TIEÁU DAÕ KHOÂNG TAÄP

HAÏNH CHIEÁU

Veà thaêm non Yeân

Yeân Töû - Linh hoàn cuûa taêng só Traàn trieàu ngoùt 700 naêm veà tröôùc vaø laø maïch nguoàn cuûa Thieàn phaùi Truùc Laâm Yeân Töû maõi veà sau. Öôùc mô lôùn nhaát cuûa toâi trong chuyeán Baéc du naøy laø veà thaêm non Yeân.

Suoái Giaûi Oan, hoøn Ngoïc, ñöôøng Tuøng, vöôøn thaùp Hueä Quang, chuøa Hoa Yeân… taát caû  ñeàu nhö thôû cuøng moät hôi thôû non Yeân, soáng cuøng maïch soáng traøo tuoân cuûa Ñieàu Ngöï Giaùc Hoaøng. Treân kia naøo laø am Thieàn Ñònh, thaùc Ngöï Doäi, chuøa Baûo Saùi, chuøa Vaân Tieâu, coång Trôøi, chuøa Ñoàng… ñeàu nhö phaûng phaát boùng hình cuûa Truùc Laâm Ñaïi só. Döôøng nhö Ngaøi ñaõ thu caùi kyø vó non thieâng veà trong moät nieäm, ñeå töø moät nieäm phoùng ra haèng sa dieäu duïng laøm cho Yeân Töû soáng maõi töø ngaøn xöa ñeán ngaøn sau.

Nhaéc ñeán Ñieàu Ngöï Giaùc Hoaøng laø nhaéc ñeán vua Traàn Thaùnh Toâng. Nhaéc ñeán vua Traàn Thaùnh Toâng laø nhaéc ñeán vua Traàn Thaùi Toâng, vò chuùa teå Traàn trieàu vôùi taát caû cuoäc ñôøi vaø söï giaùc ngoä giaûi thoaùt cuûa Ngaøi. Toâi khoâng sao queân ñöôïc nhöõng ñeâm say söa beân aùnh ñeøn daàu leo leùt cuûa nhöõng ngaøy môùi vaøo vieän, khoùc theo caùi khoùc cuûa vöông, khoå theo caùi khoå cuûa vöông. Vaø thaät lo laéng trong caùi ñeâm vöông boû ngai vaøng, troán leân Yeân Töû.

Phaûi chaêng vì nhöõng aùng maây vaàn vuõ löôïn lôø quanh ñænh coâ lieâu, sôùm chieàu reùo raéc tieáng oanh ca vöôïn hoùt ñaõ khieán cho vöông xin ñöôïc maëc aùo phong söông, goái ñaàu treân taùn maây ñaïi phaùp, laáy mai laøm tri kyû, laáy haïc laøm tri aâm…? Hay laø döôøng nhö khi ñoái dieän vôùi taïo vaät vaø töï ngaém vaøo loøng mình, vò chuùa teå Traàn trieàu luùc baáy giôø nhö caûm thaáy baát an tröôùc moät caùi gì ñoù khoâng theå naém baét, khoâng theå laøm chuû vaø cheá ngöï. Ñeå vöông caûm thaáy ñaây laø choã baét ñaàu cho nhöõng bieán ñoäng rieâng tö vaø khoå taâm trong quyeàn löïc, coá nhieân laø chæ ñoái vôùi vöông thoâi. Vaø caùi ñaùng quyù nhaát ñoái vôùi vöông laø cuoái cuøng vöông ñaõ baät daäy, thaùo tung moïi xích xieàng raøng buoäc cuûa traàn duyeân. Traàn Thaùi Toâng ñaõ phaùt hieän ra taát caû nhöõng thöù maën noàng chua chaùt cuûa cuoäc ñôøi ñaõ laøm thaønh cho mình caùi höông vò tuyeät vôøi, ñöa vöông ñi vaøo coõi Khoâng moân, maø vaãn an nhieân ngöï treân ngai vaøng, roáng tieáng ñaïi phaùp vaø ñeå laïi cho ñôøi moät vì sao röïc saùng Traàn Nhaân Toâng.

Vua Traàn Nhaân Toâng - Sô toå Truùc Laâm Yeân Töû - Ngaøi chöa bao giôø maát ñi. Ngaøi chæ thò hieän ñeán roài ñi treân ngoâi cöûu truøng nhö maây noåi, ñaïm baïc choán hang saâu non vaéng, laên loùc trong caùt buïi töû sinh ñeå môû ra moät con ñöôøng, vaïch moät loái ñi cho Thieàn taêng Vieät Nam. Toâi trôû veà ñaây döï caûm nhö Toå sö vaãn laãn quaát giöõa röøng thieàn meânh moâng. Khi chôi nöôùc bieác, luùc aån non xanh. Ngaøy thì “aên rau aên traùi, vaän giaáy vaän soài”. Ñeâm veà “chieáu traûi giöôøng thieàn ngaém caùnh hoàng” (Xuaân vaõn). Hoàn thô cuûa Ngaøi vaãn ngaøn naêm:

Nöûa gian leàu quí nöûa thieân cung,

Ba phieán ngoùi yeâu hôn laàu gaùc.

                     (Cö traàn laïc ñaïo - Traàn Nhaân Toâng)

Roài töø ñoù, moät coõi nhaân gian, moät goùc trôøi Nam khoâng nôi naøo vaéng thieáu boùng Ngaøi, vaéng thieáu daáu chaân Ngaøi. Veà giaø, Ngaøi vaãn saùng ôû ñænh maây, chieàu daïo nhaân gian, nhoài non xanh nöôùc bieác vôùi laøng maïc cung son thaønh moät maûnh trong töø taâm voâ löôïng. Ñeå 700 naêm sau vaø coøn hôn theá nöõa, ai coù veà Yeân Töû döôøng nhö cuõng ñöôïc Toå daãn böôùc daïo chôi khaép noäi coû maây ngaøn. Sung söôùng vaø xuùc ñoäng, toâi quyø xuoáng döôùi chaân thaùp Toå sö:

Ngöôõng baïch Toå,

Con, ñöùa con ñöùa chaùu laïc böôùc ñaõ bao naêm, nay quyø döôùi chaân thaùp Toå sö, daâng neùn taâm höông, töôûng nieäm ñeán Toå. Cuùi mong Toå xoùt thöông, con nöông töø löïc Toå gaéng goå tieán tu, gaéng goå ñi theo con ñöôøng Toå ñaõ ñi. Xin Toå chöùng tri cho.

                                                                        Kính leã Toå.

Khoùi traàm höông meàm maïi vaãn aâm thaàm len loûi theo nhöõng keõ hôû cuûa chieác ñænh ñoàng toûa höông ngaøo ngaït… Rôøi thaùp Toå, leo leân con doác ñöùng tôùi Hoa Yeân töï - chieác noâi cuûa Thieàn phaùi Truùc Laâm Yeân Töû, nôi Toå sö vaø chö Toå Traàn trieàu tu haønh, hoaèng döông chaùnh phaùp - Laø nhaø tu, ñöùng tröôùc khung caûnh naøy, döôøng nhö ai cuõng rung ñoäng, trong moät chuùt hoaøi coå nhaân coù moät chuùt gì ñoù bình an taän coõi loøng.

Ñaát vaéng ñaøi theâm coå,

Ngaøy qua xuaân chöûa noàng.

Gaàn xa maây nuùi ngaát,

Naéng rôïp ngoõ hoa thoâng.

Muoân vieäc nöôùc troâi nöôùc.

Traêm naêm loøng nhuû loøng,

Töïa lan, naâng oáng saùo,

Ñaày ngöïc aùnh traêng loàng.

Ñòa tòch ñaøi du coå,

Thôøi lai thu vò thaâm.

Vaân sôn töông vieãn caän,

Hoa kình baùo tình aâm.

Vaïn söï thuûy löu thuûy,

Baùch nieân taâm ngöõ taâm.

YÛ lan hoaønh ngoïc ñòch,

Minh nguyeät maõn hung khaâm.

              (Thô Traàn Nhaân Toâng - Ngoâ Taát Toá dòch) 

Caøng veà chieàu Yeân Töû caøng chìm trong söông pha tuyeát phuû, thieàn phong caøng laãm laãm ngaát non xanh. Toâi phaûi xuoáng nuùi maø nghe nhö öôùc mô chöa thoûa. Xuoáng ñeán chaân nuùi, toâi ñöa maét nhìn leân sôn thöôïng moät laàn cuoái nhö muoán thu troïn non nöôùc Yeân Töû vaøo loøng trong saùt na naøy, roài chaáp tay nghieâng mình mang theo lôøi di huaán cuûa Toå sö:

ÔÛ ñôøi vui ñaïo haõy tuøy duyeân,

Ñoùi ñeán thì aên meät nguû lieàn.

Trong nhaø coù baùu thoâi tìm kieám,

Ñoái caûnh khoâng taâm chôù hoûi thieàn.

                     (Cö traàn laïc ñaïo - Traàn Nhaân Toâng).

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM