THAÁY THAÂN GIAÛ DOÁI COÙ PHAÛI QUAN NIEÄM CHAÙN ÑÔØI CHAÊNG?

H.T THÍCH THANH TÖØ

Ña soá ngöôøi nghe trong kinh Phaät noùi “Xem thaân nhö huyeãn hoùa” cho laø taâm traïng bi quan, yeám theá. Traùi laïi, nhaø Phaät thaáy thaân nhö huyeãn hoaù laø söùc maïnh ñeå laøm lôïi ích chuùng sanh. Nhö noùi “Boà Taùt laáy thaân nhö huyeãn ñoä chuùng höõu tình nhö huyeãn”, bôûi Boà Taùt thaáy thaân hình khoâng thaät neân saün saøng laên xaû vaøo laøm vieäc lôïi ích chuùng sanh, duø gaëp khoù khaên nguy hieåm cuõng khoâng ngaùn sôï, vì thaân nhö huyeãn coù maát cuõng khoâng coù gì ngaùn sôï, vì thaân nhö huyeãn coù maát cuõng khoâng gì quan troïng. Thaáy chuùng höõu tình nhö huyeãn neân ñoä chuùng sanh maø khoâng chaáp nhôn ngaõ. Thaáy thaân nhö huyeãn, khieán ngöôøi ta maïnh meõ leân, khoâng coøn haõi sôï, tröôùc vaïn vaät bieán thieân maø taâm hoàn mình vaãn an nhieân töï taïi…. Ta haõy nghe baøi keä cuûa thieàn sö Vaïn Haïnh:

            Thaân nhö ñieån aùnh höu hoaøn voâ.

            Vaïn moäc xuaân vinh thu höïu khoâ

            Nhaäm vaän thaïnh suy voâ boá uùy,

            Thaïnh suy nhö loä thaûo ñaàu phoâ.

Dòch:

            Thaân nhö boùng chôùp coù roài khoâng

            Caây coû xuaân töôi, thu ñöôïm hoàng

            Maëc cuoäc thaïnh suy khoâng sôï haõi

            Thaïnh suy nhö coû haït söông ñoàng.

Bieát bao lôøi Phaät, yù Toâ trong caùc kinh, luaän thaáy thaân nhö huyeãn ñaït tinh thaàn voâ uùy nhö theá.

THAÁY THAÂN HUYEÃN HOÙA LAØ ÑUÙNG LEÕ THAÄT

Phaät giaùo noùi thaân naøy do töù ñaïi hoøa hôïp thaønh neân khoâng chaéc ñöôïc beàn laâu. Töù ñaïi laø ñaát, nöôùc, gioù, löûa, boán thöù naøy buûa khaép trôøi ñaát vaïn vaät neân noù laø ñaïi. Chaát cöùng trong thaân laø ñaát, chaát öôùc laø nöôùc, chaát ñoäng laø gioù, chaát aám laø löûa. Boán chaát naøy thieáu moät thì thaân phaûi hoaïi. Song boán chaát naøy luoân luoân thuø ñòch choáng ñoái nhau. Löûa khoâng öa nöôùc, ñaát khoâng öa gioù, ngöôïc laïi cuõng theá. Khi löûa thaïnh hôn nöôùc sanh noùng böùc ñau ñaàu, gioù thaïnh hôn ñaát sanh nhoïc nhaèn ñau nhöùc. Chuùng haèng choáng ñoái nhau neân luùc naøo thaân naøy cuõng saün saøng beänh hoaïn hay chöïc tan raõ. Ta kheùo ñieàu hoøa thì thaân coøn an oån, khoâng kheùo chuùng seõ baêng hoaïi. Söï baêng hoaïi cuûa thaân thaät baát ñònh, moät maïch maãu beå, moät caùi saûy chaân, moät luoàng gioù ñoäc, moät vieân ñaïn xuyeân qua…. laø maát maïng. Söï hoøa hôïp cuûa töù ñaïi laø khoù khaên khoâng ñaûm baûo laâu daøi, vì chuùng mang baûn chaát thuø ñòch nhau. Nhö boán ngöôøi thuø ñòch nhau chung laøm moät coâng taùc, neáu thieáu moät trong boán ngöôøi thì coâng taùc phaûi ñoå vôõ. Thöû hoûi chuùng ta daùm baûo ñaûm boán ngöôøi naøy hoøa hôïp laâu daøi chaêng? Vaø coâng taùc hoï ñang laøm coù theå thaønh töïu vieän maõn khoâng? Thöïc khoâng ai daùm höùa ñieàu ñoù heát, vì thaáy roõ tính chaát thuø ñòch cuûa chuùng. Söï hoøa hôïp cuûa boán keû thuø, duø ai ngu toái maáy cuõng bieát raát taïm bôï moõng manh. Theá thì noùi thaân taïm bôï hö doái laø noùi ñuùng söï thaät khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa.

Chaüng nhöõng söï hoøa hôïp cuûa chuùng raát taïm bôï mong manh, chính khi ñang hoøa hôïp, chuùng caàn phaûi vay möôïn töù ñaïi beân ngoaøi bò thieáu hay ngöng treä, nguy cô tan vôõ xuaát hieän ngay. Loã muõi chuùng ta ñang hít thôû laø möôïn gioù, mieäng ta uoáng nöôùc aên côm laø möôïn nöôùc, möôïn ñaát vaø löûa. Söï vay möôïn aáy ñöôïc thuaän chieàu oån thoûa thì thaân an vui kheûo maïnh. Söï vay möôïn bò trôû ngaïi khoù khaên laø thaân ñau ñôùn nguy kòch. Quaû thaät cuoäc soáng an vui haïnh phuùc laø do söï vay möôïn vaø toáng traû moät caùch an oån ñieàu hoøa, ngöôïc laïi laø söï soáng baát haïnh. Söï soáng coøn laø nhôø vay möôïn, laøm sao daùm noùi thaân naøy laø thaät, laø laâu daøi?

Theá maø ngöôøi ñôøi bò si meâ nhieàu kieáp, cöù nghó thaân naøy laø thaät, laø laâu beàn, laø cuûa ta. Thaäm chí ñaát nöôùc gioù löûa beân ngoaøi laø cuûa thieân nhieân trôøi ñaát maø moät khi möôïn vaøo xaøi lieàn chaáp cuûa mình. Nhö loã muõi vöøa möôïn khoâng khí ñem vaøo chöa ñeán moät phuùt, thôû traû ra lieàn noùi hôi cuûa toâi. Nöôùc, ñaát cuõng chaáp nhö vaäy. Moät vaät gì vöøa qua thaân naøy ñeàu noùi laø cuûa toâi, khoâng ngôø caùi toâi naøy cuõng vay möôïn noát. Bao nhieâu ñoù ñuû thaáy, caùi si meâ chaáp ngaõ cuûa chuùng ta thaät quaù naëng neà. Vì chaáp ngaõ neân muø quaùng, khoâng thaáy leõ thaät. Bôûi vaäy neân nghe noùi thaân naøy nhö huyeãn hoùa lieàn haèng hoïc choáng ñoái ngay.

Neáu thaân naøy laø thaät, phaûi coù baûo ñaûm trong thôøi gian bao laâu. Quaû thaät khoâng daùm baûo ñaûm, laøm sao noùi thaân naøy laø thaät ñöôïc. Coù ngöôøi ra chôï mua haøng, thaáy moùn haøng vöøa yù muoán mua, nhöng coøn ngaïi ñoà giaû.

Chaøng ta hoûi coâ baùn haøng: - Ñaây laø ñoà thieät hay ñoà giaû?

Coâ baùn haøng ñaùp: - Ñoà thieät! Toâi baûo ñaûm oâng ñoà toát laâu beàn… coù thaät môùi daùm baûo ñaûm, neáu giaû ñaâu daùm baûo ñaûm, tröø keû böôùng.

Thaân naøy ñaõ khoâng, coù ai daùm baûo ñaûm, noùi giaû doái laø hôïp lyù coøn gì nghi ngôø. Song noùi giaû doái hay huyeãn hoùa ñeå chæ söï coù maët cuûa noù raát taïm bôï khoâng laâu beàn, khoâng chuû teå, chôù chaúng phaûi khoâng ngô, khoâng coù gì heát. Coù ngöôøi baûo ñaïo Phaät noùi thaân nhö huyeãn hoaù, taïi sao caùc ngöôøi tu theo Phaät vaãn aên, vaãn maëc v.v...vaø v.v..? Bieát thaân huyeãn hoùa laø thaáy noù coù moät caùch taïm bôï ngaén nguõi, deã tan hoaïi, chaúng phaûi laø khoâng, söï aên maëc ñoái vôùi noù laø leõ thöôøng coù gì phaûi nghi. Thaáy ñöôïc leõ thaät taïm bôï cuûa thaân naøy, chuùng ta phaù ñöôïc caùi chaáp ngaõ sai laàm voâ lyù, döøng tay khoâng taïo nghieäp aùc, ñem laïi söï caûm thoâng töông trôï laãn nhau, ñeå ñöôïc chuùt an vui trong cuoäc ñôøi taïm bôï.

THAÁY THAÂN HUYEÃN HOÙA ÑEÅ TRÖØ TAM ÑOÄC

Tham, saân, si laø ba con raén ñoäc saùt haïi ngöôøi khoâng theå keå xieát. Chaúng nhöõng chuùng dieát haïi ngöôøi trong ñôøi naøy, maø coøn gaây hoïa öông khoâng bieát bao nhieâu kieáp nöõa. Coøn tham, saân, si laø con ngöôøi coøn ñau khoå. Thaáy thaân nhö huyeãn hoùa laø loái nhìn ñuùng nhö thaät baèng con maét trí tueä. Con maét trí tueä môû saùng thì si meâ tan bieán laø phaù ñöôïc si.  Si ñaõ tan thì tham theo ñoù maø döøng. Tham heát thì saân khoâng coøn lyù do troãi daäy. Bôûi si meâ neân thaân duyeân hôïp hö doái ta töôûng laàm laø chaân thaät quyù baùu. Do töôûng thaân thaät quyù, neân sanh loøng tham muoán thu gom moïi yeâu caàu maø thaân yeâu thích. Söï thu goùp bò ngaên trôû lieàn noåi saân leân. Theá laø töø Si khôûi tham, töø tham sanh saân, taïo nghieäp gaây khoå cho mình cho ngöôøi. Haønh giaû bieát roõ coäi goác cuûa tam ñoäc laø si meâ duøng caây xeûng trí tueä böùng tung goác si meâ leân. Goác si meâ ñaõ troùc thì thaân tham vaø caønh laù saân cuõng ñoã ngaõ theo, caây tam ñoäc ngang ñaây seõ khoâ khan raõ muïc. Quaû laø chuùng ta ñaõ thaùo ñöôïc caây choát cöûa giaûi thoaùt. Baøi kinh Baùt Nhaõ boå khuyeát cho taát caû thôøi khoùa tu taäp chuû yeáu laø ôû choã naøy. Chuùng ta tu theo ñaïo Phaät laø ñi treân con ñöôøng giaùc ngoä neáu khoâng thaép saùng ngoïn ñuoác trí tueä thì muïc ñích giaùc ngoä aéc phaûi xa vôøi. Kinh Phaùp Cuù Phaät daïy “Caùc oâng töï thaép ñuoác leân maø ñi, thaép leân vôùi chaùnh phaùp”. Trong möôøi hai nhaân duyeân, baét ñaàu töø voâ minh, töø voâ minh tieáp noái ñeán sanh töû laø löu chuyeån. Voâ minh dieät cho ñeán sanh töû dieät laø hoaøn dieät. Do voâ minh daãn maõi ñi trong luaân hoài sanh töû. Voâ minh laø teân khaùc cuûa si meâ. Chuùng ta ñaõ thaáy ñích thöïc boä maët aùc ñoäc cuûa haén roài, khoâng ra tay tieâu dieät haén, bieát bao giôø chuùng ta môùi heát khoå. Vì theá haønh giaû thaúng tay tröøng trò ñích ñaùng keû aùc ñoäc naøy, vôùi caây kieám trí tueä caàm saün trong tay. Baát cöù nôi choán naøo, thôøi gian naøo haønh giaû haèng lia kieám trí tueä, boïn quaân si meâ ngaõ raïp khoâng coøn moät ñöùa daùm saùp laïi gaàn laø thaéng traän, treân ñöôøng tieán ñeán thaønh giaùc ngoä. Ngöôïc laïi laø keû baïi traän khoâng theå cöùu.

THAÁY THAÂN HUYEÃN HOÙA ÑAÏT ÑEÁN KHOÂNG HUYEÃN HOÙA.

Lyù do khoâng bi quan cuûa ñaïo Phaät laø thaáy thaân huyeãn hoùa ñeå ñaït ñeán khoâng huyeãn hoùa. Khoâng phaûi nhö nhöõng keû phaøm phu tuïc töû, coù luùc nhaøn haï ngoài yeân suy ngaãm cuoäc ñôøi thaáy noù ngaén nguõi taïm bôï ñaâm ra chaùn chöôøng khinh hoaûng. Thaáy cuoäc soáng ñi vaøo ngoõ cuït, hoï eâ cheà chaùn ngaùn coù khi lieàu mình töï töû. Haønh giaû duøng trí tueä quaùn saùt thaáy thaân ñuùng leõ thaät, noù hö doái taïm bôï khoâng coù gì ñaùng quyù. Song laïi coù caùi chaân thaät taøng aån trong aáy, chæ coù ngöôøi ñaït ñaïo môùi thaáy ñöôïc. Ta haõy nghe ba caâu trong baøi ca Chuùng Ñaïo cuûa thieàn sö Huyeàn Giaùc:

            “Huyeãn hoùa khoâng thaân töùc phaùp thaân

            Phaùp thaân giaùc lieãu voâ nhaát vaät

            Baûn nguyeân töï taùnh Thieân Chôn Phaät”.

Ngay trong thaân khoâng thaät huyeãn hoùa naøy töùc laø phaùp thaân. Giaùc ngoä phaùp thaân thaáy khoâng coù moät hình töôùng söï vaät gì. Phaùp thaân naøy cuõng goïi laø baûn nguyeân, töï taùnh Thieân Chôn phaät. Phaùp thaân laø teân khaùc cuûa taâm theå laëng leõ, traøn ñaày trong saùng cuûa moïi chuùng ta. Noù khoâng coù hình töôùng neân khoâng bò voâ thöôøng, khoâng daáy ñoäng neân khoâng sanh dieät, haèng trong saùng neân chaúng phaûi khoâng ngô. Vì chuùng ta quen nhìn caùi gì cuõng theo hình töôùng, theo daáy ñoäng môùi cho laø coù, ngöôïc laïi baûo laø khoâng. Ñeå saùng toû yù naøy, chuùng ta nghe lôøi ñoái ñaùp cuûa thieàn sö Hoaøi Nhöôïng vôùi Luïc Toå.

Sö ñeán Taøo Kheâ Luïc Toå hoûi: - ÔÛ ñaâu ñeán?

Sö thöa: - ÔÛ Trung Sôn ñeán.

Toå hoûi: - Vaät gì ñeán?

Sö thöa: - Noùi in tuoàng moät vaät töùc khoâng truùng.

Toå hoûi: - Laïi coù tu chöùng chaêng?

Sö thöa: - Tu chuùng töùc chaúng khoâng, nhieãm oâ töùc chaúng ñöôïc.

Toå baûo: - Chính caùi khoâng nhieãm oâ naøy laø choã hoä nieäm cuûa chö Phaät, ngöôøi ñaõ nhö theá, ta cuõng nhö theá.

Taâm laëng leõ traøn ñaày trong saùng coù saün trong moïi ngöôøi, neân noùi laø baûn nguyeân, laø töï taùnh. Taïi vì voïng töôûng daáy khôûi lieân mieân, khieán chuùng ta chæ thaáy voïng töôûng, khoâng thaáy ñöôïc taâm theå naøy. Bôûi chæ thaáy voïng töôûng neân chaáp nhaän voïng töôûng laøm thaân mình, haøi loøng ngang ñaây, cam chòu noù loâi chaïy trong luïc ñaïo luaân hoài. Moãi voïng töôûng daáy leân hay moãi nieäm khôûi, ñaõ caét xeùn taâm theå traøn ñaày thaønh nhöõng maûnh vuïn. Nhöõng maûnh vuïn naøy tung toùe leân che khuaát taâm theå laëng leõ traøn ñaày trong saùng. Nhö maët bieån laëng leõ traøn ñaày trong saùng, moät côn gioù maïnh thoåi qua, nhöõng löôïng soùng troãi daäy noái tieáp, ñaõ caét xeùn maët bieån phaúng lì thaønh voâ löôïng maõnh vuïn, ñang saên ñuoåi nhau. Khi naøy ngöôøi ta nhìn khoâng coøn thaáy maët bieån phaúng, chæ thaáy bao nhieâu löôïn soùng gaàm theùt röôït baét nhau.

Soùng ñaõ daäy laøm sao döøng? Chæ khi naøo gioù laëng. Soùng taâm muoán döøng chæ khi naøo gioù nghieäp laëng. Voïng töôûng daáy leân ñeàu coù ñoái töôïng. Ngaõ vaø phaùp laø ñoái töôïng chuû yeáu cuûa voïng töôûng. Nghó caùi gì? Nghó veà ta, veà ngöôøi hay veà vaät? Thaáy thaân duyeân hôïp nhö huyeãn, caûnh duyeân hôïp nhö huyeãn laø voâ hieäu hoùa gioù nghieäp. Ñaõ bieát thaân caûnh hö doái coøn gì phaûi baän loøng, ñoái töôïng bò phaù vôõ thì voïng nieäm khoâng coøn choã töïa ñeå phaùt sanh. Theá laø gioù nghieäp laëng, soùng voïng nieäm töø töø im baët, chæ coøn maët bieån taâm laëng leõ traøn ñaày trong saùng nhö xöa. Coâng taùc quan troïng cuûa ngöôøi tu laø trí tueä Baùt Nhaõ, nhôø ñoù chuùng ta môùi phaù ñöôïc meâ laàm muoân kieáp. Noù goùp coâng lôùn lao trong vieäc ñem laïi an bình cho taâm theå.

Voïng nieäm daáy khôûi laø loaïn ñoäng, sanh dieät, laø caét xeùn vuïn vaët, laø che phuû ngaøo ñuïc. Coù voïng nieäm thì khoâng theå thaáy ñöôïc taâm theå laëng leõ traøn ñaày trong saùng. Vì theá, moïi ngöôøi ñeàu coù taâm theå laëng leõ traøn ñaày trong saùng maø ít ngöôøi nhaän ra. Ñaõ khoâng nhaän ra, duø tu haønh vaãn khoâng tin mình thaønh Phaät. Ñaây laø nguyeân nhaân lui suït cuûa ña soá ngöôøi tu. Nghe kinh noùi coù chôn taâm Phaät taùnh, tri kieán Phaät…, thöïc teá khoâng bao giôø hoï nhaän thaáy maët maøy cuûa noù. Tu laâu roài hoï xoay ra lo caát chuøa to, toå chöùc leã lôùn… laáy ñoù laøm Phaät söï, vieäc giaùc ngoä giaûi thoaùt xem nhö voâ phaàn. Muoán thaáy chôn taâm Phaät taùnh, tröôùc tieân chuùng ta phaûi döøng voïng nieäm. Voïng nieäm ñaõ döøng thì taâm theå laëng leõ traøn ñaày trong saùng hieän tieàn, chaúng caàn caàu mong troâng ñôïi cuõng töï thaáy. Song voïng nieäm khoâng phaûi deã döøng, noù ñaõ thaønh moät doøng sanh dieät lieân tuïc trong chuùng ta. Ñeå chặn ñöùng noù, tröôùc tieân chuùng ta phaûi ñaäp naùt ñoái töôïng chuû yeáu laøm cô sôû phaùt sinh cuûa noù laø ngaõ vaø phaùp. Duøng trí Baùt Nhaõ thaáy ngaõ phaùp nhö huyeãn hoùa, laø chieác buùa thaàn ñaäp tan ñoái töôïng chuû yeáu cuûa voïng nieäm. Ñoái töôïng ñaõ ñoå vôõ thì voïng nieäm coøn nöông ñaâu phaùt sinh. Theá laø nhôø trí tueä Baùt Nhaõ thaáy ngaõ phaùp nhö huyeãn hoùa, haønh giaû ñaït ñeán taâm theå chaân thaät khoâng huyeãn hoùa.

BI TRÍ TROØN ÑUÛ

Trí tueä khai phaùt, haønh giaû thaùo gôõ laàn nhöõng roái boøng bong trong taâm tö. Ñeán khi moïi vieäc suoân seû, trí giaùc troøn saùng laø xong phaàn töï giaùc. Phaàn giaùc tha do taâm töø bi thuùc ñaåy, ñeán luùc vieân maõn thì coâng phu haønh giaû môùi ñöôïc troøn ñuû. Khi thöïc hieän giaùc tha, haønh giaû phaûi chuaån bò theá naøo? Taâm töø bi laø ban vui cöùu ñoä. Chuùng sanh coù nhieàu loaïi khoå, khoâng ngoaøi hai thöù, khoå veà vaät chaát, khoå veà tinh thaàn. Khoå veà vaät chaát tuy caáp baùch song khoâng traàm kha mieân vieãn baèng khoå vì tinh thaàn. Theå hieän loøng töø bi baèng haønh ñoäng boá thí, trong ba thöù boá thí, taøi thí laø ñöùng ñaàu. Vì thích öùng vôùi nhu caàu caáp baùch vaät chaát neân phaûi thöïc hieän taøi thí tröôùc. Ngöôøi ñang ñoùi reùt maø môøi ñi nghe phaùp laø vieäc laøm cuûa keû daïi khôø. Tröôùc nhaát chuùng ta phaûi cho hoï coù côm aên, caû aùo maëc, sau môùi höôùng daãn veà ñaïo lyù thaâm saâu. Do ñoù, phaùp thí Phaät ñaët sau taøi thí. Phaät töû muoán cöùu ngöôøi thoaùt khoûi caùi khoå traàm kha, mieân vieãn cuûa tinh thaàn, tröôùc phaûi lo giuùp ñôõ ngöôøi giaûm bôùt caùi khoå veà vaät chaát. Vì theá, tuy thaáy thaân nhö huyeãn hoùa, caùc phaùp nhö huyeãn hoùa,  chuùng ta vaãn phaûi caàn cuø lao ñoäng laøm ra nhieàu taøi saûn cuûa caûi ñeå giuùp nhöõng ngöôøi caàn giuùp, nhieân haäu môùi ñem chaùnh phaùp höôùng daãn giaùo hoùa hoï. Thaáy thaân nhö huyeãn, caùc phaùp nhö huyeãn, ñeå roài nhìn caûnh ngaém traêng nhòp ñuøi ngaâm thô, laø ngöôøi khoâng coù loøng töø bi, khoâng thaáy hieåu thaáu yù nghóa Phaät daïy. Hoaëc gaëp ai cuõng coá gaéng khai môû trí Baùt Nhaõ cho hoï, maø khoâng ñeám xæa gì baûn thaân ngöôøi ñang no hay ñoùi, laø keû thuyeát phaùp chaúng hôïp thôøi cô. Vì muoán cöùu caùi khoå traàm kha mieân vieãn tinh thaàn cuûa moïi ngöôøi, chuùng ta phaûi coá gaéng noã löïc cöùu caùi khoå caáp baùch vaät chaát cho hoï tröôùc ñaõ. Ñöôïc vaäy, söï töï giaùc giaùc tha, chuùng ta môùi troøn ñuû. Töï giaùc laø trí, giaùc tha laø bi, Ñaïo Phaät chuû yeáu ñöa ngöôøi ñeán giaùc ngoä, neân bi trí ñeàu cuøng moät chöõ giaùc.

KEÛ SI MEÂ NGÖÔØI TRÍ TUEÄ CAN ÑAÛM HY SINH

Keû si meâ can ñaûm hy sinh khoâng ngoaøi ba yeáu toá chính laø tham lam, saân haän, si meâ. Vì tham danh, tham lôïi, tham saéc… hoï can ñaûm hy sinh. Vì ñam meâ khoâng maõn yù, hoï can ñaûm hy sinh. Vì noùng giaän haän thuø, hoï can ñaûm hy sinh. Söï can ñaûm hy sinh cuûa hoï do ñoäng löïc beân ngoaøi thuùc ñaåy. Hoï can ñaûm trong caùi sôï seät, hy sinh trong caùi lieàu lónh. Ngöôøi ñôøi muoán lôïi duïng loøng can ñaûm, hy sinh cuûa hoï, beøn caùm doã baèng danh lôïi, kích ñoäng baèng haän thuø, xaây döïng baèng lyù töôûng. Bôûi khoâng töï chuû ñöôïc, hoï phaûi laøm theo caùi gì maø ngöôøi khaùc muoán hoï laøm. Cuoäc soáng cuûa hoï xem ra raát ngang doïc anh huøng, xong laø caùi anh huøng cuûa ngöôøi khaùc taïo neân. Hoï hy sinh trong caùi töï cao, ngaõ maïn hoaëc trong nhaém maét ñaùnh lieàu

Ngöôøi trí tueä can ñaûm hy sinh do nhaän chaân keû thaät, vì loøng töø bi cöùu khoå chuùng sanh. Khi thaáy roõ thaân naøy duyeân hôïp nhö huyeãn, chuùng sanh khoâng bieát chaáp laø thaät, gaëp caûnh khoå lieàn kinh hoaøng, hoaûng sôï. Ngöôøi trí tueä thaáy theá daùm hy sinh thaân mình ñeå ñem söï an vui cho ngöôøi. Ñoâi maét trí tueä vôùi loøng töø bi, ngöôøi trí tueä can ñaûm hy sinh giuùp ngöôøi, cöùu vaät, khoâng do ñoäng löïc khaùc naøo giuùp ñaåy. Noùi can ñaûm hy sinh, maø thöïc khoâng coù gì ñaùng hy sinh. Bôûi thaáy thaân nhö huyeãn hoùa, söï coøn maát coù ñaùng gì, goïi laø hy sinh. Cho neân hy sinh cho moïi ngöôøi, vaãn khoâng thaáy coù mình hy sinh, ñaây laø taâm hoàn Boà Taùt. Boà Taùt thaáy chuùng sanh khoå coi nhö mình khoå, xaû thaân mình giaûi khoå cho ngöôøi laø vieäc laøm deã daøng thöôøng nhaät cuûa Boà Taùt.

KEÁT THUÙC

Qua nhöõng lyù do treân, chuùng ta ñöôïc quyeàn khaúng ñònh raèng thaáy thaân giaû doái laø ñuùng leõ thaät, laø dieät tröø tam ñoäc, laø giaûi thoaùt sanh töû, laø tích cöïc vì ngöôøi, laø can ñaûm hy sinh, khoâng phaûi laø quan nieäm bi quan yeám theá. Moïi khoå ñau, moïi heøn nhaùt, phaùt nguoàn töø baûn ngaõ khoång loà. Phaù tan ñöôïc baûn ngaõ naøy, coù söï lôïi ích naøo chaúng daùm laøm, söï ñau khoå naøo maø chaúng daùm cöùu, söï hieåm nguy naøo maø chaúng soâng vaøo. Boà Taùt Ñòa taïng ñaâu khoâng noùi “Ta khoâng vaøo ñòa nguïc, ai vaøo ñòa nguïc”. Coù phaûi chaêng laø moät söùc maïnh voâ bieân, khi thaáy thaân khoâng thöïc. Chæ tröø boïn phaøm phu, sau khi traø dö töûu haäu, ngoài suy ngaãm cuoäc ñôøi, thaáy kieáp soáng moûng manh cuoäc ñôøi taïm bôï, naûy sinh ra quan nieäm chaùn ñôøi. Vôùi caùi nhìn cuûa boïn ngöôøi naøy, khoâng dính daùng gì vôùi trí tueä Baùt Nhaõ. Trí tueä Baùt Nhaõ khoâng rôøi töø bi. Bi trí vieân maõn môùi troøn Phaät quaû.

hõg

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM