 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP MOÄT H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
NOÁI PHAÙP CHÖÔNG KÆNH HOAØI UAÅN Vua Ñöôøng Tuyeân Toâng hoûi Sö: - Thieàn toâng sao coù teân Nam, Baéc? Sö ñaùp: - Thieàn moân voán khoâng coù Nam, Baéc. Xöa Nhö Lai ñem chaùnh phaùp nhaõn trao cho Toå Ñaïi Ca-dieáp, laàn löôït truyeàn nhau ñeán ñôøi thöù hai möôi taùm laø Toå Boà-ñeà-ñaït-ma. Toå Ñaït-ma sang phöông naøy (Trung Hoa) laø Sô Toå, truyeàn ñeán vò Toå thöù naêm laø Ñaïi sö Hoaèng Nhaãn. Toå Hoaèng Nhaãn môû baøy chaùnh phaùp ôû Ñoâng Sôn coù hai ñeä töû loãi laïc laø Hueä Naêng vaø Thaàn Tuù. Ñaïi sö Hueä Naêng ñöôïc truyeàn y baùt, veà ôû Laõnh Nam laøm Toå thöù saùu. Ñaïi sö Thaàn Tuù ôû phöông Baéc giaùo hoùa. Sau naøy, ñeä töû Sö Thaàn Tuù laø Phoå Tòch laäp thaày mình leân laøm Toå thöù saùu, roài töï xöng laø Toå thöù baûy. Hai vò aáy ñöôïc phaùp laø moät, maø môû ñaïo khai ngoä coù ñoán tieäm khaùc nhau, cho neân goïi laø Nam ñoán, Baéc tieäm. Chaúng phaûi Thieàn toâng saün coù teân Nam, Baéc vaäy. - Theá naøo goïi laø giôùi Sö? - Ngöøa loãi döøng aùc goïi laø giôùi. - Sao goïi laø ñònh? - Saùu caên tieáp xuùc vôùi caûnh maø khoâng chaïy duyeân theo laø ñònh. - Sao laø tueä? - Taâm caûnh ñeàu khoâng, chieáu soi chaúng laàm laø tueä. - Sao laø phöông tieän? - Phöông tieän laø aån che töôùng thaät, laø cöûa kheùo leùo taïm thôøi, ñeå giaùo hoùa baäc trung, haï caên chieàu uoán daãn duï hoï goïi laø phöông tieän. Duø laø baäc thöôïng caên noùi boû phöông tieän chæ noùi ñaïo voâ thöôïng, ñaây cuõng laø noùi phöông tieän. Cho ñeán Toå sö duøng lôøi huyeàn dieäu queân coâng baët lôøi, cuõng khoâng vöôït ngoaøi daáu veát phöông tieän. - Sao laø Phaät taâm? - Phaät laø tieáng AÁn Ñoä, Trung Hoa goïi laø Giaùc. Nghóa laø ngöôøi coù trí tueä giaùc chieáu laø Phaät taâm. Taâm laø teân rieâng cuûa Phaät. Coù traêm ngaøn teân khaùc maø nghóa laø moät, voán khoâng coù hình traïng, chaúng phaûi töôùng xanh, vaøng, ñoû, traéng, nam nöõ v.v... ôû nôi trôøi maø chaúng phaûi trôøi, ôû nôi ngöôøi maø chaúng phaûi ngöôøi, maø hay hieän trôøi ngöôøi, hieän nam nöõ chaúng tröôùc, chaúng sau, khoâng sanh khoâng dieät, cho neân goïi laø taùnh linh giaùc. Nhö beä haï haèng ngaøy öùng duïng muoân vieäc töùc laø Phaät taâm cuûa beä haï. Giaû söû ñöôïc ngaøn vò Phaät ñoàng truyeàn, vaãn khoâng nghó mình coù sôû ñaéc. - Nhö nay coù ngöôøi nieäm Phaät laø sao? - Nhö Lai ra ñôøi laø baäc thaày thieän tri thöùc cuûa ngöôøi. Ngaøi tuøy caên cô noùi phaùp, vì baäc thöôïng caên môû Toái thöôïng thöøa ñoán ngoä lyù cuøng toät, vì baäc trung haï caên chöa coù theå choùng hieåu, aáy laø Phaät vì baø Vi-ñeà-hi taïm môû cöûa “möôøi saùu phaùp quaùn” daïy nieäm Phaät sanh veà Cöïc laïc. Cho neân kinh noùi: “Töùc taâm töùc Phaät, taâm aáy laø Phaät, ngoaøi taâm khoâng coù Phaät, ngoaøi Phaät khoâng coù taâm.” - Coù ngöôøi tuïng kinh, trì chuù, nieäm Phaät ñeå caàu laøm Phaät thì sao? - Nhö Lai môû baøy caùc thöù ñeàu vì moät thöøa toái thöôïng, nhö traêm soâng ñeàu chaûy veà bieån. Caùc phaùp sai bieät nhö theá ñeàu trôû veà bieån Baùt-nhaõ (Phaät trí). - Toå sö ñaõ kheá hoäi taâm aán, kinh Kim Cang noùi “khoâng coù phaùp sôû ñaéc” laø sao? - Phöông phaùp giaùo hoùa cuûa Phaät thaät khoâng coù moät phaùp cho ngöôøi. Chæ vì chæ daïy cho moïi ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu coù moät kho phaùp baûo. Chính khi Phaät Nhieân Ñaêng aán chöùng cho Phaät Thích-ca phaùp caên baûn aáy, Phaät Thích-ca khoâng coù sôû ñaéc môùi kheá hoäi baûn yù cuûa Phaät Nhieân Ñaêng. Cho neân kinh noùi: “Khoâng ngaõ khoâng nhaân khoâng chuùng sanh khoâng thoï giaû, phaùp aáy bình ñaúng, tu taát caû phaùp laønh maø chaúng truï nôi töôùng.” - Thieàn sö ñaõ hoäi yù Toå, laïi coù leã Phaät tuïng kinh chaêng? - Sa-moân Thích töû leã Phaät tuïng kinh laø phaùp thöôøng cuûa Truï trì, coù boán quaû baùo vaäy. Song y Phaät giôùi ñeå tu thaân, tìm hoïc vôùi caùc baäc thieän tri thöùc ñeå taäp tu haïnh thanh baïch, böôùc theo daáu Nhö Lai ñaõ ñi. - Sao laïi ñoán ngoä? Sao laø tieäm tu? - Choùng thaáy töï taùnh cuøng Phaät ñoàng baäc, song coøn coù taäp nhieãm töø voâ thuûy neân möôïn tieäm tu ñeå ñoái trò, khieán theo taùnh khôûi duïng. Nhö ngöôøi aên côm khoâng theå moät mieáng ñöôïc no. Hoâm aáy, Sö ñoái ñaùp vôùi vua baûy khaéc. Vua ban cho Sö töû y (y ñoû) vaø phöông baøo (aùo vuoâng) vaø ban hieäu laø Vieân Trí Thieàn sö. * (782 - 865) Sö hoï Lieãu, queâ ôû Döông Chaâu, xuaát gia taïi chuøa Hoa Laâm ôû baûn chaâu. Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Nguyeân Hoøa naêm ñaàu (806 T.L.), Sö ñeán Nhuaän Chaâu thoï giôùi ôû chuøa Thieân Höông. Sö khoâng thích hoïc taäp Kinh Luaän, chæ moä tu Thieàn. Sö tìm ñeán yeát kieán Thieàn sö Hoaøi Uaån (Chöông Kænh). Hoaøi Uaån hoûi:- ÔÛ ñaâu ñeán? Sö thöa:- Ñeán khoâng choã ñeán, laïi khoâng choã laïi. Hoaøi Uaån laëng thinh, Sö thaàm kheá hoäi. * Nieân hieäu Khai Thaønh naêm ñaàu (836 T.L.), Sö sang Phöôùc Chaâu ñeán aáp Tröôøng Kheâ coù Traàn Löôïng, Hoaøng Du thænh Sö ôû laïi nuùi Qui giaùo hoùa. Moät hoâm, Sö daïy chuùng: - Nheo maøy chôùp maét chaúng ngoaøi ngöôøi naøy (ngöôøi chaân thaät), moät nieäm tònh taâm xöa nay laø Phaät. Sö noùi keä: Taâm baûn tuyeät traàn haø duïng taåy Thaân trung voâ beänh khôûi caàu y Duïc tri thò Phaät phi thaân xöû Minh giaùm cao huyeàn vò chieáu thì. Dòch: Taâm voán baët traàn ñaâu caàn röûa Trong thaân khoâng beänh röôùc thaày chi Phaät kia chaúng phaûi nôi thaân ôû Göông saùng treo cao chöa chieáu gì. * Gaëp thôøi Voõ Toân (841-846 T.L.) huûy dieät Phaät giaùo, baét Taêng coøn treû phaûi hoaøn tuïc, Sö cuõng phaûi hoaøn tuïc. Luùc aáy, Sö coù laøm hai baøi keä daïy chuùng: Minh nguyeät phaân hình xöù xöù taân Baïch y ninh truïy giaûi khoâng nhaân Thuøy ngoân taïi tuïc phoøng tu ñaïo Kim Tuùc taèng vi tröôûng giaû thaân. * Nhaãn Tieân laâm haï toïa thieàn thôøi Taèng bò Ca Vöông caùt taøi chi Huoáng ngaõ thaùnh trieàu voâ thöû söï Chi kim höu ñaïo dieäc haø bi? Dòch: Traêng saùng phaân hình choã choã töôi Baïch y deã keùo giaûi khoâng ngöôøi Taïi gia ai baûo tu hoïc khoù? Kim Tuùc töøng laøm Tröôûng giaû chôi. [Kim Tuùc noùi ñuû laø Kim Tuùc Nhö Lai töùc laø tieàn thaân cuûa cö só Duy-ma-caät.] * Nhaãn Tieân thieàn toïa ôû röøng saâu Töøng bò Lôïi Vöông chaët caét ñau Huoáng nay thaùnh chuùa khoâng vieäc aáy Chæ baét thoâi tu ñaùng buoàn ñaâu? Ñeán vua Tuyeân Toâng leân ngoâi (847 T.L.) suøng phuïng Phaät phaùp, Sö trôû veà chuøa nhö xöa. Nieân hieäu Haøm Thoâng naêm thöù saùu (865 T.L.), Sö tòch taïi nuùi naøy, thoï taùm möôi boán tuoåi, saùu möôi tuoåi haï. Vua ban hieäu laø Qui Tòch Thieàn sö, thaùp hieäu Bí Chôn. * NOÁI PHAÙP NAM TUYEÀN PHOÅ NGUYEÄN (Tröôøng Sa) Sau khi ñaéc phaùp nôi Nam Tuyeàn, Sö ñeán Loäc Uyeån an truï. Veà sau, Sö khoâng ôû moät choã nhaát ñònh, chæ tuøy duyeân tuøy caûnh giaùo hoùa ñoä sanh. Vì theá, ngöôøi ñöông thôøi goïi Sö laø Hoøa thöôïng Tröôøng Sa. Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Neáu ta moät beà neâu cao toâng giaùo thì trong phaùp ñöôøng naøy coû moïc cao moät tröôïng. Vì söï baát ñaéc dó, ta baûo caùc ngöôi raèng: Toät möôøi phöông theá giôùi laø maét cuûa Sa-moân, toät möôøi phöông theá giôùi laø thaân cuûa Sa-moân, toät möôøi phöông theá giôùi laø aùnh saùng cuûa mình, toät möôøi phöông theá giôùi ôû trong aùnh saùng cuûa mình, toät möôøi phöông theá giôùi khoâng coù ngöôøi naøo laø chaúng phaûi chính mình. Ta thöôøng noùi vôùi caùc ngöôi: Chö Phaät trong ñôøi cuøng chuùng sanh khaép phaùp giôùi laø aùnh saùng Ma-ha Baùt-nhaõ. Khi aùnh saùng naøy chöa phaùt, caû thaûy caùc ngöôi ñeán nöông nôi ñaâu? Khi aùnh saùng naøy chöa phaùt, coøn khoâng coù taêm daïng Phaät vaø chuùng sanh, thì choã naøo coù nuùi soâng theá giôùi? Coù vò Taêng hoûi:- Theá naøo laø maét Sa-moân? Sö ñaùp: - Daøi daøi ra chaúng ñaëng, thaønh Phaät thaønh Toå ra chaúng ñaëng, saùu ñaïo luaân hoài ra chaúng ñaëng. - Chaúng bieát ra caùi gì chaúng ñaëng? - Ngaøy thaáy maët trôøi, ñeâm thaáy sao. - Con khoâng hoäi. - Nuùi Dieäu Cao saéc xanh laïi xanh. * Sö sai moät vò Taêng ñeán hoûi baïn ñoàng sö laø Hoøa thöôïng Hieäp raèng: - Hoøa thöôïng sau khi thaáy Nam Tuyeàn roài theá naøo? Hoøa thöôïng Hieäp laëng thinh. Taêng hoûi:- Hoøa thöôïng tröôùc khi chöa thaáy Nam Tuyeàn thì sao? Hoøa thöôïng Hieäp ñaùp:- Khoâng theå laïi rieâng coù. Vò Taêng veà thuaät laïi Sö nghe, Sö laøm moät baøi keä chæ baøy: Baùch tröôïng can ñaàu baát ñoäng nhaân Tuy nhieân ñaéc nhaäp vò vi chaân Baùch tröôïng can ñaàu tu taán boä Thaäp phöông theá giôùi thò toaøn thaân. Dòch: Traêm tröôïng ñaàu saøo vaãn ñöùng yeân Tuy laø ñöôïc nhaäp chaúng phaûi hieàn Ñaàu saøo traêm tröôïng caàn vöôït khoûi Möôøi phöông theá giôùi thaûy thaân mình. * Coù quan khaùch ñeán yeát kieán, Sö goïi:- Thöôïng thô! Quan khaùch:- Daï! - Chaúng phaûi boån maïng thöôïng thô. - Khoâng theå rôøi ngöôøi ñoái ñaùp hieän nay laïi coù chuû nhaân thöù hai. - Goïi thöôïng thô laø chí toân ñöôïc chaêng? - Theá laø khi chaúng ñoái, ñaâu khoâng phaûi laø chuû nhaân cuûa ñeä töû? - Chaúng nhöõng khi ñoái vaø khi khoâng ñoái, maø töø voâ thuûy kieáp ñeán giôø caùi aáy laø coäi goác cuûa sanh töû. Sö laøm baøi keä: Hoïc ñaïo chi nhaân baát thöùc chaân Chi vò tuøng lai nhaän thöùc thaàn Voâ thuûy kieáp lai sanh töû baûn Si nhaân hoaùn taùc baûn lai nhaân. Dòch: Hoïc ñaïo maø khoâng hieåu leõ chaân Bôûi taïi laâu roài nhaän thöùc thaàn Goác nguoàn sanh töû voâ thuûy kieáp Ngöôøi ngu laïi goïi chuû nhaân oâng. * Taêng Haïo Nguyeät hoûi: - Nhöõng vò thieän tri thöùc trong thieân haï chöùng ñöôïc ba ñöùc Nieát-baøn chöa? Sö ñaùp: - Ñoù laø Ñaïi ñöùc hoûi treân quaû Nieát-baøn hay trong nhaân Nieát-baøn? - Treân quaû Nieát-baøn. - Nhöõng thieän tri thöùc trong thieân haï chöa chöùng. - Vì sao chöa chöùng? - Vì coâng chöa baèng chö thaùnh. - Coâng chöa baèng chö thaùnh sao laøm thieän tri thöùc. - Thaáy roõ Phaät taùnh cuõng ñöôïc goïi laø thieän tri thöùc. - Chaúng bieát coâng baèng chöøng naøo môùi ñöôïc chöùng Nieát-baøn? Sö coù baøi keä: Ma-ha Baùt-nhaõ chieáu Giaûi thoaùt thaäm thaâm phaùp Phaùp thaân tòch dieät theå Tam nhaát lyù vieân thöôøng. Duïc thöùc coâng teà xöù Thöû danh thöôøng tòch quang. Dòch: Trí tueä lôùn roäng soi Phaùp giaûi thoaùt saâu xa Theå phaùp thaân vaéng laëng Ba moät lyù thöôøng troøn. Muoán bieát choã coâng baèng Ñaây goïi thöôøng tòch quang. - Treân quaû ba ñöùc Nieát-baøn ñaõ nhôø chæ daïy, theá naøo laø trong nhaân Nieát-baøn? - Ñaïi ñöùc aáy. - Trong kinh noùi yù huyeãn laø coù chaêng? - Ñaïi ñöùc noùi gì? - Theá laø yù huyeãn taïi khoâng chaêng? - Ñaïi ñöùc noùi gì? - Theá laø yù huyeãn taïi chaúng coù chaúng khoâng chaêng? - Ñaïi ñöùc noùi gì? - Con ba phen nhaän ñònh chaúng hôïp yù huyeãn, chöa bieát Hoøa thöôïng theá naøo ñeå roõ ñöôïc yù huyeãn trong kinh? - Ñaïi ñöùc tin taát caû phaùp khoâng theå nghó baøn chaêng? - Lôøi thaønh thaät cuûa Phaät ñaâu daùm khoâng tin. - Ñaïi ñöùc noùi tin, trong hai thöù tin laø thöù tin naøo? - Theo con hieåu, trong hai thöù tin laø tin duyeân (tín duyeân). - Y giaùo moân naøo ñöôïc sanh tin duyeân? - Theo kinh Hoa Nghieâm noùi: “Boà-taùt lôùn laáy trí tueä khoâng chöôùng khoâng ngaïi tin taát caû caûnh giôùi theá gian laø caûnh giôùi Nhö Lai.” Laïi, kinh Hoa Nghieâm noùi: “Chö Phaät Theá Toân thaûy bieát theá phaùp vaø Phaät phaùp taùnh khoâng sai khaùc, quyeát ñònh khoâng hai.” Cuõng kinh Hoa Nghieâm noùi: “Phaät phaùp theá gian phaùp, neáu thaáy choã chaân thaät cuûa noù, taát caû khoâng sai khaùc.” - Ñaïi ñöùc neâu choã tin duyeân trong giaùo moân raát coù baèng cöù. Nghe Laõo taêng vì Ñaïi ñöùc noùi roõ yù huyeãn trong kinh: Nhöôïc nhaân kieán huyeãn baûn lai chaân Thò taéc danh vi kieán Phaät nhaân Vieân thoâng phaùp phaùp voâ sanh dieät Voâ dieät voâ sanh thò Phaät thaân. Dòch: Neáu ngöôøi thaáy huyeãn xöa nay chaân Theá aáy töùc laø thaáy Phaät nhaân (ngöôøi) Suoát troøn caùc phaùp khoâng sanh dieät Khoâng dieät khoâng sanh aáy Phaät thaân. * Coù vò Taêng hoûi:- Hoøa thöôïng noái tieáp ngöôøi naøo? Sö ñaùp:- Toâi khoâng coù ngöôøi ñöôïc noái tieáp. - Laïi coù tham hoïc khoâng? - Toâi töï tham hoïc. - YÙ Hoøa thöôïng theá naøo? Sö coù baøi keä: Hö khoâng vaán vaïn töôïng Vaïn töôïng ñaùp hö khoâng Thuøy nhaân thaân ñaéc vaên Moäc xoa quaùn giaùc ñoàng. Dòch: Hö khoâng hoûi vaïn töôïng Vaïn töôïng ñaùp hö khoâng Ngöôøi naøo gaàn ñöôïc nghe Treû con ñaàu hai choûm * Coù vò Taêng hoûi:- “Saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc”, lyù naøy theá naøo? Sö coù baøi keä: Ngaïi xöù phi töôøng bích Thoâng xöù vaät hö khoâng Nhöôïc nhaân nhö thò giaûi Taâm saéc baûn lai ñoàng
Phaät taùnh ñöôøng ñöôøng hieån hieän Truï taùnh höõu tình nan kieán Nhöôïc ngoä chuùng sanh voâ ngaõ Ngaõ dieän haø thuø Phaät dieän. Dòch: Choã ngaïi chaúng töôøng vaùch Choã thoâng ñaâu hö khoâng Neáu ngöôøi tìm hieåu nhö theá Taâm saéc xöa nay ñoàng
Phaät taùnh hieån hieän roõ raøng Truï taùnh höõu tình khoù thaáy Neáu ngoä chuùng sanh voâ ngaõ Maët ta maët Phaät khaùc gì. Sö coù baøi keä khuyeán hoïc: Vaïn tröôïng can ñaàu vò ñaéc höu Ñöôøng ñöôøng höõu loä thieåu nhaân du Thieàn sö nguyeän ñaït Nam Tuyeàn khöù Maõn muïc thanh sôn vaïn vaïn thu. Dòch: Muoân tröôïng ñaàu saøo chaúng ñöôïc döøng Sôø sôø ñöôøng caùi ít ngöôøi ñi Thieàn sö muoán ñaït Nam Tuyeàn loä Ñaày maét nuùi xanh muoân muoân thu. Vì Sö khoâng coù nôi truï nhaát ñònh neân khoâng bieát tòch luùc naøo vaø nôi naøo. * Trieäu Chaâu - (778 - 897) Sö hoï Haùc, queâ ôû laøng Haùc, thuoäc Taøo Chaâu. Luùc beù Sö xuaát gia ôû Hoã Thoâng Vieän taïi baûn chaâu, nhöng chöa thoï giôùi. Sö tìm ñeán Trì Döông tham vaán Nam Tuyeàn (Phoå Nguyeän) gaëp luùc Nam Tuyeàn naèm nghæ, maø vaãn hoûi: - Vöøa rôøi choã naøo? Sö thöa:- Vöøa rôøi Ñoan Töôïng. - Thaáy Ñoan Töôïng chaêng? - Chaúng thaáy Ñoan Töôïng, chæ thaáy Nhö Lai naèm. - Ngöôi laø Sa-di coù chuû hay khoâng chuû? - Sa-di coù chuû. - Chuû ôû choã naøo? - Giöõa muøa ñoâng raát laïnh, ngöôõng mong toân theå Hoøa thöôïng ñöôïc muoân phöôùc. Nam Tuyeàn khen ngôïi lieàn nhaän vaøo chuùng. * Sö hoûi Nam Tuyeàn:- Theá naøo laø ñaïo? Nam Tuyeàn ñaùp:- Taâm bình thöôøng laø ñaïo. - Laïi coù theå nhaèm tieán ñeán chaêng? - Nghó nhaèm tieán ñeán laø traùi. - Khi chaúng nghó laøm sao bieát laø ñaïo? - Ñaïo chaúng thuoäc bieát vaø chaúng bieát, bieát laø voïng giaùc, khoâng bieát laø voâ kyù. Neáu thaät ñaït ñaïo thì chaúng nghi, ví nhö hö khoâng theânh thang roãng rang ñaâu theå gaéng noùi phaûi quaáy? Ngay caâu noùi naøy Sö ngoä lyù. * Sö ñeán ñaøn Löu Ly taïi Tung Nhaïc thoï giôùi. Thoï giôùi xong, Sö trôû laïi Nam Tuyeàn. Sö hoûi Nam Tuyeàn:- Bieát coù ngöôøi aáy ñeán choã naøo an nghæ? Nam Tuyeàn baûo:- Ñeán nhaø ñaøn vieät döôùi nuùi laøm con traâu ñi. - Caûm taï Thaày chæ daïy. - Ñeâm qua canh ba traêng soi cöûa. * Sö ñeán Hoaøng Baù (Hy Vaän). Hoaøng Baù thaáy Sö ñeán lieàn ñoùng cöûa phöông tröôïng. Sö laáy löûa ñem vaøo phaùp ñöôøng keâu: - Cöùu löûa! cöùu löûa! Hoaøng Baù môû cöûa, naém Sö ñöùng laïi, baûo:- Noùi! noùi! Sö baûo:- Cöôùp qua roài môùi tröông cung. * Sö ñeán Ñaïo Ngoâ (Vieân Trí), vöøa vaøo nhaø, Ñaïo Ngoâ noùi: - Muõi teân Nam Tuyeàn ñeán! Sö baûo:- Xem teân! Ñaïo Ngoâ noùi:- Traät. Sö baûo:- Truùng. * Sö ñeán Giaùp Sôn (Thieän Hoäi) caàm gaäy vaøo phaùp ñöôøng. Giaùp Sôn hoûi:- Laøm gì? Sö ñaùp:- Doø nöôùc. Giaùp Sôn baûo:- Moät nhoû cuõng khoâng, doø caùi gì? Sö choáng gaäy ñi ra. * Sau khi ñöôïc Nam Tuyeàn aán khaû, Sö veà Taøo Chaâu thaêm boån sö. Nhöõng ngöôøi quen thuoäc hay tin Sö veà ñeàu muoán ñeán thaêm, Sö nghe ñöôïc beøn noùi: - Löôùi aùi traàn tuïc khoâng coù ngaøy döùt ñöôïc, ta ñaõ töø boû xuaát gia, khoâng muoán gaëp laïi. Sö lieàn mang baùt caàm gaäy daïo khaép caùc nôi. Sö thöôøng noùi: - Treû con baûy tuoåi hôn ta thì ta hoûi noù, oâng giaø traêm tuoåi chaúng baèng ta thì ta daïy hoï. * Sau chuùng thænh Sö ôû vieän Quan AÂm taïi Trieäu Chaâu. Coù vò Taêng hoûi: - Theá naøo laø Phaät? Sö baûo:- ÔÛ trong ñieän. - Trong ñieän ñaâu khoâng phaûi buøn ñaát ñaép thaønh töôïng? - Phaûi. - Theá naøo laø Phaät? - ÔÛ trong ñieän. - Con meâ muoäi xin Thaày chæ daïy. - AÊn chaùo xong chöa? - AÊn chaùo xong. - Röûa cheùn baùt ñi! Taêng nhaân ñaây ñaïi ngoä. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Nhö minh chaâu trong tay, Hoà ñeán thì hieän Hoà, Haùn ñeán thì hieän Haùn. Laõo taêng naém moät naém coû duøng laøm thaân vaøng (thaân Phaät) moät tröôïng saùu, ñem thaân vaøng moät tröôïng saùu duøng laøm naém coû, Phaät laø phieàn naõo, phieàn naõo laø Phaät. Coù vò Taêng ñöùng leân hoûi:- Chöa bieát Phaät laø phieàn naõo cuûa ai? Sö ñaùp:- Laø phieàn naõo cuûa taát caû ngöôøi. - Laøm sao khoûi ñöôïc? - Duøng khoûi laøm gì? * Coù ngöôøi hoûi:- Con choù coù Phaät taùnh khoâng? Sö ñaùp:- Khoâng. - Treân ñeán chö Phaät, döôùi ñeán loaøi truøng kieán ñeàu coù Phaät taùnh, vì sao con choù khoâng coù Phaät taùnh? - Vì noù coøn coù nghieäp thöùc. Laïi, coù ngöôøi hoûi:- Con choù coù Phaät taùnh khoâng? Sö ñaùp:- Coù. - Ñaõ coù Phaät taùnh vì sao chui vaøo trong ñaõy da? - Vì bieát maø coá phaïm. * Sö hoûi vò Taêng môùi ñeán:- Töøng ñeán ñaây chöa? Taêng thöa:- Töøng ñeán. - Uoáng traø ñi! Sö laïi hoûi Taêng:- Töøng ñeán ñaây chöa? Taêng thöa:- Chöa töøng ñeán. - Uoáng traø ñi! Sau Vieän chuû hoûi Sö: - Vì sao töøng ñeán daïy uoáng traø ñi, chöa töøng ñeán cuõng daïy uoáng traø ñi? Sö goïi:- Vieän chuû! Vieän chuû ñaùp:- Daï! Sö baûo:- Uoáng traø ñi! * Sö caàm choåi queùt ñaát, coù ngöôøi hoûi: - Hoøa thöôïng laø thieän tri thöùc vì sao coù buïi? Sö baûo:- Beân ngoaøi ñeán. - Giaø-lam thanh tònh vì sao coù buïi? - Laïi coù moät ñieåm. * Coù oâng Tuù taøi ñeán hoûi Sö: - Phaät chaúng traùi sôû nguyeän cuûa chuùng sanh phaûi chaêng? Sö ñaùp:- Phaûi. - Con muoán xin caây gaäy trong tay Hoøa thöôïng ñöôïc chaêng? - Ngöôøi quaân töû khoâng ñoaït caùi sôû thích cuûa ngöôøi. - Con khoâng phaûi laø quaân töû. - Ta cuõng chaúng phaûi laø Phaät. * Coù ngöôøi hoûi: - Ñaõ laâu nghe tieáng caàu ñaù Trieäu Chaâu, nay ñeán chæ thaáy caàu noåi. Sö baûo:- OÂng chæ thaáy caàu noåi maø khoâng thaáy caàu ñaù. - Theá naøo laø caàu ñaù? - Ñoä löøa ñoä ngöïa. - Theá naøo laø caàu noåi? - Moãi moãi ñoä ngöôøi. * Sö daïy chuùng: - Vöøa coù phaûi quaáy thì laêng xaêng maát taâm, laïi coù ngöôøi ñaùp thoaïi (caâu noùi) hay chaêng? Coù vò Taêng böôùc ra voã thò giaû moät caùi, noùi: - Sao khoâng ñaùp Hoøa thöôïng? Sö lieàn vaøo phöông tröôïng. Sau, thò giaû thöa: - Vöøa roài coù vò Taêng laøm theá aáy laø hoäi hay chaúng hoäi? Sö baûo:- Ngoài thaáy ñöùng, ñöùng thaáy ngoài. * Sö daïy chuùng: - Ñaïo chaúng khoù, chæ hieàm löïa choïn, vöøa coù noùi naêng laø löïa choïn, laø minh baïch. Laõo taêng chaúng ôû trong minh baïch, caùc ngöôi laïi tieác giöõ chaêng? Coù vò Taêng ñöùng ra hoûi: - Ñaõ chaúng ôû trong minh baïch thì tieác giöõ caùi gì? Sö baûo:- Ta cuõng chaúng bieát. - Hoøa thöôïng ñaõ chaúng bieát, vì sao chaúng ôû trong minh baïch? - Hoûi vieäc thì ñöôïc, leã baùi xong lui ra. * Quan Ñaïi phu hoï Maõ ñeán hoûi:- Hoøa thöôïng coù tu haønh chaêng? Sö ñaùp:- Laõo taêng neáu tu haønh laø vieäc hoïa. - Hoøa thöôïng ñaõ chaúng tu haønh thì daïy ngöôøi naøo tu haønh? - Ñaïi phu laø ngöôøi tu haønh. - Con sao baûo laø tu haønh? - Neáu khoâng tu haønh thì ñaâu ñöôïc ñaùnh ñaäp ngöôøi, ôû trong ñòa vò nhaân vöông ñoùi coù côm, laïnh coù aùo, khoâng bieát ngaøy ra khoûi. Ñaïi phu nghe caûm ñoäng rôi nöôùc maét, leã taï Sö. * Coù vò Taêng hoûi:- Trong möôøi hai giôø duïng taâm theá naøo? Sö ñaùp:- Ngöôi bò möôøi hai giôø sai khieán, ta sai khieán ñöôïc möôøi hai giôø. Sö beøn noùi: - Huynh ñeä! Chôù ñöùng laâu. Coù vieäc thì thöông löôïng, khoâng vieäc thì ñeán nhaø sau ngoài, tìm xeùt lyù laø toát. Laõo taêng luùc ñi haønh khöôùc, tröø hai thôøi côm chaùo laø taïp duïng taâm, ngoaøi ra khoâng coù duïng taâm khaùc. Neáu chaúng nhö theá raát laø xa vaäy. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Phaät vaøng khoâng ñoä ñöôïc loø ñuùc, Phaät goã khoâng ñoä ñöôïc löûa, Phaät ñaát khoâng ñoä ñöôïc nöôùc, Phaät thaät ngoài ôû trong. Boà-ñeà Nieát-baøn Chaân nhö Phaät taùnh troïn laø y phuïc ñaép vaøo thaân, cuõng goïi phieàn naõo, thaät teá lyù ñòa ñeå ôû choã naøo? Moät taâm chaúng sanh, muoân phaùp khoâng loãi. Ngöôi cöù nghieân cöùu lyù naøy, ngoài quaùn xeùt hai ba möôi naêm, neáu chaúng hoäi thì chaët ñaàu Laõo taêng ñi! Nhoïc nhaèn naém baét moäng huyeãn khoâng hoa, taâm neáu chaúng khaùc thì muoân phaùp nhaát nhö. Ñaõ chaúng töø ngoaøi ñöôïc thì caâu chaáp laøm gì? Gioáng in nhö con deâ gaëp vaät gì cuõng lieám cuõng nhai. Laõo taêng thaáy Hoøa thöôïng Döôïc Sôn (Duy Nghieãm) coù ngöôøi hoûi, Ngaøi lieàn baûo “ngaäm laáy mieäng choù”. Laõo Taêng cuõng daïy: “Ngaäm mieäng choù.” Chaáp ngaõ thì nhô, khoâng chaáp ngaõ thì saïch, gioáng nhö con choù saên tìm kieám vaät ñeå aên. Phaät phaùp ôû choã naøo? Ngaøn ngöôøi muoân ngöôøi thaûy ñeàu laø keû tìm Phaät, maø ôû trong ñoù tìm moät ñaïo nhaân (ngöôøi hoïc ñaïo thaät) khoâng coù. Neáu cuøng vua KHOÂNG laøm ñeä töû, chôù baûo taâm beänh khoù trò. Khi chöa coù theá giôùi, tröôùc ñaõ coù taùnh naøy, khi theá giôùi hoaïi, taùnh naøy chaúng hoaïi. Moät phen ñöôïc thaáy Laõo taêng, sau laïi chaúng phaûi ngöôøi khaùc, chæ laø chuû nhaân naøy. Caùi ñoù laïi höôùng ngoaøi tìm laøm gì? Khi aáy chôù xoa ñaàu moi oùc, neáu xoa ñaàu moi oùc lieàn maát vaäy. Coù vò Taêng hoûi: - Theo lôøi Thaày daïy “khi theá giôùi hoaïi, taùnh naøy chaúng hoaïi”, theá naøo laø taùnh naøy? Sö ñaùp:- Töù ñaïi nguõ uaån. - Caùc thöù aáy vaãn laø hoaïi, theá naøo laø taùnh naøy? - Töù ñaïi nguõ uaån. * Coù vò Taêng ñeán töø giaõ Sö. Sö hoûi:- Ñi ñaâu? Taêng thöa:- Ñeán Tuyeát Phong. - Tuyeát Phong neáu hoûi ngöôi: “Hoøa thöôïng daïy nhöõng lôøi gì”, ngöôi ñaùp theá naøo? - Con noùi chaúng ñöôïc, thænh Hoøa thöôïng noùi. - Ñoâng thì noùi laïnh, haï thì noùi noùng. Sö laïi hoûi:- Tuyeát Phong laïi hoûi ngöôi: “vieäc cöùu kính theá naøo”. - Con noùi chaúng ñöôïc. - Chæ noùi: chính töø Trieäu Chaâu laïi, chaúng phaûi mieäng ngöôøi truyeàn. Vò Taêng aáy ñeán Tuyeát Phong thuaät laïi cho Tuyeát Phong nghe. Tuyeát Phong baûo:- Phaûi laø Trieäu Chaâu môùi ñöôïc. * Thôøi gian truï trì taïi vieän Quan AÂm, coù vua nöôùc Yeân, nöôùc Trieäu ñoàng ñeán ra maét Sö. Sö vaãn ngoài tieáp, khoâng ñöùng daäy. Vua Yeân hoûi: - Nhaân vöông ñaùng toân troïng hay Phaùp vöông ñaùng toân troïng? Sö ñaùp: - Neáu ôû trong nhaân vöông thì Nhaân vöông troïng, neáu ôû trong phaùp vöông thì Phaùp vöông troïng. Hai vua nghe roài ñeàu vui veû kính phuïc vaø ñoàng cuùng döôøng. * Sö hoïc theo ngöôøi xöa truï trì raát kham khoå, trong Taêng ñöôøng tröôùc sau troáng roãng khoâng coù baøn gheá, chæ naèm caùi giöôøng daây gaõy moät goùc, laáy daây raøng ròt laïi. Coù ngöôøi xin ñoùng giöôøng môùi, Sö khoâng cho. Truï trì hôn boán möôi naêm, Sö chöa töøng bieân moät laù thô cho thí chuû. * Nieân hieäu Caøng Ninh naêm thöù tö ñôøi Ñöôøng (894 T.L.), ngaøy muøng hai thaùng möôøi moät, Sö naèm nghieâng beân maët an nhieân thò tòch, Sö thoï moät traêm hai möôi tuoåi. Vua ban hieäu laø Chôn Teá Ñaïi sö. * NOÁI PHAÙP THIEÂN VÖÔNG ÑAÏO NGOÄ (Long Ñaøm) Sö con nhaø baùn baùnh. Thuôû nhoû coù nhöõng ñieàm laï. Luùc Thieàn sö Ñaïo Ngoä ñöôïc Tieát söû hoï Lö thænh ôû chuøa Thieân Vöông, ngöôøi ta khoâng theå hieåu ñöôïc. Nhaø Sö ôû ñaàu ñöôøng vaøo chuøa, moãi ngaøy Sö ñem möôøi caùi baùnh vaøo cuùng döôøng Thieàn sö Ñaïo Ngoä. Ñaïo Ngoä nhaän aên xong, thöôøng ñeå laïi moät caùi baùnh, baûo: - Ta cho ngöôi ñeå aân hueä cho con chaùu. Moät hoâm, Sö töï nghó: “Baùnh laø ta ñem ñeán, côù sao Hoøa thöôïng laïi cho ngöôïc laïi ta? Bieát ñaâu khoâng coù yù chæ.” Sö beøn ñeán hoûi Ñaïo Ngoä. Ñaïo Ngoä baûo: - Baùnh cuûa ngöôi ñem ñeán, ta cho laïi ngöôi coù loãi gì? Sö nghe lôøi naøy hieåu ñöôïc thaâm yù lieàn xin xuaát gia. Ñaïo Ngoä baûo: - Ngöôi tröôùc suøng phöôùc thieän, nay tin lôøi ta, coù theå goïi laø Suøng Tín. Töø ñaây, Sö haàu haï beân thaày. * Moät hoâm, Sö thöa: - Töø ngaøy con vaøo ñaây ñeán giôø, chöa ñöôïc Thaày chæ daïy taâm yeáu. Ñaïo Ngoä baûo: - Töø ngaøy ngöôi vaøo ñaây, ta chöa töøng chaúng chæ daïy ngöôi taâm yeáu. - Chæ daïy ôû choã naøo? - Ngöôi daâng traø leân, ta vì ngöôi maø tieáp. Ngöôi böng côm ñeán, ta vì ngöôi maø nhaän. Ngöôi xaù lui ra thì ta gaät ñaàu. Choã naøo chaúng chæ daïy taâm yeáu? Sö cuùi ñaàu laëng thinh giaây laâu. Ñaïo Ngoä baûo: - Thaáy thì thaúng ñoù lieàn thaáy, suy nghó lieàn sai. Ngay caâu noùi ñoù, Sö khai ngoä. Laïi hoûi theâm: - Laøm sao gìn giöõ? - Maëc taùnh tieâu dao, tuøy duyeân phoùng khoaùng, chæ heát taâm phaøm, chaúng coù thaùnh giaûi khaùc. Sau Sö ñeán Leã Döông döøng truï taïi Long Ñaøm. Coù vò Taêng hoûi:- Haït chaâu trong buùi toùc ngöôøi naøo ñöôïc? Sö baûo:- Ngöôøi khoâng thöôûng ngoaïn ñöôïc. - Ñeå ôû choã naøo? - Coù choã töùc noùi ñeán. * Coù coâ Ni hoûi:- Laøm sao ñöôïc laøm Taêng? Sö baûo:- Laøm Ni ñaõ bao laâu? - Laïi coù khi laøm Taêng chaêng? - Hieän nay ngöôi laø gì? - Hieän nay thaân Ni ai chaúng bieát? - Ai bieát ngöôi? * Thích söû Lyù Töôøng hoûi:- Theá naøo laø chaân nhö Baùt-nhaõ? Sö ñaùp:- Toâi khoâng coù chaân nhö Baùt-nhaõ. - Haân haïnh ñöôïc gaëp Hoøa thöôïng. - Ñaây vaãn laø lôøi noùi ôû beân ngoaøi. * Tuyeân Giaùm (Ñöùc Sôn) hoûi: - Ñaõ laâu nghe danh Long Ñaøm (ñaàm roàng), ñeán ñaây thì Ñaøm (ñaàm) chaúng thaáy, Long (roàng) cuõng chaúng hieän. Sö baûo:- Ngöôi ñaõ ñeán gaàn ñöôïc Long Ñaøm. Tuyeân Giaùm lieàn thoâi. ] |
||
