TAM TOÅ TRUÙC LAÂM GIAÛNG GIAÛI

H.T THÍCH THANH TÖØ

TOÅ THÖÙ HAI PHAÙI TRUÙC LAÂM

CAÙCH HOÏC CAÀN BIEÁT ROÕ

(Yeáu minh hoïc thuaät)

DÒCH:

Ngöôøi hoïc tröôùc phaûi khaûo xeùt Kinh, Phaùp, sau môùi tu haønh. Kinh coù naêm vò, Phaùp coù boán phaùp.

Kinh coù naêm vò: 1. Tö löông vò, töùc laø Thaäp tín. 2. Gia haïnh vò, töùc laø Thaäp truï. 3. Kieán ñaïo vò, töùc laø Thaäp haïnh. 4. Tu ñaïo vò, töùc laø Thaäp hoài höôùng. 5. Cöùu kính vò, töùc laø Thaäp ñòa.

Phaùp coù boán phaùp: 1. Phaùp choïn baïn. 2. Phaùp nghe ñaïo. 3. Phaùp giöõ ñaïo. 4. Phaùp chöùng ñaïo.

Vò tö löông ôû ñaàu laø phöôùc ñieàn chung cho taát caû, boán vò sau laø tu haønh rieâng. Boán vò phoái hôïp vôùi boán phaùp:

A. Phaùp choïn baïn coù hai: a. Khoâng neân thaân caän. b. Neân thaân caän.

a. Khoâng neân thaân caän.- Taêng coù boán haïng si: Taêng tham, Taêng aùc, Taêng doái traù, Taêng khoâng coù loøng tin. Thaày coù boán thöù loãi: Thaày taø, Thaày ngoaïi ñaïo, Thaày taät ñoá, Thaày tieåu taâm. Baïn coù boán haïng keùm: Chaáp phaùp Tieåu thöøa, tham caàu phöôùc baùo, chaáp töôùng ngaõ nhaân, taâm khoâng trí tueä. Nhöõng vò naøy ñeàu khoâng neân thaân caän.

b. Neân thaân caän.- Taêng coù luïc hoøa: thaân hoøa cuøng ôû, mieäng hoøa khoâng tranh, yù hoøa khoâng traùi (yù hoøa cuøng vui), hieåu bieát hoøa cuøng giaûi baøy, giôùi hoøa cuøng tu, lôïi hoøa chia ñoàng nhau. Thaày coù boán haïng chaùnh: Thaày chaùnh toâng, Thaày chaùnh taâm, Thaày chaùnh haïnh, Thaày chaùnh ngöõ. Baïn coù boán haïng thuø thaéng: Hoïc Ñaïi thöøa, thoâng suoát kinh ñieån, thaáy vieäc voâ ích thì khuyeân can, coù naïn giuùp ñôõ nhau. Nhöõng ngöôøi naøy neân thaân caän, töùc thuoäc Gia haïnh vò.

B.- Phaùp nghe ñaïo.- Vì thaân caän thaày baïn neân ñöôïc ngoä chaùnh toâng, xa lìa phaùp töôùng, thöôøng giöõ noäi taâm, töùc laø vò Kieán ñaïo.

C.- Phaùp giöõ ñaïo.- Ngöôøi ñaõ ngoä chaùnh toâng neân choïn caûnh maø ôû. Caûnh thì coù nuùi döõ, nöôùc (soâng) döõ khoâng neân ôû. Caûnh phaûi ñuû boán duyeân: nöôùc, löûa, löông thöïc, rau quaû, laø ñuû boán duyeân. Laïi noùi: Caûnh khoâng gaàn nhaân gian, chaúng xa nhaân gian. Gaàn thì oàn naùo, xa thì khoâng ngöôøi hoä trì, ñaây laø caûnh neân ôû. ÔÛ caûnh naøy deã döùt nghieäp, döôõng thaàn nuoâi trí, sanh taâm Baùt-nhaõ, tính ghi nhôù, nuoâi lôùn thai thaùnh, aét ñöôïc chöùng ñaïo. Ñaây töùc thuoäc vò cöùu kính, töùc phaùp vieân maõn ñaïo, môùi ñöôïc sieâu phaøm nhaäp thaùnh.

Kinh Phaùp Hoa phaåm An Laïc Haïnh daãn kinh A-haøm noùi: Xa lìa boán haïng baïn aùc, gaàn guõi boán haïng baïn laønh. Xa lìa boán haïng baïn aùc laø:

1. Gaàn guõi baïn aùc beân ngoaøi thì sôï, maø trong loøng khoâng thaân.

2. Noùi lôøi eâm ñeïp vôùi baïn aùc, lôøi thì thuaän maø yù thì traùi.

3. Kính thuaän baïn aùc, taâm tuy kính thuaän ñoái vôùi vieäc laøm thieän aùc ñeàu huøa theo, maø khoâng coù taâm can giaùn nhau.

4. Ñoàng söï vôùi baïn aùc, laø cuøng baïn aùc laøm vieäc aùc, nhö cuøng uoáng röôïu, côø baïc, daâm daät, ca muùa…

Boán haïng baïn laønh laø: 1. Baïn laønh döøng loãi, moïi vieäc aùc cuøng döøng. 2. Baïn laønh thöông meán, gaëp vieäc khoå thöông meán nhau. 3. Baïn laønh lôïi ngöôøi, ñöôïc vieäc vui chia sôùt nhau. 4. Baïn laønh ñoàng söï, gaëp vieäc laønh chung nhau laøm.

Thaáy hoïc giaû thôøi nay, chöa nghe ñaïo töï xöng mình haønh ñaïo. Chaúng bieát hoï haønh caùi ñaïo gì? Coå ñöùc noùi: “AÊn ñöôïc vaøi coïng rau, töï xöng laø Toå sö trai.” Laïi noùi “Nhö con traâu troïn ñôøi aên coû, maø chöa töøng thaønh Phaät”. Cho neân ngaøi Tueä Trung noùi: “AÊn rau cuøng aên thòt, chuùng sanh moãi sôû thuoäc; xuaân veà traêm coû sanh, laøm sao thaáy toäi phöôùc?” Lyù (Linh) Nguyeân noùi: “Ba chuïc naêm qua taàm kieám khaùch.” Ñaây laø nghe ñaïo, sau môùi haønh ñaïo vaäy.

Vaû Sö laø ngöôøi tieáp muøi thôm buûa khaép cuûa hai möôi taùm vò Toå AÁn Ñoä, moài ñeøn trao ñuoác cuûa saùu vò Toå Trung Hoa, noi daáu toâng Döông Kyø, ñöôïc yeáu chæ ngaøi Vieân Ngoä. Thöôøng ngaøy baøn thieàn noùi phaùp, maø khoâng moät phaùp coù theå ñöôïc. Nôi nôi tieáp ñoä chuùng sanh, maø khoâng phaûi chuùng sanh, nhöng chaúng chuùng sanh naøo khoâng ñöôïc lôïi. Ngaøi khi ñi thì xem traâu ñaù roáng traêng, ñöùng thì nghe ngöïa goã hí gioù, ngoài thì töïa goác caây khoâng boùng, naèm thì nghæ trong thaùp Voâ phuøng. Ai coù theå doø xeùt ñöôïc bôø meù cuûa Ngaøi.

Kinh Chö Sôn Laâm noùi: “Thieàn toâng ôû nôi trieàu thò, neáu gaëp ñöôïc chæ thuù ngoaøi lôøi, chaúng dính nôi thaáy nghe, chôù keït lyù huyeàn trong ngoân cuù, buoâng loûng nghó baøn. Veà sau ôû trong Toâng moân môùi ñöôïc moät chuyeån ngöõ, quyeát nhaän oâng naém tay nhau cuøng ñi. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, aét gioáng loaøi moït ñuïc saùch chaúng khaùc.”

Tuy toâi coù duyeân kim caûi, gaëp ñöôïc saùch quí, hoå theïn khoâng coù taøi nhaû phöôïng, laïm bieân daáu veát Thaùnh Hieàn, nhôø vieäc thieän nhoû naøy, daâng leân ñeàn ñaùp boán aân. Duø cho nhieàu ñôøi naùt xöông, cuõng khoù ñeàn ñöôïc boán ôn nhö trôøi cao loàng loäng. Nghe moät caâu maø laëng thaàn coù theå thaønh ñöôïc Chaùnh giaùc.

            OÂi!

            Kieám vì baát bình rôøi voû baùu

            Thuoác do trò bònh thoaùt bình vaøng.

Keä raèng:

            Ma cöôøng phaùp nhöôïc ñaïo sao coâi,

            Phaät Toå khuyeân raên taïo baûn ñoà.

            Chæ coù lôøi huyeàn laøm maãu möïc,

            Ai hay thöùc giaû giaûi haïnh voâ.

                                    Phaïm Vaên Vuõ ôû xaõ Thanh Lieäu khaéc baûn in.

GIAÛNG:

Ngöôøi hoïc tröôùc phaûi khaûo xeùt Kinh, Phaùp, sau môùi tu haønh. Kinh coù naêm vò, Phaùp coù boán phaùp.

Kinh coù naêm vò:

1. Tö löông vò, töùc laø Thaäp tín.

2. Gia haïnh vò, töùc laø Thaäp truï.

3. Kieán ñaïo vò, töùc laø Thaäp haïnh.

4. Tu ñaïo vò, töùc laø Thaäp hoài höôùng.

5. Cöùu kính vò, töùc laø Thaäp ñòa.

Kinh coù naêm vò, moãi vò coù möôøi phaàn goïi laø Thaäp tín, Thaäp truï, Thaäp haïnh, Thaäp hoài höôùng vaø Thaäp ñòa.

Theo kinh Laêng Nghieâm, naêm vò goàm coù:

1. Tö löông vò töùc laø Thaäp tín. Böôùc vaøo vò Boà-taùt, Thaäp tín laø caên baûn, goàm coù: 1. Tín taâm, 2. Nieäm taâm, 3. Tinh taán taâm, 4. Tueä taâm, 5. Ñònh taâm, 6. Baát thoái taâm, 7. Hoä phaùp taâm, 8. Hoài höôùng taâm, 9. Giôùi taâm, 10. Nguyeän taâm.

2. Gia haïnh vò töùc laø Thaäp truï: 1. Phaùt taâm truï, 2. Trò ñòa truï, 3. Tu haønh truï, 4. Sinh quí truï, 5. Phöông tieän cuï tuùc truï, 6. Chaùnh taâm truï, 7. Baát thoái truï, 8. Ñoàng chaân truï, 9. Phaùp vöông töû truï, 10. Quaùn ñænh truï.

3. Kieán ñaïo vò töùc laø Thaäp haïnh: 1. Hoan hæ haïnh, 2. Nhieâu ích haïnh, 3. Voâ saân haän haïnh, 4. Voâ taän haïnh, 5. Ly si loaïn haïnh, 6. Thieän hieän haïnh, 7. Voâ tröôùc haïnh, 8. Toân troïng haïnh, 9. Thieän phaùp haïnh, 10. Chaân thaät haïnh.

4. Tu ñaïo vò töùc laø Thaäp hoài höôùng: 1. Cöùu hoä nhaát thieát chuùng sanh ly chuùng sanh töôùng hoài höôùng, 2. Baát hoaïi hoài höôùng, 3. Ñaúng nhaát thieát Phaät hoài höôùng, 4. Chí nhaát thieát xöù hoài höôùng, 5. Voâ taän coâng ñöùc taïng hoài höôùng, 6. Tuøy thuaän bình ñaúng thieän caên hoài höôùng, 7. Tuøy thuaän ñaúng quaùn nhaát thieát chuùng sanh hoài höôùng, 8. Chaân nhö töôùng hoài höôùng, 9. Voâ phöôïc giaûi thoaùt hoài höôùng, 10. Phaùp giôùi voâ löôïng hoài höôùng.

5. Cöùu kính vò töùc laø Thaäp ñòa: 1. Hoan hæ ñòa, 2. Ly caáu ñòa, 3. Phaùt quang ñòa, 4. Dieäm tueä ñòa, 5. Nan thaéng ñòa, 6. Hieän tieàn ñòa, 7. Vieãn haønh ñòa, 8. Baát ñoäng ñòa, 9. Thieän tueä ñòa, 10. Phaùp vaân ñòa.

Ñaây laø phoái hôïp naêm vò traûi qua naêm möôi ñòa cuûa chö Boà-taùt.

Phaùp coù boán phaùp: 1. Phaùp choïn baïn, 2. Phaùp nghe ñaïo, 3. Phaùp giöõ ñaïo, 4. Phaùp chöùng ñaïo.

Vò tö löông ôû ñaàu laø phöôùc ñieàn chung cho taát caû, boán vò sau laø tu haønh rieâng. Boán vò phoái hôïp vôùi boán phaùp.

Ñaây noùi boán phaùp:

1. Phaùp choïn baïn coù hai:

a. Khoâng neân thaân caän.

 b. Neân thaân caän.

Veà choïn baïn thì phaûi bieát baïn neân thaân caän vaø baïn khoâng neân thaân caän. Ñaây laø noùi veà phaùp soá, nhöng thaät ra laø chæ cho chuùng ta soáng trong tuøng laâm bieát ngöôøi naøo neân gaàn, ngöôøi naøo khoâng neân gaàn.

a. Khoâng neân thaân caän.

Taêng coù boán haïng si: Taêng tham, Taêng aùc, Taêng doái traù, Taêng khoâng coù loøng tin. Taêng laø chæ chung caû taêng vaø ni.

Moät laø taêng tham, ngöôøi tu duø taêng hay ni nhöng loøng tham muoán chöùa chaáp nhieàu cuûa caûi tieàn baïc, taêng ñoù chuùng ta khoâng neân thaân caän, gaàn guõi.

Hai laø taêng aùc, thöôøng goïi laø aùc taêng, cuõng khoâng neân gaàn guõi. Taïi sao? Vì nhöõng ngöôøi ñoù tuy hình thöùc ngöôøi tu maø khoâng coù taâm töø bi hæ xaû, chæ chöùa chaáp söï noùng giaän hung döõ.

Ba laø taêng doái traù, beân ngoaøi thì hình thöùc ngöôøi tu maø trong loøng chöùa chaáp nhöõng ñieàu gian giaûo, doái traù, löøa bòp ngöôøi chôù khoâng thaät tu.

Boán laø taêng khoâng coù loøng tin. Tuy tu Phaät maø khoâng tin Phaät, laïi tin nhöõng chuyeän ñaâu ñaâu. Thí duï nhö phaùp Phaät daïy phaûi laáy nhaân quaû laøm caên baûn, nhöng chuùng ta khoâng tin nhaân quaû, laïi tin buøa chuù… caùc thöù meâ tín beân ngoaøi.

Ñaây laø noùi veà taêng baïn beø ngang haøng.

Thaày coù boán thöù loãi: Thaày taø, thaày ngoaïi ñaïo, thaày taät ñoá, thaày tieåu taâm.

Thaày taø laø thaày daïy mình nhöõng ñieàu khoâng ñuùng chaùnh phaùp.

Thaày ngoaïi ñaïo nhö ôû nhöõng ngoâi chuøa coù vò thaày daïy mình coi tay, coi töôùng, boùi queû v.v…

Thaày taät ñoá, töùc laø thaày cöù cheâ ngöôøi naøy, gheùt ngöôøi kia, giaän ngöôøi noï, nghe noùi ai hôn mình thì töùc toái, choáng cöï v.v…

Thaày tieåu taâm töùc thaày taâm nhoû, laøm vieäc gì cuõng nhaém vaøo söï ích kyû cuûa baûn thaân, cuûa caù nhaân.

Hoïc nhöõng ñieàu naøy coù lôïi cho ngöôøi hoïc troø vaø caû ngöôøi thaày, ñeå bieát mình thuoäc haïng naøo maø deø daët.

Baïn coù boán haïng keùm: Chaáp phaùp Tieåu thöøa, tham caàu phöôùc baùo, chaáp töôùng ngaõ nhaân, taâm khoâng trí tueä.

Nhöõng ngöôøi baïn noùi: Laøm ñi coù phöôùc laém, ñôøi sau sanh ra giaøu sang sung söôùng, baïn ñoù laø baïn tham caàu phöôùc baùo.

Baïn chaáp töôùng ngaõ nhaân laø ngöôøi baïn khi noùi chuyeän luoân luoân ñem ngöôøi naøy ngöôøi kia ra ñeå pheâ phaùn khen cheâ.

Baïn taâm khoâng trí tueä, si meâ khoâng bieát leõ phaûi quaáy, ñuùng sai, ñoù laø khoâng coù trí tueä.

Nhöõng vò naøy ñeàu khoâng neân thaân caän.

Toùm laïi, Ngaøi daïy chuùng ta moãi phaàn coù boán haïng khoâng neân thaân caän. Taêng laø chung cho caû Taêng Ni, nhöõng vò taêng naøo thuoäc veà tham, aùc, doái traù, khoâng coù loøng tin thì chuùng ta khoâng neân gaàn.

Keá ñeán laø thaày, vò thaày naøo khoâng daïy chaùnh ñaïo, laïi ñem phaùp ngoaïi ñaïo daïy laø thaày taø, thaày ngoaïi ñaïo khoâng neân gaàn. Vò thaày naøo khinh ngöôøi naøy, cheâ ngöôøi kia, hoaëc ai hôn thì kieám chuyeän gieøm pha, nhoû nhen ích kyû laø thaày taät ñoá, thaày tieåu taâm thì khoâng neân gaàn.

Coøn baïn thì nhôù baïn thích phaùp Tieåu thöøa, baïn thích caàu phöôùc baùo, baïn noùi veà nhaân ngaõ, baïn khoâng coù trí tueä thì khoâng neân gaàn.

Nhöõng ñieàu naøy quí vò phaûi bieát ñeå choïn taêng, choïn thaày, choïn baïn khoâng bò laàm.

b. Neân thaân caän:

Taêng coù luïc hoøa: Thaân hoøa cuøng ôû, mieäng hoøa khoâng tranh, yù hoøa khoâng traùi (yù hoøa cuøng vui), töùc laø yù hoøa ñoàng duyeät, duyeät laø vui, chaúng nhöõng khoâng traùi maø coøn vui vôùi nhau. Hieåu bieát hoøa cuøng giaûi baøy, giôùi hoøa cuøng tu, lôïi hoøa chia ñoàng nhau. Taêng coù saùu hoøa laø taêng chuùng ta neân thaân caän.

Thaày coù boán haïng chaùnh: Thaày chaùnh toâng, thaày chaùnh taâm, thaày chaùnh haïnh, thaày chaùnh ngöõ.

Thaày chaùnh toâng laø thaày daïy chuùng ta con ñöôøng tu haønh ñuùng nhö Phaät Toå.

Thaày chaùnh taâm laø thaày höôùng chuùng ta tu, ñi thaúng vaøo con ñöôøng ñaïo chôù khoâng quanh co.

Thaày chaùnh haïnh töùc laø thaày coù haïnh chaân chaùnh ñeå höôùng daãn mình.

Thaày chaùnh ngöõ töùc thaày duøng lôøi chaân chaùnh cuûa Phaät Toå ñem ra daïy.

Baïn coù boán haïng thuø thaéng: Hoïc Ñaïi thöøa, thoâng suoát kinh ñieån, thaáy vieäc voâ ích thì khuyeân can, coù naïn giuùp ñôõ nhau.

Boán haïng ñoù laø neân thaân caän. Quí vò nhôù boán haïng baïn naøy ñeå choïn cho kyõ vaø neân gaàn. Coøn thaáy chuyeän voâ ích maø khoâng khuyeân can ñeå maëc laøm gì laøm, ñoù chöa phaûi laø baïn toát, chöa phaûi laø baïn laønh. Coù tai naïn thì ngoù lô, ñoù cuõng khoâng phaûi laø baïn laønh.

Nhöõng ngöôøi naøy neân thaân caän, töùc thuoäc Gia haïnh vò.

Toùm laïi taêng thì phaûi ñöôïc luïc hoøa môùi neân gaàn. Thaày thì phaûi chaùnh toâng, chaùnh taâm, chaùnh haïnh, chaùnh ngöõ môùi neân gaàn. Baïn thì phaûi thoâng Ñaïi thöøa, suoát kinh ñieån, khuyeân can mình ñieàu quaáy, giuùp ñôõ khi khoù khaên, môùi neân gaàn.

2. Phaùp nghe ñaïo. Vì thaân caän thaày baïn neân ñöôïc ngoä chaùnh toâng, xa lìa phaùp töôùng, thöôøng giöõ noäi taâm, töùc laø vò Kieán ñaïo.

Neáu ngöôøi tu ñöôïc gaàn nhöõng vò Taêng luïc hoøa, nhöõng thaày chaân chaùnh, nhöõng ngöôøi baïn toát, töùc laø ñaõ tieán ñöôïc moät böôùc roài.

3. Phaùp giöõ ñaïo. Ngöôøi ñaõ ngoä chaùnh toâng neân choïn caûnh maø ôû. Caûnh thì coù nuùi döõ, nöôùc (soâng) döõ khoâng neân ôû. Chöõ döõ naøy laø choã xaáu, töùc laø nhöõng nuùi hieåm nguy, nhöõng nôi nöôùc ñoäc v.v… khoâng neân ôû.

Caûnh phaûi ñuû boán duyeân: nöôùc, löûa, löông thöïc, rau quaû, laø ñuû boán duyeân. ÔÛ ñaâu coù ñuû boán duyeân ñoù thì neân ôû, vì ôû maø khoâng coù rau aên cuõng khoâng ñöôïc, khoâng coù löông thöïc laøm sao ôû? Cho neân choã ôû phaûi coù ñuû nöôùc, ñuû löûa, ñuû löông thöïc, ñuû rau quaû.

Laïi noùi: Caûnh khoâng gaàn nhaân gian, chaúng xa nhaân gian. Gaàn thì oàn naùo, xa thì khoâng ngöôøi hoä trì, ñaây laø caûnh neân ôû.

Ngöôøi xöa kyõ nhö vaäy. Chuùng ta coù beänh laø khi thích oàn thì ñeán choã chôï buùa thaät ñoâng, khi thích vaéng thì muoán vaøo taän röøng saâu. Chôï buùa hoaëc röøng saâu, thích hai nôi ñoù ñeàu laø beänh. Theá neân ôû ñaây daïy ñöøng gaàn nhaân gian laém, gaàn thì oàn, maø xa thì khoâng ai uûng hoä, nhö vaäy phaûi vöøa chöøng. Truùc Laâm raát laø vöøa, khoâng gaàn maø khoâng xa. Cho neân choã ôû phaûi löïa kyõ, khoâng phaûi muoán ôû ñaâu laø ôû choã ñoù cho baèng ñöôïc [Nghi laø: Ñaây thuoäc vò Tu ñaïo].

ÔÛ caûnh naøy deã döùt nghieäp, döôõng thaàn nuoâi trí, sanh taâm Baùt-nhaõ, tính ghi nhôù, nuoâi lôùn thai thaùnh, aét ñöôïc chöùng ñaïo. Ñaây töùc thuoäc vò cöùu kính, töùc phaùp vieân maõn ñaïo, môùi ñöôïc sieâu phaøm nhaäp thaùnh.

4. Phaùp chöùng ñaïo: ÔÛ caûnh naøy…

Kinh Phaùp Hoa phaåm An Laïc Haïnh daãn kinh A-haøm noùi: Xa lìa boán haïng baïn aùc, gaàn guõi boán haïng baïn laønh.

Xa lìa boán haïng baïn aùc laø:

1. Gaàn guõi baïn aùc beân ngoaøi thì sôï, maø trong loøng khoâng thaân. Vì hoï coù qui luaät thì sôï chôù trong loøng khoâng öa.

2. Noùi lôøi eâm ñeïp vôùi baïn aùc, lôøi thì thuaän maø yù thì traùi. Noùi huøa, noùi nònh theo, trong yù laïi khoâng thuaän.

3. Kính thuaän baïn aùc, taâm tuy kính thuaän ñoái vôùi vieäc laøm thieän aùc ñeàu huøa theo, maø khoâng coù taâm can giaùn nhau. Toát xaáu gì cuõng huøa laøm heát, khoâng bieát can giaùn nhau.

4. Ñoàng söï vôùi baïn aùc, laø cuøng baïn aùc laøm vieäc aùc, nhö cuøng uoáng röôïu, côø baïc, daâm daät, ca muùa…

Boán haïng baïn laønh laø:

1. Baïn laønh döøng loãi, moïi vieäc aùc cuøng döøng. Gaàn baïn laønh thì nhöõng loãi laàm cuûa mình, nhôø baïn khuyeân can, neân caøng ngaøy chuùng ta caøng döøng ñöôïc laàm loãi.

2. Baïn laønh thöông meán, gaëp vieäc khoå thöông meán nhau. Khi gaëp tai naïn thì thöông meán cöùu giuùp nhau.

3. Baïn laønh lôïi ngöôøi, ñöôïc vieäc vui chia sôùt nhau”, nghóa laø nhöõng gì cuøng vui, cuøng ñöôïc lôïi ích thì chia sôùt vôùi nhau.

4. Baïn laønh ñoàng söï, gaëp vieäc laønh chung nhau laøm.

Ngaøi muoán daãn cho chuùng ta nhôù trong kinh daïy phaûi neân gaàn nhöõng ngöôøi laønh nhö vaäy, chôù khoâng neân gaàn nhöõng ngöôøi döõ.

Thaáy hoïc giaû thôøi nay, chöa nghe ñaïo töï xöng mình haønh ñaïo.

Chöa coù hoïc maø noùi haønh laø haønh caùi gì? Noùi haønh ñaïo laø phaûi hoïc ñaïo, khoâng hoïc ñaïo maø noùi haønh ñaïo, ñoù laø noùi doái khoâng ñuùng söï thaät.

Chaúng bieát hoï haønh caùi ñaïo gì? Coå ñöùc noùi: AÊn ñöôïc vaøi coïng rau, töï xöng laø Toå sö trai, môùi aên vaøi coïng rau maø xöng laø Toå roài, Toå sö trai.

Laïi noùi “Nhö con traâu troïn ñôøi aên coû, maø chöa töøng thaønh Phaät.” Cho neân ngaøi Tueä Trung noùi: “AÊn rau cuøng aên thòt, chuùng sanh moãi sôû thuoäc; xuaân veà traêm coû sanh, laøm sao thaáy toäi phöôùc?”

Lyù (Linh) Nguyeân noùi: “Ba chuïc naêm qua taàm kieám khaùch.” Ñaây laø nghe ñaïo, sau môùi haønh ñaïo vaäy.

Toâi nghi Ngaøi laàm Linh Vaân laø Lyù Nguyeân vì caâu “ba chuïc naêm qua taàm kieám khaùch”, laø moät caâu trong boán caâu thô cuûa ngaøi Linh Vaân. Khi thaáy hoa ñaøo ngoä ñaïo, Ngaøi ñoïc leân baøi keä:

Tam thaäp nieân lai taàm kieám khaùch,

Kyû hoài laïc dieäp höïu söu chi.

Töï tuøng nhaát kieán ñaøo hoa haäu,

Tröïc chí nhö kim caùnh baát nghi.

Nhö vaäy caâu ñöôïc daãn laø caâu ñaàu baøi thô cuûa ngaøi Linh Vaân. Nguyeân Thieàn sö Chí Caàn ôû nuùi Linh Vaân, khi nhìn thaáy hoa ñaøo Ngaøi ngoä ñaïo, laøm baøi keä naøy, cho neân khoâng theå noùi caâu naøy laø cuûa Lyù Nguyeân ñöôïc. Vì theá caâu naøy laø cuûa Linh Vaân thì hôïp lyù hôn.

Toùm laïi Ngaøi noùi roõ raèng ngöôøi muoán ngoä ñaïo, tröôùc phaûi hoïc ñaïo, neân noùi ba chuïc naêm qua taàm kieám khaùch, töùc laø ñi choã naøy choã kia ñeå caàu hoïc, tìm hieåu. Ñoù laø yù: Ñaây laø nghe ñaïo, sau môùi haønh ñaïo vaäy. Nhôø tìm hoïc, chuùng ta môùi thöïc hieän ñöôïc nhöõng gì ñaõ hoïc, goïi ñoù laø haønh.

*

Ñeán phaàn cuûa ngöôøi khaéc baûn in.

Vaû Sö laø ngöôøi tieáp muøi thôm buûa khaép cuûa hai möôi taùm vò Toå AÁn Ñoä, moài ñeøn trao ñuoác cuûa saùu vò Toå Trung Hoa, noi daáu toâng Döông Kyø, ñöôïc yeáu chæ ngaøi Vieân Ngoä. Thöôøng ngaøy baøn thieàn noùi phaùp maø khoâng coù moät phaùp coù theå ñöôïc. Nôi nôi tieáp ñoä chuùng sanh maø khoâng phaûi chuùng sanh, nhöng chaúng chuùng sanh naøo khoâng ñöôïc lôïi. Ngaøi khi ñi thì xem traâu ñaù roáng traêng, ñöùng thì nghe ngöïa goã hí gioù, ngoài thì töïa goác caây khoâng boùng, naèm thì nghæ trong thaùp Voâ phuøng. Ai coù theå doø xeùt ñöôïc bôø meù cuûa Ngaøi.

Kinh Chö Sôn Laâm noùi: “Thieàn toâng ôû nôi trieàu thò, neáu gaëp ñöôïc chæ thuù ngoaøi lôøi, chaúng dính nôi thaáy nghe, chôù keït lyù huyeàn trong ngoân cuù, buoâng loûng nghó baøn. Veà sau ôû trong Toâng moân môùi ñöôïc moät chuyeån ngöõ, quyeát nhaän oâng naém tay nhau cuøng ñi. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, aét gioáng loaøi moït ñuïc saùch chaúng khaùc.”

Tuy toâi coù duyeân kim caûi, gaëp ñöôïc saùch quí, hoå theïn khoâng coù taøi nhaû phöôïng, laïm bieân daáu veát Thaùnh Hieàn, nhôø vieäc thieän nhoû naøy, daâng leân ñeàn ñaùp boán aân. Duø cho nhieàu ñôøi naùt xöông, cuõng khoù ñeàn ñöôïc boán aân nhö trôøi cao loàng loäng. Nghe moät caâu maø laëng thaàn coù theå ñöôïc thaønh Chaùnh giaùc.

            OÂi!

            Kieám vì baát bình rôøi voû baùu,

            Thuoác do trò bònh thoaùt bình vaøng.

Keä raèng:

            Ma cöôøng, phaùp nhöôïc, ñaïo sao coâi,

            Phaät Toå khuyeân raên taïo baûn ñoà.

Chæ coù lôøi huyeàn laøm maãu möïc,

Ai hay thöùc giaû giaûi haïnh voâ.

            (Phaïm Vaên Vuõ ôû xaõ Thanh Lieäu khaéc baûn in.)

Toâi giaûi thích cho quí vò thaáy roõ ñoaïn naøy.

Phaàn treân laø phaàn cuûa ngaøi Phaùp Loa daïy, phaàn naøy laø phaàn keát thuùc cuûa ngöôøi in saùch. OÂng cuõng laø ngöôøi raát thaâm hieåu Phaät phaùp, thaâm hieåu thieàn. Tröôùc heát oâng taùn thaùn ngaøi Phaùp Loa: Vaû Sö (Sö laø chæ ngaøi Phaùp Loa) laø ngöôøi tieáp muøi thôm buûa khaép cuûa hai möôi taùm vò Toå AÁn Ñoä, moài ñeøn trao ñuoác cuûa saùu vò Toå Trung Hoa, noi daáu toâng Döông Kyø, ñöôïc yeáu chæ ngaøi Vieân Ngoä (Phaät Quaû). Ñaây laø taùn thaùn ngaøi Phaùp Loa tieáp noái caùc vò Toå AÁn Ñoä, caùc vò Toå Trung Hoa cho ñeán nhöõng vò Toå sau naøy. Phaàn naøy laø noùi veà söï truyeàn thöøa. Ñeán dieäu duïng cuûa Ngaøi trong söï giaùo hoùa:

Thöôøng ngaøy baøn thieàn noùi phaùp maø khoâng moät phaùp coù theå ñöôïc. Khi Ngaøi coøn soáng thì luoân luoân baøn thieàn noùi phaùp vôùi ñeä töû, vôùi moïi ngöôøi. Tuy baøn, tuy noùi maø khoâng moät phaùp coù theå ñöôïc, töùc laø khoâng dính maéc moät phaùp naøo.

Nôi nôi tieáp ñoä chuùng sanh maø khoâng phaûi chuùng sanh, nghóa laø Ngaøi luoân luoân ñi hoaèng hoùa, giaûng daïy caùc nôi ñeå tieáp ñoä chuùng sanh maø khoâng thaáy coù moät chuùng sanh thaät. Nhöng chaúng chuùng sanh naøo khoâng ñöôïc lôïi, tuy khoâng thaáy moät chuùng sanh thaät maø caùc chuùng sanh ñeàu ñöôïc ôn giaùo hoùa cuûa Ngaøi vaø ñöôïc lôïi laïc.

Ñeán söï soáng cuûa Ngaøi:

Ngaøi khi ñi thì xem traâu ñaù roáng traêng, ñöùng thì nghe ngöïa goã hí gioù, ngoài thì töïa goác caây khoâng boùng, naèm thì nghæ trong thaùp Voâ phuøng, ai coù theå doø xeùt ñöôïc bôø meù cuûa Ngaøi?

Ñaây laø noùi caùc haønh ñoäng cuûa Ngaøi: Ñi, ñöùng, ngoài, naèm ñeàu ôû trong theå thanh tònh nhö nhö, nhöng ñaày ñuû dieäu duïng. Ñi thì xem traâu ñaù roáng traêng. Traâu ñaù coù cöû ñoäng khoâng maø bieát roáng? Ñoù laø ñeå thaáy trong theå baát ñoäng nhö nhö vaãn coù dieäu duïng. Ñöùng thì nghe ngöïa goã hí gioù, con ngöïa goã hí theo caùc luoàng gioù loäng. Nhö vaäy ñi vaø ñöùng ñeàu ôû trong theå baát ñoäng maø ñaày ñuû dieäu duïng. Ngoài thì töïa goác caây khoâng boùng. Coù goác caây naøo khoâng boùng, tröø trôøi raâm, trôøi maùt. Khi naèm thì nghæ trong thaùp Voâ phuøng. Thaùp Voâ phuøng laø thaùp gì? Cuõng coù ngöôøi dòch laø khoâng chaên chieáu, coù ngöôøi dòch laø khoâng khoaùc aùo caø-sa. Nhöng söï thaät thaùp Voâ phuøng laø do söï tích: Vaøo ñôøi Ñöôøng, Quoác sö Hueä Trung ñöôïc vua Ñöôøng Tuùc Toâng thænh veà giaûng daïy ôû kinh ñoâ. Qua ñeán ñôøi vua Ñöôøng Ñaïi Toâng, bieát mình saép tòch, Ngaøi baùo tin cho vua Ñöôøng bieát.

Vua hoûi: Hoøa thöôïng tòch, ñeä töû seõ laøm gì ñeå kyû nieäm?

Ngaøi noùi: Beä haï xaây moät ngoâi thaùp Voâ phuøng.

Vua Ñöôøng Ñaïi Toâng laø moät vò vua hieåu thieàn, hoûi: Xin Thaày cho kieåu thaùp.

Ngaøi laëng thinh giaây laâu hoûi: Hieåu chaêng?

Ñaùp: Khoâng hieåu.

Ngaøi daïy: Toâi tòch roài, coù thò giaû teân laø Ñam Nguyeân seõ giaûi cho.

Sau khi Ngaøi tòch, vua Ñaïi Toâng môøi Thieàn sö Ñam Nguyeân tôùi, noùi raèng: Hoøa thöôïng noùi thaùp Voâ phuøng, nay nhôø Thaày giaûi thích. Ñam Nguyeân lieàn ñoïc boán caâu keä:

            Töông chi nam, ñaøm chi baéc,

            Trung höõu huyønh kim sung nhaát quoác.

            Voâ aûnh thoï haï hieäp ñoàng thuyeàn,

            Löu ly ñieän thöôïng voâ tri thöùc.

Dòch:

            Beân nam soâng Töông, beân baéc caùi ñaàm,

            Khoaûng giöõa vaøng roøng ñaày moät nöôùc.

            Döôùi caây khoâng boùng neân ñoàng thuyeàn,

Treân ñieän löu ly khoâng tri thöùc.

Ñoù laø dieãn taû thaùp Voâ phuøng.

Noùi raèng: “Döôùi caây khoâng boùng neân ñoàng thuyeàn”, neân ôû ñaây môùi duøng caâu: Ngoài thì töïa goác caây khoâng boùng. Caây khoâng boùng laø dieãn taû thaùp Voâ phuøng.

Naèm thì nghæ trong thaùp Voâ phuøng. Trong thaùp Voâ phuøng, choã naèm nghæ ñöôïc dieãn taû raát hay: “Löu ly ñieän thöôïng voâ tri thöùc”, treân ñieän löu ly khoâng tri thöùc. Ai khoâng tri thöùc thì naèm ñöôïc treân ñieän löu ly. Nhö vaäy roõ raøng laø dieãn taû thaùp Voâ phuøng.

Nhöng coù ngöôøi hieåu laàm, töôûng chöõ phuøng laø vaù, khoâng ngôø Ngaøi muoán chæ theå khoâng sanh dieät, haèng trong saùng, khoâng nieäm phaân bieät, ñoù laø thaùp Voâ phuøng cuûa Ngaøi. Theá neân chuùng ta ñoïc phaûi hieåu coäi nguoàn môùi khoâng keït trong lôøi dòch.

Nhö vaäy lôøi cuûa vò naøy cho thaáy ngaøi Phaùp Loa laø con ngöôøi ñaõ ngoä vaø soáng ñöôïc vôùi lyù ñaïo, neân ñi, ñöùng, ngoài, naèm ñeàu ôû trong theå khoâng sanh khoâng dieät, haèng saùng khoâng bò moät veát nhô. ÔÛ trong theå ñoù ai coù theå doø xeùt ñöôïc bôø meù cuûa Ngaøi, neân khoâng ai bieát ñöôïc haønh tung cuûa Ngaøi.

Toùm laïi ñaây laø lôøi khen: Moät laø khen söï keá thöøa, hai laø khen söï truyeàn phaùp, ba laø khen trong boán oai nghi, Ngaøi ñeàu soáng ñuùng vôùi theå chaân thaät ñaày ñuû dieäu duïng.

Kinh Chö Sôn Laâm noùi: Thieàn toâng ôû nôi trieàu thò, neáu gaëp ñöôïc chæ thuù ngoaøi lôøi, chaúng dính nôi thaáy nghe, chôù keït lyù huyeàn trong ngoân cuù, buoâng loûng nghó baøn. Veà sau ôû trong Toâng moân môùi ñöôïc moät chuyeån ngöõ, quyeát nhaän oâng naém tay nhau cuøng ñi.

OÂng noùi trong kinh Chö Sôn Laâm daïy raèng: Thieàn toâng ôû nôi trieàu thò, töùc laø ôû nôi trieàu ñình, thò töù, neáu gaëp ñöôïc chæ thuù ngoaøi lôøi, töùc laø giaùo ngoaïi bieät truyeàn, khoâng dính, khoâng maéc nôi thaáy nghe, cuõng khoâng keït lyù huyeàn trong ngoân cuù, töùc laø khoâng chaáp nhöõng lyù leõ cao sieâu trong lôøi, neân döøng heát nhöõng nghó baøn.

Veà sau ôû trong Toâng moân môùi ñöôïc moät chuyeån ngöõ, quyeát nhaän oâng naém tay nhau cuøng ñi, veà sau ôû trong nhaø thieàn môùi ñöôïc moät caâu thoâng suoát. Nhö vaäy quyeát naém tay ngaøi Phaùp Loa cuøng ñi.

Neáu khoâng ñöôïc vaäy aét gioáng loaøi moït ñuïc saùch chaúng khaùc. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, gioáng nhö con moït ñuïc saùch, ñoïc maõi phuûng saùch khoâng coù lôïi gì. Ñoù laø lôøi taùn thaùn vaø nhaéc nhôû.

Tieáp ñeán oâng noùi rieâng veà oâng:

Tuy toâi coù duyeân kim caûi. Trong kinh Nam Baûn Nieát-baøn coù caâu: “Giôùi töû ñaàu chaâm phong, Phaät xuaát nan ö thò”, nghóa laø nhö haït caûi neùm treân muõi nhoïn caây kim laø vieäc khoù, Phaät ra ñôøi cuõng khoù nhö vaäy. Theá neân oâng daãn: Tuy toâi coù duyeân kim caûi gaëp ñöôïc saùch quí, hoå theïn khoâng coù taøi nhaû phöôïng, laïm bieân daáu veát Thaùnh Hieàn, nhôø vieäc thieän nhoû naøy, daâng leân ñeàn ñaùp boán ôn. Duø cho nhieàu ñôøi naùt xöông, cuõng khoù ñeàn ñöôïc boán ôn nhö trôøi cao loàng loäng. OÂng coù duyeân raát hieám, môùi gaëp ñöôïc nhöõng quyeån saùch cuûa ngaøi Phaùp Loa, nhöng oâng khoâng coù taøi nhaû phöôïng phun chaâu neân khoù noùi heát ñöôïc caùi hay cuûa kinh saùch. Vì theá oâng chæ ghi laïi ñeå ngöôøi sau noi theo daáu veát Thaùnh Hieàn, laáy vieäc ñoù laøm coâng ñöùc ñeå ñeàn ñaùp boán ôn. Ñoái vôùi oâng thì boán ôn ñoù daàu cho naùt xöông nhieàu ñôøi cuõng khoâng theå ñeàn ñaùp ñöôïc, vì boán ôn to lôùn nhö trôøi cao loàng loäng. Chæ coù ai: Nghe moät caâu maø laëng thaàn coù theå ñöôïc thaønh Chaùnh giaùc, nhö theá môùi ñeàn ñöôïc boán ôn. OÂng daãn:

            OÂi!

            Kieám vì baát bình rôøi voû baùu,

            Thuoác do trò bònh thoaùt bình vaøng.

Caây kieám vì nhöõng vieäc traùi vôùi ñaïo lyù, vôùi ñieàu laønh, neân ra khoûi voû baùu ñeå tröøng trò keû xaáu aùc. Thuoác ñeå trong bình vaøng, nhöng muoán cöùu ngöôøi beänh, neân truùt ra khoûi bình vaøng. Hai caâu naøy noùi raèng ñaïo lyù chaân thaät, quí baùu, neáu khoâng coù chuyeän caàn thieát thì noù naèm im. Ñeán khi vì cöùu ñôøi, vì ñem lôïi ích cho chuùng sanh, noù môùi coù nhöõng dieäu duïng. Theå chaân thaät voán baát ñoäng, nhöng vì chuùng sanh neân phaûi ñoäng ñeå laøm lôïi ích cho ngöôøi.

Keát thuùc laø baøi keä than vaõn cuûa oâng:

Ma cöôøng phaùp nhöôïc ñaïo sao coâi, ma maïnh, phaùp yeáu, ñaïo thì coâ ñôn quaù, ít coù ngöôøi löu taâm ñeå yù.

Phaät Toå khuyeân raên taïo baûn ñoà. Phaät Toå luoân luoân nhaéc nhôû khuyeân raên, ghi thaønh saùch vôû, cuõng nhö veõ baûn ñoà cho chuùng ta theo.

Chæ coù lôøi huyeàn laøm maãu möïc. Nhöõng lôøi nhieäm maàu, cao caû naøy laø ñeå laøm maãu möïc cho ñôøi sau nöông theo tu haønh.

Ai hay thöùc giaû giaûi haïnh voâ. Ai coù bieát ñaâu, goïi laø thöùc giaû maø giaûi vaø haïnh ñeàu khoâng coù. Neáu thaät laø thöùc giaû thì haïnh giaûi phaûi töông öng. Giaûi laø hieåu, haïnh laø haønh, hieåu vaø haønh phaûi töông öng nhau. Neáu cho mình laø thöùc giaû maø khoâng giaûi, khoâng haïnh, ñoù laø thöùc giaû hö doái.

Boán caâu keä laø lôøi caûnh tænh nhöõng ngöôøi sau. Vì chuùng ta soáng trong thôøi ma cöôøng phaùp nhöôïc, ñaïo ñöùc suy keùm, neân lôøi khuyeân cuûa Phaät Toå laø baûn ñoà chuùng ta phaûi noi theo. Nöông theo nhöõng lôøi nhieäm maàu cuûa Phaät Toå chuùng ta tu haønh môùi ñöôïc giaûi thoaùt. Ñöøng cho raèng mình laø ngöôøi trí thöùc maø khoâng giaûi, khoâng haïnh. Ngöôøi tu Phaät phaûi coù ñuû giaûi, haïnh thì söï tu haønh môùi coù keát quaû.

Treân ñaây laø lôøi khaéc baûn in cuûa oâng Phaïm Vaên Vuõ ôû xaõ Thanh Lieäu.

Ñoïc saùch xöa, thaáy ñöôïc taâm meán ñaïo cuûa ngöôøi xöa, chuùng ta raát laø kính neå. Nhö vò khaéc baûn in nhöõng quyeån saùch cuûa ngaøi Phaùp Loa, ngaøi Huyeàn Quang, khi ñöôïc caùc baûn ñoù oâng möøng rôõ, quí troïng, ñem khaéc laïi cho ngöôøi sau tu hoïc, ñoù laø taâm traïng cuûa nhöõng ngöôøi kính troïng chaùnh phaùp vaø muoán duy trì chaùnh phaùp. Coøn chuùng ta ngaøy nay khi ñöôïc nhöõng quyeån saùch ñoù, chuùng ta ñoïc, chuùng ta hieåu roài caàn phaûi tu. Coù tu môùi goïi laø giaûi haïnh töông öng. Toå Ñaït-ma coù noùi: “Giaûi haïnh töông öng, danh vi vieát Toå.” Nghóa laø hoïc roài hieåu, hieåu roài thöïc haønh, hai ñieàu ñoù kòp vôùi nhau laø Toå. Vì hoïc maø khoâng hieåu, thì caùi hoïc cuõng chöa coù lôïi, hoïc roài hieåu, hieåu roài haønh, haønh töùc laø haïnh. Nhö ñoaïn tröôùc ñaõ noùi vaên, tö, roài tu, ñuû caû ba laø gaàn ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Theá neân hoïc ñaïo ñöøng bao giôø nghó laø chuùng ta hoïc hieåu ñeå noùi cho ngöôøi khaùc nghe, maø phaûi nghó hoïc hieåu ñeå tu. Neáu hoïc hieåu tu ñöôïc roài, thì lôïi ích cuûa chuùng sanh seõ ñeán. Neáu muoán hoïc nhieàu nhôù nhieàu ñeå noùi cho thieân haï nghe maø chính mình khoâng tu thì vieäc lôïi ích cho ngöôøi raát laø giôùi haïn. Taïi sao? Ví duï gaëp Phaät töû naøo toâi cuõng khuyeân raùng taäp taâm töø bi hæ xaû ñeå tu theo haïnh Phaät, haïnh Boà-taùt, nhö vaäy cuoäc soáng seõ an vui. Toâi khuyeân ngöôøi nhö vaäy nhöng coù ai choïc toâi giaän, toâi nhôù ñôøi ñôøi, gaëp maët toâi khoâng theøm ngoù, nhö vaäy ngöôøi ta ñaùnh giaù toâi nhö theá naøo? Töø bi hæ xaû ñeán möùc naøo? Töùc nhieân lôøi Phaät Toå noùi mình thuoäc vaø ñem daïy ngöôøi, maø chính mình chöa tu ñöôïc thì khi gaëp vieäc, haïnh cuûa mình vaãn laø phaøm phu, tuy lôøi noùi laø lôøi thaùnh giaû. Lôøi noùi thaùnh trong con ngöôøi phaøm, thì ngöôøi nghe seõ nghó: OÂng aáy hoïc loùm cuûa Phaät roài noùi, chôù thaät oâng coù ñöôïc gì ñaâu. Nhö vaäy ñieàu gì mình hoïc ñöôïc, hieåu ñöôïc, öùng duïng ñöôïc, thì ñoù môùi xöùng ñaùng. Coøn hoïc ñöôïc hieåu ñöôïc maø khoâng öùng duïng thì chöa xöùng ñaùng. Cho neân chuùng ta nhôù chö Phaät, chö Toå luoân luoân khuyeân raên chuùng ta raùng hoïc, hieåu vaø cuõng phaûi raùng tu, ba vieäc phaûi theo nhau, thì vieäc tu môùi coù giaù trò.

Vì leõ ñoù toâi chuû tröông raèng taát caû Taêng Ni cuõng nhö Phaät töû chuùng ta hoïc vöøa phaûi, nhöng nhöõng gì chuùng ta hoïc ñöôïc, chuùng ta phaûi thöïc haønh, phaûi tu. Trong nhaø Phaät thöôøng hay ví duï, nhöõng ñöùa beù chöa bieát lôïi haïi neân gaëp nhöõng böõa côm ngon, thöùc aên ngon noù doàn vaøo ñaày buïng, nhöng tieâu khoâng noåi thaønh sanh beänh. Traùi laïi neáu noù bieát chöøng möïc, daàu ngon cuõng aên vöøa phaûi ñeå cho bao töû tieâu hoùa, cheá bieán ra caùc chaát boài döôõng cô theå thì môùi höõu ích. Cuõng nhö theá, chuùng ta nghe cho nhieàu, hoïc cho laém maø khoâng chòu tu, ñoù laø beänh, vì noùi gì chuùng ta cuõng hieåu thì coù ai nhaéc mình ñöôïc ñaâu? Vöøa môû mieäng nhaéc, daãn kinh naøo chuùng ta thuoäc kinh naáy, thaønh ra ñaâu coù noùi ñöôïc. Nhaéc chuùng ta khoâng ñöôïc, maø chuùng ta khoâng tu, ñoù laø beänh naëng. Theá neân hoïc laø vieäc ñaàu tieân, roài suy gaãm cho thaám nhuaàn, roài phaûi öùng duïng tu. Nhö vaäy taát caû lôøi Phaät Toå daïy höõu ích voâ cuøng vaø ñem laïi cho ñôøi tu chuùng ta nhöõng ñieàu maø ngöôøi theá gian khoâng theå löôøng noåi. Vì theá caùc ngaøi noùi neáu ñöôïc nhö vaäy thì chuùng ta cuøng Toå Phaät naém tay ñoàng ñi, keà vai cuøng ñi chôù khoâng keùm.

Toùm laïi toâi muoán nhaéc Taêng Ni cuõng nhö Phaät töû, hoïc kinh hoïc ñaïo phaûi kheùo öùng duïng cho ñöôïc, daàu khoâng hoaøn toaøn, nhöng hoïc möôøi cuõng öùng duïng ñöôïc naêm, ñoù môùi laø höõu ích. Coøn neáu hoïc cho coù kieán thöùc ñeå khoe vôùi thieân haï, thì chöa lôïi ích bao nhieâu. Vaäy mong taát caû hoïc phaûi haønh. Haønh thì seõ coù lôïi ích. Ñoù laø lôøi toâi muoán nhaéc nhôû chung cho taát caû.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM