 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP MOÄT H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ BA SAU LUÏC TOÅ A. PHAÙI HAØNH TÖ I.- ÑEÄ TÖÛ THIEÀN SÖ HY THIEÂN (coù 21 vò) 1- Thieàn sö Duy Nghieãm (Döôïc Sôn) 2- Thieàn sö Thieân Nhieân (Ñôn Haø) 3- Thieàn sö Ñaïo Ngoä (Thieân Hoaøng Töï) 4- Thieàn sö Baûo Thoâng (Ñaïi Ñieân) 5- Thieàn sö Thò Lôïi 6- Thieàn sö Hueä Laõng 7- Thieàn sö Chaán Laõng 8- Thieàn sö Ñaïi Xuyeân 9- Thieàn sö Thaïch Laâu 10- Thieàn sö Phaät-ñaø 11- Thieàn sö Hoa Laâm 12- Thieàn sö Tyø Quaûng 13- Thieàn sö Thuûy Khoâng 14- Thieàn sö Baûo Thoâng 15- Thieàn sö Ñaïi Bieän 16- Thieàn sö Chöõ Kính 17- Thieàn sö Ñaïo Tieân 18- Thieàn sö Thöôøng Thanh 19- Thieàn sö Tuùy Thaïch 20- Thieàn sö Thöông Laõnh 21- Thieàn sö Nghóa Höng * Döôïc Sôn - (751-834) Sö hoï Haøn, queâ ôû Raùng Chaâu. Naêm möôøi baûy tuoåi, Sö theo Thieàn sö Hueä Chieáu ôû Taây Sôn Trieàu Döông xuaát gia. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Ñaïi Lòch thöù taùm (774 T.L.) Sö thoï ñaïi giôùi nôi Luaät sö Hy Thaùo ôû Hoaønh Nhaïc. Sö hoïc thoâng kinh luaän, nghieâm trì giôùi luaät. Moät hoâm, Sö töï than: - Ñaïi tröôïng phu phaûi rôøi phaùp töï tònh, ñaâu theå theo vieäc vuïn vaët, laøm haïnh aùo khaên naøy. Sö tìm ñeán Thieàn sö Hy Thieân (Thaïch Ñaàu) hoûi: - Ñoái Tam thöøa möôøi hai phaàn giaùo, con coøn hieåu bieát thoâ sô, ñeán nhö thöôøng nghe phöông Nam noùi “chæ thaúng taâm ngöôøi, thaáy taùnh thaønh Phaät”, thaät con muø tòt. Cuùi mong Hoøa thöôïng töø bi chæ daïy. Thieàn sö Hy Thieân baûo: - Theá aáy cuõng chaúng ñöôïc, khoâng theá aáy cuõng chaúng ñöôïc, theá aáy khoâng theá aáy ñeàu chaúng ñöôïc, ngöôi laøm sao? Sö môø tòt khoâng hieåu. Thieàn sö Hy Thieân baûo: - Nhaân duyeân cuûa ngöôi khoâng phaûi ôû ñaây, haõy ñeán choã Maõ Ñaïi sö (Ñaïo Nhaát). Sö vaâng leänh ñeán yeát kieán Thieàn sö Ñaïo Nhaát (Maõ Toå). Sö thöa laïi caâu ñaõ thöa vôùi Thieàn sö Hy Thieân. Thieàn sö Ñaïo Nhaát baûo: - Ta coù khi daïy y nhöôùng maøy chôùp maét, coù khi khoâng daïy y nhöôùng maøy chôùp maét; coù khi nhöôùng maøy chôùp maét laø phaûi, coù khi nhöôùng maøy chôùp maét laø khoâng phaûi, ngöôi laøm sao? Ngay caâu noùi naøy, Sö lieàn kheá ngoä, beøn leã baùi. Thieàn sö Ñaïo Nhaát hoûi:- Ngöôi thaáy ñaïo lyù gì leã baùi? Sö thöa:- Con ôû choã Thaïch Ñaàu nhö con muoãi ñaäu treân traâu saét. Thieàn sö Ñaïo Nhaát baûo:- Ngöôi ñaõ bieát nhö theá, töï kheùo gìn giöõ. Sö ôû ñaây haàu haï ba naêm. Moät hoâm Thieàn sö Ñaïo Nhaát hoûi:- Ngaøy gaàn ñaây choã thaáy cuûa ngöôi theá naøo? Sö thöa:- Da moûng da daøy ñeàu rôùt saïch, chæ coù moät chaân thaät. Thieàn sö Ñaïo Nhaát baûo: - Sôû ñaéc cuûa ngöôi ñaõ hôïp vôùi taâm theå, khaép heát töù chi. Ñaõ ñöôïc nhö theá, neân ñem ba caät tre coät da buïng, tuøy choã ôû nuùi ñi. Sö thöa:- Con laø ngöôøi gì daùm noùi ôû nuùi? Thieàn sö Ñaïo Nhaát baûo: - Chaúng phaûi vaäy, chöa coù thöôøng ñi maø chaúng ñöùng, chöa coù thöôøng ñöùng maø chaúng ñi, muoán lôïi ích khoâng choã lôïi ích, muoán laøm khoâng choã laøm, neân taïo thuyeàn beø, khoâng neân ôû ñaây laâu. Sö töø giaõ Maõ Toå trôû veà Thaïch Ñaàu. * Moät hoâm Sö ngoài treân cuïc ñaù, Thaïch Ñaàu troâng thaáy hoûi: - Ngöôi ôû ñaây laøm gì? Sö thöa:- Taát caû chaúng laøm. - Taïi sao ngoài yeân? - Neáu ngoài yeân töùc laøm. - Ngöôi noùi chaúng laøm, chaúng laøm caùi gì? - Ngaøn thaùnh cuõng khoâng bieát. Thaïch Ñaàu duøng keä khen: Tuøng lai coäng truï baát tri danh Nhaäm vaän töông töông chæ ma haønh Töï coå thöôïng hieàn du baát thöùc Taïo thöù phaøm löu khôûi khaû minh. Dòch: Chung ôû töø laâu chaúng bieát chi Laëng leõ theo nhau chæ theá ñi Thöôïng hieàn töø tröôùc coøn chaúng bieát Huoáng boïn phaøm phu ñaâu deã tri. Thaïch Ñaàu daïy:- Noùi naêng ñoäng duïng chôù giao thieäp. Sö thöa:- Chaúng noùi naêng ñoäng duïng cuõng chôù giao thieäp. - Ta trong aáy muõi kim maûnh buïi chaúng loït vaøo. - Con trong aáy nhö troàng hoa treân ñaù. Thaïch Ñaàu aán khaû. * Sau Sö ñeán ôû Döôïc Sôn Leã Chaâu, ñoà chuùng theo hoïc raát ñoâng. Moät hoâm, Sö ngoài, Ñaïo Ngoâ, Vaân Nham ñöùng haàu. Sö chæ hai caây, moät töôi, moät khoâ ñöùng treân nuùi, hoûi Ñaïo Ngoâ: - Khoâ laø phaûi hay töôi laø phaûi? Ñaïo Ngoâ thöa:- Töôi laø phaûi. Sö baûo:- Saùng toû taát caû choã, quang minh xaùn laïn. Sö laïi hoûi Vaân Nham:- Khoâ laø phaûi hay töôi laø phaûi? Vaân Nham thöa:- Khoâ laø phaûi. Sö baûo:- Saùng toû taát caû choã, thoâi daïy khoâ laït. Chôït Sa-di Cao ñeán. Sö hoûi:- Khoâ laø phaûi hay töôi laø phaûi? Sa-di Cao thöa: - Khoâ laø töø nôi khaùc maø khoâ, töôi laø töø nôi khaùc maø töôi. Sö nhìn Ñaïo Ngoâ, Vaân Nham baûo: - Chaúng phaûi, chaúng phaûi. * Vieän chuû thöa:- Ñaùnh chuoâng roài, thænh Hoøa thöôïng thöôïng ñöôøng. Sö baûo:- OÂng böng giuøm baùt cho toâi. - Hoøa thöôïng khoâng tay töø bao giôø? - OÂng chæ laø uoång maëc ca-sa. - Con chæ laø theá, Hoøa thöôïng thì sao? - Ta khoâng quyeán thuoäc aáy. * Thaáy thaày Tri vieân troàng rau, Sö baûo: - Troàng thì khoâng ngaên ngöôi troàng, chôù cho noù moïc reã. Thaày Tri vieân thöa: - Khoâng cho moïc reã thì ñaïi chuùng laáy gì aên? Sö baûo:- Ngöôi coù mieäng sao? Thaày Tri vieân khoâng ñaùp ñöôïc. * Coù vò Taêng hoûi: - Toå sö chöa ñeán nöôùc naøy (Trung Hoa), nöôùc naøy coù yù Toå sö chaêng? Sö ñaùp:- Coù. - Ñaõ coù yù Toå sö, laïi ñeán laøm gì? - Bôûi coù, cho neân ñeán. * Sö xem kinh, coù vò Taêng thaáy, hoûi: - Hoøa thöôïng bình thöôøng khoâng cho chuùng con xem kinh, vì sao Hoøa thöôïng laïi xem? Sö ñaùp:- Ta xem chæ ñeå che maét. - Chuùng con hoïc theo Hoøa thöôïng ñöôïc chaêng? - Neáu caùc ngöôi xem thì da traâu cuõng luûng. * Thích söû Lyù Töôøng ôû Laõng Chaâu, nghe danh Sö, nhieàu phen sai ngöôøi ñeán thænh maø Sö khoâng ñi. OÂng ñích thaân leân nuùi yeát kieán Sö. Sö caàm quyeån kinh xem khoâng nhìn laïi. Thò giaû baïch: - Thaùi thuù ñeán ñaây! Lyù Töôøng taùnh noùng naûy noùi:- Thaáy maët khoâng baèng nghe danh. Sö goïi:- Thaùi thuù! Lyù Töôøng:- Daï! Sö baûo:- Sao laïi quí loã tai maø khinh con maét? Lyù Töôøng chaáp tay xin loãi, roài hoûi:- Theá naøo laø ñaïo? Sö laáy tay chæ treân, chæ döôùi, hoûi:- Hoäi chaêng? Töôøng thöa:- Chaúng hoäi. Sö baûo:- Maây ôû trôøi xanh, nöôùc trong bình. (Vaân taïi thanh thieân, thuûy taïi bình.) Lyù Töôøng vui möøng thoûa thích laøm leã, trình moät baøi keä: Luyeän ñaéc thaân hình tôï nhaïn hình Thieân chaâu tuøng haï löôõng haøm kinh Ngaõ lai vaán ñaïo voâ dö thuyeát Vaân taïi thanh thieân thuûy taïi bình. Dòch: Luyeän ñöôïc thaân hình gioáng nhaïn hình Döôùi tuøng ngaøn goác hai hoøm kinh Ta tìm hoûi ñaïo khoâng lôøi khaùc Maây ôû trôøi xanh, nöôùc trong bình. Töôøng laïi hoûi:- Theá naøo laø giôùi ñònh tueä? Sö baûo:- Baàn ñaïo trong aáy khoâng coù gia cuï nhaøn naøy. Lyù Töôøng khoâng löôøng noåi huyeàn chæ. Sö laïi baûo:- Thaùi thuù muoán gìn giöõ ñöôïc vieäc naøy, caàn phaûi tieán leân ngoïn nuùi cao choùt voùt maø ngoài, xuoáng taän ñaùy bieån saâu maø ñi, vieäc trong khueâ caùc neáu boû chaúng ñöôïc beøn laø luûng chaûy. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Toå sö chæ daïy baûo hoä, neáu tham saân khôûi leân caàn phaûi phoøng ngöï, chôù cho khôûi daäy. Caùc ngöôi muoán bieát caây khoâ ôû Thaïch Ñaàu caàn phaûi gaùnh vaùc, troïn khoâng coù caønh laù. Tuy nhieân nhö theá, laïi phaûi töï xem, khoâng ñöôïc baët ngoân ngöõ. Nay ta vì caùc ngöôi noùi ngoân ngöõ aáy ñeå hieån baøy khoâng ngoân ngöõ, caùi naøy xöa nay khoâng töôùng maïo tai maét... * Moät hoâm Sö leân nuùi ñi kinh haønh, chôït maây tan thaáy traêng saùng, Sö cöôøi to moät tieáng, vang xa gaàn chín möôi daëm. Daân chuùng ôû xa nghe tieáng, hoâm sau tìm ñeán hoûi Taêng chuùng. Taêng chuùng baûo: - Ñoù laø tieáng cuûa Hoøa thöôïng ñeâm qua ôû treân nuùi cöôøi. Lyù Töôøng nghe vieäc naøy laïi laøm baøi thô taëng: Tuyeån ñaéc u cö hieäp daõ tình Chung nieân voâ toáng dieäc voâ nghinh Höõu thôøi tröïc thöôùng coâ phong ñaûnh Nguyeät haï phi vaân tieáu nhaát thanh. Dòch: Choïn nôi xa vaéng hôïp loøng queâ Naêm troøn maëc khaùch ñeán hay veà Coù khi tieán thaúng leân ñaûnh nuùi Maây tan traêng hieän tieáng cöôøi heà! * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Thaùi Hoøa, naêm thöù taùm (834 T.L.) thaùng hai, saép thò tòch, Sö keâu to: Phaùp ñöôøng ngaõ! Phaùp ñöôøng ngaõ! Ñaïi chuùng ñeàu mang coät ñeán choáng. Sö khoaùt tay baûo:- Caùc ngöôi khoâng hieåu yù ta. Sö beøn töø giaõ chuùng thò tòch, thoï taùm möôi boán tuoåi, saùu möôi tuoåi haï. Vua saéc phong laø Hoaøng Ñaïo Ñaïi sö, thaùp hieäu laø Hoùa Thaønh. * Ñôn Haø - (738 - 824) Khoâng bieát Sö queâ quaùn ôû ñaâu, chæ bieát Sö tröôùc hoïc Nho ñi vaøo Tröôøng An öùng cöû, döøng nghæ ôû nhaø troï, chôït moäng thaáy haøo quang traéng ñaày nhaø. Ngöôøi chieám moäng ñoaùn: “ñieàm hieåu Khoâng”. Gaëp moät Thieàn khaùch hoûi: - Nhaân giaû ñi ñaâu? Sö ñaùp:- Ñi thi laøm quan. - Thi laøm quan ñaâu baèng thi laøm Phaät? - Thi laøm Phaät phaûi ñeán choã naøo? - Hieän nay ôû Giang Taây coù Maõ Ñaïi sö ra ñôøi, laø tröôøng thi laøm Phaät, nhaân giaû neân ñeán ñoù. Sö boû thi, tìm ñeán Giang Taây ra maét Maõ Ñaïi sö (Ñaïo Nhaát). Vöøa thaáy Maõ Ñaïi sö, Sö beøn laáy tay giôû chieác khaên treân ñaàu. Maõ Ñaïi sö nhìn giaây laâu baûo:- Nam Nhaïc Thaïch Ñaàu laø thaày cuûa ngöôi. Sö töø giaõ Maõ Ñaïi sö ñi sang Thaïch Ñaàu. Ñeán Thaïch Ñaàu, Sö cuõng laøm gioáng nhö ôû Maõ Ñaïi sö. Thaïch Ñaàu baûo:- Ra nhaø ñi. Sö leã taï xong, vaøo phoøng cö só, luaân phieân laøm beáp ngoùt ba naêm. * Moät hoâm Thaïch Ñaàu baûo chuùng:- Ngaøy mai caét coû ôû tröôùc ñieän Phaät. Saùng hoâm sau, ñaïi chuùng moãi ngöôøi caàm lieàm caàm cuoác ñeán tröôùc chuøa laøm coû. Chæ rieâng Sö laáy thau muùc nöôùc goäi ñaàu, ñeán quì goái tröôùc Hoøa thöôïng. Thaïch Ñaàu thaáy theá cöôøi, lieàn caïo toùc cho Sö. Caïo xong Thaïch Ñaàu laïi vì Sö noùi giôùi. Sö bòt tai ra ñi. Sö trôû laïi Giang Taây yeát kieán Maõ Ñaïi sö. Chöa leã ra maét, Sö ñi thaúng veà taêng ñöôøng treøo leân coå töôïng Thaùnh taêng ngoài. Ñaïi chuùng kinh ngaïc chaïy baùo cho Maõ Ñaïi sö hay. Maõ Ñaïi sö ñích thaân vaøo taêng ñöôøng troâng thaáy beøn noùi: - Con ta, Thieân Nhieân. Sö beøn böôùc xuoáng ñaát leã baùi, thöa:- Caûm taï Thaày ban cho phaùp hieäu. Maõ Ñaïi sö hoûi:- Töø ñaâu ñeán? Sö thöa:- Töø Thaïch Ñaàu ñeán. - Ñöôøng Thaïch Ñaàu trôn, ngöôi coù teù chaêng? - Neáu coù trôït teù thì chaúng ñeán ñaây. * Töø bieät Maõ Toå, Sö ñi doïc ñöôøng gaëp moät oâng giaø daét moät ñöùa beù. Sö hoûi:- OÂng nhaø ôû ñaâu? OÂng giaø ñaùp: - Treân laø trôøi döôùi laø ñaát. Sö baûo:- Chôït gaëp trôøi ñoå ñaát suïp thì sao? OÂng giaø ñaùp: - Trôøi xanh! Trôøi xanh! Ñöùa beù: hö! moät tieáng. Sö baûo:- Khoâng phaûi cha naøy chaúng sanh ñöôïc ñöùa con kia. OÂng giaø daét ñöùa beù vaøo nuùi maát. * Sö ñi du phöông, ñeán nuùi Thieân Thai, choùt Hoa Ñaûnh döøng ôû ba naêm, sau ñoù, Sö vieáng nhöõng nôi nhö Caûnh Sôn yeát kieán Thieàn sö Quoác Nhaát. Ñôøi Ñöôøng khoaûng nieân hieäu Nguyeân Hoøa (806-821 T.L.) Sö ñeán Laïc Kinh Long Moân Höông Sôn laøm baïn vôùi Hoøa thöôïng Phuïc Ngöu. Sö laïi ñeán chuøa Hueä Laâm, gaëp luùc trôøi ñaïi haøn, Sö beøn thænh töôïng Phaät goã ñoát ñeå hô, Vieän chuû Höôùng troâng thaáy quôû: - Sao ñoát töôïng Phaät cuûa toâi? Sö laáy gaäy bôùi tro noùi:- Toâi thieâu ñeå laáy xaù-lôïi. Vieän chuû baûo:- Phaät goã laøm gì coù xaù-lôïi. Sö noùi:- Ñaõ khoâng coù xaù-lôïi thì thænh theâm hai vò nöõa thieâu. Vieän chuû nghe caâu noùi naøy taát caû chaáp ñeàu tan vôõ. * Moät hoâm, Sö ñeán yeát kieán Quoác sö Hueä Trung, tröôùc hoûi thò giaû: - Quoác sö coù ôû nhaø chaêng? Thò giaû baûo:- ÔÛ nhaø thì ôû maø khoâng thaáy khaùch. Sö baûo:- Raát saâu xa thay! Thò giaû baûo:- Maét Phaät cuõng nhìn chaúng thaáy. Sö khen:- Roàng sanh roàng con, phuïng sanh phuïng con. Quoác sö nguû daäy, thò giaû thuaät laïi, Quoác sö ñaùnh thò giaû hai chuïc gaäy ñuoåi ra. Sö nghe vieäc aáy beøn noùi:- Khoâng laàm laø Nam Döông Quoác sö. * Hoâm sau, Sö laïi ñeán yeát kieán Quoác sö, thaáy Quoác sö, Sö beøn traûi toïa cuï. Quoác sö baûo: - Chaúng duøng, chaúng duøng. Sö böôùc lui. Quoác sö baûo:- Nhö theá, nhö theá. Sö tieán laïi tröôùc. Quoác sö baûo: - Chaúng phaûi, chaúng phaûi. Sö ñi quanh Quoác sö moät voøng roài lui ra. Quoác sö baûo:- Caùch Phaät ñaõ xa ngöôøi nhieàu löôøi bieáng, ba möôi naêm sau tìm keû naøy laïi khoù ñöôïc. * Sö ñeán thaêm cö só Long Uaån, thaáy con gaùi Long Uaån laø Linh Chieáu ñang röûa rau, Sö hoûi: - Cö só coù nhaø chaêng? Linh Chieáu buoâng roå rau xuoáng, ñöùng khoanh tay. Sö laïi hoûi:- Cö só coù nhaø chaêng? Linh Chieáu beøn böng roå rau leân ñi thaúng. Sö beøn trôû veà. Choác laùt sau, Long Uaån veà. Linh Chieáu ñem vieäc roài thuaät laïi. Long Uaån hoûi: - Ñôn Haø ôû ñaâu? Linh Chieáu thöa:- Ñaõ veà. Long Uaån baûo:- Con laáy ñaát ñoû naën traâu. Laïi moät hoâm, Sö ñeán thaêm Long Uaån, vöøa ñeán cöûa gaëp nhau. Sö hoûi:- Cö só coù nhaø chaêng? Long Uaån ñaùp:- Ñoùi chaúng choïn thöùc aên. Sö laïi hoûi:- OÂng Long coù nhaø chaêng? Long Uaån ñaùp:- Trôøi xanh! trôøi xanh! Noùi xong Long Uaån vaøo nhaø. Sö noùi:- Trôøi xanh! trôøi xanh! Noùi xong Sö trôû veà. Hoâm sau, Sö laïi ñeán Long Uaån, Sö baûo: - Hoâm qua thaáy nhau ñaâu gioáng ngaøy nay. Long Uaån ñaùp:- Ñuùng phaùp nhaéc laïi vieäc hoâm qua ñeå laøm con maét quí. - Chæ nhö con maét quí laïi xem ñeán Long coâng chaêng? - Toâi ôû trong con maét cuûa Thaày. - Con maét toâi chaät heïp choã naøo an thaân? - Laø con maét gì chaät? laø thaân naøo an? Sö thoâi boû ñi. Long Uaån noùi:- Laïi noùi laáy moät caâu laø ñöôïc troøn lôøi naøy. Sö vaãn khoâng noùi. Long Uaån laïi noùi:- Töïu trung moät caâu cuõng khoâng ngöôøi noùi ñöôïc. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Nguyeân Hoøa thöù ba (808 T.L.) moät hoâm, Sö naèm ngang treân caàu Thieân Taân. Hoäi löu thuù laø Trònh Coâng ra ñuoåi maø Sö khoâng daäy. Trònh Coâng gaïn hoûi duyeân do. Sö chaäm raõi ñaùp: - Taêng voâ söï. Trònh Coâng laáy laøm laï, phaùt taâm daâng hai boù luïa vaø hai aùo ngaén. Töø ñaây moãi ngaøy, Trònh Coâng thöôøng daâng cuùng gaïo buùn. Daân chuùng ôû kinh ñoâ Laïc Döông ñoàng qui kính Sö. * Ñeán nieân hieäu Nguyeân Hoøa thöù möôøi laêm (820 T.L.) vaøo muøa Xuaân, Sö baûo ñoà ñeä: - Ta nhôù suoái röøng choã gôûi thaân ngaøy giaø. Moân ñeä sai Teà Tònh Phöông ñeán Nam Döông nuùi Ñôn Haø caát am cuùng döôøng. Sö veà nuùi Ñôn Haø khoaûng ba naêm, nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo tìm ñeán tham hoïc soá thöôøng ñeán ba traêm. Chuùng xaây caát thaønh vieän lôùn. Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Taát caû caùc ngöôi ñeàu phaûi baûo hoä moät vaät linh, chaúng phaûi caùc ngöôi taïo taùc danh maïo, laïi noùi gì laø tieán cuøng chaúng tieán. Ta ngaøy xöa yeát kieán Hoøa thöôïng Thaïch Ñaàu cuõng chæ daïy caàn phaûi töï baûo hoä. Vieäc naøy khoâng phaûi töï caùc ngöôi noùi baøn maø ñöôïc. Taát caû moãi ngöôøi caùc ngöôi ñeàu töï coù moät choã ñaát ngoài, laïi nghi caùi gì? Thieàn ñaâu phaûi laø vaät ñeå caùc ngöôi hieåu, ñaâu coù Phaät khaù thaønh. Moät chöõ Phaät haèng khoâng thích nghe. Caùc ngöôi töï xem, thieän xaûo phöông tieän töø bi hæ xaû chaúng phaûi töø ngoaøi ñöôïc, chaúng dính moät taác vuoâng, thieän xaûo laø Vaên-thuø, phöông tieän laø Phoå Hieàn. Caùc ngöôi laïi nghó tìm ñuoåi vaät gì? Chaúng caàn haèng caàu, chaúng rôi vaøo khoâng. Hoïc giaû thôøi nay laêng xaêng loän xoän cho laø tham thieàn hoûi ñaïo. Ta daïo naøy khoâng ñaïo coù theå tu, khoâng phaùp coù theå chöùng, mieáng aên thöùc uoáng moãi caùi töï coù phaàn, ñaâu caàn phaûi nghi ngôø. Moãi nôi moãi choã coù caùi gì? Neáu bieát Thích-ca töùc laø oâng giaø phaøm phu, caùc ngöôi phaûi töï xem xeùt laáy. Chôù ñeå moät ngöôøi muø daãn ñaùm muø keùo nhau rôi vaøo haàm löûa, ñeâm toái hai ñöôøng, maøu saéc maäp môø. Voâ söï traân troïng! * Coù vò Taêng ñeán tham hoïc, vöøa tôùi chaân nuùi gaëp Sö. Taêng hoûi: - Nuùi Ñôn Haø phaûi ñi ñöôøng naøo? Sö chæ nuùi baûo:- Choã xanh saâm saåm. Taêng thöa:- Chôù chæ caùi aáy laø phaûi sao? Sö baûo:- Thaät sö töû con, moät phen kheâu ñoäng lieàn nhaûy. * Sö hoûi vò Taêng:- Nghæ ôû ñaâu? Taêng thöa:- Nghæ döôùi nuùi. - AÊn côm choã naøo? Ngöôøi ñem côm cho Xaø-leâ aên coù ñuû maét khoâng? Taêng khoâng ñaùp ñöôïc. * Nieân hieäu Tröôøng Khaùnh naêm thöù tö (824 T.L.) ngaøy hai möôi ba thaùng saùu, Sö goïi ñeä töû baûo: - Laáy nöôùc noùng taém, ta saép ñi ñaây. Taém xong, Sö ñoäi muõ mang giaøy caàm tröôïng, duoãi moät chaân chöa ñeán ñaát lieàn tòch, thoï taùm möôi saùu tuoåi. Vua saéc phong laø Trí Thoâng Thieàn sö, thaùp hieäu Dieäu Giaùc. * Sö coù laøm hai baøi “Ngoaïn Chaâu Ngaâm”, hieän coøn löu haønh. * Thieân Hoaøng Töï - (747 - 806) [Ñaïo Ngoä coù hai vò ñoàng thôøi ñoàng xöù, moät vò ôû chuøa Thieân Hoaøng ñeä töû Thaïch Ñaàu, moät vò ôû chuøa Thieân Vöông ñeä töû Maõ Toå. Truyeàn Ñaêng Luïc cheùp moät vò laø sai.] Sö hoï Tröông, queâ ôû Ñoâng Döông, Vuï Chaâu. Luùc beù, Sö dung nghi thuø ñaëc, khoâng hoïc maø bieát. Naêm möôøi boán tuoåi, Sö xin cha meï xuaát gia, cha meï khoâng cho, Sö theä bôùt aên bôùt uoáng, moãi ngaøy aên moät böõa, daàn daàn thaân theå tieàu tuïy. Cha meï baát ñaéc dó höùa cho Sö xuaát gia. Sö xuaát gia vôùi Ñaïo Ñöùc ôû Minh Chaâu. Naêm hai möôi laêm tuoåi, Sö ñeán chuøa Truùc Laâm ôû Hoaøng Chaâu thoï giôùi cuï tuùc. Sö tinh taán tu haønh giôùi luaät trang nghieâm. Ban ñeâm, Sö thöôøng ra goø maû ngoài thieàn, khoâng keå gioù möa, chaúng chuùt sôï seät. Sau, Sö ñeán Caûnh Sôn yeát kieán Thieàn sö Quoác Nhaát, nhaän ñöôïc taâm phaùp, ôû laïi ñaây haàu naêm naêm. Nieân hieäu Ñaïi Lòch (766 T.L.), Sö ñeán Chung Laêng yeát kieán Maõ Toå, chæ ñöôïc aán ñònh laïi nhöõng choã hieåu tröôùc, khoâng coù phaùp gì khaùc. Sö döøng laïi ñaây hai naêm. Sö laïi ñeán yeát kieán Thaïch Ñaàu. Ñeán Thaïch Ñaàu, Sö hoûi: - Lìa ñònh tueä laáy phaùp gì daïy ngöôøi? Thaïch Ñaàu ñaùp:- Ta trong aáy khoâng coù noâ tyø, lìa caùi gì? - Theá naøo roõ ñöôïc? - Ngöôi chuïp ñöôïc hö khoâng chaêng? - Theá aáy töùc chaúng töø ngaøy nay ñi. - Chöa bieát bao giôø ngöôi töø beân naøy ñeán? - Ñaïo Ngoä chaúng phaûi ngöôøi beân naøy. - Ta ñaõ bieát tröôùc choã ngöôi ñeán. - Sao Thaày laáy tang vaät vu khoáng ngöôøi? - Thaân ngöôi hieän taïi. - Tuy nhieân nhö theá, cöùu kính laøm sao chæ daïy ngöôøi sau? - Ngöôi noùi ai laø ngöôøi sau? Sö nhaân ñaây ñoán ngoä, ñoái vôùi lôøi daïy cuûa hai vò thaày tröôùc taâm coøn sôû ñaéc, nôi ñaây saïch heát daáu veát. * Veà sau Sö ñeán Kinh Chaâu ôû nuùi Saøi Töû Ñöông Döông, hoïc chuùng theo hoïc raát ñoâng. Daân chuùng trong ñoâ thaønh nghe danh luõ löôït keùo ñeán tham vaán. Trong ñoâ thaønh coù chuøa Thieân Hoaøng laø nôi danh lam, bò hoûa hoaïn hö saäp, thaày truï trì laø Linh Giaùm tìm caùch xaây caát laïi. Linh Giaùm öôùc raèng: “Neáu ñöôïc Thieàn sö Ñaïo Ngoä veà laøm Hoùa chuû ôû ñaây laø phöôùc lôùn cuûa ta.” Luùc nöûa ñeâm, Linh Giaùm ñeán caàu thænh Sö, Sö hoan hæ nhaän chòu. Töø ñaây veà sau, Sö döïng truï ôû chuøa Thieân Hoaøng. Coù Buøi Coâng ñeán cuùi ñaàu hoûi phaùp, Sö troïn khoâng ñöa ñoùn. Buøi Coâng caøng kính troïng. Ñoái vôùi khaùch, Sö khoâng phaân bieät sang heøn ñeàu ngoài chaøo hoï. Coù vò Taêng hoûi:- Theá naøo laø noùi huyeàn dieäu? Sö ñaùp:- Chôù baûo ta hieåu Phaät phaùp. - Nôõ ñeå hoïc nhaân ñeo nghi maõi sao? - Sao chaúng hoûi Laõo taêng? - Hoûi roài. - Ñi! Khoâng phaûi choã ngöôi nguï. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Nguyeân Hoøa (806 T.L.) thaùng tö, Sö coù chuùt beänh baûo ñeä töû baùo tröôùc ngaøy tòch. Ñeán ngaøy cuoái thaùng, chuùng hoïp nhau ñeán thaêm beänh Sö. Boãng nhieân, Sö goïi: Ñieån toïa! Ñieån toïa laïi gaàn, Sö baûo: - Hoäi chaêng? Ñieån toïa thöa: - Chaúng hoäi. Sö caàm chieác goái neùm xuoáng ñaát, roài töø bieät chuùng thò tòch. Sö thoï saùu möôi tuoåi, ba möôi laêm tuoåi haï. * (Ñaïi Ñieân) Khoâng bieát queâ quaùn vaø teân toäc cuûa Sö. Chæ bieát buoåi ñaàu Sö ñeán tham vaán Thaïch Ñaàu. Thaïch Ñaàu hoûi: - Caùi gì laø taâm ngöôi? Sö thöa:- Noùi naêng laø taâm. Bò Thaïch Ñaàu naït ñuoåi ra. Hôn moät tuaàn, Sö laïi ñeán hoûi: - Tröôùc ñoù ñaõ chaúng phaûi, ngoaïi tröø caùi naøy, gì laø taâm? Thaïch Ñaàu baûo:- Tröø boû nhöôùng maøy chôùp maét, ñem taâm laïi! - Khoâng taâm coù theå ñem laïi. - Nguyeân lai coù taâm sao noùi khoâng taâm? Khoâng taâm troïn ñoàng vôùi khoâng. Nghe caâu noùi aáy, Sö ñaïi ngoä. * Moät hoâm Sö ñöùng haàu, Thaïch Ñaàu hoûi: - Ngöôi laø Taêng tham thieàn hay laø Taêng chaâu huyeän? Sö thöa:- Taêng tham thieàn. - Sao laø thieàn? - Nhöôùng maøy chôùp maét. - Tröø ngoaøi nhöôùng maøy chôùp maét, ñem “baûn lai dieän muïc” (boä maët thaät xöa nay) cuûa ngöôi ra trình xem? - Tröø ngoaøi nhöôùng maøy chôùp maét, thænh Hoøa thöôïng xem con! - Ta tröø xong. - Con trình Hoøa thöôïng roài. - Ngöôi ñaõ ñem trình, taâm ta theá naøo? - Chaúng khaùc Hoøa thöôïng. - Khoâng quan heä vieäc ngöôi. - Voán khoâng vaät. - Ngöôi cuõng khoâng vaät. - Ñaõ khoâng vaät töùc vaät thaät. - Vaät thaät khoâng theå ñöôïc. Taâm ngöôi thaáy löôïng yù chæ nhö vaäy phaûi kheùo hoä trì. * Sau, Sö töø bieät Thaïch Ñaàu ñeán Linh Sôn, Trieàu Chaâu, ôû aån. Hoïc chuùng boán phöông qui tuï veà khaù ñoâng.
Sö thöôïng ñöôøng
daïy chuùng: Coù vò Taêng hoûi:- Trong kia, khi ngöôøi thaáy nhau thì theá naøo? Sö ñaùp:- Tröôùc chaúng coù trong kia. - Trong kia theá naøo? - Chaúng hoûi caâu aáy. * Haøn Vaên Coâng hoûi Sö:- Hoøa thöôïng tuoåi ñöôïc bao nhieâu? Sö caàm xaâu chuoãi giôû leân baûo:- Hoäi chaêng? Vaên Coâng thöa:- Chaúng hoäi. Sö baûo:- Ngaøy ñeâm traêm leû taùm. Vaên Coâng khoâng hieåu trôû veà. Hoâm sau, Vaên Coâng laïi ñeán, vöøa tôùi cöûa gaëp Thuû toïa, Vaên Coâng thuaät caâu noùi hoâm qua cuûa Sö, hoûi yù kieán theá naøo? Thuû toïa voã raêng ba caùi. Vaên Coâng vaøo trong gaëp Sö, hoûi laïi yù kieán hoâm qua. Sö cuõng voã raêng ba caùi. Vaên Coâng thöa:- Nguyeân lai Phaät phaùp khoâng hai thöù. Sö hoûi:- Laø ñaïo lyù gì? Vaên Coâng thöa:- Vöøa ñeán hoûi Thuû toïa cuõng nhö theá. Sö goïi Thuû toïa hoûi:- Phaûi ngöôi ñaùp nhö theá chaêng? Thuû toïa thöa:- Phaûi. Sö ñaùnh ñuoåi ra. Laïi moät hoâm Vaên Coâng ñeán baïch Sö: - Ñeä töû ôû quaän chaâu nhieàu vieäc, xin Thaày cho moät caâu toùm taét heát Phaät phaùp. Sö laëng thinh. Vaên Coâng môø mòt. Luùc aáy Tam Bình laøm thò giaû ñöùng haàu, beøn goõ giöôøng thieàn ba caùi. Sö hoûi:- Laøm gì? Tam Bình thöa:- Tröôùc laáy ñònh ñoäng, sau laáy trí nhoå. Vaên Coâng thöa:- Moân phong Hoøa thöôïng cao voùt, ñeä töû töø beân thò giaû ñöôïc choã vaøo. * Coù vò Taêng hoûi:- Bieån khoå soùng to laáy gì laøm thuyeàn beø? Sö baûo:- Laáy caây laøm thuyeàn beø. - Theá naøo ñöôïc qua? - Ngöôøi muø nöông keû muø tröôùc, ngöôøi caâm nöông keû caâm tröôùc. Khoâng bieát Sö tòch luùc naøo vaø nôi naøo. ] |
||
