TAM TOÅ TRUÙC LAÂM GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

SÔ TOÅ PHAÙI TRUÙC LAÂM

THI PHUÙ HAÙN NOÂM (tt)

14. CÖ TRAÀN LAÏC ÑAÏO PHUÙ (Phuù ÔÛ Coõi Traàn Vui Ñaïo) (tt)

GIAÛNG (tt)

HOÄI THÖÙ BAÛY

Vaäy môùi hay;

Pheùp Buït troïng thay;

Reøn coác môùi hay.

 Voâ minh heát boà-ñeà theâm saùng;

Phieàn naõo roài ñaïo ñöùc caøng say.

Xem phoûng loøng kinh, lôøi Buït thoát deã cho thaáy daáu;

Hoïc ñoøi cô toå, saù thieàn khoâng khoân chuùt bieát nay (nôi).

Cuøng caên baûn, ruûa traàn duyeân möïa ñeå maáy haøo ly ñöông maët;

Ngaõ thaéng chaøng, vieân tri kieán, chôù cho coøn hoïa tröõ cong tay.

Buoâng löûa giaùc ngoä, ñoát hoaïi thaûy röøng taø ngaøy tröôùc;

Caàm kieám trí tueä, queùt cho khoâng taùnh thöùc thuôû nay.

Vaâng ôn Thaùnh, xoùt meï cha, thôø thaày hoïc ñaïo;

Meán ñöùc Coà, kieâng buøi ngoït, caàm giôùi aên chay.

Caûm ñöùc töø bi, ñeå nhieàu kieáp nguyeàn cho thaân caän;

Ñoäi ôn cöùu ñoä, naùt muoân thaân thaø chòu ñaéng cay.

Nghóa haõy nhôù, ñaïo chaúng queân, höông hoa cuùng xem coøn neân thaûo;

Mieäng raèng tin, loøng laïi loãi, vaøng ngoïc thôø cuõng chöûa heát ngay.

“Vaäy môùi hay” laø caâu môû ñaàu.

Pheùp Buït troïng thay;

Reøn coác môùi hay.

Chöõ coác laø bieát, reøn laø reøn luyeän. Nhö vaäy pheùp Phaät raát quí troïng, nhöng ngöôøi naøo coù tu môùi bieát ñöôïc caùi hay caùi quí cuûa pheùp Phaät.

            Voâ minh heát boà-ñeà theâm saùng;

            Phieàn naõo roài ñaïo ñöùc caøng say.

Ngöôøi tu deïp saïch voâ minh môùi thaáy ñöôïc boà-ñeà. Boà-ñeà töùc laø taùnh giaùc. Taùnh giaùc caøng ngaøy caøng saùng suûa theâm. Phieàn naõo roài töùc laø phieàn naõo nheï hay raûnh roãi thì ñoái vôùi vieäc tu caøng ngaøy caøng say meâ, thích thuù hôn. Vì vaäy, ai tu maø cöù oâm aáp phieàn naõo hoaøi thì vieäc tu cöù bò lui suït, khoâng tieán leân ñöôïc. Coøn ngöôøi phieàn naõo nheï, phieàn naõo heát thì tu caøng ngaøy caøng say meâ ñaïo ñöùc, khoâng coøn ham muoán nhöõng gì ôû theá gian  nöõa.

Nhö vaäy hai caâu naøy noùi roõ raèng, ngöôøi tu neáu deïp saïch voâ minh, thì boà-ñeà hay taùnh giaùc caøng theâm saùng. Neáu döùt tröø ñöôïc phieàn naõo thì ñaïo ñöùc caøng ngaøy caøng thaám nhuaàn.

            Xem phoûng loøng kinh, lôøi Buït thoát deã cho thaáy daáu;

            Hoïc ñoøi cô toå, saù thieàn khoâng khoân chuùt bieát nay (nôi).

Xem phoûng loøng kinh, laø xem kinh ôû ngay trong taâm mình, töùc laø höôùng veà taâm. Neáu chuùng ta xem kinh maø bieát höôùng veà noäi taâm, höôùng veà nôi mình thì môùi bieát ñöôïc daáu veát cuûa lôøi Phaät daïy. Chöõ saù laø con ñöôøng, khoâng khoân laø khoâng khoù. Nghóa laø chuùng ta hoïc ñoøi theo caên cô cuûa chö Toå thì con ñöôøng thieàn khoâng khoù bieát ñöôïc nôi choán.

Nhö vaäy ngöôøi hoïc ñaïo neáu bieát ñöôïc lôøi Phaät daïy laø chæ cho ta caùi taâm thì seõ deã thaáy ñöôïc daáu veát cuûa Phaät. Ngöôøi hoïc thieàn roõ ñöôïc caên cô chö Toå vì ngöôøi chæ daïy thì seõ thaáy ñöôïc nôi choán khoâng khoù khaên.

            Cuøng caên baûn, ruûa traàn duyeân möïa ñeå maáy haøo ly ñöông maët;

            Ngaõ thaéng chaøng, vieân tri kieán, chôù cho coøn hoïa tröõ cong tay.

Cuøng caên baûn laø phaûi thaáu suoát toät cuøng coäi goác. Ñöông maët laø hieän taïi hay hieän tieàn. Röûa saïch heát duyeân traàn khoâng coøn moät maûy may.

Ngaõ thaéng chaøng. Chöõ chaøng laø caây côø. Phaûi ñaäp ngaõ caây côø chieán thaéng hay côø cuûa giaëc.

            Vieân tri kieán laø tri kieán môùi troøn.

Chôù cho coøn hoïa tröõ cong tay, chaúng cho moät chuùt hoïa naøo coøn vöôùng laïi trong loøng.

Hai caâu naøy Ngaøi daïy chuùng ta tu haønh muoán toät cuøng choã caên baûn phaûi röûa saïch khoâng ñeå moät chuùt traàn duyeân naøo vöôùng baän. Phaûi thaéng ngoaïi ñaïo, taø giaùo ñeå tri kieán ñöôïc troøn ñuû, chuùng ta khoâng neân chöùa chaáp moät chuùt phieàn naõo naøo ôû beân trong.

            Buoâng löûa giaùc ngoä, ñoát hoaïi thaûy röøng taø ngaøy tröôùc;

            Caàm kieám trí tueä, queùt cho khoâng taùnh thöùc thuôû nay.

Tröôùc kia, vì theo taø giaùo ngoaïi ñaïo neân chuùng ta môø mòt toái taêm, ngaøy nay ñaõ tænh thöùc neân duøng löûa giaùc ngoä ñeå ñoát heát röøng taø nguïy ngaøy tröôùc. Keá ñeán, caàm kieám trí tueä töùc laø trí Baùt-nhaõ, queùt saïch heát nhöõng taùnh thöùc laø taùnh hay phaân bieät hôn thua, phaûi quaáy hay noùi goïn laø nhöõng thò phi töø thuôû naøo.

            Vaâng ôn Thaùnh, xoùt meï cha, thôø thaày hoïc ñaïo;

            Meán ñöùc Coà, kieâng buøi ngoït, caàm giôùi aên chay.

Chöõ Thaùnh ôû ñaây laø chæ cho ñaïo Khoång. Ñaïo Khoång chæ daïy con ngöôøi phaûi hieáu thaûo vôùi meï cha, kính thôø baäc sö tröôûng. Meán ñöùc Coà, chöõ Coà ôû ñaây chæ Coà-ñaøm töùc laø ñöùc Phaät. Ngöôøi meán ñöùc Phaät phaûi kieâng buøi ngoït laø kieâng thòt caù, giöõ giôùi aên chay laït.

Trong hai caâu naøy, caâu tröôùc daïy cho ngöôøi theo ñaïo Khoång. Caâu sau chæ daïy tö caùch ngöôøi tu xuaát gia theo ñaïo Phaät.

            Caûm ñöùc töø bi, ñeå nhieàu kieáp nguyeàn cho thaân caän;

            Ñoäi ôn cöùu ñoä, naùt muoân thaân thaø chòu ñaéng cay.

Vì caûm ñöùc töø bi cuûa Phaät, neân chuùng ta nguyeän nhieàu kieáp gaàn guõi Phaät ñeå tieáp tuïc tu haønh.

Ñoäi ôn cöùu ñoä töùc laø nhôù ôn nhöõng baäc thaày cöùu ñoä mình töø moät keû meâ thaønh ngöôøi tænh, thì duø cho naùt muoân thaân laø thaân naøy cheát ñi soáng laïi muoân ngaøn laàn, chòu khoå sôû ñeán ñaâu cuõng chöa ñuû ñeå ñaùp ñeàn.

Nghóa haõy nhôù, ñaïo chaúng queân, höông hoa cuùng xem coøn neân thaûo;

Mieäng raèng tin, loøng laïi loãi, vaøng ngoïc thôø cuõng chöûa heát ngay.     

Nghóa haõy nhôù. Nghóa töùc laø ñöùc haïnh toát, haønh ñoäng ñuùng vôùi ñaïo nghóa. Ñaïo chaúng queân laø ñoái vôùi ñaïo khoâng lô laø. Ngöôøi soáng nhö theá daàu chæ cuùng höông cuùng hoa vaãn ñöôïc xem laø ngöôøi hieàn thaûo.

Mieäng raèng tin laø tuy mieäng noùi tin Phaät, kính Phaät, nhöng trong loøng laïi möu tính ñuû thöù, laøm nhöõng ñieàu taø baäy, thì duø cho ngöôøi ñoù coù ñem vaøng ngoïc daâng cuùng cuõng chöa ngay, chöa ñuùng nöõa.

Hai caâu naøy, Ngaøi daën doø ngöôøi hoïc ñaïo chaân thaät phaûi soáng ñuùng nghóa ñaïo ñöùc thì duø cho ngöôøi aáy cuùng Phaät ít cuõng laø ngöôøi thaûo ngay. Coøn ngöôøi tuy mieäng noùi ñaïo ñöùc maø trong loøng laïi nghó taø vaïy, thì duø coù ñem vaøng ngoïc daâng cuùng, cuõng chöa phaûi laø ngöôøi chaân chaùnh, thaûo ngay. Do ñoù ngöôøi hoïc ñaïo phaûi kheùo hieåu nhö vaäy.

HOÄI THÖÙ TAÙM

Chöng aáy:

Chæn xaù tua reøn;

Chôù neân tuyeät hoïc.

Lay yù thöùc chôù chaáp chaèng chaèng;

Neùn nieàm voïng möïa coøn xoùc xoùc.

Coâng danh maûng ñaém, aáy toaøn laø nhöõng ñöùa ngaây thô;

Phuùc tueä goàm no, chæn môùi khaù neân ngöôøi thöïc coác.

Döïng caàu ñoø, gioài chieàn thaùp, ngoaïi trang nghieâm söï töôùng haõy tu;

Saên hæ xaû, nhuyeãn töø bi, noäi töï taïi kinh loøng haèng ñoïc.

Reøn loøng laøm Buït, chæn xaù tua moät söùc doài maøi;

Ñaõi caùt keùn vaøng, coøn laïi phaûi nhieàu phen löïa  loïc.

Xem kinh ñoïc luïc, laøm cho baèng thöûa thaáy thöûa hay;

Troïng Buït tu thaân, duøng möïa loãi moät tô moät toùc.

Cuøng nôi ngoân cuù, chæn chaêng heà moät phuùt ngaïi lo;

Raát thöûa cô quan, möïa coøn ñeå taùm hôi loït loïc.

“Chöng aáy” laø bôûi aáy hay bôûi theá, chæ laø caâu môû ñaàu.

Chæn xaù tua reøn;

Chôù neân tuyeät hoïc.

Chæn xaù tua reøn. Chöõ chæn laø chæ, xaù laø haõy, tua laø neân, töùc laø chæ neân reøn luyeän thaân taâm cuûa mình. Chôù neân tuyeät hoïc laø chôù neân buoâng heát moïi hoïc taäp. Nhö trong baøi “Chöùng Ñaïo Ca” cuûa ngaøi Huyeàn Giaùc coù caâu: “Tuyeät hoïc voâ vi nhaøn ñaïo nhaân”, nghóa laø baët heát moïi hoïc taäp, soáng theo tinh thaàn voâ vi laøm vò ñaïo nhaân nhaøn. Nhöng trong thôøi gian chuùng ta ñang tu thì khoâng neân tuyeät hoïc.

Hai caâu naøy khuyeán khích chuùng ta haèng ngaøy chæ neân reøn luyeän thaân taâm, khoâng neân buoâng xuoâi vieäc hoïc taäp, bôûi vì chuùng ta ñang trong giai ñoaïn tu hoïc, neáu thaû troâi söï hoïc haønh thì khoù tieán ñöôïc.

            Lay yù thöùc chôù chaáp chaèng chaèng;

            Neùn nieàm voïng möïa coøn xoùc xoùc.

Lay yù thöùc töùc laø lay chuyeån yù thöùc. Chaèng chaèng laø baùm chaët. Chuùng ta phaûi lay chuyeån yù thöùc cuûa mình ñeå chuyeån hoùa töø töø, khoâng cho noù chaáp chaët hay baùm chaët vaøo nhöõng thoùi quen xöa cuõ.

Neùn nieàm voïng laø nhöõng nieäm voïng töôûng neân buoâng boû ñi. Möïa laø chôù, xoùc xoùc laø voïng ñoäng hay voïng töôûng. Chuùng ta phaûi neùn heát caùc thöù nieäm voïng töôûng, ñöøng ñeå chuùng daáy ñoäng laêng xaêng.

Hai caâu naøy, Ngaøi daïy chuùng ta tu phaûi nhaém thaúng vaøo noäi taâm cuûa mình vaø phaûi buoâng boû heát nhöõng yù thöùc chaáp tröôùc ngaøy xöa, chôù baùm chaët vaøo nhöõng nieäm voïng töôûng, ñöøng ñeå chuùng daáy ñoäng laêng xaêng. Ñaáy laø hai caâu khuyeán tu.

            Coâng danh maûng ñaém, aáy toaøn laø nhöõng ñöùa ngaây thô;

            Phuùc tueä goàm no, chæn môùi khaù neân ngöôøi thöïc coác.

Chöõ maûng laø meâ say. Neáu chuùng ta maûi ñaém meâ theo coâng danh laø ngaây thô, khôø daïi, chöa thaáy ñöôïc leõ thaät.

Phuùc tueä goàm no laø phuùc tueä ñaày ñuû. Môùi khaù laø môùi ñöôïc. Thöïc coác laø thöïc bieát. Ngöôøi tu Phaät phaûi ñuû hai phaàn phuùc vaø tueä, vì vaäy trong kinh thöôøng hay nhaéc nhôû chuùng ta phaûi tu phuùc vaø tu tueä. Trong kinh Phaät duï, phuùc tueä ñaày ñuû nhö con chim coù hai caùnh môùi bay ñöôïc. Chuùng ta coù phuùc maø khoâng coù tueä gioáng nhö con chim maát ñi moät caùnh, khoâng theå naøo bay ñöôïc. Phuùc laø nhöõng ñieàu toát, ñieàu thieän. Chuùng ta laøm nhöõng ñieàu laønh, ñieàu toát cho mình cho ngöôøi ñoù laø ñöôïc phuùc. Tueä laø do mình tu ñeå coù trí tueä caøng ngaøy caøng saùng, töø höõu sö trí ñi ñeán voâ sö trí, nhö vaäy môùi laø ngöôøi tu theo Phaät, neân Ngaøi duøng caâu “Phuùc tueä goàm no”. Ngöôøi tu Phaät thöïc bieát laø ngöôøi coù ñuû phuùc vaø tueä.

Hai caâu naøy Ngaøi chæ cho chuùng ta roõ theá naøo laø keû phaøm tuïc, theá naøo laø ngöôøi tu? Keû phaøm tuïc laø keû ñaém meâ coâng danh phuù quí, Ngaøi cho ñoù laø nhöõng ngöôøi ngaây thô. Coøn ngöôøi tu haønh bieát thöïc thì phaûi ñaày ñuû phuùc vaø tueä môùi ñaùng laø ngöôøi tu theo ñaïo Phaät.

            Döïng caàu ñoø, gioài chieàn thaùp, ngoaïi trang nghieâm söï töôùng haõy tu;

            Saên hæ xaû, nhuyeãn töø bi, noäi töï taïi kinh loøng haèng ñoïc.

Ngöôøi tu ñöùng veà maët söï töôùng caàn phaûi taïo phöôùc nhö baéc caàu, boài loä. Baéc caàu, boài loä laø chuyeän tu phöôùc. Gioài laø trang nghieâm, söûa ñoåi hay xaây döïng, chieàn laø chuøa. Gioài chieàn thaùp laø xaây döïng chuøa thaùp. Nhö vaäy ñöùng veà theá gian, laøm nhöõng vieäc töø thieän nhö baéc caàu, boài loä, ñöa ñoø v.v…, coøn ñöùng veà maët ñaïo, thì xaây döïng chuøa chieàn, thaùp mieáu, ñoù laø trang nghieâm söï töôùng beân ngoaøi cuûa ngöôøi tu.

Saên hæ xaû, nhuyeãn töø bi. Töùc laø luoân luoân taäp taâm hæ xaû, nhuaàn nhuyeãn taùnh töø bi. Nhö vaäy, ôû noäi taâm phaûi taäp ñöùc hæ xaû, luyeän loøng töø bi. Noäi töï taïi kinh loøng haèng ñoïc laø töï taïi ôû beân trong, haèng ñoïc kinh loøng töùc laø taâm kinh haèng nhôù khoâng queân laõng, khoâng lô laø.

Trong hai caâu naøy, caâu treân Ngaøi chæ cho chuùng ta laøm vieäc thieän veà söï töôùng ôû theá gian. Caâu döôùi Ngaøi daïy phaûi reøn luyeän noäi taâm cuûa mình, coù ñöùc hæ xaû, loøng töø bi vaø nhôù maõi taâm kinh. Taâm kinh ôû ñaây coù hai nghóa. Taâm kinh Baùt-nhaõ nhö chuùng ta thöôøng ñoïc tuïng. Coøn moät nghóa nöõa, taâm kinh laø töùc Phaät töùc taâm, nghóa laø mình bieát quay veà taâm mình, töùc laø trôû veà vôùi Phaät. Bao nhieâu kinh Phaät daïy ñeàu coát quay veà taâm mình, cho neân mình bieát quay veà ñoù laø ñoïc taâm kinh.

            Reøn loøng laøm Buït, chæn xaù tua moät söùc doài maøi;

            Ñaõi caùt keùn vaøng, coøn laïi phaûi nhieàu phen löïa loïc.

Muoán laøm Buït töùc laø laøm Phaät, chuùng ta phaûi reøn luyeän taâm mình cho thuaàn thuïc, trong saùng. Ñaây laø ñieàu raát thieát yeáu cuûa ngöôøi tu. Neáu tu maø khoâng bieát reøn loøng, söûa neát cho taâm taùnh trong saùng thì khoù laøm Phaät ñöôïc. Vaäy thì chæn xaù tua moät söùc doài maøi. Chöõ moät ôû ñaây khoâng phaûi laø moät ñoái vôùi hai maø moät laø chuyeân. Nghóa laø chæ haõy neân chuyeân söùc doài maøi. Chuyeân söùc doài maøi laø khoâng ñeå cho taâm sô hôû, buoâng lung.

Ñaõi caùt keùn vaøng. Ngöôøi tu cuõng gioáng nhö ngöôøi ñi boøn vaøng. Hoï hoát moät thuùng caùt roài ñaõi töø töø, löïa boû heát caùt ra chæ coøn laïi moät ít maït vaøng môùi laáy ñöôïc, goïi laø ñaõi caùt keùn vaøng. Coøn laïi phaûi nhieàu phen löïa loïc, töùc laø phaûi laém phen löïa loïc ñaõi caùt tìm vaøng thì môùi coù theå thaønh coâng.

Hai caâu naøy Ngaøi chæ cho chuùng ta ai muoán tu ñöôïc thaønh Phaät thì phaûi heát loøng, heát söùc doài maøi taâm taùnh cuûa mình nhö ngöôøi ñaõi caùt boøn vaøng, vì phaûi laém phen löôïc qua, loïc laïi môùi tìm thaáy ñöôïc vaøng. Neáu coøn caùt thì chöa theå goïi laø vaøng.

Cuõng vaäy, neáu nhöõng taâm nieäm phieàn naõo xaáu xa coøn aån naùu trong noäi taâm khoâng ñöôïc löôïc loïc kyõ thì chuùng ta khoù ñeán Phaät quaû. Ñoù laø lôøi khuyeân daïy cuûa Ngaøi, ai coù chí tu caàu thaønh Phaät thì phaûi coá gaéng.

            Xem kinh ñoïc luïc, laøm cho baèng thöûa thaáy thöûa hay;

            Troïng Buït tu thaân, duøng möïa loãi moät tô moät toùc.

Chöõ luïc laø ngöõ luïc cuûa caùc Thieàn sö, chöõ hay laø hieåu bieát, thöûa laø ñieàu. Nghóa laø chuùng ta phaûi xem kinh Phaät, phaûi ñoïc ngöõ luïc cuûa caùc Thieàn sö roài nhöõng ñieàu ñaõ thaáy, ñaõ bieát chuùng ta phaûi thöïc haønh cho ñöôïc. Nhö vaäy chuùng ta nöông theo kinh Phaät daïy, nöông ngöõ luïc cuûa chö Toå ñeå öùng duïng tu chôù khoâng phaûi chæ thaáy hieåu suoâng thoâi.

Troïng Buït töùc laø troïng Phaät, tu thaân laø tu taäp nôi thaân taâm. Vì kính troïng Phaät neân chuùng ta môùi tu theo Phaät coát ñeå thaønh Phaät, maø muoán thaønh Phaät thì duøng möïa loãi moät tô moät toùc. Chöõ möïa laø chôù. Khi öùng duïng tu chôù ñeå coøn moät loãi nhoû baèng sôïi tô, sôïi toùc.

Hai caâu naøy Ngaøi daïy raát laø chí thieát. Bôûi vì chuùng ta laø ngöôøi hoïc Phaät, tu Phaät thì tröôùc heát phaûi xem kinh Phaät, ñoïc ngöõ luïc cuûa chö Toå, ñeå thaáy hieåu vaø öùng duïng tu cho kyø ñöôïc, chôù khoâng phaûi chæ hieåu bieát suoâng. Trong khi tu muoán tieán leân Phaät quaû, chuùng ta phaûi traùnh duø moät loãi nhoû baèng maûy tô sôïi toùc cuõng khoâng cho phaïm, huoáng nöõa laø loãi lôùn.

            Cuøng nôi ngoân cuù, chæn chaêng heà moät phuùt ngaïi lo;

            Raát thöûa cô quan, möïa coøn ñeå taùm hôi loït loïc.

Cuøng nôi ngoân cuù laø phaûi thaáu suoát nhöõng ngoân cuù cuûa Phaät Toå daïy. Chæn chaêng heà moät phuùt ngaïi lo. Chæn laø chæ, chaêng laø chaúng. Chæ chaúng heà ñeå moät phuùt ngaïi lo. Nghóa laø ñoái vôùi lôøi Phaät Toå daïy ñaõ thaáu suoát roài thì khoâng coøn moät tí naøo khieán chuùng ta caûm thaáy lo laéng, trôû ngaïi. Ñoù laø tinh thaàn cuûa ngöôøi hoïc ñaïo phaûi hoïc cho thaáu suoát, chôù khoâng phaûi hoïc caàm chöøng, hoïc laáy coù.

Raát thöûa cô quan. Chöõ thöûa ôû treân laø ñieàu, chöõ thöûa ôû döôùi laø choã, nôi. Cô quan laø saùu caên.

Möïa coøn ñeå taùm hôi loït loïc. Taùm hôi laø taùm gioù. Chöõ loït loïc laø loït ra rôùt vaøo hay laø trôû tôùi trôû lui. Ngay nôi saùu caên tieáp xuùc vôùi saùu traàn phaûi caån thaän, phaûi deø daët ñöøng ñeå cho taùm gioù thoåi loït vaøo. Thí duï maét thaáy saéc ñöøng cho gioù ñoäng con maét, tai nghe tieáng ñöøng cho gioù ñoäng loã tai v.v… Maét thaáy saéc, neáu khôûi taâm meán saéc, yeâu saéc, ñoù laø ñoäng con maét. Tai nghe tieáng hoaëc khen, hoaëc cheâ, loøng sanh vui buoàn laø ñoäng loã tai. Nhö vaäy ngöôøi tu phaûi giöõ maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù tieáp xuùc vôùi ngoaïi caûnh maø taùm gioù thoåi khoâng ñoäng, ñoù laø ngöôøi kheùo tu. Chuùng ta vì khoâng laøm chuû ñöôïc saùu caên, bò gioù thoåi loït ra loït voâ maõi cho neân bò xao ñoäng. Maét thaáy saéc, tai nghe tieáng, muõi ngöûi muøi, löôõi neám vò, thaân caûm xuùc ñeàu bò ñoäng, saùu cô quan cöù ñoäng maõi neân taâm khoâng an tónh. Taâm khoâng an tónh thì söï tu haønh khoù ñaït ñöôïc ñaïo quaû. Vì vaäy hai caâu choùt Ngaøi khuyeân chuùng ta hai vieäc. Vieäc thöù nhaát laø hoïc thì phaûi thaáu suoát ñöôïc lôøi Phaät Toå daïy, khoâng coøn chuùt nghi ngôø. Vieäc thöù hai laø giöõ saùu caên ñöøng cho taùm gioù thoåi ñoäng, ñoù laø tu. Ngaøi nghe noùi raát bình dò, nhöng thaät ra söï tu haønh khoâng giaûn ñôn, chuùng ta caàn phaûi quyeát chí, gan daï, beàn vöõng laém môùi ñöôïc.

Baây giôø neáu quí vò muoán thöû thì seõ bieát lieàn. Giaû söû mình ñang ôû trong chuøa, vöøa böôùc ra coång coù ngöôøi keâu teân mình chöûi hoaëc chæ vaøo maët maéng mình ngu, luùc ñoù nhìn saéc dieän mình coù ñoåi thay hay khoâng thì bieát laø gioù coù loït vaøo tai hay chöa? Nhö vaäy muoán cho gioù ñöøng loït vaøo laø caû moät vaán ñeà khoâng ñôn giaûn. Nhöng neáu saùu caên naøy, khoâng bò taùm gioù thoåi loït vaøo chuùt naøo, ñoù laø Thaùnh maát roài. Theá neân tu ñeå thaønh Thaùnh laø ôû choã ñoù, chôù khoâng phaûi tuïng kinh gioûi, ngoài thieàn hay laø thaønh Thaùnh. Chæ caàn saùu cô quan khoâng bò gioù thoåi loït vaøo laøm daáy ñoäng lung lay, ñoù môùi laø ngöôøi ñaït ñaïo thaät söï.

*

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM