ÑÔØI THÖÙ
HAI SAU LUÏC TOÅ
I.- PHAÙI THIEÀN SÖ
HAØNH TÖ (coù moät vò)
Thieàn sö Hy Thieân
(Thaïch Ñaàu)
II.- PHAÙI THIEÀN SÖ
HOAØI NHÖÔÏNG (coù chín vò)
1- Thieàn
sö Ñaïo Nhaát (Maõ Toå)
2- Thieàn
sö Thöôøng Haïo
3- Thieàn
sö Trí Ñaït
4- Thieàn
sö Thaûn Nhieân
5- Thieàn
sö Thaàn Chieáu
6- Thieàn
sö Nghieâm Tuaán
7- Thieàn
sö Boån Nhö (nöôùc Taân La)
8- Thieàn
sö Huyeàn Ngang
9- Thieàn
sö Phaùp Khoâng
III- PHAÙI THIEÀN SÖ
THAÀN HOÄI (coù 18 vò)
1- Thieàn sö Phöôùc
Laâm
2- Thieàn
sö Quang Baûo
3- Thieàn
sö Phaùp Nhö
4- Thieàn sö Tieán
Bình
5- Thieàn
sö Hueä Dieãn
6- Thieàn
sö Hoaøi Khoâng
7- Thieàn sö Vieân
Chaán
8- Thieàn
sö Quaûng Phu
9- Thieàn
sö Haønh Giaùc
10-
Thieàn sö Thaàn Anh
11-
Thieàn sö Voâ Danh
12-
Thieàn sö Haïo Ngoïc
13-
Thieàn sö Chí Maõn
14-
Thieàn sö Laõng
15-
Thieàn sö Linh Thaûn
16-
Thieàn sö Thoâng AÅn
17-
Thieàn sö Nam AÁn
18-
Thieàn sö Lyù Thöôøng
IV.- PHAÙI QUOÁC SÖ
HUEÄ TRUNG (coù 5 vò)
1- Thieàn sö ÖÙng
Chaân (Ñam Nguyeân)
2- Thieàn
sö Duy Giôùi
3- Vua
Ñöôøng Tuùc Toâng
4- Vua
Ñöôøng Ñaïi Toâng
5- Tri
Coå
*
7. THIEÀN SÖ HY THIEÂN
Thaïch Ñaàu - (695 - 785)
Sö hoï Traàn, queâ ôû
Cao Yeáu, Ñoan Chaâu. Luùc thoï thai Sö, meï thích aên chay, khoâng öa ñoà
maën. Khi coøn haøi nhi, Sö töï haønh ñoäng laáy, khoâng phieàn meï saên
soùc. Ñeán lôùn khoân, Sö töï an oån vui töôi, khoâng khi naøo toû veû
khoâng baèng loøng ngöôøi. ÔÛ thoân Ñoäng Lieâu, daân chuùng sôï quæ thaàn
neân laäp nhieàu mieáu thôø, thöôøng hoïp nhau mua röôïu laøm boø teá leã.
Moät hoâm, ñi chôi thaáy daân chuùng teá leã, Sö beøn phaù mieáu giöït boø
ñem veà. Ñeán tuoåi vaøi möôi, Sö töø giaõ quyeán thuoäc ñi xuaát gia.
Nghe Luïc toå Hueä
Naêng ñang giaùo hoùa taïi Taøo Kheâ, Sö tìm ñeán thoï giaùo. Luïc Toå ñoä
Sö laøm ñeä töû. Sö chöa thoï giôùi cuï tuùc, cuõng chöa ñaït ñaïo, Toå
ñaõ baùo tin saép tòch, Sö hoûi Toå:
- Sau khi Hoøa
thöôïng vieân tòch, con phaûi nöông töïa nôi ai?
Toå baûo:
- Taàm Tö ñi.
Toå tòch roài, moãi
ngaøy Sö ñeán beân caïnh thaùp ngoài tö duy ñeán queân caû aên nguû. Coù
vò Thöôïng toïa thaáy theá hoûi:
- Thaày ñaõ tòch,
ngöôi laøm gì ngoài ñaây maõi?
Sö thöa:
- Tröôùc khi thaày
tòch, toâi hoûi choã nöông töïa, thaày daïy taàm Tö, neân toâi ngoài tö
duy.
Thöôïng toïa baûo:
- Ngöôi coù sö huynh
hieäu Haønh Tö ñang ôû nuùi Thanh Nguyeân, neân ñeán ñoù nöông töïa, thaày
daïy ñaõ roõ, ngöôi coøn nghi gì?
Nghe lôøi daïy naøy,
Sö thu xeáp ñoà ñaïc, tìm ñeán nuùi Thanh Nguyeân ra maét Thieàn sö Haønh
Tö [Phaàn ñoái ñaùp khi Sö ñeán nuùi Thanh Nguyeân, xem laïi baøi Thieàn
sö Haønh Tö.]
Moät hoâm Thieàn sö
Haønh Tö hoûi:
- Coù ngöôøi noùi
Laõnh Nam coù tin töùc.
Sö thöa:
- Coù ngöôøi khoâng
noùi Laõnh Nam khoâng coù tin töùc.
- Neáu theá, ñaïi
taïng tieåu taïng töø ñaâu maø ra?
- Thaûy töø trong
aáy, troïn khoâng thieáu vieäc laï.
Thieàn sö Haønh Tö
gaät ñaàu.
Ñôøi Ñöôøng nieân
hieäu Khai Nguyeân thöù möôøi saùu (728 T.L.), Sö ñeán La Phuø thoï giôùi
cuï tuùc. Nieân hieäu Thieân Baûo naêm ñaàu (742 T.L.) Sö tìm ñeán Hoaønh
Nhaïc taïi Nam Töï, caïnh chuøa phía ñoâng coù goäp ñaù cao gioáng nhö
caùi ñaøi, Sö leân ñoù caát am tranh ôû. Thôøi nhaân kính troïng Sö neân
goïi laø Hoøa thöôïng Thaïch Ñaàu.
*
Moät hoâm, thöôïng
ñöôøng daïy chuùng, Sö baûo:
- Phaùp moân cuûa ta
do Phaät tröôùc truyeàn trao, khoâng luaän thieàn ñònh tinh taán, chæ ñaït
Tri kieán Phaät, töùc taâm töùc Phaät. Taâm, Phaät, chuùng sanh, Boà-ñeà,
phieàn naõo teân tuy khaùc maø theå vaãn ñoàng. Caùc ngöôi neân bieát,
theå taâm linh cuûa mình lìa taùnh ñoaïn vaø thöôøng, khoâng phaûi nhô
saïch, laëng leõ troøn ñaày, phaøm thaùnh ngang baèng nhau, öùng duïng
khoâng löôøng, lìa taâm yù thöùc, ba coõi saùu ñöôøng chæ do taâm mình
hieän, nhö traêng ñaùy nöôùc, boùng trong göông, ñaâu coù sanh dieät. Caùc
ngöôi kheùo bieát noù thì khoâng gì chaúng ñuû.
*
Ñeä töû Ñaïo Ngoä
hoûi:- YÙ chæ Taøo Kheâ ngöôøi naøo ñöôïc?
Sö ñaùp:- Ngöôøi hoäi
Phaät phaùp ñöôïc.
- Thaày ñöôïc chaêng?
- Ta khoâng hoäi
Phaät phaùp.
*
Coù vò Taêng hoûi:
- Theá naøo laø giaûi
thoaùt?
Sö ñaùp:- Ai troùi
ngöôi?
- Theá naøo laø Tònh
ñoä?
- Caùi gì laøm nhô
ngöôi?
- Theá naøo laø
Nieát-baøn?
- Ai ñem sanh töû cho
ngöôi?
*
Sö hoûi vò Taêng môùi
ñeán:- Töø ñaâu ñeán?
Taêng thöa:- Töø
Giang Taây ñeán.
- Thaáy Maõ Ñaïi sö
chaêng?
- Daï thaáy.
Sö beøn chæ khuùc
caây baûo:- Maõ Ñaïi sö sao gioáng caùi naøy?
Taêng khoâng ñaùp
ñöôïc, trôû veà thuaät laïi Maõ Toå.
*
Taêng hoûi:- Theá
naøo laø yù Toå sö töø AÁn Ñoä sang?
Sö ñaùp:- Hoûi caây
coät caùi ñi!
- Con khoâng hoäi.
- Ta cuõng chaúng
hoäi.
*
Ñaïi Ñieân hoûi:- Noù
coù noùi khoâng laø hai caùi ñaùng cheâ, xin Thaày tröø?
Sö ñaùp:- Moät vaät
cuõng khoâng, tröø caùi gì?
Sö laïi hoûi:- Deïp
boû coå, hoïng, moâi, löôõi, ngöôi noùi ñi?
Ñaïi Ñieân thöa:-
Khoâng caùi aáy.
Sö baûo:- Nhö theá
laø ngöôi ñöôïc vaøo cöûa.
*
Ñaïo Ngoä hoûi:- Theá
naøo laø ñaïi yù Phaät phaùp?
Sö ñaùp:- Khoâng
ñöôïc, khoâng bieát.
- Tieán leân laïi coù
choã chuyeån hay khoâng?
- Hö khoâng daøi
khoâng ngaïi maây traéng bay.
*
Sö ôû Nam Nhaïc coù
nhieàu vò thaàn linh hieän ra nghe phaùp vaø xin thoï qui giôùi.
Ñôøi Ñöôøng nieân
hieäu Quaûng Ñöùc naêm thöù hai (763 T.L.), ñeä töû thænh Sö xuoáng Löông
Ñoan xieån hoùa. Töø ñaây, hoùa chuû Hoà Nam laø Thaïch Ñaàu, hoùa chuû
Giang Taây laø Maõ Toå.
Ñeán ngaøy raèm
thaùng chaïp nieân hieäu Trinh Nguyeân naêm thöù saùu (785 T.L.), Sö vieân
tòch, thoï chín möôi moát tuoåi, saùu möôi ba tuoåi haï. Vua saéc ban laø
Voâ Teá Ñaïi sö, thaùp hieäu Kieán Töôùng.
Sö tröôùc taùc moät
thieân Ñoàng Tham Kheá coù chuù giaûi löu haønh khaù roäng laïi coù laøm
moät baøi ca Thaûo Am:
THAÛO AM CA
Ngoâ keát
thaûo am voâ baûo boái
Phaïn
lieãu tuøng dung ñoà thuøy khoaùi
Thaønh
thôøi sô kieán mao thaûo taân
Phaù haäu
höôøn töông mao thaûo caùi.
Truï am
nhaân, traán thöôøng taïi
Baát
thuoäc trung gian döõ noäi ngoaïi
Theá
nhaân truï xöù ngaõ baát truï
Theá
nhaân aùi xöù ngaõ baát aùi.
Am tuy
tieåu, haøm phaùp giôùi
Phöông
tröôïng laõo nhaân töông theå giaûi
Thöôïng
thöøa Boà-taùt tín voâ nghò
Trung haï
vaên chi taát sanh quaùi.
Vaán thöû
am, hoaïi baát hoaïi?
Hoaïi döõ
baát hoaïi chuû nguyeân taïi
Baát cö
nam baéc döõ ñoâng taây
Cô
thöôïng kieân lao dó vi toái.
Thanh
tuøng haï, minh song noäi
Ngoïc
ñieän chaâu laâu vò vi ñoái
Naïp bì
moâng ñaàu vaïn söï höu
Thöû
thôøi Sôn taêng ñoâ baát hoäi.
Truï thöû
am, höu taùc giai
Thuøy
khoa phoâ tòch ñoà nhaân maõi
Hoài
quang phaûn chieáu tieän qui lai
Khoaùch
ñaït linh caên phi höôùng boái.
Ngoä Toå
sö thaân huaán hoái
Keát
thaûo vi am maïc sanh thoái
Baùch
nieân phao phöôùc nhaäm tung hoaønh
Baõi thuû
tieän haønh thaû voâ toäi.
Thieân
chuûng ngoân, vaïn ban giaûi
Chæ yeáu
giaùo quaân tröôøng baát muoäi
Duïc
thöùc am trung baát töû nhaân
Khôûi ly
nhi kim giaù bì ñaïi.
Dòch: Baøi ca THAÛO
AM
Toâi caát
am tranh khoâng cuûa baùu
AÊn xong
thoûng thaû nguû ngon laønh
Khi
thaønh nhìn thaáy coû tranh xanh
Luùc
hoûng laïi tìm coû tranh lôïp.
Ngöôøi
chuû am vaãn maõi coøn
Khoâng
thuoäc khoaûng giöõa chaúng ngoaøi trong
Choã truï
ngöôøi ñôøi, ta chaúng truï
Choã yeâu
ngöôøi ñôøi, ta chaúng yeâu (öa).
Am tuy
nhoû, truøm khaép giôùi
Laõo giaø
phöông tröôïng môùi hieåu töôøng
Boà-taùt
thöôïng thöøa tin chaúng ngaïi
Trung haï
nghe ñaây aét laï kyø.
Hoûi am
naøy hoaïi chaúng hoaïi?
Hoaïi
cuøng chaúng hoaïi chuû maõi coøn
Chaúng ôû
ñoâng taây hoaëc nam baéc
Neàn
moùng vöõng vaøng laø raát chaéc.
Döôùi
tuøng xanh, traêng gioïi song
Ñieän
ngoïc laàu chaâu chöa daùm ñoái
Maøn che
chaên ñaép muoân vieäc thoâi
Khi naøy
Sôn taêng toaøn chaúng hoäi.
ÔÛ am
naøy, thoâi khôûi nghæ
Ai kheùo
traûi chieáu môøi ngöôøi mua
Hoài
quang phaûn chieáu laø trôû veà
Ñaït
suoát linh caên khoâng theo boû.
Gaëp Toå
sö thaân chæ daïy
Keát coû
laøm am chôù thoái lui
Traêm
naêm boû saïch maëc tung hoaønh
Buoâng
thoõng tay ñi vaãn khoâng toäi.
Ngaøn
thöù noùi, muoân ñieàu hieåu
Chæ coát
daïy anh thöôøng chaúng muoäi
Muoán
bieát khoâng cheát, ngöôøi trong am
Ñaâu rôøi
ñaõy da hieän nay coù.
*
8.
THIEÀN SÖ ÑAÏO NHAÁT
Maõ
Toå - (709 - 788)
Vì ngöôøi ñôøi sau
quaù kính troïng Sö neân nhaân Sö hoï Maõ goïi laø Maõ Toå: oâng Toå hoï
Maõ.
Sö hoï Maõ, queâ ôû
huyeän Thaäp Phöông, Haùn Chaâu. Thuôû nhoû, Sö dung maïo laï thöôøng: ñi
nhö traâu, nhìn nhö coïp, löôõi daøi khoûi muõi, döôùi chaân coù hai khu
oác. Luùc beù, Sö ñeán chuøa La-haùn xin xuaát gia vôùi Hoøa thöôïng
Ñöôøng ôû Töø Chaâu. Sau Sö thoï giôùi cuï tuùc nôi Luaät sö Vieân ôû Du
Chaâu.
Ñôøi Ñöôøng khoaûng
nieân hieäu Khai Nguyeân (713-742 T.L.), Sö taäp thieàn ñònh ôû Vieän
truyeàn phaùp taïi Hoaønh Nhaïc, nhaân Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng giaùo hoùa
ñöôïc giaûi ngoä. Baïn ñoàng tham hoïc vôùi Sö coù saùu ngöôøi, chæ rieâng
Sö ñöôïc truyeàn taâm aán.
Sau khi taïm bieät
thaày, Sö ñeán Kieán Döông ôû ngoïn nuùi Phaät Tích, keá dôøi sang Laâm
Xuyeân, sau laïi ñeán nuùi Cung Coâng Nam Döông. Nieân hieäu Ñaïi Lòch
(765 T.L.) Lieân soaùi Loä Töø Cung vaø Linh Phong, Caûnh Moä thænh Sö
khai ñöôøng ñeå truyeàn baù toâng phong. Töø ñaây hoïc giaû boán phöông
tuï hoäi veà raát ñoâng. Coù theå noùi Giang Taây laø moät tröôøng thi
Phaät.
*
Moät hoâm Sö daïy
chuùng:
- Caùc ngöôi moãi
ngöôøi tin taâm mình laø Phaät, taâm naøy töùc laø taâm Phaät. Toå Ñaït-ma
töø Nam AÁn sang Trung Hoa truyeàn phaùp Thöôïng thöøa nhaát taâm, khieán
caùc ngöôi khai ngoä. Toå laïi daãn kinh Laêng-giaø ñeå aán taâm ñòa
chuùng sanh. Sôï e caùc ngöôi ñieân ñaûo khoâng töï tin phaùp taâm naøy
moãi ngöôøi töï coù, neân kinh Laêng-giaø noùi: “Phaät noùi taâm laø chuû,
cöûa khoâng laø cöûa phaùp.” (Phaät ngöõ taâm vi toâng, voâ moân vi phaùp
moân.)
Phaøm ngöôøi caàu
phaùp neân khoâng coù choã caàu, ngoaøi taâm khoâng rieâng coù Phaät,
ngoaøi Phaät khoâng rieâng coù taâm, khoâng laáy thieän chaúng boû aùc,
hai beân nhô saïch ñeàu khoâng nöông caäy, ñaït taùnh toäi laø khoâng,
moãi nieäm ñeàu khoâng thaät, vì khoâng coù töï taùnh neân tam giôùi chæ
laø taâm, sum la vaïn töôïng ñeàu laø caùi boùng cuûa moät phaùp, thaáy
saéc töùc laø thaáy taâm, taâm khoâng töï laø taâm, nhaân saéc môùi coù.
Caùc ngöôi chæ tuøy
thôøi noùi naêng töùc söï laø lyù, troïn khoâng coù choã ngaïi, ñaïo quaû
Boà-ñeà cuõng nhö theá. Nôi taâm sanh ra thì goïi laø saéc, vì bieát saéc
khoâng, neân sanh töùc chaúng sanh. Neáu nhaän roõ taâm naøy, môùi coù
theå tuøy thôøi aên côm maëc aùo nuoâi lôùn thai thaùnh, maëc tình thaùng
ngaøy troâi qua, ñaâu coøn coù vieäc gì.
Caùc ngöôi nhaän ta
daïy haõy nghe baøi keä naøy:
Taâm ñòa
tuøy thôøi thuyeát
Boà-ñeà
dieäc chæ ninh
Söï lyù
caâu voâ ngaïi
Ñöông
sanh töùc baát sanh.
Dòch:
Ñaát taâm
tuøy thôøi noùi
Boà-ñeà
cuõng theá thoâi
Söï lyù
ñeàu khoâng ngaïi
Chính
sanh laø chaúng sanh.
*
Coù vò Taêng hoûi:-
Hoøa thöôïng vì caùi gì noùi töùc taâm töùc Phaät?
Sö ñaùp:- Vì voã con
nít khoùc.
- Con nít nín roài
thì theá naøo?
- Phi taâm phi Phaät.
- Ngöôøi tröø ñöôïc
hai thöù naøy roài, phaûi daïy theá naøo?
- Noùi vôùi y laø
“phi vaät”.
- Khi chôït gaëp
ngöôøi theá aáy ñeán thì phaûi laøm sao?
- Haõy daïy y theå
hoäi ñaïi ñaïo.
*
Coù vò Taêng hoûi:
- Ly töù cuù tuyeät
baùch phi, thænh Thaày chæ thaúng yù Toå sö töø AÁn Ñoä sang?
Sö ñaùp:
- Hoâm nay ta meät
nhoïc khoâng theå vì ngöôi noùi, ngöôi ñeán hoûi Trí Taïng. Vò Taêng aáy
ñeán hoûi Trí Taïng.
Trí Taïng baûo:- Sao
khoâng hoûi Hoøa thöôïng?
Taêng ñaùp:- Hoøa
thöôïng daïy ñeán hoûi Thaày.
Trí Taïng hoûi:
- Hoâm nay toâi ñau
ñaàu, khoâng theå vì oâng noùi, ñeán hoûi Sö huynh Haûi.
Taêng ñeán hoûi Hoaøi
Haûi, Hoaøi Haûi baûo:- Ñeán choã aáy toâi cuõng chaúng hoäi.
Taêng trôû laïi trình
Sö, Sö baûo:- Taïng ñaàu baïch, Haûi ñaàu haéc.
*
Cö só Long Uaån ñeán
hoûi:
- Nöôùc khoâng gaân
xöông hay thaéng chieác thuyeàn muoân hoäc, lyù naøy theá naøo?
Sö ñaùp:- Trong aáy
khoâng nöôùc cuõng khoâng thuyeàn, noùi gì laø gaân xöông?
Uaån baûo:- Ngöôøi
khoâng laàm xöa nay, thænh Thaày ñeå maét nhìn leân!
Sö lieàn nhìn thaúng
xuoáng.
Uaån noùi:- Moät caây
ñaøn caàm khoâng daây, maø Thaày ñaøn raát hay.
Sö lieàn nhìn thaúng
leân. Uaån leã baùi. Sö trôû veà phöông tröôïng. Uaån theo sau thöa:- Vöøa
roài muoán laøm kheùo trôû thaønh vuïng.
*
Moät ñeâm, Trí Taïng,
Hoaøi Haûi, Phoå Nguyeän theo haàu Sö xem traêng.
Sö hoûi:- Ngay baây
giôø neân laøm gì?
Trí Taïng thöa:- Neân
cuùng döôøng.
Hoaøi Haûi thöa:-
Neân tu haønh.
Phoå Nguyeän phuûi
aùo ra ñi.
Sö baûo:- Kinh vaøo
Taïng, Thieàn veà Haûi, chæ coù Phoå Nguyeän vöôït ngoaøi söï vaät.
*
Hoaøi Haûi hoûi:-
Theá naøo laø chæ thuù Phaät phaùp?
Sö ñaùp:- Chính laø
choã ngöôi boû thaân maïng.
Sö laïi hoûi Hoaøi
Haûi:- Ngöôi laáy phaùp gì chæ daïy ngöôøi?
Hoaøi Haûi döïng
ñöùng caây phaát töû.
Sö baûo:- Chæ theá
thoâi hay coøn gì khaùc?
Hoaøi Haûi neùm caây
phaát töû xuoáng.
*
Taêng hoûi:- Theá
naøo ñöôïc hieäp ñaïo?
Sö ñaùp:- Ta sôùm
chaúng hieäp ñaïo.
Taêng hoûi:- Theá
naøo laø yù Toå sö töø AÁn Ñoä sang?
Sö lieàn ñaùnh vaø
noùi:- Ta neáu khoâng ñaùnh ngöôi, caùc nôi seõ cöôøi ta.
*
Ñaëng AÅn Phong töø
bieät Sö ñi nôi khaùc, Sö hoûi:- Ñi ñeán ñaâu?
AÅn Phong thöa:- Ñi
ñeán Thaïch Ñaàu.
- Ñöôøng Thaïch Ñaàu
trôn.
- Coù caây gaäy tuøy
thaân, gaëp tröôøng thì ñuøa.
AÅn Phong vöøa ñi
ñeán Thaïch Ñaàu ñi nhieãu giöôøng thieàn moät voøng, döïng tích tröôïng
ñoäng ñaát moät tieáng, hoûi:
- AÁy laø toâng chæ
gì?
Thaïch Ñaàu noùi:-
Trôøi xanh! trôøi xanh!
AÅn Phong khoâng ñaùp
ñöôïc, laïi trôû veà thöa vôùi Sö. Sö baûo:
- Ngöôi neân ñi laïi
beân aáy, neáu Thaïch Ñaàu noùi “trôøi xanh!” ngöôi “hö! hö!”
AÅn Phong laïi ñi
ñeán Thaïch Ñaàu laøm nhö tröôùc.
Thaïch Ñaàu beøn: Hö!
hö!
AÅn Phong khoâng ñaùp
ñöôïc, laïi trôû veà trình vôùi Sö. Sö baûo:
- Ta ñaõ noùi vôùi
ngöôi “ñöôøng Thaïch Ñaàu trôn”.
*
Coù vò Giaûng sö ñeán
hoûi:- Thieàn toâng truyeàn giöõ phaùp gì?
Sö hoûi laïi:- Toïa
chuû truyeàn giöõ phaùp gì?
- Toâi giaûng ñöôïc
hôn hai möôi baûn kinh luaän.
- Ñaâu khoâng phaûi
laø sö töû con?
- Khoâng daùm.
Sö thoát ra tieáng:
Hö! hö!
Giaûng sö noùi:- Ñaây
laø phaùp.
- Laø phaùp gì?
- Phaùp sö töû ra
khoûi hang.
Sö beøn im laëng.
Giaûng sö noùi:- Ñaây
cuõng laø phaùp.
- Laø phaùp gì?
- Phaùp sö töû ôû
trong hang.
- Khoâng ra khoâng
vaøo laø phaùp gì?
Giaûng sö khoâng ñaùp
ñöôïc, beøn töø giaõ ñi ra ñeán cöûa, Sö goïi:
- Chuû toïa!
Giaûng sö xoay ñaàu
laïi.
Sö hoûi:- Laø phaùp
gì?
Giaûng sö cuõng
khoâng ñaùp ñöôïc.
Sö baûo:- OÂng thaày
ñoän caên.
*
Moät hoâm Sö daïy
chuùng:
- Ñaïo khoâng duïng
tu, chæ ñöøng oâ nhieãm. Sao laø oâ nhieãm? - Coù taâm sanh töû, taïo
taùc, thuù höôùng ñeàu laø oâ nhieãm. Neáu muoán hoäi thaúng ñaïo aáy,
taâm bình thöôøng laø ñaïo. Sao goïi laø taâm bình thöôøng? -Khoâng taïo
taùc, khoâng thò phi, khoâng thuû xaû, khoâng ñoaïn thöôøng, khoâng phaøm
thaùnh. Kinh noùi: “Chaúng phaûi haïnh phaøm phu, chaúng phaûi haïnh
thaùnh hieàn, laø haïnh Boà-taùt.” Chæ nhö hieän nay ñi ñöùng ngoài naèm,
öùng cô tieáp vaät ñeàu laø ñaïo. Ñaïo töùc laø phaùp giôùi, cho ñeán
dieäu duïng nhö haø sa ñeàu khoâng ngoaøi phaùp giôùi. Neáu chaúng phaûi
vaäy, taïi sao noùi “phaùp moân taêng ñòa”, taïi sao noùi “voâ taän
ñaêng”? Taát caû phaùp ñeàu laø phaùp cuûa taâm, taát caû teân ñeàu laø
teân cuûa taâm. Muoân phaùp ñeàu töø taâm sanh, taâm laø coäi goác cuûa
muoân phaùp. Kinh noùi: “Bieát taâm ñaït coäi nguoàn neân hieäu laø
Sa-moân.” Teân ñoàng nghóa ñoàng, taát caû phaùp ñeàu ñoàng thuaàn nhaát
khoâng laãn loän.
Neáu ôû trong giaùo
moân ñöôïc tuøy thôøi töï taïi thì döïng laäp phaùp giôùi troïn laø phaùp
giôùi, laäp chaân nhö laø chaân nhö, laäp lyù taát caû phaùp troïn laø
lyù, laäp söï taát caû phaùp troïn laø söï, naém giôû moät thì ngaøn theo,
söï lyù khoâng khaùc, toaøn laø dieäu duïng. Laïi khoâng coù lyù rieâng,
ñeàu do xoay laïi cuûa taâm. Ví nhö bao nhieâu boùng maët traêng thì coù,
maø bao nhieâu maët traêng thaät thì khoâng, bao nhieâu nguoàn nöôùc thì
coù, maø bao nhieâu taùnh nöôùc thì khoâng, bao nhieâu sum la vaïn töôïng
thì coù, maø bao nhieâu hö khoâng thì khoâng, bao nhieâu lôøi noùi ñaïo
lyù thì coù, maø bao nhieâu Tueä voâ ngaïi thì khoâng; bao nhieâu caùc
thöù thaønh laäp ñeàu do moät taâm. Döïng laäp cuõng ñöôïc, deïp heát
cuõng ñöôïc, thaûy laø dieäu duïng. Dieäu duïng troïn laø nhaø mình,
chaúng phaûi lìa chaân maø coù, nôi nôi ñeàu chaân, thaûy ñeàu laø theå
cuûa nhaø mình.
Neáu chaúng vaäy,
laïi laø ngöôøi naøo? Taát caû phaùp ñeàu laø Phaät phaùp, caùc phaùp töùc
laø giaûi thoaùt, giaûi thoaùt töùc laø chaân nhö, caùc phaùp khoâng
ngoaøi chaân nhö, ñi ñöùng ngoài naèm thaûy laø duïng baát tö nghì, khoâng
ñôïi thôøi tieát. Kinh noùi: “Choã choã nôi nôi ñeàu coù Phaät.” Phaät laø
naêng nhaân, coù trí tueä kheùo hôïp loøng ngöôøi, hay phaù löôùi nghi cho
taát caû chuùng sanh, vöôït ra voøng troùi buoäc cuûa coù vaø khoâng
v.v... tình chaáp phaøm thaùnh heát, nhaân phaùp ñeàu khoâng, chuyeån
baùnh xe khoâng gì hôn, vöôït caùc soá löôïng, vieäc laøm khoâng ngaïi,
söï lyù ñeàu thoâng, nhö trôøi hieän maây, chôït coù laïi khoâng, chaúng
ñeå daáu veát. Ví nhö veõ nöôùc thaønh laèn, khoâng sanh khoâng dieät.
Ñaïi tòch dieät taïi trieàn goïi laø Nhö lai taøng, xuaát trieàn goïi laø
Phaùp thaân thanh tònh. Theå khoâng taêng giaûm, hay lôùn hay nhoû, hay
vuoâng hay troøn, hôïp vaät hieän hình nhö traêng trong nöôùc, vaän duïng
meânh moâng, khoâng laäp maàm goác chaúng heát höõu vi, khoâng truï voâ
vi. Höõu vi laø duïng cuûa voâ vi, voâ vi laø choã nöông cuûa höõu vi,
chaúng truï choã nöông, neân noùi: “Nhö khoâng chaúng choã nöông.” Nghóa
taâm sanh dieät, nghóa taâm chaân nhö: Taâm chaân nhö duï nhö göông saùng
soi vaät töôïng. Göông duï taâm, vaät töôïng duï phaùp. Neáu taâm chaáp
phaùp laø dính vôùi caùi nhaân beân ngoaøi, töùc laø nghóa sanh dieät.
Taâm khoâng chaáp phaùp töùc laø nghóa chaân nhö.
Thanh vaên tai nghe
Phaät taùnh. Boà-taùt maét thaáy Phaät taùnh. Lieãu ñaït khoâng hai goïi
laø bình ñaúng taùnh. Taùnh khoâng coù khaùc, duïng thì chaúng ñoàng. Taïi
meâ laø thöùc, taïi ngoä laø trí. Thuaän lyù laø ngoä, theo söï laø meâ.
Meâ töùc laø meâ baûn taâm mình, ngoä laø ngoä baûn taùnh mình. Moät phen
ngoä laø haèng ngoä chaúng trôû laïi meâ. Nhö ñang khi maët trôøi moïc
leân khoâng trôû laïi toái. Maët trôøi trí tueä xuaát hieän, khoâng chung
cuøng caùi toái phieàn naõo. Lieãu ñaït caûnh giôùi cuûa taâm lieàn tröø
voïng töôûng. Voïng töôûng ñaõ tröø töùc laø voâ sanh. Phaùp taùnh saün
coù, coù chaúng nhôø tu. Thieàn khoâng thuoäc ngoài, ngoài töùc coù chaáp
tröôùc. Neáu thaáy lyù naøy laø chaân chaùnh hieäp ñaïo, tuøy duyeân qua
ngaøy, ñöùng ngoài theo nhau, giôùi haïnh huaân theâm, nhoùm nôi tònh
nghieäp. Chæ hay nhö theá, lo gì chaúng thoâng.
Ñeä töû cuûa Sö ñöôïc
nhaäp thaát (ñöôïc vaøo thieàn thaát, laø ñaõ ngoä ñaïo) coù ñeán taùm
möôi boán vò, moãi ngöôøi laøm chuû moät phöông truyeàn hoùa voâ cuøng.
Ñôøi Ñöôøng nieân
hieäu Trinh Nguyeân naêm thöù tö (788 T.L.) khoaûng thaùng gieâng, Sö leân
nuùi Thaïch Moân, Kieán Xöông, ñi kinh haønh trong röøng thaáy choã hang
ñoäng baèng phaúng, beøn baûo thò giaû:
- Thaân cuõ muïc cuûa
ta seõ ôû thaùng sau vaø trôû veà nôi naøy. Noùi xong, Sö trôû veà.
Ñeán ngaøy muøng boán
thaùng hai, Sö coù chuùt beänh, taém goäi xong, ngoài kieát giaø nhaäp
dieät, thoï taùm möôi tuoåi, ñöôïc saùu möôi tuoåi haï.
Sau vua saéc ban
hieäu Ñaïi Tòch.
] |