 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP BA H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
ÑÔØI THÖÙ MÖÔØI BA SAU LUÏC TOÅI. TOÂNG TAØO ÑOÄNG ÑÔØI THÖÙ CHÍN. A- NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ ÑAÏO GIAI ÔÛ THIEÂN NINH COÙ 26 VÒ: 1. Thieàn sö Phaùp Thaønh ôû Höông Sôn. 2. Thieàn sö Teà Lieân ôû Ñaïi Trí. 3. Thieàn sö Töû Thuaàn ôû Ñôn Haø Ñaëng Chaâu. 4. Thieàn sö Duy Chieáu ôû Baûo Phong Hoàng Chaâu. II. TOÂNG LAÂM TEÁ ÑÔØI THÖÙ CHÍN. A- NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ HUEÄ NAM ÔÛ HOAØNG LONG COÙ 83 VÒ: 1. Thieàn sö Toå Taâm ôû Hoaøng Long. 2. Thieàn sö Khaéc Vaên ôû Phaàn Ñaøm. 3. Thieàn sö Hoàng Anh ôû Phaàn Ñaøm. B- NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ PHÖÔNG HOÄI ÔÛ DÖÔNG KYØ COÙ 12 VÒ: 1. Thieàn sö Thuû Ñoan ôû Baïch Vaân. 2. Thieàn sö Nhôn Duõng ôû Baûo Ninh. III. TOÂNG VAÂN MOÂN ÑÔØI THÖÙ SAÙU. A.- NOÁI PHAÙP THIEÀN SÖ TOÂNG BOÅN VIEÂN CHIEÁU ÔÛ HUEÄ LAÂM COÙ 200 VÒ: 1. Thieàn sö Thieän Boån ôû Phaùp Vaân. 2. Thieàn sö Tu Ngung ôû Ñaàu Töû. 3. Thieàn sö Thieän Ninh ôû Kim Sôn. 4. Thieàn sö Duy Nhaïc ôû Tònh Nhôn. * Ôû Höông Sôn Sö truï Höông Sôn, Nhöõ Chaâu daïy chuùng: Ngöôøi bieát coù Phaät, Toå höôùng thöôïng môùi coù phaàn thuyeát thoaïi. Chö Thieàn ñöùc! Haõy noùi, caùi gì laø vieäc Phaät, Toå höôùng thöôïng? Coù keû con trai nhaø ngöôøi saùu caên chöa ñuû, baûy thöùc chaúng toaøn, laø ñaïi xieån ñeà khoâng chuûng taùnh Phaät, gaëp Phaät gieát Phaät, gaëp Toå gieát Toå, Thieân ñöôøng thaâu chaúng ñöôïc, ñòa nguïc giöõ khoâng cöûa, ñaïi chuùng laïi bieát ngöôøi naøy chaêng? Sö im laëng giaây laâu noùi: Ñoái dieän chaúng tieân ñaø, nguû meâ maëc noùi môù. Sö laïi noùi: Chæ caùi naøy mang naëng cheát ngöôøi, nhaän laøm chính mình töø khoâng kieáp, roõ raøng treân ñaàu theâm ñaàu, laïi noùi rôi taïi hieän nay naøo khaùc treân tuyeát theâm söông, duø ñöôïc thuaàn thanh tuyeät ñieåm vaãn laø chaân thöôøng löu chuù, hoaëc giaû chuyeån vò hoài cô gioáng heät giöõa tröa troán boùng. Vì theá noùi, hai do moät coù, moät cuõng chôù giöõ, moät taâm chaúng sanh, muoân phaùp khoâng loãi. Sö heùt moät tieáng, noùi: Ñaây quaû laø tieáng cuûa caùi baùt noùng, ñaâu chaúng nghe noùi: “Vaên-thuø khôûi Phaät kieán phaùp kieán daøy ñeán giöõa hai nuùi Thieát Vi, Thieàn taêng khôûi Phaät kieán phaùp kieán saép ôû döôùi ba caây ñoøn tay”. Sö ñöa caây phaát töû leân noùi: Phaát töû ñeâm roài khôûi Phaät kieán phaùp kieán, haõy noùi saùng nay pheâ phaùn theá naøo? Sö goõ giöôøng thieàn noùi: Phaân phoù Ñöùc Sôn Laâm Teá. Sö laïi noùi: Maùy linh rieâng chieáu, trí saùng raïng ngôøi, chôùp maét nhöôùng maøy ñaõ baøy daáu veát, caàm chuøy döïng phaát ñaâu khôûi caáp baäc. Ngöôøi ngoä ñoù, taâm sieâu soá löôïng noùi nín ñeàu nhö, traùi buoâng, maët naém troïn khoâng nöông gaù. Ngöôøi meâ ñoù, vaät vaät khôûi hieåu boû laáy coù taâm, duø cho troïn ñöôïc beân kia, chöa khoûi beân naøy laøm ngaïi. Vì theá noùi, trong nhaø Thieàn baûo laø gôõ nieâm môû troùi thaùo choát nhoå ñinh, ñaõ laø chaïm beùn ñöùt tay, laïi noùi theå cuøng vôùi duïng, chaùnh cuøng vôùi thieân, gioáng heät daïy chuù hoïc troø ba nhaø trong thoân chöa ñoïc ñöôïc moät quyeån Thaùi Coâng gia giaùo, lieàn noùi vaên chöông vöôït hôn Lyù Baïch, Ñoã Phuû. Chö Thieàn ñöùc! Nhaø y töï coù ñoàng phong, chaúng caàn môû saùch vôû khaùc. Sö hoûi vò Taêng: - Ngöôøi xöù naøo? Taêng thöa: - Taây Xuyeân. Sö hoûi: - Ly höông luùc naøo? Taêng thöa: - Thaùng hai naêm ngoaùi. Sö baûo: - Chöa lìa baûn quoác noùi moät caâu xem? Taêng thöa: - Khaép thaân ñeàu laø mieäng khoù vì ñoái ñaùp. Sö baûo: - Vaãn laø caâu ly gia thaát nghieäp. Taêng khoâng noùi ñöôïc. Sö ñaùnh moät phaát töû baûo: - Uoång ñi giaày coû. Sö cuøng Duy Chieáu ñoàng keá thöøa Phuø Dung maø khoâng bieát nhau, nhaân coù Thöôïng Nhôn Baèng thuaät laïi baøi taùn töôïng Phuø Dung cuûa Duy Chieáu cho Sö nghe. Baøi taùn: Vuõ taåy ñòch hoàng ñaøo ngaïc noän Phong dieâu tieân bích lieãu ty khinh Baïch vaân aûnh lyù quaùi thaïch loä Luïc thuûy quang trung khoâ moäc thanhDi! Nhó thò haø nhaân? Dòch: Möa röûa saïch hoàng ñaøo laù uùa. Gioù ñuøa ñi bích lieãu tô bay. Döôùi boùng maây traéng ñaù laï hieän. Trong aùnh nöôùc xanh caây khoâ töôi. OÂi! OÂng laø ngöôøi naøo? Sö noùi: Ngaøy nay môùi bieát oâng aáy gaàn Thaày toâi. Baèng lieàn thöa hoûi yù nghóa. Sö baûo: Haù chaúng thaáy Phaùp Nhaõn nieâm lôøi Giaùp Sôn raèng: ta ba möôi naêm chæ laøm caûnh ñeå hieåu. Baèng lieàn coù tænh. Sau Sö vaâng chieáu môøi truï chuøa Tònh Nhôn ôû Ñoâng Kinh. * Ôûû Ñaïi Trí Sö hoï Maâu, queâ ôû Trung Giang Ñoàng Xuyeân, thuôû nhoû ñaõ coù chí thoaùt traàn, naêm möôøi ba tuoåi xuaát gia, ñeán Hoä Thaùnh thoï giôùi cuï tuùc. Naêm sau sang Thaønh ñoâ theo hoïc Baùch Phaùp ôû chuøa Phaùp Hoa. Sö laïi thoâng Duy thöùc, ñoïc ñeán caâu “ñaây laø danh phaùp voâ laäu giôùi baát tö nghì thieän thöôøng, an laïc giaûi thoaùt, thaân ñaïi Maâu-ni”, döôøng nhö coù tænh. Vò thaày kia khoâng theå giaûi thích cho thoûa maõn. Sö than raèng: “Ta boû nhaø vì vieäc lôùn, ôû ñaây chæ ñoïc laïi nhöõng lôøi treân giaáy, ví nhö maët trôøi maët traêng veõ, haù coù aùnh saùng sao?” Sö lieàn töø giaõ sang mieàn Nam. Tröôùc tieân, Sö ñeán tham vaán Ñaïo giaû Ñoaïn Tyù ôû Thanh Kheâ. Ñoaïn Tyù thaàm nhaän Sö. Sö laïi tham vaán Thieàn sö Dieãn ôû Nguõ Toå, Thieàn sö Trieát ôû Chôn Nhö, Thieàn sö Tuùc ôû Baù Tröôïng, Thieàn sö Taâm ôû Hoái Ñöôøng, ngaøy ñeâm tham vaán maø chöa coù tænh. Khi Sö ôû Hoái Ñöôøng, coù ngöôøi töø Ñaïi Döông ñeán thuaät laïi lôøi daïy chuùng cuûa Phuø Dung, loøng Sö vui thích, beøn ñeán ñoù tham vaán. Môùi gaëp Phuø Dung döôøng nhö ñaõ bieát laâu roài. Moät hoâm, buoåi saùng nghe tieáng baûng, Sö hoaùt nhieân ñaïi ngoä, chaïy ñeán trình vôùi Phuø Dung. Phuø Dung aán khaû. Phuø Dung sai Sö giöõ Taïng kinh vaø phaân toøa thuyeát phaùp, caây duøi trong ñaõy troài ñaàu, trong tuøng laâm kính quí, danh tieáng vang xa. Chöa bao laâu, Sö trôû veà thaêm cha meï. Khi Phuø Dung ñeán truï chuøa Tònh Nhôn, Sö laïi ñeán ñoù laøm thuû chuùng ôû döôùi toøa. Chuøa Tònh Nhôn ôû choán kinh ñoâ maø Phuø Dung vaãn giaùo hoùa haøng Taêng chuùng. Ngöôøi ñeán hoûi ñaïo coù caû vaïn, Sö lo phaàn ngoaïi hoä vaãn ñaày ñuû. Phuø Dung noùi veà Sö, baûo vôùi ngöôøi raèng: Thuû toïa Lieân ñi nhö traâu nhìn nhö coïp, cô phong beùn nhaïy, ngaøy khaùc seõ hoaèng hoùa ñaïo cuûa ta. Khi aáy daân chuùng kieán thieát chuøa Suøng Ninh, choïn ngöôøi truyeàn phaùp, Kinh löôïc söù Vónh Höng laø Vöông Coâng Töï, Ñoâ chuyeån vaän söù laø Tieát coâng Thieäu Baønh duøng nghi leã thænh Sö. Sö nhaän lôøi, veà ôû ñaây naêm naêm danh tieáng ñoàn khaép, xa gaàn kính moä. Sau ñoù, dôøi ñeán chuøa Phoå Ninh ôû Nhöôïng Döông. Ñeán naêm ñaàu nieân hieäu Chaùnh Hoøa (1111), Sö trôû veà coá höông caát am Dieäu Phong ñeå döôõng giaø. Laïi bò Thieäu Baønh thænh truï chuøa Naêng Nhôn, keá sang chuøa Ñaïi Tuøy, roài Voâ Vi ôû Quaûng Haùn, Sieâu Ngoä ôû Thaønh ñoâ, roát sau ñeán chuøa Ñaïi Trí. Luùc sö truï chuøa Ñaïi Tuøy, coù tín ñoà doái toá Sö taïi chaâu. Sö vui veû ñeán ty nhaän toäi. Khi tra khaûo Sö, trôøi ñaát toái taêm, coù baày chim bay keâu la, laïi coù con gieo mình xuoáng ñaát. Chaâu töôùng kinh laï beøn thaû Sö ra. Sieâu Ngoä laø daõy nhaø beân caïnh cuûa chuøa Ñaïi Töø, saép baøy nhö caùi quaùn haøng, Sö thöôøng ñoùng cöûa ngoài yeân. Nhöõng ngöôøi troïng giôùi luaät thaáy ñeàu quí kính. Ñaïo ñöùc cuûa Sö caøng cao, keû Taêng ngöôøi tuïc muoán ñöôïc bieát maët Sö, maø chæ troâng thaáy löng coå. Khi ñoù, tuoåi Sö ñaõ cao, caûm thaáy chaùn muoán boû ñi, chuùng coá môøi laïi maø khoâng ñöôïc. Hoï baûo nhau, chuøa Ñaïi Trí ôû phía Taây xa xoâi röøng caây saàm uaát ñaùng cho Sö aån luùc tuoåi giaø, beøn ñöa yù kieán leân quan phuû. Khi aáy Tòch Coâng laøm Cheá trí söû ñeán leã thænh Sö. Sö hoan hæ höùa khaû. Sö ôû Ñaïi Trí taùm naêm, Thieàn khaùch caùc nôi tìm ñeán, ngoâi chuøa naøy trôû thaønh Baûo Xaõ. Song töø ñoù, Sö öùng tieáp ñôn sô. Chôït Sö khôûi beänh. Coù ngöôøi thaêm hoûi, Sö noùi: Ta khoâng khoå. Boãng Sö baûo Chuû söï: Vì ta laøm moät caùi kieäu lam, ta seõ coù choã caàn. Hoâm sau, Sö ngoài kieát giaø caàm buùt vieát keä xong, laëng leõ maø tòch. Sö tòch ngaøy muøng boán thaùng möôøi moät naêm nieân hieäu Thieäu Höng thöù möôøi laêm (1146) thoï baûy möôi ba tuoåi. * Ôû Ñôn Haø Sö hoï Coå, queâ ôû Kieám Chaâu, khoaûng hai möôi tuoåi ñi xuaát gia. Nôi hoäi Thieàn sö Phuø Dung, Sö ñöôïc trieät ngoä. Sau Sö truï nuùi Ñôn Haø taïi Ñaëng Chaâu. Sö thöôïng ñöôøng: “Trong caøn khoân giöõa vuõ truï, ôû trong coù moät hoøn ngoïc aån taïi hình sôn.” Trieäu Phaùp sö noùi theá aáy, chæ kheùo chæ daáu noùi veát, vaãn khoâng theå chæ baøy cho ngöôøi. Ngaøy nay Ñôn Haø môû hoaùc vuõ truï ñaäp naùt hình sôn, vì moïi ngöôøi chæ ra, ngöôøi ñuû maét bieän laáy. Sö caàm caây gaäy chao moät caùi noùi: Laïi thaáy chaêng? Coø traéng treân tuyeát saéc vaãn khaùc, traêng saùng hoa lau chaúng gioáng nhau. Sö thöôïng ñöôøng, nhaéc laïi Ñöùc Sôn daïy chuùng noùi: “toâng ta khoâng ngöõ cuù, khoâng moät phaùp cho ngöôøi”. Ñöùc Sôn noùi thoaïi theá aáy, ñaùng goïi laø chæ bieát vaøo coû tìm ngöôøi, baát chôït toaøn thaân buøn nöôùc. Chín chaén xem ra, chæ ñuû moät con maét. Neáu laø Ñôn Haø thì khoâng theá. Toâng ta coù ngöõ cuù ñao vaøng caét chaúng môû, saâu xa chæ huyeàn dieäu, ngoïc nöõ ñeâm mang thai. Sö thöôïng ñöôøng: Döøng döøng ñuùng ngoï coøn thieáu nöûa, laëng laëng canh ba vaãn chöûa troøn, saùu cöûa chaúng töøng bieát hôi aám, laïi qua thöôøng ôû tröôùc traêng trong. Sö thöôïng ñöôøng: Traêng saùng chieáu soi ñaàm trong baøy boùng, nöôùc khoâng coù yù thaám traêng, traêng khoâng coù taâm soi nöôùc, traêng nöôùc caû hai ñeàu queân môùi ñaùng goïi laø ñoaïn. Vì theá noùi: Vieäc leân trôøi caàn phaûi thoåi maát, vieäc thaäp thaønh caàn phaûi deïp maát, neùm vaøng vang tieáng chaúng caàn xoay nhìn. Neáu hay nhö theá, môùi hieåu nhaèm trong dò loaïi maø ñi. Quí vò! Ñeán trong aáy laïi thaáu hieåu chaêng? Sö im laëng giaây laâu noùi: Thöôøng ñi chaúng caát nhaân gian böôùc, mang loâng ñoäi söøng laãn ñaát buøn. Taêng hoûi:- Ngöu Ñaàu khi chöa thaáy Töù Toå theá naøo? Sö ñaùp:- Cuùc vaøng vöøa nôû ong ñua huùt. Taêng hoûi:- Sau khi thaáy theá naøo? Sö ñaùp:- Maàm khoâ hoa ruïng roõ khoâng nöông. Ñeán khoaûng nieân hieäu Tuyeân Hoøa (1119-1121) vaøo muøa Xuaân, Sö tòch, thaùp cuûa Sö ôû phía nam Hoàng Sôn. * Ôû Baûo Phong Sö hoï Lyù, queâ ôû Giaûn Chaâu, thuôû nhoû ñaõ coù tinh thaàn gheùt tuïc. Moät hoâm ñoïc saùch ñeán “taùnh töông caän daõ, taäp töông vieãn daõ”, Sö noùi: Phaøm thaùnh voán moät theå, do taäp neân sai khaùc, toâi bieát ñoù roài. Sö lieàn ñeán Thaønh ñoâ laøm ñoà ñeä Sö Thanh Thôùi ôû Loäc Uyeån. Ñeán naêm möôøi chín tuoåi, Sö caïo toùc thoï giôùi cuï tuùc. Sö Thanh Thôùi daïy ñeán chuøa Ñaïi Töø hoïc Khôûi Tín Luaän. Sö lieàn veà phoøng naèm, Thanh Thôùi hoûi lyù do. Sö thöa: Ñaõ noùi chaùnh tín Ñaïi thöøa, haù ôû lôøi noùi maø coù theå roõ. Sö beøn caát böôùc tham thieàn. Sö ñeán yeát kieán Phuø Dung taïi Ñaïi Hoàng. Moãi ñeâm Sö thöôøng ngoài thieàn haønh lang treân gaùc, gaëp gioù thoåi tuyeát moûng taït vaøo, laïi nghe tieáng la aên troäm, lieàn coù sôû ñaéc. Sau ñoù, Sö töø Phuø Dung ñi. Ñeán khoaûng nieân hieäu Ñaïi Quan (1107-1111), Phuø Dung maéc naïn. Sö töø Tam Ngoâ muoán dôøi ñeán Nghi Thuûy, ñöùa daãn ñöôøng ñi laïc, Sö caàm gaäy goõ ñoù, boãng nhieân ñaïi ngoä. Sö than: Ñaát naøy ñaâu khoâng phaûi Ngao Sôn ö? Sö ñeán Nghi Thuûy, Phuø Dung troâng thaáy vui veû noùi: Noái thaïnh toâng ta haún laø boïn ngöôi vaäy. Nhaân ñaây, Sö ôû laïi treân bôø hoà nhieàu naêm. Sau Sö nhaän truï chuøa Chieâu Ñeà, roài dôøi ñeán Cam Loà Tam Toå. Ñeán nieân hieäu Tuyeân Hoøa coù chieáu boå Sö truï Vieân Thoâng. Sau rôøi Vieân Thoâng truï ôû Phaàn Ñaøm. Sö thöôïng ñöôøng: Phaät xöa noùi “khi ta môùi thaønh Chaùnh giaùc chính thaáy chuùng sanh treân ñaïi ñòa thaûy ñeàu thaønh Chaùnh giaùc”. Sau Ngaøi laïi noùi “saâu thaúm xa xoâi khoâng ngöôøi hay ñeán”. Keû khoâng kieán thöùc, kheùo ñaàu roàng ñuoâi raén. Sö lieàn xuoáng toøa. Sö thöôïng ñöôøng: Chö Phaät quaù khöù ñaõ nhaäp Nieát-baøn roài, caû thaûy caùc ngöôi khoâng neân voùi nhôù; chö Phaät vò lai chöa ra ñôøi, caû thaûy caùc ngöôi khoâng neân voïng töôûng; chính hieän ngaøy nay ngöôi laø ngöôøi gì? Tham! Sö thöôïng ñöôøng: Baù Di töï aûi, Lieãu Haï Hueä khoâng kính, quaân töû chaúng noi theo. Khi hai beân chaúng laäp, trung ñaïo chaúng an baøy thì theá naøo? Sö caàm caây gaäy noùi: Uyeân öông theâu roõ maëc oâng ngaém, chaúng naém kim vaøng trao cho ngöôøi. Sö thöôïng ñöôøng: Döôùi cöûa thaùi döông dieäu xöôùng caøng cao, tröôùc nhaø minh nguyeät tri aâm laïi ít, chaúng khoûi thuyeàn ngang soâng laïch cheøo nhòp soùng xanh, xöôùng khuùc naêm Nghieâu hoøa nhaïc thanh bình, baùo caùo nhö theá khaép môøi thöøa ñöông, vöøa coù nghó nghò maây traéng bay muoân daëm. Sö thöôïng ñöôøng: Xöa töï chaúng sanh nay cuõng chaúng dieät, laø cheát chaúng ñöôïc maãu möïc. Nôi ñaây xuaát sanh choán naøy dieät heát, laø haøm sanh chòu qui cuû. Baäc ñaïi tröôïng phu caàn phaûi ôû trong doøng sanh töû, naèm trong röøng gai goùc, cuùi ngöôùc co duoãi tuøy cô laäp baøy, hay nhö theá ñoù laø duøng voâ löôïng phöông tieän trang nghieâm tam-muoäi, cöûa ñaïi giaûi thoaùt lieàn môû roäng theânh. Neáu chöa nhö theá, voâ löôïng phieàn naõo taát caû traàn lao ñöùng söïng tröôùc maët bít laáp ñöôøng xöa. Sö thöôïng ñöôøng: Ngöôøi xöa noùi “rôi thaân theå deïp thoâng minh lìa hình boû trí ñoàng vôùi ñaïi ñaïo”, ngay baây giôø haõy noùi laø ngöôøi naøo san thi thô ñònh leã nhaïc, laïi thaáu hieåu chaêng? Leã raèng leã raèng luïa ngoïc laø theá ö? Nhaïc raèng nhaïc raèng chuoâng troáng laø theá ö? Taêng hoûi: - Nghe Thaày noùi “choã maây toái toái rieâng Tuù phong baøy hieän, trong traêng môø môø aùnh nöôùc Phaàn Ñaøm sanh”, ñaâu chaúng phaûi caûnh Baûo Phong? Sö ñaùp: - Neáu laø caûnh Baûo Phong nhôø ngöôi chín chaén xem. Taêng hoûi: - Theá naøo laø ngöôøi trong caûnh? Sö ñaùp: - Xem laáy khi leänh haønh. Taêng hoûi: - Chæ nhö nöông lôøi caàn hieåu toâng chôù töï laäp qui cuû, theá naøo laø toâng cuûa Hoøa thöôïng? Sö ñaùp: - Neân bieát ngoaøi maây treân ngaøn choùt, rieâng coù tuøng linh söông laïnh mang. Tuyeát rôi, Taêng hoûi: - Toå sö Taây sang thì khoâng hoûi, thôøi tieát nhaân duyeân vieäc theá naøo? Sö ñaùp: - Moät maûnh hai maûnh ba boán maûnh, rôi trong con maét vaãn khoâng tieán. Ñeán nieân hieäu Kieán Vieâm naêm thöù hai (1128) ngaøy muøng baûy thaùng gieâng, Sö tòch. * 5. THIEÀN SÖ TOÅ TAÂM HOÁI ÑÖÔØNG HOAØNG LONG Sö hoï OÅ, queâ ôû Thuûy Höng Nam Huøng, thuôû beù laøm thô sanh coù tieáng. Naêm möôøi chín tuoåi, Sö bò muø maét cha meï nguyeän cho xuaát gia, con maét Sö saùng laïi. Sö ñeán nöông vôùi Sa-moân Hueä Toaøn ôû chuøa Long Sôn. Naêm sau thi Kinh nghieäp, Sö chæ daâng thi lieàn ñöôïc xuaát gia. Sö tieáp truï vieän cuûa thaày chaúng thoï giôùi luaät. Moät hoâm, Sö boû chuøa vaøo tuøng laâm yeát kieán Thieàn sö Vaên Duyeät ôû Vaân Phong, döøng laïi ñaây ba naêm. Sö khoå vì choã cöùng coûi coâ ñoäc, beøn caùo töø Thieàn sö Duyeät ra ñi. Duyeät baûo: Haõy ñeán nöông vôùi Hueä Nam ôû Hoaøng Baù. Sö ñeán Hoaøng Baù ôû boán naêm, tuy tri höõu maø cô chaúng phaùt. Sö töø giaõ trôû laïi Vaân Phong, ñeán nôi Thieàn sö Duyeät ñaõ tòch. Nhaân ñoù, Sö ñeán töïa ôû Thaïch Söông maø khoâng coù tham vaán. Sö thöû xem Truyeàn Ñaêng ñeán ñoaïn: “Taêng hoûi Thieàn sö Ña Phöôùc: Theá naøo laø moät vöôøn tre cuûa Ña Phöôùc? Ña Phöôùc ñaùp: Moät caây hai caây nghieâng, Taêng thöa: Chaúng hieåu. Ña Phöôùc noùi: Ba caây boán caây cong.” Khi aáy, Sö lieàn giaùc ngoä hieåu roõ ñöôïc hai Thaày. Sö lieàn ñi thaúng ñeán Hoaøng Baù. Vöøa môùi traûi toïa cuï, Hueä Nam cöôøi noùi: Ngöôi vaøo thaát cuûa ta. Sö cuõng thích thuù vui möøng thöa: Vieäc lôùn xöa nay nhö theá, Hoøa thöôïng caàn gì daïy ngöôøi khaùn thoaïi, haï ngöõ, traêm caùch söu taàm? Hueä Nam ñaùp: Neáu chaúng daïy oâng taàm cöùu nhö theá, ñeán choã khoâng duïng taâm töï thaáy töï nhaän, laø ta ñaõ choân vuøi ngöôi vaäy. Sö thong thaû chìm laëng ôû trong chuùng, thöôøng ñeán thöa hoûi veà cuù ngöõ cuûa Vaân Moân. Hueä Nam baûo: Bieát laø vieäc beân lieàn thoâi, oâng duøng nhieàu coâng phu laøm gì? Sö thöa: Chaúng theá, con coøn coù chuùt nghi, chaúng ñeán voâ hoïc ñaâu hay baûy doïc taùm ngang xoay trôøi chuyeån ñaát? Hueä Nam höùa nhaän. Sau ñoù, Sö ñeán yeát kieán Thieàn sö Khaû Chaân ôû Phong Nham. Khaû Chaân tieáp Sö lôøi noùi raát laï. Sö döøng ôû ñaây hai naêm, Khaû Chaân qui tòch. Sö trôû laïi Hoaøng Baù, Hueä Nam daïy phaân toøa tieáp ñoä Taêng chuùng. Ñeán Hueä Nam dôøi truï Hoaøng Long, Sö sang yeát kieán Thieàn sö Hieåu Nguyeät ôû Phaàn Ñaøm. Hieåu Nguyeät duøng kinh luaän tinh nghóa ñöôïc nhaäp thaàn, nhöõng vò ñoàng haøng ôû caùc nôi nghe theá ñeàu cöôøi, baûo laø chuû yeáu khoâng töï heát ñi, laïi thaû moät caây caàu vaøo hang saâu. Sö noùi: Kia cho höõu ñaéc maø ñaéc giöõ tröôùc ngöøa sau, ta cho voâ hoïc maø hoïc traêm soâng veà bieån. Sö do coù chuùt beänh döøng truï ôû Chöông Giang. Chuyeån vaän phaùn quan laø Haï YÛ Coâng coù nhaõ yù hoïc thieàn, gaëp Döông Kieät Thöù Coâng than raèng: Toâi ñeán Giang Taây haän khoâng gaëp ñöôïc Thieàn sö Hueä Nam. Thöù Coâng noùi: Coù Thöôïng toïa Toå Taâm ôû Chöông Giang, Coâng haõy ñeán thöa hoûi chaúng thieát gaëp Hueä Nam. YÛ Coâng lieàn ñeán ra maét Sö, cuøng ñaøm luaän tinh thaàn khoaùng ñaït, ñeán baøn veà Trieäu Luaän caâu “hoäi muoân vaät laøm chính mình vaø tình cuøng voâ tình chung moät theå”. Khi aáy coù con choù naèm döôùi baøn höông, Sö laáy caây thöôùc ñeø giaáy goõ con choù, laïi goõ caùi baøn, noùi: Con choù höõu tình neân ñi, caùi baøn voâ tình vaãn ôû, tình cuøng voâ tình ñaâu thaønh moät theå. YÛ Coâng khoâng theå ñaùp ñöôïc, Sö tieáp: Vöøa coù suy nghó lieàn thaønh phaùp dö, ñaâu töøng “hoäi muoân vaät laøm chính mình”? Thieàn sö Hueä Nam qui tòch, Sö tieáp truï trì Hoaøng Long ngoùt möôøi hai naêm. Song taùnh Sö thöïc lô laø khoâng thích theo vieäc, naêm phen xin nghæ môùi ñöôïc raûnh vieäc nhaøn cö. Taï Caûnh OÂn, Söù traán thuù Ñaøm Chaâu thaáy Qui Sôn thieáu ngöôøi, ñeán thænh ba phen Sö vaãn töø choái. Sau Taï Caûnh OÂn thænh Sö ñeán Tröôøng Sa gaëp moät laàn. Sö lieàn ñeán. Caûnh OÂn caàu xin nghe phaùp yeáu. Sö vì oâng noùi ñaïi cöông: “Ba thöøa möôøi hai phaàn giaùo, gioáng nhö noùi aên, chæ thöùc aên cho ngöôøi. Ñaõ nhôø ñoù noùi thöùc aên, coát nôi mình neám laáy. Chính mình neám ñöôïc, lieàn roõ bieát muøi vò kia laø maën laït cay ñaéng. Toå Ñaït-ma töø AÁn Ñoä sang chæ thaúng taâm ngöôøi thaáy taùnh thaønh Phaät cuõng laïi nhö theá. Chaân taùnh ñaõ nhaân vaên töï maø baøy, coát taïi chính mình thaáy ñöôïc. Neáu hay thaáy ñöôïc lieàn roõ bieát tröôùc maét laø chaân laø voïng laø sanh laø töû. Ñaõ roõ bieát chaân voïng sanh töû, xem laïi taát caû ngöõ ngoân vaên töï ñeàu laø lôøi noùi hieån baøy troïn khoâng coù nghóa thaät. Nhö nay khoâng hieåu beänh taïi choã naøo? Beänh taïi thaáy nghe hieåu bieát. Vì chaúng bieát nhö thaät choã ñeán meù chaân, nhaän caùi thaáy nghe hieåu bieát naøy laøm caùi sôû kieán cuûa chính mình. Ñaâu chaúng bieát, caùi thaáy nghe hieåu bieát naøy ñeàu nhaân tieàn traàn maø coù phaân bieät. Neáu khoâng caûnh giôùi tieàn traàn thì caùi thaáy nghe hieåu bieát naøy ñoàng vôùi loâng ruøa söøng thoû, troïn khoâng coù choã nöông.” Taï Caûnh OÂn nghe ñöôïc ñieàu chöa nghe. * Sö ñaùp caâu hoûi cuûa Haøn thò lang Toâng Coå raèng: Nhaân nghe: “khi xöa khai ngoä roãng theânh khoâng nghi, maø taäp khí töø voâ thuûy ñeán nay khoâng theå choùng döùt”. Song ngoaøi taâm khoâng dö moät phaùp, chaúng bieát phieàn naõo taäp khí laø vaät gì maø muoán döùt. Neáu khôûi taâm naøy trôû thaønh nhaän giaëc laøm con. Töø tröôùc ñeán giôø chæ coù ngoân thuyeát, cho ñeán theo beänh cho thuoác. Duø coù phieàn naõo taäp khí, chæ duøng tri kieán Nhö Lai trò noù, ñeàu laø lôøi quyeàn bieán phöông tieän daãn daïy. Neáu laø quyeát ñònh coù taäp khí ñeå trò, laïi laø ngoaøi taâm coù phaùp, maø coù theå heát aáy. Ví nhö con linh qui laáy ñuoâi khoûa daáu, daáu laïi hieän roõ, neân noùi ñem taâm duïng taâm laiï thaáy beänh saâu. Neáu hay saùng taâm, ngoaøi taâm khoâng phaùp, ngoaøi phaùp khoâng taâm, taâm phaùp ñaõ khoâng, laïi muoán daïy caùi gì heát. Sö daïo kinh ñoâ, Phuï maõ ñoâ uùy laø Vöông Coâng Saên thaønh taâm leã ñoùn vaø caát am ôû ngoaøi Quoác moân. Sö ôû ñaây thôøi gian, laïi sang phöông Nam daïo Loâ Sôn. Baønh Khí Tö traán thuù Cöûu Giang gaëp Sö, Khí Tö thong dong hoûi: Khi ngöôøi laâm chung coù chæ quyeát chaêng? Sö ñaùp: Coù. Khí Tö thöa: Xin ñöôïc nghe lôøi naøy. Sö baûo: Ñôïi Khí Tö cheát lieàn noùi. Khí Tö ñöùng daäy kính troïng noùi: Vieäc naøy phaûi laø Hoøa thöôïng môùi ñöôïc. Sö thöôøng laøm baøi keä: Baát truï Ñöôøng trieàu töï Nhaøn vi Toáng ñòa Taêng Sanh nhai tam söï naïp Coá cöïu nhaát chi ñaèng Khaát thöïc tuøy duyeân khöù Phuøng sôn nhaäm yù ñaêng Töông phuøng maïc töông tieáu Baát thò Laõnh Nam Naêng. Dòch: Chuøa trieàu Ñöôøng chaúng truï Laøm Taêng ñaát Toáng nhaønSanh nhai ba vaät chaùnh Coá cöïu moät caây heøo Tuøy duyeân ñi khaát thöïc Gaëp nuùi maëc tình leo Thaáy nhau chôù cöôøi mæm Chaúng phaûi Naêng Laõnh Nam. Ñoïc baøi thô naøy khaû dó thaáy ñöôïc phaåm caùch cuûa Sö. * Sö tuoåi ñaõ giaø laïi dôøi am vaøo choán röøng saâu, baët ngöôøi lui tôùi hôn hai möôi naêm. Moãi khi ñeán ngaøy kî cuûa Thieàn sö Hueä Nam, Sö laøm baøi keä: Tích nhaân khöù thôøi thò kim nhaät Kim nhaät y nhieân nhaân baát lai Kim kyù baát lai tích baát vaõng Baïch vaân löu thuûy phong boài hoài Thuøy vaân: Bình xích bình, tröïc trung hoaøn höõu khuùc Thuøy vaân: Vaät lyù teà, chuûng ma hoaøn ñaéc tuùc. Khaû laân trì truïc thieân haï nhaân Luïc luïc nguyeân lai tam thaäp luïc. Dòch: Ngöôøi xöa ra ñi ngaøy naøy thöïc Ngaøy nay nhö cuõ ngöôøi chaúng veà Nay ñaõ chaúng veà xöa chaúng ñeán Maây traéng nöôùc troâi gioù quaån quanh Ai baûo: Caân thöôùc baèng, trong ngay laïi coù cong Ai baûo: Vaät lyù ñoàng, gieo gai laïi ñöôïc luùa. Ñaùng thöông laän ñaän thaûy moïi ngöôøi Saùu saùu xöa nay laø baêm saùu. Nieân hieäu Nguyeân Phuø naêm thöù ba (1100) giöõa ñeâm ngaøy möôøi saùu thaùng möôøi moät, Sö vieân tòch, thoï baûy möôi saùu tuoåi, naêm möôi laêm tuoåi haï. Vua ban hieäu laø Baûo Giaùc. * 6. THIEÀN SÖ KHAÉC VAÊN CHÔN TÒNH Ôû Phaàn Ñaøm
Sö hoï Trònh, queâ ôû Vaên Höông Thieåm Phuû. Hoï Trònh ôû theá tuïc phaàn lôùn laøm coâng khanh. Sö sanh ra coù nhöõng ñieàu quaùi laï, moà coâi meï sôùm, thôø döôõng maãu raát chí hieáu maø khoâng ñöôïc thöông. Döôõng maãu haø khaéc Sö moät caùch ñau khoå, cha oâng thöông xoùt baûo ñi du hoïc boán phöông. Sö ñeán Baéc Thaùp ôû Phuïc Chaâu nghe kyø tuùc Quaûng Coâng thuyeát phaùp, caûm ñoäng ñeán rôi leä. Sö ôû laïi ñaây thôø Quaûng Coâng laøm thaày. Quaûng Coâng cho Sö hieäu laø Khaéc Vaên. Ñeán naêm hai möôi laêm tuoåi thi sôû hoïc, ñöôïc xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc. Sö hoïc kinh luaän ñeàu ñöôïc thaáu ñaùo. Sö ñi hoïc caùc lôùp giaùo lyù ôû Kinh Laïc, nhaân ñi kinh haønh taïi haønh lang ñieän Long Moân thaáy ñaép töôïng moät vò Tyø-kheo con maét nhö ôû trong ñònh. Boãng nhieân Sö töï maát, baûo ngöôøi baïn raèng: Choã ta chaát chöùa nhö Ngoâ Ñaïo Töû veõ ngöôøi vaät, tuy thaät laø kheùo maø chaúng phaûi soáng. Khi aáy, Sö boû ñi, noùi: Ta seõ sang phöông Nam hoïc ñaïo. * Nieân hieäu Trò Bình naêm thöù hai (1065), Sö an cö taïi Ñaïi Qui. Ban ñaàu nghe vò Taêng tuïng lôøi Vaân Moân, “Taêng hoûi: Phaät phaùp nhö traêng trong nöôùc phaûi chaêng, Vaân Moân ñaùp: soùng xanh khoâng ñöôøng thoaùt”, Sö hoaùt nhieân coù tænh. Khi aáy Thieàn sö Hueä Nam ñang ôû nuùi Hoaøng Baù, Sö tìm ñeán ñoù, gaëp Chôn Giaùc Duy Thaéng laøm Thuû toïa. Moät hoâm Hueä Nam nhaéc lôøi coå ñöùc: “nieäm taùn treân laàu chuoâng, troàng rau döôùi chaân giöôøng”, baûo chuùng haï ngöõ. Duy Thaéng noùi: Coïp maïnh ngoài ngay loä. Hueä Nam vui veû beøn thoái vieän ñeå Duy Thaéng truï. Thieàn sö Hueä Nam veà am Tích Thuùy an truï. Sö ñeán am ba phen maø lôøi noùi chaúng hôïp, töï noùi: Laõo naøy chæ laø Taêng tu haønh khoâng hieåu lôøi noùi cuûa ta. Sö ra ñi, ñeán Thuùy Nham yeát kieán Thieàn sö Thuaän. Thuaän tri kieán raát cao maø thích noùi saén bìm, neân caùc nôi goïi laø Thuaän baø giaø. Thuaän hoûi Sö: - Vöøa rôøi choã naøo? Sö thöa: - Hoaøng Baù. Thuaän hoûi: - Am chuû ñöôïc an vui chaêng? Sö thöa: - An vui. Thuaän hoûi: - OÂng ngöôøi xöù naøo? Sö thöa: - Quan Taây. Thuaän baûo: - Sao lôøi noùi chaúng gioáng ngöôøi Quan Taây? Sö thöa: - Ñi du hoïc hoài nhoû. Thuaän hoûi: - Laøm Taêng taïi ñaâu? Sö thöa: - Xuaát gia vôùi Hoøa thöôïng Quaûng taïi Baéc Thaùp. Hoøa thöôïng Quaûng cuøng Hoøa thöôïng Tuù ñoàng tham Song Tuyeàn UÙc. Thuaän cöôøi noùi: - Thieàn sö Khoaûnh cuøng Noät Toå AÁn tham vaán hai vò ñaïi laõo naøy maø khoâng hieåu ngöõ thoaïi kia. Ñeán toâi hieän nay tham ñöôïc chuùt ít thieàn caàn thaáy hai vò maø ñaõ thieân hoùa. Thuaän laïi hoûi: Taân truï trì Hoaøng Long theá naøo? Sö thöa: - Khoûe maïnh. Thuaän noùi: - Y chæ haï ñöôïc moät chuyeån ngöõ hay lieàn truï Hoaøng Long, veà thieàn coøn chöa moäng thaáy. Sö nhaân ñaây ñaïi ngoä toâng chæ Laâm Teá, lieàn thaáy choã duøng cuûa Hueä Nam, Sö beøn laøm maáy baøi tuïng gôûi veà. Hueä Nam ñoïc qua raát taùn thöôûng. Sö trôû veà tham leã. Hueä Nam hoûi: - Töø choã naøo laïi? Sö thöa: - Thuùy Nham. Hueä Nam baûo: - Vöøa gaëp Laõo taêng khoâng ôû nhaø. Sö hoûi: - Chöa bieát ñi ñaâu? Hueä Nam noùi: - Phoå thænh ôû Thieân Thai, vaân du taïi Nam Nhaïc. Sö thöa: - Neáu vaäy hoïc nhaân cuõng ñöôïc ñi töï taïi. Hueä Nam hoûi: - Giaày mang döôùi chaân ñöôïc ôû ñaâu? Sö thöa: - Loâ Sôn baûy traêm tieàn mua ñöôïc. Hueä Nam baûo: - Ñaâu töøng töï taïi? Sö chæ thöa: - Ñaâu töøng chaúng töï taïi. Hueä Nam kinh ngaïc. ÔÛ ñaây thôøi gian laâu, Sö töø giaõ ñeán döôùi hoäi Thuùy Nham Thuaän. * Thieàn sö Hueä Nam truï Hoaøng Long, Sö cuøng ñeán ñoù. Hueä Nam baûo: - “Vöøa roài sai thò giaû cuoán reøm, hoûi y: Khi cuoán reøm leân thì theá naøo? Y ñaùp: Xem thaáy thieân haï. Hoûi: Khi buoâng reøm xuoáng thì theá naøo? Y ñaùp: Nöôùc ræ chaúng thoâng. Hoûi: Khi chaúng cuoán chaúng buoâng thì theá naøo? Y ñaùp khoâng ñöôïc.” Ngöôi thöû ñaùp thay xem? Sö thöa: - Hoøa thöôïng theá thò giaû xuoáng nhaø Nieát-baøn môùi ñöôïc. Hueä Nam gaèn gioïng noùi: - Ngöôøi Quan Taây quaû khoâng ñaàu naõo, beøn nhìn Taêng beân caïnh. Sö chæ vò Taêng aáy noùi: - Chæ vò Taêng naøy cuõng chöa moäng thaáy. Hueä Nam cöôøi to. * Sau khi Thieàn sö Hueä Nam qui tòch, Sö daïo Hoaønh Nhaïc, trôû laïi thuû chuùng ôû Ngöôõng Sôn. Ñeán nieân hieäu Hy Ninh thöù naêm (1072), Sö ñeán Cao An, Thaùi thuù Tieàn Coâng Daëc Tieân Haàu ra maét Sö. Sö laïi ñeán ra maét Tieàn Coâng, trong bình phong coù con choù chaïy uøa ra suûa, Sö ñöùng traùnh moät beân. Tieàn Coâng gieãu noùi: - Thieàn giaû vaãn hay giaùo hoùa raén coïp maø laïi sôï choù sao? Sö ñaùp: - Coïp trong nuùi deã deïp, roàng giöõ nhaø khoù tröø. Tieàn Coâng khen raèng: - Thaät danh chaúng doái. Tieàn Coâng môøi Sö truï Ñoäng Sôn, sau truï Thoï Thaùnh. Taïi Ñoäng Sôn, Sö thöôïng ñöôøng daïy chuùng: Döôùi cöûa Ñoäng Sôn coù khi hoøa buøn hôïp nöôùc, coù khi vaùch ñöùng ngaøn nhaãn. Caû thaûy caùc oâng! Nghó nhaèm choã hoøa buøn hôïp nöôùc thaáy Ñoäng Sôn. Ñoäng Sôn chaúng ôû choã hoøa buøn hôïp nöôùc. Nghó nhaèm choã vaùch ñöùng ngaøn nhaãn thaáy Ñoäng Sôn. Ñoäng Sôn chaúng ôû choã vaùch ñöùng ngaøn nhaãn. Nghó nhaèm taát caû choã thaáy Ñoäng Sôn. Ñoäng Sôn chaúng ôû taát caû choã. OÂng chaúng caàn thaáy daây muõi cuûa Ñoäng Sôn. ÔÛ trong tay Ñoäng Sôn, toan nguû meâ naém daây muõi keùo moät caùi, chæ thaáy con maét ñònh ñoäng laïi chaúng bieát nhau. Laïi chaúng caàn bieát Ñoäng Sôn, haõy bieát chính mình laø ñöôïc. * Sö truï trì ñöôïc möôøi hai naêm, chaùn söï oàn naùo, xin nghæ vieäc ñi daïo Tam Ngoâ. Khi Sö ñeán Kim Laêng, Vöông Kinh Coâng môùi veà höu ôû taïi Ñònh Laâm, nghe Sö ñeán ra nghinh ñoùn. OÂng raát vui möøng ñaøm ñaïo troïn ngaøy. Coâng hoûi: - Caùc kinh ôû ñaàu ñeàu coù neâu thôøi, xöù, rieâng kinh Vieân Giaùc khoâng thaáy laø sao? Sö ñaùp: - Giaùo lyù ñoán ngoä dieãn baøy laø chæ thaúng cho chuùng sanh choã nhaät duïng hieän tieàn chaúng thuoäc xöa nay. Hieän nay Laõo taêng cuøng Töôùng coâng ñeàu nhaäp Ñaïi Quang Minh taïng, du hí tam-muoäi laãn laøm chuû khaùch khoâng can döï thôøi xöù. Kinh Coâng raát vui, cuøng em laäp moät ngoâi chuøa, thænh Sö laøm Toå khai sôn thöù nhaát. * Sö ñaêng toøa noùi: Ñaïi chuùng! Moät hoäi ngaøy nay caàn bieát chaêng? Laø tònh duyeân thôøi tieát thaønh Phaät cuûa ñaïi chuùng. Hoäi hoâm nay laø do Thöøa töôùng Kinh Quoác Coâng cuøng Phaùn Phuû Taû thöøa cuùng nhaø, hieán vöôøn röøng laøm chuøa, thænh Sôn taêng xieån döông Toå yù. Quí vò laïi hieåu chaêng? Chæ thaúng cho ñaïi chuùng töùc taâm kieán taùnh thaønh Phaät. Ñaïi chuùng tin ñöôïc chaêng? Neáu töï tin ñöôïc lieàn bieát taùnh mình xöa nay thaønh Phaät. Duø coù chöa tin cuõng seõ thaønh Phaät. Chæ vì meâ ñaõ laâu, chôït môùi nghe noùi thaät khoù maø tin ñöôïc. Taát caû thieän tri thöùc trong thieân haï xöa nay, taát caû thieàn ñaïo, taát caû ngöõ ngoân, ñeàu laø töø trong Phaät taùnh cuûa thieän tri thöùc löu xuaát döïng laäp. Song löu xuaát ñoù laø ngoïn, Phaät taùnh laø goác. Gaàn ñaây Phaät phaùp ñaùng thöông, phaàn nhieàu boû goác theo ngoïn, boäi chaùnh hôïp taø. Chæ nhaän ngoân cuù cuûa coå nhaân laøm thieàn laøm ñaïo, coù gì giao thieäp. Duø cho Toå Ñaït-ma Taây sang cuõng khoâng thieàn coù theå noùi, chæ coát ñaïi chuùng töï chöùng töï ngoä, töï thaønh Phaät, töï döïng laäp taát caû thieàn ñaïo. Huoáng laø thaàn thoâng bieán hoùa, chuùng sanh voán töï ñaày ñuû chaúng nhôø tìm beân ngoaøi. Hieän nay phaàn nhieàu ngöôøi tìm caàu beân ngoaøi, bôûi coäi goác töï khoâng coù choã ngoä, moät beà laøm khaùch ñeám traân baûo cho ngöôøi, troïn laø hö voïng chaúng khoûi troâi laên trong sanh töû. Ñaïi chuùng! Ngaøy nay hai Töôùng coâng kieán laäp ñaïi ñaïo traøng naøy, laøm ñaïi Phaät söï, ñöa chuùng sanh ra khoûi khoå troâi laên sanh töû, baøy hieän dieäu taâm tòch dieät roäng lôùn xöa nay, khai phaùt thaàn thoâng ñaïi quang minh taïng xöa nay. Chæ vì meâ neân ôû trong haøng phaøm phu, ngoä thì chính nay laø Hieàn Thaùnh. Ñaïi chuùng! Noùi nhieàu aét caùch ñaïo caøng xa, laøm troø cöôøi cho haøng ñaïo nhaân maét saùng, trong chuùng coù ngöôøi maét saùng chaêng? Thôøi nay Phaät phaùp laãn loän coát phaân taø chaùnh khieán moïi ngöôøi chaúng rôi vaøo taø kieán, laøm con maét chaùnh cho trôøi, ngöôøi. Coù chaêng? Coù chaêng? Sö im laëng giaây laâu noùi: Toâi troïn chaúng daùm khinh caùc ngöôøi, caùc ngöôøi ñeàu seõ laøm Phaät. Sö xuoáng toøa. * Kinh Coâng raát vui. OÂng keå ñaïo haïnh cuûa Sö taâu veà trieàu, vua ra chieáu ban hieäu cho Sö laø Chôn Tònh Thieàn sö. Khoâng bao laâu, Sö chaùn söï oàn naùo trôû veà Cao An caát am döôùi nuùi Cöûu Phong ñeå teân laø Ñaàu Laõo. Hoïc giaû boán phöông keùo ñeán. Ñöôïc saùu naêm, Sö laïi ra truï trì Qui Toâng. Hai naêm sau, Tröông Thieân Giaùc gaëp Sö ôû Loâ Sôn, coá thænh Sö truï trì Phaàn Ñaøm. Khoâng bao laâu, Sö lui veà ôû Vaân Am. * Nieân hieäu Suøng Ninh naêm ñaàu (1102) ngaøy muøng moät thaùng möôøi, Sö maéc beänh. Ñeán ngaøy raèm, beänh Sö nheï. Hoâm nay, Sö ñem moïi duïng cuï caàn thieát cuûa Sö phaân phoái cho ñeä töû heát. Giöõa ñeâm möôøi saùu, Sö taém goäi roài ngoài kieát giaø, chuùng thænh thuyeát phaùp, Sö cöôøi noùi: Naêm nay baûy möôi taùm Boán ñaïi saép rôøi raõ Gioù löûa ñaõ ly taùn Saép ñi coøn gì noùi. Noùi xong, Sö vieân tòch, thoï baûy möôi taùm tuoåi. ] |
||
