TIEÁU DAÕ KHOÂNG TAÄP

HAÏNH CHIEÁU

Cho moät khuùc quanh

Vieát cho Kyû yeáu 25 naêm Thöôøng Chieáu - 1999

Hoâm rôøi Chaân Khoâng xuoáng Thöôøng Chieáu, Thaày khoâng noùi moät lôøi. Chö taêng ñeàu im laëng. Trôøi vaãn coøn keùo daøi nhöõng côn möa cuoái muøa, xen laãn vaøi khoaûnh khaéc naéng voäi. Ñoâi con maét cuûa trieâu döông nhö moät khoùc moät cöôøi: - Thaày vaãn coøn nhieàu duyeân nôï vôùi coõi phuø sinh laém. Chaúng laøm taêng ñaàu nuùi thì laøm khaùch nhaøn daïo chôi choán buïi traàn moät chuyeán cho vui - Chuùt duyeân nôï coøn laïi, Thaày xuoáng nuùi nhö côn möa raøo cuoái xöû, mieàn caùt naéng boãng ñôm boâng.

Thöôøng Chieáu ra ñôøi nhö hieän thaân cuûa moät khuùc quanh, moät söï chòu ñöïng aâm thaàm, ñeå maø luoân chuyeån mình, luoân coù maët beân Thaày vôùi nhöõng bieán ñoåi thaêng traàm, nhöõng gieo neo khoán khoù ñôøi thöôøng, côm khoâng ñuû aên, aùo khoâng ñuû maëc. Ñeå thaày troø ñöôïc gaàn guõi laët töøng haït ñaäu, xôùi töøng maûnh rau, caáy töøng buïi luùa, san xeû töøng noãi vui buoàn. Vaø khoâng bieát töï bao giôø, dieäu phaùp ñaõ laëng leõ theo nhöõng gioït moà hoâi aám maën nhoû xuoáng nôi naøy.

Toâi vaãn nhôù.

Hoâm ñaàu tieân ñu chieác xe than ra ñaây xin tu, toâi ñaõ chöng höûng khi gaëp laïi Thaày trong boä ñoà nuùi, tay xaùch gioû ñeäm, chaân mang ñoâi deùp muû. Thöôøng Chieáu un naéng, gioù thoåi raùt da. Thaày ngoài treân chieác gheá maây moác theách döôùi buïi tre vaøng caïnh caùi thaát saøn nhoû. Taát caû ñeàu raát laï, chæ coù nuï cöôøi vaãn cöù quen. Caùi nuï cöôøi aáy - Thaày ñaâu coù bieát - toâi ñaõ coïc caïch chieác xe ñaïp suoát moät thôøi hoïc troø, chaïy qua bao nhieâu ngoõ phoá, ñeán bao nhieâu chuøa chæ ñeå theo Thaày, gioáng y nhö Phaät töû Saøigoøn baây giôø. Thính phaùp. Vaên kinh. Vaø khoùc. Hoâm ñoù, chaéc Thaày cuõng khoâng nghó laø toâi seõ tu ñöôïc. Taïi vì toâi coøn buïi laém.

Vaäy maø ñaõ gaàn hai möôi naêm roài, khoâng bieát bao laàn ñöùng ngaém con suoái Thöôøng Linh giöõa ñoâi bôø Song Chieáu, toâi gaén boù vôùi queâ höông naéng chaùy naøy maø vaãn nghe maùt dòu nhö thöôøng. Thöôøng Chieáu! Cho toâi ñöôïc traân troïng goïi teân ñaïo traøng nhö traân troïng goïi tieáng thôøi gian, goïi töøng neáp tranh cuõ, töøng phieán laù muïc, töøng xôù thòt maøu da… Maø ôû ñoù coù Thaày vaø caùc baäc huynh tröôûng cuûa toâi ñaõ töøng phuùt trôû mình ñeå ñöôïc hieän sinh, ñöôïc taùi taïo vaø ñöôïc soáng laïi vôùi teân Ngöôøi - Thöôøng Chieáu.

Thaày ñaâu coù bieát,

Hoài coøn ôû Chaân Khoâng, moãi laàn Thaày veà huynh ñeä cöù nhö cheát khaùt boãng ñöôïc côn möa raøo. Roài Thaày ñi. Thöôøng Chieáu, Linh Chieáu… laïi heùo xaøo canh coâi. Toâi cöù phaûi töï oân ñi oân laïi lôøi Thaày: - Ñaát caøng khoâ, caây caøng cöùng, gian nan chaúng phaûi laøm cho ta khoán ñoán khoå sôû, maø laø trôï giuùp cho ta ñoù thoâi (Ñòa du coá, moäc du kieân, gian nan giaû phi khoán ngaõ daõ, nhi trôï ngaõ giaû daõ) cho ñôõ buoàn, cho cöùng leân.

Thaày ñaâu coù bieát,

Caùi hoâm Thaày beänh vì khoâng chòu noåi khí haäu gaét gao ôû ñaây. Thaày cöù thieâm thieáp treân giöôøng, hôi thôû ngaét quaõng thaät yeáu. Choác choác, thaày Ñaéc Huyeàn cöù ñeå tay tröôùc choùp muõi Thaày, roài thaày Truï trì (thaày Nhaät Quang) laïi thaép ba neùn nhang thì thaàm khaán nguyeän tröôùc Phaät, quí Sö coâ guïc ñaàu caïnh giöôøng, boïn nhoû toâi thuû phaän con gaùi ôû nhaø ngoaøi khoùc thuùt thít. Moät laùt sau, Thaày thôû haét ra, roài môû maét nhìn moïi ngöôøi cöôøi. Taát caû ñeàu möøng quyùnh xuùm laïi quanh Thaày, Thaày hoûi: - Chuyeän gì vaäy? Khoâng ai daùm noùi, chæ thôû phaøo nheï nhoõm vaø… thaáy toäi nghieäp mình quaù ñi. Tình Thaày troø, nghóa Sö ñeä cöù theá maø vôøi vôïi theâm saâu.

Thaày xuoáng nuùi, Thöôøng Chieáu ngoån ngang taâm traïng. Ñöôïc Thaày maø maát Chaân Khoâng, chaúng bieát phaûi noùi laøm sao. Chæ coù Thaày vaãn thaûn nhieân, kim coå du du laõng khoâng hoa (xöa nay meânh moâng soùng khoâng hoa) maø! Nhöng buø laïi, töø ngaøy coù Thaày, ñaïo traøng môùi thöïc söï hoài sinh, thieàn quang rôïp boùng, Chieáu naøo cuõng thanh taân. Thieàn toâng Vieät Nam cuoái theá kyû 20 thaät söï ra ñôøi. Döôùi gaäy Toâng sö, Taêng Ni ñaõ baät khoùc baät cöôøi bôûi nhöõng nieàm vui vôõ bôø trong laàn haïnh ngoä ñaàu tieân vôùi chính mình. Thaày cuõng chæ ñôïi chôø coù baáy nhieâu, vui vôùi baáy nhieâu. Vì taâm nguyeän cuûa Thaày khi ñaët teân Thöôøng Chieáu laø chæ mong luoân ñöôïc töï chieáu soi vaø giuùp cho Taêng Ni cuøng soi chieáu laïi mình. Theá thoâi.

Hoâm nghe thaày Truï trì Thöôøng Chieáu ngaâm:

… Ngöôøi vaãn ngoài ñaây,

Hôi thôû baët töøng tieáng voïng,

Taâm tö khoâ töøng nghieäp boùng,

Baøn tay ghì töøng ñôït soùng,

Nhaõn quang queùt töøng thoaùng moäng,

Töøng voâ minh rôi ruïng döôùi saân ñaày…

Toâi thích quaù. Baøi thô naøy cuûa Truùc Thieân. Toâi bieát thi só muoán taùn döông Phaät. Nhöng nghó cuõng khoâng quaù ñaùng neáu ta coù theå thoát leân lôøi naøy khi chính mình ñöôïc chuùt moäng an vui! Bôûi vì, moãi chuùng sanh ñeàu laø moät vò Phaät seõ thaønh kia maø.

Khoâng khí thaät yeân laønh, boãng ñeâm Tröø tòch naêm 1991, Thaày trao quyeàn laõnh ñaïo caùc Thieàn vieän laïi cho caùc vò ñeä töû lôùn, xin laøm ngöôøi “Voâ söï”. Thaày Truï trì Thöôøng Chieáu ñaõ naác ngheïn: - Baïch Thaày! Chaúng leõ duyeân cuûa chuùng con vôùi Thaày chæ tôùi ñaây thoâi sao? - Toaøn theå ñaïo traøng höôùng veà Ngöôøi ñeâ ñaàu ñaûnh leã, ruoät gan chín buøi. Ai cuõng khoùc, chæ coù Thaày cöôøi. Laø taïi vì Thaày bieát, Thaày vaãn coøn nôï vôùi Taêng Ni. Cuoái naêm aáy Thaày ra thaát. Thaày Truï trì Thöôøng Chieáu laïi moät laàn nöõa ngheïn ngaøo ngaâm lôøi thô möøng Sö phuï:

Veà queâ roài tình nghóa thieáu chi,

Chæ luoân thaáy nuï cöôøi heù nôû.

(Veà Queâ - HT. Thanh Töø)

Thöôøng Chieáu laïi theâm vui.

Theá ñoù, goác Chaân Khoâng maø thaân Thöôøng Chieáu, Thaày ñaõ aâm thaàm gieo haït, öôm maàm, töôùi taém. Naøo ngôø coäi ñaïi thuï ñaõ vöôn mình lôùn daäy vaø roài sau cuøng toûa raâm boùng maùt treân taän ñænh muø söông! Tin vui ñöôïc Truùc Laâm. Roài Chaân Khoâng phuïc hoài. Nhaân duyeân hoäi ngoä thôøi. Thoâi thì tinh thaàn cuûa Thieàn phaùi Truùc Laâm Yeân Töû, haøo khí cuûa Traàn Trieàu Thaùi Toå, cöù maëc tình deät gaám theâu hoa treân nuùi Phuïng hoà Tuyeàn. Thöôøng Chieáu vaø caùc Chieáu laïi coù dòp xoân xao. Naêm möôi con leân nuùi, naêm möôi con xuoáng bieån. Moät mình Thaày vöøa meï vöøa cha, saùng ñaàu non chieàu cuoái beå. Thaáy maø quaën loøng…

Naêm nay möa sôùm, phöông tröôïng öôùt suõng beân ngoaøi. Vaäy maø Thaày vaãn khoâng chòu vaøo trong. Thaày baûo ngoaøi naøy thoaùng hôn. Toâi voùi tay ñònh thaû taám saùo xuoáng, Thaày voäi ngaên. Nhöng duø heát söùc kín ñaùo, Thaày vaãn khoâng theå daáu ñi chuùt nhoïc nhaèn treân neùt maët vaãn cöù töôi:

- Veà laïi ñaây, thaáy caøng thöông Thöôøng Chieáu.

Toâi khoâng daùm laëp laïi lôøi naøy hai laàn, khi nhìn thaáy ñoâi maét Thaày ñaõ ruû xuoáng meät moûi laém roài. Nhöng toâi hieåu, naêm thaùng caøng chaát choàng, nuùi non caøng caùch trôû, chæ caøng laøm cho Thaày khoâng theå queân ñöôïc Thöôøng Chieáu maø thoâi. Bôûi vì ôû ñoù - caùi khuùc ruoät quanh co - moät phaàn maùu huyeát cuûa Thaày vaãn luoân aâm thaàm coù maët, aâm thaàm löu chuyeån vaø aâm thaàm chaûy ngöôïc veà non.

Thöôøng Chieáu! Hai möôi laêm naêm cuõng laø ngaén, moät phuùt vaãn laø daøi. Bôûi vì thôøi gian nôi ñaây, coøn coù nghóa gì ñaâu…

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM