng vaäy. Ñoäc chæ Nhaát Taâm ñaây, ngoaøi ra chaúng coù vi traàn phaùp naøo coù theå ñaéc. Töùc Taâm laø Phaät!”

Nhieäm maàu thay! Nhieäm maàu thay! Chaúng phaûi Toå Hoaøng Baù thaät chöùng Dieäu Giaùc, khoâng rôi vaøo taàng baäc thì laøm sao thoâng suoát nhö theá? Ñaõ lôøi daïy naøy maø löu laïi, ñeå gaàn vôùi yù chæ Vieân Ñoán cuûa kinh naøy bôûi caû hai chaúng ngaïi nhau vaäy.

Kinh: “Caùc thöù Ñòa naøy ñeàu duøng Trí Kim Cöông quaùn saùt Nhö Huyeãn möôøi thöù ví duï saâu xa. Trong Xa Ma tha (Chæ) duøng Tyø Baø Xaù Na (Quaùn) cuûa Chö Phaät maø thanh tònh tu chöùng, laàn löôït tu nhaäp.

“Anan, nhö theá ñeàu duøng ba tieäm thöù taêng tieán, kheùo coù theå thaønh töïu naêm möôi laêm Vò cuûa con ñöôøng Boà Ñeà Chaân Thaät.

“Laøm caùi Quaùn nhö vaäy, goïi laø Chaùnh Quaùn. Neáu Quaùn khaùc ñi goïi laø Taø Quaùn.

Thoâng raèng: Möôøi thöù thí duï saâu xa laø neân Quaùn raèng:

1. Heát thaûy nghieäp nhö huyeãn;

2. Heát thaûy phaùp nhö boùng hôi noùng [Dieäm];

3. Heát thaûy taùnh nhö boùng traêng trong nöôùc;

4. Saéc dieäu nhö hö khoâng;

5. Tieáng dieäu nhö vang;

6. Quoác ñoä Chö Phaät nhö thaønh Caøn Thaùt Baø;

7. Phaät söï nhö moäng;

8. Phaät Thaân nhö aûnh;

9. Baùo Thaân nhö hình töôïng;

10. Phaùp Thaân nhö hoaù.

Taát caû ñeàu khoâng theå naém, boû bôûi vì taát caû Khoâng vaäy. Thaâm nhaäp caùi Khoâng naøy môùi goïi laø Thaät Töôùng. Ñaây chaúng phaûi laø caùi Phaùp laøm ra neân voán khoâng hoaïi dieät. Neáu khaùc vôùi caùi Quaùn naøy töùc laø phaùp sanh dieät. ÔÛ ñaây khoâng chæ Quaùn Phaùp höõu vi nhö moäng, huyeãn, boït nöôùc, boùng daùng maø cho ñeán Quaùn Phaùp Thaân Phaät cuõng nhö moäng, huyeãn, boït nöôùc, boùng daùng neân laø ví duï thaâm saâu.

Quaùn saùt nhö theá thì chaúng phaûi Quaùn Phaùp cuûa Tieåu Thöøa coù theå so ñöôïc, maø ñoù laø Dieäu Quan Saùt Trí cuûa Nhö Lai, saün ñuû Kim Cöông Hueä: do Tòch neân Chieáu, do Chæ neân Quaùn. Gioáng nhö nöôùc thaät trong chaúng nhieãm moät chuùt baån, nhö göông toät saïch chaúng dung moät haït buïi. Laáy ñoù maø tu thì tu maø khoâng tu. Laáy ñoù maø chöùng thì chöùng maø khoâng chöùng. Neân do Caøn Hueä laàn löôït thaâm nhaäp cho ñeán Dieäu Giaùc, ñeàu chaúng rôøi caùi Trí Kim Cöông quaùn saùt naøy. Ñòa ñòa ñeàu hoaïi, phaùp phaùp ñeàu khoâ [Caøn] neân hôïp vôùi Dieäu Giaùc.

Thí duï saâu xa nhö theá, thaâm nhaäp nhö theá, ñaâu coù ra ngoaøi ba tieäm thöù taêng tieán, nghòch doøng toaøn nhaát, chôø ñeán ñöôïc Voâ Sanh Phaùp Nhaãn. Theo ñoù tieäm tu, tuøy choã haønh phaùt maø an laäp Thaùnh Vò, kheùo thaønh töïu naêm möôi laêm ñòa vò cuûa con ñöôøng Boà Ñeà Chaân Thaät.

Tín, Truï, Haïnh, Höôùng, Ñòa laø naêm möôi, coïng vôùi Caøn Hueä vaø boán Gia Haïnh laø naêm möôi laêm. Khoâng noùi ñeán hai Ñòa vò Ñaúng Giaùc vaø Dieäu Giaùc, vì hai Giaùc chính laø Chaân Boà Ñeà, laø Giaùc chöù chaúng coøn laø con ñöôøng. Naêm möôi laêm ñòa vò laø nguyeân do, laø con ñöôøng nhaäp Giaùc vaäy.

Möôøi phöông Nhö Lai thaønh töïu Boà Ñeà ñeàu coù phöông tieän ban ñaàu laø Xa Ma Tha, Tam Ma Baùt Ñeà, Thieàn Na maàu nhieäm. Cho ñeán Trí Kim Cöông Quaùn Saùt, Nhö Huyeãn Tam Muoäi thì chæ Ñöùc Quaùn Theá AÂm laø Ñeä Nhaát. Do ñoù, naêm möôi laêm Vò cuûa con ñöôøng Boà Ñeà cuõng do trong ba tieäm thöù taêng tieán, ngöôïc doøng toaøn nhaát. Baét ñaàu laø xoay laïi caùi Nghe, caùi phöông tieän toái sô naøy cuõng laø Nhö Huyeãn Quaùn Saùt theo thöù lôùp: heát Nghe cuõng chaúng truï, Giaùc vaø Sôû Giaùc ñeàu Khoâng; Khoâng, Sôû Khoâng dieät, sanh dieät ñaõ dieät ñoù laø Tòch Dieät Hieän Tieàn.

Laøm caùi Quaùn nhö theá ñoù laø Moät ñöôøng vaøo Nieát Baøn cuûa möôøi phöông Chö Phaät. Neáu Quaùn khaùc ñi, chaúng truï trong möôøi thöù thí duï saâu xa cuûa Kim Cang Quaùn Saùt töùc thuoäc veà sanh dieät, töùc laø Taø Quaùn vaäy.

Ngaøi Tröøng Quaùn [Toå Thöù Tö Toâng Hoa Nghieâm] ñôøi Ñöôøng coù baøi keä Truï Ñòa Tu Chöùng:

“Tu taäp “khoâng hoa” vaïn haïnh

Yeân ngoài “traêng nöôùc” ñaïo traøng

Haøng phuïc Thieân Ma “göông aûnh”

Chöùng ñaéc Phaät Quaû “trong moäng””.

Cuõng noùi leân vaén taét möôøi thöù ví duï saâu xa.

Toå Giaùp Sôn thöôïng ñöôøng: “Töø khi coù Toå ñeán nay, ngöôøi ñôøi laàm hieåu. Cuøng nhau thöøa thoï cho ñeán nay, cöù laáy lôøi leõ cuûa Phaät, Toå laøm kieåu maãu cho ngöôøi. Neáu maø nhö theá töùc thaønh ngöôøi cuoàng, laø ngöôøi khoâng coù Trí vaäy.

“Kia chæ baøy daïy raèng: “OÂng khoâng coù phaùp, caùi khoâng coù phaùp ñoù laø Ñaïo. Ñaïo khoâng coù phaùp gì, khoâng coù Phaät ñeå thaønh, khoâng coù Ñaïo ñeå ñaéc, khoâng coù phaùp ñeå naém, khoâng coù phaùp ñeå boû.

“Bôûi theá, laõo taêng naøy noùi raèng: Tröôùc maét khoâng coù phaùp, tröôùc maét laø yù. Caùi kia chaúng phaûi laø phaùp tröôùc maét. Neáu höôùng veà phía Phaät, Toå maø hoïc thì ngöôøi ñoù chöa ôû choã ñaày ñuû con maét. Sao theá? Vì ñeàu thuoäc veà choã nöông döïa, chaúng coù töï taïi, ñoù chæ laø goác reã sanh töû mang mang, laø caùi thöùc taùnh troùi buoäc. Ngaøn daëm muoân daëm tìm caàu thieän trí thöùc, phaûi caàn ñaày ñuû caùi Chaùnh Nhaõn, caàu thoaùt caùi Thaáy Bieát sai doái. Xaùc ñònh laáy sanh töû tröôùc maét laø thöïc coù hay laø thöïc khoâng? Ai maø ñònh ñöôïc, cho ngöôøi aáy thoaùt thaân! Ngöôøi thöôïng caên nghe xong, roõ Ñaïo; ngöôøi trung, haï caên laïi boân ba theo soùng. Sao chaúng höôùng veà trong sanh töû maø ñònh ngay ra? Coøn choã naøo ñi mong Phaät, mong Toå deïp boû Sanh Töû cho nöõa baây giôø! Ngöôøi trí cöôøi vaøo muõi oâng.

Nhö chöa chòu hieåu thì nghe baøi tuïng:

“Nhoïc giöõ phaùp sanh töû

Chæ höôùng phía Phaät caàu

Meâ Chaùnh Lyù tröôùc maét

Khöôi löûa tìm boït sao?”.

Choã naøy coù theå laøm caùi caân ñeå ñònh Chaùnh Quaùn hay Taø Quaùn vaäy.

	]

	THIỀN TÔNG VIỆT NAM