 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP MOÄT H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ TÖ SAU LUÏC TOÅ B. PHAÙI HOAØI NHÖÔÏNG I. NOÁI PHAÙP BAÙ TRÖÔÏNG HOAØI HAÛI (30 vò) 1- Thieàn sö Linh Höïu (Qui Sôn) 2- Thieàn sö Hy Vaän (Hoaøng Baù) 3- Thieàn sö Hoaøn Trung 4- Thieàn sö Phoå Ngaïn 5- Thieàn sö Thöôøng Quaùn 6- Thieàn sö Taùnh Khoâng 7- Thieàn sö Ñaïi An 8- Thieàn sö Thaàn Taùn 9- Thieàn sö Thoâng 10- Thieàn sö Long Vaân Ñaøi 11- Thieàn sö Veä Quoác Ñaïo 12- Hoøa thöôïng Vaïn Tueá 13- Hoøa thöôïng Nieát-baøn 14- Hoøa thöôïng Ñoâng Sôn II. NOÁI PHAÙP TAÂY ÑÖÔØNG TRÍ TAÏNG (4 vò) 1- Thieàn sö Xöù Vi 2- Thieàn sö Ñaïo Nghóa 3- Thieàn sö Hueä (Taân La quoác) 4- Thieàn sö Hoàng Tröïc (Taân La quoác) III. NOÁI PHAÙP MA COÁC BAÛO TRIEÄT (2 vò) 1- Thieàn sö Löông Toaïi 2- Thieàn sö Voâ Nhieãm (Taân La quoác) IV. NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ NHÖ HOÄI (4 vò) 1- Thieàn sö Hueä Sieâu 2- Thieàn sö Caûnh Chö 3- Thieàn sö Quang Trieäu 4- Thieàn sö Sôn Chieâu V. NOÁI PHAÙP CHÖÔNG KÆNH HOAØI UAÅN (16 vò) 1- Thieàn sö Hoaèng Bieän 2- Thieàn sö Trí Chôn 3- Thieàn sö Hoaøi Chaùnh 4- Thieàn sö Thao 5- Thieàn sö Coå Ñeä 6- Thieàn sö Coâng Kyø VI. NOÁI PHAÙP NAM TUYEÀN PHOÅ NGUYEÄN (17 vò) 1- Thieàn sö Caûnh Saàm (Tröôøng Sa) 2- Thieàn sö Ñaûm Chieáu 3- Thieàn sö Vaân Teá Sö Toå 4- Thieàn sö Nghóa Ñoan 5- Thieàn sö Tuøng Thaåm (Trieäu Chaâu) 6-Thieàn sö Nhaøn 7- Thieàn sö Lôïi Tung 8- Hoøa thöôïng Thuø Du Sôn 9- Hoøa thöôïng Tung Sôn 10- Hoøa thöôïng Nhöït Töû 11- Hoøa thöôïng Taây Thieàn 12- Cö só Luïc Hoaøng 13- Cö só Cam Chí VII. NOÁI PHAÙP THIEÂN VÖÔNG ÑAÏO NGOÄ (1 vò) 1- Thieàn sö Long Ñaøm Suøng Tín * Qui Sôn - (771 - 853) Sö hoï Trieäu, queâ ôû Tröôøng Kheâ, Phöôùc Chaâu. Naêm möôøi laêm tuoåi, Sö töø thaân xuaát gia theo Luaät sö Phaùp Thöôøng ôû chuøa Kieán Thieän taïi baûn quaän theá phaùt. Sau, Sö ñeán chuøa Long Höng ôû Haøng Chaâu thoï giôùi. Sö hoïc kinh, luaät Ñaïi thöøa, Tieåu thöøa raát uyeân thaâm. Naêm hai möôi ba tuoåi, Sö ñeán Giang Taây tham hoïc vôùi Baù Tröôïng Hoaøi Haûi. Baù Tröôïng vöøa thaáy Sö lieàn nhaän cho nhaäp chuùng. Trong chuùng, Sö laø ngöôøi ñöôïc cöû ñöùng haøng ñaàu. Moät hoâm, Sö ñöùng haàu Baù Tröôïng. Baù Tröôïng hoûi:- Ai? Sö thöa:- Con. Linh Höïu! Baù Tröôïng baûo:- Ngöôi vaïch trong loø xem coù löûa chaêng? Sö vaïch ra, thöa:- Khoâng löûa. Baù Tröôïng ñöùng daäy, ñeán vaïch saâu trong loø ñöôïc chuùt löûa, ñöa leân chæ Sö, baûo: - Ngöôi baûo khoâng, caùi naøy laø caùi gì? Sö do ñaây phaùt ngoä, leã taï trình baøy choã giaûi ngoä cuûa mình. Baù Tröôïng baûo: - Ñaây laø con ñöôøng reõ taïm thôøi. Kinh noùi: “Muoán thaáy Phaät taùnh phaûi quaùn thôøi tieát nhaân duyeân, thôøi tieát ñaõ ñeán nhö meâ chôït ngoä, nhö queân ñöôïc nhôù, môùi tænh vaät cuûa mình khoâng töø beân ngoaøi ñöôïc.” Cho neân Toå sö baûo: “Ngoä roài ñoàng chöa ngoä, khoâng taâm cuõng khoâng phaùp.” Chæ laø khoâng taâm hö voïng phaøm thaùnh v.v..., xöa nay taâm phaùp nguyeân töï ñaày ñuû. Nay ngöôi ñaõ vaäy, töï kheùo gìn giöõ. * Sö theo Baù Tröôïng laøm vieäc trong nuùi, Baù Tröôïng hoûi: - Ñem ñöôïc löûa ñeán chaêng? - Ñem ñöôïc. - ÔÛ choã naøo? Sö caàm moät caønh caây thoåi vaøi caùi, ñem trao cho Baù Tröôïng. Baù Tröôïng baûo:- Nhö truøng ñuïc caây. * Tö Maõ Ñaàu-ñaø [laø moät Thieàn sö thoâng caû ñòa lyù vaø töôùng soá.] töø Hoà Nam ñeán yeát kieán Baù Tröôïng, thöa: - Qui Sôn laø thaéng caûnh neân laäp ñaïi ñaïo traøng keát taäp baïn phaùp. Baù Tröôïng hoûi:- Laõo taêng muoán ñeán Qui Sôn neân chaêng? - Qui Sôn kyø tuyeät coù theå hoïp moät ngaøn naêm traêm chuùng, nhöng chaúng phaûi choã Hoøa thöôïng ôû. - Sao vaäy? - Hoøa thöôïng laø ngöôøi xöông, nuùi kia laø nuùi thòt, duø coù ôû, ñoà ñeä chaúng ñaày moät ngaøn. - Trong chuùng ta coù ngöôøi ôû ñöôïc chaêng? - Ñôïi xem qua môùi bieát. Baù Tröôïng sai thò giaû goïi ñeä nhaát toïa ñeán, töùc Thieàn sö Hoa Laâm, hoûi: - Ngöôøi naøy theá naøo? Ñaàu-ñaø baûo Hoa Laâm taèng haéng moät tieáng, ñi vaøi böôùc, thöa: - Ngöôøi naøy khoâng ñöôïc. Baù Tröôïng sai thò giaû goïi Ñieån toïa ñeán, töùc Sö Linh Höïu. Ñaàu-ñaø thöa: - Ñaây chính laø chuû Qui Sôn. Toái laïi, Baù Tröôïng goïi Sö vaøo thaát daën doø: - Ta hoùa duyeân taïi ñaây, ngöôi seõ ôû thaéng caûnh Qui Sôn ñeå noái tieáp toâng moân cuûa ta vaø roäng ñoä keû haäu hoïc. * Hoa Laâm nghe tin naøy ñeán thöa: - Con laø thöôïng thuû, taïi sao Linh Höïu ñöôïc truï trì? Baù Tröôïng baûo: - Neáu ai hay ngay trong chuùng naøy noùi ñöôïc moät caâu xuaát caùch, seõ cho truï trì. Baù Tröôïng lieàn chæ tònh bình hoûi: - Chaúng ñöôïc keâu laø tònh bình, ngöôi keâu laø gì? Hoa Laâm thöa:- Khoâng theå keâu laø caây luûng vaäy. Baù Tröôïng laïi hoûi Sö. Sö ñaïp nhaøo tònh bình roài ñi ra. Baù Tröôïng cöôøi baûo:- Ñeä nhaát toïa thoái lui nuùi naøy. Baù Tröôïng beøn sai Sö ñeán Qui Sôn. * Non Qui cao voùt khoâng coù boùng ngöôøi lai vaõng, laø hang oå cuûa coïp soùi. Sö ñeán ñaây caát moät am tranh, haèng ngaøy löôïm traùi laät, traùi deû laøm thöùc aên nuoâi soáng. Ñaõ baûy naêm qua, moät hoâm Sö töï nghó: Ñaïo coát tieáp vaät lôïi sanh, ôû moät mình chaúng phaûi. Sö beøn ñi laàn xuoáng nuùi, thaáy coïp soùi, Sö baûo: “Neáu ta coù duyeân vôùi nuùi naøy, caùc ngöôi neân ñi traùnh choã khaùc. Neáu ta khoâng coù duyeân ôû ñaây thì caùc ngöôi cöù aên thòt ta ñi.” Sö noùi xong, caùc loaøi thuù döõ ñeàu ñi töù taùn, Sö trôû veà am yeân ôû nhö tröôùc. Khoâng bao laâu, daân cö döôùi chaân nuùi töø töø hay bieát, hoï ruû nhau keùo leân nuùi caát moät ngoâi chuøa cho Sö. Sau naøy, Lieân soaùi Lyù Caûnh Nhöôïng taâu vua xin ban hieäu chuøa, vua ban hieäu laø Ñoàng Khaùnh. Keá ñeán, coù Thöôïng toïa Ñaïi An vaø moät soá chuùng töø Baù Tröôïng ñeán phuï taù Sö. Ñaïi An noùi: “Toâi seõ laøm ñieån toïa cho Hoøa thöôïng.” Soá chuùng laàn laàn leân ñeán caû ngaøn. Töôùng quoác Buøi Höu cuõng thöôøng tôùi lui thöa hoûi choã huyeàn aûo. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Phaøm taâm cuûa ngöôøi hoïc ñaïo phaûi ngay thaúng chaân thaät khoâng doái gaït, khoâng taâm haïnh sau löng tröôùc maët, löøa phænh, trong taát caû giôø thaáy nghe bình thöôøng khoâng coù chieàu uoán, cuõng chaúng phaûi nhaém maét bòt tai, chæ loøng chaúng chaïy theo vaät laø ñöôïc. Töø tröôùc chö thaùnh chæ noùi: beân nhô bôïn laø loãi laàm. Neáu khoâng nhö theá, loøng nhieàu nghó aùc laø vieäc tình kieán töôûng taäp. Ví nhö nöôùc muøa thu loùng ñöùng trong treûo laëng leõ khoâng ñoäng khoâng ngaïi, goïi ngöôøi naøy laø Ñaïo nhaân, cuõng goïi laø ngöôøi voâ söï. Khi aáy, coù vò Taêng hoûi:- Ngöôøi ñöôïc ñoán ngoä coù tu chaêng? Sö baûo: - Neáu ngöôøi khi thaät ngoä ñöôïc goác thì hoï töï bieát, tu cuøng khoâng tu laø lôøi noùi hai ñaàu. Nhö nay coù ngöôøi sô taâm tuy töø duyeân ñöôïc moät nieäm ñoán ngoä chaân lyù nôi mình, nhöng vaãn coøn taäp khí (thoùi quen) nhieàu kieáp töø voâ thuûy chöa coù theå choùng saïch, neân daïy haén tröø saïch doøng thöùc taïo nghieäp hieän taïi, töùc laø tu vaäy. Khoâng noùi coù moät phaùp rieâng daïy haén tu haønh thuù höôùng. Töø nghe nhaäp ñöôïc lyù, nghe vaø lyù saâu maàu, taâm töï troøn saùng khoâng ôû choã meâ laàm, hieän thôøi duø coù traêm ngaøn dieäu nghóa thaêng traàm, haén vaãn ñöôïc ngoài yeân maëc aùo, töï bieát taïo sinh keá. Noùi toùm laïi, “choã lyù chaân thaät khoâng nhaän moät maûy buïi, trong cöûa muoân haïnh chaúng boû moät phaùp” (thaät teá lyù ñòa baát thoï nhaát traàn, vaïn haïnh moân trung baát xaû nhaát phaùp). Neáu ñöôïc nhö vaäy, laø moät mình caàm ñao thaúng vaøo, loøng phaøm thaùnh saïch, hieän baøy chaân thöôøng, lyù söï khoâng hai, töùc Phaät nhö nhö. * Thieàn sö Hueä Tòch (Ngöôõng Sôn) hoûi: - Traêm ngaøn muoân caûnh ñoàng thôøi ñeán, phaûi laøm sao? Sö ñaùp: - Xanh chaúng phaûi laø vaøng, daøi chaúng phaûi laø ngaén, caùc phaùp moãi phaùp ôû ñòa vò cuûa noù, chaúng can heä ñeán vieäc cuûa ta. - Theá naøo laø yù Toå sö töø AÁn Ñoä ñeán? Sö chæ loàng ñeøn baûo:- Loàng ñeøn raát toát. - Ñaâu chæ caùi aáy laø phaûi sao? - Caùi aáy laø caùi gì? - Loàng ñeøn raát toát. - Haún laø chaúng thaáy. * Sö cuøng chuùng ñi haùi traø. Sö baûo Hueä Tòch: - Troïn ngaøy haùi traø chæ nghe tieáng con maø chaúng thaáy hình con, haõy hieän baûn hình cho ta thaáy coi. Hueä Tòch lieàn ñaäp caây traø. Sö baûo:- Con chæ ñöôïc caùi duïng cuûa noù, chaúng ñöôïc caùi theå cuûa noù. Hueä Tòch thöa:- Chöa bieát Hoøa thöôïng theá naøo? Sö im laëng. - Hoøa thöôïng chæ ñöôïc caùi theå cuûa noù, khoâng ñöôïc caùi duïng cuûa noù. - Cho con hai chuïc gaäy. * Sö ngoài, Hueä Tòch ñi vaøo, Sö baûo: - Tòch con! haõy noùi mau chôù vaøo aám giôùi. Hueä Tòch thöa:- Hueä Tòch tin cuõng chaúng laäp. - Con tin roài chaúng laäp hay chaúng tin chaúng laäp? - Chæ laø Hueä Tòch laïi tin caùi gì? - Neáu theá aáy chæ laø ñònh taùnh Thanh vaên. - Hueä Tòch Phaät cuõng chaúng laäp. * Sö nguû vöøa thöùc giaác. Hueä Tòch ñeán hoûi thaêm. Sö lieàn xaây maët vaøo vaùch. Hueä Tòch thöa: - Hoøa thöôïng ñaâu ñöôïc nhö vaäy. Sö troãi daäy baûo: - Vöøa roài ta naèm moät ñieàm chieâm bao, con thöû vì ta ñem laïi xem. Hueä Tòch laáy thau muùc moät thau nöôùc ñem laïi cho Sö röûa maët. Sö röûa maët xong, giaây laùt Trí Nhaøn (Höông Nghieâm) ñeán hoûi thaêm, Sö baûo: - Vöøa roài ta naèm moät ñieàm chieâm bao, Hueä Tòch vì ta ñem laïi xem xong, ngöôi laïi ñem cho ta xem. Trí Nhaøn lieàn ñi roùt moät chung traø böng ñeán. Sö baûo:- Hai con thaáy hieåu coøn hôn Xaù-lôïi-phaát. * Sö hoûi Vaân Nham (Ñaøm Thaïnh): - Nghe huynh ôû Döôïc Sôn laâu laém phaûi chaêng? - Phaûi. - Töôùng Döôïc Sôn ñaïi nhaân theá naøo? - Sau khi Nieát-baøn môùi coù. - Sau khi Nieát-baøn môùi coù theá naøo? - Nöôùc röôùi chaúng dính. Vaân Nham hoûi laïi Sö:- Baù Tröôïng ñaïi nhaân töôùng theá naøo? - Chöõng chaïc voøi voïi, saùng suoát röïc rôõ, tröôùc tieáng chaúng phaûi tieáng, sau saéc chaúng phaûi saéc, con muoãi ñaäu treân traâu saét, khoâng coù choã huynh caém moû. * Thaáy Trí Nhaøn, Hueä Tòch laøm baùnh, Sö baûo: - Baù Tröôïng Tieân sö ñöông thôøi thaân ñöôïc ñaïo lyù naøy. Hueä Tòch, Trí Nhaøn nhìn nhau noùi: - Ngöôøi naøo ñaùp ñöôïc lôøi naøy? Sö baûo:- Coù moät ngöôøi ñaùp ñöôïc. Hueä Tòch thöa:- Ngöôøi naøo? Sö chæ con traâu baûo:- Noùi! noùi! Hueä Tòch chaïy laáy moät boù coû ñem laïi. Trí Nhaøn laáy thuøng muùc moät thuøng nöôùc ñem laïi ñeå tröôùc con traâu. Con traâu ñang aên, Sö baûo: - Cho gì? cho gì? Chaúng cho gì? chaúng cho gì? Hueä Tòch, Trí Nhaøn ñoàng leã Sö. Sö baûo: - Hoaëc khi saùng, hoaëc khi toái. * Moät hoâm, Sö thuùc chuùng trình ngöõ, baûo: - Ngoaøi thanh saéc cho ta cuøng thaáy. Thöôïng toïa Giaùm Huyeàn trình ngöõ: - Chaúng töø ra ñaây, ngöôøi aáy khoâng maét. Sö chaúng nhaän. Hueä Tòch ba phen trình ngöõ: Laàn ñaàu: - Thaáy laáy, chaúng thaáy laáy. Sö baûo:- Nhoû nhö choùt loâng, laïnh tôï söông tuyeát. Laàn thöù hai: - Ngoaøi thanh saéc, ai caàu thaáy nhau? Sö baûo:- Chæ keït Thanh vaên, beân ngoaøi giöôøng heïp. Laàn thöù ba: - Nhö hai göông chieáu nhau, ôû trong khoâng hình töôïng. Sö baûo: - Ngöõ naøy chaùnh, ta phaûi ngöôi chaúng phaûi, sôùm laäp hình töôïng roài vaäy. Hueä Tòch hoûi laïi Sö: - Con tinh thaàn toái taêm, ñoái ñaùp vuïng veà, chaúng bieát Hoøa thöôïng hoài coøn ôû vôùi Sö oâng Baù Tröôïng trình ngöõ theá naøo? Sö baûo: - Ta hoài ôû vôùi Tieân sö Baù Tröôïng trình ngöõ nhö vaày: “Nhö traêm ngaøn göông saùng soi saùng hình boùng, chieáu nhau coõi coõi buïi buïi moãi moãi chaúng laàm laãn.” Hueä Tòch leã baùi. * Sö thöôïng ñöôøng baûo chuùng: - Sau khi Laõo taêng traêm tuoåi ñeán döôùi nuùi laøm con traâu, hoâng beân traùi vieát naêm chöõ “Qui Sôn Taêng Linh Höïu”. Khi aáy goïi laø Qui Sôn Taêng hay goïi laø con traâu? Goïi laø con traâu hay goïi laø Qui Sôn Taêng? Goïi theá naøo môùi ñuùng? Sö truyeàn baù Thieàn giaùo hôn boán möôi naêm, ngöôøi ñaït ñöôïc lyù thuù khoâng theå keå heát, ñeä töû ñöôïc nhaäp thaát (ñöôïc truyeàn taâm) ñöôïc boán möôi moát ngöôøi. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Ñaïi Trung naêm thöù baûy (853 T.L.), ngaøy muøng chín thaùng gieâng, Sö taém goäi xong, ngoài kieát giaø vui veû thò tòch. Sö thoï taùm möôi ba tuoåi, saùu möôi boán tuoåi haï. Vua ban hieäu Ñaïi Vieân Thieàn sö, thaùp hieäu Thanh Tònh. Sö coù tröôùc taùc taäp Qui Sôn Caûnh Saùch raát ñöôïc löu haønh trong thieàn moân. * Hoaøng Baù - (? - 850) Sö ngöôøi tænh Maân (tænh Phöôùc Kieán), Hoàng Chaâu, thuôû nhoû xuaát gia treân nuùi Hoaøng Baù taïi baûn chaâu. Treân traùn Sö coù cuïc thòt noåi vun leân nhö haït chaâu, aâm thanh trong treûo, yù chí ñaïm baïc. Ñi daïo nuùi Thieân Thai, Sö gaëp moät vò Taêng noùi chuyeän vôùi nhau nhö ñaõ quen bieát töø xöa, nhìn kyõ laø ngöôøi Muïc quang xaï. Hai ngöôøi ñoàng haønh, gaëp moät khe suoái nöôùc ñaày chaûy maïnh, Sö loät muõ choáng gaäy ñöùng laïi. Vò Taêng kia thuùc Sö ñoàng qua. Sö baûo: - Huynh caàn qua thì töï qua. Vò Taêng kia lieàn veùn y, böôùc treân soùng nhö ñi treân ñaát baèng. Qua ñeán bôø, vò Taêng kia xaây laïi hoái: - Qua ñaây! qua ñaây! Sö baûo: - Baäy! Vieäc aáy töï bieát. Neáu toâi sôùm bieát seõ chaët baép ñuøi huynh. Vò Taêng kia khen: - Thaät laø phaùp khí Ñaïi thöøa, toâi khoâng bì kòp. Noùi xong, khoâng thaáy vò Taêng aáy nöõa. * Sö ñeán kinh ñoâ nhôø ngöôøi maùch ñeán tham vaán Maõ Toå, ñeán nôi Maõ Toå ñaõ tòch. Sö ñeán Thaïch Moân leã thaùp, roài tìm ñeán Baù Tröôïng. Baù Tröôïng hoûi:- Chöõng chaïc to lôùn töø ñaâu ñeán? Sö thöa:- Chöõng chaïc to lôùn töø Laõnh Nam ñeán. - Chöõng chaïc to lôùn seõ vì vieäc gì? - Chöõng chaïc to lôùn chaúng vì vieäc khaùc. Sö lieàn leã baùi hoûi:- Töø tröôùc toâng thöøa chæ daïy theá naøo? Baù Tröôïng laëng thinh. Sö thöa:- Khoâng theå daïy ngöôøi sau, döùt haún maát. Baù Tröôïng baûo:- Seõ noùi rieâng vôùi ngöôi. Baù Tröôïng ñöùng daäy ñi vaøo phöông tröôïng. Sö ñi theo sau, thöa: - Con ñeán rieâng moät mình. Baù Tröôïng baûo: - Neáu vaäy, ngöôi sau seõ khoâng coâ phuï ta. * Moät hoâm, Baù Tröôïng hoûi:- ÔÛ ñaâu ñeán? Sö thöa:- Nhoå naám döôùi nuùi Ñaïi Huøng ñeán. - Laïi thaáy ñaïi truøng chaêng? Sö laøm tieáng coïp roáng. Baù Tröôïng caàm buùa thuû theá. Sö voã vaøo chaân Baù Tröôïng moät caùi. Baù Tröôïng cöôøi to boû ñi. Baù Tröôïng thöôïng ñöôøng baûo chuùng: - Döôùi nuùi Ñaïi Huøng coù con ñaïi truøng, caùc ngöôi neân xem. Laõo Baù Tröôïng naøy hoâm nay ñích thaân boãng gaëp vaø bò caén moät caùi. * Sö ôû choã Nam Tuyeàn. Moät hoâm, toaøn chuùng ñi haùi traø, Nam Tuyeàn hoûi: - Ñi ñaâu? Sö thöa:- Ñi haùi traø. - Ñem caùi gì haùi? Sö ñöa con dao leân. Nam Tuyeàn baûo:- Taát caû ñi haùi traø ñi. * Hoâm noï, Nam Tuyeàn baûo Sö: - Laõo Taêng ngaãu höùng laøm baøi ca “Chaên Traâu”, môøi Tröôûng laõo hoøa. Sö thöa:- Toâi töï coù thaày roài. * Sö töø giaõ ñi nôi khaùc. Nam Tuyeàn tieãn ñeán coång, caàm chieác muõ cuûa Sö ñöa leân hoûi: - Tröôûng laõo thaân to lôùn maø chieác muõ raát nhoû vaäy? Sö thöa:- Tuy nhieân nhö theá, ñaïi thieân theá giôùi ñeàu ôû trong aáy. Nam Tuyeàn baûo:- Vöông laõo sö vaäy. Sö ñoäi muõ ra ñi. * Sau, Sö veà truï trì taïi Hoàng Chaâu chuøa Ñaïi An. Ñoà chuùng tìm ñeán raát ñoâng. Coù laàn, Sö traùnh chuùng ñeán chuøa Khai Nguyeân cuõng ôû Hoàng Chaâu. Töôùng quoác Buøi Höu vaøo chuøa thaáy hình veõ treân vaùch, hoûi thaày truï trì: - Veõ caùi gì ñaây? Thaày truï trì ñaùp:- Veõ hình Cao taêng. Buøi Höu hoûi:- Hình coù theå thaáy, Cao taêng ôû ñaâu? Thaày truï trì khoâng ñaùp ñöôïc. Buøi Höu hoûi: - Trong ñaây coù Thieàn nhaân chaêng? Thaày truï trì ñaùp: - Vöøa coù moät vò Taêng vaøo chuøa ñang laøm vieäc in tuoàng Thieàn giaû. Buøi Höu beøn xin cho gaëp. Thaáy Sö, Buøi Höu noùi: - Höu vöøa coù moät caâu hoûi, chö ñöùc tieác lôøi, giôø thænh thöôïng nhaân ñaùp theá moät caâu. Sö baûo:- Môøi Töôùng coâng hoûi laïi. Buøi Höu laëp laïi caâu hoûi tröôùc. Sö duøng tieáng trong thanh goïi:- Buøi Höu! Buøi Höu:- Daï! Sö baûo:- ÔÛ choã naøo? Buøi Höu ngay nôi ñoù ngoä ñöôïc yù chæ nhö ñöôïc haït chaâu treân buùi toùc, beøn thænh Sö vaøo phuû kính thôø laøm thaày. * Coù hoâm Buøi Höu hoûi:- Theá naøo laø Phaät? Sö ñaùp: - Töùc taâm laø Phaät, khoâng taâm laø ñaïo. Chæ khoâng coù caùi taâm khôûi taâm ñoäng nieäm, coù khoâng, daøi ngaén, ta ngöôøi, naêng sôû... Taâm voán laø Phaät, Phaät voán laø taâm, taâm nhö hö khoâng, sôû dó noùi: “Chaân Phaùp thaân cuûa Phaät ví nhö hö khoâng.” Khoâng neân caàu rieâng, coù caàu ñeàu khoå. Giaû söû traûi qua soá kieáp nhö caùt soâng Haèng tu haønh luïc ñoä vaïn haïnh, ñöôïc Phaät Boà-ñeà, cuõng khoâng phaûi cöùu kính. Vì côù sao? Vì thuoäc veà nhaân duyeân taïo taùc, nhaân duyeân neáu heát trôû laïi voâ thöôøng. Sôû dó noùi: “Baùo, Hoùa khoâng phaûi chaân Phaät, cuõng khoâng phaûi noùi phaùp.” Coát bieát taâm mình khoâng ngaõ khoâng nhaân xöa nay laø Phaät. Buøi Höu hoûi: - Taâm ñaõ xöa nay laø Phaät, laïi caàu tu luïc ñoä vaïn haïnh chaêng? Sö ñaùp: - Ngoä taïi taâm, khoâng quan heä gì luïc ñoä vaïn haïnh. Luïc ñoä vaïn haïnh ñeàu laø cöûa hoùa ñaïo, laø vieäc beân tieáp vaät ñoä sanh. Giaû söû Boà-ñeà, chaân nhö, thaät teá, giaûi thoaùt, phaùp thaân, thaúng ñeán thaäp ñòa, boán quaû vò thaùnh ñeàu laø cöûa hoùa ñoä, khoâng quan heä Phaät taâm. Taâm töùc laø Phaät, neân noùi: “Taát caû trong cöûa tieáp ñoä, Phaät taâm laø baäc nhaát.” Chæ khoâng taâm sanh töû phieàn naõo v.v... töùc khoâng caàn ñeán phaùp Boà-ñeà v.v... neân noùi “Phaät noùi taát caû phaùp ñeå ñoä taát caû taâm, ta khoâng taát caû taâm ñaâu duøng taát caû phaùp” (Toå Hueä Naêng). Töø Phaät ñeán Toå khoâng luaän vieäc gì khaùc, chæ luaän moät taâm, cuõng noùi laø “Nhaát thöøa”, neân noùi “tìm kyõ möôøi phöông laïi khoâng coù thöøa khaùc, chuùng sanh naøy khoâng coøn nhaùnh laù, chæ toaøn haït chaéc (kinh Phaùp Hoa). Bôûi vì yù naøy khoù tìm, neân Toå Ñaït-ma sang xöù naøy ñeán hai nöôùc Löông, Nguïy maø chæ coù moät mình Hueä Khaû ñaïi sö thaàm tin taâm mình, ngay moät caâu noùi lieàn laõnh hoäi “töùc taâm laø Phaät”. Thaân taâm ñeàu khoâng, aáy laø ñaïi ñaïo. Ñaïi ñaïo xöa nay bình ñaúng, neân noùi “tin saâu chuùng haøm sanh ñoàng moät chaân taùnh”. Taâm taùnh khoâng khaùc, töùc taùnh töùc taâm, taâm khoâng khaùc taùnh, goïi ñoù laø Toå. Laïi coù caâu: “Khi nhaän ñöôïc taâm taùnh, neân noùi khoâng nghó baøn.” Sau naøy, Töôùng quoác Buøi Höu ñeán traán Uyeån Laêng laäp ñaïi Thieàn uyeån thænh Sö laøm hoùa chuû ôû ñoù. Vì meán nuùi cuõ neân Sö vaãn ñeå hieäu laø Hoaøng Baù [Phaàn truyeàn daïy cuûa Sö cho Buøi Höu ñaày ñuû, neân ñoïc phaàn söu taäp “Toái Thöôïng Thöøa Luaän”]. * Moät hoâm, Sö thöôïng ñöôøng, ñaïi chuùng vaân taäp, Sö baûo: - Caùc ngöôi! caùc ngöôi muoán caàu caùi gì? Sö caàm tröôïng ñuoåi chuùng. Ñaïi chuùng khoâng tan. Sö laïi ngoài xuoáng baûo: - Caùc ngöôi toaøn laø boïn aên heøm, theá maø xöng haønh khöôùc ñeå cho ngöôøi cheâ cöôøi. Thaø cam thaáy taùm traêm, moät ngaøn ngöôøi giaûi taùn, chôù khoâng theå chòu söï oàn naùo. Ta khi ñi haønh khöôùc hoaëc gaëp döôùi reã coû coù caùi aáy, laø ñem heát taâm tö xem xeùt noù. Neáu bieát ngöùa ngaùy khaû dó laáy ñaõy ñöïng gaïo cuùng döôøng. Trong luùc ñoù, neáu deã daøng nhö caùc ngöôi hieän giôø thì laøm gì coù vieäc ngaøy nay. Caùc ngöôi ñaõ xöng laø haønh khöôùc, caàn phaûi coù chuùt ít tinh thaàn nhö theá, môùi coù theå bieát ñaïo. Trong nöôùc Ñaïi Ñöôøng khoâng coù Thieàn sö sao? Coù vò Taêng ra hoûi: - Baäc toân tuùc ôû caùc nôi hôïp chuùng chæ daïy, taïi sao noùi khoâng Thieàn sö? Sö baûo: - Chaúng noùi khoâng thieàn, chæ noùi khoâng Sö. Xaø-leâ chaúng thaáy sao, döôùi Maõ Toå Ñaïi sö coù taùm möôi boán ngöôøi ngoài ñaïo traøng, song ñöôïc chaùnh nhaõn cuûa Maõ Toå chæ coù hai ba ngöôøi, Hoøa thöôïng Loâ Sôn Qui Toâng laø moät trong soá aáy. Phaøm ngöôøi xuaát gia phaûi bieát söï phaàn töø tröôùc laïi môùi ñöôïc. Vaû nhö, döôùi Töù Toå, Ñaïi sö Ngöu Ñaàu Phaùp Dung noùi doïc noùi ngang vaãn chöa bieát then choát höôùng thöôïng. Coù con maét naøy môùi bieän ñöôïc toâng ñaûng taø chaùnh. Ngöôøi hieän giôø khoâng hay theå hoäi, chæ bieát hoïc ngoân ngöõ, nghó nhaàm trong ñaõy da töùc choã ñeán an oån, xöng laø ta hoäi thieàn, laïi thay vieäc sanh töû cho ngöôi ñöôïc chaêng? Khinh thöôøng baäc laõo tuùc vaøo ñòa nguïc nhanh nhö teân baén. Ta vöøa thaáy ngöôi vaøo cöûa lieàn bieát ñöôïc roài. Laïi bieát chaêng? Caàn kíp noã löïc chôù dung dò. Thoï nhaän cheùn côm manh aùo cuûa ngöôøi maø ñeå moät ñôøi qua suoâng, ngöôøi saùng maét cheâ cöôøi. Ngöôi thôøi gian sau haún seõ bò ngöôøi tuïc loâi ñi. Phaûi töï xem xa gaàn caùi gì laø vieäc treân maët? Neáu hoäi lieàn hoäi, neáu khoâng hoäi giaûi taùn ñi. Traân troïng! * Sö Laâm Teá Nghóa Huyeàn ñeán hoûi:- Theá naøo laø ñaïi yù Phaät phaùp? Sö lieàn ñaäp moät gaäy. Ñeán ba phen hoûi, moãi laàn ñeàu bò moät gaäy. Sau cuøng, Sö Laâm Teá phaûi töø giaõ Sö ñi nôi khaùc. Sö daïy qua tham vaán Ñaïi Ngu. Sau naøy, Laâm Teá ñaéc ngoä yù chæ cuûa Sö. * Choã chæ daïy cuûa Sö ñeàu nhaèm vaøo baäc thöôïng caên, ngöôøi trung vaø haï khoù thaáy ñöôïc yeáu chæ. Ñôøi Ñöôøng khoaûng nieân hieäu Ñaïi Trung (847-860 T.L.), Sö tòch taïi nuùi Hoaøng Baù. Nhaø vua saéc thuïy laø Ñoaïn Teá Thieàn sö, thaùp hieäu Quaûng Nghieäp. Sö coù laøm baøi keä khích leä chuùng: Traàn lao quyùnh thoaùt söï phi thöôøng, Heä baõ thaèng ñaàu toá nhaát tröôøng. Baát thò nhaát phieân haøn trieät coát, Tranh ñaéc mai hoa phoác tyû höông. Dòch: Vöôït khoûi traàn lao vieäc chaúng thöôøng, Ñaàu daây naém chaët giöõ laäp tröôøng. Chaúng phaûi moät phen xöông laïnh buoát, Hoa mai ñaâu deã ngöûi muøi höông. * (? - 883) Sö hoï Traàn, queâ ôû Phöôùc Chaâu, xuaát gia luùc coøn beù, ôû nuùi Hoaøng Baù chuyeân hoïc Kinh Luaät. Sö thöôøng töï nghó: “Ta tuy coá gaéng nhoïc nhaèn maø chöa nghe ñöôïc lyù huyeàn cöïc.” (lyù cao sieâu toät cuøng cuûa ñaïo) Do ñoù, Sö beøn moät mình du phöông, ñònh sang Hoàng Chaâu, ñi Thöôïng Nguyeân gaëp moät oâng giaø baûo Sö: “Thaày neân ñeán Nam Xöông seõ coù sôû ñaéc.” Sö lieàn ñi ñeán ra maét Baù Tröôïng. Leã baùi xong, Sö thöa:- Con muoán caàu bieát Phaät, theá naøo laø phaûi? Baù Tröôïng baûo:- Thaät laø ngöôøi côõi traâu tìm traâu. - Sau khi bieát thì theá naøo? - Nhö ngöôøi côõi traâu veà ñeán nhaø. - Chaúng bieát tröôùc sau gìn giöõ theá naøo? - Nhö ngöôøi chaên traâu caàm roi doøm chöøng khoâng cho noù aên luùa maï cuûa ngöôøi. Sö nhaân ñaây laõnh hoäi yù chæ, chaúng ñi tìm ñaâu nöõa. * Nhaân Thieàn sö Linh Höïu khai saùng taïi Qui Sôn, Sö ñích thaân ñeán ñoù phuï taù. Ñeán khi Linh Höïu tòch, ñaïi chuùng thænh Sö tieáp noái truï trì. Sö thöôïng ñöôøng baûo chuùng: - Caû thaûy caùc ngöôi ñeán Ñaïi An naøy tìm caàu caùi gì? Neáu muoán laøm Phaät, caùc ngöôi töï laø Phaät. Sao laïi gaùnh Phaät sang nhaø beân caïnh tìm, luoáng töï nhoïc nhaèn? Ví nhö con nai khaùt nöôùc maø chaïy theo aùnh naéng (aùnh naéng gioáng nhö nöôùc, con nai laàm töôûng laø nöôùc caém ñaàu chaïy tìm), bieát bao giôø ñöôïc kheá hôïp. Caùc ngöôi muoán laøm Phaät, chæ caàn khoâng coù nhöõng taâm: ñieân ñaûo, vin theo, voïng töôûng, nghó aùc, caáu ñuïc, chaúng saïch cuûa chuùng sanh, töùc caùc ngöôi laø Phaät chaùnh giaùc môùi phaùt taâm, laïi ñeán choã rieâng naøo luaän baøn. Sôû dó, Ñaïi An naøy ôû taïi nuùi Qui ba möôi naêm, aên côm nuùi Qui, ñaïi tieän nuùi Qui, maø khoâng hoïc thieàn nuùi Qui, chæ coi chöøng con traâu. Neáu noù laïc ñöôøng hay vaøo trong coû, lieàn loâi noù laïi. Neáu noù aên luùa maï cuûa ngöôøi, lieàn ñaùnh ñaäp ñieàu phuïc noù. Ñaùng thöông ñaõ laâu chòu ngöôøi raày raø, hieän giôø noù ñoåi thaønh con traâu traéng ñöùng tröôùc maët, troïn ngaøy hieän sôø sôø ñuoåi cuõng chaúng ñi. Caû thaûy caùc ngöôi, moãi ngöôøi coù hoøn ngoïc lôùn voâ giaù, töø cöûa con maét phoùng quang soi saùng nuùi soâng caây coû, töø cöûa loã tai phoùng quang nhaän laõnh phaân bieät taát caû aâm thanh laønh döõ, saùu cöûa ngaøy ñeâm thöôøng phoùng quang saùng, cuõng goïi laø phoùng quang tam-muoäi. Caùc ngöôi töï chaúng bieát, laïi nhaän boùng trong thaân töù ñaïi. Noù laø vaät do trong ngoaøi giuùp ñôõ khoâng daùm chinh nghieâng, nhö ngöôøi gaùnh naëng ñi qua caây caàu khæ, khoâng daùm ñeå saåy chaân. Haõy noùi vaät gì coù theå gìn giöõ ñöôïc? Nhö theá, khoâng coù moät maûnh tô, moät sôïi toùc coù theå thaáy. Ñaâu chaúng nghe Hoøa thöôïng Chí Coâng noùi: “Trong ngoaøi tìm kieám troïn khoâng ra. Treân caûnh thi vi goàm taát caû.” Traân troïng! * Coù vò Taêng hoûi Sö: - Taát caû thi vi laø duïng cuûa phaùp thaân, theá naøo laø phaùp thaân? Sö ñaùp:- Taát caû thi vi laø duïng cuûa phaùp thaân. - Lìa naêm uaån, theá naøo laø thaân xöa nay? - Ñaát nöôùc gioù löûa, thoï töôûng haønh thöùc. - Caùi aáy laø naêm uaån? - Caùi aáy laø naêm uaån. * Taêng hoûi:- Khi aám naøy ñaõ maát, aám kia chöa sanh thì theá naøo? Sö baûo:- AÁm naøy chöa maát, caùi gì laø Ñaïi ñöùc? - Chaúng hoäi. - Neáu hoäi aám naøy lieàn roõ aám kia. * Hoøa thöôïng Tuyeát Phong nhaân vaøo nuùi löôïm ñöôïc moät nhaùnh caây hình gioáng con raén, ñeà treân löng moät caâu: “voán töï thieân nhieân chaúng nhôø baøo goït”, gôûi taëng Sö. Sö nhaän, noùi:- Ngöôøi baûn saéc ôû nuùi, vaãn khoâng veát dao buùa. * Coù ngöôøi hoûi Sö:- Phaät ôû choã naøo? Sö ñaùp:- Chaúng lìa taâm. - Ngöôøi treân hai ngoïn coù ñöôïc caùi gì? - Phaùp khoâng coù choã ñöôïc, duø coù choã ñöôïc, ñöôïc voán khoâng ñöôïc. * Sö giaùo hoùa ôû thaønh Maân (tænh Phöôùc Kieán) hôn hai möôi naêm. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Trung Hoøa naêm thöù ba (883 T.L.), ngaøy hai möôi hai thaùng möôøi, Sö trôû veà chuøa Hoaøng Baù, coù chuùt beänh roài tòch. Moân ñoà xaây thaùp thôø Sö treân nuùi Laêng-giaø. Vua ban hieäu laø Vieân Trí Thieàn sö, thaùp hieäu Chöùng Chôn. * Sö queâ ôû Phöôùc Chaâu, xuaát gia taïi chuøa Ñaïi Trung quaän nhaø. Sau, Sö ñi haønh khöôùc gaëp Baù Tröôïng Hoaøi Haûi chæ daïy ñöôïc khai ngoä. Sö trôû veà queâ, boån sö hoûi: - Ngöôi rôøi ta ñi caùc nôi, ñaõ ñöôïc söï nghieäp gì? Sö thöa:- Hoaøn toaøn khoâng coù söï nghieäp. Boån sö sai haàu haï nhö tröôùc. * Moät hoâm, nhaân boån sö taém, baûo Sö kyø ñaát. Sö beøn voã vaøo löng boån sö noùi: - Choã ñieän Phaät ñeïp maø Phaät chaúng thaùnh. Boån sö xoay ñaàu ngoù laïi. Sö noùi tieáp: - Phaät tuy chaúng thaùnh vaãn hay phoùng quang. * Laïi moät hoâm, boån sö ngoài trong cöûa soå xem kinh, coù con ong chui ñaàu vaøo taám giaáy daùn ôû cöûa soå tìm loái ra. Sö troâng thaáy noùi: - Theá giôùi theânh thang nhö theá maø chaúng chòu ra, duøi ñaàu vaøo giaáy cuõ bieát naêm naøo ra ñöôïc? Sö lieàn noùi baøi keä: Khoâng moân baát khaún xuaát Ñaàu song daõ thaùi si Baùch nieân taùn coå chæ Haø nhaät xuaát ñaàu thì? Dòch: Cöûa khoâng chaúng chòu ra Quaù ngu chui cöûa soå Giaáy cuõ traêm naêm duøi Ngaøy naøo duøi ñöôïc phuûng? Boån sö ñeå kinh xuoáng hoûi: - Ngöôi ñi haønh khöôùc gaëp ngöôøi naøo, ta tröôùc sau nghe ngöôi noùi lôøi dò thöôøng? Sö thöa: - Con nhôø ôn Hoøa thöôïng Baù Tröôïng chæ daïy ñöôïc choã thoâi döùt, nay muoán ñaùp laïi ñöùc töø bi. Boån sö beøn baûo chuùng ñeán giôø trai, thænh Sö thuyeát phaùp. Sö leân toøa ñeà cao moân phong cuûa Baù Tröôïng, noùi: - Linh Hoøa ngoïc saùng quang rieâng chieáu vöôït khoûi caên traàn, baøy hieän chaân thöôøng chaúng caâu neä vaên töï. Taâm taùnh khoâng nhieãm voán töï vieân thaønh, chæ lìa voïng duyeân töùc nhö nhö Phaät. Boån sö nghe caâu naøy lieàn caûm ngoä, baûo: - Coù khi naøo Laõo taêng nghe ñöôïc vieäc toät theá naøy! * Sau, Sö ñeán truï trì taïi chuøa Coå Linh, giaùo hoùa ñoà chuùng ñöôïc maáy traêm. Saép tòch, Sö caïo toùc taém goäi baûo ñaùnh chuoâng, goïi chuùng daën: - Caû thaûy caùc ngöôi coù bieát chaùnh ñònh khoâng tieáng taêm chaêng? Chuùng thöa:- Chaúng bieát. Sö baûo:- Caùc ngöôi laéng nghe chôù coù suy nghó rieâng. Chuùng ñeàu laéng nghe. Sö an nhieân thò tòch. * 39. THIEÀN SÖ VOÂ NGOÂN THOÂNG (? - 826) Sö hoï Trònh, queâ ôû Quaûng Chaâu, xuaát gia taïi chuøa Song Laâm xöù Vuõ Chaâu. Taùnh Sö ñieàm ñaïm ít noùi maø thoâng minh, neân thôøi nhaân goïi laø Voâ Ngoân Thoâng. Sö leã Phaät, coù moät Thieàn khaùch hoûi:- Toïa chuû leã ñoù laø caùi gì? Sö ñaùp:- Laø Phaät. Thieàn khaùch beøn chæ töôïng Phaät hoûi:- Caùi naøy laø Phaät gì? Sö khoâng ñaùp ñöôïc. Ñeán toái, Sö y phuïc chænh teà ñeán leã Thieàn khaùch, thöa: - Hoâm nay Thaày hoûi, toâi chöa bieát yù chæ theá naøo? Thieàn khaùch hoûi:- Toïa chuû ñöôïc maáy haï? Sö thöa:- Möôøi haï. Thieàn khaùch baûo:- Ñaõ töøng xuaát gia chöa? Sö caøng theâm môø mòt. Thieàn khaùch khuyeân Sö ñoàng ñeán tham hoïc vôùi Maõ Toå. Ñi ñeán Giang Taây nghe tin Maõ Toå ñaõ tòch, beøn ñeán yeát kieán Baù Tröôïng Hoaøi Haûi. * Moät hoâm, trong giôø tham vaán, coù vò Taêng hoûi Baù Tröôïng: - Theá naøo laø phaùp moân ñoán ngoä cuûa Ñaïi thöøa? Baù Tröôïng ñaùp: - Ñaát taâm neáu khoâng, maët trôøi trí tueä töï chieáu. Nghe caâu naøy, Sö hoaùt nhieân ñaïi ngoä. * Sau, Sö veà Quaûng Chaâu truï trì taïi chuøa Hoøa An. Coù ngöôøi hoûi:- Thaày phaûi Thieàn sö chaêng? Sö ñaùp:- Baàn ñaïo chaúng töøng hoïc thieàn. Sö laëng thinh giaây laâu, goïi ngöôøi kia: Ngöôøi kia ñaùp:- Daï! Sö chæ caây toâng lö (caây moùc). * Moät hoâm, Sö baûo Hueä Tòch ñem giöôøng laïi. Hueä Tòch ñem ñeán. Sö baûo:- Ñem laïi choã cuõ. Hueä Tòch vaâng theo. Sö hoûi:- Caùi giöôøng ôû beân naøy laø vaät gì? - Khoâng vaät. - Caùi giöôøng ñeå beân kia laø vaät gì? - Khoâng vaät. Sö goïi: Hueä Tòch! Hueä Tòch ñaùp: Daï! Sö baûo: Ñi! * Naêm Canh Tyù nieân hieäu Nguyeân Hoøa ñôøi Ñöôøng (820 T.L.), Sö sang An Nam ôû chuøa Kieán Sô laøng Phuø Ñoång (Baéc Ninh). ÔÛ ñaây troïn ngaøy, Sö ngoài xaây maët vaøo vaùch suoát maáy naêm maø khoâng ai bieát, chæ Thieàn sö Caûm Thaønh (truï trì chuøa naøy) bieát Sö laø vò Cao taêng ñaéc ñaïo trong nhaø thieàn. Caûm Thaønh heát loøng kính troïng toân thôø Sö laøm thaày. Moät hoâm, Sö goïi Caûm Thaønh ñeán baûo: - Ngaøy xöa Toå sö laø Nam Nhaïc (Hoaøi Nhöôïng) khi saép tòch coù daën maáy lôøi: Nhaát thieát chö phaùp giai tuøng taâm sanh Taâm voâ sôû sanh phaùp voâ sôû truï Nhöôïc ñaït taâm ñòa sôû truï voâ ngaïi Phi ngoä thöôïng caên thaän vaät khinh höùa. Dòch: Taát caû caùc phaùp ñeàu töø taâm sanh Taâm khoâng choã sanh, phaùp khoâng choã truï Neáu ñaït taâm ñòa choã truï khoâng ngaïi Chaúng gaëp thöôïng caên deø daët chôù daïy. Noùi xong, Sö chaáp tay thò tòch, nhaèm naêm Baûo Lòch thöù hai ñôøi Ñöôøng (826 T.L.). Caûm Thaønh röôùc Sö leân hoûa ñaøn, thu haøi coát xaây thaùp thôø ôû nuùi Tieân Du. ] |
||
