 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP HAI H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ NAÊM SAU LUÏC TOÅ A. PHAÙI HAØNH TÖ I – NOÁI PHAÙP VAÂN NHAM ÑAØM THAÏNH Coù 4 vò 1- Thieàn sö Löông Giôùi (Ñoäng Sôn) 2- Thieàn sö Giaùm Hoàng 3- Thieàn sö Taêng Maät 4- Hoøa thöôïng U Kheâ II – NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ VIEÂN TRÍ (ÑAÏO NGOÂ) Coù 3 vò 1- Thieàn sö Khaùnh Chö (Thaïch Söông) 2- Thieàn sö Troïng Höng 3- Thieàn sö Loäc Thanh III – NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ ÑÖÙC THAØNH (HOA ÑÌNH THUYEÀN TÖÛ) Coù 1 vò Thieàn sö Thieän Hoäi (Giaùp Sôn) IV – NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ VOÂ HOÏC (THUÙY VI) Coù 5 vò 1- Thieàn sö Linh Toân 2- Thieàn sö Ñaïi Ñoàng (Ñaàu Töû) 3- Thieàn sö Nhö Noät 4- Thieàn sö Öôùt 5- Thieàn sö Nguyeân Ñaïo * Ñoäng Sôn - Khai Toå Toâng Taøo Ñoäng - (807-869) Sö hoï Du queâ ôû Hoäi Keâ. Thuôû nhoû theo thaày tuïng kinh Baùt-nhaõ ñeán caâu “voâ nhaõn nhó tó thieät thaân yù”, Sö chôït laáy tay rôø maët hoûi thaày: - Con coù maét, tai, muõi, löôõi… côù sao trong kinh noùi khoâng? OÂng thaày kinh laï, baûo: - Ta chaúng phaûi thaày cuûa ngöôi. OÂng giôùi thieäu Sö ñeán nuùi Nguõ Tieát laøm leã Thieàn sö Linh Maëc xin xuaát gia. Naêm 21 tuoåi, Sö ñeán Tung Sôn thoï giôùi cuï tuùc. * Sö du phöông, tröôùc yeát kieán Nam Tuyeàn Phoå Nguyeän. Gaëp ngaøy kî trai Maõ Toå, Nam Tuyeàn hoûi chuùng: - Cuùng trai Maõ Toå, vaäy Maõ Toå coù ñeán hay chaêng? Caû chuùng ñeàu khoâng ñaùp ñöôïc. Sö böôùc ra thöa:- Ñôïi coù baïn lieàn ñeán. Nam Tuyeàn baûo:- Chuù nhoû naøy tuy laø haäu sanh raát deã giuõa goït. Sö thöa:- Hoøa thöôïng chôù eám keû laønh thaønh ñöùa giaëc. * Keá ñeán tham vaán Qui Sôn Linh Höïu, Sö thöa: - Ñöôïc nghe Quoác sö Hueä Trung noùi “voâ tình thuyeát phaùp”, con chöa hieåu thaáu choã vi dieäu aáy? Qui Sôn baûo: - Ta trong aáy cuõng coù, chæ laø ít gaëp ñöôïc ngöôøi kia. Sö thöa:- Con chöa hieåu, xin Thaày chæ baøy. Qui Sôn döïng ñöùng phaát töû, hoûi:- Hoäi chaêng? Sö thöa:- Chaúng hoäi, thænh Hoøa thöôïng noùi. Qui Sôn baûo: - Mieäng do cha meï sanh, troïn khoâng theå vì ngöôi noùi. Sö thöa:- Laïi coù ngöôøi cuøng Thaày ñoàng thôøi moä ñaïo chaêng? Qui Sôn baûo: - ÔÛ Leã Laêng taïi huyeän Du, trong caùc thaát ñaù noái nhau, coù Ñaïo nhaân Vaân Nham, neáu hay vaïch coû xem gioù, aét vò aáy laø ngöôøi ngöôi kính troïng. Sö beøn töø Qui Sôn thaêúng ñeán Vaên Nham. * Ñeán Vaân Nham, Sö hoûi:- Voâ tình thuyeát phaùp, ngöôøi naøo ñöôïc nghe? Vaân Nham baûo:- Voâ tình thuyeát phaùp, voâ tình ñöôïc nghe. Sö hoûi:- Hoøa thöôïng nghe chaêng? Vaân Nham baûo:- Ta neáu nghe, ngöôi ñaâu theå ñöôïc nghe ta thuyeát phaùp. Sö thöa:- Con vì sao chaúng nghe? Vaân Nham döïng phaát töû, hoûi:- Laïi nghe chaêng? Sö thöa:- Chaúng nghe. Vaân Nham baûo: -Ta thuyeát phaùp maø ngöôi coøn chaúng nghe, huoáng laø voâ tình thuyeát phaùp? Sö hoûi:-Voâ tình thuyeát phaùp goàm nhöõng kinh ñieån gì? Vaân Nham baûo: - Ñaâu khoâng thaáy kinh Di-ñaø noùi: “nöôùc, chim, caây röøng thaûy ñeàu nieäm Phaät nieäm Phaùp”? Ngay caâu naøy Sö lieàn tænh ngoä, thuaät baøi keä: Daõ ñaïi kyø! Daõ ñaïi kyø! Voâ tình thuyeát phaùp baát tö nghì Nhöôïc töông nhó thính chung nan hoäi Nhaõn xöù vaên thinh phöông ñaéc tri. DÒCH: Cuõng raát kyø! Cuõng raát kyø! Voâ tình noùi phaùp chaúng nghó nghì Neáu laáy tai nghe troïn khoù hoäi Phaûi ñem maét thaáy môùi lieãu tri. Sö thöa:- Con coøn dö taäp (thoùi quen) chöa heát. Vaân Nham hoûi:- Ngöôi töøng laøm gì? Sö thöa:- Thaùnh ñeá cuõng chaúng laøm. Vaân Nham hoûi:- Ñöôïc hoan hæ chöa? Sö thöa:- Hoan hæ thì chaêúng khoâng, nhö trong ñoáng raùc löôïm ñöôïc hoøn ngoïc saùng. * Sö töø Vaân Nham ñi nôi khaùc. Vaân Nham hoûi:- Ñi nôi naøo? Sö thöa:- Tuy lìa Hoøa thöôïng maø chöa ñònh choã ôû? Vaên Nham hoûi:- Phaûi ñi Hoà Nam chaêng? Sö thöa:- Khoâng. Vaân Nham hoûi:- Phaûi ñi veà queâ chaêng? Sö thöa:- Khoâng. Vaân Nham hoûi:- Bao laâu trôû laïi? Sö thöa:- Ñôïi Hoøa thöôïng coù choã ôû thì trôû laïi. Vaân Nham baûo:- Töø ñaây moät phen ñi khoù ñöôïc thaáy nhau. Sö thöa:- Khoù ñöôïc chaúng thaáy nhau. Saép ñi, Sö laïi thöa: - Sau khi Hoøa thöôïng traêm tuoåi, chôït coù ngöôøi hoûi “taû ñöôïc hình daùng cuûa Thaày chaêng”, con phaûi ñaùp laøm sao? Vaân Nham laêëng thinh hoài laâu, baûo: - Chæ caùi aáy. Sö traàm ngaâm giaây laâu. Vaân Nham baûo: - Xaø-leâ Löông Giôùi thöøa ñöông vieäc lôùn phaûi xeùt kyõ. Sö vaãn coøn hoà nghi. * Sau, Sö nhaân qua suoái nhìn thaáy boùng, ñaïi ngoä yù chæ tröôùc, lieàn laøm moät baøi keä: Thieát kî tuøng tha mít Ñieàu ñieàu döõ ngaõ sô Ngaõ kim ñoäc töï vaõng Xöù xöù ñaéc phuøng cöø. Cöø kim chaùnh thò ngaõ Ngaõ kim baát thò cöø Öng tu nhaäm ma hoäi Phöông ñaéc kheá nhö nhö. DÒCH: Raát kî tìm nôi khaùc Xa xoâi boû laûng ta, Ta nay rieâng töï ñeán Choã choã ñeàu gaëp va. Vaø nay chính laø ta Ta nay chaúng phaûi va Phaûi neân nhö theá hoäi Môùi mong hôïp nhö nhö. Sö ñeán Phaàn Ñaøm yeát kieán Thuû toïa Sô. Thuû toïa daïy chuùng coù caâu: Daõ ñaïi kyø! Daõ ñaïi kyø! Phaät giôùi, ñaïo giôùi baát tö nghì. DÒCH Cuõng raát kyø! Cuõng raát kyø! Phaät giôùi, ñaïo giôùi chaúng nghó nghì. Sö hoûi: - Phaät giôùi, ñaïo giôùi chaêúng hoûi, ngöôøi noùi Phaät giôùi ñaïo giôùi laø gì? Chæ xin noùi moät caâu? Thuû toïa laøm thinh khoâng ñaùp. Sö giuïc:- Sao chaêúng noùi mau? Thuû toïa baûo:- Noùi chaúng ñöôïc. Sö thöa:- Noùi cuõng chöa töøng noùi, caùi gì maø “noùi chaúng ñöôïc”? Thuû toïa cuõng khoâng ñaùp. Sö thöa:- Phaät vôùi ñaïo chæ laø danh töï, sao chaúng daãn kinh. Thuû toïa hoûi:- Kinh noùi theá naøo? Sö thöa:- Ñöôïc yù queân lôøi (ñaéc yù vong ngoân). Thuû toïa baûo:- Vaãn coøn ñem yù kinh ñeán ñaàu taâm laøm thaønh beänh. Sö thöa:-Noùi Phaät giôùi, ñaïo giôùi beänh lôùn nhoû? Thuû toïa khoâng ñaùp ñöôïc, saùng hoâm sau tòch. Thôøi nhaân goïi Sö laø hoûi cheát Thuû toïa. * Ñeán cuoái nieân hieäu Ñaïi Trung ñôøi Ñöôøng (khoaûng 840), Sö truï nuùi Taân Phong tieáp daãn hoïc chuùng, veà sau giaùo hoùa thaïnh haønh ôû Ñoäng Sôn thuoäc Döï Chöông Cao An. Moät hoâm, nhaân ngaøy thieát trai cuùng kî Vaân Nham, coù vò Taêng hoûi: - Hoøa thöôïng ôû choã Tieân sö ñöôïc chæ daïy gì? Sö ñaùp:- Tuy ôû trong aáy maø chaúng nhôø Tieân sö chæ daïy. Taêng hoûi:- Ñaõ chaúng nhôø chæ daïy, laïi thieát trai cuùng döôøng laøm gì? Sö baûo:- Tuy nhieân nhö theá, ñaâu daùm traùi laïi Tieân sö. Taêng hoûi: - Hoøa thöôïng tröôùc yeát kieán Nam Tuyeàn tìm ñöôïc manh moái, vì sao laïi thieát trai cuùng döôøng Vaân Nham? Sö baûo: - Ta chaúng troïng Tieân sö ñaïo ñöùc, cuõng chaúng vì Phaät phaùp, chæ troïng chaúng vì ta noùi phaù. Sau, Sö quyeàn khai Nguõ vò ñeå giaùo hoùa hoïc ñoà. Nguõ vò laø: 1) Chaùnh trung thieân. 2) Thieân trung chaùnh. 3) Chaùnh trung lai. 4) Thieân trung chí. 5) Kieâm trung ñaùo. Coù baøi tuïng nguõ vò: Chaùnh trung thieân Tam canh sô daï nguyeät minh tieàn Maïc quaùi töông phuøng baát töông thöùc AÅn aån du hoaøi cöïu nhöït hieàm. Thieân trung chaùnh Thaát hieåu laõo baø phuøng coå caûnh Phaân minh ñòch dieän bieät voâ chaân Höu caùnh meâ ñaàu du nhaän aûnh. Chaùnh trung lai Voâ trung höõu loä caùch traàn ai Ñaûn naêng baát xuùc ñöông kim huùy Daõ thaéng tieàn trieàu ñoaïn thieät taøi. Thieân trung chí Löôõng nhaãn giao phong baát tu tò Haûo thuû du nhö hoûa lyù lieân Uyeån nhieân töï höõu xung thieân chí Kieâm trung ñaùo Baát laïc höõu voâ thuøy caûm hoøa Nhaân nhaân taän duïc xuaát thöôøng löu Chieát hieäp hoaøn qui khoâi lyù toïa. DÒCH Chaùnh trung thieân Ñeâm toái canh ba traêng roïi hieân Laï chi cuøng gaëp chaúng cuøng bieát AÅn aån vaãn coøn oâm haän phieàn. Thieân trung chaùnh Maát saùng laõo baø tìm coå kính Roõ raøng ñoái dieän ñaâu rieâng chaân Thoâi chôù queân ñaàu theo nhaän boùng. Chaùnh trung lai Ñöôøng caùi trong khoâng caùch traàn ai (buïi baëm) Chæ hay chaúng chaïm ngaøy nay kî Ñaõ thaêéng tieàn trieàu caét löôõi taøi. Thieân trung chí Hai kieám ñua nhau caàn gì traùnh Tay kheùo vaãn nhö loø löûa sen Nguyeân veïn nôi mình xung thieân chí Kieâm trung ñaùo Chaúng rôi khoâng, coù ai daùm hoøa Ngöôøi ngöôøi troïn muoán vöôït doøng thöôøng Tan hieäp trôû veà ngoài trong tro. [Ñaïi yù Nguõ vò: Chaùnh laø chæ cho Theå, Khoâng, Lyù. Thieân laø chæ cho Duïng, Saéc, Söï. Chaùnh trung thieân: Chaùnh vò theå coù ñuû thieân vò duïng söï töôùng. Caùi hay ñuû laø theå, caùi bò ñuû laø duïng. Cho neân laáy caùi theå hay ñuû ñònh laøm quaân vò (vò vua). Trong nguõ vò quaân thaàn noù thuoäc veà vò quaân. Ngöôøi tu môùi nhaän ñöôïc duïng ñuû nôi theå, söï trong lyù, laø vò tu haønh höõu vi. Veà nguõ vò coâng huaân noù thuoäc vò thöù nhaát. Phoái hôïp vò thöù cuûa Ñaïi thöøa thì cuøng vò Tam hieàn tröôùc thaäp ñòa töông ñöông. Thieân trung chaùnh: Thieân vò duïng coù ñuû chaùnh vò theå. Nhaân caùi duïng hay ñuû, ñònh laø Thaàn vò (vò toâi). Trong nguõ vò quaân thaàn noù thuoäc veà thaàn vò. Treân phöông dieän tu haønh maø luaän, ngöôøi tu nhaän ñöôïc lyù ñuû nôi söï, theå saün trong duïng, laø vò lieãu ñaït ñöôïc lyù caùc phaùp ñeàu khoâng, chæ moät chaân nhö bình ñaúng. Ñöùng veà maët Ñaïi thöøa laø kieán ñaïo. Chaùnh trung lai: Caùc phaùp höõu vi nhö lyù tuøy duyeân, nhö taùnh duyeân khôûi. Laø vò quaân thò thaàn (vua xem toâi) vaäy. Ngöôøi tu nôi ñaây nhö lyù tu söï, nhö taùnh khôûi haønh, cuøng vôùi phaùp thaân Boà-taùt töø sô ñòa ñeán thaát ñòa tu haønh coøn duïng coâng, töông ñöông. Thieân trung chí: Söï duïng toaøn hôïp nôi theå, trôû veà voâ vi. Töùc laø vò thaàn höôùng quaân (toâi nhaèm vaøo vua). Ngöôøi tu ñeán ñaây troïn ngaøy tu maø lìa nieäm tu, troïn ñeâm duïng maø chaúng thaáy duïng coâng. Laø töông ñöông vôùi haøng Boà-taùt töø baùt ñòa ñeán thaäp ñòa, trong vò tu ñaïo voâ coâng duïng. Kieâm Trung ñaùo: - Theå duïng ñoàng ñeán, söï lyù cuøng haønh. Töùc laø vò quaân thaàn hieäp (vua toâi hieäp) vaäy. Laø Phaät quaû toät cuøng toái thöôïng. Theo Taøo Sôn giaûi: Chaùnh vò töùc laø khoâng giôùi xöa nay khoâng vaät. Thieân vò laø saéc giôùi coù muoân hình töôïng. Chaùnh Trung thieân, boû lyù theo söï. Thieân Trung chaùnh, boû söï veà lyù. Kieâm ñôùi, thaàn öùng hôïp caùc duyeân, khoâng rôi vaøo caùc coõi, chaúng phaûi nhieãm, tònh, chaùnh, thieân. Cho neân noùi: Ñaïi ñaïo hö huyeàn, chaân toâng voâ tröôùc. (Taøo Sôn nguõ vò Quaân Thaàn chæ quyeát)] Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Khi Höôùng laøm sao? Khi Phuïng laøm sao? Khi Coâng laøm sao? Khi Coäng Coâng laøm sao? Khi Coâng Coâng laøm sao? Coù vò Taêng ñöùng ra hoûi:- Theá naøo laø Höôùng? Sö ñaùp:- Khi aên côm thì sao? - Theá naøo laø Phuïng? - Khi traùi thì sao? - Theá naøo laø Coâng? - Khi buoâng cuoác thì sao? - Theá naøo laø Coäng Coâng? - Chaúng ñöôïc saéc. - Theá naøo laø Coâng Coâng? - Chaúng chung. Sö noùi tuïng: Höôùng Thaùnh chuùa do lai phaùp ñeá Nghieâu Ngöï nhaân dó leã khuùc long yeâu Höõu thôøi naùo thò ñaàu bieân quaù Ñaùo xöù vaên minh haï thaùnh trieàu. Phuïng Tònh taåy nuøng trang vi a thuøy Töû qui thanh lyù khuyeán nhaân qui Baùch hoa laïc taän ñeà voâ taän Caùnh höôùng loaïn phong thaâm xöù ñeà. Coâng Khoâ moäc hoa khai kieáp ngoaïi xuaân Ñaûo ky ngoïc töôïng saán kyø laân Nhi kim cao aån thieân phong ngoaïi Nguyeät kieåu phong thanh haûo nhaät thaàn. Coäng coâng Chuùng sanh chö Phaät baát töông xaâm, Sôn töï cao heà thuûy töï thaâm Vaïn bieät thieân sai minh ñeå söï Chaù coâ ñeà xöù baùch hoa taân. Coâng Coâng Ñaàu giaùc taøi sanh dó baát kham Nghó taâm caàu Phaät haõo tu taøm Ñieàu ñieàu khoâng kieáp voâ nhaân höùc Khaúng höôùng nam tuaàn nguõ thaäp tam. DÒCH Höôùng Thaùnh chuùa töøng duøng phaùp ñeá Nghieâu Keû haàu theo leã khuùc long yeâu Chôï oàn coù luùc ñi qua thaúng Ñeán choã vaên minh möøng thaùnh trieàu. Phuïng Taém saïch maùu me ñaáy laø ai? Ngöôi trong aâm höôûng khuyeán ngöôøi veà Traêm hoa ruïng heát, ca khoâng baët Laïi ñeán nuùi saâu hoùt maûi meâ. Coâng Hoa nôû caây khoâ, xuaân kieáp ngoaïi Ngaû löng töôïng ngoïc, ñuoåi kyø laân Ngoaøi ngaøn choùt nuùi hoâm nay aån Traêng saùng gioù laønh buoåi saùng töôi. Coäng Coâng Chuùng sanh chö Phaät naøo laãn xen Nuùi töï cao chöø nöôùc töï saâu Ngaøn sai muoân bieät söï quaù roõ Chaù coâ vöøa hoùt traêm hoa cöôøi. Coâng Coâng Ñaàu môùi moïc söøng vieäc chaúng neân Ñem taâm caàu Phaät thaät hö heøn Xa xoâi khoâng kieáp naøo ai bieát Chòu höôùng veà nam naêm möôi ba * Tuyeát Phong (Nghóa Toàn) böûa cuûi, beøn boù moät boù cuûi neùm tröôùc maët Sö. Sö hoûi:- Naëng nhieàu ít? Tuyeát Phong thöa:- Ngöôøi khaép treân maët ñaát chung giôû khoâng noåi. Sö hoûi:- Sao ñem ñeán ñaây ñöôïc? Tuyeát Phong ñaùp khoâng ñöôïc. * Coù vò Taêng hoûi: - “Luoân luoân sieâng lau chuøi”, vì sao khoâng ñöôïc y baùt? Chaúng bieát ngöôøi naøo neân ñöôïc? Sö baûo:- Ngöôøi khoâng vaøo cöûa ñöôïc. Taêng thöa:- Vaû nhö ngöôøi khoâng vaøo cöûa laïi ñöôïc hay khoâng? Sö baûo: - Tuy nhieân nhö theá, chaúng ñöôïc, chaúng cuøng kia töø choái. Noùi thaúng raèng “xöa nay khoâng moät vaät”, vaãn chöa neân ñöôïc y baùt kia. Ngöôi hoûi ngöôøi naøo neân ñöôïc, nôi ñaây neân coù moät chuyeån ngöõ, haõy noùi coù chuyeån ngöõ gì? Taêng noùi ñeán chín möôi saùu chuyeån ngöõ maø chöa kheá hôïp, moät chuyeån ngöõ sau roát môùi kheá hôïp yù Sö. Sö baûo: - Xaø-leâ sao khoâng noùi chuyeån ngöõ aáy tröôùc? Coù vò Taêng hoûi: - Bình thöôøng Thaày daïy chuùng con ñi ñöôøng chim (ñieåu ñaïo), chöa bieát theá naøo laø ñöôøng chim? Sö baûo:- Chaúng gaëp moät ngöôøi. Taêng thöa:- Theá naøo laø ñi? Sö baûo:- Phaûi ngay döôùi chaân khoâng vieäc khaùc. Taêng thöa:- Nhö ñi ñöôøng chim, phaûi laø “baûn lai dieän muïc” chaêng? Sö baûo:- Xaø-leâ nhaân ñaâu maø ñieân ñaûo? Taêng thöa:- Choã naøo laø con ñieân ñaûo? Sö baûo:- Neáu khoâng ñieân ñaûo vì sao laïi nhaän giaëc laøm con? Taêng thöa:-Theá naøo laø baûn lai dieän muïc? Sö baûo:- Chaúng ñi ñöôøng chim. * Ban ñeâm tham vaán maø khoâng thaép ñeøn. Coù vò Taêng ra thöa hoûi xong thoái lui. Sö baûo thò giaû thaép ñeøn vaø goïi vò Taêng vöøa thöa hoûi ñeán. Vò Taêng aáy ra ñeán gaàn Sö, Sö baûo: - Laáy hai ba löôïng phaán ñeán cho Thöôïng toïa naøy. Vò Taêng aáy phuûi aùo trôû lui. Töø ñaây tænh giaùc beøn ñem taát caû y vaø duïng cuï cho heát, thieát trai cuùng döôøng. Ñeán ba naêm sau vò Taêng aáy ñeán töø giaõ Sö, Sö baûo: - Ñi vui veû! Luùc ñoù, Tuyeát Phong ñöùng haàu, hoûi Sö: - Vò Taêng naøy töø giaõ bao laâu seõ trôû laïi? Sö baûo: - Y chæ bieát moät laàn ñi, maø khoâng bieát trôû laïi. Vò Taêng aáy veà nhaø taêng ñeán choã ñeå y baùt, ngoài tòch. Tuyeát Phong ñeán baùo tin cho Sö. Sö baûo: - Tuy nhieân nhö theá, so vôùi laõo taêng vaãn coøn ba ñôøi. * Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Laïi coù ngöôøi khoâng ñeàn ñaùp boán aân ba coõi chaêng? Chuùng ñeàu khoâng ñaùp, Sö laïi baûo: - Neáu chaúng theå nhaän yù naøy, laøm sao vöôït khoûi hoaïn tröôùc sau. Haún phaûi taâm taâm chaúng chaïm vaät, böôùc böôùc khoâng choã nôi, thöôøng khoâng giaùn ñoaïn môùi ñöôïc töông öng. Caàn phaûi noã löïc, chôù nhaøn roãi qua ngaøy! * Taøo Sôn Boån Tòch ñeán töø Sö, Sö beøn phoù chuùc: - Ta ôû choã Tieân sö Vaân Nham thaân ñöôïc aán chöùng “Baûo caûnh tam-muoäi” laø yeáu chæ cuøng toät, nay phoù chuùc cho ngöôi. Lôøi raèng: Nhö thò chi phaùp Phaät Toå maät phoù Nhöõ kim ñaéc chí Nghi thieän baûo hoä. Ngaân uyeån thaïnh tuyeát Minh nguyeät taøng loä Loaïi chi phaát teà Hoãn taéc tri xöù. YÙ baát taïi ngoân Lai cô dieäc phoù Ñoäng thaønh saøo cöïu Sai laïc coá tröõ. Boái xuùc caâu phi Nhö ñaïi hoûa tuï Ñaûn hình vaên theå Töùc thuoäc nhieãm oâ. Daï baùn chaùnh minh Thieân hieåu baát loä Vò vaät taùc taéc Duïng baït chö khoå. Tuy phi höõu vi Baát thò voâ ngöõ Nhö laâm Baûo caûnh Hình aûnh töông ñoå. Nhöõ baát thò cöø Cöø chaùnh thò nhöõ Nhö theá anh nhi Nguõ töôùng hoaøn cuï. Baát khöù baát lai Baát khôûi baát truï Baø baø hoøa hoøa Höõu cuù voâ cuù. Chung baát ñaéc vaät Ngöõ vò chaùnh coá Truøng ly luïc haøo Thieân chaùnh hoài hoã. Ñieäp nhi vi tam Bieán taän thaønh nguõ Nhö trò thaûo vò Nhö kim cang Söû. Chaùnh trung dieäu hieäp Sao xöôùng song cöû. Thoâng toâng thoâng ñoå Hieäp ñôùi hieäp loä Thoá nhieân taéc caùt Baát khaû phaïm ngoã. Thieân chaân nhi dieäu Baát thuoäc meâ ngoä Nhaân duyeân thôøi tieát Tòch nhieân chieâu tröôùc. Teá nhaäp voâ gian Ñaïi tuyeät phöông sôû Haøo hoát chi sai Baát öng luaät löõ. Kim höõu ñoán tieäm Duyeân laäp toâng thuù Toâng thuù phaân hyû Töùc thò qui cuû. Thoâng thoâng thuù cöïc Chaân thöôøng löu chuù Ngoaïi tòch trung dieâu Heä caâu phuïc thöû. Tieân Thaùnh bi chi Vò phaùp ñaøn ñoä Tuøy kyø ñieân ñaûo Dó tri vi toá. Ñieân ñaûo töôûng dieät Khaúng taâm töï höùa Yeáu hieäp coå trieät Thænh quaân tieàn coå. Phaät ñaïo thuøy thaønh Thaäp kieáp quaùn thoï Nhö hoå chi khuyeát Nhö maõ chi chuù. Dó höõu haï lieät Baûo kyû traân ngöï Dó höõu kinh dò Ly noâ baïch coå. Ngheä dó xaûo löïc Xaï truùng baùch boä Tieân phong töông trò Xaûo löïc haø dö. Moäc nhaân phöông ca Thaïch nöõ khôûi vuõ Phi tình thöùc ñaùo Ninh dung tö löï. Thaàn phuïng ö quaân Töû thuaän ö phuï Baát thuaän phi hieáu Baát phuïng phi phuï. Tieàm haønh maät duïng Nhö ngu nhö loã Ñaûn naêng töông tuïc Danh chuû trung chuû. DÒCH Phaùp nhö theá aáy Phaät Toå thaàm trao Nay ngöôi ñöôïc ñoù Neân kheùo giöõ gìn. Cheùn baïc ñöïng tuyeát Traêng saùng che coø Loaïi ñoù chaúng ñoàng Laãn thì bieát choã. YÙ chaúng ôû lôøi Cô ñeán cuõng ñeán Ñoäng thaønh hang oå Sai rôi ñoaùi giöõ. Traùnh chaïm ñeàu loãi Nhö ñoáng löûa lôùn Chæ baøy maøu veû Lieàn thuoäc nhieãm oâ. Nöûa ñeâm saùng toû Trôøi saùng chaúng baøy Vì vaät laøm pheùp Duøng nhoå caùc khoå. Tuy chaúng höõu vi Chaúng phaûi khoâng noùi Nhö ñeán göông baùu Hình boùng thaáy nhau. Ngöôi chaúng phaûi y Y chính laø ngöôi Nhö treû trong noâi Naêm töôùng ñaày ñuû. Chaúng ñi chaúng laïi Chaúng daäy chaúng ñöùng Tu oa! Tu oa! Coù caâu khoâng caâu Troïn chaúng ñöôïc vaät Vì lôøi chöa roõ. Laïi lìa saùu haøo Thieân chaùnh hoài hoã Choàng chaát laøm ba Bieán khaép thaønh naêm Nhö vò coâ trò Nhö söû Kim Cang. Chaùnh trung kheùo goäp Nhòp xöôùng ñoàng cöû Thoâng toâng thoâng ñoà Goäp heïp goäp roäng Yeân laëng thì toát Chaúng neân phaïm nghòch. Thieân chaân maø dieäu Chaúng thuoäc meâ ngoä Thôøi tieát nhaân duyeân Laëng leõ raønh roõ. Nhoû vaøo chaúng hôû Lôùn toät choã nôi Sai trong maûy may Chaúng hôïp luaät löõ. Nay coù ñoán tieäm Duyeân laäp toâng thuù Toâng thuù phaân vaäy Töùc laø qui cuû Toâng khoâng thuù toät Chaân thöôøng troâi chaûy. Ngoaøi yeân trong loaïn Coät ngöïa deïp chuoät Thaùnh tröôùc thöông ñoù Vì laøm phaùp thí. Tuøy kia ñieân ñaûo Laáy naâu laøm traéng Töôûng ñieân ñaûo dieät Laø taâm töï nhaän. Coát hieäp veát xöa Xin xem xöa tröôùc Phaät ñaïo saép thaønh Möôøi kieáp quaùn caây. Nhö hang cuûa coïp Nhö traïm cuûa ngöïa Do coù thaáp keùm Baøn baùu xe quí. Do coù sôï haõi Meøo nhaø boø traéng Ngheà do söùc keùo Traêm böôùc baén truùng. Teân nhoïn saép chaïm Söùc kheùo laøm gì? Ngöôøi goã vöøa ca Gaùi ñaù ñöùng muùa Tình thöùùc chaúng ñeán Ñaâu cho suy nghó. Thaàn phuïng nôi vua Con thuaän nôi cha Khoâng thuaän chaúng hieáu Khoâng phuïng chaúng phuï. Laøm thaàm duïng kín Nhö ngu nhö ngoác Chæ hay tieáp noái Goïi chuû trong chuû. * Sö laïi baûo: Thôøi ñaïi maït phaùp ngöôøi nhieàu caøn tueä, neáu caàn nghieäm roõ chaân nguïy coù ba thöù saám laäu (ræ chaûy). Moät laø kieán saám laäu, caên cô khoâng rôøi ñòa vò, rôi trong bieån ñoäc. Hai laø tình saám laäu, dính maéc taïi xoay veà vaø boû ñi, choã thaáy cheânh leäch khoâ khan. Ba laø ngöõ saám laäu, gioûi nghieân cöùu maát chaân toâng, caên cô môø mòt tröôùc sau, trí oâ troïc troâi chaûy. Ñoái ba thöù naøy, ngöôi phaûi kheùo bieát. Sö laïi laøm ba baøi keä cöông yeáu: 1.- Sao xöôùng caâu haønh Kim chaâm song toûa bò Hieäp loä aån toaøn cai Baûo aán ñöông phong dieäu Truøng truøng caåm phuøng khai. 2.- Kim toûa huyeàn loä Giaùo hoã minh trung aùm Coâng teà chuyeån giaùc nan Löïc cuøng vong tieán thoái Kim toûa voõng man man. 3.- Baát ñoïa phaøm thaùnh Sö lyù caâu baát thieäp Hoài chieáu tuyeät u vi Boái phong voâ xaûo chuyeát Ñieän hoûa thöôùc nan trung. DÒCH 1.- Nhòp xöôùng ñoàng haønh Chìa vaøng hai khoùa ñuû AÅn baøy thaûy bao truøm AÁn baùu taøi choáng gioù Luïa gaám ñöùt ñöôøng khaâu 2.- Löôùi vaøng buûa ñöôøng huyeàn Laãn nhau saùng trong toái Chuyeån giaùc khoù, coâng baèng Söùc toät queân lui tôùi Löôùi vaøng buûa khaép nôi 3.- Chaúng rôi phaøm thaùnh Söï lyù ñeàu chaúng maéc Soi laïi baët u vi Traùi gioù khoâng kheùo vuïng Ñieän chôùp khoù theo taàm. Sö laïi laøm keä raèng: Ñaïo voâ taâm hieäp nhaân Nhaân voâ taâm hieäp ñaïo Duïc thöùc caù trung yù Nhaát laõo nhaát baát laõo. DÒCH Ñaïo khoâng taâm hôïp ngöôøi Ngöôøi khoâng taâm hôïp ñaïo Muoán bieát yù trong ñoù Moät giaø moät chaêúng giaø. Sö beänh, sai Sa-di baùo tin Vaân Cö hay. Sö daën Sa-di: - Vaân Cö hoaëc hoûi Hoøa thöôïng an vui chaêng, ngöôi chæ noùi “con ñöôøng Vaân Nham saép döùt”. Ngöôi noùi xong phaûi ñöùng xa, e y ñaùnh ngöôi. Sa-di laõnh meänh ñi baùo tin, noùi chöa döùt lôøi ñaõ bò Vaân Cö ñaùnh moät gaäy. * Saép vieân tòch, Sö baûo chuùng: - Ta coù tieáng taêm ôû ñôøi, ngöôøi naøo vì ta tröø ñöôïc? Caû chuùng ñeàu khoâng ñaùp ñöôïc, luùc ñoù oâng Sa-di ra thöa: - Xin phaùp hieäu Hoøa thöôïng. Sö baûo:- Tieáng taêm cuûa ta ñaõ heát. Coù vò Taêng hoûi:- Hoøa thöôïng beänh laïi coù caùi chaúng beänh chaêng? Sö ñaùp:- Coù. Taêng thöa:- Caùi chaúng beänh laïi thaáy Hoøa thöôïng chaêng? Sö baûo:- Laõo taêng xem y coù phaàn. Taêng thöa:- Chöa bieát Hoøa thöôïng laøm sao xem y? Sö baûo:- Khi Laõo taêng xem chaúng thaáy coù beänh. Sö laïi hoûi Taêng: - Lìa caùi thaân hình haøi ræ chaûy naøy, ngöôi ñeán choã naøo cuøng ta thaáy nhau? Taêng khoâng ñaùp ñöôïc Sö beøn laøm baøi keä: Hoïc giaû haèng sa voâ nhaát ngoä Quaù taïi taàm tha thieät ñaàu loä Duïc ñaéc vong hình daãn tung tích Noã löïc aân caàn khoâng lyù boä. DÒCH Keû hoïc haèng sa ngoä maáy ngöôøi Loãi taïi taàm y treân ñaàu löôõi Muoán ñöôïc queân thaân baët daáu veát Noã löïc trong khoâng böôùc aáy ngöôi. Sö sai caïo toùc taém goäi xong, ñaép y baûo chuùng ñaùnh chuoâng, giaõ töø chuùng ngoài yeân maø tòch. Ñaïi chuùng khoùc loùc maõi khoâng döùt. Sö chôït môû maét baûo: - Ngöôøi xuaát gia taâm chaúng dính maéc nôi vaät, laø tu haønh chaân chaùnh. Soáng nhoïc thích cheát, thöông xoùt coù lôïi ích gì? Sö baûo chuû söï saém trai ngu si ñeå cuùng döôøng. Chuùng vaãn luyeán meán quaù, keùo daøi ñeán ngaøy thöù baûy. Khi thoï trai, Sö cuõng tuøng chuùng thoï. Thoï trai xong, Sö baûo chuùng: - Taêng-giaø khoâng vieäc, saép ñeán giôø ra ñi, chôù laøm oàn naùo. Sö vaøo tröôïng thaát ngoài yeân maø tòch. Baáy giôø laø thaùng ba naêm thöù möôøi nieân hieäu Haøm Thoâng nhaø Ñöôøng (869). Sö thoï saùu möôi ba tuoåi, ñöôïc boán möôi hai tuoåi haï. Vua saéc phong laø Ngoä Boån Thieàn sö. * (?-?) Sö ôû choã Nam Tuyeàn ñeán phieân ñaäp sôïi. Nam Tuyeàn thaáy hoûi: - Laøm gì? Sö ñaùp:- Ñaäp sôïi. Nam Tuyeàn hoûi:- OÂng laáy tay ñaäp hay chaân ñaäp? Sö thöa:- Thænh Hoøa thöôïng noùi hoä. Nam Tuyeàn baûo: - Haõy ghi nhôù roõ raøng ñôïi sau gaëp ngöôøi taùc gia saùng maét ñem ra hoûi laïi. * Sö cuøng Ñoäng Sôn (Löông Giôùi) qua suoái . Ñoäng Sôn baûo: - Chôù laàm haï chaân. Sö baûo:- Laàm töùc qua chaúng ñöôïc. Ñoäng Sôn baûo:- Vieäc chaúng laàm thì sao? Sö baûo:- Cuøng Tröôûng laõo qua suoái. * Moät hoâm, Sö cuøng Ñoäng Sôn ñi cuoác coû trong vöôøn traø. Ñoäng Sôn neùm caây cuoác xuoáng ñaát baûo: - Hoâm nay toâi meät khoâng coøn moät chuùt khí löïc. Sö baûo:- Neáu khoâng khí löïc caùi gì coøn noùi ñöôïc? Ñoäng Sôn baûo:- Huynh seõ baûo coù khí löïc laø phaûi chaêng? * Sö cuøng Ñoäng Sôn ñi nuùi, chôït thaáy moät con thoû baïch chaïy qua. Sö khen: - Gioûi thay! Ñoäng Sôn hoûi:- Caùi gì? Sö baûo:- Ñaïi só baïch y baùi töôùng. Ñoäng Sôn noùi: - Laõo laõo ñaïi ñaïi taùc gia caù thuyeát thoaïi. (Lôùn lôùn giaø giaø noùi ra lôøi aáy.) Sö hoûi:- Huynh thì sao? Ñoäng Sôn noùi:- Baäc traâm anh thôøi xöa taïm thôøi maát hoàn. * Sö may ñoà. Ñoäng Sôn thaáy, hoûi:- Vieäc may ñoà theá naøo? Sö baûo:- In tuoàng may may. Ñoäng Sôn baûo: - Hai möôi naêm ñoàng haønh, noùi ra lôøi aáy ñaâu coù ñöôïc coâng phu. Sö hoûi:- Huynh noùi sao? Ñoäng Sôn noùi:- Ñaïo lyù naøy nhö ñaïi ñòa phaùt hoûa. Sö hoûi: - Choã trí thöùc ñaõ thoâng, sao chaúng ñi qua loái taét, thænh huynh moät lôøi? Ñoäng Sôn baûo:- Sö baù yù ñaâu ñöôïc chaáp coâng. Sö nhaân ñaây ñoán giaùc, lôøi noùi phi thöôøng. * Sö cuøng Ñoäng Sôn qua caây caàu khæ, Ñoäng Sôn qua tröôùc roài, giôû caây caàu leân baûo: - Qua ñaây! Qua ñaây! Sö goïi:- Xaø-leâ Giôùi! Ñoäng Sôn beøn haï caây caàu xuoáng. * Buøi Höu hoûi chuùng Taêng:- Cuùng döôøng Phaät coù ñeán aên chaêng? Chuùng Taêng ñaùp:- Nhö Ñaïi phu teá gia thaàn. Buøi Höu ñem caâu naøy ñeán hoûi Vaân Nham. Vaân Nham ñaùp: - Coù bao nhieâu thöùc aên ñoàng thôøi ñem ñeán. Vaân Nham laïi hoûi Sö:- Ñoàng thôøi ñem ñeán sau laøm gì? Sö ñaùp:- Sau daäy traõ, baùt. Vaân Nham gaät ñaàu. * Sau, Sö veà truï taïi Thaàn Sôn thuoäc Ñaøm Chaâu. Coù vò Taêng ñeán hoûi: - Theá naøo khoâng coù choã nghe môùi laø nghe kinh? Sö baûo:- Gheùt hoäi chaêng? Taêng thöa:- Caàn hoäi. Sö baûo:- Chöa hieåu nghe kinh. Taêng hoûi:- Taïi sao Nhaát ñòa chaúng thaáy Nhò ñòa? Sö baûo:- OÂng chaúng laàm ö? OÂng laø ñòa naøo? * Coù moät Cö só hoûi:- Vì vieäc sanh töû xin Thaày moät lôøi. Sö baûo:- Ngöôi khi naøo sanh töû? Cö só thöa:- Con chaúng hoäi, thænh Thaày noùi. Sö baûo:- Chaúng hoäi caàn moät choã cheát ñi. * Thaïch Söông - (806-888) Sö hoï Traàn queâ ôû Taân Cam, Loâ Laêng. Naêm möôøi ba tuoåi, Sö theo Thieàn sö Thieäu Loan xuaát gia, hai möôi ba tuoåi ñeán Tung Nhaïc thoï giôùi Cuï tuùc, sang Ñoâng Laïc hoïc luaät. Tuy hoïc luaät, Sö vaãn bieát laø Toâng tieäm. Sö laïi sang Ñaïi Qui, vaøo phaùp hoäi laøm meã ñaàu (tri khoá). * Moät hoâm, Sö ôû trong lieâu saøng gaïo, Qui Sôn (Linh Höïu) ñeán baûo: - Vaät cuûa thí chuû chôù neùm boû. Sö thöa:- Chaúng daùm neùm boû. Qui Sôn löôïm treân ñaát moät haït gaïo, baûo: - Ngöôi noùi chaúng neùm boû, caùi naøy töø ñaâu ñeán? Sö laëng caâm. Qui Sôn laïi baûo: - Chôù khi moät haït naøy, traêm ngaøn haït töø moät haït naøy sanh. Sö thöa: - Traêm ngaøn haït töø moät haït naøy sanh, chöa bieát moät haït naøy töø choã naøo sanh? Qui Sôn cöôøi haû haû trôû veà phöông tröôïng. Ñeán chieàu, Qui Sôn thöôïng ñöôøng baûo chuùng: - Ñaïi chuùng! Trong gaïo coù saâu. * Sö ñeán tham Ñaïo Ngoâ, hoûi:- Theá naøo chaïm maét laø Boà-ñeà? Ñaïo Ngoâ goïi:- Sa-di! Sa-di öùng thanh:- Daï! Ñaïo Ngoâ baûo:- Theâm nöôùc trong tònh bình. Ñaïo Ngoâ laïi hoûi Sö:- OÂng vöøa noùi caùi gì? Sö thuaät laïi caâu hoûi tröôùc. Ñaïo Ngoâ ñöùng daäy ñi. Sö nhaân ñaây tænh giaùc. * Ñaïo Ngoâ baûo chuùng: Ta ñau gaàn muoán cheát, bôûi trong taâm coù moät vaät ñeå laâu thaønh beänh, ngöôøi naøo hay vì ta deïp noù? Sö thöa:- Taâm vaät ñeàu phi, deïp ñoù theâm beänh. Ñaïo Ngoâ khen:- Hieàn thay! Hieàn thay! Laøm Taêng môùi ñöôïc hai tuoåi haï, Sö beøn aån trong daân gian, vaøo xoùm thôï goám vuøng Löu Döông, Tröôøng Sa, saùng sôùm daïo ñi, ñeán chieàu trôû veà, moïi ngöôøi khoâng bieát ñöôïc Sö. Nhaân moät vò Taêng töø Ñoäng Sôn ñeán. Sö hoûi: - Hoøa thöôïng coù lôøi gì daïy chuùng? Taêng ñaùp: - Hoâm giaûi haï, Hoøa thöôïng thöôïng ñöôøng daïy: “Ñaàu thu cuoái haï, huynh ñeä hoaëc ñi ñoâng ñi taây, ñi neân ñi thaúng ñeán choã muoân daëm khoâng coù moät taác coû, ñi laøm gì?” Sö hoûi:- Coù ngöôøi ñaùp ñöôïc chaêng? Taêng noùi:- Khoâng. Sö baûo:- Sao chaúng noùi “ra khoûi cöûa lieàn laø coû”. Taêng trôû veà thuaät laïi cho Ñoäng Sôn nghe. Ñoäng Sôn baûo: - ÔÛ Löu Döông coù coå Phaät. * Chuùng thænh Sö truï trì taïi nuùi Thaïch Söông, Sö cuõng cho ñaây laø nôi hôïp vôùi chí mình. Ñaïo Ngoâ saép vieân tòch giaûi taùn chuùng, tìm ñeán Thaïch Söông, laáy Sö laøm Tröôûng töû. Sö haèng ngaøy chuyeân caàn haàu haï, giöõ ñuùng tö caùch thôø thaày. Sau khi Ñaïo Ngoâ qui tòch, hoïc chuùng qui tuï thöôøng treân naêm traêm. * Coù vò Taêng hoûi:- Theá naøo laø yù Toå sö töø AÁn Ñoä sang? Sö ñaùp:- Trong khoâng, moät phieán ñaù. Taêng leã baùi. Sö hoûi:- Hoäi chaêng? Taêng thöa:- Chaúng hoäi. Sö baûo:- May! Ngöôi chaúng hoäi, neáu hoäi ngöôi ñaõ bò vôõ ñaàu. * Sö ôû trong phöông tröôïng, coù vò Taêng ôû ngoaøi song hoûi: - Caùch nhau maáy taác, vì sao chaêúng thaáy maët Thaày? Sö ñaùp:- Ta noùi khaép heát chaúng töøng giaáu. Vò Taêng aáy ñeán hoûi Tuyeát Phong: - Khaép heát chaúng töøng giaáu, yù chæ theá naøo? Tuyeát Phong ñaùp:- Choã naøo chaúng phaûi Thaïch Söông. Vò Taêng trôû laïi thuaät lôøi Tuyeát Phong cho Sö nghe. Sö baûo: - Caùi laõo naøy sao maø cheát gaáp. Tuyeát Phong nghe lôøi naøy, töï noùi:- Laõo taêng toäi loãi. * Vaân Caùi ñeán hoûi: - Muoân cöûa ñeàu ñoùng chaúng hoûi, khi muoân cöûa ñeàu môû thì theá naøo? Sö ñaùp:- Trong nhaø laøm vieäc gì? Caùi ñaùp:- Khoâng ngöôøi tieáp ñöôïc y. Sö baûo:- Noùi ñeán toät choã noùi, chæ noùi ñöôïc taùm chín phaàn. Caùi hoûi:- Chaúng bieát Hoøa thöôïng noùi theá naøo? Sö ñaùp:- Khoâng ngöôøi bieát (tieáp) ñöôïc y. * Tuù taøi Tröông Chuyeát ñeán tham vaán, Sö hoûi:- Tuù taøi teân hoï gì? Tuù taøi thöa:- Toâi hoï Tröông teân Chuyeát. Sö baûo: - Tìm caùi xaûo (kheùo) coøn khoâng theå ñöôïc, caùi Chuyeát (vuïng) töø ñaâu laïi? Chuyeát chôït tænh ngoä, trình keä: Quang minh tòch chieáu bieán haø sa Phaøm thaùnh haøm linh coäng ngaõ gia. Nhaát nieäm baát sanh toaøn theå hieän Luïc caên taøi ñoäng bò vaân giaø. Phaù tröø phieàn naõo truøng taêng beänh Thuù höôùng chaân nhö dieäc thò taø. Tuøy thuaän chuùng duyeân voâ quaùi ngaïi Nieát-baøn sanh töû ñaúng khoâng hoa. DÒCH Quang minh laëng chieáu khaép haø sa Phaøm thaùnh haøm linh voán chung nhaø. Moät nieäm chaúng sanh toaøn theå hieän Saùu caên vöøa ñoäng bò che loøa. Phaù tröø phieàn naõo caøng theâm beänh Tìm ñeán chaân nhö aâu cuõng taø. Tuøy thuaän caùc duyeân khoâng chöôùng ngaïi. Nieát-baøn sanh töû thaûy khoâng hoa. * Buøi töôùng coâng ñeán. Sö naém giôû caùi hoát cuûa Buøi Coâng hoûi: - Caùi naøy ôû trong tay Thieân töû goïi laø Khueâ, ôû trong tay quan nhaân goïi laø Hoát, ôû trong tay laõo taêng goïi noù laø gì? Buøi Coâng laëng caâm. Sö giöõ caùi hoát laïi. * Sö daïy chuùng: - Keû sô hoïc chöa gaëp ñöôïc vieäc lôùn, tröôùc phaûi nhaän ra ñaàu thì ñuoâi töï ñeán. Sô Sôn hoûi: - Theá naøo laø ñaàu? Sö ñaùp:- Phaûi thaúng bieát coù. - Theá naøo laø ñuoâi? - Deïp heát hieän giôø. - Khi coù ñaàu khoâng ñuoâi thì sao? - Möûa ñöôïc vaøng roøng kham laøm vieäc gì? - Khi coù ñuoâi khoâng ñaàu thì sao? - Vaãn coøn nöông töïa. - Khi ñaàu ñuoâi ñöôïc caân xöùng thì sao? - Y chaúng khoûi giaûi hoäi, cuõng chöa cho y ôû. * Sö ôû Thaïch Söông hai möôi naêm, Hoïc chuùng thöôøng ngoài chaúng naèm, ngoài thaêúng nhö goác caây. Thôøi nhaân goïi laø “chuùng caây khoâ”. Vua Ñöôøng Hieán Toâng nghe ñaïo haïnh cuûa Sö, sai söù ñem töû y ban cho. Sö coá töø choái khoâng nhaän. * Nieân hieäu Quang Khaûi naêm thöù tö (889), ngaøy hai möôi thaùng hai naêm Maäu Thaân, Sö coù chuùt ít beänh, baùo tin chuùng hay saép tòch, thoï taùm möôi hai tuoåi, naêm möôi chín tuoåi haï. Vua saéc phong laø Phoå Hoäi Ñaïi sö, thaùp hieäu Kieán Töôùng. * Nuùi Ñaàu Töû - (819-914) Sö hoï Löu ngöôøi Hoaøi Ninh, Chaâu Thô. Thuôû beù, Sö xuaát gia vôùi Thieàn sö Maõn ôû Baûo Ñöôøng. Ban ñaàu, Sö taäp quaùn hôi thôû, keá xem kinh Hoa Nghieâm phaùt minh Taùnh haûi, laïi ñeán nuùi Thuùy Vi nôi hoäi cuûa Thieàn sö Voâ Hoïc tham vaán vaø ñöôïc thaâm ngoä. Moät hoâm Sö hoûi:- Theá naøo laø Phaät lyù? Thieàn sö Voâ Hoïc ñaùp:-Phaät töùc chaúng lyù. - Chaúng rôi vaøo khoâng chaêng? Thieàn sö Voâ Hoïc laïi duøng baøi keä saám kyù raèng: Phaät lyù haø taèng lyù Phaät lyù ñaâu töøng lyù Chaân khoâng höïu baát khoâng. Chaân khoâng laïi chaúng khoâng. Ñaïi-Ñoàng cö tòch truï Ñaïi-Ñoàng ôû tòch truï Phu dieãn ngaõ sö toâng. Baøy dieãn ñaïo cha oâng. Sau, Sö veà ôû aån taïi nuùi Ñaàu Töû caát am tranh teân Tòch Truï. * Moät hoâm, Trieäu Chaâu Tuøng Thaåm ñeán huyeän Ñoàng Thaønh, Sö cuõng coù vieäc xuoáng nuùi, giöõa ñöôøng hai ngöôøi gaëp nhau maø khoâng bieát nhau. Trieäu Chaâu hoûi thaêm nhöõng ngöôøi cö só bieát laø Ñaàu Töû, lieàn nghòch raèng: - Phaûi chuû nuùi Ñaàu Töû chaêng? Sö ñaùp:- Cho toâi xin tieàn traø muoái. Trieäu Chaâu ñi thaúng ñeán am tröôùc, ngoài chôø. Sö mang moät bình daàu veà am.Trieäu Chaâu hoûi: - Nghe danh Ñaàu Töû ñaõ laâu, ñeán ñaây chæ thaáy oâng giaø baùn daàu. Sö ñaùp:- Thaày chæ thaáy oâng giaø baùn daàu, laø khoâng bieát Ñaàu Töû. - Theá naøo laø Ñaàu Töû? Sö ñöa bình daàu leân ñaùp:-Daàu! daàu! * Trieäu Chaâu hoûi:- Khi ôû trong cheát ñöôïc soáng laø theá naøo? Sö ñaùp:- Chaúng cho ñi ñeâm, ñôïi saùng seõ ñeán. Trieäu Chaâu noùi:- Ta sôùm laø traéng, y laïi laø ñen. * Töø ñoù, ñaïo haïnh cuûa Sö ñoàn khaép, khaùch taâàm ñaïo ñua nhau keùo ñeán. Sö baûo chuùng raèng: - Caùc ngöôi ñeán ñaây nghó tìm ngoân ngöõ hay ñeïp, goùp lôøi vaên veû, trong mieäng quí coù noùi ra, laõo giaø naøy khí löïc yeáu keùm, moâi löôõi chaäm luït. Neáu caùc ngöôi hoûi ta, ta tuøy caâu hoûi maø ñaùp. Ñoái ñaùp khoâng coù gì huyeàn dieäu coù theå kòp ñöôïc ngöôi, cuõng khoâng dính gì ñeán tai ngöôi. Troïn khoâng noùi höôùng thöôïng höôùng haï, coù Phaät coù Phaùp, coù phaøm coù thaùnh. Trong choã caùc ngöôi bò troùi buoäc, bieán hieän ngaøn thöù, thaûy ñeàu khieán caùc ngöôi sanh hieåu roài töï mang gaùnh laáy, sau naøy töï laøm töï chòu. Trong aáy khoâng coù gì cho caùc ngöôi, chaúng daùm löøa doái caùc ngöôi, khoâng ngoaøi khoâng trong, coù theå noùi ñöôïc na naù. Caùc ngöôi laïi bieát chaêng? * Tuyeát Phong (Nghóa Toàn) ñöùng haàu, Sö chæ moät phieán ñaù tröôùc am baûo: - Chö Phaät ba ñôøi thaûy ôû trong aáy. Tuyeát Phong thöa:-Neân bieát coù caùi chaúng ôû trong aáy. Sö baûo:- Chaúng thích, thuøng sôn. * Moät hoâm, Tuyeát Phong theo Sö ñi thaêm am chuû Long Mieân. Tuyeát Phong hoûi: “Ñöôøng Long Mieân ñi veà phía naøo?” Sö laáy caây gaäy chæ tôùi tröôùc maët. Tuyeát Phong hoûi: “Ñi beân ñoâng hay ñi beân taây?” Sö baûo: “Chaúng thích! Thuøng sôn.” * Hoâm khaùc, Tuyeát Phong hoûi: - Khi moät chuøy lieàn thaønh thì theá naøo? Sö ñaùp:- Chaúng phaûi keû taùnh thoâ thaùo. - Khi chaúng nhôø moät chuøy thì sao? - Chaúng thích, thuøng sôn. * Sö ngoài trong am, Tuyeát Phong hoûi: “Hoøa thöôïng ñoä naøy coù ngöôøi tham vaán chaêng?” Sö vôùi laáy caây cuoác döôùi saøn neùm tröôùc maët Tuyeát Phong. Tuyeát Phong thöa: “Theá aáy, chính choã naøy cuoác ñi.” Sö baûo: “Chaúng thích, thuøng sôn.” * Tuyeát Phong töø ra ñi, Sö tieãn ra cöûa, lieàn goïi: “Ñaïo giaû” Tuyeát Phong ngoaùi ñaàu laïi: “daï!” Sö baûo: “ñi ñöôøng vui veû”. * Coù vò Taêng hoûi Trieäu Chaâu: “Treû con môùi sanh coù ñuû saùu thöùc chaêng?” Trieäu Chaâu ñaùp: “Treân doøng nöôùc chaûy xieát, ñaù caàu.” Sau, vò Taêng aáy ñeán hoûi Sö: “Treân doøng nöôùc chaûy xieát, ñaù caàu, yù nghóa theá naøo?” Sö ñaùp: - Nieäm nieäm chaúng taïm döøng. * Coù vò Taêng hoûi Sö:- Cuõng ñoàng laø nöôùc, taïi sao ôû bieån maën, ôû soâng laït? Sö ñaùp:- Treân trôøi sao, döôùi ñaát caây. - Hoøa thöôïng laâu nay ôû ñaây coù caûnh giôùi gì? - Beù gaùi chöøa hai choûm, ñaàu baïc nhö tô. - Theá naøo laø Tyø-loâ (phaùp thaân)? - Ñaõ coù danh töï. Theá naøo laø Tyø-loâ sö (thaày Phaùp thaân)? - Khi chöa coù Tyø-loâ hoäi laáy. - Khi boán nuùi (sanh, laõo, beänh, töû) eùp ngaët laøm theá naøo? - Naêm uaån ñeàu khoâng. - Khi moät nieäm chöa sanh laø theá naøo? - Thaät laø lôøi noùi doái. - Treân trôøi döôùi trôøi chæ ta laø hôn heát, theá naøo laø ta? - Xoâ teù oâng giaø Hoà (Phaät) coù loãi gì? - Theá naøo laø Hoøa thöôïng Sö? - Ñoùn ñoù chaúng thaáy ñaàu kia, theo ñoù chaúng thaáy hình kia. - Khi maët trôøi maët traêng chöa saùng, Phaät cuøng chuùng sanh ôû choã naøo? - Thaáy Laõo taêng giaän lieàn noùi giaän, thaáy Laõo taêng möøng lieàn noùi möøng. * Sö hoûi moät vò Taêng môùi ñeán:- ÔÛ ñaâu ñeán? Taêng thöa:- ÔÛ nuùi Ñoâng nuùi Taây leã Toå sö môùi ñeán. Sö baûo:- Toå sö khoâng ôû nuùi Ñoâng nuùi Taây. Taêng laëng caâm * Traø ñaàu (tröôûng phoøng traø) vaøo phöông tröôïng thöa hoûi. Sö baûo: - Haõy ñi, ñôïi khi khoâng ngöôøi seõ ñeán, ta vì xaø-leâ noùi. Hoâm sau, Traø ñaàu rình ñôïi luùc khoâng ngöôøi ñeán thöa: “Thænh Hoøa thöôïng noùi.” Sö baûo: “Laïi gaàn ñaây.” Traø ñaàu ñeán gaàn. Sö baûo: “Lieàn chaúng ñaëng noùi laïi cho ngöôøi.” * Taêng hoûi:- Sö töû laø vua trong loaøi thuù, taïi sao bò saùu traàn nuoát? Sö ñaùp:- Chaúng laøm, toät khoâng ngaõ nhaân. * Sö ôû nuùi Ñaàu töû hôn ba möôi naêm, nhöõng Thieàn khaùch qua laïi tham vaán thöôøng ñaày caû thaát. Sö duøng bieän taøi voâ uùy tuøy hoûi lieàn ñaùp, öùng cô ñoái ñaùp lôøi leõ tinh vi raát nhieàu, ñaây löôïc ghi ít phaàn maø thoâi. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Trung Hoøa (881) giaëc cöôùp noåi daäy, daân chuùng taùn loaïn, coù boïn cuoàng ñoà caàm ñao leân nuùi, hoûi Sö: “ÔÛ ñaây laøm gì?” Sö tuøy nghi thuyeát phaùp, boïn chuùng nghe ñeàu baùi phuïc, coåi y phuïc cuùng döôøng, roài giaûi taùn. * Thôøi Nguõ ñaïi nieân hieäu Caøn Hoùa naêm thöù tö (914) ngaøy muøng saùu thaùng tö, Sö coù chuùt ít beänh. Ñaïi chuùng röôùc thaày thuoác. Sö baûo chuùng: - Ñoäng taùc cuûa töù ñaïi hoïp tan laø pheùp thöôøng, caùc ngöôi chôù lo, ta töï giöõ laáy. Noùi xong, Sö ngoài kieát giaø an nhieân thò tòch. Thoï chín möôi saùu tuoåi, vua ban hieäu laø Töø Teá Ñaïi sö, thaùp hieäu “Chaân Tòch”. * Ôû Giaùp Sôn - (741-817) Sö hoï Lieâu, queâ ôû Hieän Ñình, Quaûng Chaâu. Löùc chín tuoåi, Sö xuaát gia taïi nuùi Long Nha, Leã Chaâu. Sau, Sö ñeán Giang Laêng taäp hoïc kinh luaän chuyeân luyeän tam hoïc vaø gaéng söùc tham thieàn. Sö truï trì taïi Kinh Khaåu (Leã Chaâu), moät hoâm nhaân Ñaïo Ngoâ (Vieân Trí) ñi ñeán, roài maùch Sö ñeán tham vaán Hoa Ñình Thuyeàn Töû, do ñoù ñöôïc ngoä ñaïo. Sö troán aån nôi vaéng veû, maø hoïc giaû vaãn taáp naäp tìm ñeán. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Haøm Thoâng thöù 11 (870), toaøn chuùng thænh Sö ñeán truï taïi Giaùp Sôn, nôi ñaây lieàn bieán thaønh Thieàn vieän. Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: - Töø coù Toå ñeán ñaây, ngöôøi ta laàm hoäi, noái nhau ñeán nay ñeàu laáy lôøi Phaät, Toå laøm moâ phaïm daïy ngöôøi. Nhö theá, trôû thaønh keû cuoàng ngöôøi voâ trí roài. Kia chæ baøy toû cho caùc ngöôi: “Khoâng phaùp voán laø ñaïo, ñaïo khoâng moät phaùp; khoâng Phaät coù theå thaønh, khoâng Ñaïo coù theå ñaéc, khoâng Phaùp coù theå xaû.” Cho neân noùi: “tröôùc maét khoâng phaùp, yù taïi tröôùc maét (muïc tieàn voâ phaùp, yù taïi muïc tieàn)”. Kia chaúng phaûi laø phaùp tröôùc maét. Neáu nhaèm beân Phaät, Toå maø hoïc, ngöôøi naøy chöa coù maét saùng, ñeàu thuoäc veà phaùp coù choã nöông khoâng ñöôïc töï taïi, vaãn laø thöùc taùnh sanh töû meânh mang khoâng coù phaàn töï do. Ngaøn muoân daëm tìm thieän tri thöùc, coát coù caùi thaáy chaân chaùnh haèng thoaùt khoûi hö doái, ñònh laáy caùi sanh töû tröôùc maét xem laø thaät coù hay laø thaät khoâng? Neáu coù ngöôøi ñònh ñöôïc leõ naøy, höùa nhaän oâng seõ giaûi thoaùt. Ngöôøi thöôïng caên ngay lôøi noùi lieàn roõ ñaïo; keû caên khí baäc trung, baäc haï chaïy laêng xaêng nhö soùng buûa. Sao chaúng nhaèm trong sanh töû maø an ñònh? Seõ nhaän laáy choã naøo? Laïi nghi Phaät nghi Toå theá caùi sanh töû cho oâng ñöôïc sao? Ngöôøi coù trí seõ cöôøi oâng. Nghe keä ñaây: Laõo trì sanh töû phaùp Nhoïc gìn phaùp sanh töû Duy höôùng Phaät bieân caàu. Chæ nhaèm beân Phaät caàu Muïc tieàn meâ chaùnh lyù Tröôùc maét laàm lyù chaùnh Baùc hoûa mích phuø aâu. Trong löûa boït coù ñaâu. Coù vò Taêng hoûi: - Töø tröôùc laäp yù Toå vaø yù kinh, vì sao ñoä naøy Hoøa thöôïng noùi khoâng? Sö ñaùp:- Ba naêm chaúng aên côm, tröôùc maét khoâng ngöôøi ñoùi. - Ñaõ khoâng ngöôøi ñoùi, taïi sao con chaúng ngoä? - Chæ vì ngoä meâ ñuoåi Xaø-leâ. Sö noùi tuïng: Minh minh voâ ngoä phaùp Roõ raøng khoâng phaùp ngoä Ngoä phaùp khöôùc meâ nhaân Phaùp ngoä ñuoåi ngöôøi meâ. Tröôøng tho löôõng cöôùc thuøy Duoãi thaúng hai chaân nguû Voâ nguïy dieäc voâ chaân. Khoâng nguïy cuõng khoâng chaân. * Sö coù nuoâi moät ñaïo nhoû theo laøm thò giaû ñaõ laâu; sau khi Sö döøng truï beøn khieán ñi haønh khöôùc. OÂng daïo ñi khaép caùc Thieàn hoäi maø khoâng coù choã duïng taâm, nghe thaày hôïp chuùng daïy ñaïo noåi danh vang daäy. OÂng beøn trôû veà haàu haï, thöa: - Hoøa thöôïng coù vieäc kyø ñaëc nhö theá, taïi sao tröôùc chaúng chæ daïy cho con? Sö baûo: - Ngöôi naáu côm thì ta nhoùm löûa, ngöôi böng doïn thì ta giôû cheùn, coù choã naøo maø ta coâ phuï ngöôi? OÂng ñaïo nhaân ñaây ngoä nhaäp. * Coù Ñaïi ñöùc ñeán hôûi: - Veà yù kinh thì con chaúng nghi, chæ vieäc trong Thieàn moân laø theá naøo? Sö ñaùp:- Laõo taêng cuõng chæ bieát bieán soáng thaønh chín. - Theá naøo laø lyù thaät teá? - Caây treân ñaù khoâng reã, nuùi ngaäm maây chaúng ñoäng. - Theá naøo laø sö töû ra khoûi hang? - Hö khoâng chaúng hình boùng, döôùi chaân maây ñoàng noäi daäy. * Trong hoäi cuûa Sö coù moät vò Taêng ñi ñeán Thaïch Söông, vaøo cöûa lieàn noùi: “Chaúng xeùt.” (baát thaåm) Thaïch Söông baûo: “Chaúng caàn Xaø-leâ.” OÂng lieàn noùi: “Theá aáy thì traân troïng.” OÂng laïi ñi ñeán Nham Ñaàu, cuõng noùi: “Chaúng xeùt.” Nham Ñaàu beøn “hö! hö!” OÂng noùi: “Theá aáy thì traân troïng.” OÂng vöøa böôùc trôû ra, Nham Ñaàu baûo: “Tuy laø haäu sanh cuõng khaù saép xeáp.” OÂng veà töôøng thuaät cho Sö. Hoâm sau, Sö leân toøa beøn goïi: - Vò Taêng hoâm qua töø Thaïch Söông, Nham Ñaàu veà ra xem! Vò Taêng böôùc ra thuaät laïi toaøn chuùng nghe. Taêng thuaät xong, Sö baûo: - Ñaïi chuùng laïi hoäi chaêng? Neáu khoâng ngöôøi noùi, Laõo taêng chaúng tieác hai sôïi loâng maøy ñeå noùi ra; Thaïch Söông tuy coù ñao saùt nhaân maø khoâng coù kieám hoaït nhaân (ngöôøi soáng). Nham Ñaàu coù ñao saùt nhaân cuõng coù kieám hoaït nhaân. * Taêng hoûi:- Theá naøo laø caûnh Giaùp Sôn? Sö ñaùp:- Vöôïn boàng con veà ngoïn nuùi xanh. Chim ngaäm hoa rôi tröôùc ñænh bieác. * Ñôøi Ñöôøng nieân hieäu Trung Hoøa naêm ñaàu (881) ngaøy muøng baûy thaùng möôøi moät, Sö goïi Chuû söï baûo: - Nay chaát huyeãn cuûa ta khi heát lieàn ñi, caùc oâng kheùo gìn giöõ nhö ngaøy ta coøn, chôù gioáng nhö ngöôøi ñôøi sinh ra buoàn thaûm. Ngay ñeâm aáy, Sö an nhieân maø tòch, thoï baûy möôi baûy tuoåi. Vua phong laø Truyeàn Minh Ñaïi sö, thaùp hieäu Vónh Teá. ] |
||
