 |
THIEÀN SÖ TRUNG HOA TAÄP BA H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
ÑÔØI THÖÙ MÖÔØI SAÙU SAU LUÏC TOÅ TOÂNG LAÂM TEÁ THÖÙ 12 PHAÙI DÖÔNG KYØa/- Noái phaùp Vieân Ngoä Khaéc Caàn Phaät Quaû coù 75 vò: 1. Thieàn sö Ñaïi Hueä Toâng Caûo ôû Caûnh Sôn 2. Thieàn sö Thieäu Long ôû Hoå Khöu 3. Thieàn sö Ñoan Duï Phaät Trí ôû Duïc Vöông 4. Thieàn sö Phaùp Thôùi Phaät Taùnh ôû Ñaïi Qui 5. Thieàn sö An Daân Maät AÁn ôû Hoa Taïng 6. Thieàn sö Toå Giaùc ôû Hoa Nghieâm 7. Thieàn sö Hueä Vieãn Haït Ñöôøng ôû Linh AÅn b/- Noái phaùp Hueä Caàn Phaät Giaùm coù 16 vò: 1. Thieàn sö Taâm Ñaïo ôû Vaên-thuø 2. Thieàn sö Trí Taøi ôû Long Nha 3. Thieàn sö Thuû Tuaàn Phaät Ñaêng ôû Haø Sôn c/- Noái phaùp Thanh Vieãn Phaät Nhaõn coù 21 vò: 1. Thieàn sö Só Khueâ Truùc Am ôû Long Töôøng 2. Thieàn sö Phaùp Trung Muïc Am ôû Hoaøng Long 3. Thieàn sö Ñaïo Haïnh Tuyeát Ñöôøng ôû OÂ Cöï 4. Thieàn sö Minh Bieän Chaùnh Ñöôøng ôû Ñaïo Traøng. * 42. THIEÀN SÖ TOÂNG CAÛO ÑAÏI HUEÄ DIEÄU HYÛ Ôû Caûnh Sôn -(1049 - 1163) Sö queâ ôû Ninh Quoác Tuyeân Chaâu, con nhaø hoï Heà. Naêm möôøi ba tuoåi, Sö môùi vaøo hoïc Phaùt Moâng, hoïc chöa ñöôïc nöûa thaùng lieàn boû ñi xuaát gia. Naêm möôøi baûy tuoåi, Sö ñöôïc laøm Taêng thoï giôùi cuï tuùc. Tuy Sö tuoåi nhoû ñaõ bieát coù vieäc trong toâng moân. Sö xem heát caùc Ngöõ luïc, thích nhaát laø lôøi Vaân Moân, Muïc Chaâu. Sö nghi Nguõ gia toâng phaùi buoåi ñaàu chæ moät Toå Ñaït-ma, vì sao laïi coù nhieàu moân ñình? Song taùnh Sö cao sieâu khoâng chòu raøng buoäc. Cha meï khuyeân Sö ñi du phöông. * Khi aáy ôû Tuyeân Chaâu coù Thieàn sö Thieäu Trình ôû Minh Giaùo thöøa keá Thieàn sö Thaûn ôû Höng Giaùo laø chaùu Thieàn sö Giaùc ôû Lang Nha. Sö nghe Thieäu Trình laø ngöôøi baûo tham neân taän taâm thôø phuïng, Sö thöôøng thöa hoûi veà nieâm coå tuïng coå cuûa Tuyeát Ñaäu vaø nhaân duyeân caùc baäc coå tuùc. Thieäu Trình chæ daïy coát phaûi thaúng ñoù töï thaáy töï noùi, chaúng raûnh baøn ngoân ngöõ kia. Sö thaáu suoát ñöôïc choã chæ daïy cuûa Tieân ñöùc. Thieäu Trình laáy laøm laï, moãi khi khen noùi: - Caûo laø ngöôøi taùi lai. * Sö laïi sang Dónh Chaâu tham vaán Thuû toïa Nguyeân ôû Ñaïi Tuøy, Hoøa thöôïng Vi ôû Ñoäng Sôn, Thò giaû Kieân. Hoøa thöôïng Vi laøm thuû chuùng ôû Phuø Dung, Thò giaû Kieân laøm thò giaû Phuø Dung möôøi naêm. Sö tham hoïc vôùi ba vò naøy khaù laâu, hieåu roõ ñöôïc toâng chæ toâng Taøo Ñoäng. Moät hoâm, thaáy kia thaép höông truyeàn trao ñeå toû laø phoù chuùc chaúng doái, Sö baát bình noùi: - Thieàn coù truyeàn trao, ñaâu phaûi phaùp töï chöùng töï ngoä cuûa Phaät, Toå. * Sö ñi ñeán döôùi toøa cuûa Thieàn sö Trieát ôû Chôn Nhö, vaøo thaát Taïng chuû Khaùnh, Boàng ñaàu Hieàn. Sö cuøng Khaùnh ñeán Hoaøng Long yeát kieán Hoái Ñöôøng, Ñoâng Laâm, tham Chieáu Giaùc ñeàu chaúng hôïp. Sö laïi yeát kieán Thieàn sö Tuaàn ôû Taâm AÁn, Tuaàn laø cao ñeä cuûa Tuù Thieát Dieän. Cuøng Sö ñaøm ñaïo, Tuaàn laáy laøm laï, muoán löu ôû döôùi hoäi maø Sö chaúng chòu. Tuaàn nhaân chæ ñeán Baûo Phong tham Thieàn sö Chuaån. Chuaån töùc laø Traïm Ñöôøng. * Sö môùi ñeán cô bieän tung hoaønh, Chuaån baûo: - Loã muõi oâng taïi sao coù nöûa beân? Sö thöa: - Moân haï Baûo Phong. Chuaån baûo: - Thieàn hoøa ñoå soaïn. Nhaân toâ veõ laïi töôïng Thaäp Vöông, Chuaån chæ hoûi Sö: - Quan nhaân naøy hoï gì? Sö ñaùp: - Hoï Löông. Chính Chuaån laø hoï Löông. Chuaån xoa ñaàu töôïng noùi: - Taïi sao hoï Löông laïi thieáu caùi ñaàu troïc? Sö thöa: - Ñaàu tuy chaúng ñoàng loã muõi töông tôï. Chuaån baûo: - Thieàn hoøa ñoå soaïn. Nhaân xem kinh Kim Cang, Chuaån hoûi Sö: - “Phaùp aáy bình ñaúng khoâng coù cao thaáp”, vì sao nuùi Vaân Cö cao nuùi Baûo Phong thaáp? Sö ñaùp: - Phaùp aáy bình ñaúng khoâng coù cao thaáp. Chuaån baûo: - OÂng laøm ñöôïc keû tôù Toïa chuû. Moät hoâm, Chuaån baûo Sö: - Thöôïng toïa Caûo! Toâi coù thieàn tí xíu naøy, oâng moãi moãi lyù hoäi ñöôïc chaêng? Sö thöa: - Lyù hoäi ñöôïc. Chuaån baûo: - Daïy oâng noùi cuõng noùi ñöôïc, baûo oâng laøm cuõng laøm ñöôïc, nieâm coå, tuïng coå, tieåu tham, phoå thuyeát thaûy ñöôïc, chæ coù moät söï kieän chaúng phaûi, oâng coù bieát chaêng? Sö thöa: - Chöa bieát laø söï kieän gì? Chuaån baûo: - OÂng chæ thieáu moät caùi aø! Vì theá khi noùi thì coù, khi chaúng noùi lieàn khoâng, khi vaøo phöông tröôïng thì coù, khi ra phöông tröôïng lieàn khoâng, khi tænh tænh thì coù, khi nguû meâ lieàn khoâng, laøm sao ñòch ñöôïc sanh töû? Sö thöa: - Chính laø choã con nghi. Chuaån beänh, Sö ñeán hoûi: - Con veà sau phaûi thaáy ngöôøi naøo? Chuaån baûo: - Coù gaõ Caàn, ta chaúng bieát y, oâng neân yeát kieán ñoù, seõ hay bieän ñöôïc vieäc cuûa oâng. Neáu oâng lieãu chöa xong neân tu haønh xem Ñaïi Taïng Kinh, thaân sau ra ñôøi quyeát ñònh laø thieän tri thöùc. Traïm Ñöôøng tòch, Sö ra maét Thöøa töôùng Tröông Thieân Giaùc nhôø laøm baøi minh ôû thaùp. Thieân Giaùc moân ñình cao, ñoái vôùi Thieàn khaùch ít höùa nhaän. Gaëp Sö moät phen noùi chuyeän laø kheá hôïp. Thieân Giaùc cuøng giuùp Sö ñeán yeát kieán Vieân Ngoä. * Khi aáy, Vieân Ngoä töø Töông Sôn vaâng chieáu truï chuøa Thieân Ninh taïi Ñoâng Kinh. Vieân Ngoä chöa ñeán, Sö ñaõ ñeán tröôùc taïm döøng laïi tham ñöôøng roài, Vieân Ngoä nhaäp vieän, Sö sôùm chieàu thöa thænh. Vieân Ngoä nhaéc, “Taêng hoûi Vaân Moân: theá naøo laø choã chö Phaät xuaát thaân, Vaân Moân ñaùp: nuùi ñoâng treân nöôùc ñi” baûo Sö haï ngöõ. Sö tham ngoùt moät naêm, ñaõ haï boán möôi chín chuyeån ngöõ ñeàu chaúng hôïp. * Moät hoâm, Vieân Ngoä ñeán phoù trai nhaø moät oâng quan, ñaêng toøa nhaéc, “Taêng hoûi Vaân Moân: theá naøo laø choã chö Phaät xuaát thaân, Vaân Moân ñaùp: nuùi ñoâng treân nöôùc ñi”. Neáu laø Thieân Ninh thì khoâng nhö theá. Neáu coù ngöôøi hoûi: theá naøo laø choã chö Phaät xuaát thaân, chæ noùi vôùi y: gioù nam töø nam laïi ñieän caùc sanh maùt meû. Sö nghe nhaéc hoaùt nhieân tænh ngoä. Beøn ñem sôû ngoä trình Vieân Ngoä. Vieân Ngoä xeùt Sö tuy meù tröôùc sau ñoaïn, töôùng ñoäng chaúng sanh, song ngoài ôû choã saïch troïi trôn, baûo Sö raèng: - Chöa phaûi, oâng tuy coù ñaéc maø ñaïi phaùp chöa saùng. Moät hoâm, Sö vaøo thaát, Vieân Ngoä baûo: - Cuõng chaúng deã, oâng ñeán trong ñieàn ñòa naøy, chæ ñaùng tieác cheát roài khoâng theå soáng laïi ñöôïc. Chaúng nghi ngoân cuù aáy laø beänh lôùn. Chaúng thaáy noùi: Bôø thaúm buoâng tay töï nhaän thöøa ñöông, cheát roài soáng laïi doái anh chaúng ñöôïc. Phaûi bieát coù ñaïo lyù naøy. Sö thöa: - Con chæ cöù nhö choã ñöôïc hieän nay ñaõ laø soáng thích, laïi khoâng theå lyù hoäi ñöôïc. Vieân Ngoä khoâng nhaän, beøn sai Sö laøm thò giaû. Moãi ngaøy, Sö cuøng só ñaïi phu baøn luaän, vaøo thaát ñeán ba boán laàn. Vieân Ngoä beøn nhaéc: “coù caâu khoâng caâu nhö bìm nöông caây”, hoûi Sö. Sö vöøa môû mieäng, Vieân Ngoä lieàn noùi: - Chaúng phaûi, chaúng phaûi. Nhö theá ñeán nöûa naêm chöa ñöôïc aán khaû, nieäm nieäm chaúng queân nôi taâm. Moät hoâm cuøng caùc quan khaùch aên côm, Sö caàm ñuõa nôi tay maø queân haù mieäng. Vieân Ngoä cöôøi baûo: - Keû naøy tham Huyønh Döông moäc thieàn, laïi ruùt ngöôïc ñi. Sö lieàn noùi thí duï: - Ñaïo lyù cuûa Hoøa thöôïng gioáng nhö con choù nhìn chaûo môõ noùng, muoán lieám laïi lieám chaúng ñöôïc, muoán boû laïi boû chaúng ñöôïc. Vieân Ngoä baûo: - OÂng duï raát hay, chæ caùi naøy laø chuoàng Kim Cang laø luøm gai laät. Laïi moät hoâm Sö hoûi: - Nghe noùi Hoøa thöôïng ñöông thôøi ôû choã Nguõ Toå cuõng hoûi thoaïi naøy, chaúng bieát Nguõ Toå ñaùp theá naøo, xin Thaày chæ daïy? Vieân Ngoä laëng thinh khoâng noùi. Sö thöa: - Khi xöa Hoøa thöôïng chaúng phaûi töï hoûi rieâng, phaûi ôû tröôùc ñaïi chuùng hoûi, nay noùi laïi coù ngaïi gì? Vieân Ngoä noùi: - Ta hoûi “coù caâu khoâng caâu nhö bìm nöông caây” laø theá naøo, Nguõ Toå baûo: taû cuõng taû chaúng thaønh, veõ cuõng veõ chaúng ñöôïc. Ta laïi hoûi: chôït gaëp caây ngaõ bìm khoâ thì theá naøo, Nguõ Toå baûo: theo nhau laïi vaäy. Sö nghe nhaéc ngay ñoù ñaïi ngoä, beøn noùi: - Con hoäi vaäy. Vieân Ngoä noùi: - Chæ e oâng laïi thaáu coâng aùn naøy chöa ñöôïc. Sö thöa: - Thænh Hoøa thöôïng cöû. Vieân Ngoä lieàn cöû moät maïch nhöõng coâng aùn cuûa tieàn boái hoûi Sö. Sö theo tieáng ñoái ñaùp khoâng treä ngaïi. Vieân Ngoä voã tay khen hay, laïi ñoái chuùng khen raèng: - Caûo chaúng phaûi moät ñôøi hai ñôøi laøm thieän tri thöùc laïi. Töø ñaây Sö noùi doïc ngang töï taïi nhö neùm hoøn gaïch xuoáng nöôùc, nhö xoay vieân ñaù troøn treân baøn ngaøn nhaãn. Chö laõo tuùc khoù vöôït qua ñöôïc söï beùn nhaïy cuûa Sö. Sö ñaõ ñaïi trieät, moät soá Thieàn khaùch coù nghi ñeán hoûi Vieân Ngoä. Vieân Ngoä baûo: Caùi thieàn cuûa ta gioáng nhö bieån caû, caùc oâng ñem ñöôïc bieån caû ñeán nghieâng laáy môùi ñöôïc. Neáu chæ ñem baùt chaäu ñeán chöùa ñöôïc chuùt ít beøn thoâi, khí löôïng cuûa caùc oâng chæ nhö theá, baûo ta phaûi laøm sao, ñöôïc bao nhieâu caùi ñeán ñieàn ñòa cuûa oâng. Khi tröôùc coù Thöôïng toïa Caûo cuøng caùc oâng moät loaïi, laïi ñaõ cheát roài. Chöa bao laâu, Vieân Ngoä cöû Sö laøm Thuû chuùng. Khi aáy, haøng só ñaïi phu thöôøng thöôøng tranh ñeán vôùi Sö. Vieân Ngoä trôû veà Thuïc, Sö töø veà ôû Coå Vaân Moân, hoïc giaû ñua nhau ñeán. Laïi chaïy loaïn sang Hoà Nam, qua Giang Höõu vaøo Maân, Sö caát am Tröôøng Laïc ôû söôøn nuùi. Khi aáy theo Sö naêm möôi ba ngöôøi, chöa ñaày naêm möôi ngaøy maø ñaéc phaùp möôøi ba ngöôøi. Caáp söï Giang Coâng Thieáu Minh thænh Sö truï am Vaân Moân ôû Tieåu Kheâ. Thöøa töôùng Tröông Nguïy Coâng khi ôû Thuïc nghe Vieân Ngoä noùi Sö thaät ñöôïc phaùp tuûy, khi veà trieàu môøi Sö truï Caûnh Sôn phuû Laâm An. Sö ñeán truï nôi ñaây phaùp tòch höng thaïnh moät thôøi. Nhöõng ngoâi nhaø chöùa maáy traêm ngöôøi ñeàu khoâng choã dung, phaûi laäp laàu gaùc lôùn chöùa caû ngaøn ngöôøi, chuùng thöôøng coù maët treân hai ngaøn. Buoåi khai phaùp ban ñaàu, Sö ñaêng toøa vaán ñaùp chöa xong, laïi coù maáy vò Taêng tranh nhau ra hoûi. Sö naém ñöùng laïi noùi: Döøng! Döøng! Giaû söû quaû ñaát coù bao nhieâu caây coû nghieàn naùt laøm buïi, moãi moãi haït buïi coù moät caùi mieäng, moãi moãi caùi mieäng ñuû voâ ngaïi töôùng löôõi roäng daøi, moãi moãi töôùng löôõi xuaát voâ löôïng aâm thanh sai bieät, moãi moãi aâm thanh phaùt voâ löôïng ngoân töø sai bieät, moãi moãi ngoân töø coù voâ löôïng dieäu nghóa sai bieät. Nhö treân, Thieàn taêng baèng soá buïi, moãi moãi ñuû mieäng nhö theá, löôõi nhö theá, aâm thanh nhö theá, ngoân töø nhö theá, dieäu nghóa nhö theá, ñoàng thôøi ñaët traêm ngaøn vaán naïn, moãi vaán naïn khaùc nhau, maø chaúng ñuû moät tieáng taèng haéng cuûa Tröôûng laõo Caûnh Sôn naøy, ñoàng thôøi ñaùp xong. Khi naøy ôû trong aáy laøm Phaät söï voâ löôïng voâ bieân roäng lôùn, moãi moãi Phaät söï khaép caû phaùp giôùi. Cho neân noùi, moät sôïi loâng hieän thaàn bieán, taát caû Phaät ñoàng noùi kinh, nôi voâ löôïng kieáp chaúng bieát bôø meù, ñöôïc theá aáy naùo nhieät moân ñình thì phaûi. Neáu duøng chaùnh nhaõn xem ñoù, chính laø nghieäp thöùc môø môø khoâng goác ñeå y cöù, döôùi cöûa Toå sö moät ñieåm duøng cuõng chaúng ñöôïc. Huoáng laø soi moùc chöông cuù, vaïch baøy ngoân phong, chaúng nhöõng choân vuøi toâng thöøa töø tröôùc, cuõng laø cöôøi vôõ loã muõi cuûa Thieàn taêng. Vì theá noùi, coøn maûy tô buoäc nieäm laø nghieäp nhaân tam ñoà, chôït vaäy tình sanh laø bao vaây muoân kieáp, hieäu phaøm danh thaùnh troïn laø tieáng roãng, töôùng toát hình xaáu ñeàu laø saéc huyeãn, oâng muoán caàu ñoù laïi khoâng luïy sao? Neáu laø chaùn ñoù cuõng thaønh ñaïi hoaïn. Xem Tieân ñöùc kia noùi daïy nhö theá, nhö binh khí cuûa quoác gia baát ñaéc dó maø duøng, treân vieäc boån phaän cuõng khoâng coù tin töùc naøy. Ngaøy nay sôn taêng cöû xöôùng nhö theá, gioáng heät khoâng moäng noùi moäng, thòt laønh khoeùt thaønh thöông tích, kieåm ñieåm ra neân aên caây gaäy. Hieän nay coù ngöôøi haï ñöôïc ñoäc thuû hay chaêng? Neáu coù, kham ñeàn caùi ôn chaúng ñeàn, cuøng giuùp giaùo hoùa voâ vi. Neáu khoâng, haønh ngöôïc leänh naøy vaäy. Sö caàm gaäy leân noùi: Ngang chaân Maïc Da toaøn chaùnh leänh, thaùi bình hoaøn vuõ cheùm ngu si. Sö lia moät caùi, heùt moät heùt. Sö daïy chuùng: “Ñieân ñaûo töôûng sanh, sanh töû noái, ñieân ñaûo töôûng dieät, sanh töû döùt, choã sanh töû döùt Nieát-baøn khoâng, choã Nieát-baøn khoâng trong maét buïi.” Nieát-baøn ñaõ khoâng, noùi caùi gì trong maét buïi? “Maây traéng chôït veà che nuùi bieác, traêng trong khoù baûo xuoáng trôøi xanh.” Sö laïi noùi: Nöôùc Ma-kieät-ñeà vaãn ôû giöõa ñöôøng, tröôùc ngoïn Thieáu Thaát toaøn khoâng loã muõi, baøn huyeàn noùi dieäu thòt laønh khoeùt thaønh thöông tích, nhaéc xöa roõ nay neùm caùt choïi ñaát. Ñaâu baèng ñoùi aên khaùt uoáng raûnh ngoài meät nguû, maëc cho boán muøa ñoåi dôøi chaúng can heä vieäc cuûa ta. Tuy nhieân nhö theá, cuõng phaûi thaät ñeán ñieàn ñòa naøy môùi ñöôïc. Chæ nhö thaät ñeán ñieàn ñòa naøy laøm sao thaân caän? Sö heùt moät heùt, noùi: - Chaâm cöùu treân veát thöông laïi ñeå moät vieân ngaûi cöùu chaùy. Sö thöôïng ñöôøng hoûi ñaùp xong, beøn noùi: Hoûi ñöôïc cuõng toát chaúng hoûi laïi gaàn. Côù sao? Con ñöôøng tröôùc tieáng ngaøn thaùnh chaúng truyeàn, hoïc giaû nhoïc hình nhö khæ baét boùng. Trong ñaây neáu coù keû anh linh, theá aáy chaúng theá aáy, tai nghe nhaéc ñeán ñöùng daäy lieàn ñi, vaãn ôû trong hang oå bìm saén. Haún ñöôïc trong khoâng sôû chöùng ngoaøi khoâng sôû tu, gioáng nhö ñaát chôû nuùi, ñaù ngaäm ngoïc, chöa phaûi choã Thieàn taêng buoâng thaân maïng. Daùm hoûi ñaïi chuùng, theá naøo laø choã Thieàn taêng buoâng thaân maïng? Neáu nhö bieát ñöôïc traàn traàn nieäm nieäm ñeàu khoâng roãng thieáu, xoay quanh cuùi ngöôùc troïn ôû trong kia. Chính khi aáy cöùu kính caùi gì laø traêng gia phong, laïi hieåu chaêng? - Ngaøn Thaùnh naøo bieát ñi ñaâu taù, YÛ Thieân tröôøng kieám hieáp laïnh ngöôøi. Sö xuoáng toøa. Sö thuøy ngöõ hoûi hoïc giaû: Toâi trong ñaây khoâng coù phaùp cho ngöôøi, chæ laø cöù baûn keát aùn. Gioáng nhö oâng ñem caùi bình löu ly ñeán tieác giöõ, gioáng caùi gì? Toâi moät phen troâng thaáy lieàn vì oâng ñaäp beå. OÂng laïi ñem haït chaâu ma-ni ñeán, toâi laïi vì oâng cöôùp maát. Ñôïi oâng chæ theá aáy laïi, toâi laïi vì oâng chaët ñöùt hai tay. Vì theá Hoøa thöôïng Laâm Teá noùi: “Gaëp Phaät gieát Phaät, gaëp Toå gieát Toå, gaëp La-haùn gieát La-haùn.” Ñaõ noùi laø thieän tri thöùc vì sao laïi thích gieát ngöôøi vaäy? Haõy noùi laø ñaïo lyù gì? Nhöõng ngöôøi tham thieàn thænh Sö noùi thieàn beänh. Sö baûo: Thieàn coù beänh gì coù theå noùi. Thieàn laïi chaúng töøng beänh nhöùc ñaàu, chaúng töøng beänh ñieác tai, chaúng töøng beänh môø maét, chæ laø ngöôøi tham thieàn tham ñöôïc sai bieät, chöùng ñöôïc sai bieät, duïng taâm sai bieät, nöông thaày sai bieät, nhaân nhöõng sai bieät naøy neân noùi laø beänh. Chaúng phaûi noùi thieàn coù beänh. Nhö hoûi theá naøo laø Phaät, ñaùp töùc taâm laø Phaät, coù beänh gì? Hoûi con choù coù Phaät taùnh khoâng, ñaùp khoâng, coù beänh gì? Neáu noùi baûo truùc beà (thanh tre) laø chaïm, chaúng baûo truùc beà laø traùi, coù beänh gì? Hoûi theá naøo laø Phaät, ñaùp ba caân gai, coù beänh gì? Hoûi theá naøo laø Phaät, ñaùp cuïc cöùt khoâ, coù beänh gì? OÂng chaúng thaáu suoát, vöøa khôûi ñaïo lyù caàn thaáu lieàn ngaøn daëm muoân daëm khoâng giao thieäp. Toan ñem taâm phaân bieät noù, toan ñem taâm suy nghó noù, nhaèm choã cöû leân hieåu roõ, choã choïi ñaù nhaùng löûa luoàng ñieän chôùp hoäi, caùi naøy môùi laø beänh. Thaày thuoác theá gian ñaønh boù tay. Song cöùu kính chaúng can heä vieäc thieàn. Ngaøi Trieäu Chaâu noùi: - Coát cuøng vua “Khoâng” laøm ñeä töû, chôù baûo taâm beänh raát khoù trò. * Baáy giôø coù hai vò Tröôûng laõo Ñaøm YÙ vaø Toân Phaùc, buoåi ñaàu haàu Vieân Ngoä ôû Töông Sôn coù choã vaøo, sau laïi ñeán döôùi toøa Chôn Yeát, töï voã ngöïc cho laø hieän thôøi khoâng ai qua noåi. Sö bieát hai vò chöa trieät, maø ñaõ khai phaùp, sôï e laøm laàm laãn keû haäu hoïc, neân vieát thô cho Ñaøm YÙ baûo haõy taïm ñeán. Ñaøm YÙ hoå theïn chaàn chôø chaúng ñi. Sö nhaân buoåi tieåu tham quôû thaúng nhöõng sai laàm kia, neâu baûng ôû tröôùc cöûa baùo cho töù chuùng bieát. YÙ nghe nhö vaäy, baát ñaéc dó phaù haï ñeán döôùi hoäi Sö. Sö hoûi choã sôû chöùng kia raèng: - OÂng kieán giaûi nhö theá ñaâu töøng moäng thaáy laõo nhaân Vieân Ngoä, thaät muoán cöùu kính vieäc naøy, haõy giaûi taùn chuùng ñeán ñaây. Ñaøm YÙ nghe lôøi daïy trôû veà, qua haï cuøng vôùi Toân Phaùc ñoàng ñeán hoäi Sö. Hai vò vaøo thaát, Sö hoûi Toân Phaùc: - Tam Thaùnh noùi ta gaëp ngöôøi aét xuaát, xuaát aét chaúng vì ngöôøi. Höng Hoùa noùi ta gaëp ngöôøi aét chaúng xuaát, xuaát aét vì ngöôøi. OÂng noùi hai laõo tuùc laïi coù choã xuaát thaân hay khoâng? Toân Phaùc nhaèm treân ñaàu goái Sö ñaùnh moät ñaám. Sö hoûi: - Moät ñaám naøy cuûa oâng vì Tam Thaùnh xuaát khí, vì Höng Hoùa xuaát khí. Noùi mau! Noùi mau! Phaùc suy nghó, Sö nhaèm xöông soáng lieàn ñaùnh. Laïi baûo: - Thöù nhaát oâng chaúng ñöôïc queân moät gaäy naøy, ñi ra! Ñaõ laâu maø hai vò chöa ñöôïc vaøo cöûa. Moät hoâm, nhaân coù vò Taêng khaùc vaøo thaát, hai vò nghe loûm. Sö hoûi vò Taêng: - Ñöùc Sôn vöøa thaáy Taêng vaøo cöûa lieàn ñaùnh, Laâm Teá thaáy Taêng vaøo cöûa lieàn heùt, Tuyeát Phong thaáy Taêng vaøo cöûa lieàn noùi laø caùi gì, Muïc Chaâu thaáy Taêng vaøo cöûa lieàn noùi hieän thaønh coâng aùn, tha oâng ba möôi gaäy. OÂng noùi boán vò toân tuùc naøy laïi coù choã vì ngöôøi hay khoâng? Taêng thöa: - Coù. Sö baûo: - Cheùp. Taêng suy nghó. Sö lieàn heùt ñuoåi ra. Toân Phaùc nghe chôït coù tænh. Ñaøm YÙ cuõng tieáp theo nôi moät caâu noùi coù tænh, töø tröôùc nhöõng aùc tri aùc giaûi khi naøy tieâu tan. Sau hai vò ñeàu keá thöøa Sö. Coù moät vò Taêng vöøa vaøo cöûa. Sö baûo: - Chaúng phaûi ñi ra. Vò Taêng lieàn ra. Sö baûo: - Khoâng löôøng ñaïi nhaân, bò trong ngöõ maïch chuyeån. Keá moät vò Taêng vaøo. Sö baûo: - Chaúng phaûi ñi ra. Vò Taêng laïi ñeán gaàn. Sö baûo: - Ñaõ noùi vôùi oâng chaúng phaûi, laïi ñeán gaàn tìm caùi gì, lieàn ñaùnh ñuoåi ra. Laïi moät vò Taêng vaøo noùi: - Vöøa roài hai vò Taêng chaúng hieåu yù Hoøa thöôïng. Sö lieàn cuùi ñaàu hö moät tieáng. Vò Taêng môø mòt. Sö lieàn ñaùnh noùi: - Laïi laø oâng hieåu yù laõo taêng. Laïi coù vò Taêng vaøo. Sö baûo: - OÂng chaúng hieåu ñi ra. Taêng cuõng ra. Laïi moät vò Taêng vaøo. Sö baûo: - Vöøa roài coù hai Thöôïng toïa moät ngöôøi bieát naém maø chaúng bieát buoâng, moät ngöôøi bieát buoâng maø chaúng bieát naém, oâng laïi bieän ñöôïc chaêng? Taêng thöa: - Moät traïng laõnh qua. Sö baûo: - Sau khi laõnh qua rieâng coù tin töùc raát toát. Vò Taêng voã tay moät caùi lieàn ra. Sö baûo: - Sau ba möôi naêm ngoä ñi vaäy. Sö hoûi moät vò Taêng: “Treân ñöôøng gaëp ngöôøi ñaït ñaïo chaúng ñem noùi nín ñaùp laø theá naøo?” Taêng traân troïng lieàn ñi. Sö cöôøi haû! Haû! Keá moät vò Taêng ñeán, Sö baûo: - Toâi vöøa hoûi vò Taêng naøy: “treân ñöôøng gaëp ngöôøi ñaït ñaïo chaúng ñem noùi nín ñaùp laø sao”, y traân troïng roài ñi, oâng noùi y hoäi chaúng hoäi? Taêng suy nghó thöa hoûi. Sö lieàn ñaùnh ñuoåi ra. Laïi coù vò Taêng ñeán. Sö noùi: Chaúng cuøng muoân phaùp laøm baïn laø ngöôøi gì? Taêng ñaùp: - Keû khoâng maët maøy. Sö baûo: - Vöøa roài coù vò Taêng noùi nhö theá, bò ñaùnh ñuoåi ra. Taêng suy nghó. Sö lieàn ñaùnh. * Sö truï Caûnh Sôn noåi danh moät thôøi, nhö Thò lang Tröông Töû Thieàu, Traïng nguyeân Uoâng Thaùnh Tích, Thieáu khanh Baèng Teá Xuyeân ñoàng ñeán hoûi ñaïo. Coøn bao nhieâu danh só ñaïi phu ñeán thöa hoûi. Sö tuøy cô khai ngoä ñeàu ñöôïc thoâng suoát. * Bôûi Sö ñöông thôøi giaùo hoùa thaønh laäp mình, maït saùt ngöôøi neân bò naïn coåi phaùp phuïc, ñaøy ra Haøng Chaâu möôøi naêm, laïi ñaøy ñeán Mai Chaâu. Mai Chaâu laø nôi chöôùng khí queâ muøa, maø Thieàn khaùch vaãn mang löông thöïc theo duø cheát cuõng khoâng hoái haän. Ñöôïc taùm naêm, vua Cao Toâng ñaëc aân tha cho, naêm sau traû laïi phaùp phuïc. Sau vua ra chieáu môøi Sö truï chuøa Duïc Vöông, chuùng tuï hoïp ñoâng voâ keå. Hai naêm sau, chieáu vôøi truï laïi Caûnh Sôn. * Hoaøng ñeá Hieáu Toâng khi coøn laøm Phoå An Quaän vöông nghe danh Sö, sai Noäi ñoâ giaùm ñeán Caûnh Sôn yeát kieán Sö. Sö laøm baøi keä daâng vua: Ñaïi caên ñaïi khí ñaïi löïc löôïng, gaùnh vaùc ñaïi söï chaúng taàm thöôøng, treân ñaàu sôïi loâng thoâng tin töùc, khaép coõi saùng ngôøi chaúng giaáu che. Vua xem raát vui. ÔÛ Kieán Ñeà nhaø vua sai Noäi tri khaùch thænh Sö trong nuùi vì chuùng noùi phaùp. Chính tay vua vieát hai chöõ Dieäu Hyû to taïi am Dieäu Hyû cuûa Sö, vaø laøm baøi taùn cho Sö: “Sanh dieät chaúng dieät, thöôøng truï chaúng truï. Vieân giaùc saùng khoâng, tuøy vaät choã hieän.” Hai naêm sau, vua leân ngoâi lieàn ban hieäu Sö laø Ñaïi Hueä Thieàn sö. Nieân hieäu Long Höng naêm ñaàu (1163) ngaøy möôøi thaùng taùm, Sö thò tòch taïi Minh Nguyeät Ñöôøng ôû Caûnh Sôn. Khi saép thò tòch Thò giaû xin keä, Sö caàm buùt vieát: Sanh cuõng chæ theá aáy, Töû cuõng chæ theá aáy, Coù keä cuøng khoâng keä, Laø caùi gì quan troïng. Sö neùm buùt thò tòch, thoï baûy möôi laêm tuoåi, naêm möôi taùm tuoåi haï. * Ôû Hoå Khöu phuû Bình Giang Sö queâ ôû Haøm Sôn, chín tuoåi ñaõ töø cha meï vaøo vieän Phaät Hueä, traûi saùu naêm ñöôïc ñoä laøm Taêng thoï giôùi cuï tuùc. Sau naêm naêm, Sö ñeán yeát kieán Tín Coâng ôû Tröôøng Loâ ñöôïc chuùt ít muøi vò. Coù ngöôøi ñem lôøi Vieân Ngoä ñeán cho Sö nghe. Sö than: Töôûng ñeán me lieàn chaûy nöôùc mieáng, tuy chöa ñöôïc neám vaøo mieäng nuoát vaøo bao töû, ñaõ laøm cho ngöôøi thích thuù, chæ haän chöa ñöôïc nghe tieáng ho hen thoâi. Sö beøn ñeán Baûo Phong nöông vôùi Traïm Ñöôøng, roài laøm khaùch thöa hoûi Thieàn sö Töû Taâm ôû Hoaøng Long, sau môùi ñeán Vieân Ngoä. * Moät hoâm, Sö vaøo thaát, Vieân Ngoä hoûi: - “Kieán kieán chi thôøi, kieán phi thò kieán, kieán du ly kieán, kieán baát naêng caäp”, Ngoä ñöa naém tay leân hoûi: - Thaáy chaêng? Sö thöa: - Thaáy. Vieân Ngoä baûo: - Treân ñaàu laïi ñeå ñaàu. Sö nghe boãng nhieân kheá chöùng. Vieân Ngoä quôû: - Thaáy caùi gì? Sö thöa: - Tre daày chaúng ngaïi nöôùc chaûy qua. Vieân Ngoä thöøa nhaän, sai laøm Tri taïng. Coù ngöôøi hoûi Vieân Ngoä: - Taïng chuû Long meàm maïi döôøng aáy ñaâu hay vì ngöôøi? Vieân Ngoä ñaùp: - Con coïp nguû. Sau Sö trôû veà queâ höông truï taïi chuøa Khai Thaùnh. Khoaûng nieân hieäu Kieán Vieâm (1127-1131) coù loaïn, Sö beøn caát am döôùi choùt Ñoàng Phong. Quaän thuù Lyù Coâng Quang môøi Sö truï chuøa Chöông Giaùo. Sau cuøng, Sö ñeán Hoå Khöu, nôi ñaây chuùng raát thònh haønh, ñaïo ñöôïc höng hoùa. * Sö daïy chuùng: Môû toang cöûa neûo muoân daëm chaúng dính maûnh maây, maët trôøi saùng leân khoâng, boán phöông gioù maùt ñaày toøa, maët hoà aùnh saùng theânh thang, ñoàng noäi saéc trong laëng saùng, vaïn töôïng sum la ñoàng baøy haûi aán. Neáu ñöôïc nôi nôi dieäu duïng vaät vaät chaân cô, taâm caûnh nhaát nhö maûy traàn chaúng laäp, chính theá aáy laø muoân cô thoâi nghæ, ngaøn thaùnh chaúng mang, ngoài ñoaïn ñaûnh Tyø-loâ, chaúng trình Thích-ca Vaên, xem thöôøng Thanh vaên, ngaïo ngheã Boà-taùt, Ñöùc Sôn Laâm Teá troâng thaáy maét trôïn mieäng laåm baåm, coù gaäy coù heùt moät ñieåm cuõng duøng chaêúng ñöôïc. Haõy noùi, khi chôït gaëp ngöôøi trong kia laïi laøm sao thoaïi hoäi? Nghieâng che gaëp nhau voán coá cöïu, ngaïi gì ñeán uoáng traø Trieäu Chaâu. * Sö daïy: Tröôùc maét khoâng phaùp, vaïn töôïng raäm raïp, yù taïi tröôùc maét, chôït hieän khoù bieän, chaúng phaûi phaùp tröôùc maét, chaïm ñeán gaëp y chaúng phaûi choã maét tai ñeán, chaúng lìa thaáy nghe hieåu bieát. Tuy nhieân nhö theá, cuõng phaûi laø kia nhaèm treân caây choát cöûa môùi ñöôïc. Vì theá noùi, löôùi buûa chaúng döøng truï, keâu goïi chaúng xoay ñaàu, Phaät Toå chaúng an baøy, ñeán nay khoâng nôi choán. Nhö theá thì chaúng nhoïc lieãm nieäm laàu caùc cöûa môû, taác böôùc chaúng dôøi traêm thaønh ñeàu ñeán. Sö caàm gaäy vaïch moät laèn noùi: “Raén cheát treân ñöôøng chôù ñaäp cheát, gioû tre khoâng ñaùy boû mang veà.” * Sö daïy: Saùng chaúng soi caûnh caûnh cuõng chaúng coøn, saùng caûnh ñeàu maát laïi laø vaät gì? Treân ñaàu traêm coû deïp heát binh ñao thì gaùc laïi, chôït nhö voi lôùn Gia Chaâu côõi ngöôïc ngöïa saét Thieåm Phuû, naém nuùi Tu-di moät vaû naùt nghieán, trong nöôùc Taân La côõi ngöïa, Nam Thieäm Boä Chaâu noùi thieàn, laïi laøm sao? “Treân nuùi Nguõ Ñaøi côm maây naáu, tröôùc theàm ñieän Phaät choù ñaùi trôøi, treân ñaàu coät phöôùn nung chuøy quaû, ba con khæ vöôïn ñeâm vaõi tieàn.” * Sö daïy: Phaøm coù baøy ñôõ troïn rôi thôøi nay, chaúng baøy chaúng ñôõ rôi haàm rôùt hoá, duø cho gioù thoåi chaúng vaøo, nöôùc röôùi chaúng dính, kieåm ñieåm veà sau töï cöùu chaúng xong. Haù chaúng thaáy, duø gioáng boùng traêng ñaàm laïnh, tieáng chuoâng ñeâm vaéng, chaïm soùng to maø khoâng tan, tuøy doùng ñaùnh vaãn khoâng thieáu, coøn laø vieäc ñaàu bôø sanh töû. Sö caàm caây gaäy vaïch moät vaïch noùi: Chaët saén bìm nhieàu naêm cuûa coå nhôn, ñaù ñieåm ñaàu baát chôït voã tay cöôøi. Haõy noùi cöôøi caùi gì? Sau oùt thaáy maù chôù cuøng qua laïi. * Khoaûng nieân hieäu Thieäu Höng, Sö coù chuùt beänh roài tòch. Thaùp toaøn thaân ôû goùc Taây Nam chuøa. ] |
||
