TIEÁU DAÕ KHOÂNG TAÄP

HAÏNH CHIEÁU

Cho nhöõng khoaûng Chaân Khoâng

Vieát vaøo thôøi gian Thaày rôøi Chaân Khoâng veà Thöôøng Chieáu.

Roài toâi cuõng veà thaêm laïi Chaân Khoâng.

Nhôù chieàu hoâm xöa, sau khi chuyeån xong nhöõng vieân ñaù cuoái cuøng töø Chaân Khoâng veà Thöôøng Chieáu, toâi ñaõ laëng leõ trôû leân neàn thieàn ñöôøng ñoå naùt, cung kính cuùi ñaàu tröôùc taát caû nhöõng gì ngaøy hoâm qua vaãn coøn ñoù maø baây giôø thoaùng choác ñaõ trôû thaønh tro buïi. Chôït luùc aáy moät con chim moûi caùnh veõ ngang neàn trôøi moät laøn khoùi baïc. Maõi ñeán baây giôø toâi vaãn khoâng queân ñöôïc caùi vuøng trôøi thöông meán.

Ngoïn nuùi Töông Kyø naøy hôn ba möôi naêm veà tröôùc, Sö phuï toâi ñaõ duøng ñaàu gaäy thay theá ñaàu coï veõ leân neàn sôn trung moät töøng nuùi töôi xanh coù laù tuøng reo, coù lan söù cöôøi. Roài maùi thieàn ñöôøng, ñoài Töï Taïi, ñöôøng Tieâu Dao, ngoõ Thaïch Ñaàu… söông vaø höông ñaày trôøi lan toûa. Tu vieän vì theá uy nghieâm trong laëng leõ, ñeïp vaø hieàn nhö maøu nuùi khieâm cung.

Vaø caùi teân Chaân Khoâng, ngoaøi yù nghóa vöôït ngoân töø cuûa noù, Thaày toâi coøn gôûi gaám vaøo ñoù taát caû taâm thaønh töôûng nieäm moät Thieàn sö nöôùc Vieät, suoát ñôøi gaén boù vôùi röøng saâu nuùi thaúm ñeå tìm laïi chính mình.

Thieàn sö Chaân Khoâng (1045-1100) hoï Vöông, tuïc danh Haûi Thieàm, queâ laøng Phuø Ñoång, huyeän Tieân Du. Luùc meï mang thai Sö, cha moäng thaáy vò taêng trao cho caây tích tröôïng. Sau ñoù sinh ra Sö. Thuôû nhoû, Sö thích ôû rieâng moät mình, xem kinh ñoïc saùch. Naêm 15 tuoåi Sö ñaõ raát gioûi. Ñeán 20 tuoåi Sö xuaát gia daïo khaép caùc tuøng laâm tìm nôi kheá hôïp.

Sau, Sö döøng truï ôû nuùi Töø Sôn, töï laáy giôùi luaät giöõ mình, suoát 20 naêm khoâng heà xuoáng nuùi. Tieáng laønh ñoàn xa, vua Lyù Nhaân Toâng caûm ñöùc Sö, neân thöôøng vôøi vaøo Ñaïi Noäi giaûng kinh, vaán ñaïo. Tuy theá, Sö vaãn giöõ ñöôïc coát caùch ñaïo phong cuûa moät sôn taêng thoaùt tuïc. Khi saép tòch, Sö baùo tin vaø ñeå laïi moät baøi keä cho töù chuùng:

Dieäu boån hö voâ minh töï khoa,

Hoøa phong xuy khôûi bieán Ta-baø.

Nhaân nhaân taän thöùc voâ vi laïc,

Nhöôïc ñaéc voâ vi thuûy thò gia.

Dòch:

Dieäu boån theânh thang roõ töï baøy,

Gioù hoøa thoåi daäy khaép Ta-baø.

Ngöôøi ngöôøi nhaän ñöôïc voâ vi laïc,

Neáu ñöôïc voâ vi môùi laø nhaø.

Ñeán nöûa ñeâm, Sö laïi baûo: “Ñaïo cuûa ta ñaõ thaønh, ta giaùo hoùa ñaõ xong. Vaäy ta tuøy yù ra ñi”. Beøn ngoài kieát giaø maø tòch, thoï 55 tuoåi, ñöôïc 36 tuoåi haï.

Quaû laø Chaân Khoâng maø Dieäu höõu. Coâng Boä Thöôïng Thö Ñoaøn vaên Khaâm coù laøm baøi thô truy ñieäu Sö raát hay:

Haïnh cao trieàu daõ chaán thanh phong,

Tích truï nhö vaân moä taäp long.

Nhaân vuõ hoát kinh baêng tueä ñoáng,

Ñaïo laâm tröôøng thaùn yeån trinh toøng.

Phaàn oanh bích thaûo thieâm taân thaùp,

Thuûy traùm thanh sôn nhaän taï dung.

Tòch tòch thieàn quan thuøy caùnh khaáu,

Kinh qua saàu thính moät thieân cung.

Dòch:

Trong trieàu, ngoaøi noäi kính gia phong,

Choáng gaäy, ñöôøng maây quyeän boùng roàng.

Cöûa töø chôït hoaûng röôøng coät ñoå,

Röøng ñaïo buøi nguøi coäi thoâng long.

Coû bieác quanh moà theâm thaùp môùi,

Non xanh nöôùc thaém gôûi thaân trong.

Vaéng veû cöûa thieàn ai ñeán goõ,

Vaêng vaúng chuoâng chieàu naùt coõi loøng.

(Thieàn sö Vieät Nam - HT. Thanh Töø)

Chaân Khoâng! Nôi ñaõ aáp uû thieàn taêng xöa vaø nay. Nhöõng con ngöôøi tìm vui vôùi chaäp chuøng gheành ñaù cheânh veânh, daãn leân ñænh nuùi traéng muø söông. Thì, thoaùt moät caùi, Chaân Khoâng ñi vaøo thuôû hoang sô nhö moät laàn thò hieän phieâu boàng trong coõi saéc khoâng.

Caâu chuyeän Chaân Khoâng coù gì quen thuoäc vôùi caâu noùi cuûa Thieàn sö Duy Tín: - Tröôùc 30 naêm ta thaáy nuùi soâng laø nuùi soâng. Khi gaëp thieän höõu tri thöùc chæ daïy, ta thaáy nuùi soâng khoâng phaûi laø nuùi soâng. Sau 30 naêm ta laïi thaáy nuùi soâng laø nuùi soâng. Phaûi chaêng caùi voøng sinh, truï, dò, dieät chính laø thieän höõu tri thöùc cuûa toaøn boä cuoäc ñôøi?

Theá thì, Chaân Khoâng ôi! Cho Thaày toâi caûm ôn doøng thaùc voâ thöôøng ñaõ troâi chaûy khoâng ngöøng. Caûm ôn vaàng ñoâng loù daïng röïc aùnh hoàng hay trôøi taây ngaõ boùng ngaäp naéng vaøng. Ñeå cho sôïi naéng lung linh veû ñeïp khi chuyeån mình ngang qua caùi nhìn ñaàu tieân chöa kòp phaân ngaõ sôû. Phaûi chaêng thieân nhieân dieãn leõ “haèng” ngay trong loøng sanh dieät vaø ñoùa hoa voâ thöôøng heù nuï cho ñieåm nhuïy chaân thöôøng hieån loä döôùi ñaùy maét sôn taêng.

Xuoáng ñeán chaân nuùi, toâi vaãn coøn ngaång leân sôn thöôïng vôùi moät tia hy voïng chaân thaønh. Moät tia hy voïng maø nhöõng ai ñaõ hôn moät laàn gheù ñeán Chaân Khoâng cuõng coù ít nhieàu mong ñôïi…

 

]

 
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM