 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP MOÄT H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ BA SAU LUÏC TOÅ B. PHAÙI HOAØI NHÖÔÏNG Ñeä töû THIEÀN SÖ ÑAÏO NHAÁT (138 vò) 1- Thieàn sö Hoaøi Haûi (Baù Tröôïng) 2- Thieàn sö Phoå Nguyeän (Nam Tuyeàn) 3- Thieàn sö Hueä Haûi 4- Thieàn sö AÅn Phong 5- Thieàn sö Ñaïo Ngoä 6- Thieàn sö Hueä Taïng 7- Thieàn sö Trí Taïng 8- Thieàn sö Voâ Nghieäp 9- Thieàn sö Phaùp Hoäi 10- Thieàn sö Trí Kieân 11- Thieàn sö Qui Kieán 12- Thieàn sö Ñaïo Haïnh 13- Thieàn sö Ñaïo Thoâng 14- Thieàn sö Lan Nhöông 15- Thieàn sö Nhö Maõn 16- Thieàn sö Phaùp Thöôøng (Ñaïi Mai) 17- Thieàn sö Ñaïo Minh 18- Thieàn sö Töø Maõn 19- Thieàn sö Hoàng AÂn 20- Thieàn sö Toång AÁn 21- Thieàn sö Baûo Vaân 22- Thieàn sö Thöôøng Höng 23- Thieàn sö Hoaøi Uaån 24- Thieàn sö Minh Trieát 25- Thieàn sö Ñaïi Nghóa 26- Thieàn sö Töï Taïi 27- Thieàn sö Baûo Tích 28- Thieàn sö Ñaïi Duïc 29- Thieàn sö Baûo Trieät 30- Thieàn sö Teà An 31- Thieàn sö Linh Maëc 32- Thieàn sö Duy Khoan 33- Thieàn sö Nhö Hoäi 34- Thieàn sö Voâ Ñaúng 35- Thieàn sö Trí Thöôøng 36- Thieàn sö Quaûng Tröøng 37- Thieàn sö OÂ Cöïu 38- Thieàn sö Thaûo Ñöôøng 39- Thieàn sö Ñaøm Taïng 40- Thieàn sö Thieän Giaùc 41- Thieàn sö Thaàn Giaùm 42- Thieàn sö Phaùp Taïng 43- Thieàn sö Chí Hieàn 44- Thieàn sö Phaùp Nhu 45- Thieàn sö Baûo Khaùnh 46- Thieàn sö Hoaøi Thaûn 47- Thieàn sö Giaùc Bình 48- Thieàn sö Khaùnh Vaân 49- Thieàn sö Huyeàn Hö 50- Thieàn sö Thaéng Bieän * Baù Tröôïng - (724 - 814) Sö hoï Vöông, queâ ôû Tröôøng Laïc, Phöôùc Chaâu. Luùc beù theo meï ñi chuøa leã Phaät, Sö chæ töôïng Phaät hoûi meï: Ñaây laø gì? Meï baûo: Phaät. Sö noùi: Hình dung khoâng khaùc vôùi ngöôøi, con sau cuõng seõ laøm Phaät. Sö xuaát gia luùc coøn ñeå choùp vaø haèng chuyeân caàn tu hoïc giôùi ñònh tueä. Sau, Sö ñeán tham hoïc vôùi Maõ Toå (Ñaïo Nhaát) laøm thò giaû. Moãi khi thí chuû ñem trai phaïn ñeán, Sö vöøa giôû loàng baøn ra, Maõ Toå lieàn caàm nöûa caùi baùnh chæ chuùng hoûi: “Ñaây laø gì?” Nhö theá maõi ñeán ba naêm. Moät hoâm, Sö theo haàu Maõ Toå ñi daïo, thaáy moät baày vòt trôøi bay qua. Maõ Toå hoûi:- Ñoù laø caùi gì? Sö thöa:- Con vòt trôøi. - Bay ñi ñaâu? - Bay qua. Maõ Toå beøn naém loã muõi Sö keùo maïnh, ñau quaù Sö la thaát thanh. Maõ Toå baûo:- Laïi noùi bay qua ñi. Ngay caâu aáy, Sö tænh ngoä. Trôû veà phoøng thò giaû, Sö khoùc loùc raát thoáng thieát. Nhöõng ngöôøi ñoàng phoøng nghe, hoûi: - Huynh nhôù cha meï phaûi chaêng? Sö ñaùp:- Khoâng. - Bò ngöôøi ta maéng chöûi chaêng? - Khoâng. - Taïi sao khoùc? - Loã muõi toâi bò Hoøa thöôïng keùo ñau thaáu xöông. - Coù nhaân duyeân gì khoâng kheá hoäi? - Huynh hoûi Hoøa thöôïng ñi. Nhöõng vò aáy ñeán hoûi Maõ Toå: - Thò giaû Haûi coù nhaân duyeân gì chaúng kheá hoäi ôû trong phoøng khoùc, xin Hoøa thöôïng vì chuùng con noùi. Maõ Toå baûo: - Y ñaõ kheá hoäi, caùc ngöôi töï hoûi laáy y. Caùc vò aáy veà phoøng hoûi: - Hoøa thöôïng noùi huynh ñaõ hoäi, baûo chuùng toâi veà hoûi huynh. Sö beøn cöôøi haû! haû! Caùc vò aáy baûo:- Vöøa roài khoùc, sao baây giôø cöôøi? Sö ñaùp:- Vöøa roài khoùc, baây giôø cöôøi. Caùc vò aáy môø mòt khoâng hieåu. Hoâm sau, Maõ Toå vöøa leân toøa, chuùng nhoùm hoïp xong, Sö böôùc ra cuoán chieáu. Maõ Toå xuoáng toøa, Sö theo sau ñeán phöông tröôïng. Maõ Toå hoûi:- Ta chöa noùi caâu naøo, taïi sao ngöôi cuoán chieáu? Sö thöa:- Hoâm qua bò Hoøa thöôïng keùo choùt muõi ñau. - Hoâm qua ngöôi ñeå taâm choã naøo? - Choùt muõi ngaøy nay laïi chaúng ñau. - Ngöôi hieåu saâu vieäc hoâm qua. Sö laøm leã, lui ra. * Ñöùng haàu Maõ Toå, Sö thaáy phaát töû (ñoà queùt buïi) ôû goùc giöôøng, beøn hoûi: - Töùc ñaây duøng, lìa ñaây duøng? Maõ Toå baûo:- Veà sau ngöôi môû mieäng seõ laáy caùi gì vì ngöôøi? Sö caàm phaát töû döïng ñöùng. Maõ Toå hoûi:- Töùc ñaây duøng, lìa ñaây duøng? Sö ñeå phaát töû laïi choã cuõ. Maõ Toå nghieâm chænh naït moät tieáng, ñeán ba ngaøy Sö coøn ñieác tai. * Sau, Sö veà nuùi Ñaïi Huøng taïi Hoàng Chaâu. Ngoïn nuùi naøy cao voùt ñeán traêm tröôïng neân thôøi nhaân goïi Sö laø Baù Tröôïng. Boán phöông hoïc giaû ñua nhau ñeán tham hoïc raát ñoâng. Trong soá hoïc chuùng coù Thieàn sö Hy Vaän vaø Linh Höïu laø haøng ñaàu. Moät hoâm, Sö baûo chuùng: - Phaät phaùp khoâng phaûi laø vieäc nhoû, Laõo taêng xöa bò Maõ Toå moät naït ñeán ba ngaøy loã tai coøn ñieác. Hy Vaän nghe noùi baát giaùc le löôõi. Sö baûo:- Con veà sau thöøa keá Maõ Toå chaêng? Hy Vaän thöa: - Khoâng. Nay nhaân Hoøa thöôïng nhaéc laïi, con ñöôïc thaáy Maõ Toå ñaïi cô, ñaïi duïng, nhöng vaãn khoâng bieát Maõ Toå. Neáu con thöøa keá Maõ Toå, veà sau maát heát con chaùu cuûa con. Sö baûo: - Ñuùng theá, ñuùng theá, thaáy baèng vôùi thaày laø keùm thaày nöûa ñöùc, thaáy vöôït hôn thaày môùi kham truyeàn trao. Con haún coù caùi thaáy vöôït hôn thaày. Hy Vaän lieàn leã baùi. * Laïi moät hoâm, coù vò Taêng vöøa ñi vöøa khoùc ñi thaúng vaøo phaùp ñöôøng. Sö hoûi:- Laøm gì? Taêng thöa:- Cha meï ñoàng thôøi cheát, thænh Thaày choïn ngaøy. Sö baûo:- Ngaøy mai ñoàng thôøi choân. * Sö moãi khi thöôïng ñöôøng daïy chuùng coù moät oâng giaø theo chuùng nghe phaùp. Hoâm noï, chuùng ra heát chæ coøn oâng giaø khoâng ñi. Sö hoûi: - OÂng laø ngöôøi gì? OÂng giaø thöa: - Con chaúng phaûi ngöôøi. Thôøi quaù khöù thuôû ñöùc Phaät Ca-dieáp, con laøm Taêng ôû nuùi naøy, nhaân hoïc troø hoûi: “ngöôøi ñaïi tu haønh laïi rôi vaøo nhaân quaû chaêng”, con ñaùp: “khoâng rôi vaøo nhaân quaû”. Do ñoù, ñeán naêm traêm ñôøi ñoïa laøm thaân choàn. Nay thænh Hoøa thöôïng chuyeån moät caâu noùi ñeå con thoaùt khoûi thaân choàn. Sö baûo:- OÂng hoûi ñi. OÂng giaø hoûi:- Ngöôøi ñaïi tu haønh coù rôi vaøo nhaân quaû chaêng? Sö ñaùp:- Khoâng laàm nhaân quaû. Ngay caâu noùi aáy, oâng giaø ñaïi ngoä, laøm leã thöa: - Con ñaõ thoaùt thaân choàn. Con ôû sau nuùi, daùm xin Hoøa thöôïng laáy theo leã Taêng cheát maø toáng taùng con. Sö vaøo trong keâu duy-na ñaùnh kieång baûo chuùng aên côm xong ñöa ñaùm moät vò Taêng, ñaïi chuùng nhoùm nhau baøn taùn “ñaïi chuùng ñeàu maïnh, nhaø döôõng beänh khoâng coù ngöôøi naøo naèm, taïi sao coù vieäc naøy?” Sau khi côm xong, Sö daãn chuùng ñeán hang nuùi phía sau, laáy gaäy khôi leân thaáy xaùc moät con choàn vöøa cheát, beøn laøm leã thieâu nhö vò Taêng. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Linh quang choùi saùng vöôït khoûi caên traàn, theå baøy chaân thöôøng khoâng cuoäc vaên töï, taâm taùnh khoâng nhieãm voán töï vieân thaønh, chæ lìa voïng duyeân töùc nhö nhö Phaät. Coù vò Taêng hoûi:- Theá naøo laø phaùp yeáu Ñaïi thöøa ñoán ngoä? Sö ñaùp: - Caùc ngöôi tröôùc döùt saïch caùc duyeân, thoâi heát muoân vieäc, taát caû caùc phaùp thieän cuøng chaúng thieän, theá gian vaø xuaát theá gian chôù ghi nhôù, chôù duyeân nieäm, buoâng boû heát khieán taâm töï taïi. Taâm nhö caây ñaù khoâng coù phaân bieät, khoâng coù choã ñi. Ñaát taâm neáu khoâng, maët trôøi trí tueä töï hieän. Nhö maây tan thì traêng hieän. Chæ döùt taát caû thöù vin theo, tình caûm tham saân aùi thuû nhô saïch ñeàu heát. Ñoái vôùi nguõ duïc, baùt phong khoâng bò thaáy nghe hieåu bieát raøng buoäc, khoâng bò caùc caûnh laøm meâ hoaëc, töï nhieân ñaày ñuû thaàn thoâng dieäu duïng, aáy laø ngöôøi giaûi thoaùt. Ñoái vôùi taát caû caûnh, taâm khoâng yeâu khoâng loaïn, khoâng thu nhieáp khoâng phaân taùn, thaáu taát caû thanh saéc khoâng bò dính ngaïi, goïi laø Ñaïo nhaân. Thieän aùc phaûi quaáy ñeàu khoâng duøng, khoâng meán moät phaùp, cuõng khoâng boû moät phaùp, goïi laø ngöôøi Ñaïi thöøa. Khoâng bò taát caû phaùp thieän aùc, khoâng höõu, nhô saïch, höõu vi, voâ vi, theá gian, xuaát theá gian, phöôùc ñöùc trí tueä raøng buoäc, goïi laø Phaät tueä. Phaûi quaáy, toát xaáu, ñuùng lyù phi lyù, caùc tình caûm thaáy bieát heát saïch, khoâng theå troùi buoäc, nôi nôi ñeàu ñöôïc töï taïi, goïi laø Boà-taùt môùi phaùt taâm lieàn leân ñòa vò Phaät. Taêng hoûi:- Ñoái taát caû caûnh laøm sao taâm ñöôïc nhö caây ñaù? Sö ñaùp: - Taát caû phaùp voán chaúng töï noùi khoâng, chaúng töï noùi saéc, chaúng noùi phaûi quaáy nhô saïch, cuõng khoâng coù taâm troùi buoäc ngöôøi, chæ töï ngöôøi hö voïng tính chaáp, taïo bao nhieâu thöù hieåu, khôûi bao nhieâu thöù thaáy bieát, sanh bao nhieâu thöù yeâu sôï. Caàn phaûi nhaän roõ caùc phaùp khoâng töï sanh, ñeàu do moät nieäm voïng töôûng ñieân ñaûo cuûa mình chaáp töôùng maø coù. Bieát taâm cuøng caûnh voán khoâng ñeán nhau thì ngay nôi ñoù laø giaûi thoaùt, moãi moãi phaùp ngay nôi ñoù laø laëng leõ, ngay nôi ñoù laø ñaïo traøng. Laïi, taùnh saün coù khoâng theå goïi teân, xöa nay khoâng phaûi phaøm khoâng phaûi thaùnh, chaúng phaûi nhô saïch, chaúng phaûi höõu khoâng, cuõng chaúng phaûi thieän aùc, cuøng caùc phaùp nhieãm hôïp nhau, goïi laø ngöôøi trôøi nhò thöøa. Neáu taâm nhô saïch heát, chaúng truï nôi raøng buoäc chaúng truï nôi giaûi thoaùt, khoâng taát caû taâm löôïng höõu vi voâ vi, phöôïc thoaùt, ôû nôi sanh töû taâm vaãn töï taïi. Hoaøn toaøn khoâng hoøa hôïp vôùi uaån, giôùi, sanh töû, caùc nhaäp, traàn lao hö huyeãn, sieâu nhieân khoâng nöông töïa, taát caû khoâng raøng buoäc, ñi ôû khoâng ngaïi, qua laïi trong sanh töû nhö cöûa môû. Phaøm ngöôøi hoïc ñaïo neáu gaëp caùc thöù khoå vui, vieäc vöøa yù khoâng vöøa yù, taâm khoâng lui suït, chaúng ñeå taâm ñeán danh döï lôïi döôõng aên maëc, chaúng tham taát caû coâng ñöùc lôïi ích, khoâng bò caùc phaùp theá gian buoäc ngaïi, khoâng thaân meán khoå vui, taâm haèng bình ñaúng, aên côm haåm coát nuoâi maïng soáng, maëc aùo vaù chæ ñeå ngöøa laïnh; ngô ngô nhö ngu nhö ñieác, seõ ñöôïc ít phaàn töông öng. Neáu trong taâm ham hoïc roäng bieát nhieàu, caàu phöôùc caàu trí, ñeàu laø ôû trong sanh töû, ñoái vôùi lyù ñaïo thaät voâ ích, laïi bò gioù hieåu bieát thoåi troâi giaït trôû laïi trong bieån sanh töû. Phaät laø ngöôøi khoâng caàu, coù caàu töùc traùi lyù, lyù khoâng caàu naøy neáu caàu lieàn maát. Neáu chaáp khoâng caàu, laïi ñoàng coù caàu. Neáu chaáp voâ vi, laïi ñoàng höõu vi. Cho neân kinh noùi: “Khoâng thuû phaùp khoâng thuû phi phaùp, khoâng thuû phi phi phaùp.” Laïi noùi: “Nhö Lai ñaõ ñöôïc phaùp, phaùp naøy khoâng thaät khoâng hö.” Neáu ngöôøi hay moät luùc taâm gioáng nhö caây ñaù, khoâng bò aám, giôùi, nguõ duïc, baùt phong thoåi troâi giaït, lieàn ñoaïn ñöôïc nhaân sanh töû, ñi ñöùng töï do, chaúng bò taát caû höõu vi nhaân quaû raøng buoäc, chaúng bò höõu laäu caâu thuùc. Khi khaùc, trôû laïi ñem thaân khoâng phöôïc laøm lôïi ích chuùng sanh, laáy taâm khoâng phöôïc öùng hôïp taát caû taâm, duøng tueä khoâng phöôïc coåi taát caû phöôïc, cuõng noùi “hôïp beänh cho thuoác”. Taêng hoûi: - Nhö nay thoï giôùi roài thaân khaåu ñöôïc thanh tònh, laïi laøm ñuû caùc vieäc thieän, nhö theá ñöôïc giaûi thoaùt chaêng? Sö ñaùp: - Ñöôïc ít phaàn giaûi thoaùt, chöa ñöôïc taâm giaûi thoaùt, chöa ñöôïc taát caû choã giaûi thoaùt. Taêng hoûi: - Theá naøo laø taâm giaûi thoaùt vaø taát caû choã giaûi thoaùt? Sö ñaùp: - Chaúng caàu Phaät, Phaùp, Taêng, cho ñeán chaúng caàu phöôùc trí tri giaûi, tình caûm nhô saïch heát, chaúng chaáp taâm khoâng caàu laø phaûi, chaúng truï choã heát, cuõng chaúng meán thieân ñöôøng sôï ñòa nguïc, troùi buoäc coåi môû khoâng ngaïi, töùc thaân taâm vaø taát caû choã ñeàu goïi giaûi thoaùt. Ngöôi chôù cho coù ít phaàn giôùi thaân khaåu yù tònh laø xong, ñaâu bieát moân giôùi ñònh tueä nhö haø sa, maø voâ laäu giaûi thoaùt toaøn chöa dính moät maûy. Coá gaéng! Nhaèm hieän nay coá tìm xeùt laáy, ñöøng ñôïi maét môø tai ñieác, toùc baïc, maët nhaên, giaø khoå ñeán thaân, buoàn thaûm trieàn mieân maét haèng rôi leä, trong taâm hoaûng sôï khoâng moät nôi y cöù, chaúng bieát choã ñi. Ñeán khi aáy, muoán nghieâm chænh tay chaân cuõng khoâng theå keàm ñöôïc, duø coù phöôùc trí, danh döï lôïi döôõng troïn khoâng cöùu ñöôïc. Vì maét taâm chöa môû, chæ nhôù caùc caûnh, khoâng bieát phaûn chieáu, laïi chaúng thaáy Phaät ñaïo. Moät ñôøi coù taïo vieäc thieän aùc thaûy hieän ôû tröôùc, hoaëc vui hoaëc sôï, saùu ñaïo naêm uaån thaûy baøy hieän tieàn. Trang söùc nhaø cöûa ghe thuyeàn xe coä ñeïp ñeõ hieån haùch, ñeàu töø taâm tham aùi cuûa mình hieän ra, taát caû caûnh aùc ñeàu bieán thaønh caûnh thuø thaéng. Chæ tuøy taâm tham aùi choã naøo naëng, nghieäp thöùc daãn ñeán thoï sanh, hoaøn toaøn khoâng coù phaàn töï do, roàng suùc toát xaáu troïn chöa ñònh ñöôïc. Taêng hoûi:- Theá naøo ñöôïc phaàn töï do? Sö ñaùp: - Hieän nay ñoái vôùi nguõ duïc baùt phong loøng khoâng laáy boû, xan tham taät ñoá tham aùi ngaõ sôû ñeàu heát, nhô saïch chaúng coøn, nhö maët trôøi maët traêng trong hö khoâng, khoâng duyeân maø chieáu. Taâm taâm nhö caây ñaù, nieäm nieäm nhö cöùu löûa chaùy ñaàu, cuõng nhö con voi lôùn qua soâng vöøa uøm xuoáng laø ñeán bôø kia, khoâng bò ngaên ngaïi. Ngöôøi naøy khoâng nhieáp thuoäc veà thieân ñöôøng hay ñòa nguïc. Phaøm hoïc kinh xem giaùo lyù, moãi caâu ñeàu phaûi uyeån chuyeån xoay veà nôi mình, taát caû ngoân giaùo chæ laøm saùng toû taùnh giaùc hieän nay cuûa mình. Chæ khoâng bò taát caû caûnh coù, khoâng... loâi laø Ñaïo sö cuûa ngöôøi; hay chieáu phaù taát caû caûnh coù, khoâng... laø tueä Kim Cang, töùc coù phaàn töï do töï taïi. Neáu khoâng nhö theá ñeå hoäi ñaïo, duø coù tuïng ñöôïc möôøi hai phaàn giaùo cuõng chæ thaønh Taêng thöôïng maïn, laïi laø ngöôøi cheâ bai Phaät, khoâng phaûi laø ngöôøi tu haønh. Chæ lìa taát caû thanh saéc, cuõng chaúng truï nôi lìa, chaúng truï nôi tri giaûi, laø ngöôøi tu haønh. Ñoïc kinh xem giaùo lyù, neáu chieáu theo theá gian laø vieäc toát, neáu nhaèm vaøo ngöôøi minh lyù thì thöôøng ñoïc xem laø keû beá taéc. Ngöôøi thaäp ñòa vöôït ra, khoâng ñi vaøo voøng sanh töû, nhöng giaùo lyù Tam thöøa ñeå trò beänh tham, saân... nhö hieän nay nieäm nieäm neáu coù beänh tham, saân... thì tröôùc phaûi trò noù, chaúng caàn tìm caàu caâu nghóa hieåu bieát. Hieåu bieát thuoäc veà tham, tham thì trôû thaønh beänh. Nhö hieän nay chæ lìa taát caû phaùp coù, khoâng, cuõng lìa caùi lìa vöôït ngoaøi ba caâu (coù, khoâng, chaúng phaûi coù chaúng phaûi khoâng) töï nhieân cuøng Phaät khoâng khaùc. Ñaõ töï laø Phaät, lo gì Phaät khoâng hieåu ngoân ngöõ. Chæ e khoâng phaûi laø Phaät, bò caùc phaùp coù, khoâng troùi buoäc chaúng ñöôïc töï do. Bôûi lyù chöa vöõng, tröôùc coù phöôùc trí, bò phöôùc trí chôû ñi, nhö ngöôøi ngheøo ôû trong caûnh sang. Khoâng baèng tröôùc vöõng lyù, sau môùi coù phöôùc trí. Neáu caàn phöôùc trí thì taïm thôøi laøm ñöôïc, naém ñaát bieán thaønh vaøng, naém vaøng bieán thaønh ñaát, bieán nöôùc bieån thaønh toâ-laïc, ñaäp nuùi Tu-di thaønh buïi nhoû, hoát nöôùc boán bieån doàn vaøo moät loã chaân loâng, nôi moät nghóa laøm voâ löôïng nghóa, nôi voâ löôïng nghóa laøm moät nghóa. * Coù vò Taêng hoûi: - Cuoác coû chaët caây, khai möông ñaøo ñaát, coù töôùng toäi baùo chaêng? Sö ñaùp: - Khoâng theå noùi quyeát ñònh coù toäi, cuõng khoâng theå noùi quyeát ñònh khoâng toäi, coù toäi khoâng toäi vieäc taïi ngöôøi ñöông thôøi. Neáu tham nhieãm taát caû phaùp coù, khoâng... coù taâm laáy boû, coøn chöa vöôït khoûi ba caâu, ngöôøi naøy nhaát ñònh noùi coù toäi. Neáu vöôït ngoaøi ba caâu, taâm nhö hö khoâng, cuõng chaúng töôûng hö khoâng, ngöôøi naøy nhaát ñònh noùi khoâng toäi. Laïi nöõa, neáu taïo toäi roài, noùi khoâng thaáy coù toäi thì thaät voâ lyù. Neáu khoâng laøm toäi, maø noùi coù toäi thì cuõng voâ lyù. Nhö trong Luaät, do meâ gieát ngöôøi vaø chuyeån töôùng gieát, coøn khoâng phaïm toäi saùt. Huoáng laø Thieàn toâng truyeàn trao nhau taâm nhö hö khoâng, khoâng döøng ôû moät vaät, cuõng khoâng coù töôùng hö khoâng, thì ñem toäi ñeå ôû choã naøo? * Coù vò Taêng hoûi: - Theá naøo laø “höõu tình khoâng Phaät taùnh, voâ tình coù Phaät taùnh”? Sö ñaùp: - Töø ngöôøi ñeán Phaät laø tình chaáp thaùnh, töø ngöôøi ñeán ñòa nguïc laø tình chaáp phaøm. Chæ nhö hieän nay ñoái hai caûnh phaøm, thaùnh coù taâm nhieãm aùi goïi laø “höõu tình khoâng Phaät taùnh”. Hieän nay ñoái hai caûnh phaøm, thaùnh vaø taát caû phaùp coù, khoâng... troïn khoâng coù taâm laáy boû, cuõng khoâng caùi hieåu bieát khoâng laáy boû, aáy laø “voâ tình coù Phaät taùnh”. Chæ khoâng coù tình raøng buoäc, neân goïi voâ tình. Khoâng ñoàng vôùi loaøi voâ tình nhö: caây, ñaù, hö khoâng, hoa vaøng, truùc bieác, maø cho laø coù Phaät taùnh. Neáu noùi loaøi voâ tình aáy coù Phaät taùnh, taïi sao trong kinh khoâng thaáy thoï kyù ñöôïc thaønh Phaät? Chæ caùi giaùc chieáu soi hieän nay khoâng bò höõu tình thay ñoåi, duï nhö truùc bieác, öùng cô bieát thôøi thieát duï nhö hoa vaøng. Laïi, neáu böôùc leân naác thang Phaät thì voâ tình coù Phaät taùnh, chöa böôùc leân naác thang Phaät thì höõu tình khoâng Phaät taùnh. * Haèng ngaøy laøm coâng taùc, Sö ñeàu daãn ñaàu trong chuùng. Moät hoâm, chuùng Taêng leùn giaáu duïng cuï khoâng cho Sö laøm, Sö tìm maõi khoâng ñöôïc, baûo: - Toâi khoâng coù ñöùc haïnh, ñaâu daùm laøm nhoïc ngöôøi. Sö nhòn aên hoâm aáy, neân coù caâu “moät ngaøy khoâng laøm, moät ngaøy khoâng aên” (nhaát nhaät baát taùc, nhaát nhaät baát thöïc). Sö coù soaïn boä qui taéc trong nhaø Thieàn, laáy teân laø “Baù Tröôïng Thanh Qui”. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Nguyeân Hoøa naêm thöù chín (814 T.L.) ngaøy möôøi baûy thaùng gieâng, Sö qui tòch, thoï chín möôi laêm tuoåi. Vua ban hieäu laø Ñaïi Trí Thieàn sö, thaùp hieäu Ñaïi Baûo Thaéng Luaân. * Nam Tuyeàn - (749 - 834) Sö hoï Vöông, queâ ôû Taân Trònh, Trònh Chaâu. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Chí Ñöùc thöù hai (758 T.L.), Sö theo Thieàn sö Ñaïi Hueä ôû nuùi Ñaïi Ngung xuaát gia hoïc ñaïo. Naêm ba möôi tuoåi, Sö leân nuùi Cao Nhaïc thoï giôùi cuï tuùc. Luùc ñaàu, Sö hoïc taäp Töôùng toâng vaø Luaät toâng, keá tìm ñeán caùc nôi giaûng Kinh Luaän thoï hoïc. Sö ñaõ hoïc ñöôïc kinh Laêng-giaø, Hoa Nghieâm, Trung Luaän, Baùch Luaän... * Sau, Sö ñeán Maõ Toå boãng nhieân “ñöôïc caù queân noâm” (ñaït lyù queân lôøi), ñöôïc du hí tam-muoäi (chaùnh ñònh ngao du töï taïi). Moät hoâm, Sö böng chaùo cho chuùng Taêng, Maõ Toå hoûi: - Trong thuøng thoâng laø caùi gì? Sö thöa:- OÂng giaø neân ngaäm mieäng, noùi naêng laøm gì? Maõ Toå beøn thoâi. Töø ñaây veà sau, nhöõng baïn ñoàng tham hoïc khoâng ai daùm gaïn hoûi Sö ñieàu gì. * Nieân hieäu Trinh Nguyeân thöù möôøi moät (795 T.L.), Sö taïm bieät Maõ Toå ñi tìm nôi caát am. Sau khi rôøi Maõ Toå, Sö ñoàng ñi vôùi Thieàn sö Baûo Vaân, Trí Thöôøng, Trí Kieân caû thaûy boán ngöôøi. Ñeán giöõa ñöôøng, saép töø bieät nhau, Sö caém gaäy xuoáng ñaát baûo: - Noùi ñöôïc cuõng bò caùi aáy ngaïi, noùi khoâng ñöôïc cuõng bò caùi aáy ngaïi. Trí Thöôøng lieàn nhoå gaäy, ñaäp Sö moät gaäy, roài noùi: - Cuõng chæ caùi aáy, Vöông laõo sö (thaày giaø hoï Vöông) noùi caùi gì ngaïi, chaúng ngaïi? Baûo Vaân noùi:- Chæ moät caâu naøy truyeàn khaép thieân haï. Trí Thöôøng hoûi:- Laïi coù caùi chaúng khaép chaêng? Baûo Vaân ñaùp:- Coù. Trí Thöôøng hoûi:- Theá naøo laø caùi chaúng khaép? Baûo Vaân ra boä taùt tai. * Boán vò ngoài uoáng traø. Baûo Vaân ñöa chung traø leân noùi: - Khi theá giôùi chöa thaønh vaãn coù caùi aáy. Sö baûo:- Ngöôøi nay chæ bieát caùi aáy, chöa bieát theá giôùi. Trí Thöôøng noùi:- Phaûi. Sö baûo:- Sö huynh ñaâu ñoàng caùi thaáy naøy. Trí Thöôøng laïi ñöa caùi chung traø leân baûo: - Khi theá giôùi chöa thaønh noùi ñöôïc chaêng? Sö ra boä taùt tai, Trí Thöôøng ñöa maët nhaän taùt tai. * Sö ñeán nuùi Nam Tuyeàn caát am, ôû maõi hôn ba möôi naêm chöa töøng xuoáng nuùi. Nieân hieäu Thaùi Hoøa naêm ñaàu (827 T.L.), Lieâm söù thaønh Tuyeàn Chaâu laø Luïc Coâng Tuyeân nghe ñaïo phong cuûa Sö beøn cuøng Giaùm quaân ñoàng ñeán thænh Sö xuoáng nuùi, vôùi tö caùch ñeä töû thænh thaày. Töø ñaây, Sö môû roäng ñaïo huyeàn, soá ngöôøi tham hoïc khoâng khi naøo döôùi vaøi traêm. Caùc nôi goïi Sö laø “ngöôøi moâ phaïm ñaát Dónh”. * Döôùi nuùi Nam Tuyeàn coù moät Am chuû, coù ngöôøi noùi: “Gaàn ñaây coù Hoøa thöôïng Nam Tuyeàn ra ñôøi, sao oâng khoâng ñeán yeát kieán?” Am chuû baûo: “Chaúng nhöõng Nam Tuyeàn ra ñôøi, duø coù ngaøn ñöùc Phaät xuaát theá, toâi cuõng chaúng ñeán.” Sö nghe lôøi naøy, beøn sai Tuøng Thaåm (Trieäu Chaâu) ñi khaùm phaù. Tuøng Thaåm ñeán laøm leã, Am chuû chaúng theøm nhìn. Tuøng Thaåm töø Ñoâng qua Taây, laïi töø Taây qua Ñoâng, Am chuû cuõng chaúng nhìn. Tuøng Thaåm baûo: “giaëc coû ñaïi baïi”, beøn boû taám maønh xuoáng ra veà. Tuøng Thaåm veà thuaät laïi Sö nghe. Sö baûo: - Ta töø laâu nghi laõo aáy. Moät hoâm, Sö ñeán Trang sôû, Trang chuû döï bò ñoùn tieáp. Sö hoûi: - Laõo taêng ra vaøo thöôøng khoâng cho ngöôøi bieát, sao Trang chuû bieát tröôùc maø baøy bieän nhö vaäy? Trang chuû thöa: - Ñeâm qua thoå ñòa maùch ngaøy nay Hoøa thöôïng ñeán. Sö baûo:- Vöông laõo sö tu haønh voâ löïc bò quæ thaàn xem thaáy. Thò giaû hoûi:- Hoøa thöôïng ñaõ laø thieän tri thöùc, vì sao bò quæ thaàn xem thaáy? Sö baûo:- Tröôùc thoå ñòa ñeå moät phaàn côm. * Tuøng Thaåm hoûi: - Ñaïo chaúng ngoaøi vaät, ngoaøi vaät chaúng ñaïo, theá naøo laø ñaïo ngoaøi vaät? Sö lieàn ñaùnh. Tuøng Thaåm naém gaäy laïi, noùi: - Töø ñaây veà sau chôù coù ñaùnh laàm ngöôøi. Sö baûo:- Roàng raén deã phaân bieät, naïp töû (taêng só) khoù löôøng. * Moät hoâm, Sö ñoùng cöûa phöông tröôïng (nhaø thaày truï trì ôû vuoâng vöùc moät tröôïng), laáy tro raéc ngoaøi cöûa, baûo: - Neáu coù ngöôøi noùi ñöôïc lieàn môû cöûa. Coù nhieàu vò Taêng noùi, maø khoâng hôïp yù Sö. Tuøng Thaåm noùi:- Trôøi xanh. Sö lieàn môû cöûa. * Sö daïy chuùng: - Maõ Toå ôû Giang Taây noùi “töùc taâm töùc Phaät”, Vöông laõo sö chaúng noùi theá aáy, maø noùi “chaúng phaûi taâm, chaúng phaûi Phaät, chaúng phaûi vaät”, noùi theá coù loãi chaêng? Tuøng Thaåm leã baùi ñi ra. Khi aáy coù vò Taêng theo hoûi Tuøng Thaåm: - Thöôïng toïa leã baùi ñi ra, yù theá naøo? Tuøng Thaåm baûo:- Thaày neân hoûi Hoøa thöôïng. Vò Taêng aáy ñeán hoûi Sö: - Haønh ñoäng vöøa roài cuûa Thöôïng toïa Thaåm, yù theá naøo? Sö baûo:- OÂng aáy ñaõ nhaän ñöôïc yù chæ cuûa Laõo taêng. * Nhaø Ñoâng, nhaø Taây tranh nhau con meøo. Sö troâng thaáy, lieàn baûo chuùng: - Noùi ñöôïc laø cöùu con meøo, noùi khoâng ñöôïc thì cheùm noù. Chuùng Taêng ñeàu ngô ngaùc khoâng noùi ñöôïc. Sö lieàn cheùm con meøo. Tuøng Thaåm ôû ngoaøi ñi vaøo, Sö duøng caâu noùi tröôùc hoûi. Tuøng Thaåm lieàn coåi giaøy ñeå treân ñaàu ñi ra. Sö baûo: - Giaù khi naõy coù ngöôi ôû ñaây, ñaõ cöùu ñöôïc con meøo. * Luïc ñaïi phu hoûi Sö: - Trong nhaø ñeä töû coù moät phieán ñaù, hoaëc khi ngoài, hoaëc khi naèm, nay tính ñem laøm töôïng Phaät ñöôïc chaêng? Sö ñaùp:- Ñöôïc. Ñaïi phu hoûi:- Chaúng ñöôïc chaêng? Sö ñaùp:- Chaúng ñöôïc. Ñaïi phu hoûi:- Ñaïi Bi Boà-taùt duøng nhieàu maét tay nhö theá ñeå laøm gì? Sö hoûi laïi:- Quoác gia duøng Ñaïi phu ñeå laøm gì? * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Vöông laõo sö töø nhoû nuoâi moät con traâu ñöïc, tính thaû aên ôû khe Ñoâng sôï e khoâng khoûi phaïm nöôùc coû cuûa quoác vöông, tính thaû aên ôû khe Taây cuõng sôï e khoâng khoûi phaïm nöôùc coû cuûa quoác vöông, chi baèng tuøy thôøi nhaän chuùt ít troïn chaúng thaáy ñöôïc. * Sö thöôïng ñöôøng baûo: - Phaät Nhieân Ñaêng noùi “neáu taâm töôùng khôûi nghó sanh ra caùc phaùp laø hö giaû chaúng thaät”. Vì côù sao? Vì taâm coøn khoâng coù, laáy gì sanh ra caùc phaùp, ví nhö boùng phaân bieät hö khoâng, nhö ngöôøi laáy tieáng ñeå trong röông, cuõng nhö thoåi löôùi muoán ñöôïc ñaày hôi. Cho neân Laõo tuùc baûo “chaúng phaûi taâm, chaúng phaûi Phaät, chaúng phaûi vaät”. Noùi theá laø daïy caùc huynh ñeä choã ñi vöõng chaéc. Noùi: “Boà-taùt Thaäp ñòa truï chaùnh ñònh Thuû Laêng Nghieâm ñöôïc phaùp taïng bí maät cuûa chö Phaät, töï nhieân ñöôïc taát caû thieàn ñònh giaûi thoaùt thaàn thoâng dieäu duïng, ñeán taát caû theá giôùi khaép hieän saéc thaân, hoaëc thò hieän thaønh Phaät chuyeån baùnh xe ñaïi phaùp, vaøo Nieát-baøn, khieán voâ löôïng vaøo moät loã chaân loâng, noùi moät caâu traûi voâ löôïng kieáp cuõng khoâng heát nghóa, giaùo hoùa voâ löôïng ngaøn öùc chuùng sanh ñöôïc voâ sanh phaùp nhaãn, coøn goïi laø sôû tri ngu vi teá.” Sôû tri ngu cuøng ñaïo traùi nhau. Raát khoù! raát khoù! traân troïng. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Caùc ngöôi! Laõo taêng luùc möôøi taùm tuoåi ñaõ bieát keá soáng, coù ai bieát keá soáng ra trình, seõ cuøng ngöôi thöông löôïng, ngöôøi aáy môùi ñaùng ôû nuùi. Sö laëng thinh giaây laâu, nhìn ñaïi chuùng chaáp tay, noùi: - Voâ söï! Traân troïng! Moãi ngöôøi töï tu haønh. Ñaïi chuùng vaãn ngoài yeân. Sö baûo: - Huynh ñeä ngöôøi thôøi nay gaùnh Phaät ñeå treân vai maø ñi, nghe Laõo taêng noùi: “taâm chaúng phaûi Phaät, trí chaúng phaûi ñaïo”, beøn hoäi hoïp suy nghó. Laõo taêng khoâng coù choã ñeå caùc ngöôi suy nghó. Neáu caùc ngöôi troùi hö khoâng laáy gaäy ñaäp ñöôïc, Laõo taêng seõ cho suy nghó. Coù vò Taêng ra hoûi: - Töø Thöôïng Toå cho ñeán Ñaïi sö ôû Giang Taây ñeàu noùi: “töùc taâm laø Phaät”, “taâm bình thöôøng laø ñaïo”. Nay Hoøa thöôïng noùi “taâm chaúng phaûi Phaät, trí chaúng phaûi ñaïo”, hoïc nhaân chaéc sanh nghi ngôø, xin Hoøa thöôïng töø bi chæ daïy. Sö ñaùp: - Ngöôi neáu laø Phaät thì ñaâu coøn phaûi nghi, laïi hoûi Laõo taêng choã gì? Coù nhaø beân caïnh nghi Phaät nhö theá ñeán, Laõo taêng chaúng phaûi Phaät cuõng chaúng töøng thaáy Toå sö, ngöôi noùi nhö theá, töï tìm Toå sö ñi! Taêng thöa:- Hoøa thöôïng noùi nhö theá, daïy hoïc nhaân laøm sao phuø trì ñöôïc? Sö baûo:- Ngöôi mau laáy tay baét hö khoâng ñi! Taêng thöa:- Hö khoâng khoâng töôùng khoâng ñoäng, laøm sao maø baét? Sö baûo: - Ngöôi noùi khoâng töôùng khoâng ñoäng töùc laø ñoäng vaäy. Hö khoâng ñaâu bieát noùi “ta khoâng töôùng khoâng ñoäng”. Ñaây ñeàu laø tình kieán cuûa ngöôi. Taêng thöa: - Hö khoâng khoâng töôùng khoâng ñoäng coøn laø tình kieán, tröôùc Hoøa thöôïng daïy con baét hö khoâng laø coøn vaät gì? Sö baûo: - Ngöôi ñaõ bieát khoâng neân noùi baét, maø laïi nghó laøm sao phuø trì? Taêng thöa: - Töùc taâm laø Phaät ñaõ chaúng ñöôïc, thò taâm töùc Phaät ñöôïc chaêng? Sö baûo: - Thò taâm thò Phaät, thò taâm taùc Phaät, do tình chaáp maø coù, ñeàu bôûi töôûng maø thaønh. Phaät laø ngöôøi trí, taâm laø chuû nhoùm phaân bieät, khi ñoái vaät phaùt ra dieäu duïng. Ñaïi ñöùc chôù nhaän taâm, nhaän Phaät, duø nhaän ñöôïc caûnh aáy vaãn coøn bò ngöôøi goïi laø Sôû tri ngu. Cho neân Ñaïi sö ôû Giang Taây baûo: “Chaúng phaûi taâm, chaúng phaûi Phaät, chaúng phaûi vaät.” Vaû laïi ñaõ daïy ngöôøi sau caùc ngöôi choã ñi nhö theá. Ngöôøi hoïc thôøi nay maëc y phuïc nhaø beân caïnh nghi nhö theá, muoán ñöôïc raûnh vieäc coù ñöôïc chaêng? - Ñaõ chaúng phaûi taâm chaúng phaûi Phaät chaúng phaûi vaät, nay Hoøa thöôïng laïi noùi “taâm chaúng phaûi Phaät, trí chaúng phaûi ñaïo”, chöa bieát theá naøo? - Ngöôi chaúng nhaän taâm laø Phaät, trí laø ñaïo, Laõo taêng chôït ñöôïc taâm laïi ñeå choã naøo? - Ñaõ hoaøn toaøn chaúng ñöôïc thì ñaâu khaùc hö khoâng? - Ñaõ chaúng phaûi vaät laøm sao so vôùi hö khoâng, laïi noùi caùi gì laø khaùc chaúng khaùc? - Chaúng leõ khoâng caùi chaúng phaûi taâm chaúng phaûi Phaät, chaúng phaûi vaät? - Ngöôi neáu nhaän caùi aáy, laïi thaønh taâm Phaät roài. - Thænh Hoøa thöôïng noùi. - Laõo taêng töï chaúng bieát. - Taïi sao chaúng bieát? - Baûo ta noùi laøm sao? - Ñaønh chaúng cho hoïc nhaân hoäi ñaïo sao? - Hoäi ñaïo gì? Laïi laøm sao hoäi? - Con khoâng bieát. - Khoâng bieát laïi toát. Neáu laáy lôøi Laõo taêng cho laø ngöôøi nöông töïa thoâng suoát, duø thaáy Phaät Di-laëc ra ñôøi vaãn bò Ngaøi nhoå heát loâng ñaàu. - Daïy ngöôøi sau theá naøo? - Ngöôi töï xem, chôù lo nhöõng ngöôøi sau. - Tröôùc Hoøa thöôïng chaúng cho con hoäi thoâng, giôø laïi baûo con töï xem, chöa bieát theá naøo? - Thaàm hoäi, dieäu hoäi, laøm sao cho ngöôi hoäi? - Theá naøo laø dieäu hoäi? - Laïi muoán hoïc ngöõ cuûa Laõo taêng, duø coù noùi, laø Laõo taêng noùi, Ñaïi ñöùc theá naøo? - Con neáu töï hoäi thì ñaâu phieàn xin Hoøa thöôïng töø bi chæ daïy? - Khoâng theå chæ Ñoâng chæ Taây löøa ngöôøi, ngöôi khi coøn khoùc tu oa! tu oa! Sao chaúng ñeán hoûi Laõo taêng? Baây giôø khoân ngoan môùi noùi con chaúng hoäi, mong caùi gì? Neáu ngöôøi ñôøi naøy loït loøng meï beøn noùi ta xuaát gia laøm Thieàn sö, vaäy khi chöa xuaát gia töøng laøm vieäc gì, haõy noùi xem, ta seõ cuøng ngöôi thöông löôïng? - Khi aáy con chaúng bieát. - Ñaõ chaúng bieát thì hieän nay nhaän ñöôïc, coù theå phaûi sao? - Nhaän ñöôïc ñaõ chaúng phaûi, khoâng nhaän ñöôïc phaûi chaêng? - Nhaän, chaúng nhaän laø lôøi noùi gì? - Ñeán trong aáy con caøng chaúng hoäi. - Ngöôi neáu chaúng hoäi, ta cuõng chaúng hoäi. - Con laø hoïc nhaân töùc chaúng hoäi, Hoøa thöôïng laø thieän tri thöùc phaûi hoäi. - Chæ noùi vôùi ngöôi chaúng hoäi, ai luaän thieän tri thöùc. Chôù khoân xaûo, xem nhö Maõ Toå luùc coøn taïi tieàn, coù moät hoïc só ñeán hoûi: “Nhö nöôùc khoâng gaân xöông, hay thaéng thuyeàn muoân ñaáu, lyù naøy theá naøo?” Maõ Toå baûo: “Trong aáy khoâng nöôùc cuõng khoâng thuyeàn, luaän gì gaân xöông.” Huynh ñeä! hoïc só aáy beøn thoâi, ñaâu khoâng tænh löïc. Sôû dó thöôøng thöôøng noùi vôùi caùc ngöôi Phaät khoâng hoäi ñaïo, ta töï tu haønh, duøng bieát ñeå laøm gì? - Theá naøo laø tu haønh? - Khoâng theå nghó löôøng, ñaâu theå noùi vôùi ngöôi tu theá naøy, haønh theá naøy, ñaïi naïn! - Laïi cho hoïc nhaân tu haønh chaêng? - Laõo taêng khoâng theå ngaên ngöôi. - Con laøm sao tu haønh? - Caàn haønh thì haønh, khoâng neân chuyeân taàm boïn khaùc. - Neáu khoâng nhôø thieän tri thöùc chæ daïy thì khoâng do ñaâu ñöôïc hoäi? Nhö Hoøa thöôïng moïi khi noùi “tu haønh phaûi hieåu môùi ñöôïc, neáu khoâng hieåu thì rôi vaøo nhaân quaû, khoâng coù phaàn töï do”, chöa bieát tu haønh theá naøo khoûi vaøo nhaân quaû? - Laïi chaúng caàn thöông löôïng. Neáu luaän tu haønh thì choã naøo chaúng haønh ñöôïc? - Theá naøo haønh ñöôïc? - Ngöôi khoâng theå theo boïn kia tìm ñöôïc. - Hoøa thöôïng chöa noùi daïy, con laøm sao tìm? - Giaû söû noùi choã tìm ñoù, vaû nhö ngöôi töø saùng ñeán toái chôït ñi Ñoâng, ñi Taây, ngöôi coøn khoâng suy nghó noùi, ñi ñöôïc chaúng ñöôïc, ngöôøi khaùc khoâng theå bieát ñöôïc ngöôi. - Ngay khi ñi Ñoâng ñi Taây toaøn khoâng suy nghó, laø phaûi chaêng? - Khi aáy, ai noùi laø phaûi chaúng phaûi? * Coù vò Taêng hoûi: - Trong hö khoâng coù moät haït chaâu laøm sao laáy ñöôïc? Sö baûo: - Chaët tre laøm thang baéc trong hö khoâng laáy. - Trong hö khoâng laøm sao baéc thang? - Ngöôi nghó theá naøo laáy? * Sö daïy chuùng: - Chæ hoäi ñöôïc taùnh töø voâ löôïng kieáp ñeán giôø khoâng bieán ñoåi töùc tu haønh, dieäu duïng maø chaúng truï töùc laø haïnh Boà-taùt. Ñaït caùc phaùp khoâng, dieäu duïng töï taïi, saéc thaân tam-muoäi roõ raøng. Haønh luïc ba-la-maät khoâng, thì nôi nôi khoâng ngaïi, daïo trong ñòa nguïc nhö xem vöôøn ñeïp, khoâng theå noùi y chaúng ñöôïc taùc duïng. Chuùng sanh töø voâ löôïng kieáp ñeán giôø queân baûn taùnh, chaúng töï lieãu ngoä chaân theå, bò maây traàn che laáp, ñaém meâ saéc duïc, nhö maây bay thaáy traêng chaïy, thuyeàn ñi thaáy bôø dôøi, taïm thôøi chia ñöôøng, chaúng ñöôïc töï taïi, thoï caùc thöù khoå chaúng töï hieåu bieát. Ñeán hoâm nay hoäi ñöôïc taùnh baûn lai, taùnh aáy cuøng hieän giôø khoâng khaùc. * Sö saép tòch, ñeä nhaát toïa hoûi: - Sau khi Hoøa thöôïng traêm tuoåi ñi veà choã naøo? Sö baûo:- Laøm con traâu döôùi nuùi. Taêng hoûi:- Con theo Hoøa thöôïng ñöôïc chaêng? Sö baûo:- Neáu ngöôi muoán theo ta phaûi ngaäm theo moät boù coû. Nieân hieäu Thaùi Hoøa thöù taùm (834 T.L.) ngaøy raèm thaùng hai, Sö coù chuùt beänh. Saùng hoâm sau, Sö baûo chuùng: - Sao che ñeøn huyeãn laâu vaäy, chôù baûo ta coù ñi laïi. Sö noùi xong lieàn tòch, thoï taùm möôi baûy tuoåi. * (Ñaïi Chaâu) Sö hoï Chaâu, queâ ôû Kieán Chaâu, theo Hoøa thöôïng Ñaïo Trí chuøa Ñaïo Vaân ôû Vieät Chaâu xuaát gia hoïc ñaïo. Sö ñeán tham vaán Maõ Toå. Maõ Toå hoûi:- Töø ñaâu ñeán? Sö thöa:- ÔÛ Vieät Chaâu chuøa Ñaïi Vaân ñeán. - Ñeán ñaây tính caàu vieäc gì? - Ñeán caàu Phaät phaùp. - Kho baùu nhaø mình chaúng ñoaùi hoaøi, boû nhaø chaïy ñi tìm caùi gì? Ta trong aáy khoâng coù moät vaät, caàu Phaät phaùp caùi gì? Sö leã baùi, thöa:- Caùi gì laø kho baùu nhaø mình cuûa Hueä Haûi? - Chính nay ngöôi hoûi ta, laø kho baùu cuûa ngöôi, ñaày ñuû taát caû khoâng thieáu thoán, töï do söû duïng, ñaâu nhôø tìm caàu beân ngoaøi. Ngay caâu naøy, Sö töï nhaän baûn taâm khoâng do hieåu bieát, vui möøng leã taï. Sö ôû haàu Maõ Toå saùu naêm. * Vì boån sö tuoåi giaø, Sö phaûi veà phuïng döôõng. Töø ñaây, Sö taøng aån choã thaâm ngoä cuûa mình, chæ hieän beà ngoaøi nhö keû taàm thöôøng. Sö coù soaïn quyeån “Ñoán Ngoä Nhaäp Ñaïo Yeáu Moân Luaän”, bò Huyeàn AÁn laø chaùu trong phaùp moân leùn laáy ñeán trình Maõ Toå. Maõ Toå xem xong, baûo chuùng: - Vieät Chaâu coù Ñaïi Chaâu (haït chaâu lôùn) troøn saùng thaáu suoát töï taïi khoâng ngaïi. Khi aáy, ôû trong chuùng coù ngöôøi bieát Sö hoï Chaâu beøn ruû nhau laàn löôït tìm ñeán Sö, thöa hoûi vaø nöông töïa. Töø ñoù ngöôøi ta goïi Sö laø Ñaïi Chaâu Hoøa thöôïng. * Sö baûo nhöõng vò ñeán tham vaán: - Thieàn khaùch! Toâi chaúng hoäi thieàn, troïn khoâng coù moät phaùp coù theå chæ daïy ngöôøi, khoâng phieàn caùc vò ñöùng laâu, haõy töï ñi nghæ. Tuy vaäy, maø hoïc chuùng daàn daàn theâm ñoâng, ngaøy ñeâm thöa hoûi. Sö baát ñaéc dó vì hoûi giaûi ñaùp, bieän taøi khoâng ngaïi. * Coù vaøi vò Phaùp sö ñeán hoûi: - Ñònh hoûi moät caâu, Thaày coù vui loøng ñaùp laïi chaêng? Sö baûo:- Boùng traêng döôùi ñaàm saâu, maëc yù moø baét. - Theá naøo laø Phaät? - Hoà nöôùc trong ñoái dieän, chaúng phaûi Phaät laø gì? Caùc vò aáy coøn ngô ngaùc, khoâng bieát gì caû. Giaây laâu coù vò laïi hoûi: - Thaày noùi phaùp gì ñoä ngöôøi? - Baàn ñaïo chöa töøng coù moät phaùp gì ñoä ngöôøi. - Thieàn sö nhaø toái nhö theá. - Ñaïi ñöùc noùi phaùp gì ñoä ngöôøi? - Giaûng kinh Kim Cang Baùt-nhaõ. - Giaûng ñöôïc bao nhieâu laàn? - Hôn hai möôi laàn. - Kinh naøy ai noùi? Phaùp sö taèng haéng leân gioïng gaét: - Thieàn sö kheùo noùi ñuøa, haù khoâng bieát Phaät noùi sao? - “Neáu noùi Nhö Lai coù noùi phaùp laø cheâ bai Phaät, ngöôøi aáy khoâng hieåu nghóa ta noùi.” (kinh Kim Cang) Neáu noùi kinh naøy khoâng phaûi Phaät noùi töùc laø phæ baùng kinh. Thænh Ñaïi ñöùc noùi xem? Phaùp sö im laëng khoâng ñaùp ñöôïc. Sö laïi hoûi: - Kinh noùi: “Neáu laáy saéc thaáy ta, laáy aâm thanh caàu ta, ngöôøi aáy haønh ñaïo taø, khoâng theå thaáy Nhö Lai.” Ñaïi ñöùc haõy noùi caùi gì laø Nhö Lai? - Ñeán choã naøy toâi meâ haún? - Töø tröôùc ñeán giôø chöa töøng ngoä, noùi caùi gì laø meâ? - Thænh Thieàn sö vì toâi noùi! - Ñaïi ñöùc giaûng kinh hôn hai möôi löôït, laïi chöa bieát Nhö Lai? Phaùp sö laïi leã baùi, caàu xin chæ daïy. Sö baûo: - Nhö Lai laø nghóa nhö cuûa caùc phaùp, ñaâu theå queân ñöôïc. - Phaûi. Laø nghóa nhö cuûa caùc phaùp. - Ñaïi ñöùc noùi phaûi, cuõng chöa phaûi. - Vaên kinh roõ raøng ñaâu theå chöa phaûi? - Ñaïi ñöùc “Nhö” chaêng? - Nhö. - Caây coû nhö chaêng? - Nhö. - Ñaïi ñöùc nhö, ñoàng caây coû nhö chaêng? - Khoâng hai. - Ñaïi ñöùc cuøng caây coû ñaâu khaùc? Phaùp sö khoâng ñaùp ñöôïc, im laëng giaây laâu laïi hoûi: - Theá naøo ñöôïc Ñaïi Nieát-baøn? - Chaúng taïo nghieäp sanh töû. - Theá naøo laø nghieäp sanh töû? - Caàu Ñaïi Nieát-baøn laø nghieäp sanh töû, boû nhô laáy saïch laø nghieäp sanh töû, coù ñaéc coù chöùng laø nghieäp sanh töû, khoâng vöôït khoûi moân ñoái trò laø nghieäp sanh töû. - Theá naøo choùng ñöôïc giaûi thoaùt? - Voán töï khoâng phöôïc (troùi buoäc) chaúng caàn caàu giaûi thoaùt, duøng thaúng haønh thaúng laø khoâng thöù böïc. Phaùp sö khen:- Thieàn sö nhö Hoøa thöôïng thaät laø ít coù. Khen xong, Phaùp sö leã taï lui ra. * Coù vò cö só ñeán hoûi:- Töùc taâm töùc Phaät, caùi gì laø Phaät? Sö baûo:- OÂng nghi caùi gì khoâng phaûi Phaät chæ ra xem! Cö só laëng thinh. Sö noùi tieáp:- Ñaït thì khaép caûnh laø Phaät, chaúng ngoä haèng traùi xa. * Coù Luaät sö hieäu Phaùp Minh ñeán noùi: - Caùc Thieàn sö phaàn nhieàu rôi vaøo khoâng. Sö baûo:- Traùi laïi, caùc Toïa chuû phaàn nhieàu rôi vaøo khoâng. Phaùp Minh hoaûng sôï hoûi:- Taïi sao rôi vaøo khoâng? - Kinh luaän laø giaáy möïc vaên töï, giaáy möïc vaên töï ñeàu laø khoâng, duø treân tieáng döïng laäp danh, cuù, vaên, thaân, ñaâu chaúng phaûi laø khoâng, Toïa chuû baùm chaët vaøo giaùo theå ñaâu chaúng rôi vaøo khoâng? - Thieàn sö rôi vaøo khoâng chaêng? - Vaên töï v.v... ñeàu töø trí tueä maø sanh, ñaïi duïng hieän tieàn ñaâu theå rôi vaøo khoâng. - Cho bieát moät phaùp khoâng ñaït, chaúng goïi laø taát-ñaït. - Luaät sö chaúng nhöõng rôi vaøo khoâng, laïi coøn duøng laàm danh ngoân. Phaùp Minh ñoåi saéc maët, hoûi:- Laàm choã naøo? - Luaät sö chöa raønh aâm Trung Hoa vaø Phaïn, laøm sao giaûng thuyeát? - Thænh Thieàn sö chæ ra choã laàm cuûa Phaùp Minh? - Ñaâu chaúng bieát “taát-ñaït” laø tieáng Phaïn sao? Phaùp Minh tuy nhaän thaáy loãi, maø taâm vaãn coøn giaän, laïi hoûi: - Phaøm Kinh, Luaät, Luaän laø lôøi Phaät, ñoïc tuïng y giaùo phuïng haønh, sao chaúng thaáy taùnh? - Nhö choù ñieân ñuoåi boùng, sö töû aên thòt ngöôøi. Kinh, Luaät, Luaän laø töï taùnh duïng, ngöôøi ñoïc tuïng laø taùnh phaùp. - Phaät A-di-ñaø coù cha meï vaø hoï chaêng? - Phaät A-di-ñaø hoï Kieàu-thi-ca, cha teân Nguyeät Thöôïng, meï teân Thuø Thaéng Dieäu Nhan. - Xuaát phaùt töø kinh ñieån naøo? - Xuaát phaùt töø taäp Ñaø-la-ni. Phaùp Minh leã taï khen ngôïi lui ra. * Coù vò Phaùp sö thoâng Tam taïng ñeán hoûi:- Chaân nhö coù bieán ñoåi chaêng? Sö ñaùp:- Coù bieán ñoåi. - Thieàn sö laàm. - Ñaïi ñöùc coù chaân nhö chaêng? - Coù. - Neáu khoâng bieán ñoåi quyeát ñònh Ñaïi ñöùc laø phaøm Taêng. Ñaâu chaúng nghe: “Thieän tri thöùc hay chuyeån ba ñoäc thaønh ba moùn tònh giôùi, chuyeån saùu thöùc thaønh saùu thaàn thoâng, chuyeån phieàn naõo thaønh Boà-ñeà, chuyeån voâ minh thaønh ñaïi trí chaân nhö.” Neáu khoâng bieán ñoåi , Ñaïi ñöùc thaät laø ngoaïi ñaïo chuû tröông töï nhieân vaäy. - Neáu vaäy chaân nhö töùc coù bieán ñoåi. - Neáu chaáp chaân nhö coù bieán ñoåi cuõng laø ngoaïi ñaïo. - Thieàn sö vöøa noùi chaân nhö coù bieán ñoåi, giôø laïi noùi khoâng bieán ñoåi, vaäy theá naøo thaät ñuùng? - Neáu ngöôøi thaáy taùnh roõ raøng, nhö haït chaâu ma-ni hieän saéc, noùi bieán ñoåi cuõng ñöôïc, noùi khoâng bieán ñoåi cuõng ñöôïc. Neáu ngöôøi khoâng thaáy taùnh, nghe noùi chaân nhö bieán ñoåi beøn hieåu bieán ñoåi, nghe noùi khoâng bieán ñoåi beøn hieåu khoâng bieán ñoåi. Phaùp sö khen: - Neân bieát, Nam toâng (Thieàn ñoán ngoä mieàn Nam) khoâng theå löôøng. * Luaät sö Nguyeân ñeán hoûi:- Hoøa thöôïng tu coù duïng coâng chaêng? Sö ñaùp:- Duïng coâng. - Duïng coâng theá naøo? - Khi ñoùi thì aên, khi meät thì nguû. - Taát caû ngöôøi ñeàu nhö vaäy, ñoàng choã duïng coâng cuûa Thaày chaêng? - Chaúng ñoàng. - Taïi sao chaúng ñoàng? - Hoï khi aên chaúng chòu aên, ñoøi traêm thöù caàn duøng, khi nguû chaúng chòu nguû, tính toaùn ngaøn chuyeän, do ñoù chaúng ñoàng. Nguyeân im laëng. * Ñaïi ñöùc Uaån Quang ñeán hoûi:- Thieàn sö töï bieát choã sanh chaêng? Sö ñaùp: - Chöa töøng töû ñaâu caàn luaän sanh. Bieát sanh töùc laø phaùp khoâng sanh, chaúng lìa phaùp sanh noùi coù khoâng sanh. Toå sö noùi: “Chính caùi sanh töùc khoâng sanh.” - Ngöôøi khoâng thaáy taùnh cuõng ñöôïc nhö vaäy chaêng? - Töï chaúng thaáy taùnh chaúng phaûi khoâng taùnh. Vì sao? Thaáy töùc laø taùnh, khoâng taùnh thì khoâng theå thaáy. Thöùc töùc laø taùnh, neân goïi thöùc taùnh. Lieãu töùc laø taùnh, neân goïi lieãu taùnh. Hay sanh muoân phaùp goïi laø phaùp taùnh, cuõng goïi laø phaùp thaân. Toå sö Maõ Minh noùi: “Noùi laø phaùp töùc laø taâm chuùng sanh, neáu taâm sanh neân taát caû phaùp sanh, neáu taâm khoâng sanh, phaùp khoâng nöông ñaâu sanh, cuõng khoâng danh töï.” Ngöôøi meâ khoâng bieát phaùp thaân khoâng hình töôïng hay öùng vaät hieän hình, beøn noùi: “Truùc bieác xanh xanh ñoàng laø phaùp thaân, hoa vaøng mòt mòt thaûy ñeàu Baùt-nhaõ.”(Thanh thanh thuùy truùc toång thò phaùp thaân, uaát uaát hoaøng hoa voâ phi Baùt-nhaõ.) Hoa vaøng neáu laø Baùt-nhaõ, Baùt-nhaõ töùc ñoàng voâ tình, truùc bieác neáu laø phaùp thaân, phaùp thaân töùc ñoàng caây coû. Nhö ngöôøi aên maêng töùc laø aên phaùp thaân. Nhöõng loái noùi nhö theá ñaâu theå keå cheùp heát. Ñoái dieän meâ Phaät nhieàu kieáp mong caàu, trong phaùp theå maø meâ laàm, chaïy tìm kieám beân ngoaøi. Theá neân, ngöôøi hieåu ñaïo ñi ñöùng ngoài naèm ñeàu laø ñaïo, ngöôøi ngoä phaùp tung hoaønh töï taïi ñeàu laø phaùp. - Hö khoâng hay sanh linh tri chaêng? Chaân taâm duyeân thieän aùc chaêng? Ngöôøi tham duïc laø ñaïo chaêng? Ngöôøi chaáp phaûi quaáy veà sau taâm thoâng chaêng? Ngöôøi xuùc caûnh sanh taâm coù ñònh chaêng? Ngöôøi truï choã yeân laëng coù tueä chaêng? Ngöôøi oâm loøng khinh ngöôøi coù ngaõ chaêng? Ngöôøi chaáp khoâng chaáp höõu coù trí chaêng? Ngöôøi taàm vaên thuû chöùng, ngöôøi khoå haïnh caàu Phaät, ngöôøi lìa taâm caàu Phaät, ngöôøi chaáp taâm laø Phaät, trí naøy hôïp ñaïo chaêng? Thænh Thieàn sö moãi moãi vì ñaùp: Hö khoâng chaúng sanh linh tri, chaân taâm chaúng duyeân thieän aùc, ngöôøi chìm saâu trong tham duïc caên cô caïn, ngöôøi phaûi quaáy laêng xaêng chöa thoâng, ngöôøi xuùc caûnh sanh taâm ít ñònh, ngöôøi yeân laëng queân heát laø tueä chìm, ngöôøi khinh ngöôøi cao maïn laø ngaõ maïn, ngöôøi chaáp khoâng chaáp coù ñeàu ngu, ngöôøi taàm vaên thuû chöùng theâm keït, ngöôøi khoå haïnh caàu Phaät laø meâ, lìa taâm caàu Phaät laø ngoaïi ñaïo, chaáp taâm laø Phaät laø ma. - Neáu nhö theá thì roát raùo khoâng theå coù? - Roát raùo laø Ñaïi ñöùc, chaúng phaûi roát raùo khoâng theå coù. Uaån Quang vui möøng leã taï. * Toïa chuû giaûng kinh Duy-ma-caät hoûi: - Kinh noùi: “Luïc sö v.v... ngoaïi ñaïo kia laø thaày cuûa ngöôi, nhaân kia xuaát gia, thaày kia bò ñoïa ngöôi cuõng theo ñoù maø ñoïa. Ngöôøi thí cho ngöôi chaúng goïi phöôùc ñieàn, cuùng döôøng cho ngöôi ñoïa trong ba ñöôøng aùc. Cheâ Phaät, huûy Phaùp, chaúng vaøo chuùng soá, troïn chaúng ñöôïc dieät ñoä. Ngöôi neáu nhö theá môùi neân nhaän thöùc aên.” (kinh Duy-ma) Thænh Thieàn sö vì giaûi thích. Sö ñaùp: - Ngöôøi meâ chaïy theo saùu caên goïi laø luïc sö, ngoaøi taâm caàu Phaät goïi laø ngoaïi ñaïo, thaáy coù vaät ñeå thí chaúng goïi phöôùc ñieàn, sanh taâm nhaän cuùng döôøng ñoïa ba ñöôøng aùc. Ngöôøi neáu hay cheâ bai Phaät laø chaúng daùm caàu Phaät, huûy baùng phaùp laø chaúng daùm caàu Phaùp, chaúng vaøo chuùng soá laø chaúng daùm caàu Taêng, troïn chaúng ñöôïc dieät ñoä laø trí duïng hieän tieàn. Neáu coù ngöôøi hay hieåu nhö theá lieàn ñöôïc thöùc aên thieàn duyeät phaùp hæ. * Toïa chuû hoûi: - Kinh Baùt-nhaõ noùi: “ñoä chín loaøi chuùng sanh ñeàu vaøo voâ dö Nieát-baøn”, laïi noùi: “thaät khoâng chuùng sanh ñöôïc dieät ñoä”. Hai ñoaïn vaên kinh naøy laøm sao hoäi thoâng? Ngöôøi xöa nay ñeàu noùi “thaät ñoä chuùng sanh maø chaúng nhaän töôùng chuùng sanh”. Toâi coøn nghi chöa giaûi quyeát, thænh Thieàn sö vì giaûi thích. - Chín loaøi chuùng sanh trong moät thaân ñaày ñuû, tuøy taïo tuøy haønh: voâ minh laø noaõn sanh (sanh baèng tröùng), oâm aáp phieàn naõo ôû trong laø thai sanh (sanh baèng baøo thai), nöôùc aùi thaám öôùt laø thaáp sanh (sanh choã aåm öôùt), noùng naûy khôûi phieàn naõo laø hoùa sanh (töø loaøi naøy hoùa sanh loaøi khaùc). Ngoä töùc laø Phaät, meâ goïi laø chuùng sanh. Boà-taùt chæ laáy taâm sanh nieäm nieäm laøm chuùng sanh, neáu roõ taâm ôû treân baûn teá (nguoàn taâm) cuûa mình maø ñoä luùc chöa hieän baøy, chöa hieän baøy ñeàu khoâng, töùc bieát thaät khoâng coù chuùng sanh ñöôïc dieät ñoä. * Sö thöôïng ñöôøng daïy: - Caùc ngöôi may maén töï kheùo giöõ caùi voâ söï. Keû nhoïc nhaèn taïo taùc laø mang cuøm sa nguïc chôù gì? Moãi ngaøy töø saùng ñeán toái boân ba noùi: “ta tham thieàn hoïc ñaïo, hieåu thaáu Phaät phaùp”. Nhö theá caøng khoâng dính daùng gì, chæ chaïy theo thanh saéc, bieát khi naøo döùt. Baàn ñaïo ñeán tham vaán Hoøa thöôïng ôû Giang Taây (Maõ Toå), Hoøa thöôïng daïy: “Kho baùu nhaø cuûa ngöôi ñaày ñuû taát caû, söû duïng töï taïi chaúng nhôø caàu beân ngoaøi.” Baàn ñaïo töø ñaây thaûy thoâi, cuûa baùu cuûa mình tuøy thaân thoï duïng, coù theå noùi soáng thích thuù, khoâng moät phaùp coù theå thuû, khoâng moät phaùp coù theå xaû, chaúng thaáy moät phaùp töôùng sanh dieät, chaúng thaáy moät vaät töôùng qua laïi, khaép möôøi phöông theá giôùi khoâng coù baèng haït buïi maø chaúng phaûi cuûa baùu nhaø mình. Chæ töï quan saùt kyõ caøng, taâm mình moät theå Tam Baûo, thöôøng töï hieän tröôùc, khoâng theå nghi ngôø. Chôù suy xeùt, chôù tìm kieám, taâm taùnh xöa nay thanh tònh. Kinh Hoa Nghieâm noùi: “Taát caû phaùp chaúng sanh, taát caû phaùp chaúng dieät, neáu hay hieåu nhö theá, chö Phaät thöôøng hieän tieàn.” Kinh Tònh Danh noùi: “Quaùn thaân thaät töôùng, quaùn Phaät cuõng vaäy.” Neáu chaúng theo thanh saéc maø ñoäng nieäm, chaúng theo töôùng maïo maø sanh hieåu, töï nhieân voâ söï. Ñi! Chôù ñöùng laâu. Traân troïng! Hoâm nay ñaïi chuùng nhoùm hoïp maõi khoâng giaûi taùn. Sö hoûi: - Caùc ngöôi vì côù sao ôû ñaây maõi khoâng ñi? Baàn ñaïo ñaõ ñoái dieän trình nhau, laïi chòu thoâi chaêng? Coù vieäc gì khaû nghi? Chôù laàm duïng taâm uoång phí khí löïc. Neáu coù nghi ngôø, caùc ngöôi tuøy yù thöa hoûi. Coù vò Taêng hoûi: - Theá naøo laø Phaät? Theá naøo laø Phaùp? Theá naøo laø Taêng? Theá naøo laø moät theå Tam Baûo? Sö ñaùp: - Taâm laø Phaät, chaúng caàn ñem Phaät caàu Phaät, taâm laø Phaùp, chaúng caàn ñem phaùp caàu phaùp, Phaät Phaùp hoøa hôïp khoâng hai laø Taêng, töùc laø moät theå Tam Baûo. Kinh noùi: “Taâm, Phaät, Chuùng sanh caû ba khoâng khaùc.” Thaân khaåu yù thanh tònh goïi laø Phaät ra ñôøi, ba nghieäp thanh tònh goïi laø Phaät dieät ñoä. Duï nhö khi giaän thì khoâng vui, khi vui thì khoâng giaän. Chæ laø moät taâm, thaät khoâng hai theå. Baûn trí saün vaäy, voâ laäu hieän tieàn, nhö raén hoùa thaønh roàng khoâng ñoåi vaûy, chuùng sanh hoài taâm thaønh Phaät chaúng ñoåi maët. Taùnh voán thanh tònh chaúng ñôïi tu haønh, coù chöùng coù tu töùc ñoàng ngöôøi taêng thöôïng maïn. Chaân khoâng chaúng keït, öùng duïng khoâng cuøng, khoâng thuûy khoâng chung. Ngöôøi lôïi caên ñoán ngoä duïng khoâng thöù böïc, töùc laø A-naäu-boà-ñeà (Voâ thöôïng chaùnh giaùc). Taâm khoâng hình töôùng töùc laø Saéc thaân vi dieäu. Khoâng töôùng laø thaät töôùng phaùp thaân. Theå taùnh töôùng ñeàu khoâng töùc laø thaân hö khoâng voâ bieân. Muoân haïnh trang nghieâm töùc laø coâng ñöùc Phaùp thaân. Phaùp thaân naøy laø goác cuûa muoân hoùa, tuøy choã ñaët teân: trí duïng khoâng heát goïi laø Voâ taän taïng (kho khoâng heát), hay sanh muoân phaùp goïi laø Baûn phaùp taïng (kho goác caùc phaùp), ñuû taát caû trí goïi laø Trí tueä taïng (kho trí tueä), muoân phaùp veà nhö goïi laø Nhö lai taïng (kho nhö lai). Kinh noùi: “nhö lai ñoù, töùc nghóa nhö cuûa caùc phaùp”, laïi noùi: “Taát caû phaùp sanh dieät theá gian, khoâng coù moät phaùp chaúng veà nhö.” * Sö thoï bao nhieâu tuoåi, tòch luùc naøo vaø nôi naøo, chaúng thaáy ôû ñaâu ghi. * (Ñaëng AÅn Phong) Sö hoï Ñaëng, queâ ôû Thieàn Voõ, Phöôùc Kieán. Tröôùc Sö ñeán tham vaán Maõ Toå maø chöa nhaän ñöôïc choã huyeàn aùo, Sö laïi ñeán Thaïch Ñaàu ñoâi ba phen vaãn khoâng thaáy ñaïo. Luùc ôû choã Thaïch Ñaàu, Sö hoûi:- Laøm sao ñöôïc hoäi ñaïo? Thaïch Ñaàu baûo:- Ta cuõng chaúng hoäi ñaïo. - Cöùu kính theá naøo? - Ngöôi bò caùi aáy bao vaây roài! Moät hoâm, Hoøa thöôïng Thaïch Ñaàu hôùt coû. Sö khoanh tay ñöùng beân traùi. Thaïch Ñaàu xoay nhanh chieác keùo sang tröôùc maët Sö hôùt moät goác coû. Sö thöa: - Hoøa thöôïng chæ hôùt ñöôïc caùi aáy, khoâng hôùt ñöôïc caùi naøy. Thaïch Ñaàu ñöa chieác keùo leân. Sö naém chieác keùo, laøm theá hôùt. Thaïch Ñaàu baûo: - Ngöôi chæ hôùt ñöôïc caùi naøy, khoâng hôùt ñöôïc caùi aáy. Sö khoâng ñaùp ñöôïc. Sau, nôi Maõ Toå moät caâu noùi, Sö ngoä ñaïo. Moät hoâm, Sö ñaåy xe ñaát, Maõ Toå ngoài duoãi chaân treân ñöôøng. Sö thöa:- Thænh Thaày ruùt chaân. Maõ Toå baûo:- Ñaõ duoãi thì khoâng ruùt. - Ñaõ tieán thì khoâng luøi. Sö beøn ñaåy xe qua, caùn chaân Maõ Toå bò thöông. Maõ Toå vaøo phaùp ñöôøng caàm chieác buùa goïi: - Vöøa roài ai ñaåy xe caùn chaân Laõo taêng bò thöông, haõy ra ñaây! Sö böôùc ra ñöa coå tröôùc Maõ Toå. Maõ Toå lieàn deïp buùa. * Sö ñeán choã Nam Tuyeàn Phoå Nguyeän, thaáy chuùng Taêng ñang thaåm vaán. Nam Tuyeàn chæ tònh bình baûo: - Bình ñoàng (bình baèng ñoàng) laø caûnh, trong bình coù nöôùc, chaúng ñöôïc ñoäng ñeán caûnh, ñem nöôùc ñeán cho Laõo taêng. Sö beøn naém tònh bình ñem ñeán tröôùc maët Nam Tuyeàn ñoå nöôùc. Nam Tuyeàn beøn thoâi. * Sö ñeán Qui Sôn vaøo nhaø Taêng, coåi y baùt boû choã Thöôïng toïa. Qui Sôn nghe Sö thuùc ñeán, söûa soaïn oai nghi vaøo nhaø Taêng chaøo. Sö thaáy Qui Sôn ñeán beøn laøm theá naèm nguû. Qui Sôn trôû veà phöông tröôïng. Sö ra ñi giaây laâu, Qui Sôn hoûi thò giaû: - Sö thuùc coøn ñoù chaêng? Thò giaû thöa:- Ñaõ ñi. - Khi ñi coù noùi lôøi gì chaêng? - Khoâng noùi lôøi naøo. - Chôù noùi khoâng noùi lôøi naøo, tieáng kia vang nhö saám. * Sö muøa Ñoâng ôû Hoaønh Nhaïc, muøa Haï döøng nôi Thanh Löông. Ñôøi Ñöôøng khoaûng nieân hieäu Nguyeân Hoøa (806-821 T.L.), Sö ñònh leân Nguõ Ñaøi Sôn, ñi ñöôøng ñeán Hoaøi Taây gaëp Ngoâ Nguyeân Teá khôûi binh choáng trieàu ñình. Quaân hai beân ñang ñaùnh nhau chöa phaân hôn thua. Sö nghó: “ta phaûi cöùu naïn naøy”, beøn neùm tích tröôïng trong hö khoâng, phi thaân bay qua. Töôùng só hai beân troâng thaáy, taâm tranh ñaáu döùt saïch, lieàn ruùt quaân. Sö ñaõ duøng pheùp laï, ngaïi laøm meâ hoaëc quaàn chuùng, beøn vaøo Nguõ Ñaøi Sôn nôi hang Kim Cang thò tòch. Tröôùc khi thò tòch, Sö hoûi chuùng: - Toâi thöôøng thaáy caùc vò tieàn boái khi tòch hoaëc ngoài, hoaëc naèm, coù vò naøo ñöùng tòch chaêng? Chuùng thöa:- Coù. Sö hoûi:- Coù vò naøo loän ngöôïc tòch chaêng? - Chöa töøng thaáy. Sö beøn loän ngöôïc maø tòch, nhöng y phuïc vaãn nguyeân veïn nhö ñöùng. Chuùng ñònh ñeå vaøo aùo quan traø-tyø, maø xoâ khoâng lung lay. Daân chuùng xa gaàn ñoàn ñaõi nhau keùo ñeán xem ñoâng voâ soá. Sö coù ngöôøi em gaùi xuaát gia laøm Ni cuõng coù maët taïi ñaây. Coâ Ni aáy naém thaân Sö, vöøa traùch: - Laõo huynh ngaøy tröôùc chaúng giöõ luaät, khi cheát laïi laøm meâ hoaëc ngöôøi. Traùch xong, coâ xoâ moät caùi, thaân Sö ngaõ xuoáng. Chuùng ñem traø-tyø laáy xaù-lôïi. * (Thaïch Cuûng) Luùc coøn taïi gia, Sö chuyeân ngheà saên baén, khoâng thích gaëp caùc nhaø tu. Moät hoâm, nhaân ñuoåi baày nai chaïy qua tröôùc am Maõ Toå, gaëp Maõ Toå ñöùng tröôùc. Sö hoûi:- Hoøa thöôïng thaáy baày nai chaïy qua ñaây chaêng? Maõ Toå hoûi laïi:- Chuù laø ngöôøi gì? - Thôï saên. - Chuù baén gioûi khoâng? - Baén gioûi. - Moät muõi teân chuù baén ñöôïc maáy con? - Moät muõi baén ñöôïc moät con. - Chuù baén khoâng gioûi. - Hoøa thöôïng baén gioûi khoâng? - Baén gioûi. - Moät muõi teân Hoøa thöôïng baén ñöôïc maáy con? - Moät muõi teân baén ñöôïc moät baày. - Sanh maïng chuùng noù, ñaâu neân baén moät baày. - Chuù ñaõ bieát nhö theá, sao khoâng töï baén? - Neáu daïy toâi baén töùc khoâng coù choã haï thuû. - Chuù naøy phieàn naõo voâ minh nhieàu kieáp, ngaøy nay choùng döùt. Ngay khi ñoù, Sö neùm cung beû teân, töï laáy dao caïo toùc, theo Maõ Toå xuaát gia. * Moät hoâm, Sö laøm vieäc ôû nhaø truø, Maõ Toå xuoáng hoûi: - Laøm vieäc gì? Sö thöa:- Chaên traâu. - Laøm sao chaên? - Moät khi vaøo coû, beøn naém muõi keùo laïi. - Con thaät laø chaên traâu. * Sö cuøng Trí Taïng (Taây Ñöôøng) ñi daïo chôi. Sö hoûi Trí Taïng: - Sö ñeä bieát baét hö khoâng chaêng? Trí Taïng ñaùp:- Bieát baét. - Laøm sao baét ñöôïc? Trí Taïng laáy tay chuïp hö khoâng. Sö baûo:- Laøm theá aáy ñaâu baét ñöôïc hö khoâng! - Sö huynh laøm sao baét ñöôïc? Sö lieàn naém muõi Trí Taïng keùo maïnh. Trí Taïng ñau quaù la:- Gieát cheát loã muõi ngöôøi ta! buoâng ngay! Sö baûo:- Phaûi laøm nhö theá môùi baét ñöôïc hö khoâng. Trí Taïng veà ñeán khuya môùi nhaän ra yù chæ aáy. * Veà sau, Sö truï trì, thöôøng duøng cung teân ñeå tieáp ñoä ngöôøi. Chuùng Taêng ñeán tham vaán, Sö hoûi: - Vöøa roài ôû choã naøo? Vò Taêng thöa:- ÔÛ. - ÔÛ choã naøo? Taêng khaûy moùng tay moät tieáng, ñeán leã baùi Sö. Sö hoûi:- Ñem ñöôïc caùi naøy ñeán chaêng? - Ñem ñöôïc. - ÔÛ choã naøo? Taêng khaûy moùng tay ba tieáng, hoûi Sö: - Theá naøo khoûi ñöôïc sanh töû? - Duøng khoûi laøm gì? - Theá naøo khoûi ñöôïc? - Ñeán aáy khoâng sanh töû. Khoâng hieåu Sö tòch luùc naøo vaø ôû ñaâu. * Taây Ñöôøng - (735 - 814) Sö hoï Lieäu, queâ ôû Kieàn Hoùa, xuaát gia luùc taùm tuoåi, hai möôi laêm tuoåi thoï giôùi cuï tuùc. Coù oâng thaày töôùng thaáy töôùng Sö noùi: “Thaày coát caùch phi phaøm seõ laøm phuï taù cho vò Phaùp vöông.” Sö tìm ñeán tham vaán Maõ Toå, ñöôïc Maõ Toå chaáp nhaän chæ daïy. Sö ñoàng nhaäp thaát vôùi Thieàn sö Hoaøi Haûi v.v... cuõng ñoàng ñöôïc aán kyù. Maõ Toå sai Sö ñeán Tröôøng An daâng thô cho Quoác sö Hueä Trung. Quoác sö hoûi:- Thaày ngöôi noùi phaùp gì? Sö töø beân Ñoâng sang beân Taây ñöùng. Quoác sö hoûi:- Chæ caùi aáy hay coøn gì khaùc? Sö trôû laïi beân Ñoâng ñöùng. Quoác sö baûo:- Caùi ñoù laø cuûa Maõ sö, coøn ngöôi theá naøo? Sö thöa:- Ñaõ trình töông tôï vôùi Hoøa thöôïng. * Maõ Toå hoûi Sö:- Sao con chaúng xem kinh? Sö thöa:- Kinh ñaâu coù khaùc. -Tuy nhieân nhö theá, song con veà sau vì ngöôøi caàn phaûi xem. - Con beänh caàn phaûi trò döôõng, ñaâu daùm noùi vì ngöôøi. - Con luùc lôùn tuoåi seõ laøm Phaät phaùp höng thaïnh ôû ñôøi. * Sau khi Maõ Toå tòch, chuùng thænh Sö khai ñöôøng giaùo hoùa, nhaèm naêm thöù baûy nieân hieäu Trinh Nguyeân ñôøi Ñöôøng (791 T.L.). Thöôïng thô Lyù Töôøng thöôøng hoûi Taêng chuùng: - Maõ Toå coù daïy phaùp gì? Taêng chuùng ñaùp: - Hoaëc noùi töùc taâm töùc Phaät, hoaëc noùi phi taâm phi Phaät. Lyù Töôøng noùi:- Ñeàu sai, beân aáy. Lyù Töôøng ñeán hoûi Sö:- Maõ Toå coù daïy phaùp gì? Sö goïi:- Lyù Töôøng! Lyù Töôøng ñaùp:- Daï. Sö baûo:- Goác troáng ñoäng. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Nhaân quaû roõ raøng, phaûi laøm sao, phaûi laøm sao? Coù vò Taêng böôùc ra, laáy tay böôi döôùi ñaát. Sö hoûi:- Laøm gì? Taêng thöa:- Cöùu nhau, cöùu nhau. Sö baûo:- Ñaïi chuùng! vò Taêng naøy vaãn coøn chuùt ít so saùnh. Vò Taêng aáy phuûi aùo chaïy ñi. Sö baûo:- Truøng trong thaân sö töû töï aên thòt sö töû. * Coù ngöôøi theá tuïc ñeán hoûi Sö: - Coù thieân ñöôøng, coù ñòa nguïc chaêng? Sö ñaùp:- Coù. - Coù Phaät, Phaùp, Taêng, Tam Baûo chaêng? - Coù. Ngöôøi aáy hoûi nhieàu vaán ñeà nöõa, Sö ñeàu ñaùp coù. Ngöôøi aáy thöa: - Hoøa thöôïng noùi theá e laàm chaêng? - OÂng ñaõ hoûi vò toân tuùc naøo roài môùi ñeán ñaây chaêng? - Con ñaõ hoûi Hoøa thöôïng Caûnh Sôn. - Hoøa thöôïng Caûnh Sôn noùi vôùi oâng theá naøo? - Ngaøi noùi taát caû ñeàu khoâng. - OÂng coù vôï chaêng? - Coù. - Hoøa thöôïng Caûnh Sôn coù vôï chaêng? - Khoâng. - Hoøa thöôïng Caûnh Sôn noùi khoâng laø phaûi. Ngöôøi aáy leã taï lui ra. Nieân hieäu Nguyeân Hoøa naêm thöù chín (814 T.L.) ngaøy muøng taùm thaùng tö, Sö qui tòch, thoï taùm möôi tuoåi. Vua Hieán Toâng saéc ban hieäu laø Ñaïi Tuyeân Giaùo Thieàn sö, thaùp hieäu Nguyeân Hoøa Chöùng Chôn. ] |
||
