THIEÀN SÖ TRUNG HOA

TAÄP BA

H.T THÍCH THANH TÖØ

ÑÔØI THÖÙ MÖÔØI SAÙU SAU LUÏC TOÅ (tt)

44. THIEÀN SÖ ÑOAN DUÏ PHAÄT TRÍ

Ôû Duïc Vöông

           Sö hoï Tieàn, queâ phuû Thieäu Höng. Töø khi ñöôïc yeáu chæ nôi Thieàn sö Vieân Ngoä khaép truï caùc ngoâi chuøa to. Ban ñaàu Sö phuïng chieáu truï Caûnh Sôn, vua ban hieäu Phaät Trí Ñaïi sö. Keá Sö dôøi truï chuøa Duïc Vöông.

*

            Sö thöôøng daïy chuùng: Moät phaùp neáu coù lôùp lôùp vaùch saét nuùi baïc, muoân phaùp neáu khoâng choán choán chìm khoâng keït laëng. Con maét mình neáu chaùnh thaáy gai nhoïn cuõng deïp, moät phaùp chaúng rôi vaøo duyeân traàn, muoân phaùp voán khoâng chöôùng ngaïi. Nuùi laø nuùi nöôùc laø nöôùc, tuïc laø tuïc Taêng laø Taêng, chaúng khaùc chaúng ñoàng. Duø cho theá aáy, vaãn laø ñoùng cöûa raùp xe, chöa phaûi môû cöûa laép truïc. Laïi phaûi bieát treân ñaûnh ñeå moät caùi, laøm sao roõ? Xöa nay troøn traën khoâng vaù thieáu, söùc maïnh Ma-la môû chaúng ra.

            Sö daïy: Khi ñi baët daáu ñi, khi noùi khoâng veát noùi, ñi noùi neáu ñeán thì uï ñaát sanh teân (muõi teân), ñi noùi chöa roõ thì teân thaàn cuõng gaõy. Duø cho noùi khoâng ræ chaûy, ñi chaúng queân ñöôøng, vaãn keït ræ chaûy. Neáu laø chim ñaïi baøng caùnh vaøng bay nhanh traêm ngaøn do-tuaàn, ngöïa thaàn möôøi boùng chaïy toät boán phöông taùm höôùng, chaúng maéc choã aên uoáng, chaúng tuøy choã choân thaân, thaûy khoâng coù choã nöông töïa, laïi coù phaàn daãm ñaïp hay khoâng? Coõi coõi buïi buïi laø yeáu taân.

           Sö daïy chuùng nhaéc: Nam Tuyeàn noùi: Laõo taêng möôøi taùm tuoåi ñaõ bieát taïo keá soáng. Trieäu Chaâu noùi: Toâi möôøi taùm tuoåi lieàn bieát tan nhaø naùt cöûa. Hieåu chaêng? Taïo keá soáng môùi hieåu tan nhaø naùt cöûa, tan nhaø naùt cöûa môùi hieåu taïo keá soáng. Giaû söû vaøng roøng laøm thaønh, baïc traéng laøm vaùch, thieàn duyeät laøm thöùc aên, giaûi nghóa laøm nöôùc töông, keû Thieàn taêng baûn saéc chaúng öng ngoù laïi. Sao vaäy? Haù chaúng thaáy noùi: Keû maét saùng vaøo hang oå, duø cho muoân daëm khoâng vaéng tanh, neân kheùo moät chuøy ñeàu ñaäp naùt. Haõy noùi moät caâu chaúng rôi vaøo tieán tu laøm sao noùi? Sö im laëng giaây laâu noùi: Caây dong coû laùt neáu bieát maët xöa röïc rôõ, deïp heát ñaày boàn ñaàu töû ñoû. Sö goõ phaát töû moät caùi.

*

            Sö daïy chuùng: Khi chöa theá aáy, moät caâu sieâu Thích-ca vieät Di-laëc, ñeán luùc roõ phaù chaúng ñöôïc nöûa phaàn. Sao vaäy? Chæ vì chaáp thoùi quen. Neáu goït vuoâng ñöôïc troøn nhö ñaàu coïp moïc söøng löng roàng sanh caùnh, laø ñieàm laønh ñieàu toát. Neáu bình thaûn traàm laëng, buoàn nguû thì nhaém maét, côm ñeán thì haù mieäng. Haõy noùi goït vuoâng ñöôïc troøn phaûi hay bình thaûn traàm laëng phaûi? Laïi bieän ñöôïc chaêng? Duø cho bieän ñöôïc cuõng laø goø cheùn beå.

*

            Sö daïy chuùng: Troïn ñaïi ñòa laø con maét Sa-moân, troïn ñaïi ñòa laø aùnh saùng chính mình, vì sao ôû Ñoâng Phaát Vu Kieän ñaùnh troáng ôû Taây Cuø Da Ni chaúng nghe, ôû Nam Thieäm Boä Chaâu ñoát ñeøn ôû Baéc Uaát Ñôn Vieät toái moø. Duø cho nhaèm trong ñaây noùi ñöôïc thaäp toaøn, vaãn laø keá soáng quang aûnh. Sö caàm phaát töû ñaùnh moät caùi noùi: Traêm hoãn loaïn theá naøo laø con ñöôøng xuaát thaân? Neáu thaät chaúng thaáy, theo ñöôøng haùi hoa höôùng döông.

*

            Sö daïy chuùng: Moät chuøy lieàn thaønh, chaúng phaûi keû taùnh thaùo, moät nhaûy ngaøn daëm, chaúng phaûi con ngöïa haïn huyeát, muõi nhoïn chaúng baøy, chuøy saét khoâng loã, taùm maët linh lung, nhieàu roãng ít thaät. Duø ñöôïc khuyûu tay treo daï minh phuø, ñaûnh moân ñuû con maét kim cang, toät ñaàu thaáu ñuoâi sanh saùt laãn haønh, maëc kia ma Phaät hieän tröôùc, lieàn kheùo ñao beùn chaët heát. Haõy noùi, caên cöù caùi gì ñöôïc nhö theá? Caàn bieát chaêng? Ngoïc baù nheï ñöa nuùi bieån toái.

 *

45. THIEÀN SÖ PHAÙP THÔÙI PHAÄT TAÙNH

Ôû Ñaïi Qui

           Sö hoï Lyù, ngöôøi ñaát Thuïc, thuôû nhoû chuyeân nghieäp Nho, vaên chöông noåi tieáng. Boãng Sö chaùn tuïc xuaát gia thoï giôùi cuï tuùc. Sö daïo khaép caùc tuøng laâm thaân caän caùc baäc kyø tuùc. Nôi Nguõ gia toâng phaùi, Sö kheùo ñöôïc gia phong, rieâng ôû Vieân Ngoä, Sö nhaän ñöôïc tuûy. Khi Vieân Ngoä ôû Ñaïo Laâm, Töông Sôn ñeàu cöû Sö laøm Thuû toïa. Sau Sö nhaän khai phaùp ôû Ñöùc Sôn.

*

           Sö daïy chuùng: Toå Sö noùi: Muoán ñöôïc hieän tieàn, chôù coøn thuaän nghòch. OÂng giaø Thích-ca laø caùi gì, giaøy coû raùch; moät ñaïi taïng giaùo laø giaáy cuõ lau gheû. Ñaït-ma chín naêm xaây maët vaøo vaùch nguû vuøi chöa tænh. Caû thaûy caùc oâng, trong da khoâng maùu trong maét khoâng gaân, laïi nhaèm trong naøy tìm caùi baùt gì? Môøi moãi ngöôøi trôû veà phoøng ñi.

            Sö daïy: “Döøng döøng chaúng caàn noùi, phaùp ta dieäu khoù nghó”, oâng giaø Thích-ca voâ côù nhaèm treân ñaát saïch maø æa, caùc ngöôøi taêng thöôïng maïn nghe aét chaúng kính tin, kia kia keû tröôïng phu, caùc ngöôøi nhaèm choã naøo thaáy oâng giaø Thích-ca? Neáu laø thaáy, ñöôïc vaøo cöûa Ñöùc Sôn, chöa vaøo thaát Ñöùc Sôn. Haõy noùi thaát Ñöùc Sôn laøm sao vaøo? Sö im laëng giaây laâu noùi: - Ba möôi naêm sau.

            Sö daïy: Coù khi môû mieäng quaáy, coù khi môû mieäng phaûi, lôøi thoâ vaø ngöõ teá ñeàu veà ñeä nhaát nghóa. OÂng giaø Thích-ca tieáng chim haùt, Ñaït-ma Taây sang muøi phaân hoâi, chæ coù con traâu tröôùc nuùi thaân phoùng haøo quang soi trôøi ñaát.

            Sö daïy: Phaùp chaúng vaäy maø vaäy, toái ñi saùng laïi, ñaïo chaúng theá maø theá, saám chaïy möa bay. Lieàn ñöôïc ngaøn soâng ñua chaûy muoân suoái giaønh troâi, ñaàu nuùi soùng buûa ngaäp trôøi, ñaát baèng ngöôøi caù cuøng ôû, chôù hoûi maàm Taêng tröôûng, nhö nay treân ñaàu meânh moâng. Tuy nhieân nöôùc ñeán thaønh ñaàm, ñaâu ngôø qua vaãn chaúng ñeán. May thay! Maây tan möa taïnh soùng laëng moøi yeân, maët trôøi saùng leân khoâng vaïn töôïng ñoàng vui. Haõy noùi, coâng lôùn chaúng chuû moät caâu laøm sao noùi? Laõo queâ chaúng bieát söùc Nghieâu Thuaán, ñuøng ñuøng ñaùnh troáng teá thaàn soâng.

*

            Sö daïy: Kieám baùu caàm laïi lieàn duøng, haù coù nghi ngôø, loâng maøy döïng ñöùng lieàn ñi, laïi khoâng xoay laïi, taát caû choã vöôït nay suoát xöa, taát caû choã caét ñöùt loàng löôùi, chaúng phaïm muõi nhoïn cuõng chaúng ñoaùi xem. Rieâng vöôït vaät ngoaïi thì haõy gaùc, khi muoân cô tan heát thì theá naøo? Muøa thu thaùng taùm choã naøo noùng?

*

            Sö daïy: Thanh vaên ngoä ñaïo chöa khoûi dính nöôùc trong loã tai, thaáy saéc saùng taâm cuõng laø neùm caùt trong con maét. Duø ñöôïc maûy may khoâng chöôùng ngaïi, coù khoâng ñoàng laø khoâng, döôùi baët chính mình treân khoâng vin ngöôõng, rieâng xa vôøi baët tình traàn, cao voøi voïi lìa phaân bieät, vaãn laø vieäc beân kia. Haõy noùi vieäc beân naøy laïi laøm sao? Thoâi luyeán ñaàm laïnh caây khoâng boùng, haõy xem thaùng saùu hoa tuyeát bay.

*

            Sö daïy: Ñoäng thì boùng hieän, giaùc thì baêng sanh, chaúng ñoäng chaêúng giaùc ñaát caây khoâng khaùc. Thieàn taêng ñeán trong ñaây phaûi coù moät con ñöôøng chuyeån thaân môùi ñöôïc. Neáu chuyeån ñöôïc chia ba thaønh saùu, xöôùng chín thaønh möôøi, nheùt Tu-di trong haït caûi, neùm Ñaïi thieân ôû phöông ngoaøi. Neáu chuyeån chaúng ñöôïc, giöõ hang quæ ôû nuùi ngöôøi, chaúng khoûi laø tinh linh.

*

            Sö daïy: Ñaït ñöôïc nhaân khoâng phaùp khoâng, chöa goïi gia phong Toå Phaät, thaáu ñöôïc toaøn duïng toaøn chieáu, cuõng chöa phaûi yeáu dieäu Thieàn taêng. Caàn phaûi ñaäp phaù coång chaéc bieát ñöôïc moät loã höôùng thöôïng? Theá naøo laø moät loã höôùng thöôïng? Xuaân laïnh tuyeát ñoäng ñaàu nuùi cheát thieáu nieân.

            Sö thöôïng ñöôøng: “Nieát-baøn khoâng ñöôøng khaùc, phöông tieän cöûa coù nhieàu.” Sö caàm gaäy leân noùi: Xem! Xem! Caây gaäy cuûa Sôn taêng, moät nguïm hôùp caïn nöôùc Taây Giang. Caù lyù ngö ôû bieån ñoâng nhaûy phoùc trôøi Tam thaäp tam. Ñeá Thích noåi giaän naém nuùi Tu-di ñaám moät ñaám tan naùt, ñòa thaàn Kieân Lao chaép tay taùn thaùn raèng: Xem kyõ phaùp Phaùp vöông, phaùp Phaùp vöông nhö theá. Sö caàm caây gaäy goõ giöôøng thieàn moät caùi xuoáng toøa.

*

            Sö daïy: Vaøo cöûa Ñöùc Sôn lieàn ñaùnh, ñaát baèng sanh goø. Vaøo cöûa Laâm Teá lieàn heùt, khoâng gioù noåi soùng. Caâu Chi chæ döïng moät ngoùn tay, chöa khoûi maäp môø. Tuyeát Phong ñaùnh ra ba chieác caàu, treû con ñuøa thích. Ñeán trong ñaây thaûy duøng chaúng ñöôïc. Ñaâu baèng thaùng saùu tam phuïc cam loà khaép öôùt, nöôùc ñuû ñoàng cao luùa xanh nam khoaûnh, noâng phu voã buïng tieàu giaø ca to, gia phong Coå Phaät nghieãm nhieân nhö coøn. Nôi ñaây hoäi ñöôïc cuøng vui thaêng bình, neáu nhö chöa ñöôïc, chæ bieát “ vieäc ñi qua tröôùc maét”, chaúng ngôø “treân ñaàu giaø ñeán roài”.

  *

46. THIEÀN SÖ AN DAÂN MAÄT AÁN

Ôû Hoa Taïng

           Sö hoï Chu queâ ôû phuû Gia Ñònh. Buoåi ñaàu Sö giaûng kinh Laêng Nghieâm ôû Thaønh ñoâ, laø baäc ñöôïc troïng voïng trong haøng nghóa hoïc. Khi aáy Vieân Ngoä ôû Chieâu Giaùc, Sö cuøng Thieàn sö Thaéng keát baïn cuøng ñi ñeán.

*

            Sö nghe Vieân Ngoä tieåu tham nhaéc: - Vieäc Quoác sö ba phen goïi thò giaû. Trieäu Chaâu nieâm raèng: Nhö ngöôøi vieát chöõ trong toái, chöõ tuy chaúng thaønh vaên theå ñaõ baøy. Trong kia choã naøo laø vaên theå ñaõ baøy?

            Sö taâm nghi, thaép höông vaøo thaát. Vieân Ngoä hoûi: - Toïa chuû giaûng kinh gì?

            Sö thöa: - Kinh Laêng Nghieâm.

            Vieân Ngoä hoûi: - Kinh Laêng Nghieâm coù baûy choã hoûi taâm, bieän thaáy coù taùm hoaøn, cöùu kính taâm ôû choã naøo?

            Sö trình nhieàu kieán giaûi, Vieân Ngoä ñeàu chaúng nhaän. Sö laïi thöa thænh, Vieân Ngoä daïy: - Taát caû choã duøng vaên theå ñaõ baøy hoäi. Boãng gaëp vò Taêng thöa hoûi veà Thaäp huyeàn ñaøm, môùi nhaéc hoûi taâm aán anh nhan maïo gì? Vieân Ngoä gaèn gioïng noùi: - Vaên theå ñaõ baøy.

            Sö nghe lieàn coù tænh, beøn caàu aán chöùng.

            Vieân Ngoä baûo: - Duøng baûn saéc kieàn chuøy.

            Sö laïi môø mòt. Moät hoâm Sö baïch Vieân Ngoä: - Hoøa thöôïng thoâi nhaéc thoaïi ñôïi con noùi xem.

            Vieân Ngoä chòu. Sö thöa: - Bình thöôøng caàm chuøy döïng phaát, haù chaúng phaûi trong kinh noùi, taát caû theá giôùi ñaõ coù caùc töôùng ñeàu laø Boà-ñeà dieäu minh chaân taâm.

            Vieân Ngoä cöôøi baûo: - OÂng xöa nay ôû trong ñaây laøm keá soáng.

            Sö laïi thöa: - Khi heùt hay goõ giöôøng thieàn, haù chaúng phaûi phaûn vaên vaên töï taùnh, taùnh thaønh voâ thöôïng ñaïo.

            Vieân Ngoä baûo: - OÂng ñaâu chaúng thaáy trong kinh noùi “Dieäu taùnh vieân minh lìa caùc danh töôùng”.

            Sö ngay caâu naøy lieàn thaáu hieåu.

            Vieân Ngoä ra ñaát Thuïc truï Giaùp Sôn. Sö lieàn thoâi giaûng ñi theo haàu. Vieân Ngoä vì chuùng daï tham, nhaéc nhaân duyeân “buoàm xöa chöa treo”. Sö nghe chöa laõnh ngoä beøn caàu quyeát nghi. Vieân Ngoä baûo: - OÂng hoûi ta.

            Sö nhaéc thoaïi tröôùc. Vieân Ngoä baûo: - Caây baù tröôùc saân.

            Sö lieàn thaáu suoát, thöa vôùi Vieân Ngoä: - Coå nhaân noùi moät gioït nöôùc gieo vaøo hoà to, ñaâu chaúng bieát bieån caû gieo vaøo gioït nöôùc.

            Vieân Ngoä baûo: - Laøm gì ñöôïc keû naøy.

            Chöa bao laâu, Vieân Ngoä cöû laøm Ñeä nhaát toïa. Vieân Ngoä noùi baøi keä:

                        Thoâi khoa Töù phaàn baõi Laêng Nghieâm.

                        Döôùi aùn ñaàu maøy trieät ñeå tham.

                        Chôù hoïc Löông Coâng gaàn Maõ Toå.

                        Laïi nhö Ñöùc Sôn hoûi Long Ñaøm.

                        Baûy naêm qua laïi daïo Chieâu Giaùc.

                        Tam taûi bay leân thaúng Bích Nham.

                        Kim nhaät phieàn môøi ñeä nhaát toïa.

                        Hoa traéng raëng tuøng hieäu Öu-ñaøm.

             Sau Sö ñeán yeát kieán Phaät Giaùm ôû Töông Sôn. Phaät Giaùm hoûi: - Phaät Quaû coù caâu chaúng vì ngöôøi loaïn noùi, töøng vì oâng noùi chaêng?

            Sö thöa: - Ngaäm laáy mieäng choù.

            Phaät Giaùm gaèn gioïng noùi: - Chaúng phaûi ñaïo lyù naøy.

            Sö thöa: - Khoâng ngöôøi cöôùp tuùi muoái traø cuûa Thaày, keâu to laøm gì?

            Phaät Giaùm baûo: - Neáu Phaät Quaû chaúng noùi, ta vì oâng noùi.

            Sö thöa: - Hoøa thöôïng nghi thì thoái vieän rieâng tham ñi.

            Phaät Giaùm cöôøi: Haû! Haû!

*

            Sö khai phaùp ôû Baûo Ninh, keá dôøi sang Hoa Taïng, xoay laïi laõnh Trung Phong.

            Sö thöôïng ñöôøng: “Chuùng mua hoa chöø ta mua tuøng, xanh xanh nhan saéc chaúng baêèng hoàng, tính ra troïn chaúng cuøng thôøi hôïp, veà laïi ñi chöø trong röøng xanh.” Töùc cöôøi coå nhaân noùi theá aáy, gioáng nhö troán nuùi nhaûy xuoáng hoà, traùnh chìm gieo vaøo löûa, chi baèng tuøy phaàn ñeán ñaàu cuoác thöôùc taùm, thöôùc naêm thaûo luaän moät caùi nöûa caùi. Tuy nhieân nhö theá, Baûo Ninh nöûa caùi cuõng chaúng caàn. Côù sao? Giaøu hieàm ngaøn mieäng thieáu, ngheøo haän moät thaân nhieàu.

*

            Ñoâng chí, Sö thöôïng ñöôøng nhaéc: Hoøa thöôïng Haïo ôû Ngoïc Tuyeàn noùi: Tuyeát tuyeát maûnh maûnh chaúng rôi choã khaùc, ñeán thaùng chaïp laïi theo, naêm sau thaùng gieâng thaùng hai thaùng ba thaùng tö thaùng naêm thaùng saùu thaùng baûy thaùng taùm thaùng chín thaùng möôøi, nhö tröôùc chaúng thoâi, cheát laïnh cheát ñoùi, khoûi baûo noùi hoà noùi loaïn. Sö baûo: Chaúng phaûi maéng ngöôøi cuõng chaúng taùn thaùn, cao xuaát Laâm Teá Ñöùc Sôn, chaúng gioáng Vaân Cö La-haùn. Haõy noùi, Ngoïc Tuyeàn yù chæ theá naøo? Sö im laëng giaây laâu noùi: - Chæ ñöôïc tuyeát tieâu ñi, töï nhieân xuaân laïi veà.

*

            Sau Sö thò tòch ôû Boån Sôn, traø-tyø löôõi vaø tim khoâng chaùy.

*

47.  THIEÀN SÖ TOÅ GIAÙC HOA NGHIEÂM TRUNG NHAM

           Sö hoï Döông, queâ ôû Gia Chaâu, thuôû nhoû thoâng minh saùch söû qua maét thaønh tuïng, vieát saùch baøi Phaät giaùo. Boãng thaáy aùc caûnh hieän, Sö lieàn hoái caûi ñi xuaát gia. Sö nöông theo Thieàn sö Naêng ôû Hueä Muïc, chöa bao laâu bò beänh ung thö ôû ñaàu goái, naêm naêm maø trò chaúng laønh. Nhaân Sö vieát Hoa Nghieâm Hieäp Luaän xong, ban ñeâm moäng thaáy ñieàm laï, saùng ra boû gaäy ñi boä. Moät hoâm, Sö tuïng ñeán phaåm Hieän Töôùng noùi: “thaân Phaät khoâng coù sanh, khoâng ñöùng cuõng khoâng ñi, choán choán ñeàu thaáy Phaät”, Sö lieàn ngoä toâng chæ kinh Hoa Nghieâm. Gaëp khi Sö ñaêng taêng tòch, Phuû soaùi thænh giaûng ôû Thieân Boä ñöôøng. Sö giaûng lôøi leõ khoaùng ñaït, caû chuùng ñeàu kính phuïc. Chôït Thieàn sö Tænh ôû Nam Ñöôøng ñi qua cöûa, baûo Sö raèng: Xem Thaày giaûng noùi vöôït caû moïi ngöôøi, raát tieác chöa lìa töôùng vaên töï. Neáu ñi hoûi ñaïo ôû xöù ngoaøi töùc laø Chu Kim Cang hieän nay. Sö vui veû baõi giaûng Nam du.

*

            Sö nöông Vieân Ngoä ôû Chung Phuï. Moät hoâm Sö vaøo thaát, Vieân Ngoä nhaéc La Sôn noùi: “khi coù noùi, chaän ñaàu coïp naém ñuoâi coïp, döôùi caâu thöù nhaát roõ toâng chæ; khi khoâng noùi, thaáy baøy maùy nhoïn nhö ñoàng ñieän chôùp”, laøm sao hoäi? Sö khoâng theå ñaùp, ngaøy ñeâm tham cöùu boãng nhieân coù tænh, Sö laøm keä trình Vieân Ngoä:

                         Nhaø ôû ñaûnh Coâ Phong,

                        Haèng naêm ñoùng nöûa cöûa,

                        Töï than thaân ñaõ giaø,

                        Keá soáng giao con chaùu.

             Vieân Ngoä xem höùa khaû. Hoâm sau vaøo thaát, Vieân Ngoä laïi hoûi: - Hoâm qua coâng aùn theá naøo?

            Sö nghó ñaùp. Vieân Ngoä lieàn heùt baûo:

            - Phaät phaùp chaúng phaûi ñaïo lyù naøy. Sö löu laïi naêm naêm, laïi caøng meâ muoän.

*

            Sau Sö ñeán chuøa Theâ Hieàn ôû Loâ Sôn xem boä luaän Toûa Chaáp cuûa Thieàn sö Vieãn ôû  Phuø Sôn ñeán caâu: “ neáu noùi ngoä coù thaân sô, ñaâu coù trong röøng chieân-ñaøn laïi sanh coû thoái”, Sö hoaùt nhieân kheá ngoä, laøm keä gôûi Vieân Ngoä raèng: “Ra röøng nhö cuõ vaøo boàng hao, löôùi trôøi loàng loäng troán ñöôïc naøo, ai tin nghieäp duyeân khoâng theå troán, trôû veà chaúng sôï lôøi noùi cao.” Vieân Ngoä raát vui, ñem ñeán baûo chuùng: - Giaùc Hoa Nghieâm ñaõ trieät vaäy.

*

            Sau Sö truï vieän coù vò Taêng hoûi: - Toái sô Phaät Oai AÂm Vöông roát sau Phaät Laâu-chí, chöa bieát tham thaáy ngöôøi naøo?

            Sö ñaùp: - Nhaø ôû thaønh Ñaïi Löông laïi hoûi ñöôøng Tröôøng An.

            Taêng hoûi: - Nhö Ñöùc Sôn gaùnh boä Sôù Sao ñi haønh cöôùc yù ôû choã naøo?

            Sö ñaùp: - Ñeø vôõ troøng maét oâng.

            Taêng hoûi: - Cuøng Hoøa thöôïng ngoä toâng chæ Hoa Nghieâm caùch nhau bao nhieâu?

            Sö ñaùp: - Ñoàng ñöôøng chaúng ñoàng daáu.

            Taêng noùi: - Ngaøy xöa Ñöùc Sôn ngaøy nay Hoøa thöôïng.

            Sö ñaùp: - Trôøi chieàu veà Taây nöôùc chaûy veà Ñoâng.

*

            Sö thöôïng ñöôøng nhaéc: Hoøa thöôïng Thaïch Söông thieân hoùa, chuùng thænh Thuû toïa noái tieáp truï trì, thò giaû Kieàn hoûi coâng aùn. Sö noùi: - Choã toâng sö ñi nhö löûa ñoát baêng, thaáu qua coång thò phi, toaøn cô queân, ñöôïc toät ñaïo. Thuû toïa keït ôû moät saéc. Thò giaû tri kieán vöôït thaày, ñaùng goïi theå dieäu maát toâng toaøn meâ höôùng boái. Ñaâu chaúng bieát Thuû toïa nhö coø traéng ñöùng trong tuyeát, phaåm loaïi chaúng ñoàng. Thò giaû döôøng chim phöôïng bay trong khoâng chaúng dính löôùi vaøng. Moät ngöôøi ñöùng treân choùt voùt nuùi cao, moät ngöôøi ñi taän ñaùy bieån saâu. Moãi vò töï theo phöông maø ñeán, ñoàng hoäi trong thaønh cöûu truøng. Hieän nay caàn bieát hai ngöôøi naøy chaêng? Sö döïng ñöùng phaát töû leân noùi: - Roàng naèm ñaàm bieác gioù aàm aàm. Sö haï phaát töû xuoáng noùi: - Haïc veà khoâng roäng löng maøi trôøi.

            Coù vò Taêng hoûi: - Theá naøo moät heùt nhö Kim Cang Vöông baûo kieám?

            Sö ñaùp: - Maùu ñaãm Phaïm Thieân.

            Taêng hoûi: - Theá naøo moät heùt nhö sö töû ngoài xoåm?

            Sö ñaùp: - Choàn hoang hoaûng hoát.

            Taêng hoûi: - Theá naøo moät heùt nhö saøo doø boùng coû?

            Sö ñaùp: - Nghieäm ñöôïc xöông cuûa oâng.

            Taêng hoûi: - Theá naøo moät heùt chaúng coù duïng moät heùt?

            Sö ñaùp: - Phaûi neân bieát roõ ngöôøi caàm kim, chôù noùi oan öông loâng caùnh toát.

*

48. THIEÀN SÖ HUEÄ VIEÃN HAÏT ÑÖÔØNG LINH AÅN

Phuû Laâm An

           Sö hoï Baønh, queâ ôû traán Kim Löu My Sôn. Naêm 13 tuoåi, Sö theo taêng Toâng Bieän vieän Döôïc Sö xuaát gia. Sau ñoù ñeán Thaønh ñoâ hoïc kinh luaän. Sö laïi trôû veà Nga My taïi chuøa Vaân Nham, laø nôi Thieàn sö Tröng truï trì. Thieàn sö Tröng laø chaùu ñôøi thöù tö cuûa Thieàn sö Hueä Nam Hoaøng Long, tri kieán khaù cao. Sö môùi vaøo cöûa gaëp Tröng thoï trai xong ñi daïo haønh lang chuøa. Vöøa gaëp, Sö lieàn ñeå tuùi vaûi xuoáng hoûi: - Vaên-thuø laø thaày baûy ñöùc Phaät, chöa bieát ngöôøi naøo laø thaày Vaên-thuø?

            Tröng ñaùp: - Caùt vaøng bôø khe Maõ Lang veà.

            Khi aáy coù Thieát Phaát Khôûi laøm Thuû toïa, Sö cuõng ñeán thaân caän. Khôûi thöôøng nhaéc nhôû Sö, traûi qua hai naêm maø khoâng sôû ñaéc. Moät hoâm, Sö tónh toïa coù moät vò Taêng ñi moät mình töï noùi: - Möôïn töù ñaïi ñeå che ñaäy, duyeân saùu traàn maø sanh taâm, chôït gaëp saùu traàn lieàn döùt, goïi caùi gì laø taâm? Sö nghe boãng döng coù tænh. Sö ñöùng daäy trình vôùi Thuû toïa, Thuû toïa nhaän ñoù, ñeán phöông tröôïng trình vôùi Tröng, Tröng cuõng nhaän ñoù. Ngaøy sau lieàn töø giaõ ñi, ñoàng hoïc giöõ laïi. Sö khoâng chòu noùi: - Thaày toâi cho laø ñöôïc, maø toâi troïn chöa haøi loøng.

*

            Baáy giôø Vieân Ngoä töø Vaân Cö trôû veà Thuïc truï ôû Chieâu Giaùc, Sö lieàn ñeán ñoù. Moãi khi hoûi thoaïi yù chæ raát cao voùt, Vieân Ngoä thaàm nhaän. Moät hoâm Vieân Ngoä phoå thuyeát nhaéc Baøng Cö só hoûi Maõ Toå: - Chaúng cuøng muoân phaùp laøm baïn laø ngöôøi gì? Maõ Toå baûo: - Ñôïi oâng hôùp moät nguïm caïn nöôùc Taây Giang lieàn noùi vôùi oâng.

            Sö nghe noùi boãng nhieân ñaïi ngoä, ngaõ taïi trong chuùng, chuùng cho laø truùng gioù cuøng dìu daäy. Sö noùi: - Toâi moäng hay thöùc?

            Ñeán toái Vieân Ngoä tieåu tham, Sö ra hoûi: - Saïch troïi trôn roãng khoâng moät vaät, thaân traàn ngheøo toät khoâng moät tieàn, cöûa naùt nhaø tan xin Thaày cöùu giuùp?

            Vieân Ngoä ñaùp: - Baûy traân taùm baûo moät luùc laáy.

            Sö thöa: - Laøm sao cöôùp chaúng vaøo nhaø caån thaän?

            Vieân Ngoä ñaùp: - Cô chaúng rôøi vò rôi trong bieån ñoäc.

            Sö theo tieáng lieàn heùt. Vieân Ngoä laáy caây gaäy goõ giöôøng thieàn noùi: - AÊn ñöôïc gaäy hay chöa?

            Sö laïi heùt. Vieân Ngoä heùt lieân tieáp hai tieáng. Sö leã baùi. Vieân Ngoä raát vui laøm keä taëng Sö. Coù cöïu Thieát Thieät coù lôøi thaùo choát cöûa, chuùng goïi Sö laø Thieát Thieät Vieãn. Töø ñaây cô phong cao voùt khoâng ai choáng laïi.

*

            Muøa xuaân naêm AÁt Maõo hieäu Thieäu Höng, Huyeän thuù My Sôn môøi Sö truï nuùi Töôïng Nhæ, Sö chaúng nhaän. Naêm aáy Vieân Ngoä thò tòch, Sö than: Trieát nhaân ñaõ maát noái ñoù laø ai? Sö ñoùng moät chieác thuyeàn nhoû xuoáng nuùi. Ban ñaàu ñeán Hoaøi Nam, Sö truï ôû Long Baøng taùm naêm, keá daïo Lang Nha laïi sang Phoå Teá, Ñònh Nghieäp. Töø Sö phaùt minh taâm yeáu lieàn ñöôïc du hí, nhö gioù ñaïi töï taïi tam-muoäi.

*

            Sö khai phaùp ñaêng toøa noùi: Trôøi khoâng cöûa ñaát khoâng vaùch, treân gaùc hoà loâ troàng ñoâng qua, hai tay keùo caøy nöôùc ñeán goái, nhaûy chuoàn vaøng nuoát daï gai laät, voã baûn thoåi saùo khoâng loã, thua! Thua! Sôn tieâu moät chaân gioûi nhaûy ñoâi, naêm roài muøa ñoâng khoâng than ñoát, naêm nay ñònh laø khoâng löûa hô, khi ñoùi ñoùi ñeán troøng maét vaøng, khi ngheøo ngheøo ñeán thaân traàn ñöùng, thua! Thua! Haõy noùi thua caùi gì? Taïi sao Giaùm töï, Phoù töï, Duy-na, Ñieån-toïa, Tröïc-tueá… laïi cuøng thôï buøn nöôùc thöông löôïng, thaû ra chim cuù hai ñaàu, nhai naùt xöông soáng Phaät ñieän.

*

            Sö thöôïng ñöôøng nhaéc: “Hoøa thöôïng Chôn Tònh daïy chuùng: Trôøi ñaát cuøng ta ñoàng goác, vaïn vaät cuøng ta ñoàng theå, ñaàu goùt chaân ñuoâi goùt chaân ngang ba doïc boán, Baéc Caâu-loâ Chaâu noåi löûa ñoát loâng maøy Ñeá Thích, Ñoâng Haûi Long vöông khoâng theå nhòn ñöôïc, saám vang moät tieáng aàm aàm, lieàn ñöôïc hoà nghieâng nuùi ngaõ maây ñaày khoâng daøi, chöõ thaäp ñaàu ñöôøng con nhaø hoï Lieâu hoï Hoà, trong luùc nguû meâ troãi daäy voã tay cöôøi haû! Haû! Noùi: Trong thaønh Quaân Döông gaàn ñaây ít cöôùp. Hoøa thöôïng caàm caây gaäy noùi: Cöôùp! Cöôùp!” Sö nhaéc xong noùi: Phaûi thì moät tröôøng baùn buoân chaúng ít, naøo ngôø loã muõi troøng maét moãi ngöôøi coøn coù chuû. Côù sao? Trong goø saén bìm laáy troäm chöa phaûi keû cöôùp ban ngaøy, tröôùc cöûa quaùn röôïu boû soùt chaúng phaûi chaùnh cöôùp. Khi aáy ôû ñoâng lang ñöôøng coù tieáng choù suûa, Sö lieàn goïi cö só xem: Tröôùc cöûa coù quan khaùch naøo. Ñaïi chuùng ñeàu xoay ñaàu nhìn. Sö baûo: Caàn thaáy chaùnh cöôùp chaêng? Sö beøn huyùt saùo moät tieáng, chao tay xuoáng toøa.

*

            Khi aáy Ñaïi Hueä ôû Mai Chaâu coù ngöôøi truyeàn keä tuïng vaø ñeà xöôùng cuûa Sö ñeán, Ñaïi Hueä ngaïc nhieân noùi: Laõo sö veà giaø coù ñöùa con nhö theá ö? Nhaân ñaây Ñaïi Hueä bieân thô thoâng tin vaø gôûi taëng phaùp y cuûa Vieân Ngoä. Sö laøm tuïng ngheânh ñoùn, hai vò gaëp nhau raát vui. Ñaïi Hueä heát lôøi khen ngôïi, laïi ñeà aûnh Sö: Caùi voõ Xuyeân naøy khoâng chaân khoâng giaû, moät caây gaäy traéng Phaät ñeán cuõng ñaùnh, laïi coù moät choã raát hay, gioûi nhaèm treân baùt boàn chaïy ngöïa.

            Keá Sö dôøi truï Quang Hieáu traûi möôøi naêm. An ñònh quaân vöông Trieäu Bieåu Chi cuøng Sö laøm baïn ngoaøi ñôøi. Thò lang Taêèng Khai theo Sö thöa hoûi. Taêèng tuy laø só ñaïi phu maø ñaõ baûo tham nôi chö kyø laõo, theo Ñaïi Hueä daïo ñi raát laâu maø chöa thaâm giaûi thoaùt, ñeán gaëp Sö môùi döùt caùc nghi.

*

            Sau Sö dôøi ñeán Nam Nhaïc truï ôû Nam Ñaøi. Khi ñoù Thieàn sö Lieâu ôû Long Vöông, Thieàn sö Phöông ôû Quaõng Haïnh ñeàu laø cao ñeä cuûa Nguyeät Am, ñaïo ñöùc noåi tieáng ôû Hoà, Töông. Hai vò noùi vôùi nhau: Khoaûng naøy vaùch ñöùng ngaøn nhaãn, Vieãn choã naøo taù tuùc ö? Nhaân thænh Sö ñang toøa, laäp hôn ba möôi caâu hoûi ñeàu laø hoùc buùa nguy hieåm, choã hoïc giaû khoù ñeán. Sö tuøy cô giaûi ñaùp lôøi leõ thaâm aùo nghóa luaän sieâu vieät, moïi ngöôøi raát thaùn phuïc. Lieâu daãn ñoà chuùng ñaûnh leã noùi: Goái naøy chaúng cuùi nôi ngöôøi ñaõ laâu.

*

            Sö laïi sang Thieân Thai traûi truï trì ba chuøa Hoä Quoác, Quoác Thanh, Hoàng Phöôùc. Khoaûng nieân hieäu Caøn Ñaïo (1165-1174) Thöôïng thô Traàn Ñöùc Hoøa traán thuù Bình Giang do ñaïi ñaïo traøng Hoå Khöu gaàn ñaây khoâng coù ngöôøi, taän taâm môøi Sö truï trì. Sö ñeán ñaây heát loøng môû mang ñaïo phaùp. Sö laïi vaâng chieáu truï chuøa Suøng Tieân ôû nuùi Cao Ñình. Chöa bao laâu, Sö thoái vieän ñeán truï am Nghinh Chieáu. Sö laïi vaâng chieáu truï Linh AÅn. Ngaøy khai ñöôøng coù Trung söù nieâm höông chuùc Thaùnh xong. Sö nieâm höông raèng: - Moät caây höông naøy trôøi ñaát khoâng theå che ñaäy, maét Phaät khoâng theå xem löôøng, ñöa leân dieät chuûng toäc AÁn Ñoä, naém laïi môø mòt gieát ngöôøi, luïy ta ba möôi naêm, trong coû hoang naèm ngang, ñeán khieán moät ñôøi laøm keû chaúng ngheïn ngaøo, töïu trung coù chuùt sai laàm, ñoái chuùng cuõng phaûi noùi phaù. Sôn taêng hai möôi naêm tröôùc, bò gioù nghieäp thoåi ñeán döôùi nuùi Daân Nga trong röøng gai goùc, chaïm ñeán chieác chuøy khoâng loã, bò kia moät ñaäp nöûa say nöûa tænh, seõ baûo caâm mieäng moät ñôøi khoâng theå môû. Hai möôi naêm sau, laïi bò gioù nghieäp thoåi ñeán röûa giaët ôû ñaàu Caåm Giang, trong goø saén bìm gaëp ñöôïc caùi ñuoâi ñoû traêng traéng, khi aáy chính bò caén moät caùi, lieàn khoâng taùn ñaûm vong hoàn, môû ñöôïc mieäng ñeán nay thoï duïng chaúng heát. Haõy noùi, höông naøy vì thieän tri thöùc hai möôi naêm tröôùc laø phaûi, vì thieän tri thöùc hai möôi naêm sau laø phaûi? Moät con haïc chaúng ñaäu hai caây, moät ngöôøi khaùch chaúng phieàn hai nhaø. Ñaâu chaúng thaáy noùi: Tröôùc ñi chaúng ñeán, roát sau vöôït xa. Ngaøy nay thaân cöôùp ñaõ baøy tang vaät hieän taïi. Phuïng vì Thaønh ñoâ phuû Chieâu Giaùc tieân Vieân Ngoä Thieàn sö Ñaïi Hoøa thöôïng. Chaúng troïng Thaày ñoái ngöï baøn khoâng, hoaønh haønh haûi thöôïng, chæ troïng Thaày trong ngöïc khoâng vaät trong buïng khoâng thieàn, khoùi nhaèm trong loø duøng ñeàu phaùp nhuõ.

*

            Khi aáy, vua Hieáu Toâng ñeå taâm veà Thieàn hoïc, nhieàu phen môøi Sö vaøo trieàu, ban hieäu laø Phaät Haûi Thieàn sö. Vua laøm baøi tuïng taëng Sö:

                        Baùt boàn chaïy ngöïa ñeán thieân ñình,

                        Quen ñaïp ven trôøi ngöïa chaúng sôï,

                        Xoay ñaàu bay laïi nuùi cao voùt,

                        Maây traéng bao truøm ñeá ñoâ xuaân.

             Moät hoâm ñaùnh troáng ñaêng toøa xong, Sö vaãn ngoài trong maøn. Thò giaû tìm Sö chaúng thaáy. Sö vaïch maøn ra noùi: - Chæ ôû trong naøy vì sao chaúng thaáy?

            Thò giaû khoâng ñaùp ñöôïc. Sö ñaùp thay: - Buùa lôùn böûa ba cöûa.

            Coù vò Taêng Nhaät Baûn teân Giaùc A, thoâng Thieân Thai giaùo vaø caùc saùch, hay noùi caùc thöù tieáng. Ban ñaàu ñeán yeát kieán Sö toû ra raát lanh lôïi, Sö ñem Thieàn toâng chæ daïy. Giaùc ôû ba naêm lieàn ñoán ngoä laøm tuïng ñaàu cô trình Sö. Nhaân ñaây coù phaùi thieàn truyeàn sang Nhaät Baûn.

            Nieân hieäu Thuaàn Hy thöù hai (1175) naêm nhuaàn saùng thaùng chín, Sö thöôïng ñöôøng noùi keä:

                         Thuaàn Hy thöù hai nhuaàn,

                        Cuoái thu saùng thaùng chín,

                        Choã oàn chôù xuaát ñaàu,

                        Ñaát laïnh ñeå maét thaáy

                        Toái saùng chaúng töông can,

                        Kia ñaây phaân moät nöûa,

                        Moät thöù laøm ngöôøi quí,

                        Baûo ai baùn cuûi than.

            Noùi vôùi oâng, khoâng theå cheâ khoâng theå khen, theå döôøng hö khoâng chaúng bôø meù, goïi nhau keâu nhau veà laïi ñi, naêm tôùi ñònh laø thaùng gieâng nöõa.

*

49. THIEÀN SÖ TAÂM ÑAÏO

Ôû Vaên-thuø phuû Thöôøng Ñöùc

            Sö con nhaø hoï Töø, queâ ôû My Chaâu. Naêm ba möôi tuoåi ñöôïc ñoä laøm Taêng, Sö ñeán Thaønh ñoâ hoïc taäp Duy thöùc töï cho laø toät cuøng. Coù vò Taêng ñoàng chuøa hoûi: - “Ba coõi duy taâm, muoân phaùp duy thöùc, nay vaïn töôïng tröôùc maét roõ raøng, taâm thöùc ôû ñaâu?”

            Sö môø mòt khoâng ñaùp ñöôïc, beøn ra ñi ñeán soâng Giang soâng Hoaøi, roài ñeán chuøa Thaùi Bình. Sö nghe Thieàn sö Phaät Giaùm daï tham nhaéc thoaïi caây baù tröôùc saân cuûa Trieäu Chaâu, ñeán Giaùc Thieát Chuøy noùi: - Tieân sö khoâng lôøi naøy, chôù cheâ bai Tieân sö.

            Nhaân ñaây, Sö nghi raát thieát ñeå khôûi khaù laâu, moät hoâm boãng nhieân khai ngoä. Sö lieàn chaïy ñeán tröôïng thaát trình sôû ngoä. Phaät Giaùm thaáy Sö ñeán lieàn ñoùng cöûa. Sö thöa: - Hoøa thöôïng chôù löøa con.

            Phaät Giaùm baûo: - Möôøi phöông khoâng töôøng vaùch sao chaúng vaøo cöûa?

            Sö lieàn thoi phuûng cöûa soå giaáy. Phaät Giaùm lieàn môû cöûa, naém ñöùng baûo: - Noùi! Noùi!

            Sö laáy hai tay voøng quanh ñaàu Phaät Giaùm duøng mieäng caïp moät caùi roài ñi, laøm baøi keä trình:

                        Trieäu Chaâu coù moät thoaïi caây baù,

                        Thieàn khaùch truyeàn nhau khaép thieân haï,

                        Phaàn nhieàu vaïch laù vôùi tìm caønh,

                        Khoâng theå thaúng ñeán coäi nguoàn hieåu.

                        Giaùc Coâng noùi raèng khoâng lôøi naøy,

                        Chính laø lôøi aùc ngay maët maéng,

                        Thieàn nhaân neáu ñuû thoâng phöông maét,

                        Kheùo nhaèm trong ñaây bieän chaân giaû.

            Phaät Giaùm thaâm nhaän ñoù, moãi khi noùi chuyeän khaùch thöôøng khen ngôïi Sö, sau laïi chia toøa cuøng giaùo hoùa.

*

            Thaùi thuù hoï Töông thænh Sö khai phaùp ôû Thieân Ninh, chöa bao laâu laïi cöû truï trì chuøa Vaên-thuø.

            Sö thöôïng ñöôøng noùi: Sö töû ngaùp voi chuùa roáng, Vaân Moân trong Baéc Ñaåu aån thaân, Baïch Vaân vì sao goïi taùc thuû, chö Phaät ba ñôøi khoâng theå bieát, choàn hoang traâu traéng laïi bieát coù. Haõy noùi theá naøo laø vieäc kia bieát coù? Möa xoái hoa leâ con böôùm bay, gioù ñöa tô lieãu loâng cöøu chaïy.  

            Sö thöôïng ñöôøng caàm gaäy chæ leân noùi: Khi theá aáy ñaâm phuûng goùt chaân Kieàu-thi-ca. Sö lia moät caùi noùi: Khi theá aáy lia vôõ xöông ñaàu vua Dieâm-la. Sö chæ bôø Ñoâng noùi: Khi theá aáy xoû qua troøng maét caù lyù ngö ôû bieån ñoâng. Sö chæ bôø Taây noùi: Khi theá aáy bít maát loã muõi Taây Vöông Maãu. Haõy noùi khi thaûy khoâng theá aáy thì sao? Naêm nay möa nöôùc nhieàu moãi ngöôøi neân phôi maét.

           Nieân hieäu Tuyeân Hoøa (1119) Caûi Nguyeân ra chieáu ñoåi hieäu Taêng laø Ñöùc Só. Sö thöôïng ñöôøng noùi: Taây sang vieäc Toå yù, ngaøy nay môùi hoaøn toaøn, xöa laø Tyø-kheo töôùng, nay laøm hình Laõo quaân. Loâng haïc keát aùo baïc, ñaàu quaán khaên laù xanh, laâm tuyeàn khaùch voâ söï, hai laàn thoï quaân aân. Sôû dó noùi: muoán bieát nghóa Phaät taùnh phaûi quaùn thôøi tieát nhaân duyeân. Haõy noùi hieän nay laø thôøi tieát gì? Tyø-loâ-giaù-na ñaàu ñoäi baûo quan, vì baøy trong chaân coù tuïc, oâng giaø Vaên-thuø thaân maëc aùo loâng haïc. Coát phaûi tuøy thuaän thôøi nghi, moät ngöôøi ñaõ vaäy ñoâng ngöôøi cuõng vaäy, caû ñoaøn thaønh laäp tuøng laâm, möøng ñöôïc quaàn tieân tuï hoäi. Cuøng roùt röôïu tieân meâ, ñoàng xöôùng töø Thieäp hö, hoaëc xem kinh Linh Baûo ñoä nhaân, hoaëc noùi thuoác tröôøng sanh baát töû. Ñaøn caàm döôùi traêng, ngoùn tay phaùt aám raát xöa, côø baøy tröôùc hieân, dieäu ñeán vöôït ngoaøi thaàn cô. Tieán moät böôùc lieàn ñeán treân trôøi Ñaïi La, luøi moät böôùc laïi vaøo trong thaønh Cöûu U. Chæ nhö khoâng tieán khoâng thoái moät caâu laïi laøm sao noùi? Duø cho loâng hoùa tam thanh loä, cuõng vaãn luaân hoài moät huyeãn thaân.

            Naêm thöù hai, Sö thöôïng ñöôøng noùi: Chaúng ñaép ñieàu y, maëc aùo loâng, Laõo quaân hình töôùng laïi töông ñoàng, moät naêm röôõi aáy tö töôûng raûnh, ñaïi ñeå höng suy moãi coù thôøi. Phaät Nhö Lai cuûa ta döï bieát phaùp coù naïn, trong kinh cheùp roõ thaûy ñeàu raønh raønh, so saùnh nieân ñaïi chính laø khi naøy, ma ñöôïc tieän kia meâ loaïn chaùnh toâng, Taêng ñoåi hình tuïc Phaät laïi danh töï, voïng sanh taø giaûi caét söûa vaên kinh, chuoâng khaùnh im tieáng baùt boàn theâm chaân, nhieàu loaïi doái traù gaït löøa thaùnh quaân, nhôø hoaøng ñeá beä haï ta thaùnh ñöùc saùng toû, chaúng queân daën doø chaúng pheá giaùo kia, ñaëc töù chaán chöông ban haønh khaép thieân haï, vaãn cho Taêng Ni caïo toùc ñaép y nhö tröôùc. Thaät laø loø taøn noåi löûa caây khoâ laïi töôi, chaúng lìa hình tuïc maø laøm hình Taêng, chaúng ra ma giôùi maø vaøo Phaät giôùi. Tieáng troáng phaùp vang laïi chænh ñoán suy ñoài. Röôïu tieân meâ bieán laøm huyønh töông cam loà, töø Thieäp hö ñoåi thaønh baûn nhaïc Hoaøn höông, buoâng ñi ngaøn moäc giaûn ñöa leân Ni sö ñoaøn, ngaøy tröôùc cuùi ñaàu voøng tay, hoâm nay hoøa nam chaúng xeùt. Chæ ñoåi töôùng thôøi xöa chaêúng ñoåi ngöôøi thôøi xöa. Daùm hoûi ñaïi chuùng, ngöôøi thôøi xöa laø moät laø hai? Sö im laëng giaây laâu noùi: - Gioù thu cuõng hieåu hieàm lan tòch, thoåi heát naêm naøy ñaïo giaùo tro.

*

            Nieân hieäu Kieán Vieâm naêm thöù ba (1129) muøa xuaân, Sö daïy chuùng nhaéc nhaân duyeân Laâm Teá saép nhaäp dieät daën doø Tam Thaùnh. Sö baûo: “Chaùnh phaùp nhaõn taïng löøa muø dieät, Laâm Teá ñaâu töøng coù noùi theá, xöa nay thôøi nhaân ñeàu voïng truyeàn, chaúng tin chæ xem sau tam ngoaït.” Ñeán thaùng ba nhuaàn giaëc Chung laøm phaûn, ñoà chuùng muoán dôøi Sö chaïy sang mieàn Nam, Sö baûo: Hoïc ñaïo sôû dó lieãu sanh töû naøo coù chaïy ñi ñaâu. Giaëc ñeán, Sö baûo: Choùng thaáy ñöôïc gieát, ñeå vui taâm ngöôi. Giaëc lieàn ñöa giaùo gieát Sö, maùu tuoân ra ñeàu thaønh söõa traéng. Boïn giaëc kinh sôï laáy chieáu ñaäy laïi roài ñi.

]

     
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM