 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP MOÄT H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ NHAÁT MOÂN ÑEÄ LUÏC TOÅ HUEÄ NAÊNG Coù Boán Möôi Ba Vò: 1- Thieàn sö Haønh Tö (Thanh Nguyeân) 2- Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng (Nam Nhaïc) 3- Thieàn sö Huyeàn Giaùc (Vónh Gia) 4- Thieàn sö Boån Tònh 5- Quoác sö Hueä Trung 6- Thieàn sö Thaàn Hoäi (Haø Traïch) 7- Thieàn sö Phaùp Haûi 8- Thieàn sö Chí Thaønh 9- Quaät-ña Tam Taïng (Taây AÁn Ñoä) 10- Thieàn sö Hieåu Lieãu 11- Thieàn sö Trí Hoaøng 12- Thieàn sö Phaùp Ñaït 13- Thieàn sö Trí Thoâng 14- Thieàn sö Chí Trieät 15- Thieàn sö Trí Thöôøng 16- Thieàn sö Chí Ñaïo 17- Thieàn sö AÁn Toâng 18- Thieàn sö Huyeàn Saùch 19- Thieàn sö Linh Thao 20- Thieàn sö Kyø-ñaø 21- Thieàn sö Tònh An 22- Thieàn sö Taâm 23- Thieàn sö Ñònh Chôn 24- Thieàn sö Kieân Coá 25- Thieàn sö Ñaïo Tieán 26- Thieàn sö Thieän Khoaùi 27- Thieàn sö Duyeân Toá 28- Thieàn sö Toâng Nhaát 29- Thieàn sö Thieân Hieän 30- Thieàn sö Phaïm Haïnh 31- Thieàn sö Töï Taïi 32- Thieàn sö Haøm Thoâng 33- Thieàn sö Thaùi Töôøng 34- Thieàn sö Phaùp Tònh 35- Thieàn sö Bieän Taøi 36- Thieàn sö Daïo Dung 37- Ngoâ Ñaàu-ñaø 38- Thieàn sö Ñaïo Anh 39- Thieàn sö Trí Boån 40- Thieàn sö Phaùp Chôn 41- Thieàn sö Huyeàn Giai 42- Thieàn sö Ñaøm Thoåi 43- Thích söû Vi Cöø * Ôû Nuùi Thanh Nguyeân - (? - 740) Sö hoï Löu, queâ ôû Kieát Chaâu, An Thaønh, xuaát gia töø thuôû beù. Moãi khi trong chuùng hoïp laïi luaän baøn ñaïo lyù thì Sö chæ laëng thinh. Sau naøy, nghe Luïc toå Hueä Naêng ôû Taøo Kheâ, Sö lieàn ñeán tham hoïc. Sö hoûi Toå: - Phaûi laøm vieäc gì khoûi rôi vaøo giai caáp? Toå gaïn laïi: - Ngöôi töøng laøm vieäc gì? - Thaùnh ñeá cuõng chaúng laøm. - Vaäy rôi vaøo giai caáp naøo? - Thaùnh ñeá cuõng chaúng laøm, laøm gì coù giai caáp. Toå thaàm höùa nhaän. Taïi Taøo Kheâ hoïc chuùng khaù ñoâng, Sö laø ngöôøi ñöùng ñaàu trong chuùng. Moät hoâm Toå goïi Sö baûo: - Töø tröôùc y phaùp caû hai ñeàu ñöôïc thaày truyeàn cho troø, y ñeå tieâu bieåu laøm tin, phaùp ñeå aán taâm, nay khoâng coøn sôï ngöôøi chaúng tin. Ta töø nhaän y ñeán nay ñaõ gaëp nhieàu tai naïn, huoáng laø ñôøi sau caïnh tranh quaù nhieàu. Y ñeå laïi nôi ñaây, ngöôi ñeán moät phöông truyeàn baù Taâm toâng khoâng ñeå cho ñoaïn döùt. * Sau khi ñaéc phaùp, Sö trôû veà truï trì chuøa Tònh Cö treân nuùi Thanh Nguyeân ôû Kieát Chaâu. Coù oâng Sa-di Hy Thieân ñeán, Sö hoûi: - Ngöôi phöông naøo ñeán? Hy Thieân thöa: - Con töø Taøo Kheâ ñeán. - Ñem ñöôïc caùi gì ñeán? - Chöa ñeán Taøo Kheâ cuõng chaúng maát. - Maëc tình duøng ñi, ñeán Taøo Kheâ laøm gì? - Neáu khoâng ñeán Taøo Kheâ ñaâu bieát chaúng maát. Hy Thieân hoûi: - Ñaïi sö Taøo Kheâ laïi bieát Hoøa thöôïng chaêng? - Nay ngöôi bieát ta chaêng? - Bieát. Laïi ñaâu coù theå bieát ñöôïc. - Loaøi coù söøng tuy nhieàu, moät con laân laø ñuû. - Hoøa thöôïng rôøi Taøo Kheâ ñeán giôø laø bao laâu? - Ta cuõng chaúng bieát. Ngöôi môùi lìa Taøo Kheâ. - Hy Thieân khoâng töø Taøo Kheâ ñeán. - Ta cuõng bieát choã ngöôi ñi. - Hoøa thöôïng thaät laø ñaïi nhaân chôù taïo thöù lôùp. Hoâm khaùc, Sö laïi hoûi Hy Thieân: - Ngöôi töø ñaâu ñeán? Hy Thieân thöa: - Con töø Taøo Kheâ ñeán. Sö beøn döïng phaát töû hoûi: - Taøo Kheâ laïi coù caùi naøy chaêng? - Chaúng nhöõng Taøo Kheâ, Taây thieân cuõng khoâng. - Ngöôi ñaõ töøng ñeán Taây thieân chaêng? - Neáu ñeán töùc coù. - Chöa ñuùng, haõy noùi laïi. - Hoøa thöôïng cuõng caàn noùi giuùp phaân nöûa chôù hoaøn toaøn troâng vaøo hoïc nhaân. - Khoâng töø choái noùi vôùi ngöôi, chæ ngaïi veà sau khoâng coù ngöôøi ñaûm ñang thöøa keá. * Moät hoâm Sö sai Hy Thieân ñem thô sang Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng, daën raèng: - Ngöôi ñem thô xong veà nhanh, ta coù chieác buùa nhoû seõ cho ngöôi ôû nuùi. Hy Thieân ñeán Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng, chöa trình thô ñaõ hoûi: - Khi chaúng moä chö Thaùnh, chaúng troïng taùnh linh mình thì theá naøo? Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng ñaùp: - Ngöôi hoûi toät cao xanh, sao khoâng hoûi trôû xuoáng? - Thaø chòu vónh kieáp traàm luaân, chôù chaúng moä chö Thaùnh giaûi thoaùt. Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng beøn thoâi. Hy Thieân veà ñeán chuøa Tònh Cö, Sö hoûi: - Ngöôi ñi khoâng laâu, ñem thô ñeán chaêng? - Tin cuõng chaúng thoâng, thô cuõng chaúng ñeán. - Laøm theá naøo? Hy Thieân thuaät laïi luùc ñeán Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng cho Sö nghe xong, beøn thöa: - Khi ñi nhôø ôn Hoøa thöôïng höùa cho chieác buùa, tieän ñaây xin nhaän laáy. Sö lieàn duoãi moät chaân. Hy Thieân leã baùi. Sau ñoù, Hy Thieân töø giaõ Sö leân nuùi Nam Nhaïc ôû tu. * Moät hoâm Thieàn sö Thaàn Hoäi ñeán tham vaán, Sö hoûi: - ÔÛ ñaâu ñeán? Thaàn Hoäi ñaùp: - Taøo Kheâ ñeán. - YÙ chæ Taøo Kheâ theá naøo? Thaàn Hoäi chænh thaân roài thoâi. Sö baûo: - Vaãn coøn ñeo ngoùi gaïch. - ÔÛ ñaây Hoøa thöôïng coù vaøng roøng cho ngöôøi chaêng? - Giaû söû coù cho, oâng ñeå vaøo choã naøo? * Coù vò Taêng ñeán hoûi Sö: - Theá naøo laø ñaïi yù Phaät phaùp? Sö ñaùp: - Gaïo ôû Loâ Laêng giaù bao nhieâu? Sö truyeàn phaùp cho Hy Thieân xong, ñeán ngaøy möôøi ba thaùng chaïp naêm Canh Thìn, nhaèm ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Khai Nguyeân naêm thöù 28 (740 T.L.), Sö leân phaùp ñöôøng töø bieät chuùng, ngoài kieát giaø thò tòch. Sau naøy, vua Hieán Toâng ban hieäu laø Hoaøng Teá Thieàn sö, thaùp teân Qui Sôn. * ôû Nam Nhaïc - (677-744) Ngöôøi sau vì kính troïng Sö neân laáy choã ôû maø goïi hieäu laø Nam Nhaïc. Sö hoï Ñoã, queâ ôû Kim Chaâu, sanh ngaøy muøng taùm thaùng tö ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Nghi Phuïng naêm thöù hai (677 T.L.). Ñöôïc muôøi laêm tuoåi, Sö theo Luaät sö Hoaøng Caûnh ôû chuøa Ngoïc Tuyeàn ñaát Kinh Chaâu xuaát gia. Sau khi thoï giôùi cuï tuùc, Sö hoïc taäp taïng Luaät. Moät hoâm, Sö töï than: “Phaøm ngöôøi xuaát gia phaûi vì phaùp voâ vi, treân trôøi vaø nhaân gian khoâng gì hôn ñöôïc!” Baïn ñoàng hoïc laø Thaûn Nhieân bieát Sö coù chí cao sieâu, khuyeân Sö cuøng ñi ñeán yeát kieán Hoøa thöôïng Hueä An ôû Tung Sôn. Hoøa thöôïng An chæ daïy vaø sau baûo Sö ñeán Taøo Kheâ tham vaán Luïc toå Hueä Naêng. Sö ñeán Taøo Kheâ, Toå hoûi:- ÔÛ ñaâu ñeán? Sö thöa:- ÔÛ Tung Sôn ñeán. Toå hoûi:- Vaät gì ñeán? Sö thöa: - Noùi in tuoàng moät vaät töùc khoâng truùng. - Laïi coù theå tu chöùng chaêng? - Tu chöùng töùc chaúng khoâng, nhieãm oâ töùc chaúng ñöôïc. - Chính caùi khoâng nhieãm oâ naøy laø choã hoä nieäm cuûa chö Phaät, ngöôi ñaõ nhö theá, ta cuõng nhö theá. Toå Baùt-nhaõ-ña-la ôû Taây thieân coù lôøi saám raèng: “Döôùi chaân ngöôi seõ xuaát hieän NHAÁT MAÕ CAÂU (con ngöïa tô) ñaïp cheát ngöôøi trong thieân haï. ÖÙng taïi taâm ngöôi chaúng caàn noùi sôùm.” Sö hoaùt nhieân keá hoäi. Töø ñaây, Sö ôû haàu haï Toå ngoùt möôøi laêm naêm. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Tieân Thieân naêm thöù hai (713 T.L.), Sö ñeán Hoaønh Nhaïc (daõy nuùi lieân tuïc) ôû chuøa Baùt-nhaõ. Coù vò Sa-moân ôû vieän Truyeàn phaùp hieäu Ñaïo Nhaát haèng ngaøy ngoài thieàn. Sö bieát ñoù laø phaùp khí (ngöôøi höõu ích trong Phaät phaùp) beøn ñi ñeán hoûi: - Ñaïi ñöùc ngoài thieàn ñeå laøm gì? Ñaïo Nhaát thöa:- Ñeå laøm Phaät. Sau ñoù, Sö laáy moät cuïc gaïch ñeâán treân hoøn ñaù ôû tröôùc am Ñaïo Nhaát ngoài maøi. Ñaïo Nhaát thaáy laï hoûi: - Thaày maøi gaïch ñeå laøm gì? Sö ñaùp: - Maøi ñeå laøm göông. - Maøi gaïch ñaâu coù theå thaønh göông ñöôïc? - Ngoài thieàn ñaâu coù theå thaønh Phaät ñöôïc? - Vaäy laøm theá naøo môùi phaûi? - Nhö traâu keùo xe, neáu xe khoâng ñi, ñaùnh xe laø phaûi? ñaùnh traâu laø phaûi? Ñaïo Nhaát laëng thinh, Sö noùi tieáp: - Ngöôi hoïc ngoài thieàn hay hoïc ngoài Phaät? Neáu hoïc ngoài thieàn, thieàn khoâng phaûi ngoài naèm. Neáu hoïc ngoài Phaät, Phaät khoâng coù töôùng nhaát ñònh, ñoái phaùp khoâng truï, chaúng neân thuû xaû. Ngöôi neáu ngoài Phaät töùc laø gieát Phaät, neáu chaáp töôùng ngoài chaúng ñaït yù kia. Ñaïo Nhaát nghe Sö chæ daïy nhö uoáng ñeà-hoà, leã baùi hoûi: - Duïng taâm theá naøo môùi hôïp vôùi voâ töôùng tam-muoäi? Sö baûo: - Ngöôi hoïc phaùp moân taâm ñòa nhö gieo gioáng, ta noùi phaùp yeáu nhö möa moùc, neáu duyeân ngöôi hôïp seõ thaáy ñaïo naøy. - Ñaïo khoâng phaûi saéc töôùng laøm sao thaáy ñöôïc? - Con maét phaùp taâm ñòa hay thaáy ñöôïc ñaïo, Voâ töôùng tam-muoäi cuõng laïi nhö vaäy. - Coù thaønh hoaïi chaêng? - Neáu laáy caùi thaønh hoaïi tuï taùn maø thaáy ñaïo laø khoâng theå thaáy ñaïo. Nghe ta noùi keä: Taâm ñòa haøm chö chuûng Ngoä traïch töùc giai manh Tam-muoäi hoa voâ töôùng Haø hoaïi phuïc haø thaønh? Dòch: Ñaát taâm chöùa caùc gioáng Gaëp öôùt lieàn naûy maàm Hoa tam-muoäi khoâng töôùng Naøo hoaïi laïi naøo thaønh? Ñaïo Nhaát nhôø khai ngoä taâm yù sieâu nhieân, theo haàu Sö suoát möôøi naêm, moãi ngaøy caøng nhaän saâu lyù ñaïo. * Ñeä töû nhaäp thaát goàm coù saùu ngöôøi. Sö aán khaû raèng: - Saùu ngöôøi caùc ngöôi ñoàng chöùng thaân ta, moãi ngöôøi kheá hoäi moät phaàn: Ngöôøi ñöôïc chaân maøy ta, gioûi veà oai nghi laø Thöôøng Haïo. Ngöôøi ñöôïc maét ta, gioûi veà ngoù lieác laø Trí Ñaït. Ngöôøi ñöôïc tai ta, gioûi veà nghe lyù laø Thaûn Nhieân. Ngöôøi ñöôïc muõi ta, gioûi veà bieát muøi laø Thaàn Chieáu. Ngöôøi ñöôïc löôõi ta, gioûi veà ñaøm luaän laø Nghieâm Tuaán. Ngöôøi ñöôïc taâm ta, gioûi veà xöa nay laø Ñaïo Nhaát. Sö laïi baûo: - Taát caû caùc phaùp ñeàu töø taâm sanh, taâm khoâng choã sanh, phaùp khoâng theå truï. Neáu ñaït taâm ñòa vieäc laøm khoâng ngaïi, khoâng phaûi thöôïng caên deø daët chôù noùi. (Nhaát thieát chö phaùp giai tuøng taâm sanh, taâm voâ sôû sanh, phaùp voâ sôû truï. Nhöôïc ñaït taâm ñòa sôû taùc voâ ngaïi, phi ngoä thöôïng caên nghi thaän töø tai.) * Coù vò Ñaïi ñöùc ñeán hoûi Sö: - Nhö göông ñuùc töôïng, sau khi töôïng thaønh khoâng bieát caùi saùng cuûa göông ñi veà choã naøo? Sö baûo: - Nhö Ñaïi ñöùc töôùng maïo luùc treû thô hieän thôøi ôû ñaâu? - Taïi sao sau khi thaønh töôïng khoâng chieáu soi? - Tuy khoâng chieáu soi, nhöng doái y moät ñieåm cuõng chaúng ñöôïc. * Sau Ñaïo Nhaát ñi giaùo hoùa ôû Giang Taây, Sö hoûi chuùng: - Ñaïo Nhaát vì chuùng thuyeát phaùp chaêng? Chuùng thöa: - Ñaõ vì chuùng thuyeát phaùp. - Sao khoâng thaáy ngöôøi ñem tin töùc veà? Chuùng laëng thinh. Sö beøn sai moät vò Taêng ñi thaêm. Tröôùc khi ñi, Sö daën: - Ñôïi khi y thöôïng ñöôøng (leân thuyeát phaùp) chæ hoûi “laøm caùi gì”. Y traû lôøi, nhôù ghi nhöõng lôøi aáy ñem veà ñaây. Vò Taêng ñi thaêm laøm ñuùng nhö lôøi Sö ñaõ daën. Khi trôû veà, vò Taêng thöa: - Ñaïo Nhaát noùi: “Töø loaïn Hoà sau ba möôi naêm, chöa töøng thieáu töông muoái.” Sö nghe xong gaät ñaàu. * Ñeán ngaøy möôøi moät thaùng taùm, ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Thieân Baûo naêm thöù ba (744 T.L.) Sö vieân tòch taïi Hoaønh Nhaïc, thoï saùu möôi baûy tuoåi. Vua saéc ban hieäu laø Ñaïi Hueä Thieàn sö, thaùp hieäu Thaéng Luaân. * ôû Vónh Gia-(665 - 713) Sö hoï Ñôùi, queâ ôû Vónh Gia OÂn Chaâu, xuaát gia töø thuôû nhoû. Sö xem khaép ba taïng Kinh, trí ñöùc vieân maõn, truï trì chuøa Höng Long. Sö tinh thaâm veà phaùp moân Chæ Quaùn cuûa Ñaïi sö Trí Khaûi ôû nuùi Thieân Thai, trong boán oai nghi luùc naøo cuõng kheá hôïp thieàn quaùn. Thaáy caïnh chuøa döôùi söôøn nuùi coù caûnh ñeïp, Sö beøn xuoáng caát moät Thieàn am, löng töïa ngoïn nuùi xanh, hoâng keà doøng suoái trong. Sö soáng moät ñôøi thanh ñaïm, khoâng heà nghó ñeán vieäc theá tuïc. Sö nhaân xem kinh Duy-ma phaùt minh ñöôïc taâm ñòa. Gaëp ñeä töû cuûa Luïc Toå laø Thieàn sö Huyeàn Saùch, hai beân noùi chuyeän nhau ñeàu thích hôïp chö Toå. Huyeàn Saùch hoûi: - Nhaân giaû ñaéc phaùp nôi thaày naøo? Sö ñaùp: - Toâi nghe trong caùc kinh luaän Phöông Ñaúng moãi vò ñeàu coù thaày troø trao truyeàn. Sau xem kinh Duy-ma ngoä ñöôïc Taâm toâng, maø chöa coù ngöôøi chöùng minh. Huyeàn Saùch baûo: - Töø ñöùc Phaät Oai AÂm Vöông veà tröôùc, khoâng coù thaày chöùng minh thì ñöôïc. Töø ñöùc Phaät Oai AÂm Vöông veà sau, khoâng thaày töï ngoä ñeàu laø ngoaïi ñaïo thieân nhieân. Sö noùi:- Xin nhaân giaû vì toâi chöùng minh. Huyeàn Saùch baûo: - Lôøi noùi toâi nheï laém. ÔÛ Taøo Kheâ coù Luïc Toå Ñaïi sö boán phöông hoïc giaû tuï hoïp veà thoï phaùp, neáu nhaân giaû muoán ñi thì toâi cuøng vôùi. Sö beøn theo Huyeàn Saùch ñi ñeán Taøo Kheâ. Ñeán nôi, Sö tay caàm tích tröôïng vai mang bình baùt ñi nhieãu Toå ba voøng. Toå hoûi: - Phaøm Sa-moân phaûi ñuû ba ngaøn oai nghi taùm muoân teá haïnh, Ñaïi ñöùc laø ngöôøi phöông naøo ñeán, maø sanh ñaïi ngaõ maïn nhö vaäy? Sö thöa:- Sanh töû laø vieäc lôùn, voâ thöôøng quaù nhanh. Toå baûo:- Sao khoâng ngay nôi ñoù theå nhaän laáy voâ sanh, lieãu chaúng mau ö? Sö thöa:- Theå töùc voâ sanh, lieãu voán khoâng mau. Toå khen:- Ñuùng theá! ñuùng theá! Luùc ñoù ñaïi chuùng nghe noùi ñeàu ngaïc nhieân. Sö beøn ñaày ñuû oai nghi leã taï Toå. Choác laùt sau Sö xin caùo töø. Toå baûo:- Trôû veà quaù nhanh! Sö thöa:- Voán töï khoâng ñoäng thì ñaâu coù nhanh. Toå baûo:- Caùi gì bieát khoâng ñoäng? Sö thöa:- Ngaøi töï phaân bieät. Toå baûo:- Ngöôi ñöôïc yù voâ sanh raát saâu. Sö thöa:- Voâ sanh coù yù sao? Toå baûo:- Khoâng yù, caùi gì bieát phaân bieät? Sö thöa:- Phaân bieät cuõng khoâng phaûi yù. Toå khen:- Laønh thay! laønh thay! Sö ôû laïi ñaây moät ñeâm ñeå hoûi theâm ñaïo lyù. Saùng hoâm sau, Sö cuøng Huyeàn Saùch ñoàng xuoáng nuùi trôû veà OÂn Giang. Thôøi nhaân goïi Sö laø Nhaát Tuùc Giaùc (moät ñeâm giaùc ngoä). Töø ñaây veà sau, hoïc chuùng boán phöông tìm ñeán tham vaán Sö thaät ñoâng. Sö ñöôïc taëng hieäu laø Chôn Giaùc Ñaïi sö. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Tieân Thieân thöù hai (713 T.L.) ngaøy möôøi baûy thaùng möôøi, taïi vieän rieâng ôû chuøa Höng Long, Sö ngoài vui veû thò tòch, thoï boán möôi chín tuoåi. Vua saéc ban laø Voâ Töôùng Ñaïi sö, thaùp hieäu Tònh Quang. Taäp Chöùng Ñaïo Ca vaø Thieàn Toâng Ngoä Tu Vieân Chæ do Sö tröôùc taùc, sau naøy moân ñoà laø Nguïy Tinh laøm Thích söû Khaùnh Chaâu, goùp laïi laøm thaønh möôøi thieân goïi laø Vónh Gia Taäp. * (? - 761) Sö hoï Tröông, queâ ôû Raùng Chaâu, xuaát gia töø thuôû beù. Sau Sö ñeán tham hoïc vôùi Luïc toå Hueä Naêng ñöôïc Toå truyeàn taâm. Sö töø giaõ Toå, tìm ñeán nuùi Tö Khoâng ôû chuøa Voâ Töôùng, chuyeân ôû nôi ñaây tu haønh. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Thieân Baûo naêm thöù ba (744 T.L.) vua Huyeàn Toâng sai Trung söù Döông Quang Ñình vaøo nuùi caét daây thöôøng xuaân. Döông Quang Ñình tình côø gaëp ñöôïc thaát cuûa Sö. Ñình leã baùi thöa: - Ñeä töû moä ñaïo ñaõ laâu, cuùi xin Hoøa thöôïng töø bi toùm taét chæ daïy. Sö baûo: - Ngöôøi nghieân hoïc Thieàn toâng trong thieân haï ñeàu hoäi veà Kinh sö (kinh ñoâ vua), thieân söù neân trôû veà trieàu thöa hoûi laø ñaày ñuû. Baàn ñaïo ôû goïp nuùi caïnh khe khoâng coù choã duïng taâm. Quang Ñình thieát tha khoùc loùc leã laïy. Sö baûo: - Thoâi! Chôù leã baàn ñaïo. Thieân söù vì caàu Phaät hay vì hoûi ñaïo? Ñình thöa: - Ñeä töû trí thöùc toái taêm chöa bieát Phaät vôùi Ñaïo nghóa aáy theá naøo? Sö baûo: - Neáu muoán caàu Phaät, töùc taâm laø Phaät. Neáu muoán hoäi Ñaïo, khoâng taâm laø Ñaïo. - Theá naøo töùc taâm laø Phaät? - Phaät nhaân taâm maø ngoä, taâm do Phaät ñöôïc baøy. Neáu ngoä khoâng taâm thì Phaät cuõng chaúng coù. - Theá naøo khoâng taâm laø Ñaïo? - Ñaïo voán khoâng taâm, khoâng taâm goïi laø Ñaïo. Neáu roõ khoâng taâm thì khoâng taâm töùc laø Ñaïo vaäy. Quang Ñình ñaûnh leã tin nhaän. Trôû veà trieàu, Quang Ñình taâu heát vieäc trong nuùi cho vua nghe. Vua ban saéc leänh sai Quang Ñình ñi thænh Sö. Ngaøy möôøi ba thaùng chaïp, Sö theo söù veà ñeán ñeá ñoâ, Vua thænh ôû chuøa Baïch Lieân. Ñeán ngaøy raèm thaùng hai naêm sau, Vua môøi heát nhöõng danh Taêng vaø caùc ngöôøi hoïc Phaät uyeân baùc ñeán noäi ñaïo traøng (ñaïo traøng trong cung) cuøng Sö xieån döông Phaät lyù. Khi aáy, coù Thieàn sö Vieãn leân tieáng hoûi Sö: - Nay ñoái Thaùnh thöôïng ñeå xeùt löôøng toân chæ, caàn phaûi hoûi thaúng, ñaùp thaúng, khoâng caàn duøng nhieàu lôøi. Nhö choã thaáy cuûa Thieàn sö laáy gì laøm ñaïo? Sö ñaùp:- Khoâng taâm laø ñaïo. Vieãn hoûi:- Ñaïo nhaân taâm maø coù, ñaâu ñöôïc noùi khoâng taâm laø ñaïo? Sö ñaùp: - Ñaïo voán khoâng teân, nhaân taâm coù ñaïo. Taâm vaø teân neáu coù thì ñaïo khoâng roãng suoát. Toät taâm ñaõ khoâng thì ñaïo nöông ñaâu maø laäp? Caû hai ñeàu laø giaû danh. Vieãn hoûi:- Thieàn sö thaáy thaân taâm laø ñaïo roài chaêng? Sö ñaùp:- Sôn taêng thaân taâm xöa nay laø ñaïo. Vieãn hoûi: - Vöøa noùi khoâng taâm laø ñaïo, giôø laïi noùi thaân taâm xöa nay laø ñaïo, ñaâu khoâng traùi nhau? Sö ñaùp: - Khoâng taâm laø ñaïo, taâm maát ñaïo khoâng, taâm ñaïo nhaát nhö neân noùi khoâng taâm laø ñaïo. Thaân taâm xöa nay laø ñaïo, ñaïo cuõng voán laø thaân taâm, thaân taâm voán ñaõ laø khoâng, ñaïo cuõng khoâng toät nguoàn chaúng coù. Vieãn hoûi:- Xem hình theå Thieàn sö raát nhoû ñaâu theå hoäi ñöôïc lyù naøy? Sö ñaùp: - Ñaïi ñöùc chæ thaáy töôùng Sôn taêng, chaúng thaáy ñöôïc khoâng töôùng cuûa Sôn taêng. Thaáy töôùng laø choã thaáy cuûa Ñaïi ñöùc, kinh noùi “phaøm coù töôùng ñeàu laø hö voïng, neáu thaáy caùc töôùng chaúng phaûi töôùng, töùc ngoä ñöôïc ñaïo kia”. Neáu laáy töôùng cho laø thaät thì cuøng kieáp khoâng theå ngoä ñaïo. Vieãn baûo:- Nay thænh Thieàn sö ôû treân töôùng noùi khoâng töôùng. Sö ñaùp: - Kinh Tònh Danh noùi: “Boán ñaïi khoâng chuû, thaân cuõng khoâng ngaõ, choã thaáy khoâng ngaõ, cuøng ñaïo töông öng.” Ñaïi ñöùc neáu cho töù ñaïi coù chuû laø ngaõ, neáu thaáy coù ngaõ thì cuøng kieáp khoâng theå hoäi ñaïo. Vieãn nghe noùi thaát saéc laëng leõ ruùt lui. Sö coù baøi keä: Töù ñaïi voâ chuû phuïc nhö thuûy Ngoä khuùc phuøng tröïc voâ bæ thöû Tònh ueá löôõng xöù baát sanh taâm UÛng quyeát haø taèng höõu nhò yù Xuùc caûnh ñaûn tôï thuûy voâ taâm Taïi theá tung hoaønh höõu haø söï. Dòch: Boán ñaïi khoâng chuû cuõng nhö nöôùc Duø gaëp cong ngay chaúng kia ñaây Hai nôi nhô saïch taâm khoâng sanh Thoâng bít chöa töøng coù hai yù Xuùc caûnh chæ nhö nöôùc khoâng taâm ÔÛ theá tung hoaønh naøo coù vieäc? Moät ñaïi nhö theá, boán ñaïi cuõng vaäy. Neáu roõ boán ñaïi khoâng chuû töùc ngoä khoâng taâm. Neáu roõ khoâng taâm töï nhieân hôïp ñaïo. * Thieàn sö Minh Chí hoûi: - Neáu noùi khoâng taâm laø ñaïo, ngoùi gaïch khoâng taâm cuõng öng laø ñaïo? Thaân taâm xöa nay laø ñaïo, töù sanh thaäp loaïi ñeàu coù thaân taâm cuõng öng laø ñaïo? Sö ñaùp: - Ñaïi ñöùc neáu hieåu baèng vaøo thaáy nghe hieåu bieát thì cuøng ñaïo khaùc xa, töùc laø ngöôøi caàu thaáy nghe hieåu bieát, khoâng phaûi laø ngöôøi caàu ñaïo. Kinh noùi: “khoâng maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù...”. Saùu caên coøn khoâng, thaáy nghe hieåu bieát nöông ñaâu maø laäp. Cuøng toät goác nguoàn chaúng coù thì choã naøo coøn taâm? Ñaâu khoâng ñoàng vôùi coû caây ngoùi gaïch. Minh Chí laëng thinh thoái lui. Sö coù baøi keä: Kieán vaên giaùc tri voâ chöôùng ngaïi Thanh höông vò xuùc thöôøng tam-muoäi Nhö ñieåu khoâng trung chæ ma phi Voâ thuû voâ xaû voâ taéng aùi Nhöôïc hoäi öùng xöù baûn voâ taâm Thuûy ñaéc danh vi Quaùn Töï Taïi. Dòch: Thaáy nghe hieåu bieát khoâng chöôùng ngaïi Tieáng muøi vò chaïm thöôøng tam-muoäi Nhö chim trong khoâng maëc tình bay Khoâng thuû khoâng xaû khoâng thöông gheùt Neáu hoäi moãi nôi voán khoâng taâm Môùi ñöôïc teân laø Quaùn Töï Taïi. * Thieàn sö Chôn hoûi: - Ñaïo ñaõ khoâng taâm, Phaät coù taâm chaêng? Phaät cuøng vôùi ñaïo laø moät, laø khaùc? Sö ñaùp:- Chaúng moät chaúng khaùc. Chôn hoûi: - Phaät ñoä chuùng sanh vì coù taâm, ñaïo khoâng ñoä chuùng sanh vì khoâng taâm. Moät ñoä moät khoâng ñoä ñaâu ñöôïc khoâng khaùc? Sö ñaùp: - Neáu noùi Phaät ñoä chuùng sanh, ñaïo khoâng ñoä, ñaây laø Ñaïi ñöùc voïng sanh thaáy hai. Theo Sôn taêng töùc chaúng phaûi vaäy. Phaät laø teân suoâng, ñaïo cuõng doái laäp, caû hai ñeàu khoâng thaät, toaøn laø giaû danh. Trong moät caùi giaû sao laïi phaân laøm hai? Chôn hoûi: - Phaät vôùi ñaïo ñeàu laø giaû danh, chính khi laäp danh nhaân caùi gì maø laäp? Neáu coù laäp ñöôïc, ñaâu theå noùi laø khoâng? Sö ñaùp: - Phaät vôùi ñaïo nhaân taâm maø laäp, xeùt cuøng caùi taâm döïng laäp, taâm aáy cuõng khoâng, taâm ñaõ laø khoâng lieàn ngoä caû hai ñeàu chaúng thaät, bieát nhö moäng huyeãn lieàn ngoä voán khoâng. Gaéng laäp hai teân Phaät, Ñaïo, ñaây laø caùi thaáy bieát cuûa ngöôøi Nhò thöøa. Sö beøn noùi baøi keä (Khoâng Tu, Khoâng Taùc): Kieán ñaïo phöông tu ñaïo Baát kieán phuïc haø tu Ñaïo taùnh nhö hö khoâng Hö khoâng haø sôû tu Bieán quaùn tu ñaïo giaû Baùc hoûa mích phuø aâu Ñaûn khaùn loäng khoái loãi Tuyeán ñoaïn nhaát thôøi höu. Dòch: Thaáy ñaïo môùi tu ñaïo Chaúng thaáy laáy gì tu Taùnh ñaïo nhö hö khoâng Hö khoâng tu choã naøo? Khaép xem ngöôøi tu ñaïo Vaïch löûa tìm boït noåi Chæ xem ngöôøi goã maùy Ñöùt daây moät luùc döøng. * Thieàn sö Phaùp Khoâng hoûi: - Phaät vôùi ñaïo ñeàu laø giaû danh, möôøi hai phaàn giaùo (taát caû Kinh ñieån) cuõng phaûi chaúng thaät, vì sao caùc haøng toân tuùc töø xöa ñeàu noùi coù tu coù ñaïo? - Ñaïi ñöùc laàm hoäi yù kinh; ñaïo voán khoâng tu, Ñaïi ñöùc cöôõng tu, ñaïo voán khoâng taùc, Ñaïi ñöùc cöôõng taùc, ñaïo voán khoâng söï, Ñaïi ñöùc cöôõng sanh ña söï, ñaïo voán khoâng bieát, ôû trong aáy cöôõng bieát. Thaáy hieåu nhö theá cuøng ñaïo traùi nhau. Toân tuùc töø xöa khoâng nhö theá, töï Ñaïi ñöùc khoâng hoäi, xin suy gaãm ñoù. Sö coù baøi keä: Ñaïo theå baûn voâ tu Baát tu töï hieäp ñaïo Nhöôïc khôûi tu ñaïo taâm Thöû nhaân baát hoäi ñaïo Khí khöôùc nhaát chaân taùnh Khöôùc nhaäp naùo haïo haïo Hoát phuøng tu ñaïo nhaân Ñeä nhaát maïc höôùng ñaïo. Dòch: Theå ñaïo voán khoâng tu Chaúng tu töï hieäp ñaïo Neáu khôûi taâm tu ñaïo Ngöôøi naøy khoâng hieäp ñaïo Boû maát moät taùnh chaân Laïi vaøo nôi phieàn luïy Chôït gaëp ngöôøi tu ñaïo Baäc nhaát chôù höôùng ñaïo. * Thieàn sö An hoûi: - Ñaïo ñaõ giaû danh, Phaät noùi doái laäp, möôøi hai phaàn giaùo (taát caû Kinh ñieån) cuõng laø phöông tieän tieáp vaät ñoä sanh, taát caû laø voïng laáy gì laøm chaân? Sö ñaùp: - Vì coù voïng neân ñem chaân ñoái voïng. Xeùt cuøng taùnh voïng voán khoâng, chaân cuõng chöa töøng coù. Theá thì bieát chaân voïng ñeàu laø giaû danh, hai vieäc ñoái trò troïn khoâng thaät theå, toät coäi goác noù thì taát caû ñeàu khoâng. An hoûi: - Ñaõ noùi taát caû laø voïng, voïng cuõng ñoàng chaân, chaân voïng khoâng khaùc, laïi laø vaät gì? Sö ñaùp: - Neáu noùi vaät gì, vaät gì cuõng voïng. Kinh noùi “khoâng töông tôï, khoâng so saùnh, baët ñöôøng noùi naêng, nhö chim bay trong khoâng”. Thieàn sö An thaàm phuïc maø khoâng bieát moái manh. Sö coù baøi keä: Suy chaân, chaân voâ töôùng Cuøng voïng, voïng voâ hình Phaûn quaùn suy cuøng taâm Tri taâm dieäc giaû danh Hoäi ñaïo dieäc nhö thöû Ñaùo ñaàu dieäc töï ninh. Dòch: Xeùt chaân, chaân khoâng töôùng Tìm voïng, voïng khoâng hình Quaùn laïi taâm tìm xeùt Bieát taâm cuõng giaû danh Hoäi ñaïo cuõng nhö vaäy Ñeán cuøng chæ laëng yeân. * Thieàn sö Ñaït Taùnh hoûi: - Thieàn thaät chí vi chí dieäu, chaân voïng caû hai ñeàu baët, Phaät, ñaïo caû hai chaúng coøn, tu haønh taùnh laø khoâng, danh töôùng chaúng thaät, theá giôùi nhö huyeãn, taát caû ñeàu giaû danh. Khi ngöôøi ñaït ñeán caùi hieåu bieát naøy cuõng khoâng theå ñoaïn döùt hai goác thieän aùc cuûa chuùng sanh! Sö ñaùp: - Hai goác thieän aùc ñeàu nhaân taâm maø coù, tìm toät taâm neáu coù thì goác aét thaät, xeùt taâm ñaõ khoâng thì goác nhaân ñaâu maø laäp. Kinh noùi: “Phaùp thieän phaùp aùc töø taâm hoùa sanh, nghieäp duyeân thieän aùc voán khoâng thaät coù.” Sö noùi baøi keä: Thieän kyù tuøng taâm sanh AÙc khôûi ly taâm höõu Thieän aùc thò ngoaïi duyeân Ö taâm thaät baát höõu Xaû aùc toáng haø xöù Thuû thieän linh thuøy thuû Thöông nha nhò kieán nhaân Phan duyeân löôõng ñaàu taåu Nhöôïc ngoä baûn voâ taâm Thuûy hoái tuøng tieàn cöïu. Dòch: Thieän ñaõ töø taâm sanh AÙc ñaâu rôøi taâm coù Thieän aùc laø duyeân ngoaøi Nôi taâm thaät chaúng coù Boû aùc ñaåy choã naøo? Laáy thieän baûo ai giöõ? Than oâi! Ngöôøi thaáy hai Baùm víu hai ñaàu chaïy. Neáu ngoä voán khoâng taâm Môùi hoái loãi töø tröôùc. * Vò quan caän thaàn hoûi: - Thaân naøy töø ñaâu maø ñeán? Sau khi traêm tuoåi trôû veà ñaâu? Sö ñaùp: - Nhö ngöôøi khi moäng töø ñaâu maø ñeán? Khi thöùc giaác laïi ñi veà ñaâu? Quan thöa: - Khi moäng khoâng theå noùi khoâng, ñaõ thöùc khoâng theå noùi coù. Tuy coù maø khoâng töø ñaâu ñeán, ñi khoâng ñi veà ñaâu. Sö noùi:- Baàn ñaïo thaáy thaân naøy cuõng nhö moäng. Coù baøi keä: Thò sanh nhö taïi moäng Moäng lyù thaät thò naùo Hoát giaùc vaïn söï höu Höôøn ñoàng thuøy thôøi ngoä Trí giaû hoäi ngoä moäng Meâ nhaân tín moäng naùo Hoäi moäng nhö löôõng ban Nhaát ngoä voâ bieät ngoä Phuù quí döõ baàn tieän Caùnh dieäc voâ bieät loä. Dòch: Thaáy cuoäc soáng nhö moäng Trong moäng thaät laø oàn Chôït giaùc muoân vieäc heát Laïi ñoàng tænh côn moäng Ngöôøi trí nhaän bieát moäng Keû meâ tin moäng oàn Bieát moäng nhö hai vieäc Moät ngoä khoâng ngoä khaùc Giaøu sang cuøng ngheøo heøn Laïi cuõng khoâng ñöôøng khaùc. * Nieân hieäu Thöôïng Nguyeân naêm thöù hai (761 T.L.), ngaøy muøng naêm thaùng naêm, Sö qui tòch. Vua saéc ban hieäu laø Ñaïi Hieån Thieàn sö. * (? - 772) Sö hoï Nhieãm, queâ ôû Chö Kî, Vieät Chaâu. Thuôû nhoû, Sö da traéng nhö tuyeát, daùng veû ñoan trang, moä Phaät xuaát gia. Sö giôùi luaät thanh tònh, ñöùc haïnh sieâu nhieân, thöôøng tìm ñeán caùc vò Thieàn ñöùc hoûi ñaïo. Sau khi ñöôïc taâm aán nôi Luïc toå Hueä Naêng, Sö veà ôû coác Ñaûng Töû treân nuùi Baïch Nhai, Nam Döông. Nôi ñaây tu haønh, hôn boán möôi naêm Sö chöa töøng xuoáng nuùi. Ñaïo haïnh cuûa Sö ñöôïc daân chuùng ñoàn ñaõi ñeán tai nhaø vua. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Thöôïng Nguyeân naêm thöù hai (761 T.L.) vua Tuùc Toâng sai Trung söû Toân Trieàu Tieán mang chieáu ñeán thænh Sö veà kinh ñoâ. Sö veà ñeán trieàu, Vua kính Sö laøm thaày. Luùc ñaàu thænh Sö ôû Taây Thieàn vieän taïi chuøa Thieân Phöôùc, sau Vua thænh veà chuøa Quang Traïch gaàn noäi cung. Hôn möôøi saùu naêm, Sö tuøy cô thuyeát phaùp. Moät hoâm, coù Ñaïi Nhó Tam Taïng ngöôøi AÁn sang ñeán kinh ñoâ, töï noùi ñöôïc tueä nhaõn vaø tha taâm thoâng. Vua muoán traéc nghieäm neân môøi oâng ñeán ra maét Sö. Tam Taïng ñeán, vöøa thaáy Sö, lieàn leã baùi khoanh tay ñöùng haàu beân höõu. Sö hoûi:- OÂng ñöôïc tha taâm thoâng chaêng? Tam Taïng ñaùp:- Chaúng daùm. Sö hoûi:- OÂng noùi xem, hieän giôø Laõo taêng ñang ôû choã naøo? Tam Taïng ñaùp:- Hoøa thöôïng laø thaày moät nöôùc sao laïi ñeán Taây Xuyeân xem ñoø ñua. Sö laïi hoûi:- OÂng noùi xem, hieän giôø Laõo taêng ñang ôû choã naøo? Tam Taïng ñaùp: - Hoøa thöôïng laø thaày moät nöôùc sao laïi ñöùng treân caàu Thieân Taân xem khæ giôõn? Sö laàn thöù ba cuõng hoûi y nhö tröôùc. Tam Taïng laëng thinh khoâng bieát choã ñi. Sö naït:- Hoà tinh! Tha taâm thoâng ôû choã naøo? Tam Taïng laëng caâm. Moät hoâm, Sö goïi: Thò giaû! Thò giaû: Daï! Sö goïi nhö theá ba laàn, thò giaû cuõng daï ba laàn. Sö baûo:- Töôûng laø ta coâ phuï ngöôi, naøo ngôø ngöôi coâ phuï ta. * Nam Tuyeàn ñeán tham vaán, Sö hoûi: - ÔÛ ñaâu ñeán? Nam Tuyeàn thöa: - ÔÛ Giang Taây ñeán. - Coù ñem ñöôïc hình cuûa Maõ sö ñeán chaêng? - Chæ theá aáy. - ÔÛ sau löng. Nam Tuyeàn beøn lui ra. * Ma Coác ñeán tham vaán, ñi nhieãu quanh giöôøng thieàn cuûa Sö ba voøng, roài choáng tích tröôïng ñöùng tröôùc Sö. Sö baûo:- Ñaõ nhö theá caàn gì thaáy baàn ñaïo? Ma Coác laïi choáng tích tröôïng. Sö naït:- Hoà tinh! ñi ñi! Sö thöôøng daïy chuùng: - Ngöôøi hoïc Thieàn toâng neân theo lôøi Phaät, laáy Nhaát thöøa lieãu nghóa kheá hôïp vôùi nguoàn taâm cuûa mình, kinh khoâng lieãu nghóa chaúng neân phoái hôïp. Nhö boïn truøng trong thaân sö töû, khi vì ngöôøi laøm thaày, neáu dính maéc danh lôïi beøn baøy ñieàu dò ñoan, theá laø mình vaø ngöôøi coù lôïi ích gì? Nhö ngöôøi thôï moäc gioûi, buùa rìu khoâng ñöùt tay hoï. Söùc con voi lôùn chôû, con löøa khoâng theå kham. * Coù vò Taêng hoûi:- Laøm sao ñöôïc thaønh Phaät? Sö ñaùp: - Phaät vaø chuùng sanh ñoàng thôøi deïp ñi, ngay ñoù ñöôïc giaûi thoaùt. - Laøm theá naøo ñöôïc töông öng? - Khoâng nghó thieän aùc töï thaáy Phaät taùnh. - Laøm sao ñöôïc chöùng Phaùp thaân? - Vöôït caûnh giôùi Tyø-loâ. - Phaùp thaân thanh tònh laøm sao ñöôïc? - Khoâng chaáp Phaät ñeå caàu. - Theá naøo laø Phaät? - Taâm töùc laø Phaät. - Taâm coù phieàn naõo chaêng? - Taùnh phieàn naõo töï lìa. - Ñaâu khoâng ñoaïn sao? - Ñoaïn phieàn naõo töùc goïi Nhò thöøa. Phieàn naõo khoâng sanh goïi Ñaïi Nieát-baøn. - Ngoài thieàn quaùn tònh laø laøm gì? - Chaúng caáu chaúng tònh ñaâu caàn khôûi taâm quaùn töôùng tònh. - Thieàn sö thaáy möôøi phöông hö khoâng laø Phaùp thaân chaêng? - Laáy taâm töôûng nhaän, ñoù laø thaáy ñieân ñaûo. - Taâm töùc laø Phaät, laïi caàn tu vaïn haïnh chaêng? - Chö thaùnh ñeàu ñuû hai thöù trang nghieâm (phöôùc tueä) ñaâu coù baùc khoâng nhaân quaû. Sö laïi noùi: - Nay toâi ñaùp nhöõng caâu hoûi cuûa oâng cuøng kieáp khoâng heát, noùi nhieàu caùch ñaïo caøng xa. Cho neân noùi: “Thuyeát phaùp coù sôû ñaéc, ñaây laø daõ can keâu; thuyeát phaùp khoâng sôû ñaéc, aáy goïi laø sö töû roáng.” * Coù ngöôøi cö só ôû Nam Döông teân Tröông Phaàn ñeán hoûi: - Ñöôïc nghe Hoøa thöôïng noùi “voâ tình thuyeát phaùp”, con chöa hieåu ñöôïc yù naøy, xin Hoøa thöôïng töø bi chæ daïy. Sö ñaùp: - OÂng neáu hoûi voâ tình thuyeát phaùp, hieåu voâ tình kia môùi ñöôïc nghe toâi thuyeát phaùp. OÂng chæ nghe laáy voâ tình thuyeát phaùp ñi! - Chæ nhaèm hieän nay trong phöông tieän cuûa höõu tình, theá naøo laø nhaân duyeân cuûa voâ tình? - Hieän nay trong taát caû ñoäng duïng, nhöng hai doøng phaøm thaùnh troïn khoâng coù ít phaàn khôûi dieät, laø ra khoûi thöùc, khoâng thuoäc coù khoâng, roõ raøng thaáy giaùc, chæ nghe khoâng coù tình thöùc buoäc chaáp kia. Sôû dó, Luïc Toå noùi: “Saùu caên ñoái caûnh phaân bieät maø khoâng phaûi thöùc.” * Coù vò Taêng ñeán tham leã, Sö hoûi: - OÂng chöùa ñöïng söï nghieäp gì? Taêng thöa: - Giaûng kinh Kim Cang. - Hai chöõ roát ñaàu kinh laø gì? - Nhö thò. - Laø gì? Taêng khoâng ñaùp ñöôïc. * Coù ngöôøi hoûi Sö:- Theá naøo laø giaûi thoaùt? Sö ñaùp: - Caùc phaùp khoâng ñeán nhau, ngay ñoù laø giaûi thoaùt. - Laøm sao ñoaïn ñöôïc? - Ñaõ noùi vôùi oâng caùc phaùp khoâng ñeán nhau, ñoaïn caùi gì? * Vua Tuùc Toâng hoûi:- Thaày ñöôïc phaùp gì? Sö ñaùp:- Beä haï thaáy moät maûnh maây trong hö khoâng chaêng? - Thaáy. - Noù do ñoùng ñinh maéc, hay coät daây maéc? - Theá naøo laø möôøi thaân cuûa Phaät? Sö ñöùng daäy hoûi: - Hoäi chaêng? - Chaúng hoäi. - Ñem tònh bình qua cho Laõo taêng. - Theá naøo laø Voâ traùnh tam-muoäi? - Ñaøn vieät ñi ñaïp treân ñaûnh Tyø-loâ. - YÙ naøy theá naøo? - Chôù nhaän thaân naøy, laø Phaùp thaân thanh tònh. Vua laïi hoûi Sö. Sö ñeàu khoâng nhìn Vua. Vua baûo: - Traãm laø thieân töû nöôùc Ñaïi Ñöôøng, taïi sao Thaày khoâng nhìn ñeán? Sö ñaùp: - Beä haï thaáy hö khoâng chaêng? - Thaáy. - Hö khoâng coù nhìn beä haï khoâng? * Ngö Quaân Dung hoûi: - Thaày ôû nuùi Baïch Nhai trong möôøi hai giôø tu theá naøo? Sö goïi moät ñöùa treû ñeán, voø ñaàu noù, baûo: - Tænh tænh haún vaäy tænh tænh. Roõ raøng haún vaäy roõ raøng. Veà sau chôù bò ngöôøi gaït. Moät hoâm, Sö hoûi Töû Laân Cung Phuïng:- Phaät laø nghóa gì? Phuïng thöa: - Laø nghóa giaùc. - Phaät töøng meâ chaêng? - Chaúng töøng meâ. - Duøng giaùc laøm gì? Cung Phuïng khoâng theå ñaùp ñöôïc, hoûi laïi Sö: - Theá naøo laø thaät töôùng? - Ñem hö khoâng laïi! - Hö khoâng ñaâu theå ñem ñöôïc! - Hö khoâng coøn khoâng theå ñem ñöôïc, hoûi thaät töôùng laøm gì? * Sö thaáy duyeân quaù ñoä saép maõn, giôø Nieát-baøn saép ñeán, beøn töø giaõ vua Ñaïi Toâng trôû veà nuùi. Ñaïi Toâng hoûi: - Thaày sau khi dieät ñoä, ñeä töû seõ laøm gì ñeå kyû nieäm? Sö ñaùp: - Baûo ñaøn vieät taïo moät ngoâi thaùp voâ phuøng. - Xin Thaày cho hoïa ñoà? Sö laëng thinh giaây laâu hoûi: - Hoäi chaêng? - Khoâng hoäi. - Baàn ñaïo ñi roài coù thò giaû hieäu ÖÙng Chôn seõ bieát vieäc naøy. Ngaøy muøng chín thaùng chaïp naêm Ñaïi Lòch thöù möôøi (772 T.L.), Sö naèm nghieâng beân höõu thò tòch. Ñeä töû xaây thaùp caïnh coác Ñaûng Töû thôø Sö. Vua saéc ban hieäu laø Ñaïi Chöùng Thieàn sö. * Haø Traïch-(668 - 760) Sö hoï Cao, queâ ôû Töông Döông. Luùc nhoû theo thaày hoïc Nho, Sö thoâng suoát Nguõ kinh, hieåu raønh Laõo Trang, sau nghieân cöùu Phaät phaùp. Sö theo Phaùp sö Haïo Nguyeân ôû chuøa Quoác Xöôùng taïi phuû nhaø xuaát gia, hoïc thoâng Kinh Luaät. Naêm möôøi boán tuoåi laø Sa-di ôû chuøa Ngoïc Tuyeàn, Sö tìm ñeán yeát kieán Luïc toå Hueä Naêng. Toå hoûi: - Tri thöùc töø phöông xa nhoïc nhaèn tìm ñeán, coù ñöôïc goác (Baûn) theo chaêng? Neáu coù goác phaûi bieát chuû, thöû noùi xem? Sö thöa:- Laáy khoâng truï laøm goác, thaáy töùc laø chuû. Toå baûo:- Sa-di ñaâu neân duøng lôøi ñoù. Sö thöa:- Hoøa thöôïng ngoài thieàn laø thaáy hay chaúng thaáy? Toå caàm gaäy ñaùnh Sö ba gaäy, hoûi:- Ta ñaùnh ngöôi ñau hay chaúng ñau? - Cuõng ñau cuõng chaúng ñau. - Ta cuõng thaáy cuõng chaúng thaáy. - Theá naøo laø cuõng thaáy cuõng chaúng thaáy? - Choã ta thaáy laø thöôøng thaáy loãi laàm nôi taâm mình, khoâng thaáy vieäc phaûi quaáy cuûa ngöôøi khaùc. AÁy laø cuõng thaáy cuõng chaúng thaáy. Ngöôi noùi cuõng ñau cuõng chaúng ñau laø sao? Neáu ngöôi chaúng ñau thì ñoàng caây coû, neáu ngöôi ñau thì ñoàng vôùi phaøm phu, aét khôûi taâm giaän hôøn. Tröôùc ngöôi noùi thaáy chaúng thaáy laø hai beân, ñau chaúng ñau laø sanh dieät. Ngöôi khoâng thaáy töï taùnh maø daùm côït vôùi ngöôøi. Sö leã baùi saùm hoái. Toå baûo: - Neáu ngöôi taâm meâ khoâng thaáy neân hoûi thieän tri thöùc chæ ñöôøng. Neáu ngöôi taâm ngoä lieàn töï thaáy taùnh, y phaùp tu haønh. Ngöôi ñaõ meâ khoâng thaáy taâm mình, trôû laïi hoûi ta thaáy cuøng chaúng thaáy. Ta thaáy thì ta töï bieát, ñaâu theá caùi meâ cho ngöôi ñöôïc. Neáu ngöôi töï thaáy cuõng khoâng theá ñöôïc caùi meâ cho ta. Taïi sao khoâng töï bieát töï thaáy, laïi hoûi ta thaáy cuøng chaúng thaáy? Sö leã baùi hôn traêm laïy caàu xin saùm hoái. Töø ñaây, Sö ôû laïi haàu haï Toå khoâng luùc naøo rôøi. * Moät hoâm Toå baûo ñaïi chuùng: - Ta coù moät vaät khoâng ñaàu khoâng ñuoâi, khoâng teân khoâng hoï, khoâng löng khoâng maët, caùc ngöôi bieát chaêng? Sö böôùc ra thöa: - AÁy laø baûn nguyeân cuûa chö Phaät, laø Phaät taùnh cuûa Thaàn Hoäi. Toå baûo: - Ñaõ noùi vôùi caùc ngöôi laø khoâng teân khoâng hoï, ngöôi laïi keâu laø baûn nguyeân, Phaät taùnh. Ngöôi laïi ñi laáy tranh che ñaàu, cuõng chæ thaønh toâng ñoà cuûa haøng tri giaûi. Sö leã baùi lui ra. * Coù saùu ñieàu nghi trong taïng Kinh, Sö ñem ra hoûi Luïc Toå: - Giôùi ñònh tueä duøng nhö theá naøo? Giôùi vaät gì? Ñònh töø choã naøo tu? Tueä nhaân choã naøo khôûi? Choã thaáy cuûa con chöa thoâng suoát. Toå ñaùp: - Ñònh laø ñònh taâm kia, ñem giôùi ñeå giôùi haïnh kia, trong taùnh thöôøng coù tueä chieáu, töï thaáy töï bieát saâu. - Xöa khoâng nay coù, coù vaät gì? Xöa coù nay khoâng, khoâng vaät gì? Tuïng kinh chaúng thaáy nghóa coù khoâng, thaät gioáng ngöôøi côõi löøa laïi tìm löøa. - Nieäm tröôùc nghieäp aùc xöa khoâng, nieäm sau thieän sanh nay coù, nieäm nieäm thöôøng laøm haïnh laønh, ñôøi sau sanh ngöôøi trôøi chaúng khoù. Chính ngöôi nay nghe ta noùi, ta töùc xöa khoâng nay coù. - Ñem sanh dieät deïp dieät, ñem dieät dieät deïp sanh, khoâng roõ nghóa sanh dieät, choã thaáy in muø ñieác. - Ñem sanh dieät deïp dieät, khieán ngöôøi khoâng chaáp taùnh. Ñem dieät dieät deïp sanh, khieán ngöôøi taâm lìa caûnh. Neáu lìa ñöôïc hai beân, töï tröø beänh sanh dieät. - Tröôùc ñoán maø sau tieäm, tröôùc tieäm maø sau ñoán, ngöôøi khoâng ngoä ñoán tieäm, trong taâm thöôøng meâ muoän. - Nghe phaùp trong ñoán maø tieäm, ngoä phaùp trong tieäm maø ñoán, tu haønh trong ñoán maø tieäm, chöùng quaû trong tieäm maø ñoán. Ñoán tieäm laø nhaân thöôøng, trong ngoä khoâng meâ muoän. - Tröôùc ñònh sau tueä, tröôùc tueä sau ñònh, ñònh tueä caùi naøo sanh tröôùc caùi naøo sanh sau laø ñuùng? - Thöôøng sanh taâm thanh tònh, trong ñònh maø coù tueä, ôû treân caûnh maø khoâng taâm, trong tueä maø coù ñònh; ñònh tueä ñoàng khoâng tröôùc, tu caû hai töï taâm chaùnh. - Tröôùc Phaät sau Phaùp, tröôùc Phaùp sau Phaät, nguoàn goác Phaät Phaùp töø ñaâu khôûi? - Noùi, töùc tröôùc Phaät sau Phaùp, nghe töùc tröôùc Phaùp sau Phaät. Neáu luaän nguoàn goác Phaät Phaùp, xuaát phaùt trong taâm taát caû chuùng sanh. * Luïc Toå bieát saép ñeán ngaøy qui tòch neân hoïp chuùng laïi baûo: - Ta ñeán thaùng taùm saép lìa theá gian, caùc ngöôi coù nghi phaûi ra hoûi sôùm, ta seõ vì caùc ngöôi giaûi nghi, khieán caùc ngöôi heát meâ laàm, sau khi ta ñi roài khoâng coù ngöôøi daïy caùc ngöôi. Toaøn hoäi chuùng ñeàu khoùc daàm deà, chæ coù Sö thaàn tình chaúng ñoäng, cuõng khoâng öùa nöôùc maét. Toå baûo: - Thaàn Hoäi tieåu sö laïi ñöôïc thieän aùc, khen cheâ, vui buoàn... ñeàu chaúng ñoäng, caùc ngöôi chaúng baèng... Sau Sö ñi ñeán Taây kinh thoï giôùi cuï tuùc. * Nieân hieäu Khai Nguyeân naêm thöù taùm (720 T.L.) vua Ñöôøng Huyeàn Toâng thænh Sö veà chuøa Long Höng taïi Nam Döông, laïi ñeán Laïc Döông. ÔÛ ñaây, Sö ñaõ thaép saùng ngoïn ñuoác Thieàn toâng ñoán ngoä cuûa Luïc Toå. Tröôùc kia, hai kinh ñoâ naøy chæ duøng phaùp thieàn tieäm tu cuûa ngaøi Thaàn Tuù, ñeán nay môùi nhaän roõ ñoán tieäm hai toâng. Vì theá, phaùi thieàn Thaàn Tuù tröôùc thaïnh, töø ñaây suy daàn daàn. Khoaûng nieân hieäu Thieân Baûo (742-756 T.L.) ngöï söû Lö Dòch a tuøng cuøng moân ñoà Thaàn Tuù taâu doái vôùi vua raèng: “Sö nhoùm hoïp ñoà chuùng manh taâm laøm phaûn.” Vua Huyeàn Toâng môøi Sö veà kinh ñoâ ñeå tham vaán. Ra maét Vua, Sö giaûi baøy hôïp lyù, Vua raát haøi loøng. Vua môøi Sö dôøi veà ôû Quaân Boä. Sau Vua ra saéc leänh ñaøy Sö ñeán ôû vieän Baùt-nhaõ chuøa Khai Nguyeân taïi Kinh Chaâu. Sau vua Tuùc Toâng xuoáng chieáu thænh Sö vaøo cung cuùng döôøng vaø laäp ngoâi chuøa Haø Traïch thænh Sö truï trì ôû ñoù. Nôi ñaây, Sö hieån phaùt toâng phong cuûa Luïc Toå, ñoà chuùng tham hoïc raát ñoâng. * Sö daïy chuùng: - Phaøm ngöôøi hoïc ñaïo phaûi ñaït toät nguoàn goác cuûa mình; haøng Töù quaû Tam hieàn ñeàu goïi laø ñieàu phuïc, Bích-chi, La-haùn chöa döùt hoaøi nghi, Ñaúng giaùc, Dieäu giaùc lieãu ñaït töôøng taän. Giaùc coù caïn saâu, giaùo coù ñoán tieäm. Tieäm giaùo traûi kieáp A-taêng-kyø vaãn coøn luaân hoài; ñoán giaùo chæ khoaûng co duoãi caùnh tay lieàn leân Dieäu giaùc. Neáu tröôùc khoâng gioáng ñaïo, luoáng hoïc bieát nhieàu. Taát caû taïi taâm, taø chaùnh do mình. Khoâng nghó moät vaät töùc laø taâm mình, khoâng phaûi choã bieát cuûa trí. Khoâng coù haïnh naøo rieâng ñeå ngoä vaøo ñaây. Phaùp Tam-ma-ñeà chaân thaät khoâng coù ñi ñeán, döùt meù tröôùc sau. Neáu bieát voâ nieäm laø Toái thöôïng thöøa, roäng suoát trôøi xanh choùng môû kho baùu. Taâm chaúng phaûi sanh dieät, taùnh baët ñoåi dôøi. Töï tònh thì nieäm caûnh khoâng sanh, voâ taùc thì vin theo töï döùt. Ngaøy xöa, ta ñaåy chieác xe baát thoái, nay ñöôïc ñònh tueä song tu, nhö baøn tay vôùi caùnh tay. Thaáy theå voâ nieäm chaúng theo vaät maø sanh, thöôøng lieãu ngoä Nhö Lai thì coøn choã naøo maø khôûi. Nay huyeãn chaát naøy nguyeân laø thöôøng chaân, töï taùnh nhö khoâng, xöa nay khoâng töôùng. Ñaõ ñaït lyù naøy thì coøn gì sôï, gì buoàn. Trôøi ñaát khoâng theå ñoåi theå kia. Taâm veà phaùp giôùi, vaïn töôïng nhaát nhö. Xa lìa suy tính, trí ñoàng phaùp taùnh. Ngaøn kinh muoân luaän chæ noùi roõ taâm. Ñaõ chaúng laäp taâm töùc theå hoäi chaân lyù, hoaøn toaøn khoâng sôû ñaéc. Baûo caùc hoïc chuùng khoâng tìm caàu beân ngoaøi, neáu laø Toái thöôïng thöøa caàn phaûi voâ taùc. Traân troïng! * Coù ngöôøi hoûi Sö:- Voâ nieäm thì phaùp coù, khoâng chaêng? Sö ñaùp:- Chaúng noùi coù khoâng. - Khi aáy theá naøo? - Cuõng khoâng khi aáy. Ví nhö göông saùng neáu khoâng ñoái hình töôïng troïn khoâng thaáy hình töôïng, neáu thaáy khoâng vaät môùi laø thaáy göông thaät. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Thöôïng Nguyeân naêm ñaàu (760 T.L.) thaùng naêm ñeâm möôøi hai, Sö töø bieät ñaïi chuùng, ñeán nöûa ñeâm thò tòch, thoï chín möôi ba tuoåi. Vua saéc ban hieäu laø Chôn Toâng Ñaïi sö, thaùp hieäu Baùt-nhaõ. Sö coù tröôùc taùc taäp Hieån Toâng Kyù, hieän giôø coøn löu haønh. ] |
||
